DAGBLAD WQOR SGHIEBAM HM ©MSTOHMS®.
De nieuwe parlementaire reize.
49ste Jaargang.
Zaterdag ll|September 1926
No. 14655
Bureau £K OlMARK T 4. Telefoon Intercommunaal^68085 Postbus 39.
f" Abon nje m"e n t e*n per 3 'maanden f 2.70, per week 20 cent, franco per
post ƒ3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertent fë'n 15 regels 0.75 elke regel daarboven|j[35j[cent, 3 maal
plaatsen wordt {2 maal berekend. Ingezonden' mededeelingen* 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden [op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering I 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
60 bij verlies van eiken anderen vinger. De verzekeringwordt gewaarborgd door deN.Holl.Algem.Verz. bank Schiedam
EERSTE BLAD.
Her parlementaire Schip des Staats heeft een
poosje aan den wal gemeerd gelegen de beman
ning is aan het passagieren geweest en keert nu
verkwikt aan boord terug, waar de politieke
uitrusting wordt nagekeken, gelapt en opge
poetst vóór het Schip weer voor haar grootc reize
het ruime sop kiest.
En nu is het goed, 'dat ook wij eens 'n oogen-
blik de kansen van de nieuwe reis bespreken,
want al belmoren we ook niet tot de bemanning,
alle Nederlanders hebben hun aandeeltje in
dit Schip van Staat en dus belang in de beant
woording der vraag, of de reis een voorspoedige
zal zijn of gekenmerkt zal worden door storm
of nevel, die vaak groote averij kunnen be
rokkenen.
Vroeger hadden de verkiezingen onder het
meerderheidsstelsel plaats. De uitslag was dik
wijls onrechtvaardig, in zoo verre, dat meerdere
partijen niet die vertegenwoordigers kregen,
waarop ze blijkens haar sterkte recht hadden.
Een voordeel echter was, dat in het meerendeel
der districten geen enkele partij over eene meer
derheid beschikte, meerdere partijen dus voor
het behalen eener overwinning moesten samen
werken, elkaar „vinden" op een compromis-
program, wat geven en nemen moesten en zich
nó de verkiezingen moeilijk konden los maken
van degenen, met wie samenwerking was ge
zocht en met wie de overwinning was bevochten.
Vóór de verkiezingen dus werden gewoonlijk
twee groote coalities gevormd en welke vande
twee de overwinning behaalde, die had ook de
regeeringsverantwoordelijkheid te aanvaarden.
Met de Evenredige Vertegenwoordiging ont
stond ook de grootere zelfstandigheid der par
tijen. Deze werden minder inschikkelijk, omdat
ze niets van haar program behoefden los te laten.
Daar haar tóch eene vertegenwoordiging haar
sterkte verzekerd was. Dat is nadeel van de
Evenredige Vertegenwoordiging. Eertijds moesd
toenadering gezocht worden, tlians zoekt elke
partij „sterkte in haar isolemnt."
Wat de coalitie-partijen vroeger scheidde,
werd een oogenblik naar achteren geschoven,
even van de politieke tournooi-plaats verwijderd
nu echter zoeken ze juist sterkle, trachten ze
aanhang te vergrooten of verlies te vermijden,
door onverzettelijkheid en een op de spits
voeren van groote geschillen.
Die Evenredige Vertegenwoordiging is mede
nog oorzaak, dat de ouderlingen verhoudingen
in de sterkte der partijen zich niet met groote
schokken zullen wijzigen. Te voorzien is,
dat in den toekomstigen tijd de Katholieken en
de Sociaal-Democraten de sterkste parlemen
taire groepen blijven vormen. Dat in aanmerking
nemende, zijn er maar drie mogelijkheden voor
het vormen van een meerderheidsblok R.K.
met de andere kerkelijke partijen, Soc. Dein.
met de andere niet-kerkelijke partijen. R.K.
en Soc. Democraten andere combinaties zijri
uitgesloten, omdat in ons land de vorming
van een blok inct slechts een negatieve leuze
tegen de R.K., of tegen de Soc. Dem. onbestaan
baar geacht moet worden.
De meest waarschijnlijke oplossing is langen
tijd een herstel der coalitie geweest, maar 't is
Voor een ieder duidelijk, dat de kerkelijke
partijen hoe langer hoe meer van elkaar ver
vreemden en b.v. de houding der G.H. tegenover
de vroegere bondgenoten niet minder dan vij
andig is. Een herstel der coalitie ligt dus niet
in het verschiet.
Een „linksche" coalitie dan met dc sociaal
democraten aan het hoofd Die oplossing
achten we slechts theoretisch, dar de z.g.
linker- partijen op sociaal terrein veel te ver van
elkaar afstaan, dan met een bij uitstek roode
partij als de S.D.A.P. zich aan het hoofd van
zoo'n allegaartje zou opstellen om den heilstaat
te gaan veroveren.
Rest een samengaan van R.K. en Soc. De
mocraten. Zoo'n combinatie zou een regee-
rmgsmeerderheid vormen en ligt misschien nog
m het naaste bij in het politiek verschiet,
M mag men er van verzekerd zijn, dat de Katho
lieken het meenen als zij zeggen geen samen-
Werking met Soc. Dem- te zullen aanvaarden,
vóór de „uiterste noodzaak" dwingt en het be
wandelen van een anderen weg onmogelijk, is
gebleken.
Binnen afzienbaren tijd is de vorming van
een regeeringsmeerderheid dus wel uitgesloten
en daarmee dan óók de benoeming van een par
lementair kabinet.
Gevvenscht wordt dit kabinet-de Geer door
g^én partij, geduld door alle, omdat er geen
mrdere oplossing is. In deze omstandigheid is
een ministerie, samengesteld uit vele partijen
maar zonder de verantwoordelijkheid van eenige
Partij, de eenige bestuursmogelijkheid. Groote
daden behoeft men niet te verwachten, want
alle gevoeligheden moeten worden ontzien.
Vra,agt men ons prognose voor de komende
reize,-dan zeggen we: een belangrijke voyage
met veel geharrewar tusschen bemanning en
commando. Men bemerkt het nu reeds hoe alle
partijen kleine voordeeltjes trachten te behalen
door haar invloed in dit kabinet te doen gelden
of door het ongewenschte bewindvoerders lastig
te maken. De G.H. Prof. Slotemaker de Bruine
(Arbeid) dreigt gewipt te worden door Soc.Dem.
en Katholieken, de R.K. minister van Oorlog
Lambooy wordt bestreden door Vrijheidsbon-
cfcrs, Anti-Rev. en Gin-. Historisehen, Minister
van Karnebeek sneeft straks misschien aan het
Ned. Belgisch Verdrag
Groote gevechten zijn niet te verwachten,
maar nu en dan zullen we even opgeschrikt
worden door liet bericht, dat de een of andere
deparlemantale kruiser op een mijn geloopen
is en vergaan.
Buitenlandsefa Nieuws.
DE VOLKENBOND.
Duitse h land ontvangen.
In een overvolle zaal, onder drukkende hitte,
heeft gisterochtend de plechtige intrede der
Duitsche delegatie in de Volkenbondsvergade
ring plaats gevonden. Een onverwacht korte en
vrij koele welkomstredc van president Nintsjitsj
word gevolgd door een voorzichtige, maar geen
enkele taktlooze zinspeling bevattende rede
voering van Stresemann, die terecht luiden bijval
vond en algemeen een goeden indruk maakte. De
groote geestdrift kwam echter eerst toen Briand
het woord had en hij al zijn dichterlijke gaven
aanwendde en verzekerde, dat voortaan nooit
meer oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland
bestaan zal en dat deze volkeren, die reeds
zooveel heldenmoed op de slagvelden hebben ge
toond, thans hun goede eigenschappen op vredes-
gebied in loyale samenwerking zullen toonen.
Eindeloos applaus begroette Briand's redevoering
terwijl sir George Foster in oplaaiende geestdrift
opsprong en met levendige gebaren zijn „Leve
de vrededoor de zaal slingerde. Onder alge-
meene geestdrift was toen de plechtigheid ten
einde.
G uha en den Volkenbon d.
Du president van Cuba, Machado, heeft aan
dc Cubaansche gedelegeerden te Genève doen
weten, dat zij de aanbieding moeten afslaan van
een half-permanenten zetel in den Volkenbonds
raad.
De Cubaansche regeering wil niets anders aan
nemen dan een permanenten zetel.
FRANKRIJK.
Bezuinigingen.
In den ministerraad van dezen ochtend heeft
de minister van binnenlandsche zaken Don-
mergne een besluit ter teekening voorgelegd,
waardoor 10(3 onder-préfectures en 70 algemcene
secretariaten van prefectures afgeschaft worden.
De minister van oorlog liet de eerste reeks maat
regelen goedkeuren tot beperking en reorganisa
tie der legerdiensten, omvattende o.a. een ver
mindering van. het aantal officieren met 2700.
den geleidelijken terugkeer tot de inlijving op 21
jaar, als voorbereiding van den éénjarigen
diensttijd en de onmiddellijke beperking der
bereden troepen. De minister van marine legde
aan den raad een program van hervormingen
voor, dat aanvaard werd en waarvoor de vloot-
administratie vereenvoudigd wordt.
mijnwerkersinternationale.
Voorstel eener internationale
staking.
Het bestuur der mijnwerkersinternationale is
te Londen bijeengekomen. Men besprak den
invoer van kolen in Engeland en besloot aan
de aangesloten federaties van mijnwerkers de
kwestie eener internationale staking van mijn
werkers te overwegen om de Engclsche mijnwer
kers te helpen voor het geval dat de tegenwoor
dige onderhandelingen om het Engelsclie con
flict op te lossen, geen resultaat zouden opgele
verd hebben tegen 30 Sept.
BELG IE.
Het dure leger.
Naar het socialistische „Volksblad" schrijft
heeft België tienmaal zooveel soldaten onder
de wapenen als Holland.
Het kostbare officierencorps bestaat volgens
het blad uit
In België 04 generaals, 700 hoofdofficieren,
5400 beroepsofficieren.
In Nederland 13 generaals, 200 hoofdoffi
cieren, 1500 beroepsofficieren..
In België moeten de soldaten 10 maanden die
nen. In Holland slechts 5 i maand.
Maar in België regeeren ook de socialisten
mede.
GRIEKENLAND.
Nieuwe troebelen in At h e n c.
Een gewapende menigte heeft een aanval ge
daan op het telegraafkantoor. Er werden heel
wat schoten gewisseld met de. militaire bewakers
van liet gebouw, waarbij een kapitein gewond
werd.
De orde is nu hersteld, waarbij slechts betrek
kelijk weinig bloed is vergoten, altijd in. aan
merking genomen den omvang van de gevech
ten en de daarop gevolgde bandeloosheid.
Kondilis legde de volgende verklaring af
„ik ben niet bloeddorstig, maar de omstandig
heden hebben er toe geleid, dat maatregelen
moesten worden genomen."
Blijkbaar stond de menigte onder leiding van
communisten.
CHINA.
Tegen de katholieken.
De Belgische missie alhier meldt, dat het
terugtrekkende leger van de Koeomintsjun den
Belgischen pater Lauwers heeft gedood, drie
zendelingenstations door brand heeft vernield
en zeven andere heeft geplunderd.
Dit alles geschiedde in het apostolische vica
riaat Siwantse, ten noordoosten van Kalgan.
a.s., is benoemd de heer J. J. G. baron van Voorst
tot Voorst, iid van die Kamer.
ALLERLEI.
Uit Managua wordt gemeld, dat president
Chamorra, na de ontvangst van een brief van het
departement van buitenlandsche zaken te Wash
ington, besloten heeft de bemiddeling van den
Amerikaansehen zaakgelastigde te aanvaarden
tot beëindiging van de opstand, die in' Nicaragua
woedt.
Uit Parijs Uit Beiroet wordt aan de
„Times" gemeld, dat een Fransche colonne in
de buurt van Syrië rebellen heeft teruggeslagen.
Deze lieten vele dooden en een groote hoeveel
heid materieel achter.
Llit Geneve De politie heeft gisterochtend
een man gearresteerd, die Lij aankomst van
Motta met den advocaat Auber, bedreigingen
uitte en met een stok op hen toe scheen tc willen
springen. Door de politie ondervraagd, zcide de
man Leopold Grimberg uil Zurich te zijn. llij
gaf voor den moord op den Sovjetgezant Worofs-
ki te hebben willen wreken. De politic heeft reeds
vastgesteld dat de man aan toevallen lijdt en
waarschijnlijk in overspannen toestand gehandeld
heeft.
Uit BerlijnNaar uit Athene bericht
wordt, heeft de orawentelingspoging der repu-
blikeinsche garde 250 dooden gekost.
Uit Londen Het vakvereenigingscongres
heeft gister met groote meerderheid een motie
aangenomen, die den algemeenen raad verzoekt
zijn pogingen voort te zetten om tot een eenige
vakvereenigingSinternationalê te komen.
Uit Pau De koning van Spanje, die de
zeilwedstrijden te San Sebastian heeft bijge
woond, verklaarde tot een Franschman, dat
men in het buitenland de gebeurtenissen in
Spanje sterk heeft overdreven. De feiten zijn
door tendentieuze berichten onjuist weerge
geven het geheele conflict werd in 24 uur bij
gelegd. Thans wil het land vrede.
Binnenland,
De Staten-Generaal.
De tegenwoordige zitting der Staten-Generaal
zal worden gesloten op Zaterdag 18 dezer des
namiddags 3 uur, door den minister van binnen
landsche zaken en landbouw, die zich tegen dat
tijdstip naar de vergadering der Staten-Generaal
zal begeven, ten einde in eene Vereenigde Ver
gadering der beide Kamers de zitting in naam der
Koningin te sluiten.
Naar wij vernemen zal de stoet, waarmede de
Koningin zich Dinsdag 21 cezer naar de grafelijke
zalen zal begeven, ter plechtige opening van het
nieuwe zittingsjaar der Staten-Generaal, ook
dit jaar weder zijn samengesteld op de sobere
wijze, als gebruikelijk na de mobilisatie. Hij zal
worden geopend en gesloten door commando's
cavalerie en slechts twee rijtuigen zullen zich in
den stoet bevinden, n.l. de met twee paarden
bespannen koets van den opperceremomemees-
ter der Koningin, voorafgegaan door stalperso
neel te paard en het met acht paarden bespannen
staatsierijtuig, waarin de Koningin en de Prins
zullen plaats nemen en welk rijtuig weder om
geven en gevolgd wordt door de dignitarissen
van het Militaire Huis der Koningin.
De stoet zal weder den gebruikelijken weg
volgen, n.l. van het Paleis, door Ileulstraat,
Lange Voorhont,(beschelpte pad) over den korten
Vijverberg naar hei Binnenhof en in omgokeerde
volgorde terug naar het paleis in het Noordeinde.
Eerste Kamer.
Baron van Voortst tot Voorst
weer voorzitter.
Tot voorzitter van de Eerste Kamer der Sta
ten-Generaal gedurende de zitting, die zal aan
vangen op den derden Dinsdag in September
De stakingswcll iisfcling.
De heer Stenhuis voelt zich het meest in
zijn element, wanneer werkstaking aan de
orde is.
Op de „buiten-parlementaire" actie der massa
heeft hij zijn hoop gebouwd en zoo kan het geen
verwondering baren, dat hij zich allengs als een
echte „stakingswellusteling" openbaart.
Tot nationale actie beperkt hij zich niet
aan de machthebbers en geweldigen van heel de
wereld laat hij de tanden zien
Mussolini's beleid staat hem tegen Deze re
actionair, die den negen-urigen arbeidsdag in
voerde, moet mores leeren en daarom komt de
heer Stenhuis met het grootsche plan, dat de
NederIandsclie arbeiders in bond met hun kame
raden van het Internationaal Vakverbond een
reusachtige boycot moeten toepassen. Weigeren
moeten zij de in Italië vervaardigde waren te
ontvangen.
De eerste kritiek heeft de voorzitter vanhet
roode vakverbond al gekregen.
Zij komt van de hoofdredactie van „Het Volk"
die in bezadigde, maar besliste termen aldus haar
ontstemming uit
„Wij weten niet, of de voorsteller zelf het
plan tot het einde doordacht heeft, dan wel of
hij zich voorstelt, dat dit de taak is van het
bestuur van het Internationaal Vakverbond,
waarbij hij zijn denkbeeld heeft ingediend. Floe
meer wij er echter zelf over nadenken, des te
meer verdwijnt de mogelijkheid van verwezen
lijking voor ons in de nevelen. Daar is allereerst
het fatale feit, dat wij reeds een mislukten boycot
van een ander reactionair land achter ons heb
ben. Wij bedoelen den boycot van Horthy's
Hongarije, nu eenige jaren geleden. Die boycot
moest opgeheven worden zonder dat resul
taat van eenige beteekenis bereikt was. Dat
deze perzik naar meer smaakt, zonden wij
niet gaarne durven beweren." „Rott."
Schrijnende tegenstellingen.
We lezen in de „Tijd"
„Onder het mom van liefdadigheid heeft te
Heerlen een directeur van een particuliere mijn
op den verjaardag van H.M. de Koningin een
feest georganiserd, dat niet het minst in mijn
werkerskringen het onderwerp van het ge
sprek is.
't Is onze gewoonte niet en onze zaak om
zich met handelingen van particulieren in te
laten. Doch ditmaal meenen wij een uitzonde
ring te moeten maken, daar de bedoelde mijn-
directeur op een zeer slecht gekozen oogenblik
ten aanschouwe van vele honderden genoodig-
de gasten, het geld heeft laten rollen, terwijl
duizenden mijnwerkers met zwaren ondergrond-
schea levensgevaarlijken arbeid, haast niet in
staat zijn voor vrouw cn kinderen een be
hoorlijke boterham te verdienen.
Als de Engelsche mijnwerkersstaking er niet
geweest was, dan ware zeer waarschijnlijk, naar
getuigenis van de mijndirecties zelf, in de con
tact-commissie een voorstel gekomen om de
loonen opnieuw te gaan verlagen. Steen en been
wordt en werd er geklaagd over de slechte con
junctuur in het mijnbedrijf. De 6 urendienst op
Zaterdag en daardoor de invoering van den ar
beid op Zondag, zóó, dat van Zondagsrust of
Zondagsheiliging voor groote groepen van mijn
werkers niet veel meer terecht komt, moest
plaats hebben, om meer „concurrenzfahig" te
worden. En in zulke slechte tijden voor de
mijnindustrie geeft een directeur van de O.N.-
mijnen een feest, als misschien nog nooit in de
mijnstreek is gegeven. De prachtige tuin was
vergroot en sprookjesachtig verlichtde wijn in
alle kleuren en merken vloeide er rijkelijk. De
champagne schuimde in de kristallen glazen de
tafel was overdekt met uitgezochte spijzen de
muziek speelde en noodde tot dans en vermaak.
Opden Valkenburgerweg stonden duizenden
menschen, de klanken op te vangen, die tot hen
doordrongen en te genieten van het vuurwerk,
dat als bekroning van het geheel werd agge-
stoken. Zelfs den beambtender mijnen werd
toegestaan een kijkje in de vorstelijke compar-
tcmenlen van mijnheer den directeur te kómen
nemen.
De bedoelde mijndirecteut heeft ontegenzeg
gelijk koren gedragen naar den molen der
ontevredenen en socialisten. Nogmaals hij moge
particulier doen wat hij wil, toch was het ge
kozen oogenblik om een luxueus feest van drank,
spijs en dans en licht te arrangeeren, zeer onge
lukkig. De tegenstelling tusschen dc arme tob-
bers, zwoegend en zuchtend in de diepe mijn
gangen cn de weelde van een mijnkoning, zich
badend in overvloed en geneugten, is weer
scherp aangedikt. En het is niet bevorderlijk voor
een toenadering of overbrugging van de bij den
mijnbouw betrokken partijen. Wat zou de mijn-
directeur met de duizenden guldens, die hij in
enkele uren tijds heeft weggesmeten, in vele
SCHIEDAMSC
