DAGBLAD¥0Qif SGHiEBAM
50ste Jaargang
Zaterdag 10 September 1927
No. 14901
Dit mimiaer toestaat uit drie feladea
aan de leden der
STADSNIEUWS
R-K. ARBEIDERSBEWEGING
DINSDAGAVOND ALLEN AANWEZIG
DE FLORESFILM
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieele af-
en aankondigingen van het
Gemeentebestuur
SCHOUW
ST. CATHARINA-PATRONAAT
HET R. K. ZIEKENHUIS
K. S. A.
FILM-STUDIO „EUREKA"
E. H. B. O.
AUTOBUSDIENST KETHEL-SCHIEDAM
KATHOLIEK LEVEN
HET VIERDE LUSTRUM
HET KATHOLIEKE ONDERWIJS
TE SCHIEDAM
SPAARBANK SCHIEDAM
OPDOEN VAN WINTERPROVISIE
AGENDA.
KUNST-AGENDA.
TE ROTTERDAM
DE ULTRAPHOON
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau KOEMARKT 4, SCHIEDAM. Telefoon Intercommunaal no. 68G85 Postbus no. 39
ABONNEMENTEN: per 3 maanden ƒ3.25. per maand ƒ1.10, per week 25 cent.
'ranco per post ƒ3.75 per kwart. Afzonderlijke nummers ct. Postchèque en Girodienst 81440.
Adverteniiën15 regels 1.55. Elke regel meer 30 ct. Reclames tusschen den tekst 60 cf-
per regel. Kleine advertenties: 30 woorden 25 ct. elk woord meer 5 ct. tot een maximum van
50 woorden. Kabouter-advert. 5 reg. ƒ0.50,10 reg. ƒ0.75, 15 reg. ƒ1. Incassokosten worden berekend
VaniS^nnSe"all-:nVerZe^ning f 5°° °.veï:lij<let11 do°r een °°SevaJ500 bij verlies van beide handen, voeten of oogen; ƒ250 bij verlies van één hand, één voet of één oog; ƒ150 bij verlies van een duim; 75 bii verlies
een wijsvinger; ƒ50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand25 by verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad warden afUdrnkt,
De mtkeenngen ingevolge deze verzekering zijn herverzekerd bij de Nienwe HAVBank, Lange Haven 103, Schiedam.
Zooals reeds sinds enkele dagen in de
^Senda van de N. S. Courant staat vermeld,
01 dt op Dinsdagavond 15 September, om
Uui' een ledenvergadering gehouden van
jA11 1^- Volksbond. De agenda is hoogst
angrijk in verband met de vergadering
_ah den Centralen Raad, die op den 26
eptexnber in de groote zaal van Grand Café-
eslaurant Het Gouden Hoofd, te Rotter-
ani' zal worden gehouden. Voor mij zal het
evens n kennis-maken zijn met de leden-
Naderingen van den R. K. Volksbond,
at zal het zijn?
Er is gezegCi dat wy een porK] hebben
^an ongeveer 1200 leden. Zal het zoo zijn,
at cle groote zaal van het gebouw te klein
'Jkt om allen te bevatten, die opkomen,
0ni hun belangstelling voor de standsorga-
.*hsatie toonen? Of zullen onze stemmen
aar hol klinken voor een klein aantal van
Betrouwen, van dezelfde gezichten, die wij
aHijcl weer terugzien, terwijl 't grootste deel
•het de minste belangstelling toont.
Is toch heuscli geen tijd om wat stil te
rcornen en anderen maar te laten doen.
Ontzaglijk is de crisis en de strijd in de
hiaat,schappij. Duizenden zijn afgedwaald
van onze eigen Katholieke broeders; geërgerd
door de misbruiken in eigen huis, verleid
door de schijnschoone voorspiegelingen van
zoogenaamde profeten, bezweken door de
.verdachtmakingen en den laster welke in
overvloed wordt uitgestort over de R. K
Vakbeweging. De Kerk beschermt het kapita
lisme, zoo heet het. De priesters knevelen
de arbeiders en houden ze zoet. Maar heeft
ooit een stem sterker en feller gesproken
tegen het misbruik van tijdelijke goederen
dan de stem van Christus?
Als ooit dan is het nu tijd om sterk
aaneen te staan in een krachtigen bond. De
a andsorganisatie geeft ontwikkeling, heft
°°ger op. Langzamerhand naderen weder-
cI° lange avonden, die geschikt zijn om
eer intens in het organisatieleven te wer-
eh- In samenwerking met het bestuur van
e Katholiek-Sociale Actie en de andere be-
J™* organisaties, zal een program van
vvtkkelingsavonden worden vastgesteld,
en t'J verwacllten a.s. Dinsdag op de aller-
srh-n Elaats al de bestuursleden van de ver-
hiRende vakorganisaties. Van hen toch
moet leiding uitgaan op de leden.
Het ware te wenschon, dat het nu eens
een flink bezette vergadering werd. Want er
s zooveel, wat aan de leden nog eens ter
ge moet worden gezegd. Men is zich in 't
geheel niet bewust, wat een massa werk door
et bestuur moet worden verzet. En de mede
werking is toch zoo gering Wij zitten toch
0r de exploitatie van ons eigen Vereeni-
jngsgehouw, waarop zware lasten drukken.
vervloedig is de critiek, die van alle kan-
0 1 VV01'dt uitgeoefend. Ik zal de eerste zijn
i te zeggen, dat, aan de inrichting van
het Sebouw veel ontbreekt. Maar wanneer
z°° moet gaan> dat eigen geloofsgenobten
en rr°nergle in nuttelooze critiek verspillen
gebo8ueen steun geven, ja, liever in andere
ken ;W°n' Seëxploiteerd door niet-Katholie-
m0' hijeenkomsten gaon houden, hoe
Dioet de Zaak hüjven bestaan? Men
dat i 8°ecl hegrijpen. Ik weet zeer goed,
Wel clc1ers> in sommige omstandigheden,
het Gr'n ^eter zaaltje kan krijgen, dan in
eeilsül'~on gebouw; maar is het dan zoo erg
sten- schikken, om eigen zaak te
8chiï°n? laahste doel ik ook op ver
ders l'n(le vereenigingen buiten den arbei-
gC)1 ari(E Want heusch, al de vergaderin-
°hs 'jna van de onderafdeejingen, die in
biets0' 30Uw worden gehouden, brengen ons
tril>ut?f moet alles voor een kleine con-
ïfa l0' ®rat's worden gegeven,
een 'lan 'lat prullerige gedoe nu niet eens
thoct U1C' k°men? Nieuwe frissclie geestdrift
arbei i°r ^aan bloeien onder de Katholieke
Dü" beweging hier in de stad.
bij o°de en half-doode leden moeten nu,
ecns C begin van het winterseizoen, weer
nieuw, krachtig leven!
dag „.adfn daartoe mede en komt a.s. Dins-
°I} de eerste vergadering.
J. BEKKERS,
Adviseur.
De grootste liefdesgeschiedenis is die van Chris
tus en Zijn Bruid, de Katholieke Kerk, voorde'
heidenwereld. Wat hebben wij, rustige thuis
blijvers, toch weinig besef van de ontzettende
offers, die onze missionarissen op de missie-
velden moeten brengen! Zij hebben alles ver
laten en zien hun vaderland en dierbaren zel
den of nooit terug. En wijwij meenen, dat
dit reeds een verbazend offer is. Maar vraagt
ns aan de missionarissen, hoe zij er over den
ken. Weet U, wat zij zullen antwoorden?
„Ja, het is 'n aandoenlijk oogenblikje; in 't
begin denk je er ook nog 'ns aan terug, maar
zoodra je in het volle missieleven staat, voel
je zoo echt, dat 't afscheid niet meer is dan
het begin van een leven vol zware offers".
Wat nuchter niet waar? Ja, „Vaarwel zeg
gen" aan allen en alles, dat is het begin van
een offerleven, waarin de liefde culmineert.
Een indrukwekkend afscheid geeft U de
Plores-film te zien. Dan gaat u met de missio
narissen in ons bedrijvig A'dam aan boord en
weldra bevindt u zich op zeeën en oceanen
en geniet u oversehoone avondvisies. En pas-
ant wordt u het bootleven keurig weergege
ven. Na 'n zeereis van dertig dagen snorren de
missionarissen per trein door Java. Met hen
bezichtigen we even den Boroboedoer, dat
juweeltje van Hindoe-Javaansche „Vorsten-
kunst", gaan verder naar Soerabaya 'en stap
pen daar weer op de boot.
Bali is het eerste eiland, dat we te zien
krijgen. Wat is me dat 'n eilandje van over
heerlijk natuurschoon. En te midden van dat
tropisch schoone wonen de mensehen en vie
ren hun feesten en dansen hun dansen en
eeren hun goden. Korte maar frappante scènes
zijn hetdie van Bali.
Lombok toovert 'n landschap op het doek
dat ieder als muurschildering in z'n huiska
mer zou wenschen.
En dan eindelijk, na veertig dagen reizens,
turen en turen de missionarissen in de verte
en blij zielsverlangen teekent zich af op hun
gelaat, als zij in dat ver verschiet Flores' op
stijgende bergcoulissen als spichtige zeeruggen
zien opdoemen. Zij zetten voet aan wal en
gaan naar Nodona, waar de Apostolische Vi
caris, Mgr. A. J. A. Verstraelen resideert. Heer
lijk is de ontvangst. Gebolwangde spelers bla
zen hun longen leeg. Zoo blij zijn ze, dat er
weer nieuwe missionarissen gekomen zijn.
Nu volgt een verrassende kennismaking met
die nieuwe machtige sprookjeswereld. Een ver
bluffende revelatie is voor bijna allen de ver
tooning van dit tropisch Eden. U volgt de mis
sionarissen: daar gaan ze langs afhangende
rotsblokken en duizelingwekkende ravijnen,
die de macht des Scheppers verkondigen; daar
klauteren ze langs onmogelijke berghellingen,
die omlaag zich verliezen in 'n breeden voet
en omhoog in de wolken verdwijnen en aldus
de noeste zwoegers het „naar God" toeroepen.
Waarom zijn ze toch zoo vermetel
Waarom zoo roekeloos? Och 't is eenvoudig:
ze zijn op zielenjacht.
Daar zijn ze al: de hijgende zieltjes van de
bruine broeders. Daar dribbelden ze heen:
oermenschen in oertoestanden van oerheiden-
dom. Zoo fabelachtig schijnt velen het voor-
getooverde, dat ze niet schroomen hun buur
man te interpelleeren of dat nu in het jaar
1927 van onze Christelijke jaartelling ook nog
zoo is. En die buurman verzekert hem met
de uiterste beslistheid: „Ja zoo is het".
Dan verschijnen zij ten dans. Zij zwieren
met zwaaiende zwaarden. Iedereen voelt het:
hier zien we heidenen in hun onverbasterde
oorspronkelijkheid. U vraagt u af: moeten de
missionarissen die Wf&ens tot Christus bren
gen? Ja zeker en is dat dan zoo'n wonder?
Meent u dat Christus' liefde voor de menschen
verminderd is? Denkt u dat Zijn Bruid, de Ka
tholieke Kerk, niet langer over Zijn genade
schatten disponeert?
Wacht maar even. De keerzijde van de me-
dalje wordt u getoond. Zwakke stervelingen,
sterk door genade, zingen liefdeshymnen.
Onbekend en ongeacht zwoegen de missie
broeders. Zij dragen het werk hunner handen
aan God op en bidden hemelzegen af voor deze
misdeelde natuurkinderen enlezen ons
intusschen de les over ware daadwerkelijke
zelfopoffering.
In stille verborgenheid ijveren de zusters.
Daar op die velden van duister heidendom
wandelen zij in zonnelicht en doorweven haar
bruidstoel van Godsiiefde met gouden draden
van pure naastenliefde.
Ter algemeene kennis wordt gebracht dat
op Woensdag 28 September a.s., des voormid
dags ten negen ure, een schouw zal gedreven
worden over de wateringen en heinslooten in
het Oud- en Nieuw-West-Frankenlaud.
En dan zien we de corypheeën, de kruisdra
gers en kruisplanters van Christus. Onver
deelde bewondering dwingen zij af. In onbe
woonbare hutjes volgens onze opvatting
te midden van invuile Adamskinderen slij
ten zij hun voor de wereld verborgen leven.
Zij leeraren in scholen, in schuren en in de
open lucht. Zij deelen de rijkdommen der Kerk
uit aan arme, verlaten menschenzielen. Zij
brengen beschaving aan die onbeschaafde na
tuurvolken.
Wat zijn wij thuisblijvers dan toch onbedui
dende dwergen in Gods rijk. Ja een missie
vlammetje flikkert er in ons hart maar het
is geen missiebrand, zooals in het hart van
den missionaris En daarom gaan we naar de
Flores-film om de intensiteit van dat vlam
metje zoozeer te versterken, dat het ook een
vuur wordt De Floris-film is daartoe in staat.
Dat zeldzame stuk missieleven roept onzen
missieplicht weer eens wakker We zullen de
kans niet laten ontglippen. Na de eerste vertoo
ning in Düsseldorf schreef het grootste dag
blad dier stad: „Gedurende de laatste vijf ja
ren is er geen enkele film in de bioscopen van
deze stad vertoond, die hooger stond dan de
Flores-film".
Er heen dus!!
De vertooningen in den R. K. Volksbond
Lange Haven 71 zijn van Donderdag 15'Sept.
tot en met Zondag 18 September.
De entrée-kaarten zijn te verkrijgen: R K.
Volksbond; R. K. Kring (Leeszaal), Lange
Haven; firma Jansen, Koemarkt; Schoenma
ker3, Vlaardingerstraat 39; Oostrum, Fabri-
straat 33; de Raay, Oostsingel; Rebers, Hoog
straat; Rebers, Groenlaan 24.
De niet meer schoolplichtige meisjes van
de Singelparochie worden er aan herinnerd,
dat zij na de Hoogmis zich in bet patronaats
gebouw Emmastraat 3, kunnen opgeven voor
den volgenden cursus.'
Volgende week Zondag is het de beurt van
de jongens voor het SI Dominicus-patronaat.
Saldo der laatste verantwoording 12.615.02
Inkomsten der Horlogeverloting 29.32
C. K. De helft van mijn eerste
weekloon
Fam. B., tweede gift
Singelparochie Wijk T.
Singelparochie Wijk V.
Singelparochie Wijk K.
Singelparochie Wijk H.
Singelparochie Wijk T.
Singelparoehie Wijk M.
Mej. Fr., tweede gift
Havenparochie Wijk L.
Havenparochie Wijk W.
Havenparoehie Wijk R.
Mej. Cl.
Wed. H.
L.
Th.
Mej. St.
N. N.
de V., driemaandelijksche gave
M.
E., driemaandelijksche gift
B., driemaandelijksche gift
Andere kleinere giften
v. E. Uit dankbaarheid voor het
terugvinden van 'n verloren zaak
A., maandelijks per giro
1.25
10.—
21.15
14.55
18
59.30
7.35
15.40
10.—
14.65
14.45
22.35
10
5
1.—
5.—
5.—
5
11.—
5.—
5.—
2.50
25.—
1
Totaal 10 September 13.001.29
Hartelijk dank aan alle milde gevers!
A.s. Vrijdag en de week daarna zal er
geen afrekening kunnen gehouden worden van
de horlogeverloting.
HET COMITë.
Ter voorkoming van misverstand wordt be
richt, dat a.s. Maandag geen comité-vergade
ring van de K. S. A. gehouden zal worden,
doch alleen een bestuursvergadering.
Voor de op een nader te bepalen datum
te houden comité-vergadering worden de be
sturen der aangesloten vereenigingen tijdig
opgeroepen.
De werkzaamheden, die noodig waren om
het voormalig Theater „Odeon" in een film
studio te herscheppen, zijn thans zoover gevor
derd, dat als definitieve openingsdatum Don
derdag 22 September is vastgesteld.
Woensdag a.s. om 8 uur begint in het Beurs
gebouw de cursus van Eerste Hulp bij Onge
lukken. De cursus wordt geleid door dr. A.
D. de Leeuw.
Gedep. Staten-van Zuid-Holland hebben aan
H. van Dam te Ketkel vergunning verleend
tot het in werking houden van een autobus
dienst van Kethel (Kruispark) langs den Sehie-
damscheweg naar Schiedam.
GEMEENTELIJKE ZWEMINRICHTING
De temperatuur van het water bedraagt
heden 66 graden.
Zooals wij reeds hebben gemeld begint „Ka
tholiek Leven" de viering van haar vierde
lustrum met een triduum, hetwelk zal worden
gehouden op Donderdag 15, Vrijdag 16 en
Zondag 18 dezer in de kapel van de Eerw.
Broeders, Nieuwe Haven. De oefeningen zul
len geleid worden door den oud-moderator,
den weleerw. pater P. C. Biesta, en hebben
plaats op Donderdag en Vrijdag te 8.15 uur
n.m. precies.
Des Zaterdags is er geen oefening, derhalve
gelegenheid tot biechten, teneinde Zondag deel
te nemen aan de algemeene H. Communie
onder de Hoogmis van half nogen, eveneens
in de kapel van de E. Br.
De eerw. broeders zullen tijdens de Hoog
mis de liturgische gezangen verrichten. Na de
Hoogmis vindt een gemeenschappelijk ontbijt
plaats, hetwelk den leden wordt aangeboden.
Des Zondagsavonds te 8 uur komen alle leden
bijeen in den Katholieken Kring, alwaar in ge
zellig samenzijn de avond zal worden door
gebracht.
Het lustrum wordt besloten met een feest
avond in „Musis Sacrum" op Vrijdag 14 Octo
ber a.s. bij welke gelegenheid door de tooneel-
club van Kath. Leven zal worden opgevoerd
het blijspel „De Student thuis" door dr. Fr.
van Eeden.
Blijkens het „Jaarboek van het Onderwijs
en de Opvoeding der R. K. Jeugd in Nederland
en Koloniën" telde Schiedam op het einde van
het afgeioopen jaar vijf Katholieke bewaar
scholen en wel:
Dwarsstraat 33, hoofd der school
Zr. Ermelindis met 79 jongens en 72 meisjes;
Lange Haven 109, twee scholen, van
beide hoofd Zr. Amelia, de eene bezocht door
46 jongens en 39 meisjes, de andere door 32
jongens en 34 meisjes;
Lange Singelstraat, hoofd der
school Zr Seraphine, met 196 jongens en 134
meisjes;
Westvest 98, hoofd Zr Veronica, met
66 jongens en 46 meisjes;
Zoodat de R. K. bewaarscholen werden be
zocht door 419 jongens en 325 meisjes.
Lagere scholen waren gevestigd:
N' a s s a u 1 a a n 42, St. Jozefschool,.
hoofd Br. H. v. Reeken, met 261 jongens:
Nieuwe Haven 121 St. Thomas-
school hoofd Br. A. F. Beek, met 289 jon
gens;
Warande 150 St. Vineentiusschool
hoofd Br. P. W. Westerveld, thans (II. Lam-
mers), met 243 jongens;
Lange Singelstraat 53 St.
Oloysiusschool hoofd Br. H. Lammers,
(thans Br. J. A. v. d. Ven), met 103 jongens;
I.Tsselmondschestraat Sint
Henricusschool hoofd D. Flapper, met 206
jongens;
Nassaulaan 42 St. Jozefschool
U.L.O. hoofd Br. H. P. v. Os, met 61 jon
gens;
Dwarsstraat 33 St. Willibrordus-
school hoofd Zr. Engelmunda, met 294
meisjes
Edisonplein 1, St Jansschool
hoofd Zr. Angela, met 225 meisjes;
Korte Haven 27 St. Mariascliool
hoofd Zr. Placida, met 182 meisjes;
Lange Haven 105 St Liduina-
school hoofd Zr. Theodule, met 252 meisjes;
Westmolenstraat 20 St. Catha-
rinaschool hoofd Zr. M. Henri, met 212
meisjes;
W e s t m o 1 e n s t r a a t 20 St. Catha-
rinaschool U.L.O. hoofd Zr. M. Henri, met
55 meisjes.
Zoodat het R. K. Lager Onderwijs werd be
zocht door 1163 jongens en 1220 meisjes,
tezamen 2383 leerlingen.
Blijkens het verslag van den toestand van
het lager onderwijs in de gemeente Schiedam
over 1926 telden de openbare scholen op 31
December 3342 leerlingen, de Christelijke 1575.
Bijzonder lager onderwijs werd derhalve in
deze gemeente verstrekt aan 3958 kinderen en
openbaar onderwijs aan 3342.
Over de maand Augustus werd ingelegd
249.575, en terugbetaald 178.055.12. Het
aantal inleggers bedroeg op 1 Augustus 19264
en op 1 September 19370. Het aan inleggers
verschuldigd kapitaal bedroeg op 31 Aug.
5.710.683.23.
Ten nadeele van E. W. en v. d. E. zijn de
laatste dagen uit hun tuintjes in het Spiering-
hoek een aantal roode en witte kooien ont
vreemd.
KEGELBANEN DE KROON
Hedenavond worden de kegelbanen in
Kroon" aan ét Koemarkt geopend.
„De
's Maandags, repetitie Muziekgezelschap St
Ambroslus, 8 uur, R.K. Volksbond.
J
Dinsdags: repetitie R.K. Mannenzangvereent»
ging St. Caecilea, half 9, R.K. Volksbond.
St Joris Doele, Stedelijk Museum. Geopend
eiken Zaterdag van 25 uur.
Van Donderdag 15 tot en met Zondag 18
September 's avonds om 8 uur Floresfilm;:
voorstelling voor volwassenen. Zondag 18 Sep
tember om 3 uur matinée.
13 September
Belangrijke ledenvergadering van de leden
van den R. IC Volksbond. Aanvang 8 uur. Op
de agenda komt o.m. voor: installatie van den
geestelijken adviseur en bespreking Centrale
Raad.
14 September
Vergadering Ned. R. K. Bond van houtbe
werkers, meubelmakers en behangers en aan
verwante vakken. Geb. R. K. Volksbond. Aan
vang 8 uur.
11 Sept.: Groote Schouwburg, Je meent "t
(Het Schouwtooneel), 8 uur (voor volwassenen^'
12 Sept.: Groote Schouwburg, Je meent
(Het Schouwtooneel), 8 uur (voor volwassenen!
Tivoli Schouwburg, Fritz Hirsch's Operette
gezelschap „Das Dreimadlerhaus", 8 uur (voor
volwassenen).
13 Sept.: Groote Schouwburg, Je meent 'tf-
(Het Schouwtooneel), 8 uur (voor volwassenen).
Dagelijks: Groote Schouwburg, Het Poll-
tleraadsel (Ver. RotL Hof stad tooneel), 8 uur
(voor volwassenen). Circus Schouwburg, De
drie Fratellini's, 8 uur (voor volw.) Tivoli
Schouwburg, Fritz Hirsch's Operettegezelschap
„Der Fidele Bauer", 2 en 8 uur (voor volw.))
Bioscopen. Goedgekeurde programma's"
tot en met Donderdag 15 September a.s. In:
Corso-Cinema (voor volwassenen); Royal
(voor volwassenen); Olympia (voor volwas
senen) Ooster-Theater (voor volwassenen)
Centraal (voor volwassenen).
Naar aanleiding van het feit, dat de
Ultraphoon op de Internationale Muziekten-
toonstelling te Frankfort „De Muziek In het
Leven der Volkeren" als eenige spreekmachine
den Duitschen Staatsprijs en de gouden
medaille der stad Liibec verwierf, willen wij
het een en ander over dit merkwaardig instru
ment en het principe, warop het berust medo
deelen.
Sinds den tijd, dat de eerste spreekmachines
gebouwd Werden heeft men voortdurend ge
tracht den toon te vervolmaken, opdat de
weergave zoo natuurgetrouw mogelijk wordt.
Men weet hoe weinig het gereduceerde geluid
der doorsnee-spreekmachine de vergelijking
met het oorspronkelijke kan doorstaan. Bij
het zoeken naar een grooten toon stuitte men
steeds op de moeilijkheid, dat daarbij ook ver
grooting der bijgeluiden optrad, zonder dat liet
klanktimbre van den toon verbeterde, totdat
een paar jaar geleden de bekende Duitsche
uitvinder H. J. Küchenmeister een nieuw prin
cipe van toonvorming vond, waaraan hij den
naam Ultraphoonprincipe gaf. Dit principe is
toepasselijk op alle gebied van geluids repro
ductie of geluidsoverbrenging (gramofoon,
radio, telephoon, sprekende film, seinwezen,
enz.) en het bestaat hierin, dat de toon in een
bepaald klein tijdsinterval het Küchen
meister interval twee of meerdere malen
echter elkaar uitgezonden wordt. Daar het
Interval slechts een onderdeel eener seconde
bedraagt, neemt het menschelijke oor deze
toonen als een enkelen toon waar, die echter
een flinke geluidssterkte en een zeer natuur
getrouw timbre bezit.
Als eerste toepassing van het Ultraphoon
principe, heeft Küchenmeister de spreek
machine gekozen. In zijn spreekmachine hij
noemt haar Ultraphoon wordt het geluid
nu tweemaal gereproduceerd. De Ultraphoon
bezit hiervoor twee weergevers, waarvan ieder
verbonden is met een afzonderlijken toonarm
en toontrechter. De naalden der beide weer
gevers loopen in eenzelfde groef der gramo-
phoonplaat en wel op een dergelijken afstand,
dat het Interval, waarin beide geluidsrepro
ducties plaats hebben, een deel van een
seconde bedraagt. Hierdoor ontstaat het akous-
tische effect, dat wij in een goede akoustische
ruimte (concertzalen enz.) zoozeer weten te
waardeeren. Bovendien bereiken wij door een
dergelijke reproductie een grooter geluid dat
nauwelijks van het oorspronkelijke te onder
scheiden is. Het instrument is verder van een
inrichting voorzien, waardoor het mogelijk
wordt de toonsterkte naar believen aan te pas
sen aan groote, zoowel als kleine ruimten.
Bovendien heeft de Ultraphoon het niet te
onderschatten voordeel, dat elke gramophoon-
plaat op haar gespeeld kan worden Ten slotto
heeft Küchenmeister er naar gestreefd, een
instrument te bouwen, en geen meubelstuk:
de gezonde beginselen van den instrumenten-
bouw, zijn bij de Ultrapboon logisch toegepast.
