DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
51ste Jaargang
Donderdag 31 Mei 1928
No 15179
Bit nummer bestaat uit vierbladen
STADSNIEUWS
4
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
af- en aankondigingen van het
t' Gemeentebestuur
KENNISGEVING
DISTRICTSARBEIDSBEURS
VOLKSBADHUIS
GEM. OPENB. LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK
CARILLONBESPELING
DE OPLEIDINGSSCHOOL VOOR
H. B. S. EN GYMNASIUM
Wethouder de Bruin over het
Schiedamsclie volksonderwijs
DE HOOFDBRUG
HOE HET RAADSBESLUIT VAN
1 SEPTEMBER 19*25 WERD
UITGEVOERD
V
AGENOA
KUNST-AGENDA
TE ROTTERDAM
BEURS VAN SCHIEDAM
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau KOEMARKT 4, SCHIEDAM. Telefoon Intercommunaal no. 68085
ABONNEMENTEN: per 3 maanden 3.26. per maand 1.10, per week 26 cent Franco
per post ƒ3.75 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 ct. Fostchêque en girodienst 81440.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.55. Elke regel meer 30 ct Reclames tusschen den tekst
00 ct per regel. Kleine advertenties: 30 woorden 25 et., elk woord meer 5 ct tot een maxi
mum van 50 woorden. Kabouter-advertenties 5 regels ƒ0.50. 10 regels 0.75, 15 regels
1.Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering 500 bij overlijden door een ongeval; ƒ500 bij verlies van beide handen, voeten ol' oogen; 250 bij verlies van één band, één voet of één oog; ƒ150 bij verlies van een duim; 75 bij verlies
wijsvinger; ƒ50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
De uitkeeringen ingevolge deze verzekering zijn herverzekerd bij de Nieuwe HAV Bank, Lange Haven no. 103, Schiedam.
van een
m.
Ter algemeene kenis wordt gebracht, dat de
brug over de Varkenssluis (z.g.n. Hoofdbrug)
vanaf Vrijdag tot en met Zondag a.s. voor a
rijverkeer zal zijn afgesloten.
Schiedam, 31 Mei 1928.
Aangeboden arbeidskrachten: Glasblazers,
stellers, letterzetters, grondwerkers, metselaars
opperlieden, timmerlieden, lood- en Zinkwerkei
schilders, kistenmakers, kuipers, zagers, aan
houders, bankwerkers, electriciens, klinkers,
koperslager, metaalboorders, scheepsbeschie-
ters, mach. drijvers, mach. houtbewerker, span-
.tenbuiger, smeden, voorslaanders, stokers, bran
dersknechts, broodhakkers, distellateursknechts
mouters, sigarenmakers, banketbakkers, mag.
pero-neel, chauffeurs, transportarbeiders, va
rensgezellen, voerlieden, wakers, zakkendrager
kantoorbedienden, fabrieksarbeiders en losse
.-werklieden. t
Gevraagde arbeidskrachtente Schiedam n.
Lwas metselaar, petroleumventer, liaiwas koper-
vormer, zandc en leemvormer en memtaai-
draaiers. In Curacao: mach. bankwerkers.
Nadere inlichtingen verstrekt de arbeids
beurs Broersveld 142.
üp 23 en 26 Mei werden genomen 568 baden
en wel in de le klasse 30 kuipbaden en 78
regenbaden en in de 2e klasse 55 kuipbaden en
395 regenbaden en 10 kinderbaden.
Gedurende de maand Mei werden genomen
2155 baden te weten in de le klasse 125 kuip
baden en 4 kinderbaden en in de 2e klasse 188
kuipbaden, 1509 regenbaden en 54 kinderbaden
Voor het toelatingsexamen voor den assis-
tentencursus 1928-1929 slaagde mej. H. A. Olt-
bof uit Rotterdam die haar vooropleiding ge
noot aan de gemeentelijke openbare leeszaal
en Bibliotheek alhier.
Vrijdag 18 Miei a.s. des avonds van 9—10 uur
zal door den heer Timmermans, stadsbeiaardier
de eerste carillonbespeling worden gehouden
in dit seizoen:
Het programma luidt:
la. Rondo voor beiaard J. H. Wagenaar
b. Sarabande G, F, Handel
2a. De Zilvervloot
b. Wij Geuskens willen nu zingen
c. Bede voor 't Vaderland J. J. Viotta
3. Menuet en trio uit de le partita J. Bach
4a. Frühlingslied
b. Auf Fliigeln des gesanges F. Mendelssohn
6. Sonatine Gust van Hoeij
6a. Rochers inaccessibles
b. Plus ne suis ce que j'ai été
Weckerlen verzameling
7. Postludium Jef Denijn
Ook nu weer wordt verzocht de stilte gedu
rende dit concert rond den toren te bevorderen,
teneinde de luisteraars niet hinderlijk te zijn.
De brug over de Varkenssluis, de zoogenaam
de Hoofdbrug zal van Vrijdag af tot en met
Zondag voor alle vijverkeer gesloten zijn.
BURGERLIJKE STAND
Aangiften van 29 en 30 Mei 1928 GEBOREN:
Maria, dochter van J. Penning en M. C. van
Vliet, Nassaulaan; Francina J. dochter van
F. J. Pelle en J. T. M. Lourens N. Haven;
Huig, zoon van W. Plaisier en V. van Ravens,
Havendijk.
OVERLEDEN: W. Groeneweg 77 j. wed. van
A. Koning, Proveniershuis.
GEHUWD: M. Los 23 jaar en J. indeijer 27
jaar; J. v. d. Berg 55 jaar en O. Rutten 54
jaar; J. A. Amoureus 23 jaar en G. Clemens
iaar-
Onder leiding van den heer Th, v. Woer-
kom, voorzitter van de- afd. Schiedam van den
Bond van Nederl. Onderwijzers heeft gister
avond in „Musis Sacrum" een vergadering
plaats gehad, belegd door den Bond v. N. O.
en de afideeling Schiedam van de Vereeniging
„Volksonderwijs", om, zooals de voorzitter
zeide de onrust te bezweren welke ten aan
zien - van ons openbaar onderwijs is verwekt.
De organisaties van dezen avond aldus de
voorzitter, willen laten zien dat het openbaar
onderwijs goed ls en ze hebben daarom wet
houder de Bruin uitgenoodigd om dat aan te
toonen. Zeker ookhier ontbreekt wel wat;
ook wij vinden de klassen te groot, doch dat
is niet de schuld van Schiedam; en de open
bare onderwijzers weten dat.
Als eerste spreker trad dan op de beer J.
J. Lamers, voorzitter van den Bond van Ne
derl. Onderwijs die de geschiedenis van het
openbaar onderwijs vertelde, een kind, zooals
hij het noemde van de revolutie. Voor de re
volutie had men voor het volkskind niet an
ders dan de school van de Kerk, hier de
Calvinistisch-Her vormde Kerk, met geen an
der onderwijs eigenlijk dan in godsdienst
en godsdienstleveu. Daarnaast had men en
kele kostscholen voor heel rijken. Na de
revolutie, die gelijke rechten voor iederen
mensch verkondigde, was de eerste wel In
ons land, die van Rutger Jan Schimmelpen-
ninck, die de openbare, de volksschool bracht,
de ééne school voor het geheele volk, waar
van het geheele volk gelijkelijk kan profl-
teeren en waarvoor heel het volk zich gelij
kelijk interesseert. Eén school voor allen en
voor allen gelijk. Dat was de wet van Rut
ger Jan ScMmmeJpenninck. En al werd ze
reeds een jaar na haar ontstaan herzien, en
al was het onderwijs nog niet ideaal, in we.
zen is daar het openbaar onderwijs op ge
bouwd.
Toen is ontstaan de schoolstrijd. Daar
kwam geweldig verzet. In de eerste plaats
uit anti-revolutionnairen kring; en dat ver
zet vond vooral zijn grond daarin dat men
meende, dat het volkskind niet zooveel hoef
de te weten. Tegen elke verbetering van de
volksschool rees verzet. Toen dat niet hielp
heeft, men het om een anderen boeg gegooid.
In zijn wezen echter is de strijd geen andere
dan tegen de volksontwikkeling zelf. En als
het ooit zou gelukken de openbare school te
doen verdwijnen, dan is het ook met het volks
onderwijs, gelijk recht voor "ieder kind, ge
daan! Eu als er dan zijn, die bijzonder neu
trale scholen willen stichten, dan noemt spre
ker dezulken verraders van de volksschool.
Wat uien wil, in zijn wezen wil, is terugkeer
tot den toestand vóór de Fransche revolutie,
goed onderwijs voor wie het betalen kunnen.
Men wil zoogenaamd selectie, maar het zal
blijken, dat de knappe kinderen zijn die wier
ouders het betalen kunnen, en de stommeri
ken die op klompen loopen. Het loopt uit op
een standenschool. En wat de stichters van
een bijzondere neutrale school misschien zou
den winnen aan onderwijs, gaat verloren aan
de opvoeding. Men moet de kinderen niet meer
scheiden naar de standen. Trouwens het groo-
te intellect van de heele wereld komt voort
uit den arbeidenden stand. Om het volkson
derwijs vooruit te brengen, zal men andere
middelen moeten bezigen dan het boersche
dreigement, „en als gij niet wilt, dan sticht
ik zelf een school". En dan vraagt spr. wat
hebben zij die meenen, dat het volksonder
wijs niet is nog zooals het behoort, om dat
verbeterd te krijgen? Zooals ze het thans doen
is het de averechtsehe weg.
De heer J. Keuning vraagt waarom men
wel de zwakzinnigen, maar niet de intellec-
tueelen de zeer begaafden op de openbare
school ln een afzonderlijke school afzondert.
De heer Lamers merkt op, dat dit een zui
ver pedagogische kwestie is, die met de
vraag van bijzonder neutraal onderwijs niets
te maken heeft De scheiding tusschen intel-
lectueelen en niet-intelleetueelen is op de la
gere scholen niet te maken Het is overigens
juist goed voor hardvliegers, dat ze wat ge
remd worden door de normalen, terwijl deze
laatsten door de eersten worden gestuwd.
De heer Krediet merkt op, dat., als hier
van bedrogen partij sprake is, waarop door
den heer Lamers gezinspeeld is, dat de be
drogen en de verraderspartij tot dusver is de
Schiedamsche schoolvereeniging voor bijzon,
der neutraal onderwijs.
De heer Lamers antwoordt, dat, wat er
ook gebeurd kan zijn, waarvan spieker niets
weet, er verraad is aan het volksonder
wijs, als men een neutrale bijzondere school
sticht.
De heer Krediet: Maar woordbreuk blijft
woordbreuk!
Na een pauze van enkele minuten was het
woord aan den heer P de Bruin, wethouder
van onderwijs.
NEDERLANDÜRUGÜAY. De belangstelling voor ons bureau tijdens de publicatie
het verloop van den wedstrijd. Bij de pauze
Rede Wethouder de Bruin
Wethouder de Bruin zal slechts spreken
over de taak die de overheid heeft en over
de wijze waarop de Overheid te Schiedam die
taak vervult.
Wat de vorige weck in een zich noemende
neutrale bijzondere schoolvereeniging; is ge
sproken, stond op zoodanig peil, dat men er
niet op antwoordt. De indruk naar buiten
was gelukkig van den aard, dat bestrijding
niet noodig is-
Men spreekt over een dergelijke zaak slechts
met degenen die er iets van weten; die het
zelfde goede willen wat wij willen, en die
zich fatsoenlijk gedragen. Aan Ogze drie
«dschen heeft de neutrale schoolvereeniging
niet voldaan en daarom zal spreker ze met
welgemeende minachting doodzwijgen.
Er heeft ten aanzien van het Schiedamsche
volksonderwijs niet de minste ongerustheid
te bestaan. Dat wil niet zeggen dat alles vol
maakt is; maar spr. wil tot eer van het
Schiedamsche gemeentebestuur zeggen, dat te
Schiedam al het mogelijke is gedaan. En wie
mag het onmogelijke eischen?
De menschen misschien van de Schiedam
sche neutrale schoolvereeniging bij wie men
terugvindt degenen die kermen over de belas
tingen? De menschen wellicht van Handel en
Nijverheid, die in 1924 den raad overvielen
met een adres, waarin werd betoogd dat
Schiedam staat aan den rand van den finan-
cieelen afgrond?
Geen gemeente is zoozeer door de gevol
gen van den oorlog getroffen als Schiedam.
We hebben perioden meegemaakt waarin een
derde deel der bevolking werkloos langs de
keien liep, meesleepend de groote groep van
kleinere middenstanders in haar val.
In 1923 bedroeg de hoofdelijke omslag een
miliioen, in 1926 nog 600.000. In 1923 werd
aan werkloozensteun met annexen uitgekeerd
de kapitale som van 925.000. Kan men dan
het onmogelijke eischen?
Het is de onvergankelijke eer van het
Schiedamsche gemeentebestuur dat in dien
tijd het haast onmogelijke is gedaan voor het
volksonderwijs. In die ellendeperiode ter
rechtvaardiging van het gemeentebeleid zal
spr. het zeggen heeft het gemeentebe
stuur:
A. Wat het voorbereidend ond e r-
w ij s betreft:
le. in 1920 opgericht het kleutertehuis aan
de Laan, het puikje van het puikje, door
heel Nederland bewonderd;
2e. de salarissen van het bijzonder voorbe
reidend onderwijs, om dit in staat te stellen
goed personeel aan te schaffen, gelijk gesteld
met die van het openbare;
3e. in 1921 in gelijken geest een christelijke
bewaarschool gebouwd aan den Singel;
4e. verbouwd en verbeterd de bewaarschool
aan de Leliestraat;
Ee. in 1925 zich aangesloten bij het de Ge
meenschappelijke bewaarschüol-akl.e,«xamens
6e. in 1927 een Gereformeerde bewaarschool
gesticht;
B. Wat betreft het buitengewoon
onderwijs:
7e. in 1923 ingesteld en bezinkingsklasse en
8e. in 1928 een werkinrichting voor zwak
zinnigen tot stand helpen komen.
Geen verlangen werd ten aanzien van
het voorbereidend en het buitengewoon on
derwijs aan de gemeente kenbaar gemaakt,
waaraan deze niet is tegemoet gekomen.
C. Ten aanzien van het openbaar la
ger onder wijs zien we:
9e. in 1920 de aanstelling van een gym
nastiekleraar met middelbare aktje;
10e. de reorganisatie van het U. L. O., waar.
bij de 3-jarige cursus in een 4-jarigen werd
omgezet;
11e. de instelling van de functie van ge
meentelijk inspecteur van het lager onder
wijs;
12e. de instelling van de functie van ge
meentelijke schoolarts waarbij allengs het me
disch schooltoezicht werd georganiseerd op
een wijze waarop redelijk geen enkele aan
merking kan worden gemaakt.
13e. in 1921 de instelling van een raads
commissie voor het onderwijs;
14e. de verbetering dier jaavwedden van
gymnastiek- en andere vakonderwijs;
1 Ee. schoolgieldverordeningen
16e. invoering van het Zwemoiiderrlcht;
17e. in 1923 de stichting van de centrale
school met een zevende leerjaar, met Engelsch,
Handenarbeid en gymnastiekonderwijs door
een vakleeraar;
18e. in 1925 het reglement voor verplichte
schoolvergaderingen
19e. In 1927 de aanstelling van een school-
verpleegster;
26e. eveneens in 1927 de splitsing' van
school G in school G1 en G 2, zoodat èn de
kapschol èn de lagere school een afzonderlijk
hoofd, kregen deze lagere school daarmee
beter aan haar doel als opleidingsschool zou
kunnen beantwoorden
21e. de boomplanting;
22e. ln 1928 de inrichting der school en
werktuigen.
23e. den bouw van een gymnastieklokaal
en 2 leslokalen aan school G;
24e. den bouw van een school aan de An-
thonie Muysstraat;
25e. verbeteringen aan diverse scholen, o.a.
in de Prins Mauritsstraat vernieuwing van
alle privaten en aanleg van electriscli licht
(kosten 9400)
26e. verbetering van school D (St. Anna
Zusterstraat) door toevoeging van een gym
nastieklokaal en verbetering van lokalen (kos
ten ƒ23.000);
27e. den bouw van een school aan de Lek
straat (kosten 230.000)
28e. verbetering van het gymnastieklokaal
van school F1 en F 5 aan den Singel.
Wat betreft 't Bijzonder Lager
O n d e r w ij s vinden we:
29e. den bouw van een R. K. School aan
de IJselmondeschestraat (kosten 135.860)
30. den bouw van een Gereformeerde school
aan de Stadhouderslaan (ƒ129.014);
31e. den bouw van een school voor Christe
lijk Onderwijs aan den Oostsingel 13a.916)
32e. den bijbouw van een gymnastieklokaal
met verdere verbeteringen aan de Gerefor
meerde school aan de Tuinlaan (ƒ32.170);
33e. Stichting van een Christelijke school
aan de Lekstraat;
34e. hulsvesting der 41. K. school aan het
Edisonplein
35e. nieuwe verbeteringen aan de Gerefor
meerde school aan de Tuinlaan 3173)
36e. uitbreiding van de R. K. school aan
de Westmolenstraat (ƒ2544);
37e. verbouW van de R. K. school aan de
Warande 150 en de Nieuwe Haven (ƒ36.093);
38e. idem aan de Warande 157 (ƒ27.806);
39e. bouw van een Christelijke school aan
de Vondellaan;
40e. stichting van een R. K. jongensschool
aan de Lange Singelstraat.
En wat tenslotte
41e het onderwijs aan volwas
senen betreft, zooals bet Uier is ingericht,
wordt het aai» andere steden ten voorbeeld
gesteld. Wie durft dan nog zeggen, zooals
gezegd is, dat voor het volksonderwijs niets is
gedaan? 't Is niet sprekers eer, 't is de eer
van het gemeentebestuur, dat alles, alles ge
daan werd, wat maar eenigszins mogelijk was.
En nu vraagt spreker: weten degenen die
zeggen dat liet raadsbesluit van 1
September 1925 niet werd uitgevoerd, wat
B. en W. hebben gedaan, om school G 2 tot op
leidingsschool voor H. B. S. en Gymnasium te
maken? Is het criterium van een opleidinge-
's Maandag3 repetitie Muziekgezelschap
St. Ambrosius, 8 uur, R. K. Volkab,-j]<L
Iederen Maandagavond clubavond p. KI
Damclub I. D. O., Patronaatsgebouw I>ange
Haven; aanvang 8 uur.
Dinsdags bestuursvergadering R. K. Metaal-
bewerkersbond „St. Eloy", Gebouw IV K.
Volksbond.
Iederen Dinsdagavond om half negen t.ipe-
title R. K. Gemengde Zangvereeniglng Lorqnzo
Perosi. Gebouw K. K. Volksbond.
Iederen Woensdagavond van 7 uur tot
half 9 zitting bestuur Spaarfonds R. K. V.
Excelsior: Gebouw R. K. Kring.
Iederen Woensdag Repetitie Konlnkl. Man-
nenzangvereeniging „Orpbeus". Gebouw B. K.
Volksbond. Aanvang half negen.
Eiken 2en en 4en Vrijdag van de maand
vergadering Katholiek Leven, Gebouw F>tho-
lieke Kring, half 9 uur precies.
Iederen Zaterdagmiddag van 2 tot E uur
ls geopend het Stedelijk Museum, S'. Joris
Doele, Doelepleln.
Zondag 3 Juni
H, Mis voor Chris Jansen; half 8, kerk van
O. L. Vrouw Visitatie. De leden van de Hanze
worden dringend verzocht de H. Mis bij to
wonen.
Tentoonstelling St. Liduinapatronaat. St.
Vincentiusgebouw, Lange Haven 11. Geopend
van kwart over twaalf ,ot het Lof en van
na het Lof tot 9 uur.
Waterpolo-concours om den Bongersde
Hoog.bal. Gem. Zweminrichting. Aanvang
Wricnsdag 6 Juni
Weldadigheids-concert te geven door „Or
pheus", ten bate van de vereeniging „Zwak
zinnigenzorg", Feestterrein Volkspark.
31 Mei: Groote Schouwburg, Het Politie-
raadsel (Rott. Hofst.tooneel) 8.1B uur (voor,
volwassenen) Circus Schouwburg, De Ro
zenkrans (Ver. Schouwspelers) 8 uur.
X Juni: Groote Kerk, le orgelvoordracht
H. de Vries, half 3 Diergaarde, avond
concert Rott Philh. Gen.
3 Juni: Doeletuin, le populair Grenadiers,
concert 8 uur Diergaarde, middagconcert
Haagsen Harmonie-orkest.
Bioscopen: goedgekeurde programma'^
tot en met Donderdag 31 Mei in: Tbalia;]
Grand Thêatre; Royal (voor volwassenen);]
Olympia (voor volwassenen); Corso; W. B-
theater.
Tentoonstellingen: Nenijto, Station»
singel (10 v.m.12 n.m.).
SCHIEDAM, 31 Mei. Officieele noteering
van de Commissie uit de Kamer van Koop
handel.
Moutwijn
Moutwijn 46 pet. 19.per H.L. j
Namens de commissie voor de noteering,
H. J. JANSEN.
Spiritus
SCHIEDAM, 31 Mei. Men noteert voor me
lasse spiritus 100 pet ƒ29,per H.L.
Ruwe graansplritus 60 pCt ƒ17,— per ILjy,
Spoeling
Noteering ƒ1,40. 7
school het aantal van 36 leerlingen? De klach
ten die werdien' geuit over het hiaat tusschen
1. o. en voortgezet onderwijs werden niet alleen
hier gehoord, maar overal. Hier echter- hebben
volgens knappe klassiek gevormde „laste
raars" het gemeentebestuur en die vermale
dijde wethouder het gedaan. In een rapport
van 300 bladzijden te Den Haag door klas
siek gevormde menschen geschreven als resto
ren van een gymnasium daar zijn ook nog
fatsoenlijke menschen onder wemelt het
van klachten over den overgang van 1. O.
naar voortgezet onderwijs; Prof. v. Poelje,
referendaris aan het dep. v. Onderwijs zei de
zer dagen nog tegen spreker: deze klachten
zijn er altijd en zullen er altijd blijven. Het
is geen kwestie van verandering van school,
maar een kwestie van verandering van leven.
Deze moeilijkheden zijn niet door maatrege
len van welken aard ook weg te nemen.
Intusschen het mogelijke moet worden ge
daan, en dat heeft Schiedam gedaan, al het
mogelijke. Ook ten aanzien van de Opleidings
school.
Wat is aan het gemeentebestuur gevraagd?
Als de bedrogene niet is het gemeentebestuur,
maarde overkant, wat ls dan gevraagd?
Bij de keuze van onderwijzers rekening te
honden met de bedoeling van de school en ia
de drie hoogste klassen niet meer leerlingen
te plaatsen dan 36. Bij de besprekingen is la,i
