■la ill
a
herinneringen aan
WDENSD\G 15 MEI 1928
DERDE BLAD
PAGINA 3
DE ZEUSFEESTEN YAN
OLYMPIA
IN HET LAND VAN ELIS EN PISA
»E WEDSTRIJDEN
DE GESCHIEDENIS DER SPELEN
STOCKHOLM EN
ANTWERPEN
STOCKHOLM 1912
DE VIERING DER OLYMPIADES
i a
Griekenland staat voor de viering van zijn
nationale spelen, den groeten Zens ter eer.
Het is een drukke doening en telkens als
nieuwe statie-volle groepen, die liooge, in ambts
gewaad gestoken overheidspersonen begeleiden
en fraaie spannen paarden meevoeren, kaar in
tocht maken, loopt alles langs den weg te hoop.
Duizenden toeschouwers hebben zich. rondom
de kampplaats verzameld, als de deelnemers in
het stadion worden opgesteld voor het verhoog
de gedeelte achterin, waar de Raad van Tien
zal plaats nemen. Daar verschijnen de prijs
vechters, gekleed in purperen mantels, het tee
lt en van hun waardigheid. Ze zetten zich in hun
zetels en achter en naast hen posteeren zich de
SJtokdrag ï'S, gerechtsdienaren, die tevens voor
do handl ving der orde onder het publiek heb
ben te zorgen.
Stilte valt onder de zoemende menigte. Trom
petten schetteren en een heraut roept de atkle-
ten voor. Dan verheft zich de oudste der kamp
rechters van zijn zetel en spreekt hen toe als
volgt
„Wanneer ge u alle moeite getroost hebt, ge
lijk het hun betaamt die de kampplaats van
Olympia willen betreden; wanneer gij u aan
geen om-dele daad hebt schuldig gemaakt,
treedt dun met vertrouwen nader. Maar wie
van u zich niet volgens plicht heeft gedragen,
en niet voldoende heeft voorbereid, hij ga weg
van hier waarheen hij wil".
Weer sebettert de bazuin en nu roept de he
raut de namen der deelnemers af, van elk ver
meldende- den staat, waaruit hij afkomstig, en
de stad waar hij geboren is. Een algemeen
gejuich sn applaus stijgt telkens op uit het pu
bliek. wanneer het den bekenden klank ver
neemt van een, die in vorige- spelen zich onder
scheidde. en de bewoners van eenzelfde streek
of stad jubelen als het geldt een vertegenwoor
diger van hun gewest.
De heraut gebiedt andermaal stilte. Hij vor
dert de aanwezigen op. tot het inbrengen van
hun klacht, indien iemand bezwaren, heeft tegen
deelneming van een of ander, door hem schul
dig te- weten aan een onregelmatigheid-, bloed
schuld of misdadig; vergrijp tegen de goden.
Wanneer geen protest volgt, schalt de kla-
roenrtoot voor het einde der ceremonie.
De morgenschemering is intusschen doorge
broken; boven de Arcadische heuvels in het ver
re Oosten kleurt reeds de lucht bij de opkomen
de zon. Het belooft een mooien, warmen dag.
Dadelijk slaat in het- Stadion het enthousias
me bij de toeschouwende menigte los. Met Zui
delijke geestdrift worden de favorieten bij den
wedloop aangemoedigd, mem verdubbelt de kre
ten naarmate hun kansen stijgen en met enorm
gejuich wordt hij, die het eerst de eindstreep
bereikt, begroet. Ook teekenen van afkeuring
woi den den deelnemers Intusschen niet ge
spaard. Wanneer een looper a-chter raakt of valt
of opgeeft in het uiterste geval, dan gilt de te
leurstelling door de lucht en bespot den tra
ge en den lafaard, die „beter eten kan dan loo-
Pen".
Zoo is ei den heelen dag groote emotie in het
Stadion, die haar hoogtepunt bereikt als de
rechter den naam afroept van den gelukkige,
die tenslotte zegevierde, en hem den palmtak
reikt De held slaat zich een mantel om en met
trots voegt hij zich bij zijn bloedverwanten en
vrienden.
Het hardloopen vormt het eerste nummer der
lichte athletiek, waarmede de Olympische wed
strijden beginnen. De enkele wedloop, eenmaal
de lengte van het stadion, is de oudste vorm
en de meest populaire.
Daarop het springen, waarbij de deelnemers
tegen gewichten, een soort van kleine halters, in
bun handen klemmen, die bij den opwaartschcn
zwaai van het lichaam een mee-stuwenden in
vloed uitoefenen.
Voorts het discuswerpen en het speerwerpen,
twee nummers die door de levendige houding
der athleten den Griekschen kunstenaars inspi
reerden tot nieuwe ontwerpen.
Veel belangstelling trekt ook het worstelen.
Twee maal moet de tegenstander op den grond
en de zege is niet bevochten voor de gevallene
de band opsteekt en gewonnen geeft.
Minder sympathiek schijnt het boksen, waar
zwaar gebouwde kerels elkaar bevechten met de
Vuist, die door riemen met loodbeslag is ver
zwaard.
Een apart genot bieden de wagenrennen
in bet Zuidelijk van het Stadion gelegen hip
podroom. De breedte der baan is- hier 400. voet,
de lengte twee maal zoo groot als van de ande
re kampplaats. Zeldzaam spannend zijn deze
wedstrijden. Trappelend van ongeduld staat
het twaalftal vierspannen, wigvormig opge
steld, hij den ingang der arena. De paarden
dragen de manen naar buiten gekamd, de
voorste twee vooral zijn kleurig opgetuigd.
Op een teeken van -den kamprechter worden
de touwen, die de plaats van afrit van de rij
baan scheiden, weggetrokken; dan klinkt
trompetgeschal en de wedstrijd begint. Dade
lijk schieten de spannen vooruit, dikke stof
wolken stijgen op; de kreten der toeschou
wers mengen zich met het gedreun der paar
denhoeven en aanvurende uitroepen der men
ners tot een chaotisch lawaai. De kamp is
hoogst gevaarlijk: alle behendigheid is noodig
om de brieschende paaiden met den kleinen
wagen voorbij de mededingers te voeren en
vooral bij den draai om de twee steenen pila
ren in de bocht dient uitgekeken om niet te
pletter te worden geslagen. Soms hotsen de
wagens in dolle vaart tegen elkaar op, de hol
lende rossen rennen door in onbetembare drift,
de resten achter zich aan. sleepend, vernieling en
verwarring verspreidend tusschen de volte op
de baan. Dan gaat het er om, voordat de vluch
telingen zijn opgevangen, dezen uit den weg
te blijven en voor te komen. Allengs mindert
zoo het aantal deelnemers; de overigen krijgen
nu ruimer baan en zetten de snelheid der
spannen aan. De spanning groeit naar mate
het aantal af te leggen ronden mindert; de
menigte staat recht overeind; „speude, speude",
vooruit, vooruitschreeuwt men den favorie
ten toe en machtig is de jubel als eindelijk
in het laatste eind een span een voorsprong
krijgt en de wagenmenner het uiterste uit zijn
paarden haalt en zegevierend langs den rech
ter vliegt.
De eigenaar, niet de bestuurder van het
span, krijgt den eereprijs.
De vijfde dag deT feesten is bestemd voor
de plechtige proclamatie der overwinnaars.
Het eerste Tijdperk der Grieksehe Olym
pische Spelen gaat verloren in den nacht der
historie. Volgens sommige klassieke schrijvers
zou niemand minder dan Zeus zelf de feesten
hebben ingesteld ter viering van zijn zege op
Kronos, den reuzen-zoon van den „vader van
goden en menschen"; een andere lezing laat
Pelops, den Lydisehen koning die heel den
Peloponnesus aan zich onderwierp, den eersten
stoot er aan geven, en verder vinden we aan-
geteekend dat een latere Heracles, de zoon
van Alcmeue, hij moge dan niet de initia
tief-nemer der feesten geweest zijn, ze reeds in
1346 voor Christus zou hebben georganiseerd.
Verschillende malen sinds hun ontstaan wer
den ze onderbreken en vooral na den Trojaan-
schen oorlog kwamen ze in verval. In het jaar
884 voor Christus werden de Olympische wed
strijden in. eere hersteld, door Iphltos, koning
van Elis, en Lyeurgus van Sparta, die beslo
ten de Spelen, die te voren enkel de nabij gele
gen Streek aangingen, tot een nationaal feest te
maken van heel het Grieksehe volk.
Geschiedkundig is vastgesteld dat in het jaar
776 voor Christus de algemeeue Olympische
Speien bestonden. Men heeft gegevens terug
gevonden, waaruit blijkt dat toen voor het
eerst de namen der overwinnaars officieel
werden opgeteekend. De Griek, die toen zege
vierde, droeg den naam Coroebos; hem werd
een standbeeld -opgericht. Sindsdien is ook de
Grieksehe tijdrekening met Olympiades in
tijdvakken van vier jaaT ingedeeld en stelde
men de dagteekening van de voornaamste fei
ten uit de geschiedenis vast volgens het aan
tal Olympiades.
In het vroegste tijdperk der Spelen werden
er geen andere, wedstrijden gehouden dan het
bardloopen over één maal de lengte van het
stadion. Dater zijn steeds nieuwe sporten aan
het programma toegevoegd; de loopnummers
werden ook over dubbelen en meervoudigen
afstand ijigeïascht; men kreeg den vijfkamp,
die bestond, uit hardloopen, discuswerpen,
springen, speerwerpen en worstelen; vervol
gens. het boksen en dan het wagenrennen, en
ten. slotte in den lateren tijd ook prijskampen,
op het gebied van sclioone kunsten. Was de
oorspronkelijke duur der feesten één dag, suc
cessievelijk breidden ze zich uit tot vijf dagen.
Haar bloeiperiode beleefde Olympia in de
vijfde eeuw voor Christus. Met het verval van
het oude Hellas ging het verval der Olympische
Spelen, gepaard. Onder den Romeinscken tijd
(later werden ook vreemdelingen tot de Spe
len toegelaten), kwam nog even een opleving.
J^H'L IPPrioti
ntRAlON
PELjOPsON
NGEHOerTEn'Ai5 EN MAWSS
(hippoqamêionI SrB j RA\\\\\\\\w
rOKOLEON
ZEU3-TEMPEL
a i'^anTTkTrcïï
antikeir
SUpOLlCHÊ
ALTiïv.- MA L,ER
"ooQDnooo
Het geretun„.
.p.ii.
Plattegrond van de tempelstad Olympia.
Stockholm was voor ons in meer dan één
opzicht 'n verbazende verrassing. Het heerlijke
Venetië van het Noorden, met zijn vredige
fjorden vol bekoorlijke eilandjes in de schaduw
van gulzig groen en brandende bloemenkleuren,
overgoten door het goud van een zinderende
Juli-zon of besluierd met het droomend avond
licht van het Noorden, is op zich reeds in
staat om de hez-innering levendig te houden
aan het verblijf, dat wij daar gedurende den
zomer van 1912 genoten.
Maar dat genoegen werd nog vergroot door
de haast moederlijke gastvrijheid dor Zweden,
door de keurigheid, waarmee alles in orde was
en de onbaatzuchtige behulpzaamheid, welke
men ons hij 't werk op de Olympische Spelen
betoonde.
En dan de Olympische Spelen zelf. Zij werden
een ware revelatie. Wij, die reeds zoo veel
gelezen hadden over de athletische ontwikke
ling in Amerika, Zweden, Engeland en Finland,
konden daar nu werkelijk constateeren, welk
een hoogen trap men in die landen op dat
gebied reeds had bereikt en hoe de meeste
staten van het vasteland van Europa, de
groote inbegrepen, nog maar dwergjes waren
in vergelijking bij genoemde volkeren.
Het best blijkt dat uit het eindstaatje, de
rekening van alle athletische wedstrijden.
Behaald werden door:
Amerika 125 punten
Zweden 104
Engeland. 65
Finland 46
Duitschland 37
Denemarken en Frankrijk n
België 7
Nederland 2
De landen van het continent, in het bijzonder
de kleine als Nederland en België, kwamen dus
maar zeer poovertjes uit den strijd.
Wij hadden geen mannen gelijk de Amerika
nen met Craig, of zooals de Pinnen met hun
Hannes Koiemainsn, die daar als een onbekend
manneke van den buiten kwam opduiken, een
adem had als een paard, en liep als 'n haas,
zoodat de Franschman Bouin, die als de groote
favoriet van den langen afstand naar de Spelen
gekomen was, op verpletterende wijze geslagen
werd. Dat was een dr.ama, of een roman, zooals
ge 't nemen wilt: deze verrassende overwin
ning van den eenvoudigen herdersjongen van
het Noorden op den gepommadeerden, zelfbe
wuster! en zeges-zekeren Franschman.
Dat was een prachtig moment uit de Stock-
bolmsche Olympiade! Niet omdat daar een
Franschman geslagen werd,, maar omdat het
met groote hevigheid deed beleven, dat ver
schijnsel in de sport, dat een vandaag nog
onbekende m-orgen de schittendste ster van
den sporthemd doet verbleeken en verduis
teren.
Naast deze oogenblikken waren er andere
zeer indrukwekkende, onvergetelijke tooneeien.
Zoo bijvoorbeeld de schitterende stoet van alle
naties daar waren er twintig die onder
bazuingeschal het stadion binnenmarcheerde.
Dat was een leger, blinkend van jeugd en lenig
heid, een onafzienbare kolonue van kracht en
o-nstuimigen strijdlust-
Dan de met zooveel spanning tegemoet ge
ziene Marathon, de 40 K.M. loopwedstrijd, een
De feestelijke viering der moderne Olympia
des door het houden van Spelen vond plaats
in de volgende steden:
Ie Olympiade 1896 te Athene,
lie Olympiade 1900 te Parijs.
Ille Olympiade 1901 te St. Louis,
rVo Olympiade 190S te Londen.
Ve Olympiade 1912 te Stockholm.
Vie Olympiade 1916 te Berlijn.
VIIo Olympiade 19*0 te Antwerpen.
Yltle Olympiade 1924 te Parijs.
De viering van de Vie Olympiade was aau
Duitschiand' toegezegd en zon te P. rlijn worden
gehouden, maar tengevolge' van den wereld
oorlog kom biervan u-iets komen.
Amsterdam krijgt nu de feesten der IXe
Olympiade-, terwijl <M~' van de Xe in 19'32 te I^os
Angelos. (Amerika) zullen plaats hebben. -
echt antiek stuk nog uit het Grieksehe klas
sieke huishouden!
Wij van onzen kant zijn geen voorstanders
van dergelijke vertooningen, 'n Marathon was
goed in den tijd, dat de Perzen de Grieken, of
te wel de Grieken de Perzen, op hun baadje
gaven, toen alleman kon loopen als de konijnen
honderd kilometers en nog meer en de -beste
werd uitgekozen om de tijding der overwinning
te gaan brengen. Maar in onzen, tijd van de
draadlooze, van vliegmachines, auto's en
treinen, wie denkt er nog aan veertig kilometer
te marcheeren, laat staan in snellen draf af
te beenenl.
In het bijzonder niet als de wedstrijd wordt
gegeven onder de Stockholmsche omstandig
heden. 'k Herinner mij nog dien feilen zonne
dag van midden Juli. De witte wegen van het
Noorden waren gloeiend, haast heet genoeg
om er pannekoeken op te bakken, en daar
liepen veertig kilometer lang in een walm van
stikkend stof de Marathon-mannen.
Het oogenblik, waarop de Zuid-Afrikaansclie
postbode Mac Arthur als eerste het Stadion
binnenstormde, was waarlijk sehoon om den
stroom van uitspattende geestdrift, welke door
de luchten rolde. Onvermijdelijk, ja onweer
staanbaar, wordt ge in die golven meegesleurd,
maar wij werden weer tot onze nuchtere opvat
ting omtrent den Marathon teruggebracht, toen
wij 20 winnaars op het eindpunt zagen ineen
zakken, en vernamen, dat de Portugees Lazzaro
onderweg, door een zonnesteek getroffen, was
neergevallen en naar het ziekenhuis overge
bracht, waar hij den volgenden dag den geest
gaf.
Het merkwaardige van zoo'n Olympisch
Feest, waaraan alle volkeren in een Babelsche
verscheidenheid, meewerken, is wel, dat het
nationaal gevoel er niet weinig geprikkeld
wordt, ja, in 't kwadraat toeneemt.
Wilt ge wel gelooven, dat wij daar in Stock
holm plotseling een vracht sympathie kregen
voor de „edele" worstelkunst, terwijl voor dien
onze belangstelling niet verder was gegaan
dan een tocht naar 't Rotterdamsch Casino om
te zien, hoe „De Leeuw van Valencia" den
„Reus van Servië" te midden van de muzikan
ten smeet of om het opgewonden publiek te
hooren zingen:
„Dirk van den Berg, hou je goed".
Van waar die groei van liefde voor het
vechten?
Het kwam alles, omdat daar in Stockholm
een paar Nederlandsche kerels, met bicepsen
als kabeltouwen verscheidene andere kracht
patsers zoo lieflijk in hun armen drukten,
dat zij tot de prijswinners behoorden
Ge zult dan ook begrijpen, dat de paar dozijn
Nederlandsche supporters door dat soort deli
rium werden aangetast, toen zij te Stockholm
de Nederlandsche voetballers aan het werk
zagen.
De ouderen weten nog wellicht, hoe men in
dien tijd in Nederland alle moeite had om een
draaglijk elftal bijeen te krijgen, 't Was midden-
zomer: de een moest examen doen, de ander
had een vrouw getrouwd enz. enz. Enfin» men
verwachtte niet veei van ouze voetballers. Maar
toen zij eenmaal te Stockholm op 't veld ston
den, weerden ze zich dapper. Weliswaar kregen
zij Ieelijk klop van de Denen, maar zij. behaalden
voorts zoo veel schitterende victories, dat de
bewondering en de trots stegen met den dag.
De wedstrijden hadden plaats onder de meest
ongunstige omstandigheden. Zoo werd bijvoor
beeld de kamp NederlandFinland, welke ein
digde met een 90 overwinning voor Holland,
gespeeld onder een gloeiende zon, welke de
vogels deed flauw vallen en de supporters zelfs
naar huis joeg.
Het eind van den cyclus was, dat Nederland
in het voetbaltornooi de derde plaats veroverde
en wij zullen nimmer het oogenblik vergeten,
waarop Bok en zijn mannetjes, bedremmeld
van eerbiedigheid, de koninklijke tribune be
stegen om uit de handen van Zijne Majesteit
de lauweren te ontvangen.
Dat was voor ons het mooiste moment van
Stockholm. Vol van dit vreugde-gevoelen zongen
de weinige Nederlanders zonder dirigent hun
„Wilhelmus" voor het duizendkoppig publiek.
In den avond van dien dag, toen wij dit
beleven nog eens nuchter overdachten, konden
wij het heter begrijpen, hoe hij den wedstrijd
tusschen de Hongaren en de Oostenrijkers om
den ik-weet-hoeveelsten-prijs, de supporters
elkaar als vijandelijke legers aanvielen, slag
leverden en eikaars vlaggen verscheurden
De sport verbroedert de volkeren, zegt men.
Een Olympiade ais die van Stockholm was
daarvoor nu juist geen doorslaand bewijs.
De opgraving van Olympia: een doorgang naar het Stadion.
