Kaboutertje
Tm
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1927
EERSTE BLAD
PAGINA 3
HULDIGINGSAVOND PATER
RECTOR ROBERTUS
CONCERT
AANRIJDING.
GASMETER IN BRAND
GEARRESTEERD
WIE IS DAPPER?
BEEN GEBROKEN
TREINVERKEER TRAJECT
ROTTERDAM—MAASSLUIS
„FELIX RÜTTEN"
DRONKEN MATROOS
DIEFSTALLEN
KON INSTITUUT VAN INGENIEURS
WISSELKOERSEN TE ROTTERDAM
Voorziet U van goede hulp
Houdt steeds "n
bij de hand
BIJ DE KOPPENSNELLERS VAN
ZUID-NIEUW GUINEA
WEERBERICHT
415° STAATSLOTERIJ. j
J)E ZILVEREN PROFESSIEFEESTEN
IN TUINDORP-VREEWIJK.
Eeu groot familiefeest.
In Tuindorp Vreewijk hebben gisteren de
zeereerw. paters W. H. Mulder en J. B.
Koch bun zilveren professiefeest herdacht
[waarvan de viering tot een groot en goed
georganiseerd familiefeest is geworden.
Be dag werd ingezet met een algemeene
H. Communie der parochie, waaraan door een
overgroot getal parochianen werd deelgenomen.
Te 10 uur ving in de fraaie kerk, waarvan
liet priesterkoor met een schat van palmen
en bloemen was uitgedost, de plechtige Hoog
mis van dankbaarheid aan, welke door den
jubileerenden herder met assistentie van den
anderen jubilaris en de weleerw. paters Joh.
Verhagen en J. van 't Roodt resp. als pres-
byter-ass., diaken en subdiaken werd oxige-
dragen. De weleerw. heer v. d. Born fun
geerde als ceremoniarius, De belangstelling
van katholiek en niet-katholiek had het keik-
gebouw geheel doen vullen. Het versterkte
zangkoor onder leiding van den heer J.
Scholte voerde behalve de Salutatis van mgr.
Casimiri op uitstekende wijze een driestem
mige mis van Perosd uit.
Na het Evangelie besteeg pater Verhagen
den kansel tot het houden van de feest
predikatie. In zijn bekenden trant schetste de
redenaar den dag als een jubeldag voer de
parochie, waarop gevierd werd een grootsch
kerkelijk feest, zoo geheel verschillend van
de wereldsche festijnen, ter herdenking van
de offerdaden in de lente van hun leven
gebracht door jongelingen, die van alles
hadden afstand gedaan en aan allen hadden
vaarwel gezegd, om Christus te volgen en «ijn
dienaars en helpers te zijn. Na vooral op
de heilige gehoorzaamheid de aandacht te
hebben gevestigd, ontwierp de redenaar een
beeld van het moeilijke leven, dat de beide
jubilarissen tijdens de oorlogsjaren in België
en daarna in opkomend Vreewijk haddden
geleefd. Met een dankwoord aan de jubi-
leerende priesters voor hun zegenrijk werk
en een felicitatie aan parochie en familie be
sloot pater Verhagen onder het uitspreken
van den wensch voor een schoone toekomst
lot heil en zaliging der zielen.
Na de II Mis voerde het koor nog de
3-stemmige priestercantate van Elb. Frans-
een uit, waar de heer A. Borsboom de bariton-
solo vervulde.
Om even 1 uur begon vervolgens In de
groote met een keur van bloemstukke® feeste
lijk versierde zaal der pastorie de receptie.
Allereerst sprak hier de voorzitter van het
feestcomité en kerkmeester, de heer A. J. v.
Schayk om als tolk der parochie in een
Prachtig woord te getuigen van de dankbaar
heid en sympathie voor den strijd en arbeid
der jubileerende priesters ln de oorspronke
lijke missie van Vreewijk en de buitenge
meenten van Ridderkerk, Bolnes enz. Spr.
offreerde dan een fraaien bldstoel voor het
priesterkoor en een stel zilveren ampullen.
Pastoor Mulder sprak ontroerd een uit
voerig dankwoord voor de blijken van waar-
deering en sympathie aan priester en reli
gieus gebracht Buitengewoon dankbaar was
ihij voor de ruime geestelijke en troostrijke
gifit der parochie onder de vroegmissen. Mede
'sprekend namens zijn confrater verwachtte hij
een blijvend krachtig en uitbloeiend geloofs
1-even in nauwe eensgezindheid en saam-
hoorigheid.
Vervolgens sprak de heer Rud. Hoobberg
als vriend van beide jubilarissen, waarbij hij
eveneens de verdiensten dezer priesters schets
te. Onder aanbieding van een St. Petrus-mo-
zaiek en een piëta eindigde hij met den wensch,
dat ridder pater Koch nog eens pastoor zou
[Worden van Ridderkerk.
Pater Koch dankte hier en hernieuwde zijn
belofte van met al zijn krachten te zullen blij
ven arbeiden.
Het hoofd der school, de heer van Zeelst, her
dacht met dankbaarheid den ijver voor het Ka
tholiek onderwijs, hetgeen voor pastoor Mulder
fveer gelegenheid was om de noodzakelijkheid
en de waarde van het Roomsche onderwijs te
schetsen. In 10 maanden werden Tuindorp's
Katholieke scholen met 700 kinderen bevolkt.
Een woord van lof voor de Roomsche opvoe
ding kwam ook hier den heer v. Zeelst toe.
Alsdan werd gelegenheid gegeven om de ju
bilarissen te complimenteeren. In dichte rijen
stroomde het dan door de groote zaal, waar
op een tafel nog verscheidene cadeaux, be
staande uit kunstvoorwerpen, borduurwerk en
andere stoffelijke huldeblijken, stonden opge-
ast. Onder hen, die gelukwensohen kwamen
aanbieden, merkten we op verscheiden geeste
nken van Rechter- en Llnker-Maasoever, als
mede wethouder F. L. D. Nivard, het jaadslid
- v- d. Brule en den heer H. W. D. Helle-
orekers.
Om half zeven werd een plechtig Lof gehou-
fen, nu gecelebreerd door jubilaris pater Koch
*het assistentie van de ZeerEerw. heeren W.
Mulder, J. v. 't Roodt en v. d. Born, resp.
a s diaken, sub-diaken en ceremoniarius. Onder
siding van den organist-directeur, den heer H.
]djes, voerde het koor meerstemmige gezan
gen uit.
Onder het Lof hield pastoor Mulder eeu tref-
ende toespraak, dat een loflied was van dank
ea stichting voor de geestelijke en stoffelijke
bew:
hzen van toegenegenheid en eerbied.
De dag was onvergetelijk geworden. Na God
hulde te hebben gebracht voor de uiiverkie-
*in«' tot lid van de orde der Kruisheëren, be-
°ofde de jubilaris nogmaals zijn arbeid en
rachteh in dienst van Tuindorp te zullen stel-
6n> rekenend op den steun, de medewerking
tin het gebed van de êëne en geheele parochie.
Nog was dan de feestdag niet ten einde, want
egen 8 uur verdrong zich al weer een groote
hicnigte voor het Vereenigingsgebouw aan de
uk, waar opnieuw de feestvreugde zich zou
Uitvieren.
Onder daverend handgeklap werden te even
uur de beide jubilarissen door bruidjes bin-
hengeleid, waarna de feestelijke bneenkomst,
daarvan pater Verbagen „de trouwe en onver
moeide medewerker" van den pastoor, de lel-
®!ng had, aanving. Een vollen avond is hier
oor de talrijke aanwezigen genoten van dp af
wisselende zang-, muzielf- en voordracht-num-
h.ers dar dames "Wakker en Smidt, van den heer
oorhout, het zangkoor en de zangvereenigiug
"St. Lucia".
De heeren H. L. Mazairac namens St. Vin-
'("t'us, G. van Haasteren namens St. Leonar-
us en G. Antonissen namens de propaganda-
club, kwamen nog in hartelijke bewoordingen
hun dank uiten, vooral aan den pastoor als
eere-voorzitter en adviseur, voor den steun, op
beuring en raad, altijd en opnieuw gegeven.
De maansikkel, die om tien uur boven Vree-
wijk's dreven opging, had reeds twee uren haar
haan afgelegd, eer de laatste feestklanken weg
stierven.
Hedenmorgen gaven de scholen aan de Bree
nog een naspel op het feest van gisteren. In
toespraken van het hoofd der school van cle
zusters en de kinderen, werden de jubilarissen
wederom gehuldigd. Verschillende cadeaux wer
den hierbij aangeboden, o.a. een keurig vaan
del van „St. Odilia", een passend geschenk bij
het gisteren geschonken vaandel voor het Al
lerheiligste.
De herbenoeming van den Z.E. Pater Robertus
O.M.C. tot praeses van Charlois, was voor do
parochie van hiet stadsdeel van Rotterdam-
Zuid gisteravond een gereede aanleiding om
weer eens van hun sympathie voor de gees
telijke overheid te getuigen In het St. Cle-
menslokaal werd praeses Robertus een geest
driftige ontvangst bereid. Na een welkomst
lied door de propvolle zaal nam Pater Eusta-
chius het woord om de beteekenis van den
avond te schetsen. Daarop kwam namens de
parochianen de heer P. W. v. Uden aan de
beurt, die in een enthousiast betoog de vreug
de van Charlois' Katholieken uitsprak over
de herbenoeming, gewaagde van de dank
baarheid voor den omvattenden arbeid van
den herder en steun toezegde voor het werk
in de toekomst. Het betoog ging van een aan
bieden va® enkele stoffelijke blijken van
sympathie vergezeld.
De avond werd verder gevuld met
tooneel, muziek cn zang, waarbij naast het
bekende symphonie-orkest de nieuwe harmo
nie „St. Clemens" en de zangvereenigiug „St.
Caecilia" de eerste proeven van haar studie
kwamen geven
Pater Praeses Robertus, die door den avond
zeer was verrast en getroffen dankte zij par
rochianen op de hem eigen wijze daarbij vra
gend om gel>eden en medewerking, belovend
zijn krachten en arbeid tot steeds booger bloei
van Charlois
GEMEENTERAAD.
Do Gemeenteraad is bijeengeroepen tegen
Donderdag den 22sten September des namid
dags en zoo noodig des avonds.
Op de agenda komen o.a. voor het voorstel
tot inrichting van ligplaatsen voor schepen
ln de Waalhaven.
Het praeadvies op het verzoekschrift betref
fende doortrekking van lijn 1 der R.E.T.M.
naar hot veerhoofd aan het einde der Park
kade en het tot stand brengen van een auto
busdienst tusschen bedoeld punt en het nieuwe
Westen.
Het voorstel naar aanleiding van de beslis
singen van de Kroon op de beroepen in zake
toepassing van een tijdelijke loons- en salaris-
vermindering.
Het voorstel betreffende oprichting bij wijze
van proef van een nieuw type nijverheidsschool
voor meisjes aan den LinkeT Maasoever.
Het program van het door de R. K. Harmo-
nievereeniging „St. Joseph" (directeur de heer
Anton W. Ganter) in de muziektent aan de
Leede, hoek Groene Zoom, op Dinsdagavond
van 8 tot 9.30 uur te geven concert, luidt:
1. Le Chef de Corps, Marche, V. Burij.
2. Vendange et Moisson, Ouverture, A. Tack.
3. Fantasie sur Le Petit Due, Ch. Lecocq.
4. Belle Bergère, Divertissement Pastorale,
Pr. Francois.
5. Fantaisie sur Lucretia Borgia, G. Donizetti.
6. Mosaique sur Stradella, A. Onslow.
7. Theresen, Walzer, C. Faust.
8. La Speranza, Fantaisie Copice, A. BoscolU.
9. Bon Voyage, Marche, Anton W. Ganter.
Vanmorgen te kwart over negen is in de
v. d. Duijnstraat een vrachtauto, bestuurd
door A. W. J. v. O. wonende in de Vlaggeman-
straat in aanrijding gekomen met tramwagen
99 van lijn 10, doordat de chauffeur moest
uitwijken voor een handwagen en de signalen
van de tram niet hoorde. De tram werd uit
de rails gezet en reed een deel van het trot
toir stuk. De tram werd aanmerkelijk be
schadigd, de auto betrekkelijk licht. Geen per
soonlijke ongelukken. Het tramverkeer had
circa 25 minuten vertraging.
Gisterenavond wlide J. M, in zijn woning in
de Tulpstraat 22, een munt in den gasmeter
stoppen en lichtte zich bij met een lucifer. De
gasmeter raakte toen in brand. Gasten van
spuit 37 hebben onder leiding van brandmees
ter M. C. v. Seventer het vuur gebluscht.
De politie stelde in verzekerde bewaring
den magazijnbediende P. J. P., die ten nadeele
van de Onderlinge Chemicaliënhandel, geves
tigd aan de Leuvehaven, voor ruim 100 gulden
aan kwitantiegelden zou hebben verduisterd.
De temperatuur van het water in de open
zweminrichtingen bedroeg heden 14.8 graden
Celsius, is gelijk 58.5 graden Fahrenheit.
Bij het overladen van balen graan van het
in de 1ste Katendrechtsche haven liggende s.s.
„Schotland" naar een lichter aan den wal,
brak de staaldraad, met het gevolg, dat de
22-jarige controleur F. K. uit de Tarwestraat
de balen op zijn linker voet kreeg. De G.G.D.
vervoerde hem naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel alwaar hij werd opgenomen. De
inan heeft zijn linker been gebroken.
Nadat er al jaren over was gerept, zal het
er nu toch van komen. Het treinverkeer op
het traject RotterdamMaassluis en tusschen
plaatsen zal nu met ingang van de nieuwe
winter dienstregeling op 2 October worden uit
gebreid. Voor het drukke verkeer tusschen
genoemde gemeenten en in concurrentie met
de autobusdiensten zal nu een half-uuf dienst
worden georganiseerd, ook op Zondag. Ver
trok volgens de huidige regeling de laatste
trein van Rotterdam te half 12 uur, deze trein
wordt nu een tien minuten vroeger gesteld,
hetgeen geen verbetering is, in verband met
belangrijke uitvoeringen en concerten te Rot
terdam. Omgekeerd vertrekt de laatste trein
van Maassluis nu te 11.07, bij de winterdienst-
regeling vertrekt hij om 11.43.
Voor een uitverkochte zaal gaf de R. K.
Tooneelvereeniging „Helix Rutten" ln het
R. K. Vereenigingsgebouw aan het Afrikaan-
derplein gisterenavond de eerste uitvoering
van het nieuwe winterseizoen.
Opgevoerd werd o.a. „Russen en Russen".
De spelers oogstten veel bijval van de aanwezi
gen, waaronder we gaarne wat meer ouderen
zouden zien. In het applaus deelde ook het
strijkje der Gez. y. d. ploeg. Ter gelegenheid
van haar twee-jarig bestaan geeft bovenge
noemde vereeniging een nieuwen avond op
23 October a.s. Ten tooneele zal dan worden
gebracht „Onschuldig veroordeeld".
Een matroos van de Kon Marino B. J. A.
van het slagschip „Hertog Hendrik" dat mo
menteel bij Helder ligt, was gisteren, zonder
dat hij daartoe verlof had naar Rotterdam
gekomen en miste den laatsten trein terug.
Toen ging hij een biertje pakken, nog een en
nog een, totdat hij al de wettelijk benoodigde
eigenschappen voor beschonkenheid had ver
worven. Daarmee gewapend zwaaide hij het
Calandplein op, kwam zekeren J. O. uit de
Oostmolenstraat tegen, sloeg hem en passant
een blauw oog en wilde toen zijn triomphtocht
voortzetten. Daarin werd Jantje verhinderd
door een majoor van politie. De dragers van
resp. stedelijk en internationaal gezag kon
den elkaar op dat oogenblik echter helaas
niet apprecleeren, althans de matroos niet.
Hij bevocht den 'majoor met leeuwenmoed,
beloofde toen plotseling a4s hij niet geboeid
werd mee te zullen gaan, doch vergat die
belofte weinige seconden later hardnekkig.
'tWerd een kleine rel, de agenten uit de
Paauwensteeg moesten de menigte doen ach
teruit-schikken. De verzetpleger moest in jo
nas-houding naar een cel worden gedragen,
toonde vanmorgen bitter berouw en is ter be
schikking gesteld van de militaire autoritei
ten
Ten nadeele van' mej. A. H„ wonende ia de
Wildeveenstraat is uit de arbeidsbeurs aan de
Zuidblaak een fiets gestolen.
Idem ten nadeele van H. L. D., onderwijzeres
wonende G-ed. Binnenrotte, op den Bergsingel.
Idem ten nadeele van D. S. D„ wonende in
de Snellemanstraat op den Mauritsweg.
Door inklimming door een openstaand
raam aan de voorzijde van de woning van
H. v. L. aan den Heemraadssingel werd een
Philips plaatstroom-apparaat gestolen.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag is
na inbraak, uit het kantoor van W. H. M. in de
Pelgrim,gstraat een aantal postzegels ont
vreemd.
Ten nadeele van den fietsjongen L. J.
v. E„ wonende in de Catharinastraat is in de
Vi erambach ts tra at van zijn fiets een pak siga
retten gestolen.
Een pak manufacturen werd in de bin
nenstad ontvreemd van een handwagen ten
nadeele van den expeditieknecht H. A. de H.,
wonende Zestienhoefesche kade te OveTSchie.
De schipper P. N., gedomicilieerd te
Amsterdam heeft aangifte gedaan, in een loge
ment op den Dijk te zijn bestolen- van zijn
portemonnaie met 10 inhoud.
Uit een keet op het Schuttersveld is ten
nadeele van P. de G. jiit Schiedam een porte
monnaie met 34 inhoud gestolen.
Een bloemist van de Rechter Rottekade
heeft aangifte gedaan dat door insluiping in
zijn zaak, in den afgeloopen nacht ruim 400
aan bankpapier is gestolen uit een ongesloten
lessenaar.
geeft een gezelschap van Fransche
indsche ingenieurs een bezoek aan
on iid gebracht.
Nadat hedenmorgen in Tivoli een vergade
ring was gehouden, heeft het gezelschap de
havens bezocht en aan boord van het s.s. „In-
drapoera" de lunch gebruikt. Hedenmiddag
werd een bezoek gebracht aan het stadhuis,
waar een officieele ontvangst plaats had door
den waarn. burgemeester.
Daarna vertrok men naar Amsterdam.
Londen 12.13%, Berlijn 59.41, Parijs 9.79,
België (Belga's) 34.75, Zwitserland 48.33, Ame
rika 2.49yit Oostenrijk 35.17%, Denemarken
66.80, Zweden 57.12%, Noorwegen 65.93, Spanje
43.09, Italië 13.59%.
HET REDDINGSWERK DER MISSIE.
Reeds meermalen ontleenden we aan de in
teressante artikelen van Pater Vertenten, een
der pioniers op Zuid-Guinea, citaten over het
leven en arbeid der en onder de Marindinee-
zen.
In het Septembernummer van het algemeen
geïllustreerd maandblad op koloniaal gebied
„Nederlandsch Indië: Oud en Nieuw" treffen
we een met door den schrijver geteekende por
tretten voorzien nieuw artikel van genoemden
missionaris aan, waaruit we nog de volgende
bijzonderheden putten;
Vijf en twintig jaar geleden had dit volk
nog zoo goed als nooit aanraking met eenige
beschaving gehad. Zij leefden nog in het stee-
nen tijdperk. Zij waren trotsch op hun naam
Marind en op hun land Marind-Miraav. Voor
hem bestond er op de wereld geen schooner
beter, vruchtbaarder land dan Marind, het
zijne zooals hij zegt; en 't was inderdaad het
beste dat hij kende.
In zekeren zin hebben de Kaja-kaja's gelijk;
hun maatschappij is een „unicum" en eën
„nee plus ultra".
De stoutste Bolsjewist zou zich zulk een
ideale maatschappij niet durven droomen.
Geen koningen of prinsen, geen adel, geen
bureaucratie, geen standsverschil, geen vaklui,
geen bazen en knechten, geen winkels, geen'
stam- of dorpshoofden zelfs, geen kerken of
scholen. Schrift kenden ze heelemaal niet, voor
kalender gebruikten ze nu en dan knoopen in
een touw of stokjes in een sagostengel, aan
den stand van de maan bij zons op- of onder
gang hadden ze meestal genoeg. Zij telden één,
twéé, twee-één (drie), twee-twee (vier), hoo-
gere rekensommen werkten ze op vingers en
teenen uit. Geld was hier vroeger tótaal onbe
kend en dus ook de vele misère die daaraan
vast zit. Geen politie, geen soldaten, geen be
lasting. Niet alleen was vroeger ijzer onbekend,
ze kenden zelfs geen potten en pannen; ook
van de meest primitieve steenbakkerij geen
sprake. Zij bakten hun sagobrood tusschen
gloeiende steenen.
Hemel, zee en laud voor allen in 't algemeen
en ieder in 't bijzonder, geen visch- of jacht
wetten. Het particulier eigendom, dat erfelijk
was en is, was zoo groot, dat niemand een an
der te benijden had.
Geen post, geen stoombooten of treinen, geen
telegraaf of telefoon, geen auto's, geen karren,
geen kruiwagens^ zelfs geen draagjuk! Paar
den en karbouwen waren er niet. Nog nooit
hadden ze een kat, een kip of een aap gezien!
Kleeren en schoeisel waren onbekend. Dus
nooit zorg daarvoor, nooit een vuile wasch!
Voor opschik en bewapening was ieder zijn
eigen leverancier. Ieder heeft zijn slaapplaats
in de groote gemeenschappelijke mannen- of
vrouwenhut, die 't eigendom is van alle be
woners. Ze zitten of liggen op een van biezen
gevlochten mat en dekken zich daarmee wan
neer het te koud is. Brandmateriaal heeft ieder
zooveel als hij maar rapen wil en. bij gebrek
aan lucifers boren ze vuur met droog hout.
Bij dat alles: altijd eten in overvloed: sago-
meel, allerlei soorten bananen en taro's (kladi),
zoete aardappelen, voor de variatie nu en dan
wilde groenten en vruchten. Vleesch volop:
varkeus (tamme en wilds), kangoeroe's, kro
kodillen, honden, vogels, vleermuizen, ratten,
slangen; visschen van all8 kleur, snmak en
geur, uit zee- eu zoet water; schelpdiertjes
(waaronder zeer fijne), paling, mossels, krab
ben, kreeften, garnalen, enz. enz. En dat alies
heeft men, als men maar niet te lui is, als het
ware voor 't grijpen.
Geen arbeiderskwestie: 't werkprobleem lost
ieder naar eigen keus op.
Het groote werk der maunen is het aanleg
gen van nieuwe tuinen en het wieden der sago-
complexen In het droge seizoen, om brandge
vaar te weren. De voornaamste tuinen liggen
in de lage kleigronden, die in den regentijd
onder water staan.
De vrouwen hebben meer te doen,
In alle geval: werke wie lust heeft, hij die
geen zin heeft doet niets.
Een Kaja-kaja slaapt, waar, wanneer en zoo
lang hij verkiest.
Hij houdt veel van vreugde en feest, dans en
jolijt. Zooveel nachten hij verdanst, zooveel
dagen verslaapt hij in de schaduw der wui
vende palmeu! Maar was er geen dans, dan
slaapt hij nog heele stukken uit den dag, vooral
na het gebruik van zijn dagelijkschen bedwel
menden borrel wati (Piper metisticum). An
deren zitten v/at te vlechten of te knutselen,
nog anderen verpraten of verdroomen hun tijd
op een frisch plekje.
Muskieten, millioenen kwelmuggen in den
regentijd beletten hun wel vaak het slapen,
zelfs al stookten ze roolcvuurtjes onder de brit
sen, maar dan maakten ze van den nood een
deugd en dansten 's nachts. Overdag haalden
ze de schade wel weer in!
Summa summarun: weinig werk, veel rust,
nooit gebrek, nooit of zoo goed ais nooit last
van bekrompen moreele opvattingen. De lui
zijn tevreden met hun lot, geen kniesooren,
blij met regen (dat duurt hier nooit te lang)
en blij met zonneschijn. Komt er eens te veel
hemelwater, dreigt regen een feest te versto
ren, dan zijn de regenverdrijvers te hunnen
dienste. Is er regen tekort, dan doen de don-
dermakers hunnen plicht!
Moet het ons dan nog verwonderen, dat de
Kaja-kaja zich beschouwde als de Anim-Ha,
de echte menscli, de "Übermensch en zijn
land als het hartje van de wereld?
En toch!"Was de Kaja-kaja summa sum
marum tevreden met zijn lot, 't was verre van
een ideaal-staat! Ook hij klaagde bitter over
misères, want hij had misères!
Let wel, ik spreek niet over het heden, maar
over den gulden goeden ouden tijd, toen ze
nog baas waren, alles deden en lieten wat zij
wilden, toen ze nog heerlijk-avontuurlijk op
sneltockt gingen, vèr, héél vèr! toen hun leven
nog een aaneenschakeling was van feesten,
een tijd van uitgelaten vroolijklieid, brood
dronkenheid, wilde blijheid.... en dito schrik.
Want ja, Toen was er veel en dikwijls schrik,
toen was er in menig opzicht meer misère dan
nu. Maar zij zijn net als wij: zij zien alleen de
zonnezijde van den goeden ouden tijd en brom
men over de tegenwoordige toestanden. Zóó Is
de mensch overal.
Wij spreken niet over de bloedige ellende,
die dg, koppensnellers brachten bij de arme, door
hen verachte binnenlanders, ook niet over het
snellen van stamgenooten, wat ook wel eens
gebeurde, en over onderlingen strijd, oorlog
■dan, die wreed kon zijn, waarbij de slachtoffers
wel eens tot stukjes werden gekapt. Neen, snel
len en oorlog dat was het ergste niet aan de
Verwacht wordt: Matige tot krachtige^
Z. tot Z.-W. wind, zwaar bewolkt tot betrok
ken, later weer regen, aanvankelijk zachter.
De barometer daalt op den voormiddag vrij»
snel.
Fietsers en motorrijders lichten op vaaj
's avonds 7.41 tot 's morgens 6.1L
kust, dat was uitzondering,
Maar wat als een vloek over heel deze maat
schappij lag was de leugen der tooverij, leugen
gegroeid, uit die andere: hun geloof aan D6-
ma's de bovennatuurlijke krachten waaruit ah
les ontstond, die werken en nog werken in dó
natuur, die ln den oertijd macht hebben mede
gedeeld aan sommige menschen ln den vorm'
van geheime ceremoniën en krachtspreuken,
macht om te genezen, maar ook macht om ta
dooden. Die kracht is tooverkracht Zij wordt
overgegeven van vader op kind, neef of vriend.
De Papoea kan niet zonder toovenaars, im
mers de toovenaar is op de eerste plaats dok
ter en moorden mag ook hij nietmaar er
zijn toovenaars die (altijd volgens hunne over
tuiging) misbruik maken van hunne macht.
Sterft iemand in de kracht des levens aan
ziekte, dan is er volgens een Kaja-kaja zeker
tooverij in het spel.
Waar hooger streven ontbreekt, waar men
geen Hoogere Macht erkent die rekenschap
vraagt, waar men God niet bemint, daar steunt
alies op egoïsme. Nergens ter wereld, misschien
trad brutaler zelfzucht onbeschaamder op dan
hier, zelfzucht die onbarmhartig ls en wellus
tig. Onbarmhartig voor den binnenlander, dat
was geen mensch; de grooten, mafnnen en
vrouwen werden onthoofd en de kindertjes
meegenomen. Meermalen aten zij menschea-
vleesch. Onbarmhartig voor eigen volk: go-
brelckigen en sukkels moesten het ontgelden,
kinderen waren te vadsig om een oude ster
vende moeder een dronk water te geven, lastige
zieken en oudjes werden levend ln den grond
gestopt, ongewenschte kindertjes gewurgd.
Dat alles gebeurde wel niet dagelijks, maar
als het gebeurde vond men dat iets zéér ge
woons en lachte er meê.
O, zeker, het miste ook zijne onschuldige ge
noegens niet, zijn primitieve poëzie, men vond
ook hier liefde van ouders (vooral moeders)
voor hunne kinderen en omgekeerd, althans
zoolang het voorwerp der liefde geen last
werd, of nog hoop gaf op genezing.... men
vond ook hier, vooral bij sommige naturen,
een drang naar beter en hooger, maar de bedor
ven atmospheer verstikte het goede.
Neen, het lot der Kaja-kaja's was niet benij
denswaardig. Hunne ontucht zou de onder
gang van den stam geworden zijn, indien de
Missie niet daar geweest was. De Regeering
heeft de laatste jaren haren plicht gedaan,
maar wanneer er geen Innerlijke verandering
gekomen was, die zich nu baan breekt, kennis
van een liefde voor God, dan zouden wij voor
Zuid-Nieuw-Guinea de toekomst niet zoo op
timistisch mogen inzieu als wij nu Goddank
mogen!
Vijfde Klasse. Eeeste Lijst.
Trekkjt» van 19 September.
1500 No. 16437.
1000 No. 1784.8.
400 No. 2400, G390, 13475, 16020, 10309.
200 No. 7321, 8888, 10012, 10603, IS423.
\i 100 No. 6560, 10466, 14641, 14840, 1&470)
16238, 19242.
PRIJZEN VAN 70.
37 2564 5259 7515 10776 138S0 16305 18789
130 2588 5441 8142 10870 14286 16528 18827
230 2623 5456 8220 11060 14319 16628 18830
482 2661 54G9 8374 11683 14390 16794 18865,
763 2997 5536 8399 11691 14548 16895 19014
795 3117 5601 8449 12037 14553 16919 19025'
930 3153 5796 8606 12210 14612 16953 19140;
989 3288 5810 8612 12336 14645 17055 19186)
1061 3304 5990 8692 12499 14843 17208 19283;
1182 3384 6158 8865 12983 14901 17230 19288'
.1216 3649 6177 8879 12992 14953 17288 19368
1222 3735 6479 S933 13032 14974 17389 19617;
1277 3884 6503 8957 13043 15025 17414 19744,'
1418 3887 6886 9114 13142 15145 17477 19835!
1497 3891 6905 9268 13151 15311 17705 19904!
1825 3966 6908 9791 13429 15448 17701 20064'
1987 4115 7009 9846 13532 15734 17942 20513
2098 4279 7141 9942 13702 15756 17952 205231
2184 4582 7283 10056 13742 15809 18101 20640;
2186 4774 7338 10377 13745 15810 18267 20659
2428 4840 7445 10632 13788 16166 18441 207C0
2514 4959 7479 10691 13843 16304
NIETEN.
2 2585 5112 7684 10578 13091 15209 18007i
66 2596 5162 7700 10631 13100 15245 18106;
275 2621 5177 7734 10692 13148 15307 181641
287 2629 5222 7799 10771 13175 15364 18193
204 2835 5243 7804 10813 13209 16369 1821J
296 2856 5317 7903 10817 13213 15399 182ÏÉ
314 2866 5321 8023 10878 13291 15456 181293
342 2904 5365 8074 10891 13350 15458 18298
390 2916 5368 8090 10924 13373 15538 18321;
416 2974 5389 8126 11018 13392 15553 18340
448 2976 6558 8146 11036 13486 15634 18343
468 2983 6596 8177 11153 13522 15842 18366
483 2990 5640 8210 31208 13626 15650 18443
4a5 3038 5646 8263 11240 13548 15666 18513
517 3110 5669 8289 11258 13619 15667 18644;
523 3116 5757 8306 11392 13615 15707 18662!
530 3143 5966 8345 11309 13687 15749 18668
540 3148 5906 8349 11323 13694 15762 18727
558 3165 5956 8427 11324 13708 15787 18754
655 3450 5999 8548 11424 13719 15863 18759
721 3455 6051 8571 11466 13720 15900 18854'
806 3469 6077 8680 11598 13734 15910 18899
892 3519 6097 8701 11616 13776 15979 18941'
925 3566 6103 8725 11638 13940 16026 1S950
959 3572 6123 8765 11697 13944 16066 18984
1057 3605 6199 8794 11791 13954 16087 19003
1080 3678 6209 8833 11S17 13956 16095 19038
1095 3681 6214 8891 118G3 14031 16226 19103
1097 3769 6225 8829 11872 14034 16268 19289
1125 3837 6258 9011 11924 14054 162Z1 19.323
1148 3941 6298 9080 11926 14125 16290 19366
1251 3958 G350 9101 11954 14161 10354 10374
1274 3982 C4!6 9124 11972 14163 16377 19398
1416 4081 6446 9219 12009 14178 16510 19493
1435 4038 6462 9232 12012 14201 165-16 19520
1523 4118 6492 9329 12000 14236 16575 19528
1012 4199 6549 9443 12171 14271 10582 19576
1G30 4211 6556 9521 12248 14277 16651 19G24
1649 4214 6634 9574 32326 14431 16751 19667
1709 4226 6690 9673 123-10 14438 13803 19688
1773 4268 6741 9734 12363 14498 16815 19793
1813 4355 6809 9753 1236S 14576 16894 20005
1918 4406 6827 9796 12382 14631 10918 20075
1932 4413 6837 9798 12-144 14658 "17123 20209
1939 4420 6341 9805 12445 14664 17183 20226
1978 4440 6922 9806 12563 14037 17187 20234
1979 4483 6942 9851 12686 14709 17190 20270
2012 4662 0984 9856 12701 14721 17277 20276
2043 4667 7109 9905 12723 14745 17312 20401
2077 4677 7123 9958 127C7 14791 17380 20403
2134 4723 7169 10010 12820 14792 17452 20547,:
2135 4730 7173 10039 12828 "1479a 17489 20586
2232 4736 7L84 10054 12838 14826 17524 20629
2293 4750 7350 10075 12874 14834 17587 20689'
2383 4781 7361 10111 128S0 14980 17636 20721
23S4 4943 7405 102-32 12906 15001 17673 20732
2393 4946 7416 10293 12942 15020 17741 20813
2401 4966 7428 10302 12975 16065 17784 20350;
2412 4974 7433 10442 12988 15114 17816 20872
2479 5035 7458 10487 13021 15140 17909 20903
9502 5044 7484 10506 13037 15142 17996 20937
2519 5050 7535 10524 13073 15154 18020 20951
2539 5070 7.575 10-531 1-3076 15187 18037 209S1
2551 5983 7657
