LLtTON
ZATERDAG 17 DECEMBER 1927
DERDE BLAD
PAG!NA 2
DE KATHOLIEKE NEGERS
VERGADEREN
ZWARTE PRIESTERS EN ZUSTERS
AAN HET WOORD
belangwekkende vooruitgang
WAAR MUSSOLINI HEERSCHT
Tirol moet Italiaanscli worden
400 MILLIOEN IN DEN GROND?
EEN OUD TESTAMENT GEVONDEN
In een keikboek verborgen
DE H. STOEL EN LITAUEN
TER VLIEGTUIG OVER DE ALPEN
EERNSTIGE diefstallen
De secretaris eeiier artsenverecniging
aangehouden
DE POOLSCH-LÏTAUSCHE KWESTIE
Litauen hlijft Wilna eischen
DE RIJKSDAG OP VACANTIE
HET NIEUWE CONCORDAAT
-V LL EN TILL
vierde Statie.
Een Kiaholiek dagblad voor negers
Enkele weken geleden had te New-York het
derde congres plaats van Katholieke negers.
Gedurende al den tijd, dat de Katholieke negers
over de Vereenigde Staten zijn verspreid ge
weest, hebben zij wel ieder jaar hun bijeen
komsten gebonden, maar de vorige congressen
droegen steeds een meer plaatselijk karakter.
Ditmaal echter waren onder voorzitterschap
van mgr. Dunn, assistent-bisschop van New-
York. 75 afgevaardigden uit de verschillende
staten, waar negers wonen, tegenwoordig, als
mede talrijke blanke en zwarte priesters, die
met do zielzorg onder de negerbevolking zijn
belast.
Er waren ook delegaties van de drie congre
gaties voor negerzusters aanwezig, en vertegen
woordigers van neger-genootschappen.
Er werden geen politieke oi' partijbelangen
naar voren gebracht maar het doei van deze
bijeenkomst was: In den geest van liefde en
eensgezindheid een nauwere saamhoorigheid te
doen ontstaan tusschen alle Katholieke negers;
het bevorderen van de Katholieke opvoeding
en het onderwijs der negers; de Katholieke
negers aan te sporen om deel te nemen aan do
besprekingen der verschillende vraagstukken
betreffende het zwarte ras
Er werd oen adres gericht aan de bisschop
pen dio zich op de jaarlijksche bijeenkomst te
Washington bevonden, waarin de zwarte bevol
king haar gevoelens van dankbaarheid tot uit
drukking bracht, voor den geest van opoffering
der bisschoppen, priesters en zusters, die reeds
zooveel voor de negerbevolking hebben tot stand
gebracht De besluiten van het congres werden
ter goedkeuring aan het episcopaat voorgelegd
en ten slotte vroegen zij den bisschoppelen
zegen.
Het congres achtte zich verplicht de samen
werking aan te bevelen tusschen blanken en
zwarten, om do G millioeu negers, die bij geen
enkel kerkgenootschap belmoren, met de Katho
lieke Kerk en liet Katholieke geloofsleven in
aanraking te brengen.
Verder werd besloten tot het oprichten van
«en eigen nieuwsblad voor de Katholieke
negers.
Heel dit congres stond in het teeken van
oen groot verlangen naar verbreeding en ver
dieping van het practische leven volgens de
leer en beginselen van de Katholieke Kerk.
Duidelijk kwam tot uiting dat pijnlijk gevoel
van minderwaardigheid tegenover het blanke
ras; de werkelijkheid laat vaak een heel ander
beeld zien. De Katholieke negers maken er
bezwaar tegen om hunne kinderen naar niet-
Katbolieko scholen te zenden, omdat ze reeds
zoo dikwijls ondervonden hebben, dat hnn kin
deren godsdienstig en zedelijk ten onder gin
gen tengevolge van liet bezoeken van noutrale
inrichtingen van onderwijs en door den omgang
nvt godsdienstlooze medeleerlingen.
"an de elf en een half millioen negers was
to in 1926 86 pet. landbouwer: met 218.G12
pa 'loeven en 51,000 vierk K.M. landerijen,
'k in de steden heeft de voortvarendheid
van het zwarte ras ontzagwekkende resultaten
bereikt. Zo beheersehen 73 banken met een ka
pitaal varieerend van 7 tot 20 millioen dollar.
Jaarlijks wordt, ter waarde van 100 millioen"
dollars omgezet en de verzekeringsmaatschap
pijen in handen der negers, gaan in 23 staten
sneller vooruit dun elke andere maatschappij.
Do eigendommen der negers, een globale waar
de hebbende van 1S00 millioen dollar, vermeer
deren jaarlijks met 50 millioen. Negers hebben
liooge posities in alle industrieën en niet min
der in bet onderwijs in de Vereenigde Staten.
convrps. dat hst onderwijs
der negers als hoofdpunt op zijn program stel
de, heeft al de bezwaren van het verleden en
de nog vele moeilijkheden van hot heden goed
ingezien. Het samen-studeeren van zwart en
blank, overigens van beschaafde huizen, wordt
ook in onzen tijd in in- en externaten nog niet
aannemelijk geacht. Maar de missie-idee is uil
rijp voor de beireering van rood en zwart en
ondervangt zeer vele der oude bezwaren. Ten
zeerste werden de aanwezigen door het congres
aangemoedigd, om hun kinderen te laten stu-
deeren aan de katholieke Universiteit van
Washington. Er werd aan herinnerd dat de
eerste katholieke bisschop, ooit in Amerika ge
wijd, een neger was en dat er minstens drie
Pausen zijn, die van negerafkomst waren.
De hulp inroepend van ,,hun" heiligen St.
Benedicjtus de Moor en de H. Martelaren van
Oeganda, werd dit congres gesloten met een
degelijk program van aotie en elk punt aan een
speciaal comité ter uitvoering toevertrouwd.
Dit Katholiek neger-congres in New-York geeft
gegronde hoop, dat onder de energieke leiding
j onzer neger-ieeken-apostels het geestelijk en
stoffelijk belang der Katholieke negers een
blijde toekomst tegemoet gaan.
Men schrijft ons uit Rome:
Dezer dagen werd in het gebied van Meran,
door 12 Italiaansche gezinnen van oud-strijders
uit de oude provincies de groote streek van
Castel Verruca gekoloniseerd om deze hoe lan
ger hoe meer te veritalianiseeren.
De menschen zijn boeren en zijn streng na-
tionaal-gczind, waarop het bij de fascistische
regeering vooral aan komt In totaal bestaan
deze 12 gezinnen uit 110 personen, die door
landbouw In hun onderhoud moeten voorzien.
Zij zijn bestemd om, zooals het officieel heet,
„de ethnografische saneering van het land te
bevorderen dat altijd, zoowel geschiedkundig
als aardrijkskundig, volkomen Italiaanscli ge
weest is"!
Pon t-a-Mou ssoneen stadje dat in den wereld
oorlog zoo'n treurige vermaardheid gekregen
heeft, om de bloedige gevechten die daar hebben
plaats gehad is plotseling weer in het midden
der algemeene belangstelling komen staan door
een opzienbarende gebeurtenis, die er heeft
plaats gehad.
Een uitdrager die 'n particuliere bibliotheek
gekregen had, was van plan een oud kerkboek,
dat ook bij deze boekenverzameling was, te ver
branden. Hij had het ding reeds in het vuur
geworpen, toen hij bemerkte, dat de leeren hand
door de gToote hitte losgesprongen was en
twee perkamenten te voorschijn kwamen.
Met 'n tang haalde hij onmiddellijk het kerk
boek uit het vuur: de beide perkamenten waren
nog zoo goed als niet beschadigd. Het eerste
stuk, uit het jaar 1622, was het testament van
den graaf van Savarry, waarin hij de Kerk tot
zijn algemeen erfgenaam benoemde Het tweede
perkament bevatte een zeer gedetailleerd plan
van het voormalige ridderslot van .Marthilly,
dat tijdens den 30-jarigen oorlog verwoest werd.
Een kruisje geeft" de plaats aan, waar de graaf
zijn schatten z-ou hegraven hebben; behalve
sieraden die een ontzaggelijke waarde zouden
vertegenwoordigen, moet er alleen aan geld
400 millioen-goud-francs begraven zijn.
De boekhandelaar heeft reeds een som van
5000 voor het opgraven van dezen schat uit
getrokken: men is onmiddellijk met volle mede
werking van burgemeester en verdere autori
teiten het werk begonnen.
Daar do oudheid-kundigen hebben uitge
maakt, dat de perkamenten vast en zeker echt
zjjn, is men er van overtuigd, dat dit plan zal
slagenmen verwacht echter, dat de Kerk hare
rechtmatige aanspraken zal doen gelden en dat
de staat 00 pet. successierechten zal vorderen.
Een luchtlij]) van Milaan naar Münelien
Men schrijft ons uit Rome d.d. 13 dezer;
De onderstaatssecretaris van de Italiaansche
luchtvaart, afgevaardigde Balbo, heeft, nu hij
te Berlijn vertoeft, met de bevoegde Duitsche
autoriteiten een overeenkomst getroffen, waar
bij een nieuwe luchtvel-binding tusschen Miin-
chen en Milaan wordt ingesteld.
De nieuwe lijn wordt 15 December geopend
en zal tijdens de wintermaanden vooral voor
postverkeer en in het bijzonder voor weerkun
dige studiën dienen. Daar men over de Alpen
moet vliegen, moet met vele moeilijkheden wor
den rekening gehouden.
Het personenverkeer op de nieuwe luchtlijn
wordt op 1 Juli 192S geopend.
De vliegtuigen zullen hun weg nemen van
Milaan langs het Yal Lagarina, de Boven Adige
en den Brenner naar Müunchen. In Trente is
gerekend op een landing.
De Duitsche en Italiaansche luchtvaart-auto
riteiten zulten tiians de mogelijkheid van een
directe lnchtverbinding MünchenRome „beslu-
deeren en men lioopt deze lijn ook het volgend
jaar to kunnen installeeren.
WEENEN, 16 December. (H.N.) Gisteren is
de secretaresse van de economische organi
satie van geneeskundigen in hechtenis geno
men. Zij wordt verdacht zich sedert verscheide
ne jaren aan verduisteringen schuldig gemaakt
to hebben. Het totaal der verduisteringen zou
70.000 schilling bedragen. Zij heeft reeds be
kend, verduisteringen van verschillende bedra
gen tot oen bedrag van 30.000 schilling te heb
ben gepleegd.
BERLIJN, 15 December. (V. D.) Naar ver
nomen wordt, zal Woldemaras a.s. Zondag te
Kowno. terugkeeren. De nationalisten zullen
hem een grootsche ontvangst bereiden.
De bladen van uiterst-rechts, zooals de
„Lietuvis" en de „Rytas" schrijven, dat de
kwestie van Wilna nog steeds onbeslist is. De
„Lietuvis" verklaart, dat Litauen van Polen
verlangt, dat het ten aanzien van .Wilna rede
lijke voorstellen zal doen, welke slechts kun
nen bestaan uit een weclerafstand van de stad.
BERLIJN, 1G December (W.B.) Het senio
ren-convent van den rijksdag heeft besloten,
morgen de laatste algemeene vergadering te
houden en dan met Kerst-reces te gaan. De
nieuwe zitting begint op 19 Januari.
EEN NIEUW BIJBELSCH TOONEELSPEL
IN OBERAMMERGAU.
In de „Leerschool des Kruïses" te Oberam-
mergaü, is men bezig met het instudeeren van
een nieuw bijbelsch tooneelspel getiteld „De
Heer over leven en dood". De Christusfiguur
heeft in dit stuk slechts een „zwijgende" rol
te vervullen en de visioenen van de echtgenooto
van Pilatus verhalen Jesus' leer en leven.
De regie berust in handen van Georg. Lang.
de rol van Judas en van Maria Magdalena
wordt vertolkt door Aloys Lang en Mej. Frei-
singer die ook in de Passiespelen van 1922
hebben meegespeeld.
Daar het Passiespel slechts om de 10 jaar
wordt opgevoerd, is het noodzakelijk dat men
steeds nieuwe spelers opleidt: daarom lieeft
men de „Leerschool des Kruises" opgericht.
Men schrijft ons uit Rome d.d. 13 December;
De „Osservatore Romano" publiceert den
tekst van het Concordaat, gesloten tusschen
den H. Stoel en de Lltausehe republiek.
Daarin wordt aan de Kerk volledige vrij
heid voor de uitoefening van haar geestelijke
macht en kerkelijke jurisdictie gewaarborgd,
overeenkomstig de Goddelijke wetten en het
kanouiek recht.
Wij geven in het kort den verderen inhoud
van het Concordaat weer.
De geestelijkheid zal vrij met den H. Stoel
en de bisschoppen zullen vrij met hun clerus
in verbinding staan. Een internuntius zal in
Litauen, een gezant der republiek te Rome re-
sideeren.
De burgerlijke overheid zal haar steun ver-
leenen hij de uitvoering der kerkelijke beslis
singen en decreten, bij het ontzetten van een
geestelijke uit zijn ambt of bij het verbod van
het geestelijk kleed dragen en bij de inning
van gelden voor kerkelijke doeleinden, ge
oorloofd door de wetten van den staat.
De geestelijken zullen een bijzondere be
scherming genieten bij het uitoefenen van hun
ambt. Zij zullen gedeeltelijke exemptie van
rechterlijke jurisdictie genieten.
Vrijstelling van militairen dienst wordt
den geestelijken gewaarborgd. Aan kerken en
kapellen wordt immuniteit gegeven.
Aan het leger van Litauen worden aalmoe
zeniers gegeven met speciale volmachten als
bij andere legers.
Op Zondagen en op den nationalen feestdag
wordt in de kerken door de officianten een
liturgisch gebed geileden voor den staat eu
den president.
De bisdommen zullen hun grenzen hebben
binnen het grondgebied van den staat, dus
geen bisdom zal afhangen van een buitenland-
schen bisschop.
Vrijheid van oprichting van beneficies en
kloosterorden, indien zij een provincie in
Litauen vormen, wordt verzekerd.
De Paus benoemt vrij de bisschoppen, maar
zal tevoren den president vragen, of er poli
tieke bezwaren bestaan tegen den candidaat.
De nieuw-benoemde zal den eed van trouw
aan de republiek afleggen in de handen van
den president.
Godsdienst-onderricht op de publieke en door
den staat ondersteunde scholen is verplich
tend. Benoeming van onderwijzers en toezicht
op onderricht geschiedt volgens het kerkelijk
recht. Bij ontslag door den bisschop vervalt
het recht van den leeraar, ook der universi
teiten, op staatskosten onderhouden.
De Kerk zal seminaries hebben, geldelijk
ondersteund door den staat.
De staat zal toezien, dat voor studenten pas
sende gelegenheid bestaat voor het vervullen
van hun godsdienstplichten.
De bisschoppelijke rechten van Canon 1381
worden gewaarborgd.
Scholen, afhankelijk van de bisschoppen en
conform met het leerprogram van den staat,
worden gelijkgesteld met staatsscholen voor
de waarde der diploma's.
De geboorte- en doopregisters enz. der Kerjc
gelden ook voor den staat.. De Kerk geeft co-
pie aan den staat.
De kerkelijke huwelijken, voltrokken vol
gens canoniek recht, krijgen burgerlijke ge
volgen.
Gewijde gebouwen, seminaries, kloosters, wo
ningen van bisschoppen en pastoors zijn vrij
van belasting en geestelijke rechtspersonen
kunnen vrij verkrijgen, vergeven enz..
De wet waarborgt de functies der kerkelijk
aangestelden, maar zonder verlof van den staat
kunnen geen pastoors worden aangesteld, die
niet-genaturaliseerde vreemdelingen zijn, noch
personen, wier activiteit tegen den staat ge
richt is. Alvorens te benoemen, zal de kerke
lijke overhead den minister Inlichten.
Patronaatsrechten bij beneficies zoowel van
den staat als van particulieren blijven bestaan.
De bisschoppen zullen binnen 30 dagen een
waardig persoon voordragen. Indien dit niet
geschied is, wordt de benoeming vrij.
Indien geestelijken voor de rechtbank ge
daagd worden wegens misdaden, znllc-n de
rechtbanken terstond de bisschoppen waarschu
wen.. Na het proces zullen deze hot dossier
mogen inzien.
Bij arrestaties of gevangenisstraf zulten zij
met den eerbied, aan hun stand verschuldigd,
behandeld worden. Zij zullen in localen, afge
scheiden van leeken, hun straf ondergaan,
sommigen in kloosters of dergelijke huizen.
Do bisschoppen zorgen voor het gebruik der
landstaal, overeenkomstig de regels der Kerk.
De staat erkent de eigendomsrechten van
geestelijke rechtspersonen. De eigendomsrech
ten kunnen in de staatsregisters ingeschreven
worden.
De kwestie van onroerende goederen, door
Rusland aan de Kerk ontvreemd en nu bin
nen den staat Litauen liggend, zal apart ge
regeld worden. De goederen, die de staat van
Litauen van andere staten zou terugkrijgen
en aan de Iverlc hebben toebehoord, zullen aan
deze worden teruggegeven,
De sommen, betaald door den staat voor do
oprichting der nu bestaande bisdommen enz.,
zulten aan de twee nieuwe bisdomme» van
Telsvai en Panevegys in gelijke verhouding
gegeven worden.
Een aparte overeenkomst zal regelen alias,
wat het onderhoud der kerken en de oprich
ting van nieuwe gebouwen betreft.
De bisschoppen, clerus en ouderwijzers van
groot-seminaries, hebben recht op pensioen,
dat geregeld zal worden met de bisschoppen.
Vrijheid van organisatie wordt gegeven voor
vereenigingen, in hoofdzaak met een geestelijk
doel, deel uitmakend van de Katholieke actie.
Wetten enz. in strijd met dit Concordaat,
zullen afgeschaft worden door het in-werking-
treden van het Concordaat.
Kerkelijke goederen, in Litauen gelegen,
maar eigendom van kerkelijke rechtspersonen
buiten het land, zullen het voorwerp van apayie
behandeling vormen.
MISHANDELING BIJ EEN STAKING.
Een zitting met gesloten deuren
Naar men zich wellicht herinneren zal is in
den avond van G October j.l. in een der oude
gedeelten der hoofdstad een circa 35-jarige
Duitscher, die bij de fabriek voor asbestcement-
platen „Martiuit" te Amsterdam, waar een sta
king was uitgebroken, als werkwillige werk
zaam was, door een groep stakers op zeer ern
stige wijze mishandeld. Ook VTijdagsocbtends
d.a.v. liep het slachtoffer klappen op In ver
band hiermede wees hit de politie den 23-jarigen
H. J. B. als hoofddader aan. Deze werd met
enkele van zijn kornuiten na verhoor naar
het Huis van Bewaring gebracht.
Laatstgenoemden moesten echter wegens ge
brek aan positieve bewijzen van schuld in vrij
heid worden gesteld; Bi hield men echter vast.
Donderdag Ihad hij zich voor de vierde ka
mer der Amsterdamsolie Rechtbank te ver
antwoorden. Primair was hem ten laste gelegd
„openlijk en met vereenigde krachten gewei d-
plegen"; subsidiair vermeldde do dagvaarding
mishandeling.
Daar de publieke tribune dicht bezet, was
mot toehoorders, welke uit vrienden cn ken
nissen van den verdachte bestonden en er
gegronde vermoedens waren, dat deze menschen
zich niet rustig zouden gedragen of in elk ge
val het getuigenverhoor zouden beïnvloeden,
gelastte de rechtbank na raadkamer, dat deze
zaak met gesloten deuren zou worden behan
deld, een maatregel, welke bij dergelijke zaken
slechts zeer zelden genomen wordt.
De ontruiming der publieke tribune geschied
de op ordelijke wijze.
Na het getuigenverhoor eisehte het O. M.,
mr. Reilingh, vijf maanden gevangenisstraf.
De verdediger, mr. J. J. Moolhuizen, pleitte
vrijspraak.
i
Een verhaal der zonden en deugden van
een tweeling.
Ia een voorspel ca zestien staties
door LUDWIG MATHAR.
14.)
Modellen van kinderen worden hst geen
van beiden.
Neen, modellen van kinderen zijn ze geen
van heiden. AI mogen ze ook het tweede jaar
al naar de Latijnscke school Het zijn niet
allemaal koks die lange messen dragen, i3
het eerste cn het laatste woord van den rector,
O! als een razende kan hij te keer gaan, de
kleine geleerde. Zwaait dan vanaf zijn lesse
naar met een geweldig langen rietstok over de
gedoken hoofden van zijn luiwammesen. Hoei,
net op den borsteligen rooden schedel van Dol
len Till. Bliksemsnel duwt hij zijn kop weg
Pats, daar suist het rietje op zijn 'bank dat de
inktpotten dansen en de koolzwarte vloeistof
over de opengeslagen schriften spat. Waclit
maar, waterkop, ik zal jou wel eens een handje
helpen met meikevers te laten vliegen! Het
straf riet beschrijft een spoor over hot cahier
alsof er een haan over het papier gewandeld
had! En aan eiken kant is bovendien een vuiio
duim afgedrukt. Donk je dat die een vloei ge
bruikt? Onmiddellijk smijt hij zijn nog nat
geschreven schrift dicht! En rekenen! Als een
kegelaai ueipt hij heele getallen en breuken
door elkaar! Optelten, aftrekken, vermenig
vuldigen, deelen, de domoor kan do namen
niet eens uit elkaar houden! Een echte vlegel,
en daarbij nog zoo'n stakkcrige beestje te la
ten vliegen! Als een stier stort zich de Brullen
de Leeuw dezen bijnaam heeft hij aan den
geniepigen Till to danken den lastigen riet-
stok wegwerpend, op zijn koelbloedig afwach
tend slachtoffer. Op dit oogenblik stoot Till's
buurman aan den linkerkant, Nolleko van den
schoenmaker, een echte lompe Kaltenherber-
ger, een moorddadig pijnlijk geschreeuw uit.
De süekume naald is hem diep in zijn boeren-
achterwerk gedrongen. Till echter fluistert,
maar zoo dat de Brullende Leeuw het nog vol
doende verstaan kan, zijn buurman aan den
rechterkant, den onnoozelen Leendert, met een
ïerontschuldigend glimlachje in het oor: Zeg
maar dat ik het gedaan heb! En ontkomt op
dezo manier wonderlijk aan de wraak van den
Leeuw Maar het toornige manneke rukt en
trekt ais een bezetene aan de ezelsooren van on
noozelen Leendert,. Nolleke van den schoenma
ker kan intusschen steunend, de hand op zijn
broek, voorgoed do laan uit.
Ja, nu weet u wat voor een rakker die Till is.
Hm, maar Will is eigenlijk geen haartje
beter. Al schrijft hij ook alsof het gedrukt
staat, en rekent hij als een boekhouder, het
is nog steeds het oude liedje: ate hij niet wil,
dan wil hij ijskoud niet. En den meesten tijd
wil hij niet. Of hoogstens in het laatste tri
mester een paar weken voor het overgaan. Als
hij voldoende krijgt, dan is hem dat voldoende,
dat ligt toch duidelijk in dat predicaat be
sloten! Trouwens, wat heeft een boekdrukker,
en dat wil en zal hij toch worden, met dat
potjes-latijn van den rechter to maken? As,
x, atis, is, zijn masculini generis, en hoe dat
koeterwaals verder mag heeten. Hij Is meer
voor de practijk. Vee! fantasie heeft, hij niet.
Hij lacht maar eens over dio koorts voor Her-
cüenbach en die Karl May-woede, die dien Till
lieelemaal opetc-n. Is toch immers allemaal
gelogen alsof het gedrukt staat, dat weet je
immers van te voren! Postzegels verzamelen,
dat is tenminste wat anders! Die kun je ruilen^
daar kun je mee handelen. Van zijn moeder
heeft hij een album gekregen, nu weet hij
welke zeldzaam eu duur zijn. Turn en Taxis,
Francobolii van den Kerkelijken staat, de oude
Pruisen, Hamburg en Helgoland. Daarvan weet
je tot op eon pfenning nauwkeurig wat ze
waard zijn. Ja. mompelt do vaderlijke Kluize
naar vergenoegd, dat is een en al practicus. Met
Kerstmis heeft hij een werkbank gekregen,
en hij gaat nu als een echte slotenmaker en tim
merman met hamer en nijptang om, en is zeer
handig in knutselwerk en fröbelen. Is er aan
do drukmachiue een raadje of schroefje los,
hij rust niet voordat hij het gevonden en gron
dig gerepareerd heeft, al moet het ook midder
nacht worden. Lijnman is daar een echte pol
derjongen bij. Goddank,, dat wordt nog eens
een boekdrukker die alles in de puntjes zal
weten, daarop zal hij beter kunnen vertrouwen
dan op dezen Lijnman, dio maar drukfout op
drukfout stapelt. Belachelijk wat Marie iemand
telkens aan zijn kop ligt te zeuren. Die zal
wel niet blijven zitten, de bengel. Wat die dom
ino boerenlumniels zich van "s morgens tot
's avonds moeten inpompen, leert uij spelend
In een kwartiertje voordat hij naar bed gaat;
Papperlepap, Marie, die krihbekat, heeft wat
tegen hem. Waarom zou de jongen in den kelder
geen konijntjes, en op den zolder geen duiven
mogen houden, als hij daar plezier in heeft.
Als TUI echter, die deugniet, tot In den laten
nacht over zijn Indianen-gruwelen zit, zou zij
werkelijk nog in staat zijn om hom een nieuwe
kaars aan te steken!
Petri, de rector, ofschoon ook geen fanaticus,
schimpt wel eiken keel' over de koppigheid en
de luiheid van zijn Will maar gebruikt den
practicus ondertusschen toch als factotum. Laat
hem altijd den berg brieven, die hij tijdens de
lessen schrijft het heele stadje weet het
naar de post brengen; de meeste adressen stam
men zelfs van Will's zuivere hand. Zelfs Tamme
Hendrik, de kautoorkengst, is vol lof over dit
als gedrukte schrijven. Wat hebben ze nu alle;
maal tegen den jongen Vader Roetmop, en de
Dwergen! Dat hij geen' liaivo wilde is als die
schilderkwast en Dorstige Nikkel. Dat hij zich
liever in de drukkerij ophoudt dan door het
Oorwoud te sluipen. Dat hij niks wil weten van
commandeereu en excereeeren, geen officier of
generaal wil worden, zelfs niet eens sergeant
zooals Lange Gustaaf, bravo, dat verraadt ten
minste den democraat, den liberaal! Naar den
duivel met al die hongerlijders, die ras-Prui
sen! Treurig genoeg, dat men om z'n broodje
in zoo'n arme familie moest terecht komen!
Bravissimo, als de jongen daarvan niets meer
wil weten! Til], natuurlijk, die is ook zoo'n
driekwart wilde, zooals Norhert, en Nikkel.
Brr, een echt ontwikkeld mensch krijgt het al
meer en meer op zijn zenuwen van heel die
verwilderdefamilie.
Dolle Till is inderdaad de afgod van de avon
tuurlijke kliek. Alleen Tamme Hendrik gaat
hem als den nijdigen Pascha, den lijfhond van
woesten Norbert, uit den weg. De duivel kan
niet menschelijker zijn dan Till!
Wat een rakker, bromt Wilde Norhert als hij
liet meesterschap van zijn vluggen leerling be
wonderend volgt. Een gladde forel onder een
steen in je holle hand opvangen, ach, dat kun
je tenslotte leeren. Maar een staande visch van
af de Markt-brug met een vlijinscherpen lijsteen
overlangs te splijten, dat doet hij zelfs dien
rakker niet na! En met een sprong duikt hij
dan in liet meer dan mans-diepe water! Dat is
nu weer niet te leeren, dat zit je in je bloed!
Hoep! en dan druipnat met een paar flinke
passen naar de ouderlijke drukkerij. Ezelskop,
die er ditmaal niet'zijn neus in mag steken,
heeft het nakijken; op het kantoortje echter
smult men bij het ontbijt van den heldhaftig
gevangen forel.
Ja, als hij dat spitsig ventje hij zich heeft,
heeft hij geen jachthond noodig. Die kent het
Ven van binnen en van buiten. Weet waar
's avonds het wild komt rusten. Herkent alle
sporen van vos en hert, zwijn en ree. Luistert
met zijn oor op den grond, hoort dan den
zacbtsten pas, loert naar het bewegen van het
gras, naar het wiegen der dennen, naar een
stipje in het blauw. Als men dien een geweer
in handen gaf, zou dat fiksche kereltje het
korhoen op den tak treffen, een eend in de
vlucht. Maar daarvoor is de dreumes nog te
jong.
En een bek dat dat ventje heeft! Een mond
werk als een molenrad, het staat nooit stil! Heb
je ooit van den Romeiuschen weg door het
Ven gehoord? Van het verdronken klooster in
het moeras? Van de kaboutertjes in de Berken
laan? Van de parels in de mossels van Slik-
beek? En natuurlijk altijd een of ander In
dianen-boekje of iets dergelijks in zijn zalc, Rosa
van den Ramenberg, of Golo, de gewonde Roof
ridder. Dio andere is daar een «reesjongetje bij,
die duivemelker, die pennelikker!
Dorstige Nikkel is niet minder begeesterd.
Dat wordt nog eens een kommies, zooals je
er geen betere in den omtrek zult vinden! Die
kent alle knepen en geheinlen van het vak!
Het Plill-dal, een echte wildernis, de Hane-
bosehjes, een oerwoud zonder weerga, het lage
ven, èen woestijn als de Sahara, zijn hem ver
trouwder dan de duizenden hoekjes en steegjes
van het stadje. Ieder paadje over hei en moeras,
iedere hei- of bremstruik vindt hij bij licht of
donker terug. Duikt op en verdwijnt als een
Indiaan op het oorlogspad. Goeie genade, als
dat kereltje eens in zijn groene pak door het
ven patrouilleert, kunnen Lange Lambert en
Flinke Mies zich wel opvouwen!
Ook Vader Roetmop laat zijn tranen van ont
roering met stroomen rollen, als hij opgaat ia
de toekomstdroomen van zijn lieveling. Die
heeft een prachtige toekomst voor zich. Ouder
officier, zooals die kuch-kauwer, die bij moe-
,dera pappot is grootgebracht? Majoor moet ie
worden, overste, generaal'.
Hij neemt dan ook hevig aandeel aan Till's
oorlogsspelen; de moorddadigste veldslagen
woeden soms op zijn hevigst onder de jeugd
van het stadje. Dit is sinds onheuglijke tijden
in twee elkander doodsvijandelijke kampen ver
deeld. De Rui' is de grensrivier. Ilier Ramen
berg, daar de Molenberg, De commandant van
de mannen van Ramen, van de keurtroepen
van de Houtmarkt, van de hulptroepen van tie
Steeg, en de Erbeekstraat, de reserve van Stehl-
ging, is natuurlijk Till. Afkomst, capaciteiten,
karakter, alles heeft hom daartoe voorbestemd.
Zijn avontuurlijke geest is steeds bezig met de
glorievolle daden van een Winnetou, met de
sprookjesachtige avonturen van Columbus, of
Cortez, en steeds zint hij op navolging van deze
roemruchte mannen. Hij voelt zich steeds als
een dapper ridder, den wreker van misleide
onschuld, don beschermer van vervolgde wedu
wen en weezen, De Ramenberg met zijn tal-
looze, terrasvormige opklimmende muurtjes,
waar men vroeger op sneeuwwitte stokken,
lvet op ramen gespannen wereldberoemde Mon-
schauer doek droogde, zijn nu de weerbare
tinnen die men moot verdedigen! Halier, de
wachterstoren uit den grijzen ouderdom, van
het aan den overkant liggende Monschüuer
grafelijk slot, is laatste toevlucht en onneem
bare bergveste. Ja, de trotsche Romeinen zeif
hebben hem gebouwd. Daar huizen in de dui
stere, onderaardsche gangen, nog kaboutertjes,
die een geweldigen gouden beker bewaren. Ha,
konden zij dien maar eens vinden! Ja, deze Hui
ler is een echt rotsnest! Verschrikkelijke lei-
groeven beschermen hem naar den kant van
het Rur- en Laufenbachdal, wat trouwens in
handen van zeer betrouwbare hulptroepen is.
Dan is er nog de Moleuley, een niet minder
steile -en gespleten rots, waartoe men vanaf den
Haller over de hoogvlakte oen onaanvechtbareu
toegang heeft. En in geval van een nederlaag
wat de heilige ridder Liberates verhoede—
zou in ieder geval de Margard, de hoogvlakte
die zich tot Imgenbroich uitstrekt, met zijn
prairiën en struiken de vluchtelingen wel
opnemen.
Want ook de vijand dat behoeft men niet
te verbloemen is verschrikkelijk machtig.
Dat zijn de bloeddorstige, onbehouwen cn
weergalooos gemeene jongens van de volks
school, de wilde roofridders van den Molen
berg, Poppes, een gezworen plebejer, is hun
onversaagde, wreede, meedoogenlooze aanvoer
der. Het is de veertienjarige zoon van een smid-,
een reus met een stierennek, een kerel met
duivelsoogen en gorilla-klauwen. Met een roe
stige, ijzeren staaf, die hij uit zijn vaders werk
plaats heeft gestolen, slaat hij er vol woede
blindelings op in, en maait moorddadig do ge
lederen van den vijand tegen den grond. Het
zijn echte bloedzuigers, schooiers eu roofrid
ders, de mannen van den Molenberg.
Daar heb je Baptist Boomgaards, de luite
nant, de ongelikte beer van een ruwen slager
aan de Nieuwe Markt, een geniepige bengel
van een paar meter lang. Die vecht niet recht
vaardig en ridderlijk. Die werpt iemand zijn
met ijzer beslagen boonenstaak, een ongehoord
zware slagspeer van zes el lang, zoo onver
hoeds tusschen je beeuen dat je struikelt en
dekt jo dan met een verschrikkelijk schild,
een kelderluik nota bene, toe. Mat Kolls, de
sergeant, do sta-in-den-weg van een grimmig
bakkertje, is de slimme Medardus van den
troep. Die werpt als Winnetou zijn lasso, een
katrol-touw nota bene, hu! en trekt je dan
ijskoud je hals dicht. De mindere rangen van
deze soldatesks, vechten evenmin volgens de
heilige regels der ridderwetten, hakken er met
dennentakken op in, slingeren met bonken va»
kiez-elsteenen.
(Wordt vervolgd)
