m
1
DONDERDAG 9 FEBRUARI 1928
DERDE BLAD
PAGINA 3
PRIESTERNOOD IN BRAZSUE
Er is zooveel werk te doen
353STE VERJAARDAG DER
LEIDSCHE UNIVERSITEIT
TER BEVORDERING VAN HET VERKEER.
DE PETRQLEUM-ONTWERPEN
Geen voldoende inzieht en een heel
uitgebreid onderzoek gevraagd
KAMIEL HUYSMANS
Dc strijder voer Vlaanderen
-
MOET HUIZEN VERDWIJNEN?
DE ONTWAPENAARS IN ACTIE
NED. R. K. KANZEBOND VAN
SLAGERSPATROONS
LECTUUR IN GEVANGENISSEN
Reeds meermalen werd in ons Mad de
aandacht gevestigd o® heit ganoort* Brazil ië, met
zijn mill ioenenbe volking en gebrek aan pries
ters.
In „St. Antoniius" brengt een der Francis
caan scbe missionarissen aldaar nog eens in 'n
kort, doch duidelijk entrefilet het schrijnend
tekort tot uiting.
We eiteeren o.a.:
In een klein land, kleiner dan de kleinste
staat van Brazilië zijn meer priesters dan in
heel Brazilië. Dat kleine landje beet Holland
en wordt in dit opzicht aan heel de wereld ten
voorbeeld gesteld. Dit jaar zijn alleen bij de
Minderbroeders 41 novioen aangenomen en in
heel 't enorme Brazilië met zijn meer de.n 30
millioen katholieken worden per jaar nog geen
40 priesters gewijd.'
Ja, het gebrek aan geestelijken is hier groet,
zeer groot. Heel veel parochies hebben geen
pastoer en dan wordt de naburige pastoor met
één of twee leegstaande parochies belast. Doch
dat is maar half werkeen lapmiddel, dat al
leen dient om 't volk niet heelemaal 't geloof
ts doen verliezen. Daardoor komt het, dat op
vele plaatsen de kerkhoven er weerzinwekkend
uitzien; dat er kleine, arme kapellen zijn, in
plaats van goede kerken; dat er grove onwe
tendheid beerseht en voel bijgeloof is; dat het
krioelt van slecht* huizen; dat er zooveel ge
luierd, gespeeld, gedronken, gestolen en ge
vochten wordt; dat er weinig gebeden en veel
gewerkt wordt op Zon- en feestdagen; dat velen
alleen voor do wet trouwen, niet biechten en
er zelfs niet aan denken bun Pascheu te hon
den; kortom, dat zo leven en sterven als hei
denen.
Daarom wordt er hier aanhoudend gevraagd
ont priesters. In vergelijking met Brazilië zit
Holland vol, overvol met priesters. In Holland
zijn parochies van drie honderd zielen en als
men hier een paar weken reist in do parochie,
ontmoet men meer dan drie duizend en zoo kan
ni«u in dezelfde parochie verschillende. reizen
ïnaken.
Mochten er toch moer missionarissen komen;
kic-r zijn reizen dat men 300 doopjes, SO huwe
lijken, verschillende bedieningen en meer dan
duizend H.H. Biechten en Communies heeft en
dat bij mensehen die slechts 3 M maal per jaar
ten priester to zien kunnen krijgen.
Laat er nog maar gemist ma er gewerkt wor
den voor Christus' Rijk: één vijfde part van
'hot mecsehdom is nog maar katholiek, er zijn
Dog duizend millioeu heidenen.
DE UITBOUW DER MISSIëN OP HAWAII.
REDE VAN DEN RECTOR-MAGNIFICUS
PROF. DR. A. J. WENSINCK
Huldiging van de nagedachtenis van
prof. di-. H. A. Lcrentz
Er wordt danig gewerkt
In het tijdschrift „De Vriend der H.H. Har
ten'' treffen we een korts statistiek aan over
den uitbouw en bloei der missiën op Hawaii.
Da mooie vooruitzichten, welke zich bij de
viering der eeuwfeesten van Hawaii's missie
voordeden, treden al heel snel in verwezenlij
king. Maar er wordt ook danig gewerkt en de
banden schieten te kort. De kerken worden
te klein. Niet alleen komt cr een nieuwe kathe
draal, maar in Honolulu, de hoofdstad, worden
n? nieuwe kerken bijgebouwd of de bestaande
Wergroot. Maar ook in de buitendistricten
wordt er stevig aangepakt.
Zoo begint do bouw van een nieuwe kerk te
Ai ca.
Te Wailuku op Maui, zijn de werken in
Vollen bloei. Op school zijn er nu 331 jongen»
cn 375 meisjes, terwijl er nog velen moesten
geweigerd worden. Ons weeshuls is propvol
en huisvest 113 kinderen. Onze kerk to Wal*
lukti is Veel t.e klein.
Maar zoo ais overal gaat de strijd om do
jeugd: ook bier In Hawaii zal de toekomst toe-
behooren aan wie beslag weet te leggen op de
naderen. Vandaar, dat, met do hooge goedkeu
ring van Mgra Alencastre, P. Hubertus Nys
gedurende de laatste maanden er in geslaagd
is In de verschillende parochies der hoofdstad
Jongens- en meisjes-brigades te organlaeeren.
Gezien de vele neutrale en protestantsebe bri
gades, dia alle krachten Inspannen om de ICa-
'uolieko kinderen te verlokken, zullen de pas
georganiseerde Katholieke brigades, onder de
bescherming van haar patrones, Maria Onbe
vlekt Ontvangen, dit gevaar bezweren.
Uit het Jaarverslag weten We, dat er op het
£l*genblik 47 priesters, 54 broeders en 125 zus
ters, uit verschillende missie-congregaties
werkzaam zijn, iets wat voor een Katholieke
bevolking van 104.587 zielen (de totale be
volking is pl.nt. 320.000) op het eerste gezicht
tamelijk veel schijnt; in werkelijkheid echter,
wegens het mengelmoes van alle rassen en
talen veel te weinig is.
Er werden 3S34 kinderen van Katholieke
ouders gedoopt, 35 ran niet-Katholieke ouders;
«Dj volwassenen.
Het aantal leerlingen der Katholieke seho
en bedraagt 4437, terwijl aan 6005 andere Ka
tholieke kinderen op de staatsscholen catechis
musonderricht wordt gegeven.
HET A. T. O.-BEDRIJF.
Oprichting- van garages bij ,Ie stations
Op de vragen van den heer Staalman betref-
iendo do voorgenomen oprichting van auto-
fe'arages in verschillende steden door de A x O
"eeft Minister Van der Vegte het volgende ge
antwoord:
Blijkens verkregen inlichtingen zal de NV
TaatT;°- me<1® gelet OP de behoefte van
mm-) .ei®eu dienst nabij de daarvoor in aan-
ten l'Ug, komeiKl® stations garages oprichten,
emf6 °°k reizend publiek en anderen de
- -Scnheld te geven op weinig kostbars wijze
«n motorvoertuigen onder te brengen. Voorts
J* S«legcnheld worden gegeven tot het inne-
'te van benzine, olie, water en tot het doen
verrichten van herstellingen, zooals algemeen
ln Sarages te doen gebruikelijk is.
Naar de meening' Van den ondergeteekende
kunnen die plannen geacht worden te vallen
binnen de werkingssfeer van genoemde maat
schappij, die, hoewel nauw verwant aan de
spoorwegmaatschappijen, een zelfstandige
naamlooze vennootschap is, te meer, daar do
aanwezigheid van dergelijke inrichtingen voor
automobielen in de onmiddellijke nabijheid
^an de stations, ten zeerste kan strekken ter
bevordering Tan het reizigersverkeer per spoor
weg.
PRINSES JULIANA ONDER DE
AANWEZIGEN.
Gisteren werd te Leiden de 353sto verjaardag
gevierd van de Leidensche Hoogesebool.
Wegens het overlijden van prof. Lorentz ge
schiedde zulk3 met weglating van alle, andera
gebruikelijke, feestelijkheden. De rectorale rede,
welke anders wordt opgeluisterd d-oor muziek,
stond in het teeken van rouw wegens het ver
scheiden van prof. Lorentz, als gevolg waarvan
geen muziek werd uitgevoerd. Van het acade
mie-gebouw, waar anders van den alouden toren
de vlag wapperde, was deze niet uitgestoken.
De rede, welke do reetor-magnificus, prof.
Wensinck, hoogleex-aar in het Arabisch, gister
middag in het groot auditorium heeft gehou
den, had tot onderwerp: De hoofdvormen van
het Oosterseh monotheïsme. Het groot audito
rium was geheel met belangstellenden gevuld.
Ook Prinses Juliana woonde deze academische
plechtigheid bij, waarbij zij vergezeld was van
hare studievriendinnen. Met het oog op den
te verwachten grooten toeloop van bela-ndstel-
lenden en in verband met de beperkte plaats
ruimte hadden, dit jaar voor het eerst, alleen
diegenen toegang, wien daarvoor een kaart was
verstrekt.
De rector-magnificns hei-dacht, alvorens zijn
rede aan te vangen, in treffende woorden het
heengaan van prof. Lorentz, waardoor deze
plechtigheid een rouwkarakter draagt. Bij deze
herdenking van den grooten gc-leerde verhieven
allo aanwezigen zich van hun zetel en hoorden
de herdenkingsrede staande aan,
Hierna tot de rectoraio ro-'le overgaande, ving
prof. Wensinck aan met er op te wijzen, dat
het uitgebreide samenstel van riten, gebruiken,
opvattingen en vormen, waarin elke der drie
grooto semietische godsdiensten zich vertoont,
zich laat herleiden tot enkele hoofdvormen,
typen van godsdienstige levensverhouding. Af
gezien van de beteeken is en den rang, door
Joden, Christenen en Moslims aan de stichters
van hun godsdienst toegekend, afgezien ook
van die moeilijk te beschrijven eigen atmosfeer,
die veelal het gevoel van saamhoorigheid be
paalt, vormen deze typen de gemeenschappe
lijke soortelijke kenmerken der drie godsdien
sten. Een vergelijkende beschouwing van deze
typen schijnt meer dan eenige andere geschikt
om een vergelijking tusschen de godsdiensten
zelve op te leveren. Deze hoofdvormen zijn: De
sacrale, de practisehe en de myatische.
Uitvoerig zet spr. dan uiteen, dat het sacrale
type zich het zuiverst vertoont in de oudste
periode van Israels godsdienst. De betrek
kingen tusschen God en menseh vinden haar
hoogste uitdrukking in ritueele handelingen.
Uit enkele door spr. aangehaalde voorbeelden
blijkt, dat de ritus in het offer zijn hoogtepunt
bereikt. Er blijkt teven-s uit dat het offer,
afgezien van naar omstandigheden wisselende
technische verschillen, symbool is, wat hier
zeggen wil: ritueele handeling waarin het
godsdienstig leven in zijn verscheidenheid zich
op betrekkelijk eenvormige wijze uitdrukt.
Spr. behandelt dan de verschillende metho
den en pogingen, om den oorsprong van het
offer te vinden en tot in bijzonderheden vast
te stellen.
Spr. zet dan breedvoerig uiteen, dat de zoo.
even aan het offer ten grondslag- liggende
gc-dachtengang voor sterke wijzigingen vatbaar
die zich mede in den ritus uitdrukken.
'intusschen heeft de Israelietisehe gedachten-
wereld sinds lang een andere richting genomen,
die niet in de eerste plaats de sacrale hande
ling niet tijdelijke opneming in de heilige sfeer
zoekt, maar vraagt naar den goddelijken wil
en zijn uitvoering' in volstrekte gehoorzaam
heid en daarin do waarde van het leven vindt.
Het sacrale type is op weg de leiding
te verliezen om die te zien overgaan op het
practisehe.
Sinds het midden der achtste eeuw treden
de profeten op, die bet aandurven, de gebreken
van do heerschënde godsdienstvormen te plaat
sen in den brandenden gloed van eigen revolu-
tionnairo opvattingen en idealen. Priester en
profeet zijn van huis uit vertegenwoordigers
van twee zelfstandige godsdienstige typen. Al
kan soms de hevigheid, waarmede de profeten
zich uitspreken over de aan den eeredienst
van hun tijd klevende misbruiken, den indruk
wekken van een prïncipleele bestrijding, is dit
niet geheel juist Over den eeredienst als zoo
danig spreekt hij niet, maar wel predikt hij,
dat do eeredienst zonder moraal waardeloos
is een leven van toewijding, welgevalliger dan
hét brengen van gaven, gehoorzaamheid beter
dan offer.
Spr. gaai dan verder de ontwikkeling van
de opvattingen, zooals die ten tijde der profe
ten zich baan braken, na, om daarbij de vraag
te bespreken, aangenomen dat Deuteronomium
in de tweede helft der 7de eeuw de richting der
toekomst aangeeft, welke plaats dan nog het
sacrament in den godsdienst van Israel en in
het weldra opkomende Jodendom inneemt.
Da laatste zelfstandige vorm van Semitisch
monotheïsme, de Islam, dankt zijn oorsprong
aan Mohammed's theologie in dezelfde verhou
ding tot die van zijn heidensche omgeving.
Maar de ethiek van den Islam blijft eenerzijds
uitdrukking van den goddelijken wil, gebod,
anderzijds voor den menschmiddel om ge
hoorzaamheid en goede werken te oefenen.
Wie zich de opname van de mystiek in den
Islam wil duidelijk maken, zal wel doen door
dit verschijnsel niet uitsluitend of in de eerste
plaats in verband met de ideëngescbiedenia
van den Islam te beschouwen.
Spr. doet dan uitkomen, dat de omkeer, dio
zich volstrekt in de gedachtenwereld der oude
volken, in de eeuwen, die het Christendom
voorbereiden, verwonderlijk is. De eenheid des
levens dio oudtijds natuur en staat, godsdienst
en ethiek als een onverbrekelijk geheel voelde,
maakt plaats voor een dualisme, dat overal de
tweeheid ziet: In de tegenstelling tusschen licht
en donker, geest en stof, God en wereld. Men
aanvaardt niet meer het levenT doch den dood
als doorgang tot het ware leven.
Aan dezen omkeer neemt vroeg of laat na
genoeg do geheele antieke wereld deel. Niet op
eenvormige wijze, zooals spr. nader doet uitko
men. Uitvoerig zet spr. uiteen, hoe de ideeën,
opvattingen en wat dies meer zij zich langza
merhand ontwikkelen en veranderen.
Na afloop der oratie hebben d« rector en de
secretaris van den Acartemisehen Senaat in
ITuyze Bruyns receptie gebonden.
SBNAATS-DEBATTEN,
Zag de Tweede Kamer, die anders toch wel
bekend staat om haar breedsprakigheid, kans
zich in één avond door de olieovereenkomsten
met de Ned. Koloniale en de Bitiny petroleum-
maatschappij benevens do drie wetsontwerpen
tot uitbreiding van de werkingssfeer der Ned.-
Ind. Aardolie. Maatsch. heen te werken, de
sociaal-democratische fractie van den senaat
denkt er niet aan deze zoo suel af te doen.
Nadat de lieer Polak zijn bezwaren tegen de
overeenkomst met de Rotterdamsche Bankver-
eenlging ontwikkeld had, werd dit wetsont
werp zonder hoofdelijke stemming aangeno
men en kon het debat over de petroleum een
aanvang nemen. Helaas blijft men dan niet
bij de petroleum, maar krijgt men steeds, zoo
als de heer van Lanschot terecht opmerkte, een
debat over Staatsexploitatie, gemengd bedrijf
en particulier bedrijf.
In de residentiën Palembang, Rembang, Se-
marang en Madoera woi-den terreinen aan de
Nederlandsche Koloniale Petroleum Maat
schappij ter beschikking gesteld ter opsporing
en ontginning van aardolie. In deze maat
schappij is het Aiaerikaansche kapitaal over
wegend, al is zo da.n ook Nederlandse^ ge
oriënteerd. Hier hebben we dus de opendeur-
politiek door den lieer de Muralt zeer ge
prezen, maar bij monde van den heer Mendels
door da S.D.A.P., dje niets liever wil dan
Staatsexploitatie, veroordeeld.
Als men deze heeren hoort spreken ot
als de heer Mendels het wil, slechts eiteeren,
omdat hij later bij interruptie den beer van
Lanschot opmerkte, dat hij niets gezegd had,
maar alleen geciteerd dan liggen de roil-
lieneu er maar voor heb opscheppen.
Bij de thans gesloten overeenkomst krijgt
de Staat een behoorlijk aandeel ln de winst en
hij heeft geen risico. Over de grootte van het
winst-percentage kan verschil van meening
bestaan, maar de Eerste Kamer had geen be
zwaren. De S.D.A.P. ga£ zich echter niet ge
wonnen en verzocht aanteekening, dat zij te
gen was.
Een bijzondere vraag was nog die van den
heer van Wassenaar van Catwijck, die zonder
meer verlangde, dat de regeering, voor zij de
overeenkomst teskencle, zich partij zou stel
len in de Russische Olieontginning, een waag
stuk dat bij de schriftelijke behandeling niet
was besproken.
De Minister zal de vraag bespreken met
zijn ambtgenoot van Buitcnlandsche Zaken,
Hoezeer de S. p. hecht aan staats
exploitatie, bleek bij het volgende ontwerp,
omdat zij meent, zooals ook de heer v. d.
Waerden destijds in de Tweede Kamer ver
klaarde, dat na aanneming hiervan staats
exploitatie voorgoed is uitgesloten. Het doel
van dit wetsontwerp is uitbreiding van het
gemengd bedrijf der N. L A- M- met Bet eiland
Boenjoe en het gebied in en om de Aroabaai
op de Oostkust van Sumatra.
Volgens de socialisten is daar zware stook
olie, die gemakkelijk verkocht kan worden,
omdat er geen concurrentie is, terwijl ontgin
ning slechts geringe kosten eischt. Het ge
mengd bedrijf heeft bovendien niet gebracht
wat er van verwacht werd, omdat er volgens
velen te traag geboord ia en de Bataafsche het
eigenlijk gemaakt heeft tot een reserveterrein
van het machtige concern, waarvan deze maat
schappij ook een onderdeel is.
In hoeverre dit nu waar Ja, is moeilijk na
te gaan. Een feit is bet dat onze volksvertegen
woordiging evenmin als de Volksraad vol
doende inzicht in de zaak kan krijgen.
De heer Mendels eischt een geheel nieuw
onderzoek, dat heel veel tijd in beslag kan
nemen, want er werd niets meer of minder
gevraagd dan een onderzoek naar het geheele
bedrijf van de N. I- A' M., ondergebracht in
de vragen, van wie is uitgegaan het voorstel
om Boenjoe in het gemengd bedrijf op te
nemen, hoe is de ver koopsmethode van ]iet
bedrijf, welke contracten zijn daarover afge
sloten en hoeveel olie is er gekraakt.
De voorzitter scheen het absoluut te ontgaan
dat hier een voorstel gedaan werd, want zon
der er over te spreken of er eenige aandacht
aan te schenken, begon hij mede te deelen dat
heden begonnen wordt met het Vetsont-
werpje tot schorsing Vftu de verplichte vacci
natie en dat daarna met de olie zou worden
doorgegaan. Het kan op deze wijze nog een
heel debat geven.
(Ingezonden)
"Weinigen zullen gemeend hebben, dat do P.
T. T.-dienst zonder volkomen „correct" te
handelen den zendtijd van 7.257.35 voor
Huizen onderbrak.
Er behoeft van stille of openlijke tegenwer-
king geen sprake te z'in »m tot het besluit
daartoe te komen.
Wat bezorgd maakt voor de positie van den
Huizenschen zender is> dat het voldoende
schijnt, dat „eventueele aanvragen op den
zakeiijken omroepzender" gedaan worden, om
Huizen ,,voor den duur dier uitzendingen" te
doen zwijgen Indien dat aan Hilversum nog
niet bekend geweest ware en dit dus niet in
verband gestaaii kan hebben met het feit, dat
„zulks is thans geschied van 7.25—7.35 uur
ten behoeve van eeu beursoverzicht door Vaz
Dias", dan zal deze niededeeling namens het
Hoofdbestuur der P. T. T. toch wel aandachtige
Hilversumsche ooren getroffen hebben.
To meer waar in Washington nu eenmaal
besloten schijnt te zijn, «at Nederland slechts
één lange golf mag benutten. Hilversum zou
dus wel eens gehaat kunnen zijn mot het ver
dwijnen van Huizen, voo.looplg alleen, maar
dan ook geheel, van de lange golf. Een effectief
middel daartoe schijnt het doen geschieden van
diverse aanvragen eventueel door diverse
zakelijke instellingen op den zakeiijken omroep
zender. Dit middel met eouige zakelijke geniali
teit toegepast, zou zeer bezwaarlijk voor Huizen
kunnen blijken.
„Zakelijk genie" is bij zekere zijde over
vloedig aanwezig. Vele luisteraars en in 't
algemeen de voorstanders van gelijkberechtigd
heid op Radio-gebied in Nederland, zouden
eenige grootera „veiligheid" voor Huizen tegen
dergelijke mogelijke manipulaties dringend
wenschen
5 Pebr. '28. Wageningen. K. R. O.-lid no. 8955,
EEN EENSGEZINDE HULDIGING.
Zondagnamiddag is in Residence Palace, te
Brussel, een grootsche en spontane hulde ge
bracht aan dr. Kamiel Huysmans, oud-minister
van Kunsten en Wetenschappen.
Niet de socialistische partijman werd hier
gevierd, maar de Vlaamsehe en Vlaamsch-
gezinde minister, die gedurende zijn ministe-
rieele carrière met woord en daad hardnekkig
heeft gestreden voor bet Vlaamsehe volk en
voor de Vlaamsehe cultuur.
Die strijd was vooral gebaseerd op, wat som
mige sprekers met vernedering moesten beken
nen, do eerlijke toepassing der taalwetten, die
tot dan toe door geen enkelen na-oorlogschen
minister van Kunsten en Wetenschappen loyaal
zijn nageleefd geworden.
De objectiviteit verplicht ons, te zeggen, dat
Huysmans als Vlaming en als Groot-Nederlan
der deze hulde ten volle heeft verdiend.
Vandaar dat er zich bij aangesloten had alles
wat in Vlaanderen naam heeft op intellectueel,
artistiek en politiek gebied eu alle geestes
richtingen hierbij vertegenwoordigd waren.
Nog nooit is het ons gegeven geweest, een
zoo groote vergadering Vlaamsehe koppen
bijeen te zien als deze, die zich rond den heer
Huysmans had geschaard.
Den gevierde werden namens de Vereeniging
van Vlaamsehe letterkundigen, die dit hulde
betoon had op touw gezet, ziju door Opsomer
geschilderd portret eu een door Alb. van Dijck
geteekend dito aangeboden.
Verschillende redevoeringen werden uitge
sproken.
Prof. dr. Vermeijlen leidde de spreekbeurten
in met te zeggen, dat Huysmans de onwankel
bare sympathie der Vlamingen geniet, omdat
hij veel van hun Vlaamsch ideaal heeft gered
en hooggehouden.
Burgemeester van Cauwelaert noemde deze
samenkomst er een van Vlaamsehe erkentelijk
heid en hij beloofde er voor te zullen waken,
dat aan de Vlaamsehe realisaties, door Huys
mans in het ministerie van Kunsten en Weten
schappen opgebouwd, niet door schennende
handen zal geraakt worden.
Een Wallingant, prof. Defrcehens, uit Luik,
dankte den flamingant Huysmans voor alles
wat hij voor de Waalsche kunst heeft gedaan.
Herman Teirlinck huldigde Huijsmar.s meer
speciaal als mensch cn als kunstenaar.
De Geatsche professor Dr. van Oijen sprak
namens de Vlaamsehe Iiooglecraars van de
Geatsche universiteit.
Oud-minister Auseele teekende een Ktiijs-
mans-ijsbreker, opbouwer en fantast.
Dr Hein Boeken bracht den groet van de
Noov'd-Nederlandsche letterkundigen aan dezen
minister va% zuster Vlaanderen, waarvan de
Nederlanders nog zoovéél kunnen keren.
Ten slotte dankte de heer Huijsmans voor
do hem gebrachte hulde.
Ik weet, zei hij, dat ik veel vijanden heb,
maar nooit heb ik durven denken, dat ik
zooveel en zoo voorname vrieuden heb, als
deze, welke ik voor mij zie.
Gok de groeten van Noord-Nederland hebben
hem ontroerd. Ik ben, zei bij, een vriend van
Nederland. Steeds, maar vooral na den oorlog,
heb ik geijverd voor het bevorderen der goede
betrekkingen tusschen onze heide landen.
Spreker eindigde met ook zijn naaste mede
werkers, de heeren Knijpers, Dr. Grauls en
Goemans, te bedanken en beloofde, Vlaanderen
steeds trouw te zullen blijven.
Deze belofte werd bezegeld met een dreunen
den „Vlaamsehe Leeuw", staande door al de
aanwezigen medegezongen.
Het Oostenrijksehe parlement ie dus zooaiS
wij reeds gemeld hebben, het zooveelste ge
weest, waar de leden elkaar met „doorslaande"
argumenten te lijf zijn gegaan. En natuurlijk
zijn het weer 'de sociaal-democraten, die een
beroep deden op de vuist en met de kloppartij
begonnen.
„Het Volk" is zoo vriendelijk maar vast te
verzekeren: „de sociaal-democraten door de
Katholieken geprovoceerd", maar de gang van
zaken ie een heel andere geweest.
Het eigen bericht van „Het Volk" luidt:
BERLIJN, 1 Februari. (Part.) In den
Oostenrijkschen nationalea raad is vandaag
slag geleverd. De vice-kanselier Hartleb
beweerde, dat Seitz, de sociaal-democrati
sche burgemeester van Weenen en voorzitter
van de partij, beleadigende uitdrukkingen
liad gebezigd over de Oostenrijkse'ie génda,-
merio. (Inderdaad is dit volgen.': de „Reiehs-
post" gebleken uit het stenografisch verslag
der rede van Seitz, red. Msb.). Seitz sprong
van zijn bank op en noemde Hartleb een
leugenaar. 'Tal van sociaal-democratische
afgevaardigden snelden naar de minister-
banken, sloegen met de vuisten op de tafels
en eischten dat Hartleb zijn beschuldiging
zou herroepen. Afgevaardigden van den land-
bond kwamen Hartleb te hulp, waarna een
vechtpartij tusschen de parlementsleden ont
stond. Na heropening van de zitting, die door
den voorzitter was geschorst, verklaarden
de soci aal-domo krat en, dat Hartleb niet aan
het woord zon komen, zoolang hij zijn be
schuldigingen niet had ingetrokken. De
vice-kansslier liad hierin aanvankelijk wei
nig zin, doch toen hem bleek, dat hij zonder
bedoeld* intrekking niet aan het woord kon
komen, ging bij onder het juk door.
Hieruit blijkt dus:
1e. dat de Weenschs burgemeester de vrij
heid neemt een minister voor „leugenaar'
uit te maken;
2e. dat zijn partijgerooten dien minister
„met de vuisten op de tafels" trachtten te in.
timideeren;
3e dat na de vechtpartij de heeren weer
even frisch begonnen te dreigen.
Natuurlijk behoort de meerderheid van een
parlement als lam te zijn, wanneer een minder,
heid op dergelijke onbeschaamde wijze op
treedt. Wie zich er tegen verzet „provoceert"
en wie op onparlementaire wijze optreedt cn
terroriseert is een kerel-van-stavast.
Het zijn de hoogstaande zedeleeraars cn
ontwapenaars wel!, -
J -A -A
10e Aigemeene jaarvergadering te Gouda.
Alvorens Dinsdag bovengenoemde vergade
ring te Gouda aanving, werden het hoofdbe
stuur, het bestuur der afdeeling Gouda, de
feestcommissie en afgevaardigden, ten stadhui-
ze ontvangen.
De burgemeester hield namens het gemeente
bestuur een welkomstrede.
De heer G, C. Scholtes, voorzitter van het
hoofdbestuur, dankte voor de offtcieele ont
vangst.
Nadat de koffie was geserveerd werd op heit
bordes van het stadhuis 'een foto genomen van
hét gezelschap.
Tijdens de officfeele ontvangst bespeelde dë
stadsbeiaardler, de heer van Zuijlen, liet caril
lon van den St. Janstoren.
Nadat men terloops even een bezoek had ge
bracht aan de in verband met deze bijeenkomst
georganiseerde slagersvaktentoonstelliug In de
zalen van de sociëteit ,,Ons Genoegen", ving te
1 uur de jaarvergadering aan in den Grooten
Schouwburg'.
Aan het jaarverslag van den secretaris ontlee-
nen wij, dat zeven nieuwe afdeelingen tot den
bond toetraden, en het aantal leden thans 1400
bedraagt.
De balans per»l Januari 192S sluit op een
totaal van 3377.26, terwijl de verlies- en
winstrekening over 1927 op een totaal van
9257.22 een winst van 691.56 aanwijst.
De begrooting voor 1928, in totaal op een be
drag van 13.316, wijst een voordeelig saldo
aan van 2532.94.
Als bestuursleden werden herkozen de heeren
H. W. Maseland te Oss en Jos. Noijen'te Hel
mond; gekozen werden de heeren Ph. J. Fruij-
tier te Utrecht en C. Burger te Amsterdam.
Hierna kwamen de aldeelings-voorstellen in
behandeling.
Aangenomen werd een voorstel der afd. Lei
den en Schiedam, om de actie, welke is gevoerd
voor de afschaffing' van den accijns op het ge
slacht, zoo krachtig mogelijk voort te zetten.
O.m. werd voorts besloten om tot oprichting
te komen van een onderlinge ziekte-verzeke
ring voor patroons.
De vergadering werd hierna geschorst.
Van 57 uur verpoosde men zich in de za
len van de Sociëteit „Ons Genoegen" en werd.
gelegenheid gegeven tot het bezichtigen van
cn het koopen op de tentoonstelling.
Te 7 uur viug een gemeenschappelijk diner
en de feestavond aan, opgeluisterd door muziek
en zang.
Gisterochtend te 8 uur werd in de parochie
kerk van O. L. Vrouw Hemelvaart een H. Mis
opgedragc-n door den Weleerw. Heer Kapelaan
J. A. M. Schart man uit Utrecht, geestelijk ad
viseur van den bond.
Te 9 uur bad een gemeenschappelijk ontbijt
plaats in een der zalen van „Kunstmin", aan
geboden door de recipieerende afdeeling.
Te ld uur opende de bondsvoorzitter, de lieer
G. C'. Sclioites, de buitengewone jaarvergade
ring.
Onmiddellijk werd overgegaan tot* behande
ling van de voorgestelde wijzigingen van de
statuten en 't huishoudelijk reglement. Deze
werden artikelsgewijze behandeld en ten slotte
werden de concept-statuten en het eoncept-huis-
houdeilijk Teglement met aigemeene stemmen
aangenomen.
Op grond van het inwerkingtreden van het
nieuwe reglement werd de bondsambtenaar, de
beer J. G. van Eeden (Noordwijk) ontslagen
en van hetzelfde oogenbiik af benoemd tot di
recteur van het Bondshureau.
De buitengewone vergadering werd hierna ge
sloten en vervolgens opende de voorzitter de
Dinsdag j.l. geschorste 10de aigemeene jaar
vergadering.
Aan de orde werd gesteld de rondvraag, waar
van velen gebruik maakten.
Het gezelschap bracht hierna een bezoek
aan de St. Janskerk, ter bezichtiging van de
beroemde gebrandschilderde glazen, alsmede
aan de Plateel-bakkerij „Zuid-Holland", waar
na de afgevaardigden de terugreis naar hun
woonplaatsen aanvaardden.
Socialistische geschriften als zoodanig worden
niet stelselmatig geweerd.
•T
HET TE VOLGEN BELEID BIJ DE
VERSTREKKING.
Naar aanleiding van schriftelijke vragen
van het Tweede Kamerlid Kleerekoper, betref
fende de verstrekking van lectuur In gevan
genissen, deelt de Minister van Justitie, de
heer Donner, het volgende nvede:
1. Het uitgangspunt van de eerste vraag,
dat „eenerzijds ia gevangenissen antisocialis
tischs geschriften ter lezing worden uitge
reikt, terwijl het anderzijds voorkomt, dat
socialistische geschriften als verboden lectuur
worden aangemerkt voor diegenen, die daarom
vragen" kan niet als juist worden aanvaard.
Tot recht verstand van deze aangelegenheid
moge worden vermeld, dat de bibliotheken
der strafgestickten in afdeelingen zijn gesplitst
in dien zin, dat naast een algemeen deel, be
vattend boeken waarvan do Inhoud voor ieder
geschikt kan worden geacht, afzonderlijke af
deelingen gehouden worden oa. voor Protes
tanten, Roomsch-Katholieken en Israëlieten.
Te 's Hertogenbosch komt in do Roomsch-Ka-
tholieke afdeeling inderdaad ook voor: „Het
Socialisme door Viktor Cathrein S.J.", dat be
schouwd wordt als lectuur voor meer ontwik
kelden onder de Roomsch-Katbclieke gedeti
neerden ea dan ook slechts sporadisch ter
lezing wordt gegeven.
Aan den anderen kant zij medegedeeld, dat
het den ondergeteekende niet bekend is, dat
socialistische geschriften als zoodanig, behou
dens dan voor zoover daaronder zijn begrepen
geschriften van bepaald revolutionnairen in
houd, stelselmatig worden geweerd.
2. Het beleid betreffende de lectuur berust in
eerste instantie bij bet college van regenten,
terwijl zoo noodig beroep op den Minister kan
woTden gedaan. Aigemeene regelen schijnen
den ondergeteekende hier bezwaarlijk te stel
len, behalve dan deze, dat men, onder de reser
ve van volstrekte ontoelaatbaarheid van be
paalde lectuur, zoo bijv. van uitgesproken re
volutionnairen Inhoud, zich bij do verstrekking
en het toestaan van lectuur allereerst heeft te
richten naar persoonlijkheid en omstandighe
den van den betrokken gedetineerde.
