\\r
m
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1927
EERSTE BLAD
PAGINA 2
Ff «ff
ii in
UTILE DULCI
•-
R. K. VROUWENBOND
„DE TWEE' BROEDERS"
I
Afdeeling Schiedam
Maandag, 28 November, zal de N.V. A, J. ten
Hope's Handel Maatschappij, in „Musis
Sacrum" Lange Haven 115, des avonds te#8
uur, een filmvoorstelling geven voor de leden
van den R. K. Vrouwenbond, te Schiedam.
Deze filmvoorstelling heeft ten doel, kennis-
malting met de fahricatie der producten van
de Compagnie „Liebig" en den omvang van
het bedrijf. Het gebruik van de verschillende
artikelen zal gedemonstreerd worden, terwijl
een ieder een kop „Oxo" Bouillon zal worden
aangeboden. Zie voor verdere bijzonderheden
de advertentie in dit blad.
VOETBAL-OVERZICHT
Laxeer-Tsb'eüan
Zenuw-Tabletten
Staa'-Tabletten
Maag-Tabieiten
RECHTEN VOOR AMBTELIJKE
VERKLARINGEN
Van bevoegde zijde wordt ona medegedeeld
dat de minister van financiën heeft voorge
schreven, dat voortaan voor het afgeven van
ambtelijke verklaringen, certificaten voor ge
distilleerd enz. kosten moeten worden gehe
ven.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN 24 November: Anna Maria Theo
dora, d. v. J. W. Neid en W. T. Hermans, L.
Achterweg. 25 November: Petras Matthijs,
z. v. W. J. van Buijtenen en J. C. van der
Waard; Broersveld.
SCHEEPVAART
Te Schiedam aangekomen 25 November s.s.
Alauda, ledig van Rotterdam om hier te dok
ken in de WiltOnilavens.s. Cbermore, ledig
van Rotterdam om hier te dokken in de Wll-
helminahaven.
MIJNHARDÏ's
Hoofdpijrr-Tabkïtten 60c'
60 a
.75*
90c'
75'
Bij Apofh. en Drogisten
Reel'; mm 12
RAADSOVERZICHT
WEERBERICHT
INDIë ZAL ZONDAG A.S.
TELEFONEEREN.
HET R. K. ZIEKENHUIS
AANRIJDING
UIT ROTTERDAM
WERKL 00 ZENUITKEERIN G EN
ONDERSTAND
De cijfers over October
Volgens opgave- van den Gemeentelijken
Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon werd
in het tijdvak 2 October29 October uitge
keerd aan werkloozenuitkeering aan onge
organiseerden 116.803.13, georganiseerden
66.696.83 en ƒ1.982.08, aan onderstand meer
doorloopend ƒ10.532.25, tijdelijk ƒ116.596.66,
als noodvoorziening ƒ11.410.19 In totaal
324.021.14 verdeeld over 9.217 gevallen.
GEVAARLIJKE BEURTVAART-
ADEESSEN
RADIONIEUWS
PROGRAMMA'S VOOR ZONDAG
PROGRAMMA'S VOOR MAANDAG
PiETER P ETERSZ. HEUN
DE VEROVERAAR VAN DE SPAANSCHE ZILVERVLOOT
1577 - 27 NOVEMBER
1927
ii («it
De beken'! aeelvereeniging „Utile Dulci"
hee't met groot succes Het seizoen tS27:'28 in
gezet. En dit succes heeft de sympathieke club
o.i. ruimschoots verdiend.
Vooreerst om bet goede doel; tuberculosebe
strijding 3n zuigelingenzorg, waaraan de baten
van den gisteren gehouden tooneel-avond ten
goede komen. En dan ook door bet werkelijk
dikwijls uitstekende spel van baar leden.
T'-- was ev nog da keuze van bet op
te - n stuk. Terwijl bij vorige gelegenheden
der V. Bt" veelal blijspelen ten tooneele ge-
]>r t v °n. kwam men ditmaal op de plan
ter ,.2tjn Hevanc.be", een t'ooneelspel in
3 1 rijven dor J. van Randwijk. De speel-
st; T5 kregen in dit vlet geschreven
to k;k volop gelegenheid "bun tooneol-
jhr te toon en.
Ci safer do vcoraitter van „TT. 1).". nar. D.
V: bet tweede bedrijf den in de zaal
aa ïi aatsnr opHserfcSe; beeft dit geestes
kind van den beer van "Randwijk bij deze op-
voering eouige verandering ondergaan. Het is
eciuer geen „mi-handeling" van het stuk ge-
"Wèiiol.
De 'ecJitgenóate van den schrijver, die mede
in iie zaal aanwezig was, ontving een tuil
praehiig-e blownen.
Het pui'iiMc, ■waaronder zich een groot aan
tal weezen bevonden, beeft tot bet einde. van
den avond genoten. Aandachtig stal, beeft hev
de bebrekkeLiik eenvoudige geschiedenis g>
volgd, terwijl op de meer vroolijke momenten
eer hartelijk lachen van een medeleven met
de hoofdpersonen blijk gaf. Een gnl applaus
vertoftcte nMertnalien de gevoelens der aanwe
zigen.
Speciale uitblinkers noemen onder de exeeu-
- ta v en willen wij bier niet. Alleen, hebben zich
van bet begin van bun optreden af, met. ijver
en succes van hun taak gekweten.
Qfi hoofdpersoon, de blinde uitvinder van Es
(Jan Vos) bad een moeilijke rol, die hem
zeer goed lag. Zijn dochter Lena (mevr. L.
CokartRobertson)kan aan vele vrouwelijke
aanatriee-toomeelspeelsters als voorbeeldworden
gesteld. De opvatting van haar rol was heslist
goed te noemen.
Een uitmuntend tegenspeler vond zij in den
heer J. Leyenaar (Jaap, de zoon van een fa
brikant)
De fabrikant Boom (dr. van den Berg), was
het eerste type van iemand, die met groote
moeilijkheden in zaken te kampen heeft.
Brandsma (mi-, D. Visser) was een goede
bankdirecteur; een koude zakenman, wiens
vriendschap in critieke momenten vrijwel geen
waarde heeft
Meta Thiehaut (de dochter van Brandsma),
gaf gedurende haar korte optreden flink, los
spel te zien Van den aannemer van Willigen
(J. Hazeu) kan hetzelfde geconstateerd wor
den. Tot in. dfi meest ernstige aogenblikken
bleef deze speler met zijn geestig spel de aan
dacht boelen.
Ir. A. van. Buy sen (Peters) wist van zijn
onsympathieke rol alles te maken, wat ex van
te maken was.
Mejuffrouw Smits (Agatha Vos) was een
echte nieuwsgierige oude-jongejufrouw, die
g-ra,fig overal haar neus Insteekt. Een wande
lende courant, die ten zeerste gebelgd is, wan
neer het blijkt, dat er een nieuwtje verteld
wordt, waarvan zij de „primeur" niet heeft.
De regie, door den heer A. de Groot was
in alle opzichten „af, terwijl de heer Ch. Bam
berg zich als een goel grimeur deed kennen.
Het „Utile Dulci"-strijkje onder leiding van
den heer P. Maas G-eesteranus, wist met zijn
fijnzinnig ten göhoore gebrachte muziek, her
haaldelijk applaus te oogsten.
Aan het eind van den avond, werden de exe
cutanten toegesproken door dr. R. H. M. Geer-
des, als voorzitter van de vereenigingen, die
financieel bij dezen avond het best gebaat zijn.
Er waren bloemen voor de dames.
We herinneren er nog even aan, dat door
de R. K. Tüoneelvereeniging „Alberdingk
Thijm" morgenavond in den R, K. Volksbond
wordt opgevoerd het boeiende drama van dr.
J. Mienten „De twee Broeders", een stuk dat
den geheeien avond den toeschouwer gevangen
houdt door de romantische uitwerking, welke
de oud-deken van Maastricht van het pakkend
gegeven heeft gemaakt.
We bevelen een bezoek aan de R. K. Volks
bond morgenavond onzen lezers gaarne aan
we zijn er van overtuigd, dat ze er geen spijt
van zullen hebben.
Men zie voort de advertentie in ons num-
imer van heden.
Alle leden van den K. K. Vrouwenbond heb
ben toegang, ook zij, die in 1926 nog lid wa
ren. Verzocht wordt geen kinderen beneden
16 jaar te zenden.
Vertrouwd wordt dat de leden zooveel mo
gelijk door een bezoek aan Musis Sacrum"
op Maandagavond hun belangstelling zullen
toonen voor den R. K. Vrouwenbond.
Het testuur hoopt den leden Maandag nog
nadere mededeelingen te kunnen doen omtrent
den R. K. Vrouwenbond.
Zondag a.s. krijgt Hennes-O. V. S. bezoek
van 't Haagsehe B. M. T., een der zwakkere
zusjes uit haar afdeeling. Hoewel 't voor de
hand moet liggen, dat B. M. T. de kous op
den liop zal krijgen, zijn wij toch niet geheel
gerust over den uitslag, 't Zeer slecht resul
taat van gepasseerd en Zondag heeft ons ver
trouwen in de blauw-witien beschaamd. In
de laatste 5 jaar heeft Hermes-D. V. S. mik
een nederlaag* nog niet geleden. De beide an
dere kampioenspretendenten zullen wel win
nen hoewel we feitelijk niet zeker zijn van
den uitslag Steeds HoogerQuick. D. H. C.
zal weinig moeite hebben tegen Voorwaarts.
S. V; V. werkt reeds 't 2e gedeelte van haar
programma af en speelt thans uit tegen G V.
V. in Charlois. De Overmaasbewoners zijn
van dit jaar een gewillig slachtoffer voor
iedere club in haar afdeeling. De overwinning
van hen op Unitas werd geanuleerd. S. V.. V.
zal wei geen lust hebben te verliezen en we
gelooven wel dat ze dat dan ook niet zal
doen. D. H. S. is ook reads aan 't 2e gedeelte
bezig en gaat de verre reis ondernemen naar
Leerdam om daar tegen de club van dien naam
te kampen, 't Debuut der pas gepromoveerde
4e klassers in de 3e klas is zeer goed en ze
maken zelfs nog een aardig kansje voor de
plaats-, In Leerdam, moet gewonnen worden
hoewel 't een zeer lastige partij, is. We geven
D. H. S. echter de meeste kans.
Deze kosten zullen waarschijnlijk als regel
bedragen ƒ0.50 per verklaring of certificaat.
OVERLEDEN: 24 November: T. M. Over de
Vest 2 j., Prinsensteeg.
Van Schiedam vertrokken 23 November: s.s.
Ravnedal naar Antwerpen.
Van Harburg vertrokken 26 November s.s.
Agility, met olie naar Schiedam.
Te Gibraltar gepasseerd 22 November s.s.
Fhiloctetes, met olie van Oost-Azië naar Lon
den en Schiedam.
Een vermakelijk begin De Katholieke
fractie onder curatele? De econo
mische geloofsbelijdenis van wethouder
Houtman De tweede ronde.
Het edele spel dat deze dagen in de raads
zaal wondt afgespeeld begon gisteren met
een vermakelijke ouverture. Dinsdag hadden
de stemmen gestaakt over een motie van
den heer Slavenburg, om de ondersteunden
van het Burgerlijk Armbestuur mede te laten
deelen in de verstrekking van cokesbons in
den komenden winter. Heel de linkerzijde
had unaniem tegengestemd. Tlians kwamen
stuk voor stuk de woordvoerders der fracties
de heeren Dinkelaar voor de S.D.A.P. en
Colli® voor de S.P., mitsgaders de eenlingen
Hijman en v. Noordennen, welke laatste In
princapieeie kwestie», blijkens de beginsel
verklaring diie hij in deze vergadering aflegde,
tot rechts dient te worden gerekend, ver
klaren dat ze zouden voorstemmen. De heer
Dinkelaar deed het met het weinig fraaie
argument, dat nu men van de overzijde van
zooveel sociaal gevoel had blijk gegeven, zijn
fractie niet- wilde achterblijven. Dat argu
ment bad intuaschen Dinsdag evenveel waarde
gehad. Royaler ware geweest, indien hij
ronduit gezegd hiad, dat de S.D.A.P. het er
niet op durfde laten aankomen, het niet
onaardige douceurtje aan de bedeelden van
het. Armbestuur te weigeren, nu de drie rech-
tengro&pen eenstemmig het hunne hadden
toegedacht.
Wethouder Houtman was de eeniige pal-
staander, die aan zijn Dinsdag genomen
standpunt vasthield, t Was een gebaar, waar
voor men respect kan hebben.
Overigens bad de wethouder van de ge
meentewerken gisteren niet zijn goeden dag.
Lusteloos en mat klonk zijn rede; zonder
samenhang, 't V/as een heel andere dan die
waarmee hij een week. geleden zijn grond-
politiek op zoo overtuigende wijze verdedigde.
Een oogenblik klonk de oude bezielde toon,
toen hij zijn economische geloofsbelijdenis
aflegde, een geloofsbelijdenis waarmee men
met belangstelling luisterde, als naar de voor
lezing van een merkwaardig document uit
het arcibivariaat, met een tikje verwondering
toch ook, dat een mian met een stevige
dosis gezond verstand als wethouder Hout
man op sociiaai-economiacih terrein zijn tijd
een eeuw ten achter is.
Met den burgemeester, die het goede voor
beeld gaf van beknoptheid, was de heer
Houtman van meening dat Schiedam zijn zelf
standigheid zal en ook moet houden. In
samenwerking tussê'hen de gemeenten zagen
baiden de oplossing" van de moeilijkheden
waarvoor sommige steden bij haar groote
ontwikkeling zijn komen te staan. De voor
zitter zal daarbij ais zijn overtuiging, te
kennen, dat ook de regeering en de volks
vertegenwoordiging van annexatie meer en
meer afikeerig worden.
Bh zoo zijn we aan de tweede ronde ge
komen. Ze is met de heeTen Collé en van
Noordennen niet gelukkig ingezet. Beiden
vonden het noodig zich in uitvoerigheid hij
hun rede in eerste instantie gelijk te bTij-
■ven. Belden ook hadden een heel ongelukkig
moment.
De heer Collé meende te mogen opmerken,
dat d§ Katholieke fractie blijkbaar onder
ourateele van een barer leden ston.d ën op
de sommeering, wat hij daarmee bedoelde
wist hij niet anders te antwoorden, dan
dat de heer Kavelaars hij een stemming aan
een zijner fractiegenooten even gevraagd had,
op wien hij zijn stern moest uitbrengen. De
verontwaardiging van den heeien raad zal
den heer Collé wel hebben doen inzien,
dat hij hier van ie tv dat nog minder was
dan een mug wel een heelen groeten olifant
i heeft gemaakt. Ni?t gelukkig was hij ook
toen hij na een werkelijk niet onverdienste
lijke persiflage op een deel uit ds rede
van den heer Slavenburg met een evangelie
tekst zijn cairicatuur wilde bekronen. Terecht
riep de voorzitter hein daarom tot de orde.
De heer van Noordennon, die nog altijd
niet kan zwijgen over de zuiver interne
moeilijkheden van de- anti-revolutionaire
partij, waarbij zijn persoon zoozeer op den
voorgrond kwam te staan, achtte het noodig
een onzer- perseedksa's voor de voeten te
werpen, dat hij zich niet zoo nauw aan
de waarheid hield, wanneer het er om
ging liem, den heer van N-oordennen, te
treffen. Het staa.t den heer van Koordennen
vrij, op het Werk der jour nalieten de aan
merkingen te maken, die hij noodig oordeelt,
maar het staat Hem niet vVij, het karakter
Verwacht wordt:
Zwakke tot matigen, Z. tot Z. O. wind,
nevelig tot licht- of haltbewolkt, waarschijn
lijk droog weer, zelfde temperatuur.
De barometer verandert op den voormiddag
weinig.
Pietsera en motorrijders lichten op van
des avonds 4.24 tot 's morgens 7.12.
Rapporten verzocht.
De' Indische telefoniezender (A. N. E.) zal
Zondag a.g. 27 November, telefoneeren op een
golflengte van 31.86 M. en wel van 18.40 tot
22.40 uur Gmt.
Omtrent de ontvangst hier te lande zullen
gaarne rapporten worden ingewacht hij het
laboratorium van de Rijkstelegraaf te 's-Gra-
venhage,
van een journalist door het slijk te sleuren
Oip een plaats waar deze zich niet kan ver
dedigen. "We rekenen e> stellig op dat de heer
van Noordennen zijn uiterst grievende be
schuldiging aan het adres van een onzer
collega's zal terugnemen.
Saldo vorige verantwoording
ƒ15.210,84
Frankeland Wijk B.
75.
Frankeland Wijk E
22,35
Frankeland wijk K,
20,90
N. N.
2,50
Rente van de tot 31 October
ontvangen gelden
267,74
Totaal
ƒ15.599,33
Gistermiddag te omstreeks 1 uur werd de
wielrijder J. P. van B. in dienst van den dro
gist Scholte, aan de Broej-svest, op de Koemarkt
aangereden door eetn auto, bestuurd door C.
E. B., wonende te Rotterdam. Van B. kwam
niet zijn rijwiel te vallen, waarbij een be
mande üesck, inhoudende 12 liter petroleum,
welke hij op zijn fiets vervoerde, brak.
In de 10 maanden van 1927 is het aan werk-
'loozenuitkeering en onderstand uitgegeven
bedrag hiermede gestegen tot 3.278.S12.72%
en 51.772.92 aan kolengeld.
De hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat er op onrechtmatige wijze, in strijd met
de wet op het auteursrecht en de merkenwet,
beurtvaartadressen dan wel beurtvaartformu-
lieren in omloop zijn gebracht, o.a. door N.
van der Lek dan wel door de zich noemende
Internationale Formulieren-Maatschappij „In-
forma", welke formulieren en adressen, niet
afkomstig van de. op het auteursrecht en op
het merk rechthebbende N. V. Maatschappij
tot Instandhouding van het Merk Beurtvaart-
adres, niet door de Vèreeniging van "Werkge
vers in de Binnenbeurtvaart als geldige adres
sen worden erkend.
Tegen het gebruik van dergelijke ongeldige
formulier-en wordt gewaarschuwd, daar zulks
nadeel of moeilijkheden voor den gebruiker
kan, opleveren.
Huizen (1950 M.) 9.50 Pret. uitzeujnd.ng"
12.301.30 K.R.O. concert; 1 Who?, 2 Loin
du Bal, 3 Tanz der Derwisebe, 4 Rhytm is
the thing, 5 Tanohauser, 6 Molodie, 7 Valse
Tomanti que, S Asperine potp., 9 Idylle
passionelle, 10 Finale; 2.304 aansluiting
Concertgebouw Amsterdam; 45 ziekenuurtje;
5.20 Prot. uitzending; 7.30—8 K.R.O apolo
gie; 8—11 concert .Spreker: dr. C. Meüleman:
Geneeskundig onderzoek voor het huwelijk;
1 Kuartet Es dur; AUegro-Larghetto-Allegr et-
to, 2a Eerste Begegnung, b Bedeckt mieh
mit Blnmen, 3 Rede van dr. Meüleman, 4
Mit Mirten und Rosen, 5 coneert, 6a Duetto
1 Solitario, b Duetto IV Ahi, oh' ii suon,
7 Aria, S Kwartet; 11 Epiloog; 1 Gebet!
2 Avondgebed, 3 Die Kapelle, 4 Gebed en
Zegen_ K.R.O. persberichten.
Hilversum (1060 M.) 12.30—12.45 cau
serie over kinderlectuur; 12.45—2.30 kamer
muziek; 2.303 lezing mr. M. W. P Treub:
radio en politiek; 34.30 symphonieconcert;i
4.30—6 dinermuzlièk; 8.— per ster.; S 10
„Rigoletto", opera.
Day en tr y (1600 M.) 3.50 Militair con
cert; 9.05 *iefadig-heidsoproep; 9.10 nieuws-
ber.; 9.25 concert; 10.50 Epiloog.
Parijs (RadioParis 1750 M.) 12.20 ge
wijde muziek en koorzang. Preek; 1.052.10
orkest; 5.055.55 jazzband; 8.50 kinder-
halfuurtje; 9.20—11.20 dansmuziek
Langenbe rg (469 M.) 8.20—9.20 mor
genwijding; 12.20—1.50 concert; 3.10—3.50
Beethoven's pianosonates; 4.206.50 sympho
nieconcert; 6.507.20 vroolijke gedichten;
7.30 „Der Graf von Luxe-tabu rg"; tot 11.20
dansmuziek.
ICönigswusterha usen (1250 M.)
S.20 morgenwijding; 10.50 revue jazz; 3.50
tot 5.20 orkest; 7.50 Bonte avond, daarna
tot 10.50 dansmuziek.
Hamburg (395 M.) 8.35 Morgen wijding
10.50 openluebtooncert; 12.25 orkest; 1.35
cabaret; 2.20 vroolijk concert; 4.50 dans
muziek, i.20 vroolijke avond, daarna tot
11.20 dansmuziek.
Brussel (509 M.) 5.20—6.20 dansmuziek;!
8.35—10.35 orkest.
Huizen (1850 M.) na 6 uur 1950 M.) 12,30
—1,45 Orgelconcert, la. Dir. dir Jehova will
ich singen, b. D"u, o, schönes Weltgebaude, c.
Herzlich tut mich verlangen, d. Eine feste
Burg 1st unser Gott e. Jesu, meine Preude. 2.
Andante. 3. Prelude. 4. Andante. 5. Aria uit
„Pfingstcantate". 6. Largo. 7. Praeiudium. 8.
In U moest zich mijn lied verblijden. 9. Als
Ghristus de Heer. 10. O, kindeke klein. 11.
Heilige nacht, U groettn wij 12. Dochter Sions"
13. Wilt heden nu treden. 14. Andante. 15. Ado
ration. 16. Fuga D-dnr. 17. Dankt, dantk nu
allen God; 4.005.00 Prot. uitzending; 6.15
7.00 Lezing. De Gouden Eeuw; 7.00—7.30 Les
sen; 7.308:00 Declamatie; 8.00 Prot. uitzen
ding.
Scheveningen have.n (1950 M.). 8.15
5.00 berichten; 1,302,45 heursnoteeringen;
3.353.50 laudbouwberichten.
Hilversum (1060 M.) 12,35—2.00 Lunch.-
muzick; 3.00 Lezing ir. C. Lely: Het Rijnvaart
kanaal voor Amsterdam en de verbetering van
de Linge; 4.40—5.55 Kinderuurtje; 6.00—7.15
Dinermuziek; 7.15 Engelsche les voor begin
ners; 7.45 Politieber.; 8.10 meisjeskoor; 9.00
Johan Koning: Soerabaïa; 9.30 Populair con
eert; 10.00 Persber.10.10 Concert.
Daventry (1600 M.) 11.20 Kwartet e«
solisten; 1.202.20 Orgelconcert; 2,50 Lezing;
3.20 Philemon and Baucis; 3.35 trio; 5,20 Huis-
houdpraatje; 5.35 Kinderuurtje; 6.20 Gramo-
foonpraatje; 6.40 Berichten; 6,50 Nieuwsb.;
7.05 Voetbalwedstrijd EngelandWales; 7.20
tooneelcritiek7.35 Mendelssohn's songs; 745
Duitsche causerie; 8.05 Volksliederen; 8,20
Concert; 9.20 nieuwsber.; 10.35 Lezing; 10.50
Nieuwsber.; 10.55 Variété; 11,20—12,20 Dans
muziek.
P a r ij s Radio-Pari3 1750 M.) 10.50—11.00
concert; 12.50—2,10 orkest; 5.055.55 literair
en muziekprogramma; 8.50—11,20 coneert.
Langen berg (469 M.) 12,25—1,50 orkest
5.206.20 pianosonates; 7.35 concert. Daarna
tot 11.20 dansmuziek.
Ka n i g s w u s t e rh a u s e n (1250 M.)
11.206.15 lezingen en lessen; 6.20 Dr. Paust,
opéra; 9,5010.50 dansles.
Hamburg (395 M.) 5.20 orkest; 6.20 or
kest; 7.20 mannenzangver.8.35 vroolijk con
cert.
Mrussel (509 M.) 5,20—6.20 orkest; 8.50—
10.35 koor en solisten.
Vandaag voor 350 jaar werd in de toen
malige Kerkstraat te Delfshaven geboren Pieter
Pietersz. Heyn, een van onze bekendste zee
helden, de man klein van naam maar groot
van daden, waaraan de berinnering onder ons
volk vooral levendig is gebleven door zijn be
roemde overwinning op de Spaansche Zilver
vloot.
Met Piet Heyn opent in onze vaderlandscbe
historie de rij van beroemde zeehelden, die den
naam van onze kleine republiek geëerd en ge
vreesd wisten te maken. Piet Heyn is het bo
vendien geweest, die op onze vloot, waarvan de
bemanning bestond uit een samenraapsel van
allerlei natiën, bet eerst de krijgstucht met ge-
strengen, yzeren wil begon uit te voeren, een
werk, dat later door mannen als een Maarten
Tromp en anderen is vervolmaakt.
Met Piet Heyn zijn geboortejaar wijst er
op zijn wij nog eenigermate in bet tijdperk
der baadelooze "Watergeuzen. Wellicht heeft zijn
vader als lid van dit beruchte gilde meegehol
pen aan de verovering van den Briel in 1672
en eenige jaren later zich te Delfshaven ge
vestigd, waar hij weirkzaam was ln de haring-
yisscherij.
Al vroeg ging ook Pieter het zeegat uit ter
haringvangst. Die eeTste zeereizen zijn hem
,waarschij nlijk een goede hor sc. hooi geweest in
den moed en de volharding die in z'n later leven
zoo uitblonken. Veel belangrijks over zijn Te
ven is ons uit die eerste jaren niet bewaard.
Den 23sten December 1612 trad hij in de groote
of St. Laurenskerk te Roterdam in het huwelijk
met een Anneke Nicolaesdochter de Reus uit
Delft, weduwe van den naar Oost-Lidië uitge
varen schipper Jan Cornelia de Witt. Zij is in
1640 75 jaar oud kinderloos overleden en ligt
hegraven in 't hoogkoor van de St. Laurenskerk
te Rotterdam.
Tuschen de jaren 1608 en 1617 voer Piet
Heyn ter koopvaardij. Hij wist zich daarmede
een voor die dagen vrij aanzienlijk vermogen te
verwetven, In Rotterdam was hij eigenaar van
twee huizen, een aan de Noord-Blaak en een aan
de Leuvehaven.
Op zijn reizen kwam hij herhaaldelijk met
onze vijanden, de Spanjaarden, in aanraking.
Met zijn vader viel hij in hun handen, kwam op
de galeien van Spinola terecht, werd later naar
Sl|^s in "Vlaanderen vervoerd. Door uitwisseling
tegen Mendoza van Arragon, den Admirant,
herkreeg hij de vrijheid. Later vief hij ander
maal in de West-Indiën in de macht der Span
jaarden, waaruit hij eerst na twee jaar werd
verlost.
Toen de West-Tndische Maatschappij werd op
gericht, kreeg Plet Heyn de functie van 2den
bewindhebber der Kamer van Rotterdam. Hier
uit blijkt, dat hij zich in die jaren flink had
omhoog gewerkt.
In 1621 nam het. Twaalfjarig Bestand een
einde en begonnen weer de vijandelijkheden te
water en te land. De strijd in de Nederlanden
was voor Spanje zeer kostbaar. Alleen de nieuw
ontdekte werelddeelen stielden Spanje daartoe
in staat. Vandaar dat men in Holland op mid
delen zon om Spanje in diens hartader te
treffen. We zien in die dagen dan ook verschil
lende pogingen om het contact tusschen Spanje
en de veroverde gewesten In Zuid-Amerika, rijk
aan goud en zilver en andere kostbare voort
brengselen, te belemmeren of te bemoeilijken.
Daarbij kwam het streven van den Hollandschen
handel om zelf steunpunten in dit nieuwe we
relddeel te vestigen.
Op het einde van 1623 en in bet begin van
1624 rustte de West-Indische Maatschappij een
gewapende expeditie uit, teneinde de Bahia de
todos los Santos (Allerheiligenbaai) met de
daaraan liggende stad San Salvador te ver
overen.
Ter sterkte van 27' schepen verliet die vloot
in het begin van 1624 de Hollandsche wateren
onder bevel van admiraal Jacob Wiliekens. Vice-
admiraal was onze Piet Heyn, terwijl als kolonel
over het krijgsvolk Jonkheer Johan van Dortb
den tocht meemaakte. Deze laatste was ook be
stemd als gouverneur dér te veroveren gebie
den op te treden.
Den Sden Mei verscheen de Hollandsche 'vloot
voor San Salvador en maakte men zich van hel
de zijden voor den strijd geTeed.
Dank zij de onverschrokkenheid van Piet
Heyn die zelf met zijn trompetter het eerst het
vijandelijk bastion buiten de stad beklom, viel
San Salvador in banden deT Staatschen. Toen
Jonkheer van Dortb, die met zijn schip was
afgedwaald, op 10 Mei voor de Allerheiligenbaai
verscheen, zag hij tot zijn verbazing de gebeele
Hollandsche vloot rustig voor anker liggen en
de stad San Salvador in handen der Hollanders.
Deze krijgsverrichting van Piet Heyn is min
der bekend dan zijn beroemde zilvervloot-
overwinning, doch als zoodanig toch van meer
beteekenis voor hem als krijgsman.
De verovering van San Salvador is niet van
langen duur geweest. Nadat de Hollandsehe
gouverneur van Dortb door inboorlingen was
vermoord en in Juli en Augustus van dat jaar
toowel admiraal Wiliekens als vice-admiraal
Heyn waren vertrokken, liep het spoedig spaak
met het Spaansche regiem in de Braziliaanscha
veste, welke den 30sten April 1625 door Don
Frederico Toledo voor den Spaanschen koning
werd heroverd.
Al was deze onderneming dan ook niet mod
een blijvend succes bekroond, de mogelijkheid
was nu toch aangetoond om belangrijke schade
aan den Spaanschen handel op Amerika toe te
brengen en zichzelf door den buit te verrijken
en daarom besloot de West-Indische Maatschap
pij als groot kapersbsctrijf een tweede expeditie
uit te rusten.
Den 21ste-n Mei 1926 ging Piet Heyn, nu
als admiraal, met negen groote schepen en
vijf jachten, op weg naar Znid-Amerika om
De verovering van de Spaansche zilvervloot. Deze teekening naar een cade prent, laat zien,
hoe de Spanjaarden in de haai van Mautauzas werden opgesloten. In het midden van de baal
naast de zandbank de vier groote Spaansche galjoenen. Op den voorgrond de Hollandsche vloot.
