[L
DE STATEN-GENERAAL
OPENING DER ZITTING
Het programma der plechtigheid
i>NTEVRED-EN M'ENSCKEN
Jot—
DRIE MENSCHEN
DE HANZE IN HET BISDOM HAARLEM
41ste vergadering van den Centralen Raad;
21ste jaarvergadering*
TE ALKMAAR OP lö OCTOBER AS»
DE KRUSfirtaLS VAN DE
FEL
RECHTVAA.RDTH
TENDENZEN DER JONGSTE MUZIEK
Herleving der klassieke musiceer wij ze.
DE CONCERTO-VORM.
HFT VONNIS
-JoJ—
ÏN SAKFfl'SatAAT
Het programma voor de opening van de
zitting der Staten-Generaal, te 's Gravenhage,
op Dinsdag den 18den September 1928, luidt
als volgt:
Des middags te twaalf uren zullen de leden
der Staten-Generaal zich begeven naar de Rid
derzaal op het Binnenhof en in vereenigde
vergadering te zamen komen onder leiding
van den door Hare Majesteit de Koningin be
noemden voorzitter van de Eerste Kamer.
De ministers hoofden van ministerieele
departementen en de leden van den Raad
van State zullen zich des namiddags te één
uur mede in die zaal vereenigen.
Hare Majesteit de Koningin zal ter opening
van de zitting der Staten-Generaal te één uur
met den volgenden stoet van het Koninklijk
Paleis afrijden:
a. een commando cavalerie tot opening van
den stoet;
b. een rijknecht-majoor en twee rijknechts
te paard;
c. de opperceremoniemeester, gezeten in een
rijtuig met twee paarden bespannen, met een
la' ei gaande naast elk portier;
d. Hare Majesteit de Koningin, vergezeld
van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins der
Nederlanden, Hertog van Mecklenburg, en van
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses. Juliana
der Nederlanden, die tegenover de Koningin
plaats neemt, gezeten in een Staatsiekoets met
acht paarden bespannen, met een koetsier
naast elk paard en vier lakeien gaande aan
beide zijden van de koets.
De chef van het Militaire Huis en de gou
verneur der Koninklijke Residentie, te paaid,
rijden respectievelijk ter rechter- en tei linker
zijde van de staatsiekoets, een weinig achter
het portier.
ü-a officieren van het Militaire Huis, te
paard, rijden achter de staatsiekoets, twee aan
twee, naar ouderdom van rang, de oudsten
voor;
e. een commando cavalerie tot sluiting van
den stoot.
Zoodra de stoet gekomen is aan de Ridder
zaal, zal Hare Majesteit de Koningin aan den
ingang ontvangen worden door eene commis
sie uit de vergadering, die, voorafgegaan door
den kamerheer-ceremoniemeester, de acht
kamerheeren, de groot-officieren en den opper-
ceremoniemeester, Hare Majesteit geleidt naar
de vergaderzaal.
Nadat de zitting door Hare Majesteit de Ko
ningin is geopend, wordt Hoogstdezelve door
de in artikel 6 genoemde commissie, voorafge
gaan door den opperceremoniemeester, naar
de wachtkamer geleid.
H. M. de Koningin keert naar het Kon. Pa
leis terug met den stoet, waarmee Hoogst-
dzelve is gekomen.
Minuutschotel, uit het geschut zuilen wor
den gelost gedurende den rit van Hare Maje
steit de Koningin naar de vergaderzaal en ge
durende dan terugrit van Hoogstdez-slve naar
liet Kp"'"
Zuou.s reed* dezer dagen werd bericht, lag
liet in het voornemen ditmaal ook het korps
Mariniers te Rotterdam te doen deelnemen aan
het eerbetoon en het afzetten van den weg,
hij de opening der Staten-Generaal op Dinsdag
18 dezer.
Nader kan thans worden medegedeeld, dat
een deel van het korps de eerewaeht zal vor
men aan de Ridderzaal, hij aankomst en vei-
trek van de Koningin, den Prins en Prinses
Juliana.
Het zal zijn een af deeling van hot korps
Mariniers ter sterkte van 75 hoofden. Het eene
gedeelte van deze afdeeling zal zich opstellen
Noordwaarts, het andere gedeelte Zuidwaarts
van den hoofdingang.
Bij deze ©erewacht zal zich bevinden de com
mandant van de afdeeling Marinier».
Het Wilhelmus daar ter plaatse zal woiden
Laatstleden Maandag waren er enkele onte
vredenen op de tram. De koningin met prin
ses Juliana en prins Hendrik waren in d®
stad en dan loopen er een heele boel mensehen
uit, zoodat het verkeer niet zijn gewonen gang
kan gaan, willen er geen ongelukken komen.
Daar werd nog al geviagd, vooral in de ha
ven lagen de schepen er mooi bij en de bootjes
van het veer, de strijkijzers vormden een schit
terende uitzondering, wijl ze niets „aan" had
den, wat op een vlag geleek. Het verkeer ging
niet vlot. Men kon het op een punt meemaken,
dat geen enkele tram voo.r den dag kwaim, om
dat ze hier of daar werden opgehouden. De
doorsnee-Rotterdammer neemt dat op als een
groote-stadsmenschook dat brengt zijn ver
rassingen mee en hij heeft geleerd zich ta
schikken in, en lachend te kijken nam' een
verkeersmisèretje. Doch altijd en overal blij
ven er ontevreden mensehen bestaan. Die vin
den alles Jan-Klaasse, of poppekast. wat niet
stipt en strikt langs :1e rails van hun dood
gewone, dageiijksche leventje loopt. Als die in
hun eigen manier van doen worden gestoord,
ziet hun humeur eruit als heel wat Rottsr-
damsche straten, hobbelig of opgebroken, om
de beenen over te breken. En dan die verkeers-
storing! Het ging hun geduld, hun rust te ho
ven, vooral omdat het middenpunt van al die
drukte of die stilte, zooals ge wilt, H. M. de
koningin was. Heel prozaïsch, heel nuchter,
en heel dom werd dat uitgedrukt door een min
achtende zet, en dat voor drie menschen! Al
dadelijk voelt men welke, levensbeschouwing"
zoo'n wijsheid er op na houdt. Doch daar kwam
antwoord van ook-waebtenden, die het geval
wat breeder opnamen.
Wat maakt de sociaal-democratie de ouvat-
tingen van haar mensohen toch klein en be-
Jcrompen. Ze zijn niet ln staat om een feit
lUstig te beoordeelen en yoelen behoefte zoo'n
©asipeeld door de Kooninklij'k» Militaire Kapel,
welke zicih, evenals vorige jaren, nadat de Ko-
mimiklijke Kamille het Paleis aart het Noond-
elnde zal hebben verlaiten, op snelle wijze zal
overplaatsen van het Palels rreiar die Ridder
zaal «op het Binnenhof.
Een ander gedeelte van het korps Mariniers,
iter sterkte van 50 hoofden, onder bevel van
©en luitenant, zal dienst doen aan weerszijden
van de Heulstraat en aan een zijd® in het
Noordeinde, uil. het gedeelte langs het ge
bouw der Nederlandsclhe Bank.
De Mariniers zullen de groote tenue dragen.
De ©erewacht bij het Koninklijk Paleis aan
het Noordeinde wordt betrokken door een
compagnie van het regiment Grenadiers, ter
sterkte van 100 hoofden, onder bevel van een
kapitein, met het vaandel van het regiment
en de Koninklijke Militaire Kapel. Bij deze com
pagnie bevinden zich de commandant der Ie
Infanterie-Brtgade (Brigade Grenadiers en Ja
gers) met zijn adjudant en de commandant van
hat regiment Grenadiers, met zijn adjudant.
Een afdeeling van den Vrijwilligen Land
storm zal aan de afzetting van een gedeelte
van het Voorhout mededoen, aansluitende aan
de grenadiers en bereden detachementen.
De politietropen, 80 man, zetten het Binnen
hof af.
Van het Malieveld uit worden de gebruike
lijke minuutscboten afgegeven gedurende den
duur der plechtigheid.
Maatregelen van arde.
De voorzitter van de Vereenigde Vergade
ring der Staten-Generaal, die tot opening van
de zitting 19281929 op Dinsdag 18 September
1928 zal gehouden worden in de Ridderzaal op
het Binnenhof, heeft de eer kennis te geven:
le. dat behalve de leden der Staten-Gene
raal en zij, dlie in ambtseostuum recht van toe-
Bang hebben, niemand zal worden toegelaten,
tenzij voorzien van eene toegangskaart.
Ten eind© de strikte handhaving dezer be
paling te bevorderen, zal deze kaart hij don
daarop aangeduid en ingang van, het gebouw
vertoond moeten worden aan de zich aldaar
bevindende ambtenaren, van politie, die zullen
worden bijgestaan door boden der Eerste en
der Tweede Kamer;
2e. dat zij die op hunne toegangskaart tot
het gebouw zijn toegelaten, verzocht worden
zich bij hunne komst in de Ridderzaal zonder
verwijl naar de voor hen bestemde plaatsen to
begeven en hunne plaats niet te verlaten, vóór
dat do vergadering door den voorzitter is ge
sloten;
3e. dat de toegang tot het gebouw geopend
is van 11 uur des voormiddags af;
4e. dat de toegang voor genoodigden na 12
uur zaïl gesloten worden;
5e. dat voor het publiek een bepaald aan
tal plaatsen beschikbaar is op de tribune. De
toegang tot deze tribune is door den Zuidwest
toren (tegenover liet gebouw der Tweede Ka
mer)
6e. dat, aangezien de overigens nog beschik
bare ruimte hot niet toelaat, aanzoeken om
toegangskaarten voor de bovengenoemde Ver-
©enjigd© Vergadering onmogelijk kunnen wor
den ingewilligd;
7e. dat alle doorloopende en andere kaar
ten, afgegeven tot toegang voor de vergaderiu-
Son van de Eerste Kamer en de Tweede Ka
mer dor Staten-Generaal, voor de vermelde
Vereenigde Vergadering niet geldig zijn.
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
'De „Voikskr." herinnert eraan, dat het mor
gen Men jaren is geleden, dat de heer A. C. de
Ri'uijn, voorzitter, en de heer J. Th. Nijkamp,
ondervoorzitter van het R. K. Werkliedenver
bond als gesalarieerd bestuurder in dienst tra
den van de Centrale der Katholieke Vakbewe
ging, de eerste als secretaris, de tweede als
penningmeester.
PRINS HENDRIK.
z- K. H. Pnins Hendrik is voornemens het
Landhuishoudkundige Congres, op 24 en 25 de
zer te Eindhoven te houden, bij te wonen.
Aan die definitieve agenda van bovenver»
m|slde vergaderingen omtlejenieiij wiet, dait da
ZeerEerw, heer J, F> A. Bots zal worden ge
ïnstalleerd ,als 'geestelijk adviseur van de
Hanze.
Hierna zal de Zeoreerw, heer Bots ©en rede
uitspreken, ter nagedachtenis aan den heer
Chris Jansen, in leven directeur van het Oen.
traal Hanze-Bureau,
Voorts zal de secretaris van de Diocesane
Federatie van Wlt-Gele Kruisveneenigingen in
het bisdom, Haarlem spreken over de organi
satie van het Wit-Gele Kruis.
De Bondsbegrooting voor 1929 zal worden
vastgesteld en de verkiezing zal plaats hebben
van twee leden van het hoofdbestuur, wegens
periodiek aftreden, met name de heeren C. J.
G. Struycken, Den Haag, en E. J. M. Stumpel,
Hoorn.
Beide beeren stellen zich herkiesbaar.
Verslagen van secretaris en penningmeester.
Het verslag over 1927 van den secretaris zal
mondeling ter vergadering worden uitgebracht.
Aan het verslag van den penningmeester ont-
leenen we het volgende:
De winst- en verliesrekening sluit met een
f 27.050.
De balansen per 31 December 1926 en 1927
sluiten resp. niet 17.896.69 en 17.054.65,
De Bondsbegrooting 1929 sluit, in inkomsten
en uitgaven, met een geraamd bedlrag van
bedrag van 27.743.25.
Het ledental stijgt weer en bedraagt momen
teel circa 5400.
1928 zal, naar het zich laat aanzien, een over
schot opleveren, waarmee ten deele de tekorten
van voorgaande jaren kunnen worden gedekt.
Overigens geeft de begrooting g,°«n aanlei
ding tot bijzondere toelichtingen.
Voorstellen der afdeelingen.
Voorstellen zijn ingekomen van de aPdeelin.
gen 's Heerenhoek/Heinkenszand, Rotterdam,
Leiden, Dordrecht Warmond, Delf t en Alkmaar.
Rotterdam vraagt om de Centrale Raadsver
gaderingen later dan September te doen hou
den.
Dordrecht en Wannend wenschen contribu
tie-verlaging, waarop het hoofdbestuur niet kan
ingaan.
De winkelsluiting.
Ten slotte is er van de afdeeling Alkmaar
het volgende voorstel:
De Centrale Raad dringe er bij het hoofd
bestuur alsnog krachtig op aan te trachten het
daarheen te leiden, dat het Ontwerp van Wet
betreffende arbeidstijden voor winkels, en Win
kelsluitingswet zoo worde gewijzigd, dat er
op werkdagen geen wettelijke bepaling betref
fende het uur van sluiten tot stand kome, even
tueel het werktijdenbesluit worde ingevoerd, los
van de Winkelsluitingswet.
Hot prae-advies van het hoofdbestuur inzake
dit voorstel luidt als volgt:
Het voorsbei Alkmaar beoogt in tweeërlei
opzicht terug te kennen op vroeger genomen
besluiten, namelijk ten opzichte van:
1. regeling bij Rijkswet van een avondslui
tingsuur der winkels hoewel mede hierop
reeds jarenlang door de middenstandsbonden
is aangedrongen;
2. gelijktijdige invoering van werktijdenbe
sluit en winkelsluitingswet hetgeen reeds
in 1921 door de organisaties via den Midden-
standsraad aan de regeering is verzocht, en
ten gerieve waarvan het winkelpersoneel nu
roeds van 1919 af heeft moeten wachten op de
rechten, die aan de andere arbeidersgroepen
reeds bij invoering der Arbeidswet, 1919 zijn
toegekend.
Dit voorstel, dat niet kan wordtu aanvaard
alleen reeds om het prestige van ernstige orga.
groot iets! wat er in het volk leeft, te kleinee
ten. Daar uit kwam ook voort die zet: voor
drie menschen.
En toch had die mijnheer het mis. Want
ieder kan met hei zijn oogen zien de groote
massa van mensdhert, uit nieuwsgierigheid of
uit een zeker gevoel van aanhankelijkheid
zich de weelde veroorloofden lang te wachten
op teel vrat punten, en dat gedeelte zou zich
gegriefd gevoeld hebben als daar geen rustige
vans voor gegeven werd. Het ging d.us om
teel at meer dan drie mensohen. En we ma-
en ons sterk, dat ondanks alle Voorwaarts-
ezenj, nog menige roode broeder en zuster zich
moeite heeft getroost om de koningin te zien.
"a' een utsnseh blijft een raar wezen.
He t m erd dien mijnheer ook eventjes opge-
ftV uat er uog a,illere menschen in Rot
en a.ii bestonden als die van zijn opvatting en
dat daarmede toch wel rekening gehouden
niosst worden.
Een ander vroeg ondeugend, of hij ook mop
pet a.s da tram een tijdje moest stoppen
voor een of andere partij be toeging. Wat iets
heel anders was, werd er geantwoord'! Natuur
lijk, iets heal anders maar in zijn aard bad
het een toch veel. weg van het ander..
Toen de monden open waren, ging het van
zelf vereer, en werd de vraag gesteld, of het
met bat bezoek van een president of wat-
voor staatshoofd ook dezelfde manifestatie niet
plaats gj.epen. Ounoozel toch en kleinzielig!
Sen Klant moest in een land met oen presi
dent eens Liet hart hebben over het koninklijk
bezoek te schrijven, zooals een socialist meent
ziek dat te nufeten vctoci loven kxaetetcas zijn.
beginselen. Ben menagé met wat elementair
fatsoen «en dat niet anders betitelen dan oo-
npgevo, c!Over opvoeding gesproken: wat moe
ten de lekeis vaa de sociaal-democratie zich
toch klinde: achting en onwellevend aanstellen
om k"t volk, wat ze zelf zoo opgevoed hebben,
in Rwtitsrdanr nog enkels trapjes lager dan in
niet tagen zie!) te krijgen! Wa-.t staan ze hier
in Rotuerdam nog enkele tra,ie slager dan in
Amsterdam
Joj—
Bij zoo'n gelegenheid kermt er allerhande
wijsheid los: van die primitieve beschouwingen
waardoor lastige kwesties ineens worden op
gelost. Wat maken een boel menschen zich toch
V
Er is een. rustdag in die werkzaamheid, der
componisten; de strijdende groep van hen die
de muziek maken tot wait zij heden is, rang
schikt Ihaar gedachten tot nieuwe formaties.
Heit kan geen blijvende ernst van Strawinsky
geweest zijn toen hij met Oedipus Rex" de
oude pruik weer opzetteeveuimim kan. men
Honegger au sérieux meunen toen hij zich ln
het scharlaken pak zijner „Antigone" ver
toonde.
Postaiccio's van oude muzi-ekenovergangs
momenten van uiterlijke na-ar innerlijke bele
ving der klassieke musioeerwijze.
Hubert zweeg dlit gansche jaar.
Roussel realiseerde een Concerto voor piano
en orkest. Ravtel deed' lang niets van
zich hooren, maar werkt momenteel aan een
gelijknamigen muziekvorm. <-
Onze introspectie behoeft niet groot te zijn
om Pijper's piano-eoncert, Casella's Concerto
Romano voor orgel en orkest en Hindemith's
Cancertano in 't geheugen t>e roepen.
AI deze lichtpunten schijnen echter door één
toortsvlam te zijn aangestoken en wed door
Sfcrawimsky's piano-concert dat deze gansche
reeks voorafgaat.
Het Concerto staat dus in 't midden van
de aandacht der scheppende krachten; Men
wil concerteeren; men wil het zuiver
musloeeren als ware kunst doen herleven.
Er is een antinomie in de kunst zooals in
alle dingen die ons doet wagen: wat is er
dus niet?
Men kent nu het Concerto, maar men kent
niet meer: het poème symphonlque; men wil
concerteeren maar niet meer lamemteeren.
.Men wil klanken maar geen beelden; niet
het subject maar het otoject; men wil de mu
ziek niet meer een kodakcamera doen zijn om
zijn 1 evensimpressies in beeld te brengen; de
muziek behoeft ook geen Baedeker van ver
klarende gegevens, om tie worden verstaan.
Het muzikaal klanOdddoom is krachtig en
zelfstandig genoeg om zonder de hulp van
extra-muzikale elementen te worden waarge
nomen en bewonderd.
Het is onjuist om hieruit te concludeeren dat
de muziek daardoor gehoed los zou komen te
staan van persoonlijkheid, van ras, omgeving
en tijd.
Dit ia. een doodloopende uiterste konsekwen-
tie dezer bedoelingen.
De persoonlijkheid moet im.i. aan de schep
ping van een werk zóóver deelnemen, dat zij
onbewust de „tube" is waardoor de klankuit-
stralïmg zijner muziek zich realiseert, zonder
dat hierop kleinere of lagere gevoeisinstincten
mogen rea.geeren. De objectiviteit die bestaat
nisaitie niet te verliezen wordt toegelicht
met het door geen enkel bewijs gestaafde argu
ment, dat het wetsontwerp een bevoordeelin»-
beteekent der grootere zaken. Slechts wordt
aangevoerd, dat de winkeliers zonder personeel
„worden beknot in hun Techten op vrijen
arbeid". Men zou dit ook anders en meer over
eenkomstig de werkelijkheid kunnen zeggen:
dat één winkelier die open wmscht te blijven,
het in zijn macht heeft al zijn collega's ter
plaatse te dwingen hun zakan geopend te hon
den en hun winkels te verlichten, zoolang hij
wij, zoodat ook hier de „vrijheid" de grootste
onwijheid beteekent.
Het standpunt van het hoofdbestuur wordt
overigens volkomen gedekt door de uitspraak
van den Centralen Raad.
Waar het bovendien uitgesloten moet worden
geacht, dat de Staten-Generaal het wetsontwerp
tot regeling der Winkelsluiting zou verwerpen,
of in zoo belangrijke mate zou ontkrachten ais
Alkmaar voorstelt, heeft dit voorstel geen doei
en most het hoofdbestuur dan ook de afdeeling
Alkmaar in overweging geven, dit voorstel in
te trekken, resp. den Centralen Raad advisee.
ren, dit voorstel niet te aanvaarden.
Jn het tijdig dempen, van de vele kleine opwf
lan|die gevoelslbroniaeh, ycprkptrrt yerala|pplS|f
yam omringend© krachten.
Het is ook een dwaling de muztek der klas
sletken te beschouwen als alléén maar m ut
ziek, zonder meer. Bij de klassieken is ei
behalve muziek al/tijd het persoonlijk merM.
teeken, waardoor wij het onderscheid tusschedj
de meesters herkennen. Ware er muziek e4
alleen maar muiziek zooals sommigen zoggen»
dan zou dit onderscheid niet moeten gehoor^
kunnen worden.
De gemeenschappelijke' keus van. den Com
oerto-vorm wijst op een gedachtenasaoclatlet
welke bij de hedendaagsch© componisten met
hun drang naar klassieke muiziekexpressie, eeif
gelijktijdige nedging vertoont om met een be.
paalden Vorm hun gedachten te disciplfc
neeren.
De bezorgdheid om den vorm is hij de mo»
diernen een eigenschap, welke hun afvallig»
heid van de romantiek (incl. impressionisme'
en symbolisme) ten duidelijkste bevestigt. Hun
verlangen naar klassldtelt beteek-ent geen
slaaf ach© navolging van onde vormen, maar
wel een hervinden van de evenwichtigheid
welk© het wezen dezer vormen was.
Dit onderscheid omschreef ©enigen tijd ge
leden Strawinsky in „Th© Dominant": „Men
spreekt in onzen tijd veel over terugkeer naar
het Idassicisme, en mem rangschikt onder da
neoklassieke rubriek, de werken welke onder
invloed, naar men gelooft, van de aldus ge
noemd© klassieke werken geschreven zijn.
Het Is voor mij moeilijk om te zeggen cf d-az©
tndeeling al of niet juist is.
Gaat het er eigenlijk in de werken welk©
onze aandacht verdienen en die uiteraard
Invloed van vroeger werken ondergaan. niet
méér om een diepgaander zoeken, dan om do
een/voudige nabootsing van een zoogenaamd©
klassieke taal?
Het schijnt mij toe, dat het groote publiek
en daarmee de critiek, zich beperkt tot het
opnemen van oppervlakkige indrukken van
zekere technisobe muridkprocédé'e, gsnaumd
klassiek.
Dat vormt mog geen nso-klassi-oisine. daar het
klassicism© zelf zi-ch in 't geheel niet door
technisch© procédé's ltenimarkt© die zelf
vroeger zooals ma, ieder oogacMik zich wijzi
gen maar eord-er door zijn constructieve
waarden.
Het ding opalakzelf (bijvoorbeeld in muziek:
het thema of een rhythm©) is geen materiaal,
dat voer een artist voldoende moet zijn om
een wark te scheppen. Het is duidelijk dat dit
materiaal zijn w-cdeirkieieirige dispositie mo|et
vinden, wat in muziek zooals in andere kun
sten den naam van vorm draagt.
Alle groote kunstwerken waren door deza
eigenschap gemerkt; eigenschap van verhou
ding der dingen, varhouding van- materiaal tot
de constructie;, en deze verhouding was het
eeniige stabiele element, ieder ander ding
buiten de muziek staand. De klassieke mu
ziek de ware klassieke muziek had als
substantie dien. muzikaien vorm als grondslag,
eu deze substantie zooals reeds gezegd, kon
niet extra-muzikaal zijn.
Indien degenen die met den term neoklas
siek, de werken der laatste muzikale, tonden-
zen aanduiden, daarin een heilzamen terug
keer constateeren naar de eenlge basis der
muziek, die de for meel e substantie is,
dam is het mij wol".
Nu gaat het maar om de toep as a in g van
dit beginsel, want ook d'Indy geeft ongeveer
dienzelfdem regel in den aanhef zijner Cours de
Composition H: „Componeeren is eonstru-
©eren; componeeren is ordenen van ongelijke
elementen".,
Maar de Schola verviel in serviele naboot
sing der oud© vormen en volgde de letter maar
niet den geest.
MARIUS MONNIKENDAM.
HET DIERENPARK TE WASSENAAR.
Naar wij veraemen, is het perceel boschter
rein aan den Zijdeweg te Wassenaar, waarop
ctr. van Leeuwen uit 's-Gravenhage van plan
was een dierenpark in te richten, Ib. andere
handen overgegaan, zoodat van de stichting
van een dierentuin voorioopig wel niets zal
komen.
druk( meende er een. Een koningin, is toch
een mensch als ieder ander. Waarom gaat ge
daar naar kijken. Als ze dood gaat, gaat ze
ook het putje in. En dat is ook het eenig recht
vaardige op de wereld, vond hij in alierhoog-
sten ernst. Begin over zoo'n wijsheid in gecon-
denseerden vorm maar eens te boomen.
Wat men al niet onder onrechtvaardig ver
staat! Dat de een gezond is en een groot for
tuin heeft en de ander heelemaal gqen fortuin;
dat de een, een vast baantje heeft en de an
der al in jaren geen werk kan krijgen; dat de
een tramconducteur is en de ander koningin.
Zoo kunt ge doorgaan .totdat ge 't onrecht
vaardig gaat vinden ,dat de een zijn neus lang
en die van een ander kort is!
Het toppunt van rechtvaardigheid zou voor
die menschen hier in bestaan dat alle men-
sciion op elkaar leken ais dingetjes door een en
dezeli'Je machine geleverd: de eeuwig-doode en
eindeloos-vervalende eentonigheid. Al. wat een
ander heeft en rij niet hebben, geldt voor on
rechtvaardig. Doch als zij zelf heei wat meer
hebben dam een. ander, heeft dat besef van on
rechtvaardigheid nog nooit zoo'n practischen
indruk op hen teweeg gebracht, dat ze met
terdaad toonden rechtvaardig te willen zijn
en van het hunne aan de mindsr-hebbenden
zoolang meedeelden fat ze gelijk standen.
De practise!» weerlegging van. hun eigen on
verteerde wijsheid.
Toch zat er een groot stuk waarheid in: d©
dood. maakt allen gelijk. Als z® van die waar-
heid nu eens gaan doordenken, kwamen ze l
allicht tot mind ar ontevreden gevolgtrekkingen, j
En ook, du; een i;: run uie O'!;iki i
mot rechtvaardig of onrechtvaardig niets heb- j;
ben te maken. Bij velen heeft men het be
grip zoek gemaakt, dat Leder nnettseh zijn
waarde bestaat in datgene, wat hij met zijn.
geestelijke eu lichamelijke vermogens presteert;
da- tr i •aha.w
in we allen gelijk zijn» toch nog van natuurs-
wege verhoudingen bestaan, die geëerbiedigd,
erkend moeten worden,, omdat de menseh
daarachter de hoogste macht erkent, zooals in
ouders, en. zocal» ook in dragers; van liet g©--
zag»
En alweer: al Ls een land een republiek
en. hr-cCt dte republiek een preid'sar dan
zal die man nog wel liooger staan dan een
havenarbeider en een onderwijzer, en ook
aanspraak mogen en moet©» maken op er
kenning van zijn gezag!
Wordt het dan rechtvaardig?
Interessant, hoe gauw en hoe gemakkelijk
de gewone man gereed staat met zijn vonnis
over alles en nog wat. Wie durft het aan, als
hij geen aap van een jongen meer is, om bij
het bespreken van een of ander vraagstuk,
openlijk er voor uit te" komen, dat hij zoo'n
geval niet kan beoordeelen? Zoo'n man wordt
aangekeken met oogen vol spottende minach
ting; hem wordt S'(Sletjes verweten, na dij.
een lafaard, en suffer is, of dat hij „zeker
roonaach" is: toet toppunt na.nunn.lk van aile
minachtingen ook toet toppunt van liet gauw-
en gemakkelijk-gereede vennis
Hierbij komt ook aan den dag, hoe groot
en onafhankelijk en verstandig het schijnt te
staan, bij niemand ter wereld iats goeds te
veronderstellen, doch te deuken en te zeggen,
dat het allemaal bandieten, schurken, onwe
tenden of bewust onwillenden zijn.
Ook dat vonnis zit kant en klaar in den
vestje-zak. Met betizeil-de gemak, eu a«
hetzelfde breede gabaar van zelfbewust be
weren spreken ze het laatste en beslissende
woord over 't openbreken van een stuk straat,
als. over de ia- en ui' v. rdarn-
seiw haivnt ze kraken It -reran
een Tweede Kamerlid, dat «oud. open
doet, alwel een pastoor, die u. «rnroedend
voorbijstapt. Ze hebben uö wid in kannen
en kruiken en drinken er dapper van, dag
aan dag, zonder dat da voorraad vermindert.
Voor hen heeft het werkloosheidsvraagstuk
geen lastige hoeken of kanten, en vooral de
katholieke godsdienst doorzien ze tot op den
kiezel van zijn bodem in al haar leerstukken.
De internationale politiek heeft voor hen
geen geheimen en het is alleen maar jammer
voor het land, dat er te veel van de bij do
bande wijzen zijn, anders zou het land een
reuzefiguur slaan in Geneve.
Afstand, beteekent voor hen niets, evenmin
alö voor de radio. Zij behoeven niet eens
naar een bepaalde golflijn t© zoeken: het druk.
op-den-knop systeem heeft het bij hen tot een
ongekend© hoogte gebracht. Hoe zij aan al
die kennis komen?
De gelukkigen der fortuin, weten den hoek
waar die wind waait, ze behoeven maar
te- happen, waa-r studeren- jaren lang moeten
blokken en dan pas erg voorzichtig gaan wor
den.
Eaa krant, een brochure, een lezing met
lichtbeelden en dikke beweringen en klaar
ia Kees.
Benijden kunnen we die menschen niet,
doch wel beklagen. Maar ooit, dat helpt
evenmin
Zulke menschen kennen geen grooter klei*
lieering van het verstand, de 'ontwikkeling
en de wetenschap, dan wat ze samenvatten
onder het ruime begrip van Faus en Index.
Haal ze nu niet uit den slaap, laat ze
toch in hun eigen opvatting van die twee
woorden, waarvan ze juist niets begrijpen,
want bet is en blijft den Moriaan gewasschen.
Zelf spelen ze pausje in zakformaat, en niet
over een enkele serie vau vragen, ec in be
paalde gevallen zooals de groote Pausen,
uiaai ,n al»© „..„elijke omriaudigheden. Ze
zij.m S.el"''-. ft— 'ai. ca i
t» g'iad. Ze jpndigen gewoonlijk me! den
sciiani'per-iachenda „et: néaa zeg. :t<e en
mij wat vertellen! Wat de Index eigenlijk
in heeft, gaat hun voorbij. Daar hebben ze
zoo'n soort verzamel-idee van: alles wat een
„Rooniscba" niet mag en dat is een heele
boel. Zij gaan er juist groot op dut ze „al
les maggen" en dat er niemand iets over
hen hoeft te vertellen; dat ze alleen zich zelf
maar galooven eu sommige dingen niet, al
zouden ze die mot d'r lui beide oogen zien!
Daartoe beihoorem natuurlyk roomsche d'iig«n
Raadt de menschen eens aan om he i -o
vonnissen eens te onderzoeken! Dan voelen
zo zich beleedigd, dan zeggen ze uiet bij
den. neus genomen te willen worden. En dit
is ook de eenige zwakheid, die ze zichzelf toe
kennen: dat een ander nog gladder zou zijn
dan zij, maar zoo ver hebben ze nog nooit
nagedacht, dat die beteekenis eigenlijk in
hun weigering opgesloten zit.
En zoo komen we geregend tot da ontdek
king, dat menschen, die zoo te koop loopen
met hun breede opvatting, met hun besliste
beslissingen, in een zeer klein en eng en be
nepen kringetje rondtollen, als een paard,
dat met ooglappen voor, in de rondte loopt
en het niet eens merkt.
