lieuwe Schiedamsche Courant
Vrijdag 1 Juli 1927
No. 5653
IMShi
m
rWEEDE BLAD
t CANADA IS ZESTIG
JAAR.
f ZIJ ZIJN SLIMMER.
VERBETERING VAN HET PRIMAIRE
EN SECUNDAIRE WEGENNET
VAARTVERBETERING IN HET
WESTLAND.
UITVOERING, BEHEER EN ONDERHOUD.
DE GEMEENTERAAD VAN BERGEN
OP ZOOM
DE EERSTE PASSAGIERSVLUCHT
NAAR INDIË
ENTHOUSIASTE ONTVANGST
TE BATAVIA 1
Morgen viert Canada zijn zestigsten ver
jaardag ais Britsrb dominion. Canada i3
momenteel, meer dan de Ver Staten, het
land der on begrensde mogelijkheden.
In dit reusachtig Jarid, dat twintig maal
zoo groto is als Duitschiand, wonen slechts
negen en half millir.cn menschen, die in
de laatsle vijf en Hvintig jaar enorm vooruit
zijn gegaan door dun uitvoer van aller
hande producten, voöral van papier, dat ge
leverd wordt uit Canada's ontzaggelijke
wouden. Jaarlijks voert Canada 1.35 miliioen
ton aan couranten-papier uit. Voltaire, die
het meer heeft mis gehad, heeft zich ook bar
vergist, toen hij Frankrijk (dat door het
verdrag van Versailles in 1763 Canada aan
Engeland verloor) troostte met de zure op
merking, dat het hier maar om een stuk
of wat sneeuwvelden ging!
De spotter heeft niet gerekend met het
feit, dal de dagen konden komen, dal Ca
nada, geholpen door milder wordend kli
maat, ook veel rijker zou worden. De laatste
jaren is het klimaat in Canada inderdaad
verbeterd en het jonge volk spant zich met
reuzenkracht in, om zijn achterstand In te
halen.
Maar er zijn veel te weinig menschen in
Canada: zelfs in de Zuidelijke provinciën,
die negentig procent van de totale land
bouwproductie des lands opbrengen, is nog
slechts een achtste deel van den bodem be
werkt; de rest is nog onontgonnen.
Canada Is het eerst bewerkt door Fran-
sche kolonisten, die er driehonderd jaar ge
leden begonnen en de provincie Quebec (die
nu nog grootendeels Fransch is) vormden.
De later komende Engelsche kolonisten slo
ten de Fransche in en door de ellendige po
litiek van Parijs, ging Nieuw-Frankrijk,
zooals Canada heette, in 1763 aan Engeland
over.
Op 4 Juli 1776 verklaarden de Ver. Staten
van Noord-Amerika zich onafhankelijk van
Engeland en Londen, vreezende dat Canada
'denzelfden weg zou gaan, liet de Canadeezen
volle vrijheid en zoo bleven dezen aan de
zijde van Engeland.
In 1867 werd uit de verschillende provin
cies het eene „Dominion of Canada" gevormd,
[waarbij later nog enkele streken gevoegd
.werden.
De bevolking van Canada is Fransch en
Engelsch; de provincie Quebec is, zooals wij
reeds zeiden, een zuiver Fransch gewest en
dit komt vooral door het geweldig hoog
geboorte-cijfer. De Franschen tellen 3.500.000
zielen en de Engelsch.-sprck.enden 5,700.000,
De eersten echter zijn allen in Canada ge
borene en onder de laatsten zijn veel ko
lonie***). Bovendien zijn er nog een 200.000
Duijtachers in Canada en hun aantal zal wel
ajuigroeifwi, nu Canada de Duitschers weer
toelaat.
In do*, politieken toestand des lands is de
laatste jaren ook veel veranderd. Waren
vroeger altijd de conservatieven, die vooral
"de Britsche rijksgedachte huldigden, de baas,
thans zijn de liberalen in de meerderheid.
Op de laatste Britsche rijksconferentie kon
men dit zeer goed merken. Canada heeft
daar zijn eigen vrije plaats bedongen en on
der andere vastgesteld: le. dat. het in het
vervolg zelf zal beslissen of het deel nemen
zal aan oorlogen, waarin Engeland gewik
keld wordt. In den wereld-oorlog is dit ge
daan; of het weer gebeuren zal, hangt van
Canada zelf af; 2e. is bepaald, dat Canada
zich bij de vreemde mogendheden zal kun
nen laten vertegenwoordigen door eigen
gezanten en niet meer door beambten, die
Londen uitzendt
Dit laatste is vooral van belang ten op
zichte van de Ver.' Staten. Dezen oefenen
een sterken druk op Canada uit en er zit
ontzaggelijk veel Amerikaansch kapi
taal in het Britsche gewest. Voor den
oorlog was de verhouding 77 pet. Engelsch
tegen 17 pet. Amerikaansch; in 1923 lag
Engeland al „knock out" en was de ver
houding geworden 52 pet. Amerikaansch
tegen 42 Engelsch. Men berekende toen het
Amerikaansch kapitaal, dat in Canada was,
op 3.15 milliard dollar tegen 1.25 milliard
dollar in 19911. En de jaarlijksche toename
van het Amerikaansch kapitaal wordt op
ongeveer 800 miliioen dollar geschat.
Aan wie zal de toekomst zijn in dit ge
wei dig-groote land met zijn onberekenbare
mogelijkheden?
Daarover zal in Londen ook nagedacht
worden op dezen verjaardag.
Misschien zal men zich dan ook herinne
ren, hoe jaren geleden al de Katholieke
aartsbisschop van Westminster op het be
lang van Canada wees. Het was immers
Kardinaal Manning ook, aan wiens bemid
deling hei Katholieke Canada het dankte,
dat het vertegenwoordigd is in het H. Col
lege der Kardinalen.
Sacco en Vanzetti, de twee revolutionai
ren, die ter dood veroordeeld zijn in Ame
rika. hebben voorioopig uitstel van excm-
tie gekregen.
Men weet, hoe heul de revolutionaire
wereld alsof het een nieuwe Ferrer-zaak
gold geprotesteerd heeft legen een von
nis, dut zij onrecht vaardig noemde.
Overal werden protest-vergaderingen be
legd; de zalen daverden van moties van
afkeuring; uit alle hoeken der wereld gin
gen telegrammen naar de Amerikaansche
autoriteiten; in alle groote steden werden
verzoekschriften neergelegd op de Ameri
kaansche gezantschappen en consulaten;
president Coolidge zelf werd rechtstreeks
betrokken in de zaak, die niet onder zijn
rechtsmacht ressorteert.
Men kan die wereldbeweging overdreven
en belachelijk gevonden hebben; maar men
ziet nu toch, dat zij succes heeft gehad. Het
vonnis is uitgesteld en een herziening van
het proces en daarmee wellicht de redding
van twee menschenlevens, is bereikt.
Dat is dan toch maar het resultaat van
deze agitatie, over heel de wereld op touw
gezet door revolutionairen van allerhande
schakeering. De betreffende Amerikaan
sche Staatspresident heeft gebukt voor de
wereld-opinie.
Voor twéé menschen is dat alles geschied
En wij vragen ons af: kan dat ook niet
geschieden tegenover Mexico? Zal Calles
niet moeten bukken als heel de katholieke
wereld oprijst en van land tot land, uit
alle werelddeelen, de verontwaardigde pro
testen gaan naar de Mexicaansche gezant
schappen en consulaten?
Bidden is goed maar men behoeft het
eene niet te laten, terwijl men het andere
doet. Er kan geen bezwaar tegen zijn,
dat men in Mexico bemerkt, hoe de hon
derden millioenen katholieken, verspreid
over heel de wereld, denken over hetgeen
thans in dat land geschiedt. En alleen op
die wijze zal de publieke opinie wakker
worden en haar geweten in opstand komen
tegen het onrecht dat ginds gepleegd
wordt, niet tegen twee menschen, maar
tegen een héél volk.
,De kinderen der duisternis zijn in hun
geslacht, voorzichtiger dan de kinderen
des lichts!"
Wij hebben het weer gezien in de agita
tie voor Sacco en Vanzetti.
Welnu, wat doen wij? Of blijven de an
deren slimmer?
Een adres van den Bond van Bedrijfs
autohouders aan Ged, Staten der provincies.
OP VASTSTELLING VAN HET PROVIN
CIAAL WEGENPLAN AANGEDRONGEN.
De Bond van Bedrijfsautohonders heeft aan
de Polleges van Gedeputeerde Staten van
het de Colleges van Gedeputeerde Staten van
de verschillende Provincies het volgende adres
gezonden:
„Geven met verschuldigden eerbied te ken
nen: Adr. Beers en J. L. Rauh, respectievelijk
als viee-voorzitter en secretaris vertegenwoor
digende den Bond van Bedrijfsautohouders in
Nederland.
dat blijkens de Wegeabelastingwet door de
Provinciale Staten moet worden vastgesteld
een Provinciaal wegenplan;
dat de bedrijfsautohouders, die deze ontzet
tend zware wegenbelasting moeten opbrengen
in de officleele stukken getroost worden met de
mededeeling, dat:
lo. dan ook In den kortst mogelijken tijd bet
primaire en secundaire wegennet in een voor
het moderne verkeer geschikten toestand zal
worden gebracht.
2o. door deze verbeteringen, door de daaruit
voortvloeiende besparingen aan exploitatiekos
ten, niet alleen in werkelijkheid deze wegenbe
lasting den bedrijfsautohouders slechts weinig
zal kosten, maar zelfs dat deze besparingen op
de exploitatiekosten, de kosten der belasting
voor de bedrijfsautohouders zullen overschrij
den;
dat adressanten dan ook van meening zijn
dat de bedrijfsautohouders hieruit het recht
mogen putten op een zoo snel mogelijke actio
dor Provinciale Besturen tot verbetering van
de primaire en secundaire wegen, welke niet in
beheer zijn bij het Rijk;
dat zij meenen, dat een der eerste gevolgen
van deze actiè zal moeten zijn de vaststelling
van het Provinciaal wegenplan;
Redenen waarom zij Uw Collego beleefd ver
zoeken nog in deze Zomer-zitting het Provin
ciaal wegenplan aan de Staten ter goedkeuring
te willen voorleggen."
De Zeereerw. Heer J. G. M. de Greeve,
pastoor der St. Theresia-kerk te Den Haag,
een broeder van den bekenden redenaar
Pater Borromaeus de Greeve, herdenkt 26
Augustus a.s. zijn 25-jarig priesterjubileum.
OM WERKVERRUIMING.
Wat noemt „men" bevorderen
van Nederlandsclie nijverheid?
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
GENIET VOORKEUR.
Een dezer dagen vergaderde de Rijkscom
missie Werkverruiming onder voorzitterschap
van Mgr. prof. dr. W. H. Nolens.
Over de porti voor drukwerken naar het
buitenland werd een advies vastgesteld.
Op verzoek van den voorzitter van den Raad
van Ministers werd een advies vastgesteld be
treffende het geven van voorkeur aan Neder-
landsch fabrikaat.
Met leedwezen vernam de commissie, dat
Nederlandsclie ondernemingen, welke een be
roep op de overheid doen of op de bemidde
ling der commissie om te verkrijgen, dat or
ders van de overheid aan de Nederlandsche
industrie ten deel vallen en niet in het bui
tenland worden geplaatst, wanneer deze on
dernemingen zelf opdrachten hebben te ver
strekken, deze soms in het buitenland plaat
sen, -terwijl de Nederlandsche industrie hier
voor een aanbieding heeft gedaan, welke in
prijs met de buitenlandsche aanbieding kan
concurreeren.
Uit mededeelingen bleek, dat een gemeente
bestuur van meening was, reeds op bijzondere
wijze de Nederlandsclie nijverheid te bevorde
ren, indien het de order voor een bestelling hier
te lande plaatste, als de Nederlandsche .aan
bieding van gelijken prijs en kwaliteit is als
de buitenlandsche. De commissie kon niet in
zien, dat hierdoor op een bijzondere wijze het
gebruik van Nederlandsch fabrikaat werd be
vorderd.
De Rottevdamsche brng-kwestie.
Een belangrijk deel vaii de beraadslagingen
was gewijd aan de gunning van de Koninginne-
brug te Rotterdam. De commissie besloot haar
volle aandacht aan deze aanelegenheid, voor
zoover zij met de taak der commissie heeft
te maken, te blijven wijden.
DE LOONEN IN DE MIJN-INDUSTRIE.
Spoedige bijeenroeping van de contact
commissie verzocht.
BESPREKING VAN DEN ZES-UUR-DIENST
OP ZATERDAG.
De vier samenwerkende mijnwerkersbonden
hebben een schrijven gezonden aan de contact
commissie voor de mijn-industrie, waarin zij
zeggen, dat thans wel voldoende tijd is ver-
loopen voor de commissie der bedrijfsleiders
om de voorstellen der vakbonden inzake de
minimum-loonregeling voor de ondergrondsche
arbeiders en een nieuwe klachten-lndeeling te
bestudeeren.
Mij verzoeken daarom een spoedige bijeeu-
roeping der commissie In welke vergadering
dan ook behandeld zal kunnen worden de in
voering van den zes uur-dienst op Zaterdag
voor de bovengrondsche arbeiders.
VIS
'^iÉi V:"-'
OU ZONSVUl'üL'lfj'ïERINCl. Het fbtografeeren van de «ra-eclips in de Sterrewacht te
Lelden, door den heer van Gent, assistent van Prof. Hertzesprong.
Rapport van de bij besluit van Ged. Staten van
Zuid-Holland ingestelde commissie van
onderzoek.
(Vervolg.)
De vraag rijst welke instelling met de uit
voering van het door de commissie voorge
stelde kanalenplan belast zou kunnen worden.
Verschillende mogelijkheden doen zich hierbij
voor. Als eenige mogelijkheid blijft naar de
meening der commissie over de opdracht van
de uitvoering van het werk en van het beheer
en onderhoud der Westlandsche kanalen aan
het Hoogheemraadschap van Delfland. De com
missie zou bedoelde opdracht een zeer gelukkige
oplossing achten. Daarbij komt, dat Delfland
bij de uitvoering van het plan tot vaartverbete-
ring een rechtstreeksch belang heeft, voorzoo
ver de verbreeding en verdieping der kanalen
een verruiming van den boezem van het hoog
heemraadschap met niet minder dan 32 H.A;
ten gevolge zal hebben.
KOSTENVERDEELING.
De commissie heeft gemeend, dat van het
Rijk en vooral van de Provincie Zu.d-Holland
aanzienlijke subsidies verwacht mogen worden
voor de uitvoering van een werk, waarmede in
zoo hooge mate de welvaart van een streek
samenhangt, dat daarbij een provinciaal en
algemeen belang geacht kan worden betrokken
te zijn.
Met het oog hierop heeft de commissie de
vrijmoedigheid gevonden de te verwachten sub
sidies van Rijk en Provincie respectievelijk op
600.000 en f 1.000.000 te stellen. Voorts kan
naar het oordeel der commissie gerekend wor
den op een gezamenlijke bijdrage van de be
trokken Westlandsche gemeenten (Monster,
's Gravenzande, Naaldwijk, Wateringen, de
Lier) van 120.000; van de veilingsvereenigin-
gen van 60.000; van Delft, welke gemeente
door de verbetering van het Look een vergroot
belang bij het Westlandsche kanalerigebied
krijgt, van f 80.000; van 's Gravenliage van
210.000, zijnde de in het plan der commissie
geraamde kosten van de verbinding tusschen
Dekkershoekje en de Wennetjessloot, waarvan
de verwachting bestaat, dat dit werk door deze
gemeente zal worden uitgevoerd; en ten slotte
van Delfland van 80.000, waartoe aanleiding
zou bestaan voorzoover tengevolge der kanalen-
verbetering de boezem van het Hoogheemraad
schap met 32 H.A. zou worden verruimd, het
geen uiteraard een voordeel beteekent; totaal
derhalve f 2.150.000. Het resteerende deel der
kosten ad 450.000 zou gevonden moeten wor
den in het sluiten van een leening door het
Hoogheemraadschap van Delfland tot genoemd
bedrag.
Het totaal der jaarlijksche kosten (met inbe
grip van rente en aflossine van de leening)
worden door de commissie berekend op 38.680.
Deze kosten zouden moeten worden gedekt
door èen jaarlijksche belasting op een omslag-
pliclitig gebied de streek,; welke voorname
lijk door de uitvoering van het kanalenplan
gebaat wordt.
De commissie heeft gemeend, dat, indien de
gemeente 's Gravenhage bereid bevonden mocht
worden om de kosten van de kanaalverbinding
tusschen Dekkershoekje en de Wennetjessloot
op zich te nemen, hiertegenover ter wille van
de billijkheid het tegenwoordige Haagsche ter
ritoir vrijgesteld behoorde te worden van het
medebetalen in de jaarlijksche kosten, op te
brengen in het omslagpliehtig gebied.
SLOTWOORD.
Aan het einde van de vervulling harer taa'
gekomen, meent de commissie er met nadruk
de aandacht op te moeten vestigen, dat zij bij
het ontwerp van een Westlandscli kanalenplan
er van uit is gegaan, dat de opzet van het
werk van eenvoudigen aard zou moeten zijn,
opdat niet, zoo de uitvoering van haar voor
stellen te hooge kosten met zich zou mede
brengen, de zoo dringend noodzakelijke verbe
tering van de waterverbindingen in het West-
land geheel achterwege zou blijven.
Daarom heeft de commissie een kanalenplan
ontworpen, welks uitvoering mogelijk is, indien
aan redelijke verwachtingen omtrent gelde-
lijken steun voldaan wordt.
De op de R.K. lijst gekozenen blijven bij hun
besluit om geen zitting te nemen.
WEER 7 NIEUWE PLAATSVERVANGERS!
Zoo draait de lijst af
De te Bergén op Zoom op lijst 2 (der R.K.
Staatspartij) gekozen raadsleden, zoomede hun
plaatsvervangers hebben met het bestuur der
R.K. Kiesvereeniging nogmaals beraadslaagd
omrtent hun houding, waarzij allen zich
verbonden in den gemeenteraad van Dinsdag
6 September niet zitting te nemen.
Nadat het bestuur der R.K. Kiesvereeni
ging met de gekozenen langdurig had beraad
slaagd, werd met algemeene stemmen beslo
ten het eenmaal ingenomen standpunt niet te
laten varen, zoodat de R.K. Staatspartij geen
enkele plaats in den Raad zal bezetten. De
eerste zeven gekozenen zullen dezer dagen aan
den Voorzitter van den Raad mededeeling
doen, dat zij hun benoeming tot raadslid niet
wenscben te aanvaarden.
Het gevolg van deze beslissing is, dat hierna
andermaal zeven plaatsvervangers zullen wor
den aangewezen, die dan een gelijke houding
zullen aannemen, tot de lijst van candidaten
zal zijn uitgeput.
STORMRAMP.
Hulpverleening.
De collecte voor de stormrampslachtoffers
bracht te Nleuwerkerk a. d. IJsel 1060 op,
terwijl bovendien aldaar nog 2 giften van
100 binnenkwamen. Te Waddinxsveen werd
In totaal 2307 ingezameld.
DE AMSTERDAMSCHE COLLECTE.
De opbrengst der in Amsterdam gehouden
stormramp-collecte bedraagt 91.000,
GEYSEN DORFFER
Bij aankomst van het Fokkervliegtuig O
Batavia stroomde het publiek, dat vol
enthousiasme en niet
te houden was, lie*
terrein op, juichende
en hoeden zwaaiende
terwijl spontaan he*
„Wilhelmus" aange
heven werd.
De heer van Leaf
Black nam, rustig in
de cabine zittend, da
enthousiaste huldiginga
betuigingen in ont
vangst.
Een vertegenwoordigd
van Aneta had een
onderhoud met de pilo
ten Geysendorffer en
Scholte. Het gezelschap'
blijft 6 of 7 dagen to
Batavia in verband met het nazien van het
vliegtuig, waarvoor Geysendorffer reeds moiv
gen naar Bandoeng vertrekt.
De terugtocht gaat via Medan langs dezelfde
route, terwijl wordt doorgevlogen naar Eng-.-
land. Eerst naar Glasgow om de dochter van
den heer van Lear Black af te halen. Daarna
gaat men naar Londen en indien mogelijk zal
en passant Amsterdam worden aangedaan.
Gedurende de reis heeft men goed weer ge-
ba 11 behalve in Birma en bij Bangkok.
Geysendorffer verklaarde dat 12 vliegdagen
voldoende waren voor de reis naar Indië, doch
Scholte meent, dat het in 8 dagen mogelijk Is.
Gehoopt wordt op 23 Juli in Engeland to
zijn.
Vergelijkende cijfers.
Naar aanleiding van de aankomst van de
H-NADP te Batavia deelt de Directie van de
K. L. M. aan het Haag
sche Aneta-kantoor het
volgende mede:
Volgens voorloopige
berekening is de ge-
heele weg Amsterdam—
Batavia afgelegd in
plm. 86 vlieguren. De
snelheid van dit type
vliegtuig, dat toch
eigenlijk niets anders is
dan een verbeterd type
Fokker FVIf, waarmede
Van der Hoop naar
Batavia vloog, springt
wel duidelijk in het
oog, wanneer men deze
86 vlieguren van de
D P. vergelijkt met de 127(4 uur. welke Van
der Hoop met zijn vliegtuig voor denzelfden
tocht noodig had.
De DP heeft den tocht volbracht In 13 reis
dagen. In werkelijkheid verliepen tusschen ver
trek en aankomst 16 dagen; één dag bleef het
toestel in Con3tantinopel door administratieve
moeilijkheden, 2 dagen in Bagdad door een
storing in het smeer stelsel'.
Zooals bekend, was de tocht geprojecteerd
in 14 dagreizen, doch is het traject Karachi—
Allahabad in één dag gevlogen inplaats van
twee. Van der Hoop deed over den tocht Am
sterdamBatavia 20 dagreizen en had het ge
projecteerd in 22. Geysendorffer en Scholte heb
ben dus 2/3 gebruikt van den reistijd vanVan
der Hoop.
Nog een andere k.:. ■.v.-fcfcendè' vergelijking
kan men maken, dc rdfi o-,,-r ir, »r, Bu
dapestBangkok, Gey-- Mdorttor en Scholte de
zelfde route hebben evulg-.l. v, .ik? der
Hoop in het najaar 1921 igcie er. <i-
kaansche wereldvlieg in de mer van 192i
De Amerikanen deden over het traject Boe? >-
pest—Bangkok .17 dagreizen. Van der Hoop 14
Geysendorffer en Scholte 9. Ook hieruit moge
blijken, welk een buitengewone ontwikkeling de
luchtvaart in nog geen 3 jaar heeft doorge
maakt.
De H-NADP heeft oj) de 13 dagreizen 15 lan.
den overvlogen, nl. Nederland, Duitschiand,
Oostenrijk, Hongarije, ZuidrSlavië, Bulgarije,
luikije, (Klein Azië) Syrië, Mesopotamië, Irak
(Arabië), Perzië (Consistan, Farsistan, Laris-
tan, Bashkird, Mekran, Beloetshistan) Britsch-
Indië (prov. Bombay, Rajputam, Hindoestan,
Centraal Indië, Sindhia, Garba Katana, Gurjat,
Ghuti Nagpur, Bangalen, Beneden Burma),
Siam, Malaklta, Nederlandsch-Inë i"
Java)
SCHOLTE
LUITENANT-KOLONEL
VM. P. BREEMAN. f
In derf ouderdom van 84 jaar is gisteren te
's Hertogenbosch overleden de gep. luit,-kol.
M. P. Breeman, eertijds pr-ovinciaal adjudant
aldaar.
In den ouderdam van 57 jaar is te Den
Haag overleden de gep. generaai-majoor van
den Geneeskundigen dienst -der landmacht Dr.
J. W. van Rijn, chef van het Militair hosai-
taal aldaar.
