FEUILLETON
DONDERDAG 12 APRIL 1928
TWEEDE BLAD
PAGINA 2
HET MIJNBEDRIJF
DE ENKA
NED ERLAN D S CHE TUIN BOU WRAA D
VERDRONKEN.
G EZONDHEIDSCOMMISSII
IN ZUID-HOLLAND
DE MARIARIDDERS
ST. WILL1BRORDUSFEDERATIE.
Achtste Jaarvergadering
In liotel „Noord-Brabant" te Utrecht bad
gisteren de achtste jaarvergadering plaats der
St Willibrordusfederatie onder leiding van den
heer H. G. de Boer, aan wiens openingswoord
het volgende is ontleend
De jaren van malaise zijn wij in ons vereenl-
gingsleven te boven. Er is groei. De gunstige
verschijnselen strekken zich niet uit tot het
stoffelijke, er is ook in ander opzicht groet
Er is een geest van de meest hartelijke samen
werking tusschen de onderwijzers van het
Aartsbisdom en het Bisdom Haarlem.
Wat betreft de salarleering is nog geen rust
te verwachten, zoolang de eerste maatregel:
de uitvoering der motie-Bulten —van Schalk
achterwege blijft en als tweede maatregel vol
ledig herstel wordt gebracht. Wij willen terug
naar 1920 moet het zijn, desnoods in meerdere
étappen kan het zijn in snel tempo.
En zonden wij over de classificatie mogen
zwijgen? De onmogelijkheid om thans op dit
terrein iets te bereiken, sluit niet in, dat we
berusten.
Naast de aangestipte vraagstukken is er nog
een reeks feiten die niet minder voortdurende
bestudeering eischen. Het aansluitings-pro
bleem van lager- en middelbaar onderwijs
heeft niets van zijn urgentie verloren. De wijze
van opleiding, de aard der examens, het getal
der opleidingsinrichtingen, het rredes-vraag-
stuk, de internationale betrekkingen, zij blijven
onze aandacht vragen.
Het jaarverslag van den secretaris werd ver
volgens goedgekeurd.
Na eenige bespreking over de gevoerde sa
larisactie werd uit de vergadering dank ge
bracht aan de vertegenwoordigers voor hunne
verrichte werkzaamheden.
Aan de orde werden vervolgens gesteld de
rekening en verantwoording van den penning
meester over 1927. De balans gaf een bedrag
in actief en passief aan, gToot f 1429,10%, ter
wijl onder het passief een Baldo is groot
t 369.10%. De controle-commissie had de be
scheiden van den penningmeester in orde be
vonden. De balans werd goedgekeurd. De be
grooting voor 1928 werd vastgesteld op een
bedrag aan Inkomsten en uitgaven groot
t 3163.50 w.o. een post onvoorzien groot
t 211.25 terwijl er een balanssaldo ls groot
t 123.81%.
Op voorstel van het bestuur werd besloten
de contributie voor 1928 op f 1 per lid te be
palen.
Het jaarverslag van den redacteur-secreta
ris van Het Katholieke Schoolblad werd na
een enkele opmerking goedgekeurd, waarna de
Inhoud van het blad uitvoerig werd besproken.
De rekening en verantwoording van den ad
ministrateur werden goedgekeurd en de begroo
ting voor 1928 vastgesteld.
Herkozen werd tot voorzitter de heer H. O.
de Boer uit Katwijk Binnen, tot secretaris de
heer E. J. Luyf uit Baam en tot penningmees
ter de heer van de Krogt uit Lelden.
Voorts werd goedgekeurd een voorstel van
de af deeling Bergh der St. Lebnïnnsvereeniging,
waarin aan het bestuur der Federatie werd op
gedragen actie te voeren om te komen tot een
toodanige wijziging van het program voor het
examen voor de hoofdakte, voor wat het vak
wiskunde betreft, dat voor het examen in dit
yak zijn vrijgesteld: le. de candidaten, die in
het bezit zijn van een acte wiskunde M. O. Of
L. O. of van een eind-diploma H. B. S. met
5-jarigen cursus of gymnasium; 2e. de candi
daten, die op het examen voor de onderwijs
akte of op een vroeger afgelegd examen voor
de hoofdakte voor het vak wiskunde tenminste
het cijfer 6 behaalden.
Punt 1 van dit voorstel werd aangevuld met
de bepaling: die den wensch uitspreken van
deze vrijstelling gebrgik te maken en punt
met de bepaling, dat de verkregen rechten niet
geschonden zullen worden, (niet van terugwer
kende kracht).
Eveneens werd besloten actie te voeren, dat
de candidaten voor de hoofdakte vrij zullen
zijn In de keuze der commissie.
Voorts werd het federatiebestuur opdracht
gegeven de mogelijkheid te overwegen dat de
E K. Bijzondere onderwijzers zitting krijgen
Jn den Onderwijsraad.
Pojsr-is de vergadering niteen.
RAAD VAN STATE
ST LEBU1NUSVEREENIGING
Algemeene vergadering
Te Utrecht had Dinsdag de algemeene ver
gadering plaats van de St. Lebuinusver. onder
presidium van den heer W. Wiltschut, voor
zitter, die in zijn openingswoord een enkel
woord wijdde aan de nagedachtenis van Dr.
Schaapman. Wat de positie-verbetering aan
gaat, merkte spr. verder op, dat deze meer een
zaak is van de federatie. Na veel bespreking
is er in de bijzondere commissie van overleg
In onderwijzerszaken een aparte salarisrege
ling vastgesteld.
De secretaris, de heer E. J. Luyf, deelde o.m.
mede, dat het ledental in 1927 met 143 toenam,
terwijl zich nu in het afgeloopen kwartaal 36
leden opgaven.
Onder applaus werd op voorstel van den voor
zitter besloten een telegram te zenden aan
Mgr. H. van de Wetering.
De rekening en verantwoording van den pen
ningmeester vermeldde een eindcijfer groot
ƒ9.860.74, terwijl er op 31 December 1927 een
saldo was groot ƒ898.01. De balans over 1927
vermeldde als eindcijfer ƒ1.567.39.
Aan de orde kwam vervolgens een voorstel
van de afd. „Boven Betuwe" om de onderwij-
zersdagen door 't hoofdbestuur te doen subsi
dieeren. Het hoofdbestuur meende aanneming
van dit voorstel te moeten ontraden, daar Wiet
nog onmogelijk Is, te overzien, hoe de R. K.
Onderwijzersdagen zich in de toekomst zullen
ontwikkelen.
Het voorstel werd na eenige bespreking ver
worpen.
Rector W. R. de Jong, algemeen inspecteur
van het R. K. Onderwijs in het Aartsbisdom,
hield vervolgens een inleiding over godsdiens-
sitige opvoeding.
Na een hartelijk •uankwoord van den voorzit
ter en het a.pplaus der aanwezigen werd aan de
orde gesteld de begroeting 1928, welke werd
vastgesteld oip een bedrag van 11.349 aan in
komsten en uitgaven.
Bij de behandeling dezer begroeting werd
aangenomen een voorstel om de contributie te
bepalen op 7.
Vervolgens hadden enkele verkiezingen
plaats, Het periodiek aftredend hoofdbestuurs
lid, de heer H. D. v. d. Borg werd herkozen; in
de plaats van mej. E. M. Groothuls, die als
hoofdbestuurslid had bedankt, werd gekozen
mej. M. J. E. Orth te Soest; de voorzitter, de
heer W. Wiltschut en de secretaris de heer E.
J. Luyf werden als zoodanig heTkozen; het
periodiek aftredend lid van het federatiebe
stuur de heer Ch. W. J. Ornloo te Lent en het
periodiek aftredend, plaatsvervangend lid voor
het federatiebestnmir, de heer H. Leemrijse te
Doetinohem werden herkozen.
Na bespreking over het rapport der commis
sie ter bestudeering van de aansluiting van het
Middelbaar Onderwijs bij het L. O. werd de
ochtendvergadering gesloten
Pater mr. D. Beaufort O.F.M., secretaris van
den R. K. Vredesbond, te Wychen, hield
's middags een inleiding over de R. K.
Vredesbeweging op de school.
Na een dankwoord werd het vred-esrapport
samengesteld door de paedagogische commis
sie aangenomen.
Daarna volgde sluiting.
De eerstvolgende openbare vergadering van
de afdeeling van den Raad van State voor de
geschillen van bestuur zal worden gehouden op
Woensdag 18 April 1928, des voormiddags te
10.45 uut.
CERTIFICATEN VOOR VLEESCHINVOER
tN FRANKRIJK.
Keiuiisgevcn aan de Landbouw-directie
Met ingang van 26 April a.s. moet bij iivoer
in Frankrijk van vleesch en vleeschwaren,
daaronder begrepen gesmolten vetten, een cer
tificaat worden overgelegd, afgegeven door den
Staatsveeartsenljkundigen Dienst van het land
van herkomst, waarin wordt verklaard, dat de
artikelen afkomstig zijn van dieren, welke op
het tijdstip van slachting gezond en vrij van
besmettelijke ziekten waren, dat zij geenerlei
antiseptisch bijmengsel bevatten en dat zij be-
Teid en verzonden zijn onder omstandigheden,
welke aan alle hygiënische eischen voldeden.
Keuring hier te lande van vleesch bestemd
voor uitvoer naar Frankrijk, zal uiteraard in
do Rijksuitvoerkeuringsdlensten geschieden
de directeur van den .Veeartsenijkundigen
Dienst zal zorg dragen voor de verstrekking
van bovenbedoelde certificaten.
In verband hiermede worden zij, die
voornemens zijn na 26 April a.s. vleesch
waren naar Frankrijk te verzenden, uitge-
noodigd hiervan vóór 17 April a.s. kennis te
geven aan de directie van den Landbouw,
met vermelding van de soorten vleeschwaren
en de vermoedelijke aantallen maandelijksehe
verzendingen.
Wenschen van den R. K. Mqnwerhersbond.
REGELING DER CONTACTCOMMISSIE?
De Ned. R. K. Mijnwierkersbond heeft het
volgende schrijven gericht aan de contactcom
missie voor het mijnbedrijf:
In verband met het voorstel door een onzer
vertegenwoordigers gedaan in de vergadering
der contact-commissie van Dinsdag 3 dezer, om
op een speciaal daartoe belegde vergadering
uwer commissie te bespreken de wenschebjk-
heid en mogelijkheid om tot eenige regeling
dier contact-commissie te komen, zouden wij n
het volgende willen voorstellen.
De organisaties van werkgevers en arbei
ders, vertegenwoordigd in de contact-commis
sie voor het mijnbedrijf, wenden zich tot de
regeering.en Mijnraad met het verzoek te wil
len bevorderen, dat het bestaan der contact
commissie wettelijk verzekerd worde.
In een periode van bijna elf jaren vaak ze
genrijken arbeid, is de weuschelijkheid om
niet te zeggen noodzakelijkheid van het be
staan der commissie voldoende bewezen en
de wetgever zou hier o.i. niet behoeven te
aarzelen om te regelen en te ordenen datgene,
wat uit het maatschappelijk leven is opge
komen.
Zouden partijen, in de contact-commissie ver
tegenwoordigd, tot bovenstaande kunnen be
sluiten, dan ware het allicht gewenscht aan te
geven de bevoegdheden, welke de contact-com
missie, naar het oordeel harer leden, zouden
kunnen worden toegekend.
Zonder een afgerond geheel te geven, zonden
wij als zoodanig willen noemen:
1. de vaststelling van verordeningen, rege
lende loon, arbeid, voorwaarden en rechtsposi
tie der arbeiders, werkzaam in het Neder-
landseh mijnbedijf; kennisname van de be
drijfsresultaten der mijnondernemingen, waar
door een behoorlijke beoordeeling van de po
sitie van het mijnbedrijf kan worden verkregen;
■2. het uitoefenen van toezicht op instellin
gen, in het belang der mijnwerkers in het. leven
geroepen (mijnartsen-lnstituut en verzekerings
instellingen);
3. het samenstellen van een reglement rege
lende hare werkzaamheden, welk reglement de
goedkeuring zou behoeven van den Minister
van Arbeid en (of) Waterstaat;
4. het onderzoek van de jaarlijksclie versla
gen van de mijnondernemingen, waarbij ze
zich zou kunnen laten bijstaan door een b.v.
door den Mijnraad aan te wijzen accountant.
Wij zonden het op prijs stellen, indien bin
nenkort een vergadering ter bespreking van
deze belangrijke aangelegenheden zou kunnen
worden bijeengeroepen.
ACTIE IN HET VEENBEDEIJF.
Staking te wachten
MEN EISCHT LOONSVERHOOGING
In de gisteren te Nieuw-Aineterdam gehou
den vergadering van organisaties in het veen-
bedrijf is met overgroot® meerderheid van
stemmen besloten het aanbod van de verveners
niet te accepteeren. Men blijft bij den eisch
inzake 10 pet. ioonsverhooging. Hr bestaat
groote kans dat in ditdistrict een staking
zal uitbreken, vooral omdat enkele verveners
reeds op dit oogenblik het werk hebben neer
gelegd.
HET PACHTVR A A G STUK
De wettelijke regeling en de organisaties
De minister van binnenlandsche zaken en
landbouw heeft, in antwoord op een inge
diend verzoek, aan het hoofdbestuur van den
Nederl. bond van arbeiders in het landbouw-,
tuinbouw- en zuivelbedrijf meegedeeld, dat hij
te zijner tijd behalve de groote landbouwor
ganisaties ook de landelijke organisaties van
landarbeiders zal hooren omtrent de wette
lijke regeling van het pachtvraagstuk.
Grondaankoop van de gemeente Nijmegen.
De gemeenteraad van Nijmegen heeft giste
renmiddag besloten aan de Ned. Kunstzijdefa
briek te Arnhem te verkoopen 7J4 H.A. gemeente-
terrein bij den Muntweg ten behoeve van den
bouw eenér Kunstzijdefabriek.
MOEDERLIJKE WELDADIGHEID
Viering van het eeuwfeest
ijisteren herdacht de Maatschappij tot ver
zachting van het lot der kraamvrouwen en
hare pasgeboren kindexen in de provincie
Noordbrabant, meer genaamd „Moederlijke
Weldadigheid", gevestigd te 's Hertogenbosch,
haar 100-jarig hestaan.
Bij deze gelegenheid hielden de presidente,
mevrouw de baronesse Van Voorst tot Voorst-
Thyssen, en de bestuursleden receptie in het
gouvernementshotel.
Vele vereeniglngen, vooral op het gebied
dear liefdadigheid, en vrouwenactie, hadden
deputaties gezonden.
Namens heit gemeentebestuur werd bet
woord gevoerd door wethouder Van Meerwijk,
die de totstandkoming van dit liefdewerk
onder leiding van de burggraven Van der
Fosse in herinnering bracht.
Namens het gemeentebestuur dankte spr.
voor hetgeen de Maatschappij gedaan heeft
in het belang van de moeders en hare
pas geboren kinderen. In opdracht van den
burgemeester, die uitstedig was. deelde spr.
mede dat het H. M. de Koningin behaagd
had de vereeniging te huldigen door de presi
dente te benoemen tot Ridder in de Orde
van Oranje Nassau.
Na een hartelijk dankwoord van de presi
dente tot den loco-burgemeester voerde de
heer J. Wagenaar het woord namens den
Armenraad, die gaarne huldigde de oudste
bij den Armenraad aangestoten instelling,
welke, hoe oud ook in leeftijd, jong en
jeugdig blijft in dezen zin, dat bet verheven
doel, hetwelk zij nastreeft, nog immer
actueel is. Spr. uitte den wensch dat de
vereeniging moge blijven bestaan en dat
haar ruimschoots de middelen zullen toe
vloeien om haar zegenrijk werk tot in lengte
van dagen te blijven uitoefenen.
Een strijkje luisterde de receptie op.
Des avonds brachten 's Hertogenhosch'
Mannenkoor en het muziekkorps van Goulmy
en Baar de presidente een serenade.
LADEN EN LOSSEN VAN SCHEPEN
IN DE BINNENVAART.
Het Kon. besluit van den SOsten Maart
1928, tot nadere wijziging van heit Koninklijk
besluit van den 3den Januari 1898 (Staatshlnd
no. 1), laatstelijk gewijzigd bij heit Koninklijk
besluit van 4 Januari 1918 Staatsblad no. 1).
houdende voorschriften ter uitvoering van de
artikelen 748 en 755 van het Wetboek van
Koophandel, zooals deze luiden ingevolge de
Wet van 2 Mei 1897 (Staatsblad no. 140), om
vat de volgende bepalingen;
Artikel IA, eerste lid, van het Koninklijk
besluit van den 3den Januari 1898 (Staatsblad
no. 1), laatstelijk gewijzigd bij het Koninklijk
besluit van 4 Januari 1918 (Staatsblad no. 1)
wordt gelezen als volgt:
„Het aantal laad- zoowel als het aantal
loadagen bedraagt voor schepen en vaartuigen:
tot en met een inhoud van 100 M3. 2, van meer
dan 100 M3. tot en met 175 M3. 3, van meer
dan 175 M3. tot en met 275 M3. 4, van méex
dan 275 M3. tot en met 400 M3. 5, van meer
dan 400 M3. tot en met 550 M3. 6, van meer
dan 550 M3. tot en met 700 M3. 7, van meer
dan 700 M3. tot en met 850 M3. 8, van meer
dan 850 M3. tot en met 1050 M3. 9, van meer
dan 1050 M3. tot en met 1250 M3. 10, van meer
dan 125Ó M3. tot en met 1500 M3. 11, van meer
dan 1500 M3. tot en met 1750 M3. 12, van meer
dan 1750 M3. tot en met 2000 M3. 13, van meer
dan 2000 M3. tot en met 2300 M3. 14, van meer
dan 2300 M3. tot en met 2600 M3. 15, van meer
dan 2600 M3. 1 meer voor Iedere 500 M3.
Artikel 1B, eerste Md, van het Koninklijk
besluit van den 3den Januari 1898 (Staatsblad
no. 1), laatstelijk gewijzigd bij het Koninklijk
besluit van 4 Januari 1918 (Staatsblad no. 1)
wordt gelezen als volgt:
„Het overliggeld bedraagt voor eiken dag,
voor die eersite honderd M3. inhoud van het
schip of vaartuig 0.07% per M3. en voot
eiken M3. inhoud daarboven 0.03 per M3„
met dien verstande, dat per dag nimmer min
der dan 6 verschuldigd zal zijn".
Groep Veiiingsvereenigingcn
De groep Veilingsvereenigingen van den
Ned. Tuinbouwraad kwam te Utrecht in jaar
vergadering bijeen, onder presidium van den
heer F. V. Valst ar uit Naaldwijk.
In zijn openingsrede wees de voorzitter cr
op, dat de laatste jaren de tuinbouw weer toe
neemt over het geheele land. Vooral de kas
bouw groeit gestadig. Een gunstig verschijn
sel op tuinbouwgebied noemde spr. de be
trekkelijk hooge loonen en het weinig voorko
men van werkloosheid. De verbeterde trans
portmethoden maakten het mogelijk de pro
ducten te exporteeren door Europa en zelfs
naar andere werelddeelen. Velen blijven de
gestadige uitbreiding met wantrouwen gade
slaan en vreezen een overproductie. Deze vrees
is ongegrond. Wij exporteeren maar, meende
spr., een zeer klein percentage van wat op de
wereldmarkt wordt verhandeld. Verhooging
van dit percentage is zeer goed mogelijk, mits
ons product van goede kwaliteit is en niet
door producten van andere landen w-ordt ver
drongen.
Ook in het binnenland prefereeren veie®
buitenlandsch fruit.
Evenzoo staat hét met onze groenten. Er
is een achterstand gekomen in sorteering en
verpakking van ons produet. Het verwaar-
loozen van deze factoren heeft .niet straffeloos
plaats.
Wij moeten onze producten zoo hoog op
voeren in kwaliteit, dat wij in dat opzicht bo
ven onze concurrenten komen te staan. Hier
voor, zoo besloot spr., is ook eendrachtige sar
menwerking noodig.
De rekening en verantwoording over 1927
sloot met een batig saldo van 3880,95.
De begrooting 1928 werd vastgesteld met een
bedrag aan inkomsten en uitgaven van 40560,
De voorzitter, de heer F. V. Valstar, die
periodiek aftrad, werd met algemeene stem
men herkozen.
Het bestuur stelde voor, dat de reclame in
binnen- en buitenland voor de producten krach
tig worde voortgezet.
Het bestuursvoorstel werd aangenomen.
Het bestuur stelde voor een onderzoek in
te stellen naar de mogelijkheid om onzen
export te bevorderen door gebruikmaking van
koelruimten h{j transport zoowel over land als
over zee. Het voorstel werd aangenomen.
In de middagvergadering hield ir. Th. Mans-
holt, inspecteur van den landbouw en hoofd
van den buitenlandschen landbouw voorlich
tingsdienst een inleiding over enkele factoren,
die 'den export van groenten en fruit beïn
vloeden, waarbij hij ln hoofdzaak de invoer
rechten behandelde.
Op deze inleiding volgde een discussie,
waarna de vergadering gesloten werd.
GELD WISSELEN TIJDENS DE O. S.
In café'g en winkels
EEN PLAN VAN DE NEDERL.
MIDDENSTANDSBANK.
De directie van de Ned. Middenstandsbank
heeft een plan ontworpen, waardoor het den
vreemdelingen die tijdens de Olympische Spe
len ons land bezoeken, gemakkelijk kan wot-
dengemaakt, geld te wisselen, en hun tevens
de zekerheid wordt verschaft, dat in hotels,
eafé's en winkels geld tegen den koers van
den dag wordt verstrekt.
Volgens het plan, dat nog ln bijzonder noden
moeit worden uitgewerkt, zullen de vreemde
lingen bij alle middenstanders in de hoofd-,
stad op elk uur van den dag de waarde voor
het door hen noodzakelijk te wisselen vreemd
geld kunnen krijgen.
Te Kcrkdriel is gisteren de veerkneUit F.
v. A. door de® veerkabel van de pont in de
Maas geslingerd en verdronken. Het slachtof
fer was 55 jaar en gehuwd.
Te St. Maarten is in een onbewaakt oogen
blik het 5-jarig dochtertje van den hee- J
de Geus te water geraakt en verdronken
Een eervol ontslag
De Commissaris der Koningin in Zuid-Hol
land heeft aan clr. N. R. Slop, te Nieuwer kerk
a. d. IJssel, die benoemd ls tot directeur van
het Gemeentelijk Abattoir te Gouda, op zijn ver
zoek eervol ontslag verleend als lid van do
Gezondheidscommissie, gezeteld te Zoetermeer,
Roman van FELIX NABOR.
Vertaling van JAC. 3. SCHOON.
22).
Maar de boosueid, vervolgde de comman
deur, het kwade neemt de overhand over het
goede. Ik zie, hoe ongeloof, haat en wraak
haar van vergif gezwollen slangenkoppen op
heffen en het geheele volk van Helaland ten
gronde richten. Ik heb tachtig jaar geleefd en
leer en onderscheiden, wat goed en wat kwaad
ls. Wanneer gij meent, mij te kunnen bedrie
gen, gij Helalieden, dan vergist gij u toch
niet weinig. Aan uw gouden tooi en aan uw
gezichten heb Ik gezien, dat gij misdadigers
zijt, strandjutters, die de schepen tegen wet
en recht plunderen. Van den toren uit, zag
ik met mijn scherpen verrekijker, dat het ba
ken vuur op Hi id nieit altijd op dezelfde
plek brandde. Vaas scheen het mij toe, dat
het veel meer naar links opvlamde, daar,
waar de branding tegen de heidensche rots
brult. Gij siddert, gij beeft! heb ik jelui
streken doorzien, schandelijke strandroovers 7
Weet gij ook, welke straf u te wachten staat,
als ik jelui voor de rechtbank daag? De hen.
nepen strop aan de roode galg! En zoowaar
ik een echte Kruisridder ben, geen een zal
mij ontsnappen, die van dit uur af nog strand-
jutterij pleegt of een valscb bakenvuur ont
steekt, geen enkele, hij zjj heer of knecht!
Hij zweeg eenige oogenblikken en keek den
kring in 't rond. De vrouwen begonnen te
wer.nen, de mannen lieten de hoofde® zinken
gelijk wilde dieren, over wie een sterkere ia
gekomen die hen heeft getemd, de macht der
Orde lag als een stalen moker op hun hoof
den en dreigde hen te verpletteren. Toen be
zweek hun halsstarrigheid en de vrees deed
hun harten beven.
De commandeur keerde zich nu ,ot de Os
ternazonen en tot de dochter van den strand-
opzichter, en zeide: „Het allerergste heb ik
aan u ondervonden, edelen van den lande!
Gezworen vijandschap, moord en doodslag,
haat en bloedwraak. Deze ten hemel schreeu
wende zonden verpasten het land en richten
het ten gronde. Zijt gij menschen of wilde
beesten? Is het heilige teeken des Kruises,
hetwelk sedert jaren ln deze streek is ge
plant, voor u Heden zonder kracht gebleven?
Weet gij niet, dat de godsdienst des Kruises
liefde, vergeving, zachtmoedigheid en goed
heid, barmhartigheid en vrede leert? Door uw
lieidensch wangeloof hebt gij de milde leer
des Christendoms vergeten. Uw kerk staat le
dig en zonder versierselen, omdat gij valsche
goden dient, welke, inplaats van liefde, slechta
haat en wraak leeren! Die tweedracht, die
oneenigheid en strijd, moeten een einde ne
men, de bloedwraak moet ophouden. Luister
derhalve allen, naar hetgeen ik u beveel.
Hij stak het zwaard in de scheede en hief
het wapen hoog boven zijn hoofd, zoodat het,
gelijk een gouden kruis hoog in de lucht flon
kerde en flikkerde.
Ontbloot uwe hoofden, mannen van Hela,
riep hij. Laat de lansen dalen en buigt de
knieën, gij knapen en knechten der Orde!
Want lk verkondig den Godsvrede in dezen
lande voor den tijd va® één jaar. Den Gods
vrede verkondig lk voor adellijken en burgers,
voor priesters en monniken, voor leekebroe*
ders en pelgrims, voor landbouwers en vis-
schers, voor werkpaarden en voor het gezaaide
op den akker, voor land en water. Alle ge
schillen en alle veeten moeten rusten; de
bloedwraak echter zal uitgedoofd zijn ten
eeuwigen dage. Aan de Kerk op Helaland
verleen ik hat asylrecbit; wïe rich san de
ijzeren ringen van zijn deur vasthoudt, die
is zeker voor zijn vervolgers en staat onder
bescherming der Orde en van Kerk. Geen
machthebbende wage biet de hand te slaan
aan dengene, die door den Godsvrede in be
scherming wordt genomen. Ontvang derhalve
den Godsvrede en bewaart dien, welken wij,
als van den hemel gezonden, op ingeving der
Goddelijke barhartigheid, V lieden verkon
digen, tot zegen voor het land en tot heil dor
menschen.
Hij hing het zwaard aan zijn gordel. Op
zijn wenk deden vier hoornblazers de ronde
op het plein van het kasteel, plaatsten zich
in de vier hoeken en bliezen een langgerekte
fanfare, ten teeken, dat de Godsvrede een
aanvang had genomen.
Volgt mij nu naar de Kerk, aldus ein
digde de commandeur zijn redevoering, wij
zullen een godsdienstoefening houden uit
dankbaarheid en den zegen des hemels over
hot vitedejaar afsmeeken.
Fluks regelde zich de optocht. Wel een wei
nig tegen hun zin en mopperend, maar toch
gehoorzamend aan het bevel van den comman
deur, sloten de Helalieden zich aan bij den
stoet, met Etzel, Gunnar en Beratha aan het
hoofd.
George von Osterna stapte aan de zijde van
den commandeur; zijn gelaat «kraalde van
blijdschap over den goeden keer, welke de
zaak genomen had. Slechts eén ding haarde
hem zorg, n.l. dat de haat van Etzel en Be
ratha als gloeiende kolen onder de ascb son
doorgloeien, en nieuw onheil kon stichten. Hij
deelde zijn bezorgdheid aan den eommandeur
mede en deze zeide met pelnzenden ernst:'
„Ik heb er ook al aan gedacht en nu ls er
in mijn brein een plan opgekomen, dat aan
alle twist en aan harvewarrerij een einde zal
maken. Doch het is zóó vermetel, en op het
eerste gezicht zóó onnatuurlijk, dat ik h<et in
de Kerk nogmaals wil overwegen, alvorens
het uit te voeren. De hemel zal mij, naar ik
hoop, in deze ernstige ure verlichten."
De kleine, kale kerk was dien dag voor de
eerste maal, sedert tal van jaren, met bld-
denden gevuld. De kaarsen op het altaar
wierpen een zacht licht in het schemerduister
van het koor en de priester sprak, met een
indrukwekkende stem de voorgeschreven ge
beden, riep de heilige Drievuldigheid om haar
bescherming aan, verzocht de Al'.erzaligsten
Maagd, alle Engelen en Heiligen om hun voor
spraak, en schonk daarna den zegen aan tie
vergade-ring.
Het „Te Deum" weergalmde, Je kleine al
taarschellen klonken, en op dat oogenblik
brak de zon door de wolken en scheen helder
en vriendelijk door de vensters, alsof zij het
werk des vredes met haar warme stralen wil
de opluisteren.
Toen de Helalieden de kerk wilden verla
ten, werden zij tegengehouden; de comman
deur wilde de laatste hand leggen aan zijn
werk als vredestichter.
Godsvrede heerscht nu in den lande,
sprak hij. Als zichtbaar onderpand daarvan
zal voor aller oogen een verbintenis gesloten
worden, welke een waarborg is, dat de Gods
vrede niet zal worden verbroken! Er bestaat
slechts één middel om deze vrede ten eeuwi
gen dage te verzekeren. Gelijk hier oude
schuld zich aan nieuwe paart, zoo moet ook
de vijand zieh met den vijand verbinden, zoo
moet bet edele bloed van de geslach
ten der landheere zich vw-eemigen en ia
die verbintenis zal de bloedwraak voor eeuwig
sterven. Gij, Osternazonen, gij fiere, edele
jongelingen, een van u beiden relke aan Be
ratha de hand ten huwelijk. Zoo zij het be
volen en besloten! Beslist nu vlug, wie van
u tweeën deze jonkvrouw tot zijn echtgenoote
wil kiezen.
Beratha en de Osternazonen sprongen tege
lijkertijd van hun stoelen op en staarden den
commandeur der Orde met groote oogen ver
schrikt aan. Edelmogende heer, riep Beratha;
dat kan ik niet, want zulk een eisch ls onna
tuurlijk en wTeed. Aan Etzels' handen kleeft
het bloed van mijn vader!
Aan de handen van uwen vader, Beratha;
zeide de commandeur kleefde het bloed vani
den burchtheer von Osterna, dien deze man
nen hun vader noemden. Bedenkt dat wel! Er
is nu genoeg bloed vergoten; ik wensch, dat
het eindelijk vrede wordt!
Toen Etzel en Gunnar inzagen, dat het be
sluit van den commandeur onwrikbaar was,
zeide Etzel met vliegenden haast: „Heer com
mandeur, het is tegen recht en gebruik, dat
deze oude haat begraven wordt. Ik weiger duslj
Dat zul je niet doen, donderde de com
mandeur hem barsch toe, strandjutters ctt
moordenaars worden met het zwaard gestraft,
In twee slagen is het afgeloopen, en hier staat
de man, die het scherprechterszwaard voert!
Heer, riep nu ook Beratha, het is een
bespotting in mijn rouw.
Mijn dochter, de ketens wachten u en,
ge kunt in den toren te Danzig, over mijn,
verlangen nadenken. Maar gij zult dan bet|
zonlicht nooit meer aanschouwen en uw ge
slacht met u uitsterven. Mijn verlangen ls noelj
onmenschelijk, noch onnatuurlijk, maar in,
deze omstandigheden alleszins gerechtvaart
digd. Ik beoog alleen uw voordeel, en bet
welzijn des lands. Gij reikt elkander, over dq|
lijken van uw verslagen vaders heen, de hand
den ten vredebond. Zoo niet, dan worden bei;
de geslachten van de aarde verdelgd, wanf
alleen dan zal hier vrede heerschen. Ik geej
u tijd, tot de zon haar stralen van dit raaBf
wegneemt. Pleegt nu raad!
(Wordt vervolgd).
