f
VRIJDAG 10 FEBRUARI 1928
TWÉÉDE BLAD
STATISTISCHE GEGEVENS
DE TOESTAND IN PALESTINA.
PAGINA 4
„SIAMEESCHE" TWEELINGEN
GEOPEREERD.
ef,n trbiler.
la wixe-oxgeluk ke n.
DE TERECHTSTEL'ING VAN
MISS CAVELL
JULES VERNE IN HOLLAND
GEBOORTECIJFERS EN" AFVAL VAN" DE
KERK.
W e e n e n, 2 Februari 192S.
Hoe langer boe minder bemoedigend klinken
de getallen, die telken jare worden gepubliceerd
en die een bee'd geven van volksbeweging, ge
boorte en sterfte. Het is als een dalen in de
diepte, duizelingwekkend snel, een dalen dat
eens zal eindigen in een bodemlcozen afgrond,
waarin een volk, dat zieh aan de gruwelijke
zonde schuldig maakt, heel zeker te niet gaat.
Hoe zéér is alles anders en hoe spoedig is die
verandering in haar werk gegaan. Vóór den
oorlog was Weenen een stad, die nog trouw vast
hield aan de geboden Gods en de wetten der
natuur. Het bederf van vele andere Europeesche
steden, waar toen reeds het aantal der graven
grooter was dan het getal der kinderen, dia
het levenslicht aanschouwden, was in Weenen
wel bekend maar vond geen navolging. Zóó
bracht het jaar 1912 b.v. alléén door geboorten,
een toename van bijna 8000 inwoners voor de
stad Weenen, waarbij natuurlijk nog de veie
- vreemdelingen kwamen, die zich in den loop
van het jaar metterwoon binnen de muren der
Oosten riiksehe hoofdstad kwamen vestigen.
Sedert dien is er veel veranderd. De oorlog
kwam, die aan zooveel mannen het leven kostte,
die oorzaak werd, dat het geboortecijfer pijlsnel
omlaag ging, die ook honderden zuigelingen
deed bezwijken onder den last van ontbering en
nood. Men hoopte op betere tijden en troostte
zieh. dat, wanneer eens die orkaan van ellende
zou hebben uitgewoed, wanneer eens die stort
vloed van smart en wee tot den laatsten druppel
zou zijn uitgestort ook in dit opzicht betere
tijden zouden aanbreken. Helaas, evenals in
zooveel andere dingen, heeft men zich ook hier
in vergist; heel anders is het gekomen dan men
gehoopt en verwacht had en de vloed van el
lende, die heeft opgehouden te stromen, is
vervangen door een vloed van moreele deeaden-
1 tie, die in de geyolgen vooral duizendmaal erger
is dan al het leed, in de benarde oorlogsjaren
t geleden.
Het einde van den ooriog kwam, de vrede was
«efceekend. Nog ettelijke jaren van gebrek en
nood, vooral voor de kinderen en grijsaards,
en dan begon men weer met frisschen moed de
fundamenten te leggen en te versterken, waar
op het gebouw der toekomst wordt opgetrokken.
Wat men ook aan de roode regeering van Wee
nen kan verwijten, dit blijft ontegenzeggelijk
eeu verdienste, dat zij met veel succes heeft ge
werkt aan de bestrijding van de sterfte onder
d.e zuigelingen. Het is waar, pas in do jaren na
don oorlog heeft men, ook in het buitenland,
de groots succMBén op dit gebied behaald, de
elleudoi waarin duizenden kinderen in de na-
ooriogsjaren verkeerden, heeft de deskundigen
aangemaand, juist aan dit probleem hun ge-
hee Ie* aandacht to wijden en lieeft hen inder
daad triomfen doen vieren. Men is daarbij weer
i crugf i. Kronen tot de oude methoden, die de
l-r f der c l re ,'.t hebben doorstaan, en
in r f."- -■ i. propaganda gemaakt
•- dt.-:r de eigen
i r die voeding
1 V- .- rlaugt.
i. I g-roeten. dat die
i r- r r bieef eil dat
r >fn van dit nieuw
ar" i ■'.f-rl. dat eigenlijk zoo oud, is
c'idpru zult! En der roode meerder
heid in V.'r- nr-n's raadhuis moet men het ter
-TP ua'.ovc», dat zij moeiten noch kosten heeft
ontzien, wear bet gold, Het leven der zuigelin
gen te beschermen cn to verlengen. Met een
sterftecijfer hij de zuigelingen van O.S pet., dat
•in liet. jaar 3S26 bereikt werd, tegen 1,15 pet.
in tic vier v. rgunude jaren kan Weenen zich
geruf t laten zien bij de andere groote steden
,van Europa en misschien ook wel daarbuiten.
Maar, met deze feiten voor oogen, is het des
te verschrikkelijker, dat de bevolking der stad
niet toeneemt, doch gestadig afneemt, dat enkel
steeds nieuwe toevoer van buiten de bevolking
zoo'n beetje op peil kan houden. Het overschot
,van bijnr. 8000 in 1912 is in 1926 veranderd in
;,,fen verlies van bijna 2500, zoo veel hooger was
liet aantal der sterfgevallen boven dat der ge-
tjoorten, in weerwil van alle zorgen, voor het
leven van het kind vooral, aangewend. En hier
kan men gerust zeggen, dat de roode m-eerder-
he,id nog meer „verdiensten" lieeft, dan bij de
vermindering van sterfgevallen onder de klei-
U'-n. bij dit laatste toch maakt zij gebruik van
allerlei middelen ook van die, welke tegenatan-
tiers- der socialisten aanbevelen cn gebruiken,
het eersto daarentegen is echt socialistisch
maaksel, draagt het etiket en het stempel der
Marxisten, voor allen duidelijk zichtbaar!
Nog iets anders kunnen de socialisten als
hun eigen werk beschouwen: den afval van de
Katholieke Kerk; ook in dit opzicht zijn de cij-
fers verre van bemoedigend. Dat de roode pav-
jtij hieraan de grootste schuld draagt, is buiten
kijf. Wel spreekt men, zoo nu en dan, op alge.
meene bijeenkomsten, vooral daar, waar ook
het platteland vertegenwoordigd is, vol zalving
over godsdienst en religie, wel schermt men
hier en daar nog met 't oude principe, dat men.
[eens ten onrechte Marx en Lasalle heeft toe
geschreven, dat Reügius Privatsache ist, maar
de praktijk der roode lieeren is daar, om aller
i duidelijkst te demonstreeren, wat men feitelijk
Wil,
Dat de vrijdenkers in ieder opzicht als troe-
teikind der partij worden beschouwd, dat de
1 élite der roode partij enkel en alleen uit lieden
- bestaat, die met eiken godsdienst hebben gebro
ken, dat het vrij zijn van de knellende banden
der religie, een noodzakelijke voorwaarde is, om
ook maar het eerste sportje van de ladder, die
naar de haantjes leidt te bereiken, dit alles en
nog veel meer bewijst aller duidelijkst, dat goed
socialist zijn, hetzelfde beteeként al's, los te
zijn van God en los van elke religie.
Eu dat zij succes heeft bij haar werk, bewij-
zen de cijfers. In de jaren 1919 tot en met 1926
zijn, in Weenen alléén, meer dan 120.000 men
schen van de Kerk afgevallen, waarbij er In het
jaar. 1927 nog minstens 20.000 .zijn gekomen;
na de gebeurtenissen in Juli, In minder dan
twee maanden tijds, alleen 15.000.
Dat het niet. enkel gaat tegen de Katholieke
!en, elken positieven godsdienst,
'jï!™01 ff1omstandigheid het bewijs,'
dut ook uit de andere kerkelijke genootschap-
pen afvalligen weggaan en mpt name bij de pro-
tt ™Vnfr houding; nog meer dan bij
dL u ,en: °0lc de Joden verliezen zoo
nar n '1aar ult een Paar honderd hun.
aanhangers. Enkel de oud-Katholieken gaan
klare JuTheV ft ^makkelijk te vert
'SS wat nieta 1 hea Van godsdienst
hen <l7; 13 overgebleven. Daar kun-
fgaan nog M tWeede hnweüjk aan-
«*eiioot Up en van don eersten echt-
Itiken die naarl!" 7"^ dp a,)soute nok bii
Ween, die naar het crematorium worden ge-
brach terwijl iast not least den ieder zonder
ormaliteiten. zonder ooi; maar iets van de leer
P w^en. in de Kerk wordt o .genomen.
EEN PROTEST VAN SIR ALFRED MOND,
(Van onzen correspondent),
Londen, 6 Februari 192S.
Sir Alfred Mond, die onlangs naar Palestina
vertrok, heeft aan de „Daily Express", waaraan
wij beschouwingen over de in dat land heer-
schend e crisis ontleend hebben, een uitvoerig
telegram doen toekomen, waarin hij de juist
heid van de door 't blad opgeworpen beweringen
ontkend.
Hij seint;
AVees zoo goed overdreven en verwrongen
verslag omtrent crisis in Palestina in uw blad
tegen te spreken. Na nauwgezet onderzoek ter
plaatse, en besprekingen met leidende regee-
rings-, gemeentelijke, financieele en industrieels
autoriteiten en bevoegde persoonlijkheden, kan
ik gezaghebbend verklaren, dat ergste moeilijk
heden te boven gekomen zijn, en dat de toe
stand geleidelijk verbetert.
„Algemeene industrieels en landbouwont
wikkeling neemt normaal voortgang. Bestaan
de werkloosheid is gedeeltelijk seizoensver-
sebijnsel, en voornamelijk gevolg van geringere
bonwbedfijvigheid, welke reeds teekenen van
beterschap vertoont.
„Tien jaren geleden 'was handel onbeteeke-
nend, landbouw primitief, en joodsche- bevol
king zeer klein. Gedurende deze periode heb-
ben zich ruim 80.000 joelen permanenj neerge
zet. Zij stichtten Tel Aviv, waarin bijua 6
millioen belegd zijn, en groote nieuwe voor
steden rondom andere steden. Zij vestigden
ongeveer veertig nieuwe landbouwnederzettin
gen met moderne methodes en nieuwe cultures.
Uitgestrekte terreinen werden met 't grootste
succes beplant met sinaasappelboomen en pom-
pelboomen, en een groote uitbreiding is in uit
zicht.
„In de industrieën van Tel Aviv is than3
ruim 600.000 belegd, met jaarlij ksche produc
tie van 700.000, waarvoor steeds uitbreidende
markten in naburige landen. Te Haisa werkt
eenige cementfabriek in Nabije Oosten, mat
kapitaal van 250.000, met drie ploegen. Het
zelfde geldt voor oliefabriek, hoofdzakelijk voor
export. De Electrische Corporatie van Palestina
heeft drie oentrales in bedrijf. Het indammen
van Jordaan en larmottk wordt, met energie
voortgezet.
„Geen scholen zijn gesloten. Het Zionistische
onderwijs is in vollen gang. Universiteit uitge
breid met nieuwe schenkingen. Toevloed van
zionistische bijdragen is normaal. Gemengde
Commissie voor inspectie van Palestina, waar
van ik voorzitter ben, zal plannen uitwerken
voor progressieve exploitatie op grondslag van
rapporten door de beste deskundigen. Ik stem
in met redevoeringen van minister van kono-
niën (mr, Amery) te Kaapstad en Toronto,
waarin groote toekomst voorspeld wordt voor
ontwikkeling van Palestina, welke zeer in de
hand gewerkt zal worden door aanleg van de
belangrijkste haven der Oostelijke Mlddelland-
sche zee te Haifa, waardoor werk wordt ver
schaft aan groot aantal thans werkloozen.
„Afgezien va» de nor Da ale Zionistische bij
dragen uit Amerika, zal mr. Nathan Strauss
twee „health centres" openen, welke 65.000
kosten, terwijl hij bovendien nog 20.000 heeft,
bijgedragen tot de Zionistische organisatie. Al
gemeene stemming is vol optimisme."
ALFRED MOND.
Tegenover 't verweer van sir Alfred drukt de
„Express" eenige uittreksels af uit „New
Judea", het officieele orgaan van de Zionisti
sche organisatie in Engeland, nummer van 13
Januari 1928.
„Het ergste moet evenwel nog komen, aan
gezien de noodwerkzaamheden van 't. Zionis
tisch bestuur binnenkort voltooid zullen zijn,
terwijl de wintermaanden, met haar onvermij
delijke opschorting der bouwbedrijvigheid ten
gevolge van klimaatsomstandigheden, boven
dien nog haar eigen werkloosheid met zich
brengen.
„Er is geen verbetering in den handel ge
weest, en de financieele depressie wordt zeer
acuut gevoeld.
„Volgens de verklaring van Kolonel Symes.
eersten secretaris van de regeering van Palesti
na, worden op 't oogenblik tnsschen de 5000 en
6.000 menschen, voor 't meerend-eel in Tel Aviv,
voor hongerdood bewaard door week-uitkeeriu-
gen van 't Zionistisch bestuur.
„Wat Tel Aviv aangaat, wijst 't rapport er op
dat de toestand daar nog ernstig is, en te oor-
deelen naar de jongste mededeelinigen van den
regeeriugsvertegenwoordiger, heeft er geen
merkbare verbetering plaats gehad gedurende
de periode, waarover het rapport handelt.
„In weerwil van de noodwerkzaamheden van
't Zionistisch bestuur, die gefinancierd worden
uit Keren Hay 1 sod fondsen, bedraagt het aan
tal werkloozen, voornamelijk geconcentreerd in
Tel Aviv, die van 't Palestina-bestuur uitkee-
ringen ontvangen 5000 tot 6000.
.Tengevolge vam 't uitblijven van geldzendin
gen uit de Veneenigde Staten, was liet Zionis
tisch bestuur tegen 't eind van. November niet
langer dn staat die wek-elijksche gelden uit te
keer-en.
„Wat Haifa aangaat, is d,e -toestand, niet zoo
rooskleurig als 't rapport zou doên vermoeden,
want volgens dé verklaring, door vertegenwoor
digers van de joodsohe ar-beids federatie afge
legd tegenover den dislawoteoommi&saris voor 't
Noorden, mr. Noble, zijn daar 800 werkloozen.
„Ongelukkigerwijze zal 't 'a paar jaren du
ren alvorens met de werkzaamheden aan de
haven van Haifa een aanvang zal worden ge
maakt,
yérklooaheld in de kolonies heeft reeds
geteld tot een onaangenaam incident te Pet ah
1 Ikwan. De joodache arbeiders te Petah Tikva.h
waarvan er ongeveer 600 bulten werk zijn en
geen werklooz-ensteun ontvangen, protesteerden.
„Volgens de meening van kolonel Symes zal
ihët gedurende de eerste drie of vier maanden
van 't nieuwe jaar een kwestie van „uitzingen"
zijn, in de hoop dat een verbetering dn den toe
stand Intreedt.
„Ongelukkigerwijze alet de regeering geen
3 ebmlddeTüjk een aanvang te miaken met.
af:g?ecien m«g daarvan d,at 't
n allen tijde moeilijk is gedurende de winter
maanden werk te verschaffen.
,De finaneteele positie van dei régeerlug is
niet zoodanig, dat zij de uitvoering van werken
op groote schaal op 't oogenblik zou veroorlo.
ven. Evenmin kan de regeering 't probleem op-
lossen door aan 't land te Uooge belastingen tm
te leggen. -•
- - ti.ii.. 1
,Het vraagstuk der loonschalen, evenals dat
der arbeiderswetgeving, wordt in Palestina ge
compliceerd door t verschil In levensstandaard
tusscihen de toevolkingadeelen.
„Van de 1.500.000, die everblijiven van de
4.500.000 PaleafcinaJleening, zullen 1.000.000
worden besteed aan den aanleg van de haven
van Haifa, 100.000 aan verbetering van de
haven van Jaffa, zoodat slechts 400.000 res
ten voor den bouw van regeeringsbureaux.
,,Uit officieele cijfers blijkt dat 639 personen,
waaronder 407 joden, Palestina in November
voor goed verlieten, terwijl 415 immigranten,
waaronder 306 joden, 't land binnenkwamen!
Dit emigratie-overschot houdt reeds geruimen
tijd aan.
„Van 't begin van 1.922 tot eind April 1927
bedroeg 't aandeel Immigranten 75.823, dat dei-
emigranten 18.069. Gedurende de eerste vier
maanden van 1927 waren er 820 immigranten
en 1547 emigranten.
„Rapporten wit Palestina Jeeren ons, dat de
ernstige werkloosheid sinds 't begin van 1927
(niet is afgenomen, en zich ontwikkeld heeft ge
durende de laatste achttien maanden.
„Te Tel Aviv was 't meeste geld belegd in
•land en buizen; bij 't eindigen van de „boom"
in de bouwbedrijven, werd er veel geld verloren,
,,De nieuwe nederzettingen zijn bijna geheel
gesubsidieerd doo-r de Zionistische organisatie,
en wel als „cominunietisch-coöperatie-va" cn-
der-nemingen. Zij kunnen slechts verderetrom-
pelen met periodieke hulp van 4e Zionistische
organisatie, door middel van in 't* buitenland
bijeengebrachte fondsen,
„In ISIS werd een oproep gedaan voor een
fonds van f 25.000.000, dat in vijf jaren tijds
moest worden. Ingezameld. Na tien jaren zijn
juist even 3.000.000 bijeen".
De -aan 't Zionistische orgaan ontleende me
dedeel ingen leveren wol de meest vernietigende
cr.ifciek op do bewering-én van sir Alfred Mond
op, beweringen, welke n-iet kunnen berusten op
een grondig onderzoek ,ter plaatse, aangezien,
sir Alfred eerst tien of twaalf dagen geleden te
Jerusalem aankwam.
DE STRIJD IN NICARAGUA.
De activiteit van Sandino.
De „Tim-es" correspondent te New York
meldt;
Geruchten van een groot scheepsehe actie
van de troepen van generaal Sandino, berich
ten over den uittocht van tallooze vluchtelin
gen uit het gebied van Jinotega en een ver
zoek om bescherming van de Britsche onder
danen te Mat.aga-lpa, dat den Engelsehen zaak
gelastigde te Manugua, Patterson van den En-
gelschen vice-consul te Matagalpa, Potter, heeft
bereikt, schijnen de klachten, welke Dinsdag
op het Pan-Amerikaansohe congres zijn geuit,
dat de -hoofdlcwartievea van de marine der
Vereenigde Staten het- nienws onderdrukt, te
bevestigen.
Het hoofdkwartier dep marine antwoordde
op deze klachten, met een verklaring, dat in
de afgeloopen week geen schot is gelost, en
dat geen 1 K-richten worden gepubliceerd tenzij
er werkelijk gevochten wordt tnsschen de troe
pen der A civ-enig'de Staten en die van Sandino.
Intusschen wijzen berichten van vluchtelin
gen en anderen uit, dat generaal Sandiao's
troepen waarschijnlijk Jinotega zullen nemen
en dat de wegen tussehen Jinotega en Mata
galpa overvol zijn met vlttrtVtelingen, de rijken
in auto's, de armen tewbét of in karren.
Eén hunner gestorven.
Nabij Marseille (staaf IlHnbis) wei-den op
1 Februari j.L een tweetal meisjes geboren
die aan elkaar gegroeid waren.
Dezer dagen nu werd-an -de 'twee kinderen in
een nabijgelegen ziekenhuis door een operatie
gescheiden. Aan heit einde dozer, kunstbewer
king was éê.n dar 4w-e,e kinderen dood, dook hot
ande.ro werd, nadat men hot gedurende -acht
nnon zuurstof had toesediend, wear bijgebracht
■en ikon «poedig aan de proedcr worden terug
gegeven.
BENAUWDE oOGENBLIKKEN Op
Een krankzinnige aan boord.
Naar -liet blad Af-t-rovposten uil Harstad ver
neemt, hoeft die bemanning van den Duitechen
itr-eller „Senator Sander" ait CuxhaCen zeer
Ibenauwde oo.genbllkkeu bel®»^,
De -tweede maehinisit sloeg in een aanval van
delirium tremens den ka-pi'-oin en den eersten
tmaehiai&t tegen den grtsid. toraoht de machine
tot stitet-and en trachtte daarop een ventiel te
openen, o.m h-e scihiip te doen zinken. De overige
bemanning hteld hij ,in bedwang, door een
straal stoom op'hen te au-chten
Het gelukte ochter aan oen lid der beman-
nfag, Jtót. anker uit ije werpen en om hulp te
sdineii, die ook kwam opdagen, zoodat het schip
haar eeu haven gebracht kon worden. Hier ge
lukte ihet, den 'krankzinnige te overweldigen.
DE VERMOORDE SCHOLIER.
Twee jeugdige daders bekennen.
De twee scholieren, die ei' van verdacht wa-
ren op do stadswallen van Diest een school
makker te hebben doodgeschoten, zijn gearres
teerd.
Zij bekenden, dal; zij, door den biscoop hier
toe geïnspireerd, een bende „cow-boys" hadden
samengesteld.
De eerste jeugdige moordenaar had zich Zon
dag. met- behulp van een valschen brief, een
revolveT aangeschaft; de andere had reeds eer
der een revolver van zijn vader gestolen.
Beide jongelingen verklaarden, dat zij een
aanvalsscèue van „cowboys" met hun makker
uitvoerden, toen in he hitte van het gevecht
een revolver afging, met het gevolg, dat de
Icog'Gl -ia liet hart., van sl&clitoffer drong,
dat op slag werd gedood. -
De twee „helden" werden ter beschikking
van rle politie gehouden.
o s-UT.'
•tl-A.> -JV'
m.ï. cv.
Wolff seint ons uit Zuers d.d. gisteren:
Hedenmiddag kwamen op de bovenhelling
van den Frittberg twee groote lawines neer,
waardoor vier ski-rijders bedolven werden.
Een hunner werkte zichzelf uit een lawine los,
terwijl de andere drie slechts ate lijken gebor
gen konden worden
EEN FILM, DIE VEEL DISCUSSIE
UITLOKT. y
De schrijver als conférencier.
Er verheffen zich stemmen tegen de
vertooning.
De executie van miss G'aveli door de Duit-
sobers te Brussel op 12 October 1915 is, gelijk
men weet, in een film vereeuwigd, welke den
titel „Dawn" draagt. De film, die menige-bijzon
derheid zal te aanschouwen geven, die onbe
kend is gebleven aan het publiek, zal het eerst
vertoond worden te Brussel in tegenwoordig
heid van den koning en de koningin 'van
België.
Vóór deze eerste vertoonlng plaats heeft is
er intusschen al heel wat te doen geweest over
het nieuwe filmwerk, dat door mr. Herhert
Wilcox voor de „British and Dominion Film
Co." is vervaardigd. Op verzoek van Duitsche
officieele zijde is de naam van een nog levend
diplomaat uit de film geschrapt. De betrokken
diplomaat is de heer, die den Duitschen
commandant, die verantwoordelijk was voor
do terechtstelling van miss G.avell, den avond
vóór de executie in diens loge in den schouw
burg bezocht en hem met aandrang verzocht
de voltrekking van -het doodvonnis af te ge!
lasten.
Naar de maker van de film verder verklaar
de, is alles in liet werk gesteld om de gebeur
tenissen precies weer te geven, gelijk ze hebben
plaats gehad, en ook op faire wijze recht te
doen wedervaren aan het Duitsche standpunt
In de zaak-Cavell.
Wat de uitbeelding der executie zelf betreft,
heeft mr. Wilcox meegedeeld, dat hij de ge
gevens omtrent de terechtstelling gekregen
'beeft van den Belgischen advocaat, aan wien
de voltrekking van het doodvonnis beschreven
werd door den Lutherschen geestelijke, die
miss Cavell in haar laatste ure bijstond.
Do naam van den Duitschen soldaat, die ge
fusilleerd werd, omdat hij weigerde op miss
Cavell te schieten, was Rammler en hij en een
Belgisch officier, die denzelfden morgen ge
fusilleerd werden, zijn, naar men zegt, in gra
ven naast dat van miss Cavell begraven,
In de Engel-sche 'bladen wordt de geschiede
nis van haar dood, die indertijd, gelijk men
zich herinneven zal, zooveel pennen in bewe
ging biacht, nu weer grootendeels opgehaald
De Brit3Che geestelijke Gaban te Brussel
stelde een memorandum over de executie op,
dat op 22 October 1915 door den Britschen
persdienst werd gepublicerd.Het gaf geen
details van de terechtstelling zelf, behalve het
getuigenis van den Duitschen geestelijke, dat
miss Cavell stierf als eeu heldin.
De hooger genoemde Britsche geestelijke had
haar eenigen tijd vóór de executie bezocht en
vertelde daarover;
„Wij hielden samen het heilig Avondmaal
en zij ontving de heilsboodschap der vertroos
ting met al de innigheid van haar hart. Aan
■het slot van de kleine godsdienstoefening be
gon ik de woorden te herbalen: „Abide with
M-e'' eu zij op haar beurt prevelde zachtjes
made tenlaatste.
Wij zaten rustig te praten, totdat liet tijd
voor mij was prn te vertrekken. Zij gaf mij
afscheidsboodschappen voor bloedverwanten en
bekenden. Zij sprak ook over de nooden van
baar ziel op dat oogenblik en aanvaardde de
zekerheid van Gods Woord, zooais slechts de
Christen dit kan doen..
Daarop zeide ik „vaarwel" en zij glimlachte
cn zeide „Wij zullen elkander weerzien."
De Duitsche militaire aalmoezenier was bij
•haar in haar laatste ooge-nhlikken en bezorgde
haar later een christelijke begrafenis. Hij
zeide m :j„Zij was dapper en opgewekt tot het
laatste toe. Zij beleed haar christelijk geloof
en verklaarde, dat zij verheugd was. voor haar
land te mogen sterven. Zij stierf als een
heldin."
In éen Duitsche lezing van de executie, een
paar jaren na miss Cavell's dood gepubliceerd,
werd gezegd;
„Miss Cavell werd dooT de soldaten uit een
nabijgelegen huis gehaald. Haar oogen waren
geblinddoekt en haar hoofd was met een
zwarten sluier bedekt.
Tot dan toe had zij flink rechtop geloopen,
maar thans, nu zij er zich rekenschap van gaf,
dat ze vóór het executie-peleton stond, begaven
zich hare krachten. Zij wankelde en viel onge
veer 20 meter van den muur, waartegen zij zich
had moeten opstellen.
De Duitsche officier, die het commando
voerde over het vuurpeloton, naderde miss
Cavell die op den grond lag uitgestrekt, trok
uit zijn gordel zijn revolver met broeden loop,
knielde neer, mikte nauwkeurig en gaf vuur."
De lezing, iu de film gegeven, luidt:
„Miss Cavell staat tegenover een vuurpeleton
van acht man, doch weigert, zich te laten
blinddoeken.
De officier geeft zijn manschappen hevel,
hun geweren in den aanslag te brengen
doch één der mannen weigert te gehoorzamen.
De officier loopt op hem toe en herhaalt het
bevel. De -soldaat staat roerloos en de officier
trekt zijn revolver en schiet hem dood.
De ter dood veroordeelde vrouw, die tot dat
oogenblik zich flink had gehouden, valt op den
grond in zwijm. De officier, do-odelijk bleek,
loopt snel op baar toe en zijn êêne hand die
beeft, met de andere ondersteunend, schiet hij
haar, terwijl ze nog bewusteloos neerligt, dood
de meest menscbelijke wijze, waarop hij zijn
afschuwelijke opdracht kon uitvoeren."
Intusschen zijn er in Engeland reeds stem
men opgegaan, die waarschuwen tegen moge
lijke verkeerde gevolgen van het vertoonen van
een film met zulk een bijzonder karakter
als deze.
Het is te hopen, zoo lezen we* in één der
Fmgelsche bladen dat. de Britsche censuur
meer dau gewone aandacht aan de film zal
wijden, vóór ze ter vortooning wordt toegelaten.
Zelfs do verharde Amerlkaansche publieke
•opinie kwam ïn verzet tegen de cynische onbe
schaamdheid van een Amerikaansch blad, dat i
een foto had afgedrukt van de executie van een
vrouw. Ofschoon de omstandigheden in beide
gevallen geheel anders zijn, moet er ook hier i
afkeer en afschuw gewekt worden. Daarom j
moge de censuur zekere terughoudendheid in
de uitbeelding voorschrijven.
Daar komt nog dit bij, oordeelt het blad:
Vele Duitschers, die hardnekkig vasthouden
aan de overtuiging, dat hun land niet de hoofd-
EEN ONGELOOFLIJK FIASCO.
„M. Rat, Mme Rate, Mil. Ratinehtc."
Dat Jules Verne ons land bezocht zou hebben
a<£ V"01"i 7. hand' waar bi' met zÜn zeiljacht
„St. Michel groote tochten maakte en allicht
ook in onze wateren is binnengeloopen. Maar
13 wZUUë bekettd' dat hiJ hier Sjeest te-
op een officieele uitnoodiging- om een lezing té
komen houden. Het,is ongeveer veertig jaar
geleden en hij sprak voor het bekende „Oefening
Kweekt Kennis" in den Haag.
Mevrouw H. van KaalteSimons herinnert
eraan in „Het Volk" en schrijft over het optre
den van Jules Verne voor het Haagsche genoot
schap als volgt:
„De zaal, vol jeugd, was op dien gewichtigen
avond tot op de laatste rij liezet. Geen plaats
was vrij. De menschen zaten er als erwtjes in
een peul. Op liet balkon stonden de stoelen
angstig-dicht op elkaar geschoven.
Want al weken tevoren hadden ook niet-
leden moeite gedaan om een plaatsje te bemach
tigen. En toen liet tegen achten liep, hing er
éen sfeer van spanning en verwachting in de
zaal, die voelbaar was en die het publiek in
één groote verbroedering gevangen hield.
Op liet kille, ongezellige podium met zijn
onbekleede muren, rond de lange smalle tafel
in het midden, zat het volledige bestuur, be
halve de president, wien natuurlijk de eer te
beurt viel om den beroemden gast. binnen te
leiden. Ter sluiks keken zoo nu en dan de def
tig in liet zwart gekleede heeren naar het
deurtje links, waaruit zoo dadelijk de groote
man zou te voorschijn komen. En eindelijk
verscheen, naast den atoeren, grooten Hollan
der, een kleine witte oude heer.
Jules Verne was eigenlijk in die dagen niet
eens zoo oud, maar omdat ik nog zoo heel jong
was, leek hij zoo. Ili.i maakte op allen die nog
jong waren, den indruk van een heel ouden
vermoeiden man, die eigenlijk veel liever rustig
in eigen kamer aan zijn schrijftafel zou zitten,
om van daar uit de litteraire wereld t.e vergas
ten op zijn avontuurlijke droomen, op zijn fan
tastische verhalen, zijn visionaire toekomst
onmogelijkheden, die later veel realistischer
bleken te zijn, dan toen ook maar één mensch
vermoeden kon.
En Jules Verne, aan een kleine tafel vóór op
liet podium gezeten, begon ons een verhaal te
vertellen van een ratten-familie. Monsieur Rat,
Madame Rate, Mademoiselle Ratine en de
jongeheer Ratin.
Hoe het precies was, herinner ik mij niet
meer. Bet kan wel diep-symboliscli geweest
zijn, maar heel zeker was het diep-vervelend.
En (dat was misschien nog het eigenaardigste
van het geval!) niemand durfde dat zich zelf
en nog minder aan een ander te bekennen.
Jules Verne.... vervelend! Maar dan had je
zijn Fransch natuurlijk niet begrepen!!
De man, die je je voorgesteld had als de ver
persoonlijking- van jeugd en aktiviteit, van durf
en avontuurlijken levenslust, zat die hier
voor je met een totaal onbelangrijk nonsens-
verhaal en zonder éénig kontakt met zijn pu
bliek? Zelfs het -gewone Fransche élan miste
je en dé bekoring van mooi gesproken Fransch,
de welluidendste taal van Europa!
Zijn stem was eentonig, zijn gebaar mat en
vermoeid en de vriendelijke oude witte kop
leefde m-et het gesproken woord niet mee.
De avond was één groote desillusie.
En toén de president na afloop van de lezing
den gevierden Franschman complimenteerde en
bedankte uit naam van het talrijke, vooral
jeugdige, auditorium, loog liij bewust, uit pure
beleefdheid.
Ik herinner mij hoe ik mij destijds daaraan
ergerde en och, hoeveel malen heb ik daarna,
totaal onverschillig, dergelijke en andere leu
gens in het publiek mee aangehoord
Dat de bewondering en de liefde voor den
genialen Franschman na diens ongelooflijk
fiasco van dien winter, onverzwakt zijn blijven
voortleven in de harten van zijn vele jeugdige
lezers, die hem dien avond gehoord hebben,
pleit toch zeker wel voor de groote en welver
diende plaats die hij in het trouwe kindehart
lieeft ingenomen en altijd zal blijven bezetten!"
MGR. KEATING t-
In d-e®. ouderdom van 68 jaar is overleden
mgr. F. W. Keating, aartsbisschop van Liver
pool, die oen der meest op den voorgrond tre
dende permonlajkbedien. van de Katholieke kerk
in Engeland was. Hij is voo-ral bekend voor zijn
bn&ede actie om -een eigen Angelsaksische Ka
tholieke cultuur ta kweeken.
schuldige was hij het doen ontbranden van den
krijg, hebben het fusilleeren van miss Cavell
steeds als een smet op hun nationale eer be
schouwd.
Het zou zeer jammer zijn, om opnieuw hittere
geveelens wakker te roepen en wonden, die
beginnen te heelen, bloot te leggen door in het
openhaar weer op groote schaal schandelijke en
tragische tooneelen te repreduceeren, die in elk
-geval weinigen van degenen, die thans leven,
ooit -geheel zullen kunnen vergeten,
Wo-lff seint ons uit Berlijn:
In verband met het bericht over de ver
schijning van een nieuwe Britsche oorlogs
film over de executie van miss Cavell ver
neemt de „Tagliehe Rundschau", van be
voegde zijde:
De Duitsche vertegenwoordigers te Londen
en Brussel zijn, nadat de eerste berichten over
de miss Cavell-film verschenen, onophoudelijk
in actie geweest om de vertooning van een
'lergelijke film te verhinderen.
Deze bemoeiingén worden voortgezet cn het
is te hopen, dat zij succes zullen hebben.
Weliswaar heeft de firma, die de film ver
vaardigde, gepoogd, van het Duitsche gezant
schap t.e Londen inlichtingen, die zij voor
hst iu scène zetten van de film noodig had,
te verkrijgen, doch zij heeft steeds een beslist
'd'é'S'erend antwoord van het gezantschap ont
gingen.
Het is dus volkomen onjuist, dat het Duit
sche gezantschap te Londen bij de vervaardi
ging van de film zelfs helpend is opgetreden.
Het gezantschap publiceert overigens in da
„Times" een verklaring, waarin zijn houding
evoneer""- als boven wórdt weergegeven.
