ZATERDAG 29 OCTOBER 1927
DERDE BLAD
PAGINA 2
Z.-H. VER. „HET GROENE KRUIS"
JAARVERGADERING
AUTO IN RAZENDEN VAART LANGS EEN TRAM
een meisje weggeslingerd
MOTOR AANGEREDEN
LATER WERD DE AUTO TEGEN DE BOOMEN GEDRUKT
TER MOTOR TEGEN EEN BOOM
Op slag dood
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN.
HEI' TRAMONGELUK BIJ AKEN
DE KRUIMELS VAN DE
TAFEL
EEN GOEDE WEG
tl—
ZONDER MEER
5
-tt-
HEÏ MIDDEN
it—
NOG EEN WORSTELING
Gisteren heeft de Zuid-Hollandsche Ver
eeniging „Het Groene Kruis" haar 31ste alge
meene vergadering gehouden in den salon Tan
■den Doele te Rotterdam, onder voorzitterschap
van den heer dr. J. Ph. Elias.
Openingswoord.
De voorzitter dr. J. Ph. Elias heette allen
welkom. Der gewoonte getrouw willen wij,
zoo zegt hij, ai vorens onze werkzaamheden
aan te vangen, een ommegang maken langs
de velden van onzen gemeenschappelijken, in
goede kameraadschap, ten algemeenen nutte
verrichten arbeid. Dan doet menig tafereel
zich voor ons open, waar wij groeikracht, be
drijvigheid en vruchtbaar streven ontwaren.
Groeikracht hespeuren wij al dadelijk in de
toeneming van het aantal onzer afdeelingen.
"Weer S plaatselijke Groene Kruisvereenigingen,
omvattende 6 gemeenten, traden toe, en met
onze 132 afdeelingen hebben wij nu bijna het
absolute toppunt bereikt dat door het aantal
gemeenten hetwelk onze provincie" telt, van
zelve bepaald wordt. "Vier van dit vijftal moe
ten eerst 20 jaar en zelfs ouder worden, vóór
dat zij tot het wijze inzicht kwamen, dat alleen
in solidariteit en samenwerking met de zuster-
afdeeiingen van lret provinciaal Groene Kruis-
bestuur de gestadige groei, vooruitgangen ont
wikkeling voor de plaatselijke Groene Kruis
vereenigingen te verkrijgen en verzekerd is.
Van het vijftal is Vlaardingen onze Benjamin
en otre nakomertje. Hoewel nog maar 4 maan
den oud, heeft het al de kunst verstaan een
zuigelingen-consultatiebureau met een van den
aanvang af drukken toeloop op te richten en
haar ledental tot, ik mesn over 700 op to voe
ren. -
Een geïsoleerd Groene Kruis is een onvol
waardig Groene Kruis en is den naam en het
embleem onwaardig die het zich aanmatigt. Dit
alles zij gezegd aan het adres van Hillegersberg,
Oud-Beijerland en nog een paar andere, soort
gelijke, van gemeenschaps* en saamhoorigheids-
zin verstolken plaatselijke vereenigingen.
Met waardeering stelt spr. vast, dat de wijk
verpleging, de voornaamste pijler van het
Groene Kruisgebouw, zich weer verder heeft
uitgebreid. Voor de invoering daarvan heeft het
hoofdbestuur dit jaar subsidies verleend tot
tot een gezamenlijk bedrag van 4500.
De zuigelingenzorg heeft zich binnen de ver-
eeniging in snel tempo ontwikkeld. Niet minder
dan 10 consultatiebureaus werden opgericht.
Wat betreft de onderhandelingen welke wij
gevoerd hebben en de betrekkingen die wij
onderhouden met het bestuur van de provincie
•ter zake de onderwijsbelangen van het mis
deelde kind ten plattenlande en ter zake de
Invoering van de districtsschool-artsen, Ged.
Staten hebben ons opgedragen, de provinciale
subsidiés te controleeren ten behoeve -van ach
terlijke kinderen die huiten hun woonplaats
een school voor buitengewoon onderwijs be-
zoeken. Zoo wordt voortaan het provinciaal
subsidie aan het gemeentebestuur van Maas
sluis, van waar dagelijks 20 kinderen de school
voor achterlijken te Vlaardingen bezoekt, door
tusschenkomst van onze vereeniging geregeld.
Het is onverklaarbaar en beschamend tevens,
dat terwijl zooveel andere gemeentebesturen
even goed als het gemeentebestuur van Maas
sluis in de gelegenheid zouden kunnen zijn, op
eenvoudige en weinig kostbare wijze de onder
wijsbelangen van de hier bedoelde jeugd te be
hartigen, zij die belangen grondig verwaar-
loozen.
Met graagte, hebben wij ook van Ged. Staten
de opdracht aanvaart, de invoering van district-
schoolartsendiensten te bevorderen.
Dan werd aan de orde gesteld het jaar
verslag.
Gememoreerd wordt daarin wijlen dr.
Ooeterhaan, die door een verkeersongeval
den dood vond. Mede door toetreding
van nieuwe leden in bestaande afdee
lingen breidde het ledental zich van ruim
60.000 tot ongeveer 65.000 uit. De staat der
contributies geeft over het algemeen reden tot
tevredenheid.
Van September 1925 tot Sept. 1926 werd de
film van het „Groene Kruis" 50 maal ver
toond, terwijl zij tot 1 Januari 1927 70 maal
werd vertoond.
De afgevaardigde van Kinderdijk sprak zich
uit tegen een kosteloos laten behandelen van
kinderen in een polikliniek.
Zoeterniser en Zegwaart bracht onder de
aandacht van het hoofdbestuur, dat er boven de
krachten van het „Groene Kruis" gewerkt
wordt voor het misdeelde kind.
Naaldwijk bracht naar voren, dat de centrale
commissie voor Huiszorg heel goed werkt, maar
het is voor vele afdeelingen niet mogelijk om
de hooge kosten voor Huiszorg geheel te dra
gen. Spreker drong aan op verlaging van de
kosten.
Mevrouw F. ICeyzer la Plain zeide, dat deze
hooge kosten oorzaak zijn van de laksheid van
sommige afdeel ingshesturen. Wil men „Huis
zorg". dan moet er iets voor gedaan worden,
desnoods gelden inzamelen, wanneer het niet
anders kan.
De afdéeling Zuidland zeide dat er zoo wei
nig gebruik wordt gemaakt van de afdeeling
„Huiszorg" op het platteland. De vrouw wil nu
eenmaal baas zijn in eigen huisgezin.
De voorzitter zeide, dat men 25 jaar terug
van Wijkverpleging cok niets wilde weten eu
zoo gaat het ook met de „Huiszorg"'. De be
langstelling zal volgens spr. wel komen.
De voorzitter zeide iedere medewerking toe
en wees er op, dat het maandblad getoond
heeft, reden van bestaan te hebben.
Aan de orde was de verkiezing van drie
leden van het hoofdbestuur voor de plaatsen,
opengevallen door het aftreden van de heeren
dr. J. Ph. Elias, C. J. M. Kroon en arts P.
Greup. De twee eerstgenoemde heeren werden
met algemeene stemmen herbenoemd; Tot
derde lid werd gekozen arts C. van Gelder nit
Nieuwe Tonge.
Hierna schorste de voorzitter de vergade
ring tot twee uur.
Na de pauze hield dr. A. van Voorthuyzen
een voordracht over
Districtschooiartseh.
De vraag, aldus spr., waarom schoolartsen
Koeten worden aangesteld, heeft men vroeger
algemeen beantwoord met een verwijzing naar
de groote schade, welke de school aan dén ge
zondheidstoestand der kinderen zon toebrengen.
De meening omtrent de slechte gevolgen van
het schoolbezoek is in de laatste jaren echter
belangrijk gewijzigd. Om het nut van het op
treden van den schoolarts in de school goed
te begrijpen, moet men zich ten volle indenken
in de beteekenis van de school voor de vorming
der jeugd. Ik durf te beweren, aldus spr., dat de
waarde van een goede schoolopvoeding niet
genoeg wordt beseft, zelfs niet door alle onder
wijzers. De school kan en moet zijn een instituut
waar zoowel aan de verstandelijke als aan de
moreele eu de lichamelijke opvoeding volledige
aandacht wordt geschonken.
Wanneer wij nagaan op welke wijze de
schoolartsendienst voor de dorpen en de kleine
steden moet worden georganiseerd, dan kan ik
mij de organisatie alleen voorstellen, als zij tot
stand wordt gebracht loor de gemeentebestu
ren met behulp van de provincie en zoo moge
lijk met steun van het rijk.
In Zuid-Holland is het de bedoeling, 50 pet.
der kosten voor rekening der provincie te ne
men. Hierdoor is de mogelijkheid van de aan
stelling van de districtsschoolartsen ineens veel
nader ge'., nen.
Door de samenwerking van gemeentebesturen
kunnen districten worden gevormd, met de be
doeling daarin het geneeskundig schooltoezicht
in te voeren.
Bij de afbakening van de districten zal men
in hoofdzaak rekening moeten houden met het
aantal kinderen, dat aan de hoede van één
schoolarts kan worden toevertrouwd. Het komt
mij voor, dat dit aantal op het platteland 7000
a S000 kan bedragen, daar door de moderne
middelen van vervoer de afstanden voor een
groot deel zijn vervallen.
Van het vele werk, dat de districtsschoolarts
heeft te doen, zij het mij vergund in het bij
zonder te wijzen op zijn taak ten opzichte van
het misdeelde kind.
Als ik het goed zie, staat de zaak der dis
trictsschoolartsen er in Zuid-Holland niet
slecht voor. (Applaus).
Op de lezing van dr. van Voorthuyzen volgde
eenige gedachtenwisseling.
Hierna werd de begrooting 1928 vastgesteld.
Zij sluit op een bedrag van 29.582.59%, met
een batig saldo van 3494.44%. De bijdragen
aan de algemeene kas door de afdeelingen, zijn
op 8800 begroot.
Ten slotte werd nog een motie aangenomen,
waarin de wensehelijkheid werd uitgesproken,
dat men ei' hij de afdeelingsbesturen op aan
zou dringen, propaganda te maken voor de in-
voerirfg van een districts-schoolartsenbond.
De voorzitter sloot hierna de vergadering,
Omtrent de aanrijding, welke op den Bezui-
denhffutsclien weg te 's Hage plaats had, en
waarbij de 22-jarige mejuffrouw J. S. ernstig
verwond werd, kan nog het volgende worden
medegedeeld
Woensdagavond omstreeks 10 uur stond bij
de halte Het Kleine Loo mejuffrouw S. die bij
een familie op den Hoogeweg te Wassenaar in
betrekking is, op een wagen van lijn 3 te
wachten. Toen de tramwagen naderde, gaf zij
den bestuurder een teeken om te stoppen. De
trambestuurder zette toen de remmen aan.
Juist toon de tram stilstond en de bestuurder
meende, cat het meisje zou instappen, rolde
er plotseling een handkoffertje over den weg.
Op hetzelfde oogenblik schoof een auto in razen
de vaart voorbij.
De conducteur vreesde dadelijk een ongeluk,
daar het meisje plotseling verdwenen was. Men
zag niets meer van haar. Alleen een koffertje,
dat zij waarschijnlijk in de handen, had, lag
over den weg geslingerd.
De auto was reeds lang in de duisternis ver
dwenen.
Men begon de omgeving van den weg af te
zoeken en al spoedig vond men, ruim 70 M.
verder, het meisje, zwaar gewond, op den weg
liggen. Zij was door den auto aangereden, die
haar over een afstand van ruim 70 M. mee had
gesleurd en toen zonder een oogenblik te stop
pen, was doorgereden.
Getuigen waren hij het ongeluk niet geweest,
behalve de trambestuurder, die het meisje,
dat dicht bij een der electrische booglampen
stond, had gezien. Echter was er wel een
man in de nabijheid geweest, die later aan den
trambestuurder verklaarde, dat hij het ongeluk
gezien had en ook liet nummer van den auto
nog had kunnen opnemen. De man verklaarde
van beroep chauffeur te zijn, maar men weet
tot op heden niet, wie hij is.
De geneeskundige dienst, die gewaarschuwd
was, bracht het meisje naar het ziekenhuis.
Zij was bewusteloos. Verschillende inwendige
kneuzingen en een groote hoofdwonde had zij
bekomen. Gisterenochtend was haar bewustzijn
nog niet teruggekeerd. Haar toestand is van
dien aard, dat men het ergste vreest.
De politie, die ter plaatse een onderzoek
instelde, kreeg van den trambestuurder het
nummer van den auto, dat deze weer van den
onbekenden chauffeur had gekregen.
Tijdens het onderzoek kwam echter het be
richt binnen van een tweede auto-ongeluk,
thans op den Zijderweg.
De politie-inspecteur, die een onderzoek in
stelde, bemerkte tot zijn verrassing dat de auto,
die op den Zijderweg tegen de boomen gereden
was, hetzelfde nummer had als de wagen, die
het ongeluk op den Bezuidenhoutscheweg ver
oorzaakt zou hebben.
De auto, een verhuiswagen, lag zwaar be
schadigd aan den bant van den weg. De chauf
feur en eventueele passagiers waren echter
verdwenen.
Een garagehouder op den Leidschen Straat
weg verklaarde dat twee personen, die beiden
verschillende verwondingen hadden, bij hem
gekomen waren en gezegd hadden dat zij op
den Zijderweg een auto-ongeluk hadden gehad
en nu naar de stad moesten gebracht worden.
Per taxi zijn ze toen vertrokken. In de stad
waren ze uitgestapt. Verdere bijzonderheden
kon de politie ook hier niet gewaar worden.
Gisterenmiddag om half vijf reed de heer
J. Albers op een motorfiets langs de Dommel
Aa naar Gessei. Bij een bocht was hij het stuur
niet meer meester eu reed tegen een boom. De
ongelukkige was op slag dood.
Men vermoedde, dat de auto, die op den
Zijderweg tegen de boomen was gereden, ook
het meisje had overreden, zoodat men dadelijk
poogde den chauffeur op te sporen.
Het bleek, dat de auto toebehoorde aan J.
v. d. B., wonende in de Willem van Outshoorn-
straat. Deze was echter niet thuis en zijn auto
evenmin in de garage.
Alle nasporingen bleven vruchteloos, totdat
v. d. B. zich gisterenochtend half elf bij het
hoofdbureau van politie kwam aanmelden.
Hij verklaarde op den Zijderweg in botsing
te zijn gekomen met een van de tegenover
gestelde richting komenden auto, waardoor hij
tegen de boomen gedrukt werd. Zoowel v. d. B.
zelf als zijn passagier, de heer B. uit de Anto-
nius Heinsiusstraat, hadden verschillende ver
wondingen bekomen en zich per taxi naar een
dokter in de Willem de Zwijgerlaan begeven
om zich te laten verbinden. Vervolgens begaven
zij zich naar een café in de Frederik Hendrik
laan.
Dit verhaal klopte geheel met de gegevens
van de politie.
Van den B. ontkende echter iets met de aan
rijding op het Bezuidenhout te maken te heb
ben. Hij had met den heer B. in een café op de
Laan van Nieuw Oost-Indië gezeten en zich
even vóór 10 uur via het Haagsche Bosch en
den Rijksstraatweg naar Wassenaar begeven.
Hij was echter niet verder dan den Zijderweg
gekomen.
De heer B. verklaarde bij zijn verhoor het
zelfde.
Op grond van de overeenstemming van het
nummer verdenkt de politie v. d. B. er echter
van, dat hij niet vreemd is aan de ernstige
aanrijding op het Bezuidenhout.
De politie vond aanleiding om v. d. B. in
voorloopige bewaring aan het Hoofdbureau te
stellen. De auto is in beslag genomen.
De heer B. heeft zoodanige verwondingen
bekomen dat hij het bed moet houden.
Naar aanleiding van dit geval heeft zich aan
liet hoofdbureau van politie een tweetal getui
gen gemeld, onder wie echter niet de chauffeur
is, die het nummer van den auto aan den tram
conducteur heeft opgegdven. De politie hoopt,
dat deze chauffeur alsnog zal komen opdagen.
Een der getuigen, die zich thans gemeld
hebben, was juist in de huurt bezig geweest een
mam met een houten been, die van zijn fiets
was gdvallen, weer op te helpen. Hij had een
gil en een slag gehoord en den auto zien aan
komen. De andere getuige heeft den auto ter
hoogte van de tram een springende beweging
zien maken, alsof er iemand overreden werd.
Hij stelde zich vóór den auto en trachtte met
een handbeweging den chauffeur te doen stop
pen. De laatste reed echter in razende vaart
door 'in doofde zijn ^chterlicht, zoodat de ge
tuige het nummer niet kon opnemen.
Intusschen hebben beide getuigen bezwaren
de verklaringen ten iaste van den verdachte
afgelegd. De gearresteerde chauffeur is inge
volge de nieuwe bepalingen van het Wetboilk
van Strafvordering na 6 uren in arrest te heb
ben gezeten, in vrijheid gesteld.
De toestand van mej. S., die "Woensdagavond
op het Bezuidenhout tengevolge van een aan
rijding met een auto ernstig gewond werd,
was gisteren redelijk.
TRAM GEDERAILLEERD.
Gisterenmorgen is ter hoogte van de Kanaal-
brug onder Rijnsburg de electrische tram
LeidenNoordwijk gederailleerd. De dienst
ondervond hierdoor eenige vertraging.
LIJK OP DE SPOORBAAN GEVONDEN.
Het hoofd door den trein afgereden.
De 26-jarige C. P., die Donderdag uit het
gesticht te Den Dolder ontsnapt was, is gister
ochtend hij Bilth-oven op de spoorlijn Amers
foortUtrecht aangetroffen met afgereden
hoofd. De ongelukkige is vermoedelijk in den
verloopen nacht door den trein overreden.
Door een auto, die in woeste vaart rijdt
TWEE PERSONEN GEWOND
Op den -Haarlemmerweg onder de grens van
Amsterdam had een ernstig ongeval plaats.
Ter hoogte van het cafétje „De Rustende Rei
ziger", reed een auto in 'de richting van Am
sterdam. In diezelfde richting begaf zich, doell'
in snellere vaart, een motorrijwiel met zijspan.
Dit wilde den auto links passeeren. Op een.
gegeven oogenblik was het motorrijwiel gelijk
met den auto. Plotseling naderde een andere
auto in snelle vaart en trachtte links van het'
motorrijwiel te passeeren. Op het moment'
dat de drie vehikels op een lijn waren, werd
het motorrijwiel door den laatsten auto niet'
zulk een snelheid aangereden, dat het in da
lucht geworpen werd. De heide inzittenden
werden er uit geslingerd, terwijl de motor met
zijspan later, totaal gekraakt terug werd ge
vonden. t
De bestuurder van den laatsten auto, welks
snelheid door getuigen 0P 70 a 80 K.M. geschat
werd op het moment van inhalen, moet liet
ongeluk hebben bemerkt. Desniettemin reed
hij met groote vaart door en bekommerde zich
niet om de getroffenen.
De passagiers van dén eersten wagen ver
leenden hulp, waarna' politie en geneeskundig'0
dienst gewaarschuwd werden.
De beide getroffenen, die over liet geheele
lichaam wonden hadden, werden met de auto
brancard naar hun woning vervoerd.
Het nummer van den auto, die het ongeval
veroorzaakte, was door getuigen opgenomen.
Er werd nagekeken wie de eigenaar was. .Dit
bleek een garagehouder op den Amstelveen-
sclienweg te zijn. Daar werd tegen den avond
de wagen, die nog de sporen der aanrijding
vertoonde, teruggevonden. De garagehouder gat
toe, dat de wagen dien middag nit was ge
weest. Hij had hem aan een onbekenden heer
verhuurd.
De politie stelt een onderzoek in. De auto
is in beslag genomen, aldus de „Crt."
Een wagen verbrijzeld
GEEN PERSOONLIJKE ONGELUKKEN
Te Miste is gisterennamiddag op den onhe-
waakten overweg een houtwageu door den uit
Doetinchem komenden trein aangereden. De
machinist zag het gevaar, maar kon, ondanks
krachtig remmen, een hotsing niet voorkomen,
De wagen werd eenige nieters ver weggeslin
gerd.
Er kwamen geen persoonlijke ongelukken
voor.
Geen misdrijf.
Zooals is bericht, werd J. S. uit Bleijerlicida
Zaterdagavond door de electrische tram Herzo-
genrathAken overreden en gedood. Het ver
moeden werd later geuit, dat hier wel misdrijf
in het spel kon sijn. Uit liet onderzoek van
de politie is thans gebleken, dat van misdrijf
echter geen sprake is.
HET ONGELUK BIJ VOORSCHOTEN.
Onderzoek vanwege de spoorwegen.
Vanwege de spoorwegen wordt heden een
enquête ingesteld naar aanleiding van het Don
derdag bij, Voorschoten plaats gehad hebbende
ongeval, waarbij 2 wegenwerkers door een
trein werden doodgereden.
DOOR ELECTRISCHEN STROOM GEDOOD.
Een der opvarenden van liet Nederlandsche
stoomschip „Strabo", dat nabij de Hembrug
moest wachten op de opening der brug, is in
aanraking gekomen met een draad van de
Kanaal verlichting. Hij was onmiddellijk dood.
ERNSTIG MIJNONGELUK.
Twee personen getroffen
ESN DOOD EN EEN ZWAAR GEWOND
In de Staatsmijn Emma te Heerlen werd Don
derdagavond de 28-jarige hulpopzichter M. V.
Hooren door vallend gesteente getroffen en op
slag gedood. Zwaar gewond werd de 46-jarige
mijnwerker H. Raadsehelders.
We zonden zelfs willen zeggen: een nood
zakelijke, ja, „de" noodzakelijks weg.
Menschen, die met elkaar redeneeren, wil
len graag en vóór alles, gelijk hebben, en
daarom redeneeren ze zoo lekker langs elkaar
heen. Als de een zijn beestje prijst om de
mooie horens hij heeft het over een koe
wil de andere van geen horens weten,
want hij heeft het over een hazewind, eu
betoogt maar dik door, dat zijn beest zoo'n
buitengewone vaardigheid heeft in het hazen
vangen.
Nu weten wij in Nederland wel, dat je
nooit kunt weten, hoe een koe een haas
vangt, doch onze jagers zijn. nog niet zoover,
dat ze in plaats van een jachthond een koe
meenemen.
Redeneeren beteekent niet, straf en stijf
volhouden aan iets wat men heeft opgezet,
zonder te letten op de tegenpartij.
Engebeurt, dat niet, als we 't hebben
met elkaar over.... kapitalisme?
Natuurlijk, in zekeren kring is de gewone
man niet meer In staat om dat woord nuch
ter aan te kijken. Zijn hoofu is in de war
gebracht. Door dikke propaganda heeft dat
woord den inhoud gekregen van al wat ei-
slecht en gemeen is op de wereld en onder
de menschen, zelfs zoo dat het eenige red
middel bestaat in „afschaffen, railikaal uit
roeien, met tak en wortel". Nog meer, die
soort menschen zijn doodgewoon zóó onder
hypnose gebracht, dat ze alleen maar wach
ten op de afschaffing van dat kapitalisme,
om een paradijs op aarde te hebben.' De
reinste suggestie.
Daarbij komt dit: „de kerk", het smalende
woord voor den godsdienst van Katholieken
en orthodox-protestanten, is tegen die afschaf
fing van „het" kapitalisme, dus deugt die
kei k ook heelemaal niet, ze moeten er dus
niets meer van hebben.
De goede weg. de eenige, noodzakelijke
weg ia hier: eens nuchter te redeueeren. En
eerst een3 te jragen: wat bedoelt die „kerk"
met kapitalisme en wat bedoelen die afschaf
fers met kapitalisme.
Ze bedoelen allebei iets anders!
Gaat het in den strijd om „het kapitalisme
zonder meer", of „om het moderne, tot
excessen gekomen kapitalisme"?
In andere woorden: is ieder kapitalisme
noodzakelijk slecht, of is het iets dat door
velen wordt misbruikt?
Ligt de verbetering dus niet zoozeer in de
afschaffing, wat zou neerkomen om de
kool niet het sop weg te werpen of in
het beter aanwenden van dat middel?
Hier zittem we midden ill de kwestie. En
met die nuttige, rustige vragen in het hoofd,
moeten we hartelijk lachen om hetgeen onze
tegenstanders vol opwinding zeggen.
Veronderstel dat de geschiedenis van het
kapitalisme overal en altijd bewijzen mee
brengt van mi laden jegens het volk, misda
den van grove gewinzucht, dan nog mag men
zoo maar niet de schuld geven van het
kapitalisme als zoodanig.
Overal waar men menschen aantreft, ont
moet men gevallen van alleen-eigenbelang,
van afkeer jegens anderen, van misdaden je
gens den naaste. Alle menschen, altijd en in
alle omstandigheden zóó maken, dat er nooit
zooiets voorkomt, gaat niet/
De menschen verbeteren: "ze brengen tot.
onbaatzuchtigheid, tot liefde en opoffering
van zich zelf voor anderen, tot. ijver voor
het geluk van anderen, daar ligt de kern
van alle hoop op de toekomst.
Met afschaffing van -het eigendom, van
het kapitaal komt men er niet. Men zou het
niet verder brengen clan tot een verplaatsen
van het vraagstuk: zij hebben het zoo lang
goed gehad, ook wij willen het wel eens goed
hebben
't Is een banale leugen om de mensciien
maar voor te zetten, dat de Katholieken het
kapitalisme beschermen.
Een Katholiek kan volgens zijn geweten
nie beschermen het kapitalisme, als men
daardoor bedoelt: een streven naar geld, naar
alles^ wat in geld kan' omgezet worden, zon
der rekening te houden met de menschen,
de medemenschen. Dit kapitalisme moet een
Katholiek bestrijden. Het Katholiek geloof
heeft ook nooit een goeden naam gehad bij
dat soort kapitalisme. 't Klinkt toch wel
vreemd, als Katholiek altijd te moeten hoo
ren het verwijt, dat het geloof den voor
uitgang tegenhoudt, den menschen maar
wijst op het later leven, en ze bang maakt
voor dit leven, van gold en goed, ze daar
toe den prikkel ontneemt. Wat hebben ze
niet lang geleurd met de opwerping, dat juist
de Katholieke landen de minst welvarende
landen waren, omdat het Katholiek geloof
nie eena Diesseitsglaube, maar een Jenseits-
giaube was. En nu draaien ze de boel om:
de Katholieken zijn uit hun aar<j de kapita
listisch gezinden, kerk en brandkast verdedi
gen elkaar.
Ook hier ligt de waarheid in 't midden.
De Katholiek moet krachtens zijn streng
gebod van naastenliefde opkomen tegen de
moderne uitwassen van het kapitalisme. Wij,
als Katholiek, miskennen clan ook niet het
gezond-natuurlijk inzicht van hen, die op
komen tegen de onm-enschelijke berekeningen
van menschen, die alleen in geld denken
dat is goed. dat is rechtvaardig. Maar daar
om zijn alle middelen neg niet goed!
Zeker, ook uitwendig .moet er aan de ver
betering gewerkt worden: door beperkende
maatregelen van hooseer hand; door bescher
ming van tie economisch-'zwakkeren. Dit
ook, terwille van hst algemeen welzijn. Het
is nooit goed voor iiet geheel, dat een deel
wordt onderdrukt: dat wreekt zich. Nog een
uitwendig middel mag en moet toegepast
worden: dat van vereeniging dergenen, die
gevaar loopen onder de voeten te raken.
Dat is niet alleen een persoonlijk recht; doch
dat is ook een algemeene plicht van liefde
voor elkaar, en tot bescherming der maat
schappij een sociale plicht, die voortkomt
uit liefde tot en ijver voor elkanders wel
zijn. En dat gaat heel wat hooger clan
alleen materieele verbeteringen.
Doch dat uiterlijke blijft alleen onvol
doende. De verbetering van binnen, van den
mensch zelf, is hoofdzaak; harde noodzaak
voor allen. Voor de kapitalisten, om niet
onder het geld te raken, erdoor beheerscht
te worden, maar ook voor de niet-kapitalis-
ten, om in zichzelf dat verderfelijk streven
niet aan te kweeken.
Want dat bestaat ook bij de economisch-
zwakkeren. Wetten maken niemand beter;
wijzen alleen, hoe iemand moet zijn.
Zichzelf opwerken tot het besef, dat ieder
met zijn talenten en bezit de dienaar van
Godswege is voor zijn broeders; dat hij alleen
daardoor zichzelf groot maakt, daardoor alleen
zijn plicht èn /van rechtvaardigheid èn van
liefde nakomt; dat blijft de eerste, de voor
naamste eisch.
En dat doet alleen de stipte vervulling
van Gods wil. Dat leert alleen, op volmaakte
wijze, de Katholieke godsdienst, hoewel langs
zuivei'-natuurlijken weg van redeneering reeds
tot die opvatting te komen zou zijn Daarom
is het van het allergrootste belang echt
godsdienstig inzicht aan te kweeken. Zoodat
het verband van godsdienst en maatschap
pelijke verbetering een zeer enge en zeer
noodzakelijke is.
Behalve rondom de maatschappelijke kwes
ties, heeft er nog een hevige worsteling
plaats rondom het onderwijsvraagstuk.
Dat gist overal rondom ons, terwijl het
bij ons nog niet heelemaal tot kalmte ge
komen is.
In Duitschland gaat het hard tgen hard.
Daar staan de socialisten als de bestrijders
der bijzondere school in de eerste rijen. Daar
heeft men ook den zet gevonden: dat bij
zonder onderwijs meer een uitvinding der
geestelijken dan een recht der ouders zou
zijn.
Heel dom! Alsof die twee rechten en plich
ten niet zeer juist met elkaar samengaan.
Natuurlijk hebben de ouders het allereerste
recht op hun kinderen, op tie opvoeding, d«3
ook het onderwijs van hun kinderen. Daaraan
heeft de staat zich te onderwerpen. Die
ouders hebben tegelijk den plicht te_ zorgen
voor de Katholieke opvoeding' dier kinderen,
dus: voor Katholiek ouderwijs. En wee3 er
zeker van: juist omdat het neutrale staats
onderwijs zoo los van allen godsdienst staat,
er zoo'n goede voorschool voor is, daaro®
vindt die school zoo'n aanhang hij al wat den
godsdienst niet telt.
In België dezelfde kwestie, Ook daar de
sociapsten tegen bijzonder onderwijs. Daar
zouden ze ook graag den weg der Franscim
verleeking op. De Belgische Ljatho>ieken
beginnen dat zelf in te zien en te begrijpen,
dat voor die hoogere en hoogste belangen
de kleinere onderlinge verschillen moeten g
wijken: als één man op voor het hoogste ett
beste.
In Engeland neemt de drang tot Katholieke
scholen hoe langer htte meer toe. 't Is dood
gewoon een eisch van zelfbehoud. En hoe
ernstig ook daar de zaak genomen wordt,
blijkt uit de zware geldelijke offers, die men
er zich voor getroost.
In Amerika staat een „Catholic Educa
tion" werk voor de deur. Daar worden üezel^
de eischen ais overal besproken van all®
zijden. Daar ook vatten ze heel de Katho
lieke plicht in dit punt samen in ,,th®
slogan", het slagwoord: Every catholic cliilci
in a catholic school: Ieder Katholiek kind
op een Katholieke school. Wij, Nederlander?»
weten wat dat zeggen wil. We hebben ef;
offers voor gebracht, en er heel wat on!
moeten lijden van onze tegenstanders!.
