DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
51ste Jaargang
Dinsdag 10 April 1928
No 15139
Bit irammer bestaat ait vier bladen
TADSNIEUWS
GRONDBELASTING
PATER P. ZOLTMIILTllilt
Uit de Missie terug
GOUDEN JUBILé
OM DEN N V-B.-BEKER
D- H. S.D. II. C. 2—2
BURGERLIJKE STAND
DE WERKVERSCHAFFING TE EENERVELD
EEN FIASCO?
VERDRIETIGE PAASCHDA^E.n
De bijeenkomst in het Volksgebouw
Maandagmorgen dan om 11 uur kwamen de
„Eenervelders" in 't Volksgebouw aan de
Tuinlaan bijeen. De vergadering was druk be
zocht, ook door aangewezenen van de heden
voor liet eerst -vertrokken derde ploeg. Aan
wezig waren medé de raadsleden Cotié en
Fetten.
AGENDA
Zondag 15 April
KUNST-AGENDA
TE ROTTEIiDAM
Spiritus
NIEUWE SCHIEDAMSCHE C0URA1
Bureau: KOEMARKT 4- SCHIEDAM. Telefoon Intercommunaal no. 68085
ABONNEMENTEN: per 3 maanden 3.25, per maand A 1.10, per week 25 ct.
Franco per. post 3.75 per kwart. Afzonderlijke nummers 5 ct. Postchèque en Girodienst S1440
ADVERTENTIëN 15 regels 1.55. Elke regel meer 30 ct Reclames tussehen deu tekst 60 ct
per regel. Kleine advertenties: 30 woorden 25 ct. elk woord meer 5 ct. tot een maximum van
50 woorden. Kabouteradv. 5 reg. 0.50 10 reg. 0.75 15 reg. ƒ1 Incassoksten worden berekend
f 5ft0 bii overliiden door een ongeval: 500 bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250 bij verlies van een hand, een voet of een oog; 150 bij veihes v -ut een duim7o bij vei .«es
vanateSênnSIsaSr Z/ 50 t^e voorste ledematen alle vingerspan een hand; 25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand d,t blad worden afgedrukt,
van een wijsvm0eif au uitkeeringen ingevoLe deze verzekering zijn herverzekerd bij de Nieuwe HAV Bank, Lange Haven no. 103, Schiedam.
Bij ut krat1'!tens wetten of verordeningen,
voorgeschreven en andere officieel©
;>f on aankondigingen van het
Gemecntehestuur
Ter algemeene kennis wordt gebracht, dat
de staat aanwijzende uitkomsten van de
metingen en de. krachtens art. 14 der wet op
de Grondbelasting, vastgestelde schattingen
van gebouwde en ongebouwde eigendommen
binnen deze gemeente gelegen, gedurende
dertig dagen ter inzage op de Secretarie (af-
deeling A) is nedergelegd.
Schiedam, 10 April 192S.
Na twintig jaar Gongoleven komt. pater
Piet Zoetmulder, van de Sociëteit der Witte.
Paters, volgens een op Paasch-Zaterdag bij
de familie alhier ingekomen bericht, naar
Europa terug. Genezing van de ziekte, waar
voor de missionaris in 1922 ter opsterking
reeds naar Holland was gekomen, is, vol
gens de meening der doktoren, in Afrika
niet meer te verwachten, zoodat zfcn Bis
schop zich genoodzaakt zag hem mede te
deel en, dat hij hem niet langer ln zijn
zware missiegebied durfde houden en terug
keer naar Europa noodzakelijk werd ge
oordeeld.
Van Mpala aan het Tanganyika-meer gaat
Zijneerwaarde over den Congostroom dwars
door Afrika naar de Westkust tot Borna,
om zich dan te Matadi naar Antwerpen in
te schepen. Waarschijnlijk ts Zijneerw. reeds
en route.
Zooals pater Zoetmulder aan zijn familie
schreef, hoeft men hem „niet met een
ziekenwagentje te komen afhalen, want hoe-
Vel ik voor Afrika de krachten niet. meer
heb, hoop ik toch in Europa nog iets nuttigs
Voor de Missie te kunnen gaan verrichten.
Op 22 October 1923 was pater Zoetmulder
per Elisabethville voor de tweede maal naai
zijn missie in den Congo vertrokken.
Menigeen zal zich wellicht nog herinneren
hoe hij een drietal weken te voren in den
R. K. Volksbond alhier op de hem eigen
sympathieke wijze, in prettigen verteltoon
Van zijn missiewerk onder de zwartjes ver
haalde.
Morgen herdenkt de heer J. v. d. Graaf den
dag, dat hijvoor 50 jaar in dienst trad bij de
firma J. Mak en Zonen, zeil- en zakkenmaker,
Bvoersveld.
Op 12-,jarigen leeftijd bij de firma in dienst
gekomen, is hij daar tot nu toe onafgebroken
Werkzaam geweest.
De Schiedammers verschijnen volledig, ter-
Wijl D. H. O. met 4 invallers verschijnt. On
middellijk na den aftrap nemen de Delftena
ven het spel in handen, en reeds na 10 minu
ten hebben ze de leiding, door toedoen van v.
d. Dragt, die met een hard, schuin schot doel
punt. D. H. S. wordt op eigen helft terugge
drongen. Harde schoten van Molendijk en
Brugman vliegen juist naast. D. H. S. heeft
Succes, wanneer de Jong met een vliegend
Schot, de partijen op gelijken voet brengt
(1-1).
Na de rust is D. H. C. weer liet eerst aan
vallend, en uit een keurig opgezetten aanval
Is het Bout, die hun met een frai schot de
leiding hergeeft. De Schiedammers spelen niet
ontmoedigd verder en de Delftenaren moeten
zich tot verdedigen beperken.
Na een half uur komt het welverdiende
tweede tegenpunt. De in het nauw gedreven
B. H. C.-back Versteeg, speelt in het beruchte
gebied den bal met de hand. De Jong zet
den toegestanen strafschop in een doelpuot
om.
Beide partijen krijgen nog eenige kansen,
maar geen van beiden weten ze het net te vin
den, zoodat, wanneer de scheidsrechter einde
Blaast, de stand nog gelijk is. De Schiedam
mers speelden allen een zeer goeden wedstrijd.
D. H. C. komt door dit gelijke spel in de
Volgende ronde.
GEBOREN: 7 April: Josephina Petronella
Clara, dochter van A. T. Vierboom en E. H. P.
M illemse, Rijnstraat.
OVERLEDEN: 6 April: C. M. J. Schiiter,
43 j., echitgenoote van J. A. Middendorp, Rijn-
"G'aat; C. J. de Raaij, 26 Nassaulaan; A. M.
Van Dijk. 82 j., Nieuwe Haven.
DE POPOCATEPETL DE MEXICAANSCIIE VESUVIUS is reeds geruimen tijd ih werking,
doch de laatste dagen zoo hevig dat de bewoners aan den voet van den berg hun huizen
moeten verlaten.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag zijn
voor de tweede maal de ploegen werkloozen, die
op de werkverschaffing van „Do drie Provin
ciën" ln het Eenerveld. op de grens tussehen
Drenthe en Friesland het zware ontginnings
werk verrichten naar hun gezin teruggekeerd.
Eén ploeg is daar in het Noorden thans vier
weken aan het werk geweest, de andere veer
tien dagen. Er waren ons geruchten ter oore
gekomen, dat het met die werkverschaffing
heelemaal niet goed ging, dat vrijwel niemand
terug wenschte t.e gaan en zoo zijn we Zater
dagmiddag eens Poolshoogte gaan nemen bij
een aantal van de mannen, die zoo juist weer
na een afwezigheid van bijna twee weken bij
vrouw en kinderen waren teruggekeerd. W e
troffen het.
Een vijftal over beide ploegen verdeeld, dat
we bezochten, was gaarne bereid ons alle in
lichtingen die we mochten wenschen, te ver
schaffen. We begonnen met op te merken, dat
we geen namen zouden noemen, dat ze dus alles
konden zeggen wat hun op.het hart lag.
Maar wij mochten gerust hun namen ver
melden, als wij dat wenschelijk vonden.
De stemming, die we aantroffen, was verre
van opgewekt. Wij, en de teruggekeerden met
hun gezinnen, hadden het zoo gaarne andei s
gehoopt. De Paaschdagen na lange afwezigheid
weer bij vrouw en kinderen te kunnen door
brengen, dat moest toch een innige vreugde
zich in aller blik doen weerspiegelen. Doch de
stemming was gedrukt, verdrietig, moedeloos.
Toch trof het ons sterk, hoe geen enkel bit
ter woord werd gesproken. Het waren ernstige
mannen, met wie wij ons onderhielden, allen,
zonder uitzondering van goeden wil; alien
gaarne bereid om voor hun gezin te wei ken, al
len met moed naar het heideveld getrokken in
het vaste vertrouwen, dat zij door hun arbeid
het genoegen zouden mogen smaken, hun ge
zin dat reeds zoolang tekort was gekomen, er
weer bovenop te liolpen. En bnn vrouwen va-
ren hun een steun geweest. Overal waar wij
kwamen het was in den vroegen Zaterdag
middag en de kleuters die we zagen rondloopen
vragen ook moeders werk zag het er zinde
lijk uit en de eerste indruk was steeds, dat wij
met keurig nette gezinnen te doen hadden, waar
'n flinke bekwame vrouwenhand de gangen van
Ihaar huisgezin bestuurt.
Het was overal, zonder verschil, hetzelfde
verhaal. Het zou eentonig worden als wij een
relaas gaven van wat we bij leder te liooren
kregen, want steeds kwam het op hetzelfde
neer.
Bet eten: niet slecht, maar de kok is niet
bekwiaam voor zijn werk; de kost die verstrekt
wordt, deugt niet voor den zwaren veldarbeid;
eens was de erwtensoep bedorven, eb ander
warm eten was er niet;; in de veenaardappe-
len, die worden gegeven, zit geen voedsel; het
is slechts maagvulling. Er moest ook meer vet
in het eten zitten. Opgemerkt werd ook nog
dat het wellioht aanbeveling zou verdienen,
het „diner" tussehen den middag en niet des
avonds te geven.
Huisvesting en ligging: goed; alles is net,
zindelijk. We stollen geen overdreveneiscben,
mijnheer, en daarom moeten we in dit opzicht
tevreden zijn."
De verhouding met keetbaas en opzichters
laat niets te wenschen over. Het zijn geschikte
men3chen, eerlijk en hulpvaardig.
Tenslotte zou alles goed gegaan zijn, zeker
als ook het eten nog rat meer voldeed, wan
neer en hier hebben we de algemeene klacht
het loon ook maar eenigszins in verhouding
stond tot het gepresteerde werk. Men wees
er ons uitdrukkelijk op, dat de tweede ploeg
niet van dezelfde kwaliteit was als de eerste.
Die tweede ploeg werkte voor een deel niet
met hetzelfde animo, denzelfden goeden wil,
als de eerste. Er waren elementen ondier, die de
ploeg trachtten te bederven. Wanneer clan ook
die verdienste van deze ploeg niet gunstig is
uitgevallen, kan men daarop geen afdoende
conclusie bouwen.
Door allen zonder uitzondering werd dan
betoogd, dat met de geldende regeffiing een be
hoorlijk loon niet' is te maken. Wanneer een
volslagen grondwerker het met de vijftig pro
cent toeslag in veertien dagen niet verder kan
brengen dan tot het maximum van 44, dan
volgt daaruit, dat voor beginnelingen de loon
regeling van dien aard is. dat zij ontmoedi
gend moc-t werken Wat zij dan hadden thuis
gebracht
Een had het in de eerste veertien dagen
weten te brengen tot 26.88. de laatste veer
tien dagen was zijn verdienste tot 24.36 ge.
daaldvoor een ander waren deze cijfers 22
en 26; een derde 22 en 25.
Een huisvader, die voor het eerst was ge
gaan, bracht 12.50. De eerste week had hij
rond 5, de tweede week 7.50 „verdiend".
Ook al houdt men er rekening mee, dat weke
lijks voor den kost en den kok 4 per persoon
wordt betaald, dan begrijpt men toch, dat het
aan moeder gegeven loon niet met een ge
voel van trots wordt overhandigd. Tegenover
wat men aan steun als werklooze ontving,
is het loon, dat na veertien dagen harden ar
beid wordt afgedragen vaak nog minder. Het
eenige wat men dan heeft bereikt, is dat men
voor zichzelf de kost heeft verdiend. Het huis
gezin. blijft in even groote zorg achter.
Hèt werk is zwaar, zoo zwaar, dat eenigen
vreesden het niet te zullen kunnen volhouden.
Her eerste spit, met de dikke heiwortels, eischt
veel inspanning, het tweede is lichter, maar
komt er dan nog een derde of vierde bij van
dien zwaren grond, dan raakt men al gauw
doodop. Anderen intusschen, toegevend dat het
werk zwaar is, hadden niet gemerkt, dat hun
gezondheid er schade van ondervond.
Geklaagd werd ook, dat voor den tijd dat
wegens de weersgesteldheid niet kon worden
gewerkt, niet werd betaald. Zoo had de eefiste
ploeg nog niets vergoed gekregen voor don
anderhal ven dag verzuim wegens vorst, hoe
wel die vergoeding was toegezegd. Er werd op
vertrouwd, dat ze nog zou worden gegeven. An
deren waren er die meenden minder loon te
hebben gekregen, dan waarop zij volgens de re
geling recht hadden.
In tussehen werd hiertegenover getiteld, dat
men bemetingen kan hanv,ragen, die steeds
wordt toegestaan en dat de opzichters niet
naar zich toerekenen.
Met dat a! zijn het voor onze Eenervelders
geen prettige Paaschdagen geweest; ze waren
verdrietig omdat ze zagen aankomen, dat waar
op zij zooveel hoop hadden gebouwd, voor hun
gezin een mislukking zou gaan worden.
Of zij ierug gingen?
Eén bleef zeker thuis; van de anderen wil
den een paar afwachten, wat de vergadering
die Maandagmorgen in het Volksgebouw zou
worden gehouden, uithalen zou.
De voorzitter van het comité, dat deze bij
éénkomst had uitgeschreven, de heer L. Roe-
iters, hield een toespraak, waarin hij uitvoe
rig zijn persoonlijke ervaringen bij het ontgin
ningswerk weergaf.
Spr. begon met ©en overzicht be geven van
de lóonen, die verdiend worden, en waarvan
de regeling is als volgt: voor het al'spitten
van 100 M2. van de tweede diepte 2.50 pius
50 pot. toeslag; voor 100 M2. van de derde
diepte (60 c.M. graven) 3.50 plus 50 pet. toe
slag, en voor 100 M2. van de vierde diepte
(80 cM. graven) 4.25 plus 50 pot. toeslag.
Voor het wegrijden van grond, waarmee oven»
enkele weken een aanvang' wordt gemaakt, is
bepaald dat per kubiekea meter grond 8 cent
zal betaald worden; hier komt nog 50 pet.
toeslag' bij, zoodat. voor een hoeveelheid grond
van 1 M3. een bedrag van 12 cent betaald zal
■worden. Dus nog géén cent per kruiwagen,
daar een kruiwagen 13 a 15 malen vol moet
worden weggebracht om een kubieke meter
grond te vervoeren.
Toen de Schiedammers verschillende klach
ten bij het gemeentebestuur hadden inge
diend en enkele vragen gesteld, ontvingen zij
een schrijven van de heeren v. Gorkum (direc
teur van de gemeentelijke arbeidsbeurs) en
v. d. Vlies (voorzitter van het burgerlijk arm
bestuur), waarin de opmerking werd gemaakt,
dat de vragen niet bij het gemeentebestuur
thuis hooren; de gestelde vragen zijn toen ter
kennis van den heer Falkema gebracht.
Spr. en nog een andere Schiedammer,, heb
ben met den heer Falkema gesproken over
vergoeding' van vorst- en regendagen. De heer
Falkema, die zeide, dat dit een kwestie van
rijk en gemeente is, zou er over schrijven:
dus wordt er niets bereikt.
De eerste 3y2 dag werd voor een uurloon ge
werkt; dat was een gunst, waarvoor de tweede
ploeg niet in aanmerking kwam.
De ligplaatsen waren behoorlijk; helder en
netjes. Het woonvertrek is echter te klein,
wanneer zich daar 50 mensch.en in bevinden.
Het is er een gewirwar van door elkaar loo-
pende menschen en de baas, die een verande
ring in dezen toestand wil brengen, heeft het
plan om eén tent té laten opslaan, voor het ge
bruiken van het middagmaal.
Toen de Schiedammers aankwamen, werd
er gesproken over een tariefloon. Velen wisten
niet wat een are was, laat staan, wat zij kon
den verdienen, 's Avonds, toen velen zagen,
dat zij slechts 0.75 verdiend hadden, terwijl
zij bovendien konden klagen over pijn in de
lenden, zagen zij in, dat de toestand niet roos
kleurig was.
Aan den baas is toen gevraagd, of zij zich
niet gedurende enkele wéken voor een vast
loon konden inwerken. Hij voelde hier veel
voor, maar wilde nog niets beloven. Hij zou
vragen of het mogelijk was. Maar, als je daar
wat vraagt, gaat het in den doofpot!
De kwestie van de vorst- en regendagen zou
in Schiedam onderzocht worden; in Schiedam
werden echter de rollen omgekeerd. De men-
schi?n in Eenerveld zien de Schiedammers aan
voor lanterfanters, die tot nog toe van den
steun geleefd hebben, en lachen om hun
eischen. Tegen den burgemeester van Norg
heeft spr. gezegd, dat hij zich vergiste; de
meesten hebben zich vrijwillig aangemeld, met
de gedachte aan een behoorlijk loon.
De menschen werden moedeloos. Toen zij
zagen, dat zij nog geen gulden per dag ver
dienden, gebeurde liet wel eens, dat zij even
rust namen, met de gedachte: de vijf cent, die
ik in een half uur verlet kunnen mij ook niet
rijk maken.
De voeding laat veel te wenschen over; over
dit ondisrwerp is al veel gepraat, maar het
resultaat I's nog het zelfde. In de eerste 14
dagen is er één maal behoorlijk eten geweest;
toen de kok er niet was.
Nadat de kok was gewaarschuwd, ging
hij toch voort met de verkeerde bereiding
van het eten, met het resultaat dat hij
koffie en thee door elkaar gooide.
Eens gebeurde het, dat er modder uit de
zuurkool kwam; toen de kok hierna op
merkte: dat is hout! heeft spr. gezegd:
dat hoort er ook niet in!
Na.de eerste 14 dagen wilden de betrokken
autoriteiten niemand meegeven om den kok
te leeren koken, al was het maar voor 14
dagen of 4 weken.
Het eten zelf vond spr. in het algemeen
gesproken, niet slecht. Een enkelen keer
was er eens iets aan de worst, maar dat
nam spr. niet zoo ernstig op. Het brood
is goed, maar de prijs, die voor de aard
appels betaald wordt, is te veel. De veen-
aardappels waarvoor 2.75 per H.L. wordt
betaald, kosten in werkelijkheid slechts
1.75.
Van het menage-geld, vier gulden per
persoon, moet 0.40 af om den kok te
betalen, plus 0.10 voor kolen en petroleum,
terwijl vóór het vertrek heelemaal niet
over geld is gesproken.
De dagtaak is voor iederen ongeschoolde
te lang. Indien de werktijd met twee uur
bekort werd, zou dit een aanmerkelijke
verbetering zijn; de baas en de voorman
vonden de werktijden, zooals ze nu gelden,
ook veel te lang.
Wij willen wel, aldus besloot spr., maal
ais de dagtaak te lang is, wordt er toch
niets uitgevoerd.
's Maandags repetitie Muziekgezelschap --*t.
Ambrosius, 8 uur, R K Volksbond.
lederen Maandagavond clubavond R li.
Damclub 1 D O., Patronaatsgebouw l.ange
Haven; aaDvang 8 uur.
lederen Maandag repetitie R. K. Gemengde
Zangvereentglng Lorenzo Perosi. Gebouw II. K.
Volksbond (groote zaal) Aanvang hall negen
precies.
Dinsdags bestuursvergadering R K. Me'.aal-
bewerkersbond „St. Eloy" Gebouw R K. Volks
bond
Eiken Woensdagavond R K Burgerjonge-
Uugenvereeniglng „Kath. Streven", Gebouw
Kath Kring Aanvang half zeven.
lederen Woensdagavond van 7 uur tot halt
9 'zitting bestuur Spaarfonds R K S V ËxceL
sior; Gebouw R K Kring.
lederen Woensdag Repetitie Konlnkl. Maa-
nenzangvereeniging „Orpheus" Gebouw Lt K.
Volksbond Aanvang batf negen.
Eiken 2en en 4en Vrijdag van de maand ver.
gadering Katholiek Leven, Gebouw Katholie
ke FCring %Vi uur predek
Iederen Zaterdagmiddag van 2 tot 6 uur 3
geopend het Stedelijk Museum, St. JorU
Doele, Doeleplcln.
Donderdag 12 April
Achtste jaarfeest van de R K. S. V.
„Excelsior". Zaal R. K. Volksbond. Aanvang
8 uur.
Uitvoering R. K. Tooneelvereemiging „St.
Servatius". Opgevoerd wordt ,,'t Hoogste Goed"
door Louis Haver Gebouw R K. Volksbond,
Woensdag 18 April
R. K. S. V. „Excelsior" Lezing met llchtbeel.
den, te geven door den heer Max Janse, over
cricketsport Gebouw Kath Kring.
Achtste uitvoering Strijkorkest „Onder Ons".
Medewerking tooneelvereeuiging Vrienden,
kring", gebouw „Musis Sacrum."
Créfin
10 April: Groote Schouwburg, Pygmalion
(Ro-tt. Hofst.tooneel) 8 uur (voor volw.)
Tivolischouwburg, M'n Vader en ik (Schouw-
tooneel) 8 uur (voor volwassenen).
11 April: Groote Schouwburg, Griifln
Mariza (I-Iirsch-Operette) 8 uur.
12 April: Groote Schouwburg,
Mariza (Ilirseh-Operette) 8 uur
14 April: Groote Schouwburg, Madame
Sands-gêne (Rott. Hofstadtooneel) 8 uur (voor
volwassenen).
D a g e 1 ij k s: Circus-schouwburg, Z'n Edel
achtbare.... Coremaus (Spree-gezelscbap) 8
uur.
Bioscopen: goedgekeurde "programma's
tot en met Donderdag 12 dezer in: Thalia
(voor volwassenen): Grand Théatre (voor
volwassenen); Luxor; Corso (voor volw.);
Olympia (voor volw.); W. B.-Theater (voor
volwassenen).
BEL'KS VAN SCHIEDAM
Moutwijn
SCHIEDAM, 10 April. Officieele mootee-
r:ag van de Commissie mi de Kamer van
Koophandel.
Moutwijn 46 pCt. 18.50 per H. L. <1
Namens de commissie voor de noteering.
H. J. JANSEN.
SCHIEDAM, 10 April. Men noteert voor
melasse spiritus 100 pCu. I 28.— pej H L
Ruwe graanspirltus 60 pCt. 17
Spoeling
Noteering 1.4'
Onderlinge besprekingen
Na deze toespraak werd door de aan
wezigen uitvoerig van gedachten gewisseld.
Gedurende deze besprekingen werden de
door den voorzitter naar voren gebrachte
feiten grootendeels onderstreept.
Uit de vergadering gingen stemmen op,
om niet naar Eenerveld terug te gaan, dan
tegen dezelfde condities volgens welke de
Utrechtsche- en Amsterdamsche arbeiders
werken.
Volgens den heer Collé was deze zaak te
„gehaaid" voorbereid, om goede resultaten
af te werpen. Enkele grondwerkers zijn op
zettelijk met de eerste ploeg meegezonden,
en ln den Raad zal met hun loonen wel
geschermd worden.
Wij hebben hier niet te doen met een
serieuze werkverschaffing, maar met een
„strafkolonie"; de „heeren" denken dat de
arbeiders te lui zijn.
Door wethouder de Bruin over wiens
niet-aanwezig zijn op deze vergadering men
niet erg tevreden was moet ge.egd zijn,
dat de gemeente niets meer in (Aze zaak