Dinsdag 9 October 1928
Tweede Blad
Pagina 1
t DE LAATSTE RONDE
ingrijpo in den arbeid der
ander e".-
MGR. J. AENGENENT EN DE
R. K. VROUWENBOND
UIT DE R. K. STAATSPARTIJ
DE VERGADERING VAN HET
BESTUUR
JUBILEUM
NAAR DE MISSIE
AANSLAGlIm CP HE< PERSONEEL
VAN Pt AN AGEa IN ONZE OOST
GEEN BEHOORLIJKE GRONDSLAG?
DE AMSTERDAMSCHE WETHOUOfcR
BCIS EVAIN
De leider der vrijiieids-
BONDSCHE TWEEDE KAMER
FRACTIE
Allerwegc ontwaakt weer de politieke be
langstelling nu het laatste zittingjaar van
de huidige Tweede Kamer ingaat. En de
onderstellingen en veronderstellingen dui
ken op en zelfs de profetieën en daarnc-
ven de bescheiden wenschcn.
Vast staat wel, dat het huidige buitenge
woon Kabinet niemand voldoet. Het blijft al
leen zitten omdat er momenteel niéts be
ters voor in de plaats kan komen. Dat is
zijn sterkte maar ook zijn zwakheid, daar
het. zich zooals dat heet, in de „onzijdige
zone" moet houden.
Hoe is dit Kabinet door een beter Ie ver
vangen? Alleen door een samengaan van
partijen, die een sterke regeering kunnen
vormen, steunend op een krachtige meerdei-
heid. Want, vóórop slaat,, dat een sterke
regeering in ons land alleen door een coali
tie, een samengaan van verschillende par
tijen, te krijgen is om de eenvoudige reden
dat geen enkele partij alléén een \oldocn e
meerderheid behalen kan.
Welke coalitiemogelijkheden zijn er nu?
Ook deze vraag kan niet zonder.meer wór
den Apgcinst. Wel staan in onze Kamer
„rechts' li „links" tegenover elkaar, maar
aan beide zijden wijken ook die partijen on
derling weer sterk van elkaar af.
Rechts staan! de groote Katholieke Staats
partij, (le anti-revolutionairen, de christelijk-
historisrhen, de katholieke volkspartij, de
Staatkundig gereformeerden en de hervorm-
de-gereformeerdc Staatspartij.
Links staan: de sociaal-democraten, de
vrijzinnig- democraten, de vrijheidsbond en
de communisten.
De ori oepeeringen staan zoo wel „rechts
„links", maar zij vormen aan elke zijde geen
geheel. Immers: in de „rechtsehe groep ver
zetten zich beslist iegen „rechtsclie" samen
werking (dat, is: de oude coalitie) de Katho
lieke. Volkspartij en de volgelingen van ds.
Linrbck en Kersten, die eenvoudig een anti
papistische politiek voeren.
„Links loopt al even erg' uiteen: er is geen
kans om Vrijheidsbonders en democraten on
der één hoedje te vangen en de communis
ten staan vanzelf overal buiten.
De Katholieke Volkspartij heeft, geen an
dere bcleekenis dan dat zij de Katholieke
Staatspartij afbreuk kan doen; dezelfde taak
Vervuilen de staatkundig-gereformeerden te
genover de anti-revolutionairen en de her
vormd-gereformeerden tegenover de christe-
lij k-histo rischen.
Positieve beteekenis hebben deze groepen
evenmin voor rechts als de communist eelti
ge zekerheid geeft, aan links.
Veilig kan .gezegd worden, dat. de tegen
stellingen bij links van dien aard zijn, dat
het daar tot geen bondgenootschap kan ko
men en, aangezien vrijz -democraten en so
ciaal-democraten samen wel geen meerder
heid zullen behalen, is het uitgesloten, dat
door deze partijen een regeering te vormen is.
Blijven de drie partijen, die ook in het, ver
leden samen gewerkt, hebben: de Katholie
ken, anti's en christelijk-historischcn. Ilun
samengaan is verstoord in 1925, toen de
christclijU-historischen den post van het
gezantschap bij den H. Stoel afstemden,
hoewel deze verdedigd werd door het Ka
binet Colijm—van Karnebeek.
Samenwerking van katholieken en anti s
is goed mogelijk; veel moeilijker is het sa
mengaan van katholieken met Christelijk-
historisi heti, die immers onzen Staat be
stuurd willen hebben als eenen „C h r i s t e-
1 ij k e n Staat in Protestant
se h e n zin", en willen toezien, „dat de
cene zending ni.ct verstorend
De c.-h. partij zal water in den-wijn móe
ten. doen en de Katholieken zullen eenige
idealen voorloopig niet. ingewilligd kunnen
krijgen als incn wil samengaan.
Sommigen bepleiten een samengaan van
katholieken met sociaal-democraten, maar
daarop is voorloopig geen kans om de een
voudige reden, dat het overgroote deel der ka
tholieken nog gekant is tegen dit samen
gaan, dat ongetwijfeld zi.jn gevaarlijke zijde
heeft.
Even onmogelijk'is het, clat de Katholie
ken er in zullen toesterpmen met de libera
len, in zee te gaan.
V/at alleen mogelijk is en wat hopelijk
bereikt wordt is: de oude, rcchtsche samen
werking, die alle ant.i-papisme uitbant en
de rogeering aanvaardt, op een vast. accoord.
Lukt dit niet, dan zal op den duur een an
dere 'partij-groepeering noodig blijken.
De christelijk-historiscben zullen het dan
aan zich zelf te wijten hebben als er méér
van wat zij noemen „het protestantsch ka
rakter der natie" verloren gaat dan zij ooit
gedroomd hadden.
HET KLOOSTER DER PATERS REDEMP
TORISTEN OP DEN NEBO BIJ NIJMEGEN.
Het klooster met stud'ehuis, openbare
bidkape! en rectoraat der paters Redemptoris
ten op don berg Nebo bij Nijmegen, is, hoewel
nog niet geheel klaar, reeds voor een deel be
trokken en door den H.Eerw. pater Provinciaal
der E.E. P.P. Redemptoristen Pater Wouters
ingezegend.
AUDIËNTIE.
EEN TOESPRAAK VAN Z.D.H. TOT DE
HAARLEMSOHE AFDEELING.
In de groote zaal van het gebouw St. Bavo
te Haarlem la gisterenavond Z.D.H. Mgr. J. D.
J. Aengenent, bisschop van Haarlem, de gast
geweest van de afdeeling Haarlem van den
R. K. Vrouwenhond. Door een kinderkoor werd
een welkomstlied gezongen, toen Mgr. de ver
sierde zaal binnentrad. Onder de aanwezigen
waren o.m. de HoogEerw. heer L. A. A. M.
Westerwondt, Dekeh van Haarlem en de Zeer-
Eetw. heer Th. W. Pichot, secretaris van
Z.D.H.
De presidente, mej. F. Pecters, hield een
korte rede. preekster zeide dat de R. K. Vrou
wenbond zeer blijde was Monseigneur te ont
vangen, zonder te kunnen uitdrukken hoe blij
de R. K. vrouwen daarover zijn. Alleen op den
liitdrukkelijken wensch van Mgr. hebben zij
een huldiging achterwege gelaten.
Spr. riep vervolgens de hulp in om nóg meer,
cm alle vrouwen in de organisatie te krijgen.
De R. K. Vrouwenbond, waar alle standen
naast elkaar strijden, ziet het machtig woord
van den -Bisschop niet spanning tegemoet.
Spreekster meende dezen avond dit te moeten
zeggen/omdat de Bond in gevaar is; wanneer
het gebouw niet .spoedig geschraagd wordt,
dreigt het gevaar dat het zal instorten en vele
zwakken onder de puinhoopen. De leden van
den R. K. Vrouwenbond zullen luisteren naar
het woord van Monseigneur en zullen er in
gehoorzaamheid naar handelen.
Dan zong weer het kinderkoortje eenige lied
jes, waarna Mg-r. naar voren trad om een toe
spraak te houden.
Mgr. zeide met vreugde de uitnoodiging voor
deze bijeenkomst te hebben aanvaard, omdat
hij zocht naar een gelegenheid om van zijn
warme belangstelling en hartelijke sympathie
voor den R; K. Vrouwenbond een bewijs te
geven, en om het gelieele Bisdom te laten zien
hoe hoog hij de beteekenis van dezen bond acht.
Mgr. hoopte daarom, dat alle afdeelingen de
woorden zouden hooren, welke hij hier sprak,
omdat hij het van belang acht dat tot alle
vrouwen eeu woord van opwekking wordt ge
richt.
De sympathie en belangstelling van Mgr. is
gewekt door dankbaarheid, voor wat de Bond
reeds heeft gedaan en door overtuiging dat
een groote taak nog wacht. Wat de R. K.
Vrouwenbond heeft gedaan voor de meisjespa
tronaten e.d. is van zeer groote waarde. De
Bond laat zich dragen door de. Katholieke be
ginselen, zorgt dus voor verdieping van het
Katholieke leven. Dat vooral is van belang.
Mgr. heeft waardeering voor wat de neutrale
vrouwenbeweging heeft verricht, maar dat kan
niet reiken aan wat de R. K. Bond heeft ge
daan, omdat de eerste niet godragen wordt door
vaste idealen. Het is zelfs geconstateerd in het
Encyclopedisch Handboek der neutrale vrou
wenbeweging. Zij laat zich verdrijven door de
groote stroomingen van het wereldgebeuren.
Wat vermag dezo beweging tegenover den R. K.
Vrouwenbond, die zich IaA.tr lilden door de
Idealen, welke ons tot het einde der eeuwen
zullen worden voorgehouden? Vandaar de gróo-
tere beteekenis van den R. K. Bond, al zou zij
zich niet op zoo uitgestrekt terrein begeven.
Het laatste zou Mgr. toch gaarne ziendaar
voor kan men op zijn krachtiger; steun reke
nen.
Omdat de R. K. Vrouwenbond nog een
groote taak heeft te vervullen, spijt het Mgr.
dat liet ledental is teruggekropen. Het schijnt,
dat de geweldige omwenteling aanstaande is
waarvan Louis Vervillot sprak: de wereld, zal
geheel christelijk of socialistisch worden. De
groote revolutie der ideeën moet de Vrouwen
bond helpen tegengaan. Daarvoor is op de eer
ste plaats noodig: zelfheiliging, als eerste voor
waarde voor een vruchtbare actie op sociaal
terrein. Daarna moet bet gezin geheiligd wor
den want in het gezin worden de kinderen op
gevoed, die later de maatschappij zullen regee-
ren, Do beteekenis van het gezin is niet te
schatten; iu het gezin zal de groote slag ge
leverd worden.
Indien de organisatie van den R. K. Vrou
wenbond niet goed meer is, zal Monseigneur
gaarne helpen om, na grondig onderzoek, de
noodige veranderingen tot stand te brengen.
Mgr. was echter overtuigd, dat de leidsters ten
volle en in alles haaT plicht hebben gedaan.
Mgr. hoopte, dat alle afdeelingen in bloei en
ledental mochten toenemen, dat allen ijverige
propagandisten zouden zijn voor den Bood,
opdat deze, na de zelfheiliging en de opvoeding
der moeders voor haar schoone taak in het
gezin, een vruchtbare sociale activiteit mocht
toonen.
Na de rede van M& werden door mevr.
Ellen Rusee enkele gedichten voorgedragen.
Nadat het koortje zich nogmaals had doen
hooren, en HoogEerw. heer Westerwoudt en de
Weleerw. heer Rector J. P. J. Kok enkele
woorden tot do vergadering hadden gericht,
werd do bijeenkomst mét eeti dankwoord van
mej. Peeters gesloten.
Da gewone audiëntie van den Minister van
Koloniën zal op Vrijdag 12 October a.s. niet
plaats hebben.
GOUDEN JUBILEUM MGR. D1JKMANS.
Den 6en_ Februari. 1929 zal het 50 jaar ge
leden zijn, ,dat Mgr. L. J. Dijkmans, pastoor
der St. Gregorius-parochie te Eindhoven, als
kapelaan zijn intrede deed in deze parochie,
meldt „het Eindh. Dagbl.". Een unicum: een
gouden jubilaris als geestelijke in dezelfde pa
rochie! Dit feest zal met grooten luister ge
vierd worden.
De Zeereoii-w. pater dr. Siegfried O.F.M.
pastoor der St. Franciscuskerk te Nijmegen,
vierde Zondag in kleinen parochieelen kring
zijn 40-jarig professiefeest.
Gp 11 October a.s. zal de Eerw. Pater J.
van Lier van de paters van den H. Geest van
Parijs uit naar Haïti vertrekken, om daar aan
het Negerseminarie van genoemde Paters
werkzaam te worden gesteld en tegelijk zijn
studie voor het H. Priestetrschap voort te
zetten.
I)e "VVeleerw. pater Canisius Zoetmulder O,
F.M. uit Nijmegen, die tijdelijk voor zijn va.
cantie vertoeft op Alverda te Wijohen zal 17
October a.s. naar de missie in Brazilië terug-
keeren.
Het standpunt ten opzichte der
samenwerking met andere partijen
Zaterdag vergaderde het bestuur der R. K,
Staatspartij te Utrecht.
Alle bestuursleden waren aanwezig (voor
Den Bosch, en Middelburg de plaatsvervangen
de leden.)
Na opening door den voorzitter, jhr. mr.
Buys de Beerenhrouck, werden de notulen der
vergadering van 28 Juli 1928 goedgekeurd.
Daarna werden eenige imgekomen stukken
behandeld.
Weer een politieke bijeenkomst
Besloten werd op G en 7 April 1929 weder
om een Politieke Bijeenkomst te houden te
Amersfoort, met als onderwerpen: 1. De staat
kundige taak der katholieken in Nederlauidsch-
Inidië..2. Cultupr ep politiek.
Vastgesteld werd.,welke personen als inlei
ders voor déze onderwerpen, zullen worden ult-
genoodigd- Deze zullen na liet aanvaarden der
uitnoodiging worden bekend gemaakt.
T'olUieke Landdagen
Besloten werd aan alle Krlngbesturen een
dringende uitnoodiging te doen uitgaan, om
in het voorjaar in hunne Kieskringen Poli
tieke Landdagen te beleggen voor den inzet
der verkiezingsactie propaganda.
Samenvoegen van Eijkskieskringon
Daarna beraadde het Partijbestuur zich over
de samenvoeging van Rijkskieskringen voor
de indiening va» een offlcleele lijst voor de
verkiezingen 1929. De voorloopige uitkomst
daarvan wordt 'aan de Krlngbesturen medege
deeld, die bevoegd zijn daaromtrent binnen
l'O dagen, ieder voorzoover het zijn eigen kies
kring aangaat, van advies te dienen.
Samenwerking met ami ere partijen
In "verband niet het feit, dat bij de behande
ling van het program 1929 ih de Kiesvereni
gingen de vrahg besproken wordt van de toe
komstige samenwerking met andere politieke
partijen, deelt h'ét partijbestuur als zijn één
stemmige meening méde:
dat het naaste" doelwit dór Partij met het
oog op de verkiezingen van 1929 is:
lo: de samenstelling van een het katholieke
volk bevredigend program:
2o. de verkiezing van tenminste 31 gekoze
nen op de lijsten der R. K. Staatspartij;
dat hetgeen na die verkiezingen dient te
geschieden ter beslissing staat van de Tweede
Kamerfractie, 'zijnde hét daarvoor aangewezen
orgaan der Partij
dat, gelet op het in de Tweede Kamer bij
de algemeene beschouwingen over de Staats-
begrapUng.-J3-3iïVer;$s'«deJ4e,.-— het bij motie
of anderszins openiijk aanprijzen of afwijzen
van een bepaa'.de oplossing'in een zoo moei
lijke vraag van pcractlsche politiek ais die van
samenwerking met bepaalde andere partijen
met het oog op de vorming van een parlemen
tair kabinet, zoo dicht vóór de verkiezingen
als op dit oogenblik, niet in het welbegrepen
belang der Partij ls:
dat op grond van beginsel traditie en ge
schiedenis der Partij hare voorkeur ongetwij
feld uitgaat naar bot optreden van een par
lementair kabinet met een program voortge
komen uit de programs der drie rechtsehe
partijen R. K,, A. R, en C. H., doch dat
de mogelijkheid daarvan geheel afhangt van de
mate van overeenstemming van dat regeerings-
program met het program der R. K. Staats
partij.
Na rondvraag werd de vergadering gesloten.
DE PHILIPS' FABRIEKEN.
De 15000ste arbeider te werk gesteld.
Gisteren werd aan da Philips' Fabrieken te
'Eindhoven gevlagd in verband met het feit,
dat de 15000ste arbeider in de fabrieken aan
het werk toog. Op 31 October van het vorige
jaar deed de 10ö00ste arbeider zijn intrede
in de fabrieken, zoodat het aantal arbeiders
binnen het jaar met de helft is toegenomen.
Met inbegrip van de ongeveer tienduizend ar
beiders in het buitenlandwerken thans 25.000
arbeiders in de Philips' bedrijven.
EEN -fWd VAX DEN DLZEL DAGEN GEHUWDEN troonopvolger via
Japau, Prins Chicaibu met zijn bruid Gravin Matsudeira. ^e bijzonderheid ligt voorname
lijk in het i'ci dat de tegenwoordige prinses nooit Japansclve, dpeh steeds Europeesche
- k',ceding draagt en ook zal-blijven dragen
Communistische elementen in het spel.
DE INLICHTINGSDIENST VAN DE
PLANTERS-VEREENIG INGEN.
MEDAN, 8 October. (ANETA). In zijn rede,
gehouden bij gelegenheid van de jaarvergade
ring van de A. V. R. O. S., heeft de voorzitter,
de heer Buffart, de houding van het volk in
bepaalde streken behandeld, die aanleiding tot
zórg gaf; in welk verband hij opmerkte, dat
het aantal aanslagen op personeel van den
werkgever toefenomen is. Bij een groot aantal
aanslagen kan geen enkele aanleiding Worden
aangewezen en deze aanslagen hebben eeu
communistischen ondergrond. Den laatsten tijd
wordt wel weinig gehoord van communisme
of extremisme, doch dit is slechts uiterlijk,
doordat er tijdelijk gebrek aan leiders bestaat,
waardoor thaus in stilte wordt opgetreden. On
der de nieuw aangeworven arbeiders uit Java
worden herhaaldelijk communistische elemen
ten opgemerkt. De gezamenlijke inlichtings
dienst van de plantersvereenigingen heeft in
dit opzicht zijn recht van bestaan bewezen en
hij verdient meer waardeering, vooral van som
mige off'icieele zijden, dan waarop de dienst
thans kan bogen.
UIT DE AAHDEWERKINDUSTKl
Het conflict Ie Gouda
WEDEROM EEN CONFERENTIE
De Rijksbemiddelaar heeft, zooals het Volk
meldt,' naar aanleiding van een bij hem in
gekomen brief van de Algemeene Werk
geversvereniging over het conflict in de
Goudsche aardewerk-industrie, de organisaties
bijeengeroepen tot een conferentie op heden.
UIT DE SCHOENINDUSTRIE
Onderhandelingen van fabriSanten
met arbeiders
Do Federatie van Ned. Schoenfabrikanten
heeft aan de samenwerkende fabrieksarbei
dersbonden medegedeeld, niet bereid te zijn
verder toezeggingen te doen ten aanzien van
de basis, waarop de onderhandelingen met
de organisaties der fabrikanten of met de
ludividueele werkgevers kunnen worden ge
voerd. De fabrieksarbeidersbonden zullen nu
aan hun leden de vraag voorleggen, of het
gewijzigd aanbod der werkgevers een be
hoorlijken grondslag biedt voor verdere on
derhandelingen eventueel voor afsluiting van
een contract.
VOORNEMENS VOOR HET KAMER
LIDMAATSCHAP TE BEDANKEN.
Wethouder Vos opvolger. Een wethouders
verkiezing te verwachten.
Het reeds eenigen tijd in omloop zijnde ge»
rucht, dat de heer Walrave Boissevain voor
het Kamerlidmaatschap zal bedanken, wordt
thans bevestigd.
De heer Boissevain acht de vervulling van
het Kamerlidmaatschap en van het Wethouderi
schap op den duur te bezwaarlijk.
Als zijn opvolger staat op de lijst van den
Vrijheidsbond aangegeven dr. I. H. J. Vos, dn
wethouder voor den maatschappelijken steun,
die op zijn beurt dan zal aftreden als wet»
houder.
Wanneer deze wisseling van functies za(
plaats hebben, is nog niet bekend.
Dr. Postliuma aangezocht ajs
opvolger van inr. van Gijn
Naar men weet heeft de leider der liberal(
fractie van do Tweede Kamer, mr. A. v. Gijif
medegedeeld, dat hij zich voor deze functie nie«
langen- beschikbaar kan stellen na afloop vat»
het loopende parlementaire jaar.
Het „Hbld." verneemt thans, dat dr. F. E
Posthuma, de oud-minister van Landbouw;
door het bestuur van den Vrijheidsbond is aan
gezocht als leider der fractie in de Kamer of
te willen treden.
Men zal hem dan een vaste plaats op eet
der lijstencombinaties aanbieden.
R. K. STUDENTENVEREENIGING
„ST. AUGUSTINUS"
Tijdelijk moderator benoemd
Z. D. H. de Bissdhop van Haarlem licet,
benoemid tot tijdelijk moderator dejr R. K
S tuden ten vereeni ging Sanctus Augustinus t'
Leiden, den Weleerw. ZeergeJ. Pater dr. Dolk,
O.F.M.leer aar aan de R. K. H.B.S. te Leiden
Het aantal novieten
Niet minder dan 45 novieten, 8 dames ef
35 hoeren, hebben zich dit jaar als lid voof
St. Augustinus aangemeld.
LASTIGE STUDENTEN
OP DE NIJMEEGSCHE KERMIS.
De politie trad op
DE GROOTE PARIJBCHE AUTOMOBIELEN TENTOONSTELLING 1st dezer dagpa geopend
met over de 2000 auto's Een exterleur-foto van de erttréé.
HET PUBLIEK NEEMT EEN DREIGEND»
HOUDING AAN TEGEN DE POLITIE
Een groep studenten van de landbouwhooge
school te Wageningen, bezocht Zaterdagavond
de kermis te Nijmegen.
Ze waren zeer uitgelaten en vielen vei schil
lende personen lastig. Ook plaagden zij eef
inspecteur van politie, die zich, na herhaald/
sommatie, genoodzaakt voelde om zijn sabe
te trekken. Hij kreeg assistentie van ander/
politiemannen, die eveneens van den sabel ge
bruik maakten.
Een der studenten kreeg toen een klap, dk
nog al aan kwam. Een groot deel van het pu,
bliek trok partij voor de studenten en wert
woelig. Enkelen namen een dreigende houding
aan. Het gelukte de politie echter, na kor tel
tijd, de menigte uiteen te drijven en de ord'
te herstellen.
DE MINISTER VAN WATERSTAAT
CONTRA DE „TELEGRAAF"
Naar aanleiding van het bericht als zou d.
Minister van Waterstaat een klacht hebben if
gediend tegen „De Telegraaf" wegens smalt'
wordt ons medegedeeld, dat dit bericht nis
juist is.
De zaak is door de justitie ambtshalve tel
hand genomen.
LIJK A ANGESPOELD.
Te Zoutelairde is het lijk aangespoeld vai
een ongeveer 30-jarigen man.
