DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
t:
IP!
■C
W.
51ste Jaargang
Donderdag 12 Juli 1928
No. 15160
MR. DR. J. WYTEMA f
BURGEMEESTER VAN ROTTERDAM
h'
OUD-BURGEMEESTER VAN DORDRECHT; OUD-GEMEENTESECRETARIS
VAN SCHIEDAM
EEN EDEL EN NOBEL MENSCH
Groot
VRIEND VAN ROTTERDAM
man van onvermoeide
WERKKRACHT, toewijding
RN STRIKTEN RECHT
VAARDIGHEIDSZIN
DE BEGRAFENIS.
a
KUNST-AGENDA
TE ROTTERDAM
AGENDA
SCHIEDAMSCHE COURAN
Bureau KOEMARKT 4, SCHIEDAM. Telefoon Intercommunaal no. 68085.
ABONNEMENTEN: per 3 maanden ƒ3.25, per maand ƒ1.10, per week 25 cent. Franco
Per post 3 75 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 ct. Postchêque en girodienst 81440.
ADVERTENTIEN 1 5 regels. I 55 Elke regel irieei 80 el Reclames lusschen den teksl
00 ei per regel. Kleine adveiUnities 30 woorden 25 ct., elk woord meer 5 ct. tot een
maximum van 50 woorden Kabuutei -advertenties 5 regels 0.50, 10 regels f 0.75
15 regels 1.— Incassokosten w ui den berekend
Gratis-Ongevallenverzekering 500 bij overlijden door een ongeval; 500 bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250 bij verlies van één hand, één voet of één oog; ƒ150 bij verlies van een duim; ƒ75 bij verlies
van een wijsvinger; 50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
8De uitkeeringen ingevolge deze verzekering zijn herverzekerd bij de Nieuwe HAV Bank, Lange Haven no. 103, Scniedam.
jjlp-'
weesde stad
Ver
Na
0 esn maandenlange pijnlijke worsteling
Van 0t zieklje4, is geschied tot ontzetting
allen wat enkelen, met bange barten,
'sschlen vreesden maar niet durfden
'dateren. Mr. Wytema Is niet meer.... De
achten van den dood hebben gezegevierd
er de zoo levenskrachtige, zoo levens
ledige en levensblije figuur van onzen burge-
eester. De stad, die klaar stond om de vlag-
Een te ontplooien tot feestelijke viering van
aar geboortefeest, ziet zich plots in rouw ge-
Co,bpeld.
Met gelatenheid hebben we ook aan deze
anssponde het hoofd te buigen. Fiat
stervi
Vol
Wij
fntas. Naar menschelijken maatstaf, zouden
win6n morren, dat hier een ontijdig einde
j,,.ëe®aakt aan een ongemeene en uitzonder-
jja^6 kiopbaan, die een gunsteling van het 'ot
Ned Eevoerc' langs de hoogste toppen in hst
ijj er'andsche gemeentewezen naar het eerste-
To f6rsc^aP van de eerste havenstad des lands.
t06nU^t.e' schijnt de tijd, die dezen magistraat,
toege z^n IevensPost bereikt had, nog was
bet eniet6n- Heen te moeten gaan, nu bijkans
dat Pl°''eCt van een n°S grooter Rotterdam,
blaar°TZeer Z^D intense belangstelling genoot,
0ln aan bet oordeel van den raad té
en onderworpen
eterv ^an Eaat naar de leegte, die dit
la„ °n 'aat fn onze stad en haar bestuur. Te
Wa-n-f661*8 Werd de doode gemist In de functiën.
Ï6 6 Wj geroepen was.
ihn*1 burgervader was hij, ln den edelen en
«rnbit
flt
enien
■Met11" Van Hotterdamsche gemeenebest.
V'oed h ^wonderens- en eerbied waardigon
de z 'lf' bij. slechts een vijftal jaren geleden,
TVeijjj are taalc aanvaard, waarvoor even
SchEea uitverkoren bleken, als er velen
tot y6]1} EeroePen te zijn. Dordrecht, waar hij
,Waar €iSen bevrediging werkzaam was en
Gerecht z^cl1 mocht verheugen ln de zoo
o sympathie der gansche burgerij, ver
zin van het woord, als eerste
liet hij om als burgemeester te gaan worstelen
met de problemen eener wordende grootstad in
dezen tijd. Hij vreesde niet te. treden in d/t
voetstappen van een voorganger, als Zimmer
man geweest was.
Met volle ambitie greep Mr. Wytema het
Rotterdamseh burgemeesterschap aan. Onge
meen boeide en bekoorde hem zijn even veel
zijdige als belangwekkendeen zware
arbeid. Roemde hij niet, dat hij zijn werk
mocht doen, staande midden in het bruisende
leven? Hij hield ervan te verkeeren onder zijn
burgerij en de burgerij stelde er een eer in,
hem in haar midden zich te zien bewegen
Talloos waren de vriendschapsbanden, die hij,
en naar allen kant, vermocht aan te knoopen.
Het burgemeesterschap van Mr. Wvtema
lag ln een donkeren tijd. Zijn komst te Rotter
dam werd overschaduwd door de naweeën van
den wereldoorlog. En tot op dezen dag zag hij
het licht niet vlekkeloos doorbreken. De moei
lijke economische en financieels omstandig
heden, waarin de stad verkeerde, deden het
hare tot verscherping van den strijd ln de
burgerij.
De grootstad van heden is geteekend door
strijd; strijd van beginselen en belangozis
strijd van geestes-stroomingen en welvaart»
•strevingen. Die strijd was wel het vreemdst
aan de natuur van Mr. WytemaEn het
werd hem in bet toernooiveld niet gemakkelijk
gemaakt. „Strijders*' zender cultuur en zonder
humanen zin hebben dezen nobele wel ge
wond
Het kenmerkt echter den heengeganen burge
meester, dat hij als vreedzame, als man buiten
en boven de strijdende partijen, de sympathie,
de achting en den eerbied heeft weten te ver
werven van allen, door zijn onvermoeide werk
kracht en toewijding en zijn strikten recht
vaardigheidszin.
Het katholieke volksdeel ln bet bijzonder
bewaart goede herinneringen ;aandézen
magistraat. Niet licht zal het de da ad ver
geten, die Mr. Wytema stelde, teen hij het
hoofd der Nederlandsche Kerkprovincie op zijn
en ons Raadhuis ontving en rondgeleidde.
Een edel mens-eh en een groot vriend van
Rotterdam is in hem heengegaan.
Moge het besef, dat hun man en vader zich
in de harten zijner burgers dit monument heeft
gesticht, in deze droeve dagen zijn zwaar ge-
trof i'en weduwe en kinderen tot troost zijn.
Na een ziekbed van eenlge maanden, waarin
ha vele ups and downs het vertrouwen op
herstel tenslotte was verdwenen achter de
De begrafenis van het stoffelijk overschot
van wijlen mr. dr. J. Wytema, in leven burge
meester -van Rotterdam, zal plaats hebben
Zaterdag a.s. te drie uur vanaf het sterfhuis
aan den Westzeedijk hoek Koningin Emma-
plein. Tegen vier uur zal de stoet op de alge-
meene begraafplaats te Crooswijk zijn.
waarschijnlijkheid van een noodlottigen afloop,
is gisteren te even zes uur ln z'n woonhuis
aan den Westzeedijk overleden de burgemeester
van Rotterdam, mr. dr. J. Wytema.
Nog geen vijf jaren heeft mr. Wytema aan
het hoofd gestaan van het bestuur van Neder
lands eerste havenstad en nog in 4e vo.le
levenskracht is deze burgemeester, die op
52-jarigen leeftijd de zware maar mooie taak
van bestuurder dezer wereldhaven op de
schouders nam, aan zijn gezin en zijn stad
ontnomen.
Mr. Wytema werd den 30sten Mei 1871 te
Appingedam in de provincie Groningen ge
boren als zoon van een geneesheer. Te
Groningen doorliep hij het gymnasium cn
studeerde daarna de rechten aan de Groningeche
Universiteit. In Juli 1895 promoveerde hij in
de rechten op stellingen en drie jaar later tot
doctor in de Staatswetenschappen op het
proefschrift „Goederenprijzen en Muntwezen".
In datzelfde jaar 1898 begon hij zijn carrière
als gemeente-secretaris van Drente's hoofd
stad. In 1901 verwisselde hij Assen voor Schie
dam en van dien tijd af verliet hij voor goed
het Noord-Oosten des lands om er slechts voor
vluchtige bezoeken terug te koeren.
Als gemeente-secretaris van Schiedam leer
de hij zijn echtgenoote kennen, de dochter van
den toenmaligen burgemeester van Schiedam,
den heer Versteeg. Deze keuze dwong hem tot
het opgeven van zijn positie, wijl art. 97 van
de Grondwet geen aanverwantschap duldt
tusschen den burgemeester en den secretaris
eener gemeente. Na twee jaren als Schiedam's
secretaris te zijn werkzaam geweest, trad de
heer Wytema met mej- Versteeg in het
huwelijk, waardeer hij zijn ambt moest neer
leggen. Mr. Wytema vertrok toen naar Haar
lem, waar hij benoemd was tot hoofdcommies
ter provinciale griffie. Gedurende zes jaren
heeft hij deze functie bekleed. Toen in 1909 het
ambt van gemeente-secretaris van I-Iaarlem
vacant kwam, keerde bij weer tot zijn
vroegeren werkkring, welke hem bijzonder lief
was, terug. Gedurende elf jaren bleef hij ais
gemeente-secretaris van Haarlem werkzaam.
In 1920 werd mr. Wytema benoemd tot
burgemeester van Dordrecht, dat kort te voren
een actie was begonnen om haar positie ais
zeehaven te versterken en du een burgemeester
noodig had om dien vooruitgang te leiden.
De verwachtingen, welke men te Dordrecht
van den nieuwen burgemeester koesterde, wer
den niet teleurgesteld. Me' groote energie cn
werklust wierp mr. Wytema zich op zijn
nieuwe taak en mocht 4e voldoening smaken,
dat in de oude havenstad op verschillend ge
bied nieuw leven ontwaakte. Vooral aan tnr.
Wytema was het te danken, dat in October
1922 Dordrecht's gemeenteraad besloot tot
financieel© medewerking T°or den van Rijks
wege aan te leggen waterweg naar zee over de
Oude Maas.
Ook op velerlei ander gebied toonde Wytema
zich te Dordrecht een pushing power, zoodat,
teen hij reeds in 1923 de stad ging verlaten,
men het heengaan van dezen Populairen burge
meester zeer betreurde als een groot verlies
voor Dordrecht. Reeds eerder had men mr.
Zimmerman aan Rotterdam moeten afstaan.
Voor mr. dr. Wytema was deze benoeming
een voorname promotie- De keuze van een
nieuwen functionaris was n'et gemakkelijk
geweest, hetwelk het langdurig Interregnum,
gedurende hetwelk mr. S. J. L. van Aalten
van December 1922 tot September 1923 als
waarnemend burgemeester optrad, wel vol
doende bewees.
Eindelijk echter viel de keuze op mr.
Wytema, die op 15 September 1923 het burge
meesterschap van Rotterdam aanvaardde.
Bij de officieele installatie, welke des mor
gens te elf uur werd gehouden, begroette
mr. Abr. van der Hoeven den nieuwen
functionaris toen met een toespraak, waarin
hij wees op den goeden naam, welken mr.
Wytema zich ln zoo'n korten tijd in Dordrecht
bad weten te verwerven.
De taak, welke mr. Wytema op zich nam.
was een zware. Hij was er zich volkomen van
bewust. De rede, waarmede hij het burge
meesterschap aanvaardde, gaf daarvan blijk.
„In wélk ambt, ln welke functie ook, het ls
altijd moeilijk de opvolger te zijn van een man
als mr, Zimmerman, wiens naam onverbreke
lijk is verbonden aan de grootheid van Rotter
dam. En gij zult u kannen voorstellen, zoo
sprak mr. Wytema, dat groote schroom moest
overwonnen worden, om zijn opvolger te zijn
als burgemeester van Rotterdam. En toch aan
vaard ik het ambt met opgewekt vertrouwen,
omdat mij het voorrecht ia geschonken om ln
de veelheid van arbeid een zegen te zien."
Het inwerken in de vele en velerlei vraag
stukken, welke de geesten hier in Rotterdam
in en buiten den Raad bezighielden, was voor
Burgemeester Wytema niet Burgemëeölei van Cauweïaért van Antwerpen, hij het
bezoek dat deze eenige jaren geleden n.et het havenbestuur van de Schelde aan
Rotterdam bracht. V. 1. n. r. schepen Lebon, Burgemeester Wytema, Burge
meester van Cauwelaert en wethouder de Jong, de tegenwoordige
waarnemende burgemeester. Achter den burgemeester
wethouder Nivard.
den nieuwen burgemeester geen gemakkelijke
taak. Het leiden van de vergaderingen van den
gemeenteraad een werk, dat groote tact ver-
eischte.
Mr. Wytema wist zich echter door de groote
moeilijkheden heen te slaan en bereikte al zeer
spoedig, dat men hem, bij alle verschil van
inzicht, een groote persoonlijke sympathie ging
toedragen. En hierdoor wist hij contact te
krijgen met de stroömingen onder de bevol
king.
Het leiden der dikwerf onstuimige raadsver
gaderingen viel hem in den beginne wat moei
lijk en ook later bleven verwikkelingen niet
uit. Doch de goedaardigheid, welke de voor
zitter aan den dag legde, was dikwijls de brug
waarlangs over den politieken bergstroom de
tegenstanders elkaar ten slotte weer vonden.
Die zelfde karaktereigenschap deed hem ook
onder de burgerij vele vrienden werven. In alle
kringen en onder alle richtingen.
Als iets in het belang der gemeente was,
stond mr. Wytema klaar en was niets hem te
veel Dit kwam wel heel duidelijk naar voren
bij de vele beslommeringen verhonden aan de
representatie van het hoofd der gemeente. In
zooverre zijn drukke ambtsbezigheden zulks
toelieten, was hij present overal waar men op
zijn tegenwoordigheid prijs stelde. Op vergade
ringen, op congressen, wedstrijden, feestmaal
tijden kon men mr. Wytema ontmoeten. Ter
wille van den Heven vrede, om niemand te
stooten, sloeg hij liefst geen enkele uitnoodi-
ging af. Hij verstond de kunst op die wijze
velen, zeer velen aan zich te binden en een
nauwer verband te leggen tusschen het ge
meentebestuur en de niet-polltieke organismen
van het Rotterdamsehe gemeenschapsleven.
Het gevolg van dit alles was, dat er dik
werf geen uur van den toch reeds druk be
zetten dag overbleef en hem nauwelijks tijd
restte voor dit onderdeel van den gemeente
lijken bestuursarbeid, hetwelk meer in het bij
zonder onder den burgemeester persoonlijk
ressorteert. Het was zijn streven, om het bur
gemeesterschap vooral niet te doen vereen
zelvigen met het voorzitterschap van den Raad
en de positie van den burgemeester scherp te
doen uitkomen.
Bij het bezoek van huitenlandsehe autoritei
ten en ook bij andere niet zoo naar buiten blij
kende gelegenheden was mr. Wytema steeds
op zijn post om de belangen van Rotterdam
als wereldhaven te behartigen. Ieder streven
om voor Rotterdam ook een naam als wereld
stad te veroveren kon óp zijn medewerking
rekenen.
Welgemoed was hij op 8 Februari met het
nieuwe motorpassagiersschip van den Rotter-
damschen Lloyd de „Siha-jak" uit onze haven
vertrokken, om de reis tot Marseille mede
te maken.
Eerst kwam het bericht van den zwaren
storm, weiken het schip moest doormaken,
eenige onrust brengen. Toen de tijding, eenige
dagen later, dat de burgemeester ziek was
terug gekeerd en zijn werkzaamheden niet kon
hervatten.- Niemand echter dacht er aan, dat
deze ongesteldheid van langen duur zou zijn.
Maar de dagen, werden weken, de weken maan
den en hoewel op verzoek van den zieke geen
alarmeerende berichten in de bladen mochten
verschijnen, wisten Ingewijden toch wel, dat
het met mr. Wytema niet best ging. De In
fluenza die mr. Wytema had aangetast mot de
daaruit zich ontwikkelde pleuritis Is oorzaak
geweest, dat tijdens het langdurig ziekbed van
den burgemeester het hart zóó heeft geleden,
dat van herstel geen sprake meer was. Het
hart heeft het ten slotte opgegeven en het
betrekkelijk onverwachte einde ls gisteren
avond te kwart over zes nog plotseling ge
komen.
Om circa tien uur gisterenavond werd de
Rotterdamsehe vlag aan het Stadhuis half stok
geheschen.
Buitengewone vergadering van het college-
Het college van wethouders bestaande uit de
heeren L. de Groot, F. L. D. Nivard, A. B.
de Zeeuw en A. W. Heijkoop is gisterenavond
met den waarnemend burgemeester mr. A. de
Jong ln spoedvergadering bijeen gekomen.
Besloten werd cm hedenmiddag om drie uur
een raadszitting te houden, waar mr. A. de
Jong, waarnemend burgemeester als voorzitter
van den Raad en de heer H. W. Hoebe als
oudste raadslid een eerbiedig inmemoriam
zouden wijden aan de nagedachtenis van
wijlen mr. dr. J. Wytema ln leven burge
meester van Rotterdam.
De raadszaal was voor deze gelegenheid
in rouw gehuld.
Rouwbeklag.
De waarnemend burgemeester mr. A. de Jong
heeft gisterenavond, zoodra het bericht van het
overlijden van den burgemeester hem gewerd,
een bezoek van condoleance gebracht bij mevr.
WytemaVersteeg.
Hedenmorgen hebben de wethouders van de
Gemeente Rotterdam hun bezoek van rouw
beklag gebracht.
Afgelaste feestelijkheden
In verhand met het overlijden van den eere
voorzitter der Nenijto, mr. dr. J. W. Wijtema
zal het vuurwerk deze week niet doorgaan.
Het grenadiersconcert van morgenavond ln
de Rotterdamsehe Diergaarde is afgelast.
13 Juli: Groote Kerk, 7e Orgelvoordracht,
H. de Vries, half 3 uur R'damsche Dier
gaarde, Avondconcert, Kon. Militaire Kapel.
Dagelijks: Circusscheuwburg. Mooie
Marietje (Spree gezelschap) 8.15 uur (voor
volwassenen).
Bioscopen: Goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 12 Juli a.s.: Corso
(voor volwassenen). Thalia, Royal, W. B.
Theater (voor volwassenen), Centraal (voor
volwassenen).
Tentoonstellingen:, Nenijto, Stations-
singel (10 v.m.12 n m
's Maandags repetitie Muziekgezelschap
St. Amhrosius 8 uur, R. K. Volksbond.
lederen Maandagavond clubavond R. K.
Damclub I. D. O., Patronaatsgeböuw Lange
Haven; aanvang 8 uur.
lederen Dinsdagavond om half negen repe
titie R. K. Gemengde Zangvereeniging Lorenzo
Perosi, Gebouw R. K. Volkshond.
lederen Zaterdagmiddag van 2 tot 5 uur
ls geopend het Stedelijk Museum, St. Joris
Doele, Docleplein.
Vrjjdag 13 Juli
Jaarveingiad€|ring Pi-opagandaclub St. J»®*,
Patronaatsgebouw Lange Haven. Aller op
komst gewenecht