DMGBLMO WO ORS&HSEBAm Êt-ë OMSTREKEN*
WEEK-REVUE.
DITJES EN DATJES
49ste Jaargang.
Zaterdag 18 December 1926
No. 14738
Buem i KOEMARKT i Telefoon IntejcomniMsaaï 68085 Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbeuicht 10 ets. Postchèquc- en girodienst No. 81440.
Advertentiini 15 regels f I.7B, elke regel daarboven SS c nt, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden insdedeelingsn 75 o par regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeran. Tarievan wordan op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange gebeeie invaliditeit1290 bij verlies van een band, v@et ol oog 208 lig ioodf 100 yj verlies ven een
dnim^6(n»öj?erIiesMPaneenw$jsviiifler?^^
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Onze landgenooten, die uit Indië terugkeeren,
doen altijd alsol' daar ginds een land is, waar
ieder er slechts aan denkt om van den ochtend
tot den avond uitgezonderd eenige slaapuur-
tjes in den heeten middag hard te werken,
't Kan zijn, dat deze levensregel voor velen
daar geldt, maar te ontkennen valt niet, dat
er ook nog verscheidene menschen huizen, die
ze mogen dan al hèrd werken hun tijd met
zulke zonderlinge bezigheden zoek brengen,
dat men ze gevoeglijk tot repatrieeren zou kun
nen uitnoodigen, omdat hier te lande wel wat
beters voor ze te doen is.
Denken we slechts aan de uitgebreide jacht
partijen op het wezen, dat een tusschenvorm
heet te zijn tusschen mensch en aap. Behalve
een angstig inlander heeft niemand het beest
(of moeten we zeggen: dezen mensch?) ooit
gezien, maar de Hollanders maakten er des
alniettemin jacht op. Trouw werden de ver
slagen van de niet-ondervonden sensaties naar
het moederland geseind elk oogenblik kon
de ontknooping van het raadsel volgen, want
het „spoor" van het gezochte tusschen-wezen
was gevonden en werd gevolgd. De ontknooping
kwam ook het gevolgde spoor bleek dat van
een doodgewonen beer te zijn
Bleek het dus niet mogelijk om een levend
exemplaar in handen te krijgen, gelukkiger
was een geleerde met zijn nasporingen naar
schedels of schedelresten van den aap-mensch.
Hij vond een stuk been en nauwkeurige metin
gen en het vaststellen van typische afwijkingen
voerden tot de conclusie, dat men hier eindelijk
het gezochte gevonden had een belangrijk
stuk van den schedel van een wezen, dat tus
schen aap en mensch stond. Geleerde verslagen
werden naar Patria gestuurd en hier in extenso
onder de „wetenschappelijke" berichten der
dagbladpers opgenomen. Terwijl de vondst
zelve nog naar ons land onderweg is, zijn in-
tusschen "de photo's aangekomen, waaruit de
Nederlandsche deskundigen, die niet onder
invloed van een tropische zon behoeven te
werken, onmiddellijk konden vaststellen, dat
men hier te doen had met een fragment van
een olifantengebeente
We begrijpen trouwens volstrekt niet, waar
de heeren zich zoo druk over maken. Laat de
wereld nog wat geduld hebben en alles zal be
wezen worden. Dagelijks kómen we op straat
menschen tegen met een hoofd, dat over 100
jaar, als het hier of daar wordt opgegraven,
onbetwistbaar als een schedel van het aap-
mensch-wezen zal worden geaccepteerd.
Er zijn over de evolutie van den mensch ver
schillende theorieën verkondigd en misschien
kunnen we er de dames en heeren, die zich voor
zulke zaken interesseeren, een genoegen mee
doen door een nieuwe hypothese naar voren
te brengen. Darwin beweerde, dat de menschen
van apen afstammen en een andere Duitsche
geleerde, die echter nog niet dood is en wiens
naam we dus niet hebben onthouden, leeraarde
dezer dagen, dat de apen afkomelingen van
menschen zijn. Onze meening nu is, dat noch
de een, noch de ander ongelijk had, maar dat
de menschelijke evolutie zich beweegt in een
„vicieusen cirkel", U weet wel, dien cirkel, door
de economen tijdens de mobilisatiejaren uit
gevonden om er hun onmacht tot oplossing der
maatschappelijke moeilijkheden mee te verkla
ren - en we volgens deze regelen van. aap
tot mensch worden, dan weer tot apen aftake
len, om vervolgens enz. 't Schijnt, dat we
nu aan onzen apengang toe zijn. Men ziet het
trouwens aan de dames, die zich allen reeds
met dierenhuiden omhangen en welker „beenen"
(we zijn op t oogenblik toch nog menschen
met den dag langer lijken te worden. En de
mannen beoefenen „spelen" onder elkaar, die
veel van de manieren der wilde dieren weg
hebben. Een dezer spelen heet boksen, een bezig
heid, die daaruit bestaat, dat men elkaar, tot
leermghe ende vermaack van duizenden soort-
genooten, de tanden uit den mond en de oogen
dicht slaat.
Deze week kreeg een der spelers, een Fransche
kampioen, de heer Peguilkan, zoo'n opdoffer,
dat hij niet meer opstond hij was dood. Toen
dat geconstateerd was, kwam er bij de ommc-
standers weer iets van de vroegere menschelijke
beschavingsmethoden boven de bokser-over
winnaar werd gearresteerd.
In den overgangstijd, dien we nu doormaken,
zu en zich wel meer van zulke inconsequenties
voordoen. Logisch is het in ieder geval niet, dat
men eerst toestemming tot de beoefening van
een barbaarsch spel geeft en daarna den marl
aansprakelijk stelt, die tengevolge van dat spel
den dood van een ander veroorzaakt.
t Is te hopen, dat we maar gauw op onzen
retour komen en weer naar menschen evolueeren.
ln Botterdam hebben ze weer eens een nieuw
plan voor het Hofplein. De „tweede stad" is
trotsch op haar Coolsingel-boulevard, die in ons
and inderdaad nog niet geëvenaard wordt,
maar deze boulevard heeft nóch eer begin, nóch
een einde, dat hem waardig is. Om er althans een
begm aan te geven, heeft men het Hofplcin-
vraagstuk sinds jaar en dag aan de orde gesteld,
Wie heeft gelijk?
Hun, die onbenepen willen onderzoeken
wat de gevolgen zullen zijn van het verdrag met
België, is het niet gemakkelijk gemaakt door de
tegenstrijdige beweringen der tegenstanders.
't Begon al voor de behandeling in de Tweede
Kamer, terstond na de aanneming nam het euvel
toe, om een cacophonie te worden nu de Eerste
Karae* 4e beslissing kreeg.
„Rotteedam" roept de een „neen, Rome"
schettert de ander„o jé de Maas", klaagt
iemand ,,zwijg"f beveelt zijn buurman, „let
op de Schelde" „we gooien onze welvaart
over de grens" „neen onze souvereiniteit"
't duizelt voor de oogen cv. waar is 't eind
We lazen de vorige week twee, beide het verdrag
slecht gezinde bladen de kwamen uit één stad
en ze hadden 't over één speech van den socia
list de Zeeuw, j.l. Woensdag in de Eerste Kamer
gehouden, waarin betoogd werd, dat de regeering
het Verdrag niet de Eerste Kamer had moeten
toezenden.
De „N. Rott." bewonderde dien heer de
Zeeuw om wat hij zeide er eindigde met den
wensch „Mogen er vele tegenstanders in de
Eerste Kamer zijn, even beslist en overtuigd als
de lieer de Zeeuw."
De „Maasbode" daartegen zei„Het speechje
zal nooit als sieraad in de Handelingen worden
aangewezen. Het gesprokene getuigde van zoo
weinig kennis van zaken, dat het dezen sociaal
democraat als senator zal blameeren.
De Tweede Kamer zendt het Verdrag naar
de Eerste en niet de Regeering, zooals hij be
toogde. Het was dan ook dwaasheid om dé Re
geering er een verwijt van te maken, dat ze een
ontwerp, dat met slechts drie stemmen meerder
heid was aangenomen, aan de perste Kamer zond
Het heeft er niets mee te maken, hoe groot de
meerderheid is geweest. De wet kent geen groote
of kleine meerderheid.
Wat de heer de Zeeuw voor had met zijn
uiteenzetting, was niemand duidelijk. Een voor
stel deed hij niet, alleen uitte hij zijn misnoegen,
dat het ontwerp er was. Een dergelijke beschou
wing moet hij maar houden als het aan dc orde
is, maar nu had liet geen zin.
Het wa» zulk een malle vertooniug, dat de
Kamer, zelfs zijn partijgecooten, cr mee
ver egen waren. Nirmand wenschte over zijn
uiteenzeting ook maar een woord te zeggen.
De voorzitter vond dit wel een beetje mal en
daarom betoogde hij, dat hetgeen geschied was
geheel overeenkomstig de Grondwet was.
Een les voor den heer de Zseuw, die de belof
te op de Grondwet heeft afgelegd, en deze niet
eens kent.
Wie heeft gelijk
Wel mag men nu zeggen In raadselen wandelt
de mensch op aarde
Liberaal-Katholiek.
Een van de vele vereenigingen op vaderlaed-
chen odem vierde onlang 'n lustrum.
t feestprogramma vermeldde een feest
redenaar, die voor een stevig honorarium een
hiep-hiep-hoera-speech afstak
Dat het liberaal-katholicisme dood was, be
hoorde tot zijn conclusies.
„Was t maar waar," riep iemand, doch die
wense i gmg verloren in het applausgerucht.
„Was t maar waar, val iedereen, die eenige
ervaring en inzicht heeft, nazeggen.
Zeker, t lib.-katholicisme heeft menige veer
gelaten en t zal nog meer veeren laten, wanneer
dank zij ons hooger onderwijs kerkleer en ge
loofskennis in de voornamere kringen dieper
doordringen maar dood is 't nog niet, vooral
niet in de zuidelijke streken.
t Is opmerkelijk dat deze jammerlijke rich
ting bijna uitsluitend zijn aanhangers vindt in
de hoogere standen.
Een scherpzinnig lenker schreef dit toe aan
ij delheid.
Om toch maar duidelijk te laten zien, dat zij
anders zijn dan de lurgerman, meenea sommige
notabelen of zij, de zich daartoe rekenen, an
ders te moeten da?n dan hun geloofsgenooten.
Om hun niet-kitholieke kennissen te over
tuigen, dat zij „objectief" durven zijn en een
„Onafhankelijk standpunt innemen, kammen
zij eigen instellhgen en geloofsgenooten af
lezen en citeerea bij voorkeur niet-kathoIiek„
een vraagstuk, dat er niet alleen een van schoon
heid is, maar ook van vitaal verkeersbelang.
Wie geen Rotterdammeling is, zal het misschien
duidelijker zijn, als we hem vertellen, dat het
er niet om gaat, een grootsch plein te scheppen,
dat uit stedebouwk undig oogpunt aanpast
bij den Coclsingel en voldoende ruimte biedt
om het verkeer te regelen, dat om het oude ge
bouw, de Delftsche Poort genaamd, heenwcntelt.
Er was een schitterend plan, maar dat was zeer
kostbaar de zuinige vroede vaderen van Rot
terdam vroegen Dr. Berlage en Ir. de Roode,
dus om een eenvoudiger ontwerp. De vroedschap
werd prompt en civiel bediend, kreeg een ver
eenvoudigd plan, maar de kosien -- en daar giug
het niet in de laatste plaats om bleven de
zelfde. Als alles meeloopt, zullen die kosten nog
circa 2| millioen bedragen.
't Eigenaardige is, dat dL hooge uitgaven
vereischt worden, omdat men het oude monu
ment, de Delltsehe Poort, wil handhaven. Dat
gebouw staat het verkeer vreeselijk in den weg,
maar aan oude steenklompen mogen we tegen
woordig niet meer raken en daarom zal Symen
te betalen hebben en moeten er groote kapitalen
aan gebouwen woiden afgebroken, teneinde
ruimte te verkrijgen het verkeer rond de Poort
te leiden.
Nu is die Poort een mooi bouwsel vooral
vroeger was ze het, toen ze inderdaad aan den
ingang der stad stond, pitoreske grachtjes er
omheen liepen en Oud-Hollandsche gevels een
waardige entourage vormden.
Midden op een hyper-modern plein, staande
aan een stadsboulevard, omgeven door de strak
ke lijnen van de nieuwste stijl, „doet" de Poort
het echte toch niet meer en wordt haar verschij
ning een weinig belachelijk'. Er is dan ook veel
te zeggen voor de adviezen, die door velen ge
geven worden, n.l. de Poort te verplaatsen in
een logischer omgeving op te stellen en de mil-
lioenen niet noodeloos uit te geven.
Dat verplaatsen is tegenwoordig geen pro
bleem meer. Heele kasteelen worden tegenwoor
dig in blokkedoozen verpakt en van Frankrijk
naar Amerika verzonden.
Buitenland.
We hebber, in deze rubriek al eens eerder over
de aspiratie geschreven, die Italië omtrent eeae
uitbreiding van haar grondgebied koestert.
De teek enen worden veelvuldiger, dat het den
zwarthemden inderdaad ernst is met hun voor
nemens en Mussolini is er voortdurend zóó
op uit om het nationalisme zijner volgelingen
tot koortshitte op te voeren, dat een uitbarsting
van overmoed als een logische culminatie ver
wacht moet worden, 't Begint er op te lijken
tenzij door een ol' andere gebeurtenis aan het
fascisme een gevcclige slag wordt toegebracht
bladen en bedrijven middellijk of onmiddellijk
de zonde van Sint Petrus
't Is natuurlijk domheid en daar domheid
nooit de juiste middelen gebruikt, bereiken
zij met hun z.g. objectieven blik en onafhan
kelijkheid, juist het omgekeerde wat ze willen.
Ze wekken medelijden of minachting op
meer niet.
Een kathobek behoeft zicht niet te schamen
voor zijn geloof of voor zijn Kerk hij kan er
trotsch op zijn hij behoeft zijn beginsel niet
te versteken, want 't meg er wezen 't is niet
noodig zijn overtuiging te verloochenen uit
menschelijk opzicht, omdat overtuigingen meer
gerespecteerd worden dan verloocheningen en
indien iemand 't tegendeel meent, kan hij er
geruft op zijn, dat het niet aan een ander' ligt,
maar aan 't onvoldoende van zijn overtuiging.
Is 't leven van den dezer dagen overleden
mr. Ledeboer geen schitterend bewijs, dat de
redenen van het liberaal-katholicisme ongegrond
zijn.
Heeft deze man 't ooit noodig geacht ten
koste van zijn overtuiging iemand in 't gevlei
te komen.
Geen denken aan. Hij, de bekeerling, die
bijna 't hoogste ambt bekleedde in de magistra
tuur, was tevens prefect van zijn parochie-con
gregatie. En toch verloor hij geen vriend ol'
verspeelde hij 'n greintje respect.
Gerust 'n kloeke overtuiging wekt eerbied
alleen 'n slappe, wankele of halfsleetsche is niet
in tel.
Een allegorie.
We meenden eerst boven dit stukje te schrij
ven „En de ether gloorde niet", maar dit leek
ons wat beamgstigend. Zoo als nu kon 't ook 1
Hebt ge u bij avond wel eens bevonden in
den omtrek van een groote o stad
Dan zult ge tegen den nachthemel ook dexi
ros-achtigen gloed hebben gezien, dien zij uit
straalt.
Nuchtere menschen schrijven het toe aan
den weerschijn der helverlichte winkelstraten,
aan het rellecteeren der tallooze kunstzonnige
booglampen maar zij, die naar het zinrijk wezen
der uiterlijkheden speuren, die gebogen over
dat we geen menschenleeftijd meer van een
nieuwen grooten oorlog afstaan. Mussolini voelt
een Napoleontische roeping in zich en 't is te
vreezen, dat hij eerst na den nederlaag in den
oorlog tot de ervaring zal komen, dat hij zich
vergist heeft.
Het „voorspel" is al begonnen. Frankrijk,
den begeerigen blik aanvoelende, dien de fas
cisten raar Nice (Nizza) en Zuid-Oost Frankrijk
werpexr, doet als de bo.er, die onraad Vermoedt
en zijn waakhond bij de poort legt, het con
centreerde massa's troepexx aan de Itaüaansche
grens. Aan de overzijde heeft men de attentie
op gelijke wijze beantwoord. Op het oogenblik
gaat het nog „woef-woef" tegen elkaar, maar
als het „pang-pang" wordt, krijgt men de pop
pen aan het danser?.
En de gemoederen worden door alle gebeur-
lijkheidjes daar aan de grens zóó verhit, dat
een geweer in zenuwachtige hand makkelijk
overgaat.
Och, 't zal misschien voorloopig wel losloopen,
maar we weten van vroeger wel, hoe de zaken
gaan, als men elkaar eenmaal met troepen-con
centraties, waaraan officieel een ouschuldigen
uitleg wordt gegeven, begint te tarten. De stem
ming luwt eenige keeren, laait even zoovele
malen weer fel op en blijkt eindelijk niet meer
te bezweren.
De Volkenbond zou een oorlog wel kunnen
voorkomen, maar slechts dèn, als alle partijen,
over en weer, van goeden wille zijn. Dat schijnt
tegenwoordig het geval te zijn met de vroegere
geallieerden en Duitschland, waardoor men te
Genéve tot overeenstemming kon komen over
de overname der militaire controle in Duitsch
land door den Volkenbond, wat aan die cortróle
het prikkelende en drukkende karakter ont
neemt.
De liquidatie der jongste oorlogsverschrik
kingen vlot wel snel. Als nu die sombere wolken,
die zich boven Frankrijk en Ito lie samenpakken,
maar wilden uiteexigaan.
Binnenland.
Mededeelingen van den K. R. O.
Het was voor eenige weken niet te voorzien,
dat wij zooveel aanvragen zouden ontvangen
om avonden te organiseeren voor den K. R. O.
Wij kunnen gerust zeggen, dat er zulk een animo
gekomen is voor onze radio stichting, niet alleen
wat de toename der leden belreft, maar ook wat
de uitzendingen uitgaat, dat het in de tegen
woordige omstandigheden ondoenlijk is een
ieder te bereiken.
Tot de Vasten hebben wij alleen maar gele
genheid om progrmma's uit de zenden, die va-
rieeren, en dan nog maar slechts iederen Dins-
otoffige folianten en gevlekte fiolen, zoeken „aar
den steen der wijzer, het perpetuum mobile of
de kwadratuur van den cirkel, zij vermoeden
dat die electriseerende nevel, geladen wordt
door 't vernmt Ven geesten in hoogspanning,
dan wel iosforiseert door de geweldige daden
van grootaardige menschen.
Wanneer dit laatste waar is, dan moet er
ook boven Lisse, het eenvoudige Hollandsche
dorpje, zoo'n transparante damp hangen.
Daar toch is iets ontzagwekkends gebeurd.
De harten en hoofden van het denkend deel
der natie zijn er vol van de mond der spraak
makende gemeente vloeit er van over en de
bladen, de couranten drukken het af met vette
hoofdjes en in hot hoekje van 't voornaamste
nieuws.
De bloem vau Liose's burgeiij heeft, moet
U weten, een offer gebracht, van enorme betee-
kenis.
Ouders van openbare schoolkinderen brachten
n.l. uit eigeu middelen, drie duizend gulden
bijeen voor een extra leerkracht.
Ziedaar het buitengewone.
Een offer voor eigen openbaar onderwijs.
Gaat dat zien Bespreekt dit wonderbaarlijke
Nog nooit te lande bij ons vertoond.
De filosofen en alchimisten, waarvan wij
ii' 'L begin spraken, zijn er gisteravond op uit
getrokken om te zien of er nu boven Lisse een
magische glans zweefde.
Tevergeefs hebben de grijze wijzen in het
natte gras gehurkt, 't Bieef boven Lisse „pikkie-
'donker."
Twijfelend aan hun theorie en verkild
tot op hun gebeente, zijn ze teleurgesteld al-
gedeinsd.
Gelukkig klaagden ze hun nood aan den
waard van de herberg waar ze hun voeten droog
den uit vrees voor rheamatiek.
„Lieve hemel", zei die, „zoo'n olfertjè is toch
niks bezonders, wij Roomschen hebben bijna
honderd jaar ons eigen onderwijs betaald
Toen keken ze elkaar aan en hoopten weer.
MAASLANDUS.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
4fr
