Een beroep op de kiezers.
DAGBLAD WfS&R SCHIEDAM EN OMSTREKEN*
WEEK-REVUE.
49ste Jaargang.
Zaterdag 16 October 1926
No. 14685
Bureau i KOEMA R1 TA- Telefoon Intercommunaal 68085 Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.— per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets. Postchèquc- en girodienst No. 81440.
Advsrtsntilni 15 regels f 1.75, tika regel daarboven 85 ut, 3 maai
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden msdedeelingan 75 a per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeran. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering 1 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 20®
£uim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger
bij verlies van een band, voet of oog f 200 bij doodf 100 bij verlies van een
De verzekering wordt gewaarborgd door de N MGll.Algem.Veri. b&nk Scbiedan»
TWEEDE BLAD.
Vermoedelijk nog deze maand zal het Ned.
Belgisch Verdrag in de Tweede Kamer in be
handeling komen. Als ooit een ontwerp een
minilieuse voorbereiding heeft ondergaan, is
het wel dit ontwerp van wet tot ratificatie van
het Ned. Belgisch Verdrag. De Kamercommissie
heeft meer dan voldoende gelegenheid gehad
om het zoo belangrijke onderwerp te hestudee-
ren en ook buiten de Volksvertegenwoordi
ging heeft het waarlijk niet aan voorlichting
ontbroken. In persartikelen, in brochures,
op vergaderingen zijn aan het publiek de ge
volgen van hot Verdrag voorgehouden, maar of
de publieke belangstelling ook inderdaad in
die mate gewekt is, als bedoeld was, mag be
twijfeld worden. De Hollander is vrij beschei
den van aard, zonder op deze nationale deugd
prat te gaan, mogen we ze toch releveeren.
Onze Zuiderbroederen hebben nog al eens de
eigenaardigheid om zicheen meening over alles en
nog wat te permit te eren en desnoods hun onkunde
over een betreffend ontwerp onder een vloed
van woorden bectekken. De Hollander echter
schaamt zich niet te erkennen, dat een be
paalde zaak hem „hoven z'n pet gaat en het
oordeelen laat hij dan graag aan meer bevoegden
over, voor zoover 't tenminste geen partij zaak
geldt, wart al heeft hij in zoo'n geval dan al
geen oordeel, dan heeft zijn partij toch een
meening voor hem.
Het Ned--Belgisch Verdrag nu staat wel
volstrcKt buiten alle partij-bemoeiingen. Hoe
de stemming straks zal mogen uitvallen, naar
alle waarschijnlijkheid zullen in alle fracties
zoowel voor- als tegenstemmers gevonden wor
den. Meer dan bij eenige andere stemming
waarbij de politiek zoo'n groote rol speelt,
zou dus de beslissing over het Verdrag een zui
ver zakelijke en objectieve geheeten mogen
worden, als het In de laatste dagen niet duidelijk
was geworden, dat men van zekere zijde druk
op de Kamerleden tracht uit te oefenen door de
publike opinie tc bewerken en deze een veroor-
deelend vonnis op te dringen over de Kamér
leden, die vóór het ontwerp stemmen. We zeiden
het reeds, hue de publieke meening feeds ge-
ruimen tijd bewerkt is, nochthans zonder veel
resultaat. De gemiddelde burger weet wel zoo
ongeveer, waar het óver gaathij weet tc ver
tellen, dat de Belgen een kanaal willen aanleg
gen naar den Moerdijk, dat Rotterdam dan
misschien meer concurrentie te vreezen krijgt
en dat het een en ander ons mogelijk een hoop
geld kost, maar in hoeverre dat alles politiek-
noodzakeiijk is, of billijk, of nuttig, dat kan en
wenscht hij over het algemeen niet te beoor-
deelen en hij laat liet gaarne ter beslis
sing aan de Volksvertegenwoordiging over.
Nu wordt de „kiezer" in de laatste dagen
echter geweldig bestookt met een kostbare ad
vertentie-campagne in de groote dagbladen,
die hem bewegen moet om zich tot tegenstan
der van het Ned.-Belgisch Verdrag om te vor
men. In principe kan niets tegen zulk een actie
worden aangevoerdwel echter kan men er
op wijzen, dat een paar suggestieve teekeningen
en enkele waarschuwende uitroepen toch niet
de juiste middelen zijn om aan de massa een
objectief oordeel bij te brengen. Men zou wijders
kunnen vragen, waarom die zeer kostbare
reclame anoniem gevoerd wordt en welke par
ticuliere beursen het zijn, waaruit het kapitaal
voor deze actie geput wordt. Een strijd voor
■het algemeen belang behoeft niet anoniem ge
voerd te worden en wsIkc particuliere belangen
met een verwerping van het Verdrag gebaat
zouden zijn, is wel interessant te weten.
Beslist veroordeelenswaardig in de actie is
echter, dat men de kiezers bewegen wil een on-
geoorloofden druk op de afgevaardigden uit
te oefenen. In elke advertentie, die tegen het
Verdrag uitgaat, wordt steeds weer de vraag
herhaald „Kiezers hoe stemt U w vertegen
woordiger in de Tweede Kamer?
Die woorden telkens herhaald vormen een
immoreelen druk op de afgevaardigden, zijn
bedoeld om zu te bewegen tot tegenstemmen
uit kiezersvrees. We zijn niet bijzonder ongerust
over de gevolgen en hebben in 't algemeen meer
vertrouwen op* de karaktervastheid onzer Ka
merleden, dan in bedoelde advertenties tot
uiting komt. Maar op het verschijnsel w ij ze n,
moeten we, en ook herhalen we de vraag, wie
het zijn, die over zooveel geld en zulke
afkeurenswaardige methodes wenschen te
beschikken om tot het door hen gewenschte
doel, de verwerping van het Verdrag, te ko
men.
Over het Verdrag zelve zullen we het niet
meer hebben reeds eerder hebben we daarover
een paar artikelen gepubliceerd en allen, die
zich er voor interesseeren, hebben ruimschoots
gelegenheid gehad zich een oordeel te vormen.
De meeningen zijn en blijven zeer verdeeld.
Van Nederland worden inderdaad, groote offers
gevraagd, maar in hoeverre we door het brengen
daarvan onze internationale positie versterken
en misschien een moreele plicht vervullen,
moeten we nu overlaten aan het inzicht onzer
afgevaardigen, die van de regeering ongetwij
feld genoegzame mededeelingen uit het politieke
voorspel ontvangen hebben, om zich een oor
deel le vormen, gegrond op 's lands belangen,
Nederland's internationale verplichtingen.
In dit geval minder dan ooit kunnen de volks
vertegenwoordigers zich een mandaat der kie
zers laten opdringen.
Stad1-*- en Gewestelijk Nieuws.
Binnenland.
Ongelukken Le land loopen vaak beter af, dan
men verwachten zou, maar 't water is een mach
tig element, Waartegen we maar weinig vermogen
De drama's, die ons in dc afgeloopen week het
meest aangrepen, speelden zich op zee af. Meer
dere botters keerden niet naar huis terug en
van de opvarenden werden slechts enkelen ge
red. Katwijk, Marken en Vlaardingen hebben
dezen keer het meest geleden de visschers-
families zijn daar in rouw gedompeld.
Het bestaan van den visscher is moeilijk en
hun gezinnen zijn vaak groot de staat zorgt
nog niet of zeer onvoldoende voor de nagelaten
betrekkingen. Mocht daarom straks een beroep
op het publiek gedaan worden, dan drage ieder
naar vermogen bij, want de kerels verdienen het.
Men kan trachten het aantal zeerampen te
beperken door een nauwkeurig toezicht op de
zeewaardigheid der schepen e.d., maar overigens
staan we machteloos tegenover de grillen der
natuur ondanks metereologische diensten en
de draadlooze worden de zeevaarders nog vaak
door stormen overvallen.
Anders staat het op onze rivieren. Wanneer het
Ontwerp-begrooting 1927.
B. en W. schrijven aan den Raad
Wij hebben de eer Uwen Raad aan te bieden
de ontwerp-Gemeentebegrooting voor 1927.
Ter vergemakkelijking van de vergelijking
met het vorig jaar voegen wij weder een staat
van de verschillen tusschen de beide begrootin-
gen hierbij. Eveneens is daaraan weder toege
voegd een vergelijking in vogelvlucht, waarin
wij getracht hebben op zoo overzichtelijk moge
lijke wijze een inzicht in de begrooting te geven.
Bij raadpleging van deze gegevens zal U lij
ken, dat rente en afschrijving hooger worden
geraamd 8000.(men denke aan de Ivoe-
marktbrug- en de verrekening van den grond
van de nieuwe begraafplaats en aangrenzend
plantsoen die in de begrooting '27 zijn op
genomen) de verkiezingen dit jaar meer eischen
5.500.de kosten der bewaarscholen nog
vermeerderen met 3000.de verbouwing der
H.B.S. de gemeente voor rente zal kosten
7000.de uitkeering van het Grondbedrijf
minder is geraamd 7000.de andere produc-
verkeer daarop goed georganiseerd is en het toe
zicht nauwlettend, dan behoefden er niet zoo
veel ongelukken te gebeuren. Toch werden op de
Maas bij Rotterdam in korten tijd twee sleep-
booten overvaren en mét de bemanning naar
de diepte gezonden deze week kwamen bij
zoo'n ongeval vier menschen om het leven.
Zulke rampen maken niet zooveel indruk als
eenzelfde geval op zee, maar toch eischen onze
rivieren heel wat meer offers dan de spreekwoor
delijke woedende baren op onze kust. Rotter
dam begint, wat dót betreft, een treurige repu
tatie te krijgen. Aan de hand van officieele cijfers
zullen we daarop nader terugkomen.
„De een z'n dood is den ander z'n brood".
De Engelsche mijnwerkersstaking, die nu al
langer dan een half jaar voortduurt, heeft in
meerdere streken van Europa voordeel gebracht
ten koste natuurlijk van Engeland. Polen heeft
er zelfs een aanmerkelijke stijging van de geld
koers aan tc danken. In ons land profiteerden
de havens en vooral de mijnindustrie, die het
den laatsten tijd slecht gegaan was, zoodat
loonsverlaging en werktijdverlenging werden
ingevoerd. Het gaat zóó goed in Limburg dat
er geen voorraden meer zijn en we dus in den
komenden winter onze kolen wel duur zullen
moeten betalen. Dat de mijnwerkers iets van de
welvaart wilden mededeelen, is verklaarbaar.
De verschillende bonden waren volkomen eens
gezind in hun optreden en eischten herstel van
Lieve bedrijven minder zullen uitkeeren
13.000.—
desniettegenstaande een sluitende begrooting
is verkregen, waardoor wij niet meer behoeven
te beschikken over buitengewone middelen gelijk
in 1926, toen op de begrooting werden gebracht
aan reservés uit vroegere jaren 83.000.en
uit het Fonds voor bijzondere doeleinden
5000.terwijl de post onvoorziene uitgaven
met 24.000.werd verlaagd. Thans kan deze
post door verhooging met 20.000.weder
beter op peil worden gebracht. Dit is het gevolg,
behalve van een meerder saldo van 18.500.
van een verbetering in de omstandigheden,
voornamelijk ten aanzien van de werkloosheid-
De posten armenzorg en werkloosheid onder
gingen een verbetering van Burgerlijk Arm
bestuur 25.000.crisissteun 14.000.
werkverschaffing 7500.schoolvoeding -en
-kleeding 11.000; terwijl de kwestie van de
kwade posten der Inkomstenbelasting, die in
verband met de wijziging der voorschriften het
vorig jaar een dreigend karakter aannam, van
zeil' is opgelost het nadeel kwam automatisch
ten laste van 1925, dat een voldoend saldo over
liet en nadat de twee vorige jaren de groote
bedragen van kwade posten van vroegere jaren
ten laste van de winst der gronden van de water
leiding werden afgeschreven, vertoont de in
komstenbelasting weder een normaal, in de
tegenwoordige omstandigheden niet onbevredi
gend, beeld.
De raming der opbrengst is hooger dan voor
1926 de uitkeering uit de winst der gronden
van de waterleiding onder de raming voor dat
jaar begrepen 18.000.De opcenten der
dividend- en tantième-belasting kouden hooger
worden geraamd ƒ8000.en de opbrengst der
andere belastingen 7000.Ook het haven
en loodsgeld kon, met uitschakeling van den
buitengewonen toestand als gevolg van de En
gelsche mijnwerkersstaking, zonder zijn normaal
karakter aan te tasten, aanzienlijk hooger wor
den geraamd 15.500.Op het Lager Ouder
wijs werd een belangrijke besparing verkregen
van 14.000.terwijl ook de Reinigingsdienst
en de alge.meene onkosten van Gemeentewerken
lager konden worden geraamd 9500.
Het spreekt vanzelf, dat een en ander niet kon
worden bereikt zonder dat zooveel mogelijk
bezuiniging werd toegepast. Een rapport als
gevolg van het door ons ingestelde onderzoek
hopen wij Uwen Raad eerstdaags te kunnen
aanbieden.
In een afzonderlijk staatje worden de be
sparingen door conversie van leeningen aan
gegeven.
Kon alzoo een zonder buitengewone middelen
sluitende begrooting worden verkregen, wij moe
ten er de aandacht op vestigen, dat de opbrengst
van dc personeele belasting belangrijk nadeelig
zal worden beïnvloed naar schatting
40.000.a 50.000.bij eventueele tot
standkoming van de plannen tot wijziging van
deze belasting.
Inderdaad is het betreurenswaard, dat, waar
het vorig jaar door de Troonrede de hoop werd
gewekt, dat de financieele verhouding tusschen
Rijk en Gemeente zou worden herzien, wij in
tegendeel nu weder in de vrees moeten ver-
keeren, dat in de naaste toekomst de toestand
nog weder slechter zal worden.
Gelijk wij in een in het voorjaar naar aanleiding
van de nieuwe belastingontwérpen tot de Kamer
gericht adres aangaven, ware er alle reden, nu
er bij het Rijk weder gelden vrijkomen, deze in
den Gurigen werkdag op Zaterdag, eene ver
mindering dus niet twee uur. Dreigde hier een
oogenblik 'n crisis als in Engeland, dra bleek,
dat de mijndirecties de voordeden van het
huidige oogenblik niet wilden opofferen ten gun
ste van een kracht-match en dat dus het dreigen
de conflict wel door een overeenkomst zal worden
afgewend.
Buitenland.
In Engeland blijven beide partijen in het mijn-
conflict hardnekkig aan ingenomen standpunt
vasthouden, zoodat het einde slechts verwacht
kan worden uit een verloopen der staking, een
proces, dat lang duren kan en bittere gevoelens
zal opwekken.
Aan het hooge risico van den mijnwerker en
mitsdien zijn recht op een behoorlijk loon zijn
we nog eens herinnerd door den mijnramp in
Natal, waardoor 112 arbeiders in de ingewanden
der aarde levend werden begraven.
De gewezen Duitsche Keizer en zijn familie
hebben eindelijk een accoord met Pruisen ge
troffen over de „schadeloosstelling." Ze krijgen
weer de beschikking over een ontzaglijk vermo
gen en een kasteel wordt „ter beschikking" van
den ex-keizer gehouden voor een eventueel ver
blijf. De Keizer keert dus terug? vroeg ieder
verstandig mensch. Maar neen, de Pruisische
regeering verzekerde, dat daarvan geen sprake
zou zijn. Waarom bedoelde beschikbaarstel-
de eerste plaats te bestemmen om de verschillen
de maatregelen voor en na in het nadeel der
Gemeenten genomen alleen het niel voor
zetten der nooduilkeering, de verslechtering
der subsidieregeling voor de Gymnasia en het
intrekken van het subsidie voor de krankzinni
gen werd reeds in 1923 voor onze Gemeente
berekend op 145.000.weder goed te ma
ken. Wanneer men begtm met dit te herstellen,
kon men daarna de financieels vérhouding onder
het oog zien, waaromtrent van de Regeeriugs
tafel trouwens een zeer pessimistisch geluid
werd vernomen. Thans is te vreezen, dat, wan
neer men de vrijkomende gelden voor andere
doeleinden bestemt, later, wanneer men het
over de wijziging der financieele verhouding
eventueel eens zou kunnen worden, weder het
vinden der daarvoor benoodigde gelden het strui
kelblok zal blijken te zijn.
Dit alles is zeer te betreuren, daar de alge-
meene indruk dien men omtrent de Gemeente-
begrootingen in den lande krijgt geen gunstige
is en de Gemeentebelastingen de zware druk,
althans voor de kleine en middelbare inkomens,
blijven uitmaken.
Wanneer wij de cijfers van onze begrooting
nader beschouwen moet het ons treffen, dat de
dienst nog opent met een hoog beginsaldo van
1925. Waar het 166.000.bedraagt, is het
18.500.-hooger dan dat van verleden jaar,
dat reeds aanzienlijn was en (56.000.hooger
dan van het jaar te voren, dat pl.m. 100.000
bedroeg, een bedrag, dat als meer normaal kan
worden aangemerkt. Uit de specificatie van het
saldo 1925, die op een der staten is aangegeven,
kan blijken dat tot dit saldo, behalve een aan
zienlijke teruggang in de exploitatiekosten van
verschillende diensten 70600.— -hoofd
zakelijk heeft medegewerkt de zeer verblijden
de afname der kosten van de werkloosheid
101.000.dat wil dus zeggen besparingen
en mindere lasten als gevolg van verbeterde
omstandigheden, in verband ook met bezuini
ging, wélke voordeden in het vervolg niet meer
in zoo belangrijke mate zijn te verwachten.
Tegenover het hooge saldo hebben wij er in
een, der staten op gewezen, dat niet de volle
nettowinst der productieve bedrijven op de
begrooting is gebracht, doch dat, ter uitvoering
van de desbetreffende verordening, daartegen
over in mindering is gebracht een storting in de
reserves van 44.000.Stelde men dit tegen
over het saldo, dan was dit niet zoo hoog meer.
Tegen het gebruikmaken van deze reserves,
ook al viel daardoor deze compensatie van het
hooge saldo weg, zouden wij evenwel geen be
zwaar hebben, indien daardoor belastingver
mindering kan worden verkregen. Wij hebben
reeds herhaalde malen als onze meening uitge
sproken, dat de netto-winst, die wordt gemaakt,
nadat behoorlijk is afgeschreven, ten volle mag
worden gebruikt-
Wij hebben hier het oog op de winst die in
1927 zal worden gemaakt, niet op reserves die
uit vorige jaren aanwezig zijn. Ook vroeger heb
ben wij die steeds als buitengewone dekkings
middelen beschouwd.
Thans is als zoodanig aanwezig een bedrag
van ƒ90.000.—.
Konden wij het vorig jaar met gerustheid
adviseéren ook van zoodanige reserves gebruin
te maken met het oog op de bizondere omstandig
heden, om de bcgrooting te kunnen sluitend ma
ken, thans zou het niet meer gerechtvaardigd
zijn, daarop beslag te leggen voor de gewone
bcgrooting. Te .minder zou dit gewettigd zijn,
ling dan in het compromis moest worden opgeno
men is voor een niet-politiek verstand onmogelijk
te snappen.
Of Nederland van een eventueel vertrek van
den ex-keizer weer moeilijkheden ondervinden
zal Toen we den kroonprins hebben laten
gaan, is ons dat érg kwalijk genomen dc gezan
ten der geallieerde mogendheden hebben zelfs
gezamenlijk geprotesteerd, omdat Wilhelm Jr.
op de lijst der oorlogsmisdadigers stond. Dezer
dagen nu heeft de gewezen Kroonprins in Milaan
vertoefd, in een der geallieerde rijken dus, maar
men heeft hem stilletjes laten komen en gaan.
De Duitsche monarchisten ijveren soms wel
eens wat onvoorzichtig voor dc verwezenlijking
hunner idealen. De deelname van den zoon
des Kroonprinsen aan de manoeuvres der Rijks-
weer heeft den opperbevelhebber, generaal von
Seeckt, tot aftreden gedwongen. Deze knappe
organisator heeft de republiek gediend, omdat
hij den tijd voor een herstel der monarchie nog
niet gekomen achtte, maar overtuigd monar
chist als hij was, zou hij te juister tijd zeker
nuttig voor zulk herstel gewerkt hebben, als
zijn geestverwanten hem in hun onbekookten
ijver niet onmogelijk hadden gemaakt.
De gemeenteraadsverkiezingen in België, die
den socialisten veel verlies brachten, hebben nog
eens herinnerd aan de ondankbare taak van
hen, die regeeringsverantwoordelijkheid aan
vaarden Der socialisten eerste les in België.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
