mAtSBLAD WOOR SGHi'EOAM EM OMmWBPZMm*
Vrijhandel.
50ste Jaargang.
Zaterdag 23 April 1927.
No. 14843
Bureau K'O E[M'A[RrK T 4. ^Telefoon Intercommunaal 68085 Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.70, per week 20 cent, franco per
post ƒ3.— per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets. Postcheque- en girodienst No. 81440.
Advertentiën: 15 regels ƒ1.75, elke regelT daarbovenjf35 cent, 3j"maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 cent per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet oï oog f 200 bij dood f 100 bij verlies van een
duim;f 60 bii verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering wordt gewaarborgd door de N. HoII.AIgem. Verz.bankSchiedam
1
verhoudt zich deze Partij tot de Kerke-
Toen de Kamer zich onlangs bezig hield met
het sociaal-democratische voorstel tot militaire
ontwapening, hebben we telkens weer opnieuw
moeten denken aan een andere ontwapeningsieu-
ze vrijhandel. Een ontwapeningsleuze heeft dat
woord inderdaad in en „vrijhandel" klinkt ons
haast even mooi in de ooren als „militaire ont
wapening". En gelijk geen verstandig menscb
tegen afschaffing kan zijn van een legerzoo
gauw zulke afschaffing den vrede kan bevorderen
zoo moet het toch ookwel een dwaas zijn,die door
z.g. beschermende rechten eene oeconomisch e bar
rière aan onze grens wenscht te handhaven
zoo gauw die mogelijkheid is uitgesloten, dat on
ze eigen industrie door machtige buitenlondsche
concerns wordt vernietigd.
Afschaffing van leger en vloot, zoowel als vrij
handel zijn leuzen, die de warme instemming van
alle weidenkenden moeten hebben.
En zou het wei strijdig zijn met onze vrijheids
idealen, wanneer we tijdelijk bepaalde industriën
beveiligden, wanneer die door buiteniandsche
concurrentie bedreigd worden
Het principe, waarop vrijhandel steunt, is
goed en juist. De energie der ondernemer moet
geprikkeld blijven door concurrentie, ook uit het
buitenland, opdat het prodnkt zoo goedkoop mo
gelijk aan de markt kome.
Er kunnen bijzondere omstandigheden zijn, die
de fabrikatie in het buitenland voordeeliger ma
ken lagere ioonen, langere werktijden, minder
belasting e.a. Door internationale organisatie
echter der vakbeweging en door internationale
arbeidswetgeving zullen die verschillen meer en
meer vervallen. Toch zullen de productiekosten in
de onderscheidene landen echter nooit geheel de
zelfde kunnen zijn, omdat de grondstoffen b.v.
niet"overal ter plaatse of in de onmiddellijke na
bijheid gevonden zullen worden en er soms con
cerns van geldmagnaten gevormd worden, die
het product een tijd lang tegen kostprijs of zelfs
daarbeneden kunnen leveren, tot ze de concur
rentie hebben vermoord en de markt behecr-
schen.
Zonder ontrouw te worden aan het Vrijhandels
ideaal kunnen in zulke gevallen ter bescherming
van eigen industrie en de algemeene welvaart,
zekere inkomende rechten geheven worden. Hoe
zeer het ook een zaak van algemeen belang ;s, dat
de productenzoogoedkoopmogelijkaan de markt
komen, daarnevens staat, dat vernietiging der ei
gen industrie vergrooting der werkloosheid be-
teekent en dus vernietiging van koopkracht. Als
de koopkracht nihil is, heeft men aan een goed
koop product ook niet veel.
Tegen een matige heffing van imoerrechten
kan dus zelfs geen vrijhandelaar bezwaar hebben.
Niet juist lijkt het ons, dat de regeling in om land
vrij uniform is, al wordt ook gelegenheid gelaten
om bij KoninklijkeBesluittijdelijkevoorzieningen
te treffen. Of een aanmerkelijk heffingspercenta
ge geoorloofd is, hangt van de oogenbiikkelijke
omstandigheden af, maar als die critiek zijn, dan
moet onze regeering ook niet aarzelen.
We merken een en ander in het bijzonder op in
Verband met de crisis, die de Maastricbtsche aar
dewerkindustrie op het oogenblik doormaakt.
Als de toestand niet verandert, wordt deze indus
trie door de Duitschc concurrentie radicaal ver
moord.
Vrijhandel is even mooi als militaire ontwape
ning maar voor beide is de meest ideale verwezen
lijking gelijktijdig en over de heele wereld. Zoo
lang andere landen zich door geweldige tolmuren
omgeven en wij ze de vrijheid laten om ons be
drijfsleven te komen kapot te maken, blijven we
goede, maar domme idealisten, die zich door
vreemden laten uitbuiten.
Binnenland.
De R. K. Volkspartij en de
„Action francaise."
De R.K. Volkspartij blijft zich beroepen op
enkele zinsneden uit bet Pauselijk stuk in zake
de veroordeeling der „Action francaise", waaruit
zij een goedkeuring' van haar houding tracht
te distilleeren.
Alb. v. d. Kallen, hoofdredacteur van „De
Gelderl.", t.e Rome vertoevend, heeft nu te
dezer zake een onderhoud gehad met Kardinaal
Van Rossum. Hij schrijft nu o.a.
„Nu is er ae R.K. Volkspartij, wdke zegt
ontsproten te zijn uit de democratische gedachte.
Het was Z.Em. bekend, dat deze Partij niet
is ontstaan uit de werkelijk democratische be
weging van Nederland, de katholieke ar
beidersorganisatie, doch een juiste omschrij
ving van de samenstellende elementen dezer
Hartij heb ik niet vermogen te geven.
Hoe
lijke Overheid
Een barer organen heeft zich gewend tot Z.
D. H. Mgr. Gallier, Bisschop van Haarlem en
aan dezen de vraag voorgelegd, of de Partij
„toelaatbaar" was. Monseigneur heeft verwezen
naar hetgeen door Z. D. H. den Aartsbisschop
van Utrecht is gezegd op den Tweeden Neder-
landschen Katholiekendag, te Nijmegen ge
houden op het oogenblik, dat de N. kath. Partij
haar propaganda voor ds verkiezingen had
ingezet, waarbij de Aartsbisschop namens 'het
gansche Nederlandsche Episcopaat heeft ver
klaard, elke scheuring in de R.K. Staatspartij
t.e betreuren.
Z.-Em. achtte deze verklaring van Mgr. Gal
lier afdoende tn wij weten, dat heel katholiek
Nederland ze ais zoodanig heeft verstaan
alleen de R.K. Volkspartij niet.
Toen is de Pauselijke veroordeeling van de
„Action francaise" gekomen en de R.K. Volks
partij heeft daarin gezien een
haar organisatie.
Maar hoe is dat mogelijk. Onderbrak mij
Z.Eminentie. De toestanden in Frankrijk gelijken
immers niet het minst op die van Nederland.
Z.Em. legde er den nadruk op, dat de H. Vader
bizonderlijk de leer heeft veroordeeld, well/e
de leiders der „Action francaise" aanhangen en-
dat het Z. IT. vooral hierom te doen is de Ka
tholieken te behoeden tegen de leerstellige
dwalingen, door de leiders Verspreid. Nu zijn de
Katholieken van Fxankrijk verdeeld inzake bet
zuiver politieke vraagstuk van den r-.geerings-
vorm een deel hangt de republiek aan, een
ander deel de monarchie. De II. Vader heeft de
Katholieken omtrent dit zuiver politieke vraag
stuk vrij willen laten zij kunne,n aanhangers
blijven van den repubiikeiuschen of van den
monarchalen regeeringsvorm. Alleen mogen zij
niet langer volgen de leiding der „Action fran-
goedkeuring van.
door om-
bijwoning
leiders ver-
tegenspraak
caise", omdat de leer, door de
spreid, met die der R.K. Kerk in
en* in strijd is.
Maar wat heeft dit alles met de tóestanden
in Nederland te maken Is er in Nederland
geschil omtrent den regeeringsvorm Immer»
neen. In Nederland is de regeeringsvorm ge
vestigd en hij staat gelukkig zob vast, dat nie
mand, althans geen enkele katholiek aan ver
andering ook maar denkt. Indien er in Neder
land twee partijen waren, welke hoofdzakelijk
ten doel hadden, eenerzijds het veranderen van
den bestaande», regeeringsvorm, anderzijds de
bevestiging ervan, men zou reden hebben het
stuk van den H. Vader op Nederland toe te
passen, nu begrijp ik niet goed, verklaarde
Z.Em., hoe men te goeder trouw kan, aannemen,
dat de woorden van Z. H. voor Nederland ge
sebreven zijn.
Maar men houdt bet toch vol.
Men kan bet echter niet volhouden op
redelijken grond. Overigens meende Z.Em. dat
men in Nederland op de allereerste plaats moest
luisteren naar hetgeen door de Nederlandsche
Bisschoppen wordt gezegd en gewenscht het
zou den H. Vader stellig pijnlijk treffen zoo Hij
moest vernemen, dat men in Nederland Pause
lijke woorden misbruikt om den duidelijken
wensch van bet Doorluchtig Episkopaat te weer
staan. Er is nooit tegenspraak tusscheu den IT.
Stoel en de Bisschoppen en als men ten dezen
juist ingelicht wil zijn, er bestaan tal van
Pauseivke vermaningen Loc de katholieken der
geheele wereld, dat zij, om veilig te gaan op de
allereerste plaats behooren te luister n naar de
leiding der eigen Bisschoppen. Dat sommige
Nederlandsche katholieken een Pauselijk stuk
alleen voor Frankrijk bestemd en alleen op
Fransche toestanden, toepasselijk, nu aanwenden
om in te gaan tegen, een Uitgesproken wensch
der Nederlandsche Bisschoppen dat de een
heid door de katholieken van. Nederlard worde
bewaard achtte Z.Em. zeer lr betreuren."
Propaganda-vereenigingen, welke
standigheden geen utnoodiging tot,
van deze vergadering hebben bekomen, worden
hiermede dringend uitgenoozigd deze vergadering
te bezoeken.
Nieuwe foto's van prinses Juliana.
Naar mui mededeelt, zullen van de drie por
tretten, welke 16 April j.l. op Het Loo door den
fotograaf A. C. Stokhuyzen zijn gemaakt,en waar
van het auteursrecht behoort aan de firma Wec-
nenk Snel te 's Graventiage zullen door deze
firma briefkaarten en platen in den handel wor
den gebracht, welke nog voor den 18en verjaar
dag der Prinses verochijnen.
Landelijke Federatie van Algemeene
R. K. Propaganda-Vereenigingcn in
Nederland.
Op 1 en 2 Mei 1926 werd te s-Gravenhage een
congres gehouden op initiatief van de Algemeene
Propaganda vereeniging „de Katholieke Garde"
te s-Gravenhage om te komen tot de oprichting
eener Landelijke Federatie van Algemeene R. K.
Propaganda Vereenigingen in Nederland.
Er werd toen besloten tot het vormen van een
comité, hetwelk tot taak kreeg de oprichting ee
ner federatie iri studie te nemen en ontwerp-sta-
tuten samen te stellen. Dit comité is thans met
haar arbeid gereed gekomen.
Op 8 Mai a.s. om.half twee uur zal nu wederom
te s-Gravenhag'e een vergadering worden belegd
van alle Algemeene R. K. Propaganda-vereeni-
gingen in Nederland.
Deze vergadering wordt gehouden in het Ge
bouw „Veritas"' Westeinde 15 te 's-Gravenhage
en zal zich definitief uitspreken over de oprich
ting der nieuwe federatie en harestatuten vast te
stellen.
Dreigend conflict.
De arbeiders der ijzergieterij en emailleerfa
briek „Vulcaansoord" hebben in hun respectieve
organisaties met vrijwel algemeene stemmen be
sloten aan hun eischen kracht bij te zetten door
liet stellen van een ultimatum. Bij niet inwilli
ging der eischen zal de staking Maandag 2 Mei
a.s. ingaan. Op de fabriek werken thans circa 850
arbeiders.
N. R. S.-vee naar Mexico.
Gisteren is voor rekening van de N. V. Vee
export- en Handelsvereeniging van leden van het
Ned. Rundvee Stamboek met bet stoomschip
„Edam" cen zending prima stamboekvee van
Rotterdam naar Mexico verzonden. De zending
bestaat uit Rustieren en 15 dragende koeien.
Het is de bedoeling om na aankomst te Mexico
City een tentoonstelling te organiseeren en het
vee te verkoopen. Het transport staat onder lei
ding vau den heer L. W. de.Jong.
Foto-wedstrijd „De Bijenkorf."
Door het groote succes van den vorigen wed
strijd in 1925 behaald, besloot de directie der N.
V. Magazijn „De Bijenkorf" te Amsterdam en
Den Haag nogmaals een fotowedstrijd uit te
schrijven, te houden gedurende het Zomersei
zoen van 1927.
Deze reclame-wedstrijd is opengesteld voor al
le amateur-fotografen in Nederland en Koloniën
en omvat 3 afdeelingen, n.l. 1. vrije onderwerpen
als portretten, interieurs, genre-opnamen, stads
gezichten, enz. 2. foto's vervaardigd met behulp
van fototoestellen, of vergrootingsapparaten, ge
kocht in de foto-afdeeling der N. V. Magazijn
„De Bijenkorf" 3. opnamen mei betrekking tot
het onderwerp „De Bijenkorf" Interpretatie is
geheel vrijgelaten.
Elke afdeeling omvat 2 klassen, n.l. voor be-
ginnenden en gevorderden.
De inschrijving voor dezen wedstrijd wordt
opengesteld van 23 April 1927 tot en met, 10
September 1927. Voor deelname is bezit van in
schrijvingsformulier noodzakelijk.
In de jury ter beoordeeling der foto's namen
zitting de beeren K. H. Idema, voorzitter van
de Nederlandsche Amateur-Fotografen Vereeni
ging Adriaan Boer, uitgever van het fotografisch
tijdschrift „Focus" P. K. G. M. v. Haaren, be
stuurslid der Amateur-Fotografen Vereeniging
„Gelria" te Arnhem E. A. Loeb, schrijver van
Kunst-fotografie voor den amateur, en C. Ul-
rich Jszn., bestuurslid der Amateur-Fotografen
Vereeniging „Rotterdam."
Voor de winners stelde de directie een kerncol
lectie van prijzen en troostprijzen beschikbaar.
De wedstrijd is geopend tot uiterlijk 1 October
1927.
Een schim.
Van 4 tot 7 September 1924 werden de grondsla
gen gelegd in de Volkenbondsvergadering van
het zoogenaamde protocol van Genève.
Overweldigend was het enthousiasme waarmee
het werd ontvangen.
Het applaus was niet van de lucht toen Herriot
Theunis, Benesz, Politis, Boncour hun pacifis
tische redevoeringen hielden.
Vooral op het snel bewogen gemoed onzer een
zijdige ontwapenaren maakte het Protocol een
ongemeenen indruk.
Schitterender rechtvaardiging van hun streven
kon niet worden geschonken dan door het Proto
col van Genève.
Wat was de authentieke akte, welke de bewe
ging voorNederlands ontwapening sanctioneerde.
Wat is er overgebleven van het Protocol
De voorbereidingscommissie voor de Ontwape
ningsconferentie kwam dezer dagen te Genève bij
een, en ging na wekenlange discussies uiteen zon
der tot definitief resultaat te zijn geraakt.
In het najaar hoopt men het nog eensteprobee-
ren.
En het Protocol
Een heel enkele keer werd eens schuchter de
naam genoemd als van iets, dat eens had bestaan.
Maar nu niet veel meer was dan een schim.
„Rott."
Radio-nieuws.
Het Katholieke standpunt in den
Duitschen Nationale» Omroep.
Korten tijd geleden publiceerde „De Tele
graaf" een artikel van Dr. Graaf Arco over den
nationale» omroep in Duitschland. Ruiterlijk
bekent de schrijver als hij het heeft over den
aard der te geven programma's: „Hoe hooger ech
ter de aesthetisclie en wetenschappelijke cultuur
van een volk, is, hoe sterker de differemieermg
der persoonlijkheden, des te moeilijker is eeu een
heidsprogram. Met hetzelfde recht zou men ook
een eenheidseten of een eenheidsschool voor de
geheele bevolking kunnen verlangen. Hieruit
volgt dus, dat tegelijkertijd verschillende progra
ma's geschikt voor de verschillende omroepen,
moeten worden uitgezonden.
Uit deze conclusie valt op te diepen, dat een
„algerneene" omroep, een ornroep, die het ge
heele volk wil te vreden stellen wil men met
recht aanspraak kunnen maken op „algemeen
heid" -een onmogelijkheid is, zoowel in Ons ei
gen vaderland ais bij onze oostelijke buren. Er
moeten concessies gedaan worden aan de ver
schillende geeste»stroomingen, indien men deze
tenminste in zijn voornaamste gedeelte recht
doet wedexwaren n.l. dat wat er leeft in de breede
massa's van eene bevolking op cultuieel, gods
dienstig en wetenschappelijk gebied, door de ra
dio tot uiting wordt gebracht.
Het is ongelooflijk kortzichtig als men meent
dit meest essentieeie element in de radio te kun
nen ontberen. Tracht men dit toch te doen, dan
krijgt men een „algerneenen" omroep, die op mu
zikaal gebied wellicht veel presteert, docli verder
noodzakelijk moet Vervallen tot een zouteloos
gedoe. Zulk een omroep is aan handen en voeten
gebonden en vindt geen weerklank in de bevol
king, zoodra zij zich zou willen wenden tol het
geestesleven van het grootste deel onzer natie.
In ons land heeft men deze moeilijkheid zeer
goed ingezien en begrepen. Men heeft haar on
dervangen door eiken groep, die er op bogen kan-
een groot gedeelte der bevolking achter zich te
hebben, zijn eigen radiomogelijkhedep. te geven.
In Duitschland is dit niet zoo. In 't kort komt
de Duitsche organisatie van den omroep hierop
neer
De Duitsche zenders zijn het eigendom van de
„Reichspost". De geheele technische leiding en
het onderhoud der zenders berust in hare handen.
Hiervoor wordt per maand en per luisteraar een
bedrag van Mk. 0.80 betaalt. Natuurlijk zijn er
ook heel wat „Schwarzhorer", die een radiotoe
stel hebben en niet betalen, docli dit aantal is in
verhouding toch niet zoo groot als de vele Neder
landsche luisteraars, die zich niet bij de posterijen
hebben laten inschrijven. De Duitsche luisteraar
betaalt dus per jaar Mk. 9.60 dus bijna 6.00 en
is verder van alles af, ofschoon men wel bedénken
moet, dat n. verhouding 10 mark in Duitschland
meer beteek ent dan 6 gulden voor een Hollander.
De uitzendingen (de programma's) worden ver
zorgd door „Rundfunke-gesellschaften", waar
van de meest bekende zijn - Deutsche Welle
(Berlijn) Königswusterhausen Funkstunde
(Berlijn) Norag (voor Noord-Duitschland)
Worag (voor Westfalen en Rijnland) en nog ande
re te München (voor Beieren) Stuttgart (Wur-
temberg) Leipzig Dresden (Saclisea) Breslau
(Silezië) Koningsbergen (Oost-Pruisen) e.a.
Deze omroep-maatschappijen zijn ondergebracht
in den vorm eener Aktiengesellschafi, wier aan
deden voor 60% in handen zijn van Rijk en
Staat (Bondsstaten) en voor 40% ondergebracht
zijn bij gemeenten, Kamers van Koophandel en
verschillende corporaties (wat de Katholieken be
treft b.v. onder meer de Volksverein).
Het groote richtsnoer, dat door deze Rundfun-
kegeselischaften gevolgd moet worden (en waar
door 'n ware vrijheid dus gehandicapt wordt), is
geen politiek en de grootst-mogelijke tolerantie
in cultureele dingen. Hiervoor waken controle-
organen zooals een Politischer Ueberwachungs-
ausschuss (politieke controle-commissie) en ver
der de door het Rijk aangestelde Kultur
beirate (adviseurs in cultureele aangelegenheden)
Dat ondanks die „Kulturbeirate" slechts wei
nigen volkomen tevreden zijn met hun omroep,
behoeft geen betoog. Ook de Duitsche Katho
lieken zijn er op uit invloed te krijgen op den
radio-omroep en de voor hen aangewezen weg
is om zitting te krijgen in de „Kulturbeirate".
Op Katholiek gebied heeft men thans in
Duitschland hoofdzakelijk de conferenties op de
morgenwij dingen. Kerkdiensten mogen inDuitsch
land niet worden uitgezonden, ingevolge een
besluit van de Duitsche Bisschoppen ophunne ver
gadering te Fuida, ofschoon zonder twijfel
Kath. kerkdienstenuitzendingen voor de geloo-
vigenin de diaspora van groote beteekenis zouden
zijn. Het besluit der Bisschopsconferentie grondt
zich op het verschijnsel, dat in sommige gebieden
van het Duitsche Rijk de Katholieken niet zoo
principieel zijn en zouden kunnen verleid worden
niet meer naar de kerk te gaan, zooals hun
plicht hun voorschrijft. Gelukkig is zulk een vrees
voor de Nederlandsche Katholieken ongegrond
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
