HET GROEIEND ZELFBEWUST
ZIJN VAN ROTTERDAM
mJÊÊÊÊÊÊSIÊÊÊÊÊÊÊÊlÊKÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
mm
MV! aan dag 13 Augustus 1928
Vierde Blad
Pagina 1
KUNST OP DE NENTJTO
I il l
TELEVISIE.
EEN LAATSTE RONDGANG
SM
Kr*f- -t -**jl
X - XX
cWEST-INDISCHE BANANEN
I IMPORT-COMPAGNIE
*17* Maan<M? en aw; gan t het 't i
BAIRD INTERNATIONAL TELEVISION Co.
BUREAU WIJSMULLER
ifSIl NENIJ
X (Slot).
Een laatste rondgang over de Nenijto op
'bek naar kunst en kunstnijverheid, brengt
fis naar het begin t'rug. In hal A. wtar
Scheepvaart en indust. e ov-rheerschrn. zijn
Verspreid nog enkele zakon op tc merken, die
fle aandacht verdienen.
Men kent ds waarde ~ing van mevrouw
Króüer voor B. van u r Leek, van wLns
Werk de v*rv: mclaautei een zeer
Volledige coll ctlo ezlt Daaruit is de relatie
Êemakkelijk te verklaren van den kunstenaar
toet ffm. H. Miiller en Co. Hij maakte een
affiche voor de Batavierlijn en nog een andere
Vlakke schildering in ongebroken kleuren ls
In, dm keurige stand van Miiller en Co, tentoon
gesteld, Maar het meest Imposante wérk la een
groot gebrandschilderd raam met op kleine
vakken voorstellingen uit het bedrijfsleven.
■Typische glaskunst is dit niet. Men kan de ge
dachte niet van zich afzetten, dat hier een
tekening op glas is overgebracht, maar de
Eenvoudige open voorstelling in den stijl van
Van der Leek leent zich, wel voor zoo'n trans-
Positie.
Bij Thomson's havenbedrijf zagen wij de
.reusachtige schilderingen weer van Mar lus
Richters, die als wij ons wel herinneren lnder-
Gld voor het Rotterdamsche Raadhuis gewei-
Berd zijn. Ze hebben de verdienste van eon koe-
Pen opzet, maar ze missen te meer het mouu-
Ptontaal karakter van de wandschilderkunst.
Het havenbedrijf is ook het onderwerp van
i een groot raam, ontworpen door H. van Res
teren en uitgevoerd ln het atelier van O. van
Gcldermalsen. Maar hier is het architectonische
karakter verkregen door een styieering die
Wat goedkoop aandoet. De combinatie van
deze groote, lichte een kleurige vlakken geeft
overigens wel een Joyeus effect, maar een
kunstwerk ls er nog niet uit geworden.
Geheel verloren tusschen de scheepsmodellen
feh machinerieën vinden we een vitrine met
kUver naar het ontwerp van Corn. Begeer, alles
toet de hand gehamerd.
Hit zilver ls geglansd en het heeft niet het
doffe, dat aan het werk van Jensen het ver-
étorven-deftlg karakter geeft. Daarentegen kan
bij dit zilver het licht weer wat meer doen,
wat niet opvalt in deze vitrine, maar aan een
gedekte tafel zeker bijzonderen luister verleent,
een vroolijke, feestelijke stemming bijzet. De
schaaltjes, bekers en kandelaars zijn dikwijls
oorspronkelijk van vinding en doen het goed in
hun kloeken vorm.
Menigeen herinnert zich de groote cassette
tafel-zilver, die eenigen tijd lang in de etalage
stond van het Huls van St. Eloy op de Blaak.
Dit zilver was van Begeer en men vindt het
hier terug. De stelen zijn dof; zij onderschei,
den zich door een fijn ornamentje, een hoekl-
gen vorm en een rterke buiging in het lijnbe-
loopi Het ls fraai <>n degelijk werk, maar die
sterke ronding verhoogt het decoratief effect
bij het liggen op lift damast niet en we twij
felen of deze vorm ook ln het gebruik wel zoo
mee zal vallen.
Er is verde een mooie collectie penningen.
Dadelijk valt een zeer grooto penning op met
aan de eene zijde een portret van mgr. Callier
z.g. en aan de andere zijd# het nieuwe semina
rie Hageveld. Door het onbeduidende relief-
beeldhouwwerk ls penning w 'nlg geslaagd
maar een kleiner model is beter. Toch ziet
men wat het had kunnen wezen wanneer men
b.v. de penning van de Veeartsenijkundige
Hoogeschool er naast ziet, met die prachtige,
rustig-sobere maar suggestieve voorstelling
van Androeles met den leeuw.
Eindigen wij met nog even over te wippen
naar de Engelsche sectie, die artistiek wel niet
veel te betèekenen heeft, maar die we toch niet
heelemaal mogen, negeeren. Inzake porcelein
en aardewerk zullen wij voor het imltatle-Chl-
neesche niet veel waardeering aan den dag
kunnen leggen (hoeveel Intelligenter en zelf
standiger verwerken de Kopenhagers de motie
ven uit het Hemelsche Rijk!maar het „Adams
work" met de voorstellingen naar Cruihshank's
Dlckens-lllustratles ls zooal niet mooi, dan toch
karakteristiek en geestig en bij de „Davomoor
art pottery" is naast veel mals en kinderlijks
toch ook wel eens een geslaagd, soms zelfs een
fraai stuk.
JAN N.
-
Televisie op de Nenijto. De stand van de Baird International Television Co. ia de Engelsche
ectie. Men ziet geheel links een model van een huis-televisor, zooals er op de Radio-ten.
®°astelling van Olympia zullen worden uitgebracht. Daarnaast de televisor, waarmede op
J februari 1.1. van Londen naai Hartsdale (Ver. Staten) en op 5 Maart j.l. van Londen
har de „Berengaria" preeve.i werden genomen. Rechts nog een type van een huis-tele-
I visor en geheel rechts het model van John L. Baird's eerste televisie-apparaat.
ft T\ -
Örüf oprlclltin£ van d't import- en export-be-
Bei- °n<ler hiding van den heer A. G. van
^1 «om Jr., dateert uit de Jaren 189192.
eSenstaande de vele moeilijkheden groei-
(m "E®* regelmatig en zoo werd in 1908 do
BenomQnVan ^VestInc"sclle bananen ter hand
ben0!»'5011 Beraelijk artikel behoorlijk te kun-
Be b ^rVt>ereu zoo vlug mogelijk moeten
<J^naneP temperatuur worden gebracht
hoofljz*®n BP€Claal Ingericht» booten voor
c°topa 1)6 West-Indircho Bananen-Import-
iboot€n 51110 laRt 11331 komen mot de
turen Elders en Fyffcj* Algemeen© Agen-
«undelemaatschap-'i.
t geheel e
en aw) ga:
>)auane?0T' Wor<lt te Rouci^. m een boot mei
AngeI<>St' QftoiBdcllijk na aankomst
- 9f§ ênrljpe vruchten overgeladen ln
kleinere motorschepen of wagons, die ze naar
de verschillende rljp-inrichtlngen vervoeren,
Zijn de bananen goed rijp, en hiervoor wor
den kosten noch moeiten gespaard, dan eerst
worden ze aan den handel afgeleverd. Den
laatsten tijd is men er ook toe overgegaan om
de bananen ln gekonfijten toestand het publiek
aan te bieden. Verder ls men ook begonnen
met den dir' ten import van Oost-Indisch©
vruchten in vwschen toestand.
De gcjtadige f 3d van de West-Indische
Bananen Import-Compagnie moge wed blijken
uit de navolgende cijfers. In 1908 werden Inge-
voeid C.901 bosr.cn tananen in 1909 25.038 bos-
sen bananen, wolk acntal ln 1927 gegroeid was
tot 428.964 bo~scn met een totaal gewicht jan
meer dan 7.000 ton.
Vergelijkt men dit cijfer van 428.964 met den
totalen import in Nederland van bananen,
Kroot 847,321 bossen, dan eerst ontdekt men
den kolo-.ialen omzet van dl Weet-Indische Ba
nanen-Import-Compagnle,
Nog nauwelijks is de wondere vinding van
de overbrenging van het geluid tot een ge
meengoed van de menschheid geworden of een
nieuwe vinding, nog wonderbaarlijker en ge
heimzinniger, vraagt der inenschen belangstel
ling en opent perspectieven, welke in zekeren
zin onbegrensd mogen worden genoemd: de
televisie, welke nu ook voor het menschelijk
oog de afstanden weet te overwinnen en het
beeld, met al de geraffineerde realiteit van het
wezenlijk object, in minder dan geen tijd weet
te dragen over afstanden, welke 's menschen
fantasie nauwelijks kan omvatten.
In hoe korten tijd heeft de radio niet de
wereld veroverd. Toen een dertig jaar geleden
Marconi zijn proeven in het Engelsche Kanaal
nam en draadlooze seinen over een afstand van
12 mijlen wist over te brengen, stond alles met
de radio nog zoo ln de kinderschoenen, dat
„men" het alles van geen, nut voor de mensch
heid beschouwde.
En zie, wie ter wereld ls thans nog nooit mot
de radio in aanraking gekomen? Alleen in
Amerika telt men over de 20 millioen radio-
ontvangers en de radio-industrie heeft zich
reeds ontwikkeld tot de derde grootste industrie
der Vereenigde Staten. En zie maar in eigen
land en eigen stad. Hoe ls het in nog geen
tien jaar tijds geworden tot een populair volks
bezit
Zal het ook zoo gaan met de televisie?
Een vraag, die wij, nlet-ingewijden, geneigd
zijn ontkennend te beantwoorden, doch waarop
volgens de deskundigen zeer positief een beves
tiging moet volgen.
Televisie wordt gemeenlijk kortweg gedefi
nieerd als „zien door middel van de draad
looze". Toch ls dit niet geheel juist. Want eigen
lijk is het zien. door middel van telegrafie,
met of zonder draad. Televisie wordt ook dik
wijls verward met foto-telegrafie, dat een
andere zaak ls.. Bij het een gaat het om het over
brengen van een levend object, bij het ander
om het overbrengen van een afbeelding.
De geschiedenis van de televisie of beter da
geschiedenis van de televisie-proeven, kan men
eigenlijk: laten beginnen bij de ontdekking van
de lichtgevoelige eigenschappen van selenium
een 54 jaren terug. Selenium is een metaal,
waarvan de electrische weerstand varieert op
het licht. De ontdekking van deze eigenschap
pen geschiedde heel toevallig in 1373, ürje jaar
later hadden verschillende onderzoekers reeds
seleniumcellen gebouwd en dadelijk werd de
verwachting uitgesproken, dat dit het mogelijk
zou maken te zien door middel van telegrafie.
Het probleem van de televisie was om ieder
levend voorwerp ln vele duizenden fragmenten
te snijden, deze „deeltjes over te brengen naar
den ontvanger en ze Baar alle te verzamelen
op het scherm in een fractie van een seconde,
zoodat het oog ze gelijktijdig opneemt.
In 1888 werd een andere methode ontdekt
om licht in electriciteit om te zetten: de foto-
electrische celien. Maar ook deze bleken onvol
doende gevoelig voor de zeer geringe hoeveel
heid licht, dat afstraalt van het over te bren
gen voorwerp. Noch Fleming's thermionic
valve", noch de drie-electroden-lamp brachten de
oplossing van het probleem der lichtgevoelig
heid.
Er werd echter door verschillende geleerden
verder gezocht en In 1923 kwam men zoover,
dat men schaduwen kon overzenden en dit werd
beschouwd als een hoopvol begin. Het verschil
tusschen het zenden van schaduwbeelden en
het overbrengen van bet levend beeld met al
de gradaties van licht en donker, was evenwel
nog zeer groot en ln verband met de lange
jaren van vruchteloos experimenteeren zeide
men, dat er nog heel veel jaren zouden ver-
loopen, voor men zoover zou zijn, dat een levend
"beeld of het menschelijk gelaat zou kunnen
worden overgezonden en herkend bij den ont
vanger.
Evenwel, in Januari 1926 gaf de Schotsche
ingenieur John Logie Baird voor de leden van
„the Royal Institution" de eerste demonstratie
ter wereld met echte televisie door het beeld
van een gelaat van de eoue kamer ln de andere
over te brengen. De resultaten waren natuurlijk
nog grof en er was nog veel ruimte voor ver
fijning en verbetering, maar toch, het was
televisie.
Sinds deze eerste demonstratie kwam men
voortdurend verder en In het begin van het
vorig jaar demonstreerde Baird reeds televisie
tusschen Londen en Glasgow, een afstand
van 435 mijl, terwijl ln Amerika over een af
stand van 200 mijlen van New-York naar
Washington, ln April 1927 televlsieproeven
slaagden. Ook In andere landen hoorde men
hier en daar van min of meer geslaagde de
monstraties gedurende het afgeloopen Jaar.
Een geweldige stap vooruit was de proef,
welke Baird op 9 Februari jj, heeft genomen
na maanden van geheime onderzoekingen. Dien
dag slaagde hij*er namelijk ln met de televisie
reeds den afstand van Londen naar New-York
te overbruggen en het eerst van allen over den
Atlantischen Oceaan te zien.
Den Atlantischen Oceaan over zien, 35.000
mijlen yerl Men kas 2l?h voorstellen, jyelk
John Logie Baird.
een emotie het slagen van deze proef bij den
uitvinder en zijn medewerkers verwekte.
Nadien Is Baird er in geslaagd zijn vinding
nog aanmerkelijk te verbeteren en kon „The
Baird Television Company" er aan gaan den
ken reeds te beginnen met den bouw van
televisie-toestellen.
Zoo heeft de Engelsche afdeeling op de
Nenijto ook reeds een stand van deze maat
schappij, waar men kan zien een model van
den origineelen televisor van Baird, welke zich
thans ln het South Kensington Science Museum
bevindt. Men vindt er het toestel, waarmede
op 5 Maart Jl. de chef-marconist van de
Cunardboot „Berengaria" in het midden van
den Atlantischen Oceaan het beeld zag van
zijn verloofde miss Selvey te Lon
den. Verder ziet men er reeds echte
televisor-kasten, welke deze maatschappij in
September a.s. in den handel gaat brengen.
Benevens veel interessante lectuur over tele
visie. Gelijk reeds aangekondigd, zal er ook
met televisie worden gedemonstreerd. Men
heeft hiermede willen wachten tot het bezoek
van H. M. de Koningin aan de tentoonstelling
om Haar de primeur te geven van deze belang
wekkende demonstraties. Wanneer of nu de
proeven zullen worden genomen, staat nog niet
vast.
De stand van de Baird Company op de
Nenijto heeft ten doel het Nederlandsche
publiek alvast op de hoogte te brengen van
het belangrijke nieuws. De toestellen zullen in
Engeland het eerst te koop zijn op de groote
jaarlijksche Radio-tentoonstelling, welke dit
laar van 22 tot 29 September ln Olympia zal
worden gehouden.
Als vertegenwoordiger van de Engelsche
Maatschappij is op de Nenijto aanwezig de heer
W. C. Fox, een der weinigen, wiens gelaat op
den 9den Februari van dit jaar over den Atlan
tischen Oceaan op een golflengte van 45 meter
werd overgeseind. Van hem vernamen wij meer
dere Interessante bijzonderheden over de ook
de laatste maanden nog steeds nieuwere vond
sten van Baird. Zoo is de uitvinder er de laat
ste weken in geslaagd om ook met daglicht
televisie te bereiken. Dit beteekent natuurlijk
een zeer grooten vooruitgang.
Een geweldige stap voorwaarts is echter ge
weest, toen Baird een maand geleden tenslotte
ook gekleurde televisie tot stand wist te bren
gen. Ih de Maart-aflevering van „Television"
werd het nog als de meest vanzelfsprekende
zaak voorgesteld: „natural colouring is not
seen". En zie eenige maanden later weet Baird
ook dit te bereiken. Een bewijs, hoe nieuw dit
alles ls, hoe snel de televisie zich thans ont
wikkelt en wat men nog van den genialen Baird
kan verwachten.
De general manager van de British Section
op de Nenijto, de heer J. Vande-steen, heeft deze
proeven in natuurlijke kleuren zelf meege
maakt. Vol bewondering vertelde hij ons, wat
een verrassing het voor hem was, toen hij daar
ln het toestel een bouquet bloemen zag ver
schijnen in de absoluut natuurlijke kleuren, zoo
fijn van toon en zoo vol nuanoeering, dat het
was of men door de lens de werkelijke bloe
men voor zich zag. Dit succes bewijst, dat de
uitvinder ook op ander terrein geheel nieuwe
ontdekkingen heeft gedaan en cok de kleuren
fotografie van hem veel heeft te verwachten.
Op het oogenblik neemt de vervolmaking van de
televisie hem echter volkomen in beslag.
Met spanning kan men ln de komende maan
den de ontwikkeling van de televisie tegemoet
zien. Op het oogenblik wordt het fijne van
de zaak nog geheim gehouden, doch als een
maal de Baird Television Co. zal beginnen met
den verkoop der apparaten, waarvan de prij3
ongeveer eeii f 300 zal bedragen, kan men er
op rekenen, dat In betrekkelijk korten tijd de
nieuwe vinding gemeengoed der menschheid
worden zal. Op het oogenblik staat men er nog
Vreemd tegenover. De radio vindt men Iets
gewoons. En dit is te verklaren, omdat d
telefoon reeds was Ingeburgerd. Tusschen telv
foon en radio is feitelijk maar een graduea
verschil. De gedachte om niet alleen het geluid
maar ook het gezicht over te brengen Is echt©
iets nieuws, waarmede men zich nog niet zoo
vertrouwd heeft gemaakt.
De kopstukken in de radio-industrie in En
geland en Amerika hebben evenwel de verwach-
ting, dat dit spoedig anders zal worden en dat
binnen betrekkelijk korten tijd iedereen zijn
televisie-apparaat zal hebben, zooals thans met
de radio het geval is.
Het gaat er nu om om de uitvinding, zooals
de Engelschen dat uitdrukken, „to commer
cialise Daartoe is ook in Amerika een maat
schappij opgericht, waarvan de bekende Charley
Izenstark, de pionier van de radio in Amerika,
de ziel is. Deze machtige financieele groep
„The Baird Television Development Corpora
tion" met den hoofdzetel in New-York, ls van
plan reeds ln September te beginnen met de
regelmatige uitzending van televisie-program
ma's door Ameriltaansche radio-stations. Gelijk
tijdig zullen de Baird Televisors op de Amert-
kaansche markt worden gebracht.
Het ligt, naar wij vernemen, in de bedoeling
ook voor Nederland zoo'n dochtermaatschappij
op te richten om ook hier te lande de televisie
te populariseeren.
Welke nieuwe vindingen lntusschen nog wor
den gedaan, zeker is dat de televisie er reeds
is en dat ze binnenkort haar „blijde lncomsto"
zal doen.
Duizenden zullen met spanning de ont
sluiering van het geheim tegemoet zien.
Bureau Wijsmuller werd opgericht ln 1906
door wijlen Kapitein Johs. F. Wijsmuller, dl©
zich belastte met de uitvoering van transpor
ten, d.w.z. het onder eigen stoom uitbrengen
van alle soorten vaartuigen, zooals baggermo
lens, hopperzuigers, sleepbooten, enz. van en
naar elke haven der wereld.
In 1918 werd bureau Wijsmuller ln een©
N.V. omgezet, onder den naam N.V. Bureau
Wijsmuller, Scheepvaart-, Transport- en Zee-
Sleepvaart-Maatschappij en heeft zich sinds
dien speciaal toegelegd op het sleepen van
droogdokken, baggermaterlaal, beschadigde
stoomschepen, enz. alsmede het onder eigen
stoom uitbrengen van vaartuigen.
Een verder en niet onbelangrijk deel van het
bedrijf is het hulp verleenen aan ln nood ver-
keerende schepen, hetzij gestrand, of anders
zins. In den loop der jaren werd reeds menig
schip, met kostbare lading, door te IJmutden
en te Nieuwediep gestatlonneerde zee-sleep-
booten, van een wissen ondergang gered. Zoo
behoeft slechts genoemd te worden het groote
Noorsche s.s. „Hufterö", met een lading graan
tijdens zwaar stormweer op Texel gestrand en
door 8 zee-sleepbooten met een totaal van
ruim 6000 I.P.K. vlotgescheept en behouden te
IJmuiden binnen gebracht. Een der belang
rijkste gevallen van recenten datum is nog de
hulpverleening aan het Grieksehe s.s. „Triton"
hetwelk met eene lading van 7000 ton mals
en graan tijdens 'n hevigen orkaan met gebro
ken machines in de Golf van Biscaye rond
dreef, en door 2 sleepbooten behouden te Fer-
rol werd binnengesleept. Voorts werd half
Juni van dit jaar het S.OS-sein opgevangen
van het Engelsche s.s. „Maimyo", geladen met
ruim 8000 tons rijst, dat zijn schroef verloren
had en zich ongeveer op 30 mijl afstand van
IJmuiden bevond. Onmiddellijk voeTen de zee
sleepbooten „Vlaanderen" van IJmuiden uit, de
„Drente" van Nieuwediep en de „Utrecht" van
Vlaardingen, en deze drie hebben genoemd
schip op sleeptouw genomen en veilig te Ham
burg afgeleverd.
Wat betreft het sleepen van schepen, zij nog
vermeld de belangrijke rondreis van twee
sleepbooten in 1924/5. In Juli 1924 werd de
reis aangevangen, sleepende een 5000-tons
droogdok van IJmuiden naar Sabang. Na af
levering van het dok werd naar Soerabaja
vertrokken en vandaar divers baggermaterl
aal naar Australië gesleept, om ten slotte met
het Engelsche, door brand zwaar beschadigde
s.s. „City of Singapore", groot c.a. 10.000 tons
D. W„ naar Rotterdam terug te keeren. Als
een bijzonderheid zij nog vermeld, dat het
5000-tons droogdok in 1924 door twee sleepboo
ten van Rotterdam naar Valparaiso gesleept,
het eerste dok was dat het Panama-Kanaal
passeerde.
Momenteel zijn nog onderhanden of kortge
leden uitgevoerd, de navolgende belangrijke
sleepwerken
een droogdok van Newcastle naar Abadan
(Perzische Golf)
een tinbaggermolen van Rotterdam naar
Toboali (Banka)
een rotsbreker van Glasgow naar de Goud
kust van Afrika, enz. enz.
terwijl van de transporten onder eigen
stoom, ln opdracht van derden, genoemd kun
nen worden
de hopperzuiger „Celebes", sleepende defi
sleepboot-slibzuiger „Hugo" van Rotterdam
naar Tand iong-Prlok. In opdracht van het De
partement van Koloniën en den zuiger „Val-
divia" van IJmuiden naar Corral (Chili), in
opdracht van de Werf „Conrad", f© Haarlem,
