1 mm Dinsdag 10 April 1928 Vierde Blad Pagina 1 z Fabrieksmeisjes en eucharistische WÈÈÈÊMÊm NEDERLANDSCHE KABELFABRIEK Gunstige bedrijfsresultaten ENKA heemaf Ontspanning in de E. K. huizen. Rij dans. nederlandscheeHypotHEEKBANK te Dividend 42. GEMEENSCHAPPELIJK eigendom van AAND. HOLLAND—AMERIKA LIJN. DE GASWERELD Te Lemsterland DEN DIRECTEUR HANDHAVEN? PROF. IR. S. G. EVERTS f PROF. DR. J. RITZEMA BOS 1 Sorties van het Ti. K. huis „Hero HET FABRIEKSGEVAAR KRUISTOCHT, III. (Slot). tloor den Godsdienst tot den socialen welstand. Na hetgeen in de voorafgaande artikelen over de fabrieksmeisjes en de E. K.-beweging Is gezegd, zal men begrijpen, dat hoezeer ook bij deze actie het religieus element op den Voorgrond treedt, men daarin toch niet een Sulver godsdienstige vereeniging als zoodanig heeft te zien. Aanvankelijk was de E. K. zulks Vel, maar door een gezonde evolutie, waarbij het godsdienstige alles doordrfelikt, groeide daaruit een nieuwe organisatievorm niet enkel Voor fabrieksmeisjes waarmee wel Is waar 1® het bisdom Breda bet begin is gemaakt doch voor de onderscheiden maatschappelijke groepen. Wanneer wij nu verder nagaan, op welke wijze een op godsdiensligen grondslag geves tigde organisatie, als de E. K.. door de behar tiging der geestelijke belangen harer leden nok de maatschappelijke verhoudingen beïn vloedt en verbetert en hoe juist door die gods dienstige actie sociale mistoeslaudeu worden Weggenomen, dan dringt zich van zelf de Vraag naar voren, welke taak in deze op de overheid en de industrieéle ondernemingen rust. Sociale taak der werkgevers en E. II. Professor Dr. .1. B. Ivors O.F. hoogleeraar kan de Keizer Karei Universiteit te Nijmegen, hoeft op die vraag een antwoord gegeven in oen aantal stellingen, die hij in de maand November van het vorig jaar verdedigde in een vergadering der R. II. Werkgeversvereeni- fcing te Breda. Be formuieering dezer stellingen luidde: Be moderne industrieel® ondernemingen beginnen hoe langer hoe meer zich bezig te houden met de sociale zorg voor hare werk nemers. Het inzicht, dat men met louter uitbetaling van het overeengekomen loon niet volstaat, wint met den dag veld. En terecht. Waar de arbeid in de fabriek Zooveel nadeelen meebrengt, zoowel licha melijke als geestelijke en zedelijke, ligt het i Voor de hand, dat ook de fabriek een plicht te dien opzichte tegenover den werknemer te vervullen heeft. Men moet echter onder scheiden. Er zijn sociale maatregelen, welke thuis behooren in het bedrijf zelf en daar zijn er, welke daar buiten liggen. Beide categorieën vallen onder de verantwoor delijkheid van den werkgever, doch niet in dezelfde mate en op gelijke wijze. Direct ga de zorg van den werkgever naar de arbeidsvoorwaarden in het bedrijf, zoowel in zedelijk als lichamelijk opzicht en worde het bedrijf zoo ingericht dat aan de menschenwaarde van den arbeider vol komen recht wordt gedaan. Indirect echter ondersteune de werkgever allen bulten het bedrijf liggenden socialen arbeid voor zijn werknemers Fabriekswonin gen, fahrieksdokters. fabriekscoöpsraties. fabriekssport, fabriekstooneel, fabriekson- denvijs enz. enz. zijn hoe goed ook bedoeld, niet goed te keuren. De arbeider moet niet ln al zijn levensuitingen als het ware aan de fabriek vast zitten. Zijn recht op zelfstandig heid, of persoonlijke vrijheid moot niet tot een schaduwbeeld vervaagd worden, door hem met lijf en ziel te binden aan het be drijf. Het is de moderne vorm van lijfeigen schap al mag het dan niet zoo bedoeld zijn. Andere organen los van de fabriek hebben die taak over te nemen, gesteund en in zoo ver ook gecontroleerd door het bedrijf, maar tevens geholpen, door de gemeenschap en de eigen arbeidersorganisaties, welke ook belang u-bben bij de opheffing van den Conversatie tijdens het schaftuur. arbeider in godsdienstig, zedelijk en licha melijk opzicht en die hier daarom mede een plicht te vervullen hebben. In Breda, Bergen op Zoom, Oosterhout is daarmede reeds gedeeltelijk een begin gemaakt door het werk van den Eucharistischen Kruistocht. Wij behoeven aan deze stellingen niets toe te voegen. Alleen is hier de verklaring op haar plaats, dat een aantal werkgevers in het bis dom Breda getoond heeft ten opzichte der E. K.-beweging een opvatting van hun taak te hebben, die geheel beantwoordt aan hetgeen professor Kors hun heeft voorgehouden. Samenstelling en werkwijze van den E. K. Wanneer men nu eens bedenkt, dat in ons kleine land ongeveer 140000 meisjes in fabrieken werkzaam zijn, dan vraagt men zich af, hoe zullen deze meisjes, die terstond na de volein ding der schoolplichtjaren in de fabriek werden getrokken, een vorming krijgen voor de levens functie, waartoe de meestem van hen geroepen zijn. Die vorming kan en mag de fabriek niet geven, doch geheel vrij van de onderneming, waarin het meisje werkt, „noet het de opvoeding en voorlichting vimden voor hett christelijk huwelijksleven. Die opvoeding mag niet partieel zijn, maar moet heit geheele terrein omvatten, uitgaande van den godsdienst en beheerschend de ontspanning en het vermaak. Dat wil de E. II. beweging voor de fabrieks meisjes in het bisdom Breda en daarmee zijn reeds de schoonste resultaten bereikt, niet enkel voor wat de gedragingen der meisjes in eu buiten de fabriek betreft, zooais de werk gevers met steeds groeiende belangstelling voor do actie verklaren, maar ook wat de zegenrijke gevolgen aangaat voor de verdieping van het innerlijke leven en het katholiek bewustzijn Kernvorming. Het groote middel daartoe is gebleken de kernvorming, dat zijn de cellen van den Eucha- ristischen Kruistocht. Het kruistocbtleger der fabrieksmeisjes, in gedeeld In groepen van aclit onder een leidster, is massaal georganiseerd in de Katholieke Jeugdvereenlging", ln dit leger kan men even. wel drie colonnes onderscheiden. Bij de in. schrijving als lid der K. J. V. wordt men ingelijfd bij den „Communiebond" en neemt zich ernstig voor minstens eenmaal per maand tot de H. Tafel te naderen. Zes maanden proef, tijd is noodig om als lid van de „Kruistocht- voorwacht" te worden aangenomen. Bij de aanneming neemt men de verplichting op zich, iedere week de H. Communie te ontvangen en dagelijks een geestelijke H. Communie te doen. Men tracht verder in het bijzonder godsdienstig, eerbiedig, welwillend en onderdanig te zijn. Heeft men gedurende een jaar deze verplich tingen van voorwachter'' nauwgezet onderhou den, dan kan men als kruistochter worden aan genomen, hetgeen wil zeggen, dat men vrijwil lig de verplichtingen op zich neemt, zoo mo gelijks dagelijks zich door do H, Communie bij het H. Misoffer met Christus te vereenigen, zich dagelijks in iets te versterven en zich voor. al toe te leggen op de beoefening der onder linge liefde, de verdraagzaamheid en offervaar digheid. Waar, zooals uit de hier opgesomde verplich tingen blijkt, het hoofddoel der beweging in zelfheiliging is gelegen, wordt vooral de kracht gezocht in het bovennatuurlijke middel van het gebed. De natuurlijke middelen worden echter geenszins verwaarloosd. Zoo tracht men de leden van den E. K. tot vastberaden en over tuigde Katholieken op te voeden door het hou den van groepsvergaderingen, waarin op bevat telijke wijzo godsdienst-onderricht wordt go- geven en besprekingen worden gehouden over taak- en standsmoeilijkheueu. In deze groeps vergaderingen heersclrt een buitengewone open hartigheid, waardoor de leidster al de nooden en moeilijkheden van haar clubje leert kennen. Deze groepjes beredderen hun eigen zulten als: contributie-inning, retraitefonds en verder klein bestuurswerlc, propaganda en het uitbren gen van rapporten. Door het retraitefonds worden de meisjes in de gelegenheid gesteld minstens om de twee :!S88S3 jaar aan een gesloten retraite deel te nemen, terwijl om de maand een recollectie wordt ge houden met gemeenschappelijke H. Communie. Behalve de hier boven beschreven groepsver gaderingen hebben algemeens bijeenkomsten van do K. J. V. plaats. Sociaal werk van den E. K. Van het sociale werk, dat door de E. K.-bewe ging wordt verricht, noemen we slechts het organiseeren van naai-, kook- en huishoudcur- sussen, met onderricht in fraaie en nuttige handwerken. Voor ontspanning wordt gezorgd door too- neel- en mandolineclubs, door zang, gymnastiek en reidansen, terwijl zoo nu en aan een excursie naar buiten in de vrije natuur wordt gehouden. Als een middel bij uitstek om den saamhoo- righeidsband te versterken en door de gelijke lectuur den lust naar kennis en ontwikkeling op te wekken, is men thans ook begonnen met het uitgeven van een eigen orgaan „De Roep stem", dat voorloopig tweemaal in de maand verschijnt. Breed is alzoo het terrein van den E. II. Groot is zijn weldadige invloed, maar nog grooter zal deze worden, wanneer aan de fabrieksmeis jes op ruimer basis huishoudondeiwijs kan worden gegeven. Geen enkel fabrieksmeisje moesf daarvan verstoken blijven. Hier heeft de Landsregeering voorzeker ook een plicht te ver vullen en steun en medewerking te verleenen aan den E. IC voor de oprichting en instand houding van een „reizende" huishoudschool of anderszins, waarvan ook de fabrieksmeisjes op de dorpen na haar dagtaak kunnen profiteeren. De teekenen des tijds zeggen, dat het zoeken van werkgelegenheid in de fabrieken door de meisjes nog zal toenemen eu wijl deze meisjes de moeders zullen worden van bet komende ge slacht, daar mag voor haar vorming tot dege lijke huisvrouwen geen offer te groot zijn; daar gaat het om een lands- en volksbelang: E be houd van het Christelijk gezin. Aan het verslag van de Nederlandsche Kabel- fabriek te 's Gravenhage wordt het volgende ontleend: De bedrijfsresultaten zijn ook in het afgeloo- pen jaar weder gunstig geweest en overtreffen die van het vorige jaar. De omzet van ons fabricaat in het buitenland was ook thans gunstig. Geleidelijk aan breidt onze export zich uit, doch tengevolge van de hooge tolmuren stuiten wij in sommige landen op groote moeilijkheden. De bruto-winst beloopt ƒ1.486.499. Een bedrag van 141.026 moet voor afschrij ving worden afgezonderd, waarna een som van 1.345.472 ter verdeeling vul komt. Wij stellen voor om, behalve de statutaire 6 pet., nog een superdividend van 24 pet. uit te lteeren en een som van 136.712 gereserveerd te houden voor jaren, die eventueel minder gunstige resultaten zouden opleveren. Voor de 130 oprichtersbewüzen komt uit de winstverdeeling een bedrag beschikbaar, vol doende om 834 (v. j. 648) per stuk te derla- reeren. Nieuwe fabriek te Nijmegen. WERK VOOR 1500 ARBEIDERS Naar wij vernemen is door de N. V. Acetaai Kunstzijde Mij. Drya een dochtermij. van de N. V. Ned. Kunstzijde fabriek te Arnhem van de gemeente Nijmegen aangekocht een perceel grond, groot 7% H-A. voor den bouw van een nieuwe Kunstzijdefabriek, welke zal werken volgens een nog niet hier te lande toegepast systeeem, n.I. het Acetaatsprocedë. Van parti culieren is ook grond aangekocht in dezelfde omgeving voor den aanleg van de spooraansiui* ting. De terreinen zijn gelegen aan de Munt straat In het verlengde van de Groenstraat. De fabriek zal werk verschaffen aan 1500 arbeiders. HET DIVIDENDVOORSTEL. Op de. op 2 Mei a.S. te houden algemeene ver gadering van aandeelhouders zal o.a. worden voorgesteld een dividend van Ij/, pet. (v.j. 7 pet.) op de preferente aandeelen en 5 pet. (v.j. 3 pet.) op de gewone aandeelen uit te keeren. Door het bestuur der Nederlandsche Hypo theekbank te Veendam (Directie Mr. M. J. Bos en Mr. J. Wilkens) zal aan de algemeene ver gadering van aandeelhouders worden voorge steld, over 1927 een dividend uit te keeren van 42' (als vorig jaar) Per aandeel van 1.000 (waarop 20 pet gestort) en op elk der 600 op- richtersbewtjzen 116 03 (v.j. 115.98). De winst- en verliesrekening over 1927 staat debet voor: 5 aandeelen k f 1000 per prefe rent aandeel 5000; en credit voor: interest van deposito 5.000. TWEE LEIENDEKKERS VAN EEN IIERKDAK AFGEVALLEN. Beiden aan de gevolgen overleden. Zaterdagmiddag ziln de leiendekkers F. Pe ters uit de Jacob Marissfcr. te 's Hage en P. Kolin uit Rotterdam, die werkzaamheden verricht ten op het dak van de R. K. Kerk aan de Hoef- kade, komen te vallen. Ze stonden op een lad dertje, dat tegen het dak van de kapel was geplaatst. Dit 'addertje schijnt te zijn uit- gegl-éden. De Geneeskundige Dienst vervoerde hen on middellijk naar bet gemeente ziekenhuis en naar hot R. K. Ziekenhuis. Eenige uren later zijn de ongelukkige® beiden aan de gevolgen van hun verwondingen overleden. IC was ongeveer' 37 jaar oud en hij was ge huwd en vader van een paar kinderen. In de Donderdag gehouden vergadering van den raad der gemeente Lemsterland werd, vol gens bet ,,Hbld." mededeeling gedaan van een missive van Ged. Staten, waarin dit college de goedkeuring aan de gemeentebegrooting ont. houdt, op grond, dat de raad in December be sloten heeft den gasdirecteur. te Lemmer in zijn functie te handhaven, hoewel deze ambte naar erkend heeft retourcommissies te hebben aangenomen. Daar tengevolge van het korte tijdsverloop tusschen ontvangst eu vergadering B. en W deze missive nog niet hadden behandeld, werd besloten binnen 14 dagen opnieuw een vergade ring te houden om hierover te beraadslagen. WACHTGELDERS NED. SPOORWEGEN. Be kwestie van weder-in-dienstneming In verband met het feit, dat bij de Ned. Spoorwegen bijna alle wachtgelders weer zijn teruggenomen, behalve de uitgetrokkenen en de afgekochten, heeft het hoofdbestuur der Ned. Vereeniging van Spoor- en Tramweg personeel aan de directie der Nederlandsche Spoorwegen het verzoek gedaan om deze uit getrokkenen en afgekochten te willen blijven beschouwen als wachtgelders en hen eveneens weder in dienst terug te nemen, daarbij reke ning houdende met de anciënniteit. De directie der Nederlandsche Spoorwegen heeft daarop het volgende geantwoord: „Wij zijn bereid om zoover dit met de be langen van den dienst is overeen te brengen voor vervulling van eventueele vacatures, waarvoor betrokkenen in aanmerking kunnen komen aan de gewezen wachtgelders (de z.g. uitgetrokkenen) en aan de hiervoren bedoelde onder toekenning van een uitkeering op ver zoek ontslagen personen (de z.g. afgekochten) zooveel mogelijk den voorrang te geven hoven hen, wier dienstverband destijds om bezuini gingsredenen niet verlengd is geworden. Met anciënniteit kunnen wij geen rekening houden; dit zou te omslachtig zijn en ook veelal niet in het belang van betrokkenen zeiven". BFT CONFLICT BIJ NIVé TE HENGELO. De staking ingegaan Toen de stakers bij Nlvê te Hengelo Zaterdag hun laatste weekloon gingen halen, werd hun vanwege de directie medegedeeld, dat zij van af den stakingsdag 4 April als ontslagen werden beschouwd en van dien datum af geen recht meer kunnen doen gelden op loon. ACTIE VAN A. T. O.-PERSONEEL. De bestaande toestand niet te handhaven? Zaterdag werd onder leiding van liet Hoofd bestuur der Ned. Unie van Chauffeurs en overig Automobiel-personeel, aangesloten bij den Gen tralen Bond van Transportarbeiders, te Utrecht een bijeenkomst gehouden van vertegenwoor digers van het in genoemde Unie georganiseer de personeel der Algemeene Transportonder nemers (A.T.O.). De vergadering stelde een ontwerp voor een nieuwe regeling van loonen eu arbeidsvoor waarden vast, hetwelk aan de goedkeuring van het betrokken personeel in een aantal verga deringen in bet land zal worden onderworpen, om daarna als basis te dienen voor een breed op te zetten actie. Eenstemmig was de vergadering van oordeel, dat de bestaande toestand niet mag blijven gehandhaafd en een onderneming als de A.T.O onwaardig is. DE BIOSCOPEN EN DE „STILLE WEEK". De politie maakt proces-verbaal op wegens het maken van muziek. Naar het „Vad." meldt, heeft de politie pro ces-verbaal opgemaakt tegen den heer Viskoper directeur van het ApollotUeater, wegens het doen maken van muziek in zijn bioscoop te 's Hage op Donderdagavond, waarvoor geen ver was verleend. Men wil thans een rechterlijke uitspraak uitlokken, waarbij het Apollo-thea- ter als proefkonijn dienst doet. Het publiek in de zaal heeft van het optre den der politie niets gemerkt: de voorstelling en de muziek zijn gewoon doorgegaan. HET NIET-VERLEENEN VAN HULP AAN IN NOOD VERKEERENDE VISSCHERS De kantonrechter te Goes veroordeelde J. Z. schipper te Ierseke wegens het niet verleenen van hulp aan de in nood verkeerende beman ning van het visschersvaartuig Bru 47 tot een hechtenis van één maand. OPHEFFING VAN TOLLEN. Op initiatief van de Vereeniging van burge meesters van Vianen en Omstr. werd te Utrecht 'n door de besturen van ongeveer 22 gemeenten bijgewoonde vergadering gehouden, waarin de mogelijkheid werd besproken van de opheffing der tollen te Jutfaas en Vreeswijk, welke de ge meente Utrecht jaarlijks 25.000 aan pacht gelden opbrengen. Men besloot te pogen een regeling te vinden tot opheffing van deze twee tollen, b.v. door overdracht van den weg aan het Rijk. Daartoe werd een studie-com missie benoemd. TEGEN DE ZEDELOOSHEID IN AMSTERDAM Op last van B. en W. te Amsterdam is het perceel aan de Heerengracht op grond van de Politieverordening gesloten, als zijnde een in richting waar bij herhaling uit winstbejag ge legenheid. werd gegeven tót plegen van ontucht. «www NOODTOESTAND TE LEK KERKER K. In een gedeelte van een spuithuisje is van Gemeente wege een familie ondergebracht. In een ruimte vn.11 2% x 3 Meter moet een gezin van man, vi-ouw en vijf kinderen eten en slapen, terwijl stookplaats, waterleiding en W. C. ontbreken. Het gezin voor de woning gekiekt. Zondagochtend is op 76-jarigen leeftijd te 's-Gravenliage overleden prof. ir. S. G. Everts, oud-hoogleeraar aan de Technische Hooge- school te Delft en voorzitter o.a. van de Ver eeniging „Het Ned. Wegencongres". Prof. Everts was commandeur in de Orde van Oranje Nassau en ridder in die van den Nederlandschen Leeuw. De teraardebestelling van het stoffelijk over. schot zal Donderdag a.s. plaats hebben op Oud Eik en Duinen te Den Haag. De rouwstoet zal te half 12 van het sterfhuis, Stadhoudersplctn 29, vertrekken. In den ouderdom van 77 jaren is Vrijdagnacht na een ziekte van enkele weken in 't zieken huis te Wageningen, waar hij een operatie on derging, overleden prof. dr. J. Ritzema Bos. Ritzema Bos heeft de phytopathologie hiei te lande gegrondvest en voortdurend aan hare ontwikkeling medegewerkt. Hij mag dus met recht als de vader van dezen tak van weten schap in ons land worden aangezien, en genoot liet volste vertrouwen in and- en tuinbouw, leringen. PASCHEN IN" DE BLOEMBOLLENSTREEK. Een extra bollomlag. Eerste Paasehdag gaf juist genoeg lente om den menschen, die maandenlang in de zonlooze stadskwartieren opgesloten zaten, uit te noo- digeu om schuchter eenige plannen te maken voor uitstapjes op den Tweeden Paasehdag, Maar de lenteweelde, die Maandagmorgen over Holland uitbarstte, noopte iedereen tot. uitgaan en bij voorkeur werd als doel blijkbaar, en heel natuurlijk de bollenstreek uitverkoren, waar de lente- en zomerweelde jaar in jaar uit haar eerste triomfen viert. Het was een teleurstelling geweest voor de kleine middenstanders in de streek tusschen Haarlem en Leiden, dat niet, gelijk nu al eenige jaren achter elkaar, de Paaschdagen als de officieel® boll endogen konden aange kondigd worden. De kleurenpracht van de bollenstreek werkt echter fascineerend genoeg om de stadsmen- schen met wat minder tevreden te stellen eu zoo werd Tweede Paasehdag een extra bollen- dag. Wie een tocht naar Haarlem en de om geving heeft gemaakt, zal tevreden zijn ge weest, want zijn verwachting mocht niet hoog gespannen zijn, en wat er voor moois was aan narcissen en enkele hyacinthen werd door de zon in een feilen kleurenbrand gezet. Vele middenstanders hebben een goeden dag gehad en hopen, dat het een voorproefje is van wat er nog komen kan. Voor een niet-officieelen bollendag is het zeer druk geweest, en tweede Paasehdag was m Haarlem een mooi begin van het zomerseizoen 192S. In Haarlem en Heemstede waren speciale maatregelen voor Eerste Hulp bij ongelukken genomen, maar, beholve eenige van onheteelte- n end en aard. hoorden wij niet van ernstige ongelukken. PRINS HENDRIK IN ITALIë. Z. K. H. Prins Hendrik, die op het oogea- blik te Lugano vertoeft, beeft Zaterdagmiddag vergezeld van den consul-generaal der Neder landen te Milaan, den heer E. B. M. de Visser, een bezoek gebracht aan de kunstzijdefabriek Italo Olandese Enka, welke gevestigd is te Pa lestro (prov. Pavia). Na de fabriek bezichtigd te hebben begaf Prins Hendrik zich weer naar Milaan. Na een kort verblijf aldaar, keerde UJJ wed- r naar Lugano terug. INBRAKEN. Vrijdagnacht is te Katwijk aan Zee op drie plaatsen ingebroken en wel bij T. aan df Boulevard, bij Z. aan de de Sclieveningen, straat en bij v. E., winkelier Duinhof, Bij de zen laatste wordt 150 vermist. Vrijdagnacht is ingebroken in de bureaux van het „Dagblad van Arnhem" in de Nleuw- straat te Arnhem. Toen men des morgens op het kantoor kwam, bleek dat daar alles overhoop was ge baald. Zoowel op de administratie als op dv redactie waren alle kasten eu landjes nage snuffeld. Dë laden die gesloten waren, zijp opengebroken. Uit de lade van een bureau of de redactie is een bedrag van ruim 600 onb vreemd. J

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1928 | | pagina 13