1
DAGBLAD VOOR SCHiEDAM EN OMSTREKEN.
A
51ste Jaargang
Dinsdag 29 Mei 1928
No 15177
Dit nummer bestaat uit vier bladen
STADSNIEUWS
HET JUBELT1J VAN FRANKELAND'S PAROCHIE
DE WERKVERSCHAFFING
TE EENERVELD
„ST. AMBROSIUS"
IA
-MET DE MANNEN CONG REG A TI ES
NAAR DEN BRIEL
POSTDUIVEN
ONVOORZICHTIG
AGENDA
KUNST-AGENDA
TE ROTTERDAM
BEURS VAN SCHIEDAM
1
UWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau KOEMARKT 4, SCHIEDAM. Telefoon Intercommunaal no. 68085
ABONNEMENTENper 3 maanden f 3.25. per maand 1.10, per week 25 cent. Franco
per post 3.75 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 ct. Postchèque en girodienst 81440.
ADyERTENTIëN 1-5 regels 1.55. Elke regel meer 30 ct. Reclames tusschen den tekst
60 ct. per regel. Kleine advertenties: 30 woorden 25 ct., elk woord meer 5 ct tot een maxi
mum van 50 woorden. Kabouter-advertenties 5 regels f 0.50, 10 regels 0.75, 15 rog elfl
f 1.Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering ƒ500 bij overlijden door een ongeval; ƒ500 bij verlies van beide handen, voeten of oogen; ƒ250 bij verlies van één hand, één voet of één oog; ƒ150 bij verlies van een duim; 75 bij verlies
van een wijsvinger; 50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
De uitkeeringen ingevolge deze verzekering zijn herverzekerd bij de Nieuwe HAV Bank, Lange Haven no. 103, Schiedam.
FEESTELIJKE VIERING IN DE KERK VAN O. L. VROUW VISITATIE
Eersten Pinksterdag heeft dan in de
kerk van O. L. Vrouw Visitatie de plech
tige herdenking plaats gehad van het feit,
dat vóór vijf-en-zeventig jaren voor het
eerste in het noödkerkje de vleeschhal
<gp,an de Boterstraat van de door mgr.
Carlo Belgrado, vice-superior der Holla nd-
Sche missie gestichte tweede statie te Schie
dam van den eersten herder der parochie,
pastoor Paulus Jacobus van Leeuwen, de
H. Mis werd opgedragen.
Hoog uit den toren van de kerk wapper
de de vaderlandsche driekleur. Het rijke
priesterkoor was in een keurige en fleuri
ge versiering gezet van palmen, hortensia s
en begonia's, terwijl de vaandels tegen de
pilaren den feestelijken aanblik nog ver
hoogden.
De plechtige Hoogmis werd opgedragen
door den zeereerw. hooggeleerden heer W.
Nolet, professor aan het groot-seminarie van
Warmond, zoon van de parochie, geassis
teerd door de kapelaans C. B. M. W iemers
als diaken en J. A. M. Bekkers als sub-dia
ken, terwijl kapelaan L. Beune als ceremona-
rius fungeerde. Het zangkoor „Cantemus Do
mino" bracht onder de energieke leiding van
zijn directeur, den heer C. Landsbergen,
met den heer H. Veugelers aan het orgel,
op voortreffelijke wijze de moeilijke mis
„Henricus" van Joh. Winnubst, door dezen
aan Z. D. H. Mgr. H. van de Wetering op
gedragen, ten gehoore, Voor de H. Mis
het. juichende „Jubinlate" van Aiblinger gè-
i zongen, terwijl de organist eveneens voor
de H. Mis het Toccato uit een symphonle
van Widor en na de H. Mis de „Marcho
triomphale" van Hag door de gewelven
deed ruischen.
In het priesterkoor hadden met den
hoogeerw. heer Deken de zeereerw. paters
P. Cremer O.P. en P. Zoetmulder, oud-mis
sionaris van den Congo, plaats genomen.
Het plechtig Lof Werd gecelebreerd door
den hoogeerw. heer Deken A. J- Schraag
met assistentie van de eerw. heeren C. B.
M. Wiemers en J. A. M. Bekkers, kapelaans
der parochie en A. F. J. Goossens en A.
M. A. Vollaerts, kapelaans der parochie van
het Allerh. Hart van Jesus, terwijl wederom
kapelaan L. Beune als ceremoniarius fun
geerde. Nadat de heer Veugelers op het or
gel het „Grand Choeur" in d. van Mailly had
verklankt, en het zangkoor wederom op
uitnemende wijze, het „O salutaris Ilostia'
van Gounod het „Cluan dilecta taberna-
cula" van Ph. Loots en het Magnificat van
Oberhoffer had ten gehoore gebracht, be
steeg de zeereerw. hooggeleerde heer prof.
Nolet den kansel voor de feestpredicatie.
Feestpredikatie van professor Nolet
Tot tekst van zijn rede had de gewijde re
denaar de woorden gekozen uit het evange
lie van den dag: „Ad eum veniemus en man-
sionem apud eum faciemus". Wij zullen
tot hem komen en Ons verblijf bij hom ne
men.
Het Pinksterwonder aldus ongeveer de
zeereerw. heer Nolet herhaalt zich telkens
weer in de Katholieke Kerk. En hoe zou dat
ook anders kunnen, waar de Zaligmaker
gezegd heeft: Ik zal u een anderen Paracleet,
een anderen Trooster zenden en Hij zal bij
u blijven in eeuwigheid. De II. Geest blijft
werken in de Kerk en telkens vindt de Kerk
een nieuwe taal om te spreken tot het volk.
Het materieele Pinksterwonder, het wonder
der talen is ten einde, maar de H. Geest
blijft werken in de Kerk en telkens weer
geeft Hij aan de Kerk de gave van de taal
die spreekt tot het hart van de menschen.
En het is onder 3e leiding van den H. Geest,
dat de Kerk steeds weer haar prediking en
haar arbeid weet aan te passen aan de be
hoeften der haar toevertrouwde zielen.
En nu vieren we vandaag den herdenkings
dag, dat de Kerk in Schiedam de taal sprak,
beantwoordend aan de behoeften der bevol
king; dat een nieuwe statie werd gesticht,
dat de Vader, de Zoon en de H. Geest zich
een nieuwe woning in onze stad hebben
gekozen. 'tWas op Pinksterdag van het
jaar 1853 dat pastoor van Leeuwen, van
wien we allen van onze kinderjaren af met
eerbied hebben hooren spreken, voor de
eerste maal op de bovenverdieping van de
Vleeschhal, zijn primitief parochiekerkje,
de H. Mis opdroeg.
Zoo was er dan in Schiedam weer een
parochie van seculiere geestelijken, nadat
ruim een eeuw te voren de statie van de
seculieren was ten onder gegaan. Na de
reformatie zien we hier in 1610 Godfried
van Vliet zich vestigen als pastoor, 16 jaar
later moest hij de stad verlaten; maar reeds
in 1639 volgde hem Bernardus Weerhaan,
die zich in het Huis de Poort vestigde, op.
»Iot in het begin der achttiende eeuw zou
deze statie blijven bestaan. Helaas kwam
er toen een herder die niet zijn kudde
voorging naar de weide waar de Heer ze
bijeengebracht wil éien, doch dien den weg
va,n het schisma betrad. Nog staat het
„Huis de Poort" op den Dam, en 'is het
niet een echt-christelijke gedachte als we
straks bij het Te Deum van onzen dank,
neerknielend bij het „Te ergo quaesumus",
ook die afgedwaalde broeders, de oud-Ka
tholieken ten onrechte vaak Jansenisten
genoeród gedenken, die ook den Christus
zoeken zooals wij, en die, afgesneden van
de eenheid, zoo groot gevaar loopen daar
door liet geloof zelf te verliezen?
Als wij dan gedenken hoe 75 jaar geleden
opnieuw een statie van saeculieren werd
opgericht, met priesters van het bisdom
Haarlem al reeds, dan past het, dat we
hier eerst openlijk hulde en dank brengen
als Katholieke Schiedammers aan de orde
van St. Dominicus, die tweemaal door
haar leden de gapingen in de verzorging
der zielen heeft aangevuld, die vooral in
de achttiende eeuw er voor gewaakt heeft
dat we niet werden losgescheurd uit de
eenheid van de Heilige, Katholieke, Aposto
lische Kerk. Het zijnde zonen van St. Do
minicus die in Schiedam het ware Geloof
hebben bewaard, die het hebben mogelijk
gemaakt dat deze statie werd opgericht.
Wij Schiedammers hebben een eereplicht
te vervullen tegenover de Dominicaner-orde.
Een eereplicht, dien onze vaderen hebben
verstaan, waarvan zf»zich hebben gekweten
door stoffelijke gaven niet voor niets hangt
in het klooster te Huissen de beeltenis van
een Schiedammer, groot-weldoener der Or
de - waarvan zij zich hebben gekweten
ook door uit alle standen van de maatschap
pelijke samenleving hun zonen aan de orde
af te staan. En als ik hier een naam mag
noemen, het zij dan die waarop heel Schie
dam maar ook de orde zoo trotsch is, pater
de Gi'oot, die een groot deel van onze eere
schuld voor zijn rekening nam.
En als ik dan vraag: waarom bloeit
vandaag het Katholieke leven in Schiedam7
Hoe was het mogelijk dat in 1853 hier een
tweede Katholieke bedehuis kon worden
gesticht?, dan geloof ik, te mogen ant
woorden met de woorden uit het evange
lie van dezen morgen: Als iemand Mij be
mint zal hij mijn woord onderhouden en
Mijn Vader zal hem beminnen en Wij zul
len tot hem komen en Ons verblijf bij hem
nemen De liefde tot Jesus zit den Schiedam
mer in het bloed. Zijn we niet allen van het
geslacht van de mystieke maagd van Schie
dam, de H. Liduina? Hoe sterk was het Ka
tholicisme van onze voorvaderen! Wanneer
van alle kanten de vreemdelingen komen
naar onze stad, Brabanters, Munsterschen,
Westfalers, Rijnlanders, en gevaar loopen in
die voor hen vreemde stad hun geloof te ver
liezen dan is het geloof onzer vaderen krach
tig genoeg, om hen staande te houden. Zee-
ker, er zijn donkere dagen geweest. De her
vorming' en later het oud-Katholicisme met
zijn zoo moeilijke keuze, nu de saeculiere
pastoor met zijn kerk naar de dwaalleer
overging. De moeilijke keuze! Wij kunnen er
ons thans geen denkbeeld van vormen,
welke heftigheid in die dagen, 't is droevig
genoeg, bereikt werd in de rivaliteit tus
schen saeculieren en regulieren. En toen
werden onze vaderen voor de keuze gesteld,
ófwel hun eigen kerk, Huis de Poort, ver
laten, ófwel ontrouw worden aan de liefde
tot Jesus. De Paus had gesproken; als
scheurmaker was de Schiedamsche pastoor
buiten de Kerk gesloten en "onze vaderen,
hoe zwaar ook in hun binnenste de strijd
geweest is de statistieken der doopsels
onder andere getuigen er van zij gehoor
zaamden aan Jesus' gebod: wie Mij liefheeft,
volge mijn woord. De liefde tot Jesus over
won.
C
En op die liefde is de belooning gevolgd,
„en wij zullen tot Hem komen en Ons ver
blijf bij hem nemen".
En zoo ontstond een nieuw centrum van
Katholiek leven. Maar ook hier zou die gave
Gods gepaard gaan met een nieuw offer
voor velen: de nieuwe statie zou op verlan
gen van den vice-superior der Ilollandsche
missie, mgr. Carlo Belgrado, saeculler zijn
en Haarlems eerste Bisschop bevestigde
zulks. Dit beteekendc, dat een deel der Ka
tholieken zich moest losmaken van de Kerk
op de Lange Haven, die zij lief hadden ge
kregen, waarmee zij met de dierbaarste
handen waren verbonden. God vroeg het
offer, en wederom heeft Katholiek Schiedam
het gebracht. Op denzelfden dag dat Haar
lems bisschop werd geconsacreerd, droeg
pastoor van Leeuwen voor de eerste maal
in le Vleeschhal het H. Misoffer op.
En hoe heeft God ook dat offer weer geze
gend, door goede, dikwijls uitstekende pas
toors en kapelaans tot de nieuwe parochie
tc zenden. Wat al genaden zijn van deze
kerk uitgegaan! Wat een feest was het voor
den eersten herder, toon hij voor de eerste
maal aan 6 jongens en 6 meisjes van zijn
parochie de H. Communie mocht uitreiken;
toen hij dón Aanbiddingsdag den laatsten
Zondag van September kon instellen; toen
hij voor de eerste maal de relikwieën van
de H. Liduina tentoonstellen kon. En hoe
is dat alles uitgegroeid tot een heerlijk
bloeiende parochie. Hoe treffend is dat ge
loofsleven in Schiedam nog dezer dagen tot
uiting gekomen in de stichting van een eigen
Katholiek Ziekenhuis.
En als spreker dan denkt, aan al wat
onze voorvaderen hebben gedaan, niet
slechts in de afgeloopen twee'eeuwen, maar
van oudsher hoe groot hun liefde voor Je
sus was, zoodat reeds een Brugman van
onze stad getuigde: „voorzeker, zij is lang
de minste niet onder de duizenden Duit-
sche steden, zij de stichteresse van toe
vluchtsoorden voor vreemdelingen en zie
ken en gestichten voor armen; zij vrurht-
baar aan mine m.^rgden en eerzame wedu
wen, de beschermster van alle reguliere
orden", dan herhaalt hij het woord dat he
den de Kerk ontleent aan den psalmist:
Confirma hoe Deus, quod operatus es in
nobis: bevestig: o God, wat Gij in en on
der ons hebt uitgewerkt. En dan zou hij
er deze woorden aan willen toevoegen: et
in templo sancto tuo tibi offerent munera:
en zij zullen U in Uw tempel hun offers
komen opdragen. Laat dit vandaag ons
voornemen zijn, dat wij uit liefde tot Je
sus, Hem onzen Koning, onze offers zul
len hlijven geven. Het is'in zoovele Schie
damsche families traditie geweest, dat een
harer kinderen geheel werd gesteld in den
dienst van God. Laten wij God dankbaar
zijn voor de onschatbare weldaad des ge-
loofs en laten wij dien dank ook daardoor
toonen, dat wij onze afgedwaalde broeders
gedenken, opdat ook zij weer mogen onder
kennen het woord van den Zaligmaker.
„Wie mij liefheeft, zal luisteren naar Mijn
woord", en ook voor hen do belooning zij
dat de Vader en de Zoon en de H. Geest tot
hen komen en hun verblijf bij hen nemen,
en ook zij vinden in de eene ware, Katho
lieke en Apostolische Kerk al Hare genade
gaven op den weg ter eeuwige Zaligheid.
Na deze zoozeer tot het hart van iederen
Schiedammer sprekende rede werden het
Te Deum van Vrancken en het Tantum
Ergo van Goris gezongen. En onder de too
nen van de Marche triomphale van Lem-
mens stroomde de menigte het heiligdom
uit.
Frankelands parochie ia een nieuwe
kwarteeuw ingetreden. Moge het eerste
eeuwfeest haar zien in al rijker bloei,;
steeds luisterrijker ontvouwing van geeste-i
lijk leven.
Hedenmorgen zijn 15 tewerkgeselden naar
hun arbeidsterrein te Eenerveld vertrokken.
Onder hen waren er 6 die voor het eerst de
reis meemaakten; van de vorige ploegen is er
ditmaal slechts een thuis gebleven.
Op het Nationaal Concours uitgeschreven
door de Muziekvereeniging „Industrie", van
de firma P. Smits Machine- en Scheepwerven
te Rotterdam behaalde het Harmonie Orchest
„St. Ambrosipus", dir. de heer J. F. M. Smits
in den Concertwedstrijd een 3de prijs in de
eere-afd., en een 1ste prijs met het hoogst aan
tal punten in den Marschwedstrijd.
De muziek-afdeeling van onzen K. K. Volks
bond heeft het er derhalve kranig afgebracht.
DE NIEUWE DUITSCHE KRUISER „KöLN" loopt van stapel. Dezer dagen vond de doop;
en het van stapel loopen van den nieuwen Duitsche kruiser „Köln" plaats. Deze ceremonie
had te Wilhelmshafen plaats, in tegenwoordigheid van den Minister van „Rijksweer''^
Groener, den Minister van Justitie, Hergt, en Kohier, Minister van Financiën.
Fen stichtende bedevaart
Onder begunstiging van schitterend zomer
weer zijn gisteren de drie mannencongregaties
van de H. Familie van onze stad, van de pa
rochies namelijk van Fraakelar Singel en
Gorzen, der traditie getrouw, ter beevaart ge
trokken naar het martelveld van Nederlands
groote geloofsgetuigen^ Den Br iel. Honderd
negen en tachtig congreganisten, 'n twintigtal
meer dan het vorige jaar, namen ditmaal,
onder leiding van de directeuren van Vranke-
land en Gorzen, kapelaan J. A. M. Bekkers
en pastoor J. B. W. M. Möller, aan do pro
cessie deel, terwijl te Vlaardingen zich nog
een dertigtal onder leiding van kapelaan W.
van Leeuwen bij de processiegangers op de
„Maasnymph" voegde.
't Was voor het eerst dat we de processie
meemaakten en we kunnen volkomen onder
schrijven wat kapelaan Bekkers in zijn slot
woord tijdens het Lof in de kerk van het
Allerheiligst Hart opmerkte, dat ze buitenge
woon stichtend is geweest.
De plechtige Hoogmis in de kapel werd op
gedragen door kapelaan Bekkers, met assis
tentie van pastoor Möller als diaken en kape
laan van Leeuwen als subdiaken. Onder leiding
van den heer Nöring voerde een gelegenheids
zangkoor zeer verdienstelijk de driestemmige
mis van Perosi uit. In een treffende toespraak
schetste pastoor Möller de toestanden voor en
tijdens de Hervorming, en hoe de geloofsge
tuigen in die tijden, toen Christus leed in zijn
Kerk, thans door hun dood, kostbaar in Zijn
oogen, troost hebben geschonken.
Onder het Lof, gecelebreerd door pastoor
Möller, met assistentie van kapelaan van
Leeuwen als diaken en kapelaan Bekkers als
subdiaken, besteeg kapelaan van Leeuwen
den kansel om in een gloedvolle toespraak
er op te wijzen hoe de martelaren geleden
hebben en waarom zij gestorven zijn, om ge
tuigenis af te leggen namelijk van hun onwrik
baar geloof in de tegenwoordigheid van Jesus
in het H. Sacrament, en van hun geloof aan den
Paus als 't door Christus aangestelde zicht
bare opperhoofd der Kerk.
Kruisweg en processie rond het martelveld
vulden den op voortreffelijken wijze verloopen
bedetocht.
In zijn slotwoord sprak kapelaan Bekkers
nog den wensch uit, dat vrucht van de bede
vaart vooral mocht zijn een verdieping van
het geloofsleven der congreganisten, een ge
trouw volbrengen van hun plichten als con-
greganist en de toetreding ook van vele nieuwe
leden tot de mannencongregaties.
De P. D. V. „De Jonge Liefhebbers" hield
Zondag (le Pinksterdag) een wedvlucht van
Nieuwerkerlt af (afstand 15 K.M.).
De prijzen werden als volgt toegekend: le.
2 en 3. W. Zonneveld; 4. J. Westerholt; 5. W.
Zonneveld; 6. A. Boes; 7. H. de Regt; 8. H.
Damme, 9. Verlinde; 10. J. Wenteler; 11.
H. Damme; diploma J. Westerholt.
Toen Zaterdagmiddag de 30-jarige B. v. d.
H. werkzaamheden verrichtte bij de slooping
van de oude Koemarktbrug, werd hij plotse
ling aan het hoofd getroffen door een zuur-
S'toïflesch, die vermoedelijk door aldaar spe
lende jongens aan het rollen was gebracht.
De man werd aan het posthuis op de Koe
markt verbonden. uwiJ-liW-Uw-.
's Maandags repetitie Muziekgezelschap
St. Ambrosius, 8 uur, R. K. Volksbond.
Iederen Maandagavond clubavond R. K.
Damclub I. D. O., Patronaatsgebouw LangU
Haven; aanvang 8 uur.
Dinsdag3 bestuursvergadering R. IC Metaal-
bewerkersbond „St. Eloy", Gebouw R. K,
Volksbond.
lederen Dinsdagavond om half negen repe
titie R. K. Gemengde Zangvereeniging Lorenzo
Perosi. Gebouw R. K. Volksbond.
Iederen Woensdagavond van 7 uur tót
half 9 zitting bestuur Spaarfonds R. K. S. Ys
Excelsior: Gebouw R. K. Kring.
Iederen Woensdag Repetitie Koninkl. Maif-
nenzangvereeniging „Orpheus". Gebouw R. K.
Volksbond. Aanvang half negen.
Eiken 2en en 4en Vrijdag van de maand
vergadering Katholiek Leven, Gebouw Kathó-
lieke Kring, half 9 uur precies.
Iederen Zaterdagmiddag van 2 tot 5 uufl
i3 geopend het Stedelijk Museum, St. Jorli
Doele, Doeleplein.
Zondag 3 Juni
H, Mis voor Chris Jansen; half 8, kerk vaS
O. L. Vrouw Visitatie. De leden van de Hanze
worden dringend verzocht de H. Mis bij tg
wonen.
Waterpolo-concours om den Bongersde
Hoog-bal. Gem. Zweminrichting. Aanvang 1
Woensdag 6 Juni
Weldadigheids-concert tie geven door ..Or
pheus", ten bate van de vereeniging „Zwak
zinnigenzorg", Feestterrein Volkspark.
29 Mei: Groote Schouwburg Pygmalion
(Rott. Hofst.tooneel) 8 uur Diergaarde
avondconcert Rott. Philh. Gen.
31 Mei: Groote Schouwburg, Het Politic*
raadsel (Rott. Hofst.tooneel) 8.15 uur voor-
volwassenen).
Dagelijks: Circusschouwburg, De iiozm£«
krans (Ver. Schouwspelers) 8 uur.
Bioscopen: goedgekeurde programma'^
tot en met Donderdag 31 Mei_ in: Tlialia;]
Grand Théatre; Royal (voor volwassenen);]
Olympia (voor 'volwassenen); Corso; W. B.,
theater.
Tentoonstellingen: Nenijto, Stations!-
singel (9 v.m.—12 n.m.)
SCHIEDAM, 29 Mei. Officieele noteering
van de Commissie uit de Kamer van Koop
handel. j
Moutwijn 1
Moutwijn 46 pet. 19.P«r H.L.
Namens de commissie voor de noteerlnj;»
H. J. JANSEN.
SpiritU9
SCHIEDAM, 29 Mei. Men noteert voor mf-
lasso spiritus 100 pet. ƒ29,— per H.L, j
Ruwe graanspiritus 60 pCt ƒ17.per H.Li.
Spoeling
Noteering 1,40,
0
