i,vi
Kaboutertje j
miI
uMm'
MAANDAG 15 OCTOBER 1928
DERDE BLAD
PAGINA 4
PRIESTER-STAATSMAN
DR. J. VASS.
EX-KEIZERIN MARJA
FEDOROWNA VAN RUSLAND
OVERLEDEN.
DE KATHOLIEKE PERS IN
BRAZILIë.
HET KATHOLICISME OP DEN BALKAN-
DE HERDENKING VAN
MGR. DUPANLOUP
RADIONIEUWS.
Voorziet U van goede hulp
Houdt steeds 'n
bij de hand
EEN GROOT WERKER
OP VERSCHILLENDE MINISTERPOSTEN.
j. Zijn Titanenarbeid voor de volkswelvaart.
an een bijzonderen correspondent.)
Drie priester-ministers
In de landen van de voormalige Oosten-
rijk-Hongaarsche monarchie spelen drie, tot
den priesterstand beboerende mannen een groo-
te rol. In Oostenrijk is bet dr. Ignatius Seipel,
die als kanselier door zijn verstandig optreden
en voorzichtige politiek niet slechts de rust en
de orde in den staat hersteld heeft, doch ook
voor Oostenrijk het vertrouwen van het buiten
land wist te winnen. Mgr. Seipel behoort heden
ten dage ongetwijfeld tot de meest op den voor
grond tredende staatslieden in Europa en men
kan zich Oostenrijk nauwelijks zonder hem
voorstellen.
In Joego-Slavië is tegenwoordig de Sloveen-
sche Katholieke priester dr. Koroschetz minis
ter-president. Meermalen was hij minister in
den jongen Balkanstaat. Toen na den moord
in de Skoeptsjina alle pogingen tot het vormen
eener regeering vergeefsch waren, vertrouwde
koning Alexander hem een opdracht toe en
Koroschetz tracht nu de diepe klove tusschen
'Kroaten en Serven te overbruggen.
Domproost Joseph Vass, minister
van Hongarije.
Het valt intusschen erg te betwijfelen, of hij
jüerin zal slagen, omdat de verschillen tusschen
Öe twee volken nu eenmaal te groot zijn. De lei
der van de Kroatische boerenpartij Matschek
drukte zich ten aanzien van deze geschillen als
volgt uit; „Een geheele wereld scheidt deze
twee volken van elkander".
Intusschen dankt Joego-Slavië het den Ka
tholieken priester Koroschetz, dat de verschil
lende crisissen den staat niet noodlottig wor
den. Indien In zijn plaats een Serviër tot minis
ter-president benoemd was, zou de toestand
zich in een geheel andere richting ontwikkeld
hebben. Koroschetz groeide op in de politieke
school van het oude Oostenrijk en verstaat het,
zioh te matigen en de hoogjagende golven der
politiek te bedwingen.
Dr. Joseph Vass
De derde priester en minister heeft Hongarije
in den persoon van dr. Josef Vass. dom-proost
Van Kalocsa.
Ook in het overwegend Katholieke Hongarije
geschiedt het voor de eerste maal, dat een hoog-
waardigheldsbekleeder van de Kerk zijn vader
land als verantwoordelijk minister dient. Dr.
Tosef Vass is sinds acht jaren minister en was
nauwelijks 42 jaar oud, toen minister-president
graaf Teleki hem met de leiding van het moei
lijk te beheeren departement van volksvoeding
belrsite.
Toen dr. Vass in 1920, kort na de bolsche-
wistische terreur en na de Roemeensche bezet
ting, dit ambt op zich nam, bevond Hongarije
zich in een vertwijfelenden troosteloozen toe
stand. Het voedingsprobleem was het ernstig
ste. Honderdduizenden vluchtelingen uit Zeven
burgen, Slowakije, en Joego-Slavië stroomden
het land binnen, de Roemenen hadden Honga
rije geheel uitgeplunderd, den boeren hun vee
ontroofd, de voorraden levensmiddelen wegge
sleept. Uit het buitenland kwamen slechts
geringe hoeveelheden eetwaren.
Minister dr. Vass is het desondanks in korten
tijd gelukt, het probleem der levensmiddelen
voorziening op te lossen en den oorlogstoestand
op dit gebied op te heffen. Het bewonderens
waardige daarbij is, dat dr. Vass een nieuweling
in de politiek was en zich in het geheel niet
voor een politieke carrière voorbereidde.
Dr. Vass studeerde in het Germaansch-Hon-
gaarsche college te Rome philosophie, theologie
en recht. Hij haalde er ook den doctorstitel.
Toen hij in 1905 naar Hongarije terugkeerde,
nam hij de taak van zielzorger op zich en werd,
nadat de leider van de Katholieke politieke en
sociale beweging, graaf Ferdinand Zichy zijn
bijzondere verdienste erkend had, directeur van
het college van St. Emmerich en professor in de
theologie.
De geest van Leo XIII
Reeds in Rome had dr, Vass de waarde van
de pers voor het Katholieke leven Ingezien en
sindsdien was hij er een voorvechter van ge
worden. Hij deed zelf aan journalistiek en toon
de zich door middel van de pers een voortref
felijk volksopvoeder.
De geest van den grooten Paus Leo XIII leid
de dr. Vass bij zijn werken. Reeds als directeur
van het St. Emmerich-college te Stuhlweissen-
burg organiseerde hij in deze stad de groep
tvan den Katholieken Volksbond en de Katho
lieke vakvereenigingen. Onvermoeid hield hij
Idoor heel het land redevoeringen over sociale
[vraagstukken, tot hij In 1911 directeur van het
JBoedapester St. Emmerich-college werd, waar
"lij de opvoeding van 320 Katholieke jongelie-
len te verzorgen kreeg.
Dit instituut, dat vóór hem door bisschop
lattfelder geleid werd, is een model-instel
ling, waarin de nieuwe Katholieke generatie
het dienen in de leidende rangen van
en vaderland wordt opgevoed. Dr. Vas3,
ook heden nog in een bescheiden kamer
van het St. Emmerich-college woont, was hij
zijn leerlingen als een vader en een vriend ge
liefd. Als kerk-hisitoricus schreef hij een klas
siek werk over den H. Augustiuus, dat een sie
raad dier Hongaaxsche literatuur Is, evenals
zijn „Oorlogsbrieven". Tijdens de bols-chewisti-
scibe terreur moest hij vluchten en leefde hij
verborgen in een klein dorp. Na het schrikbe
wind, dat 133 dagen duurde, nam bij de leiding
van het college weer op zich en werd hij tevens
tot gewoon hoogleeraar in de geloofswetenschap
en rhethoriek benoemd.
In de politiek
Zooals uit dezen levensloop blijkt, zocht Dr.
Vase in geenen deele den weg naar het oerwoud
dier politiek. Maar desondanks lag het voor de
hand, dat de mannen dier Christelijke Reuais-
eance-politiek hij de herleving van het land
aan hem dachten.
Met bisschop Dr. Prohaszka werd Dr. Vass
in het jaar 1920 in het parlement en den ge
meenteraad van Boedapest gekozen. De jonge
priester met zijn imponeerende verschijning en
zijn redenaarsgaven viel spoedig op. Zijn rede
voeringen waren niet slechts uitstekeed opge
zet. Ze verrieden een buitengewone bekwaam
heid en waren klassiek mooi, echte kunstwer
ken die alle toehoorders, ook die in hef vijan
delijke kamp, boelden.
Bezette verschillende departementen
In 1922 aanvaardde Dr. Vass het departe
ment voor godsdienstzaken en onderwijs. Ook
hier bewees hij zijn orgauiseereud talent. Bin
nen het anderhalf jaar, dat Dr. Vass dit depar
tement leidde, wist hij de uit Pressburg wegge
vluchte univeTsiiteit te Fünfkirchen, de Klau-
senburger universiteit te Szegedin onder te
brengen. Hij voerde voorts den wettelijkén
schooldwang in en werkte een grootsch opge
zet cultuur-programma uit, dat hij echter niet
uitvoeren kon, wijl hij door minister-president
graaf Bethlen voor het zware ambt van minis
ter van volkswelvaart en sociale zaken werd
uitverkoren.
Toen begon eigenlijk de groote werkzaamheid
van den staalhard en priester, die in een acht
jarige loopbaan als minister zioh geen dag rust
had gegund, en met een middagrust van twee
uren van 's morgana acht uur tot 's nachts
twee uur onvermoeid werkte. Zijn ministerie
heet „arbeids- en sociaal ministerie". Een be
teren naam had men voor dit departement nau
welijks kunnen vinden, want Dr. Vass arbeidt
in den waren zin van het woord yoot de socia
le welvaart van het volk. Stuk voor stuk ver
werkelijkt hij de idealen van Paus Leo XIII,
diie dieze sociaal voelende Paus als het doel van
den Christel ij ken staat aanwees.
Minister Vass toonde in de praetijk het echte
socialisme van de Katholieke Kerk en verwe
zenlijkte plannen, waaraan zich geen sociaal
democraat zou hebber durven wogen. Hij be
wees, dat een Katholiek priester niet slechts
preeken kan, niet alleen zielen wil redden,
maar het ook verstaat, ellende, armoede en
smart te lenigen. In zijn ambt wendde hij zich
tot armen en zieken. Hij begon den strijd tegen
de tuberculose en andere volksziekten. Eén voor
één ontstonden in heel het land sanatoriums;
alle nooddge hygiënische maatregelen werden
getroffen om de tuberculose, die het volk be
dreigde, uit te roeien. Tegelijkertijd werd het
ztekjemhute-wezen grondig georganiseerd en op
een peil gebracht, dat thans als voorbeeldig
geldt.
Ondanks de groote armoede van het land,
liet Dr. Vass overal ziekenhuizen houwen. Ter
bestrijding der venerische ziekten stichtte hij
een speciaal instituut en een propaganda-bu
reau. In bet bijzonder wijdde hij zijn opmerk
zaamheid aan de kinderbescherming en aan de
verpleging van kind en zuigeling. De voogdij
over verlaten kinderen stelde hij tot het be
reiken van den adhtitlenjarigen leeftijd vast en
maakte het mogelijk, dat ln asylen en gestich
ten vertoevende vrouwen haar kinderen kun
nen verzorgen en opvoeden.
Op het oogenblik worden in 70 Inrichtingen
40.000 kinderen onder toezicht van Dr. Vass'
departement onderhouden en opgevoed. Evenzoo
bevorderde hij de moederbescherming. Meer dan
honderd instituten zijn op dit gebied werkzaam.
Hèm danken de oologsweezen hun opneming
in staatsinstellingen, waarin ze tot ambachts
lieden worden opgevoed, terwijl het den be
gaafden mogelijk wordt gemaakt, zich verder
te ontwikkelen. De kinderen van arme ouders
vinden gedurende de vacantiemaanden op het
platteland vacantiehuizen, waar ze zich geeste
lijk en lichamelijk ontspannen kunnen. Met
zijn verstandige en sociale woningpolitiek loste
Dr. Vass het huisvestingsprobleem op, zoodat
in de Hongaarsche hoofdstad geen woningellen
de meer bestaat.
Plet grootste werk van minister Vass ls
intusschen zijn wet op de ziekte- en ongevallen
verzekering en de wet voor ouderdoms- en werk-
loosheidszorg.
Een andere wet is die inzake het alcohol,
verbod voor jeugdige personen, een derde die
inzake de verplichte verzekering tegen werk
loosheid en de ondersteuning van groote ge
zinnen. Dr. Vass ontwierp een gansche rij
wetten, die een diepgaande sociale hervorming
tot grondslag hebben.
De arbeids- en scheppingskracht van dezen
minister-priester is verbazingwekkend, wanneer
men nagaat, dat deze vrome dienaar der Kerk
plaatsvervangend minister-president is en sinds
acht jaar maandenlang vaak de functie van
vier ministers waarnam, met politici en par
tijen onderhandelt, in het parlement zitting
heeft, aan wetsontwerpen arbeidt en dit alles,
zonder zich uit to puften.
Zijn ministerie ziet er als een bijenkorf uit.
Men zei mij, dat Dr. Vass hij alle partijen zoo
geliefd is, dat, welke regeering er ook moge
komen, zelfs indien een sociaal-democraat mi
nister-president werd, de Katholieke priester
niet ontbeerd zou kunnen worden. Ministers
en politici hebben vijanden. Deze priester-mi
nister echter heeft alleen vrienden. Hij is een
staatsman, zooals men er zelden één vindt.
Een zoon van arme ouders
Dr. Vass is de zoon van heel arme ouders.
Zijn oude moeder heeft eenige weken geleden
als moeder van een groot gezin een medaille
ontvangen.
Dr. Vass, die tot de waardigheid van dom
proost van KaJocsa steeg, had meermalen bis
schop kunnen worden, doch wees dit eervolle
amlbt telkens af, omdat hij als sociaal politicus
de Kerk en het Katholicisme ln Hongarije
grootere diensten bewijzen kan.
Hij is niet alleen voor de jeugd, maar ook
voor de arbeiders een voorbeeld van den Katho
liek, die, zich aan God gevend, vroom en ruste,
loos en zonder eerzucht voor de gemeenschap,
voor Kerk en Staat, voor het welzijn van volk
en vaderland arbeidt.
Dr. Joseph Vass ls, evenals in Oostenrijk Dr.
Haar verhouding tegenover de vermoorde
Tsarenfamilie
Op 81-jarigen leeftijd is Zaterdag te Kopen
hagen overleden ex-koningin Marja Fedorowna
van Rusland.
Na de laatste tien jaren in haar geboorteland
te hebben vertoefd, eindigde de Deensche prin
ses Dagmar thans, vergeten door de wereld,
haar aardsch bestaan.
Wie zou baar, die eens tot keizerin van Rus
land werd gekroond, zulk een eenzaam sterf
bed hebben voorspeld Toch was dit een logisch
gevolg van bet zich aan alle leden der familie
Romanow voltrekkende noodlot.
De troonsbestijging van tsaritza Marja Fe
dorowna, geboren prinses Dagmar van Dene
marken, werd reeds overschaduwd door dat
noodlot. Immers haar echtgenoot, Alexander III
van Rusland, moest in 1883 zijn vader, Alexan
der II opvolgen, toen deze bij een bomaanslag
werd gedood.
Hoewel de elfjarige regeeringsperiode van
Alexander II ten opzichte van de binnenland-
sche politiek door een betrekkelijke rust werd
gekenmerkt en Marja Fedorowna een oogen-
schijn-lijk gelukkig loven sleet, begon eerst
haar lijdensweg bij het versoheiden van haar
gemaal.
Daar er tusschen Marja Fedorowna en haar
zoon, den ongoluklclgen tsaar Nicolaas II, na
diens huwelijk eenige verkoeling was gekomen
verscheen zij slechts zelden in net ietwat bur
gerlijk-idyllische keizerlijke huishouden en ver
bleef zij bet liefst met haar hofhouding te Kiew.
De reden dier verkoeling was de antipathie
tusschen Marja Fedorowna en baar schoondoch
ter, tsaritza Alexandra. De vriendin en hof
dame van deze laatste, Anna Wyrubowa, heeft
in haar memoires die slechte verhouding tus
schen de keizerin en de moeder des kiezers
meermalen besDroken. evenals zoovele andere
Ru'ssische publicisten.
Marja Fedorowna wekte den indruk, alsof ze
h'aar andere kinderen voortrok bij den tsaar.
Koewei, zooals we schreven, zij zeer onsympa
thiek tegenover de tsaritza stond was ze ten op
zichte van de keizerskindéren steeds even
viiendelijk. Zij zou, naar men beweerde, het
in den aanvang zeer betreurd hebben, dat
slechts dochters ter wereld kwamen en later
speet het haar, dat de zieke troonopvolger haar
lcrachtigen, gezonden zoon grootvorst Michail
Alexandrowitseh verdrong.
Hoe men de houding van Marja Fedorowna
ten opzichte van de tsarenfamilie zou willen ver
klaren, meer ingewijden waren van oordeel,
dat de omgeving der vorstinnen het verwijt
treft, de onderlinge antipathie te hebben aan
gekweekt. Tusschen de beide hoven heerschte
een onbegrijpelijk wederzijdsch antogonisme.
Voor de aan het hof der oude keizerin levende
personen was alles, wat de tsarenfamilie deed,
slecht; bovendien bleek Marja Federowna niet
van zins, aan haar schoondochter, tsaritza
Alexandra, de eerste plaats in te ruimen. Bij
ontvangsten, rijtoeren en bals was zij steeds de
eerste en tsaritza Alexandra volgde steeds op
de tweede plaats. De keizerin-moeder hield veel
van gezelligheid, van welke de tsaritza zich
vaak afwendde.
Na een heele reeks misverstanden namen de
wederzijdsche betrekkingen tenslotte een zui
ver officieel karakter aan en ook wanneer de
tsaar en de tsaritza de oude Keizerin „mother
dear" noemden, was dat nog geen teeken van
genegenheid.
Een verbetering in dien toestand is er nooit
geweest, integendeel, toen de Fetersburgsche
hoogere kringen begonnen met tegen de
tsaritza te intrigeeren en allerlei gemeene
praatjes rond te strooien over de verhouding
van Raspoetin ten opzichte der tsarenfamilie
in het bijzonder ten opzichte der tsaritza
en over de z.g. „Duitsche spionnage" van het
keizerlijk gezin, schonk Marja Fedorowna grif
geloof aan die boosaardige geruchten. En alle
moeiten, die de oprechte vrienden der keizer
lijke familie aanwendden om haar te overtui
gen van de valschheid der kletserijen, misluk
ten.
Toen gedurende den oorlog de tsaar het be
sluit nam, persoonlijk de troepen aan te voeren,
omdat deze stuk voor stuk door de Dultschers
werden verslagen, heeft de tsaar voor het laatst
een onderhoud gehad met zijn moeder, Marja
Fedorowna.
Dit onderhoud had plaats in den tuin van
het Jelagin-paleis, waar de oude keizerin
's zomers resideerde. Twee uren lang deed zij
moeite, den tsaar van zijn besluit af te brengen,
echter vergeefs. De tsaar poogde haar te bewij
zen dat, wanneer de oorlog op de wijze van toen
werd voortgezet, het leger met totale vernieti
ging bedreigd werd. Hij wilde het commando
op zich nemen, om het vaderland te redden.
Zooals de tsaar later vertelde, had dit on
derhoud met zijn moeder meer van zijn wils
kracht gevorderd dan den strijd tegen het mi
nisterie.
In groote oneenigheid gingen moeder en zoon
van elkaar
Ongetwijfeld is de ondermijning van het
aanzien der regeerende vorstenfamdilde in hoofd
zaak een gevolg van de lasterpraat der hoo
gere kringen van Rusland; Marja Fedorowna
heeft, juist door haar h-oogs positie als kei
zerin-moeder, niet weinig bijgedragen om het
tsarenhuis ten val te brengen, door op alle
kwaadsprekerij ln te gaan. Zij baande zij
het onbewust mede den weg voor Kerenski
en de zijnen, die op hun beurt het pad effen
den voor Lenin.
Wij mogen gerust aannemen, dat het noodt
Marja Fedorowna's bedoeling geweest, het
huis Romanow te ondergraven. Het noodlottig
gevolg der hofintriges en kuiperijen is immers
tevens oorzaak geweest van haar eigen val en
haar vergeten leven, in de Deensche hoofdstad,
waar zij thans, gelijk gezegd, oip 81-jarigen
leeftijd, haar ongelukkig bestaan eindigde.
HET DOK VAN SINGAPORE.
SINGAPORE, 13 October. (R.O.) Het eerste
gedeelte van het drijvend dok voor de vloot-
toasis alhier, door sleejubooten uit Engeland
zeewaarts vervoerd, is aangekomen.
Seipel, een levend bewijs voor de stelling, dat
mannen, die in Gods naam voor de menschheid
arbeiden, blijvende werken scheppen kunnen en
de aangewezen personen zijn, om de sociale
ongelijkheden te vereffenen.
De daden van mannen als Dr. Vass en Dr.
Seipel versterken het aar zien van de Kerk en
dat van den priesterstand.
Een der voornaamste punten van het
Katholiek program
Het Katholicisme in Brazilië ontplooit een
geweldige activiteit, die vooral op cultureel
gebied tót uiting komt. Op de eerst plaats
hebben de Katholieken hun oog gericht op
de pers; een eigen Katholieke pers is hier
een zaak van groot gewicht, een dringende
noodzakelijkheid, daar bijna alle groote bla
den in het geheele land als doortrokken zijn
met een geest der vrijmetselarij of openlijk
loge-bladen zijn; dit ls natuurlijk voor een
land met een overwegend Katholieke bevol
king een verderfelijke op den duur en houd
bare toestand.
Daarom is de actie voor de Katholieke
pers een d-eir voornaamste punten van het
Katholieke program, het is zelfs een zaak
van nationaal belang. Want hier staat de
Katholieke kerk in de voorste Tijen om te
vechten tegen het vernietigende werk vau
bet protestantisme uit Noord-Amerika en tegen
het kapitalistisch Imperialisme der Vereenig-
de Staten, die de verschillende protestantsche
sekten gebruiken om Katholiek Zuid-Amerika
op geestelijk-cultureel gebied te verscheuren
om bet later ook op economisch gebied te kun
nen overweldigen.
In den strijd tegeu het prote-"-ntsche ge
vaar dat met de vrijmetselarij
mdgenoot-
sehap samenwerkt, staat het Katuoiieke dag
blad „A Uniao" overal en altijd gereed om
lederen aanval af te weren. Deze krant werd
opgericht in de hoofdstad Rio de Janeiro,
door Antonio Felicio des Santos, een man die
vergrijsd is in den strijd voor de Katholieke
zaak en het nationaal belang. Op het oogen
blik is de jonge en energieke Arthur Caspar
hoofdredacteur, die op een uitstekende manier
leiding weet te geven door zijn vlot geschre
ven, pittige artikels.
Het dagblad „O Ndrdeste" dat in Portaleza,
in dsn staat Ceara, versehijnt4 is een waardige
bondgenoot van „A Uniao".
Kor't geleden ls er ook in de oude hoofd
stad van Brazilië in Bahia een Katholiek
dagblad opgericht „Bra Nova". De oprichter
en hoofdredacteur is dr. Herbert P. Tartes.
In welken geest dit blad werken wil, moge
wel blijken uit de woorden van dr. Tartes,
Voouitgang geconstateerd.
Naar de ,,Nouvelles Religieuses" van Parijs
melden, wint de kerk weer in het Muzelmansch
gebied van Europa. In den Balkan wonen on
geveer vier millioen muzelmannen, grooten-
deels afstammelingen van Christenen, die, tij
dens de Muzelmansche overheersching, tot den
Islam zijn overgegaan.
In de provincies Bosnië en Herzegowina wa
ren in 1741 nauwelijks 40.000 Katholieken, d.i.
5 pet. van de bevolking. In 1878 waren die
cijfers al gestegen tot 209.000 of 18 pet., nu
zijn er 490.000 Katholieken, dat is een vierde
der geheele bevolking.
INTERN. LANDBOUW-INSTITUUT-
TE ROME
ROME, 12 October. (W. B.) In de vergadering
van het internationaal landbouw-instituut wer
den gekozen tot president prins Lanzadi Scalea
en tot vice-voorzitters de Belgische minister
van landbouw Baels en de Finsehe minister
van verkeer Hynninen gekozen.
De voorzitter van het instituut wees op de
beteekenis der instelling, welke o. m. blijkt
uit het feit, dat 74 landen vertegenwoordigd
zijn, waarvan elk land gedelegeerden in de
coniimissies heeft.
De samenwerking met het internationaal
arbeidersbureau en den volkenbond draagt een
hartelijk, karakter. Er wordt tihans onderhan
deld over nog nauwer samenwerking met den
bond.
Indrukwekkende plechtigheden in Orleans
Onze Parijsche correspondent schrijft d.d,
12 October:
In de Kathedraal van het H. Kruis te Oriêans,
in welke zijn machtig woord zoo vaak had weer
klonken, heeft de plechtige herdenking plaats
gehad van mgr. Felix Dupanloup, wiens naam
als een glorie verbonden is gebleven aan het
diocees dat zooveel groote figuren op haar
zetel heeft gekend.
Talrijk zijn de leden van het doorluchtig
episcopaat, die naar Oriêans kwamen om de
plechtigheden van de herdenking van den 50sten
sterfdagverjaring bij te wonen. De kathedraal
was geheel met rouwfloers gedrapeerd en ook
het prachtig monument, aan mgr. Dupanlotup's
nagedachtenis gewijd, teellende zich af tegen
een rouwdecoratie.
Toen de kardinaal-aartsbisschop van Parijs,
Z. Em. hard. Dubois aan het hoofd van den
langen stoet van kerkelijke hoogwaardigheids-
bekleeders de kathedraal binnenschreed, was
deze reeds met een dicht opeengepakte menigte
bezet. Het geheele koor was met priesters ge
vuld; en op de eeTste rijen van het middenschip
bevonden zich tal van bekende figuren aan wier
hoofd zich kolonel Denis Cochin, wiens vader
de groote vriend van mgr. Dupanloup is ge
weest, en de graaf de La Rocheterie, die van
den kerkvorst het peetekind was.
Tal van leden van de Académie Frangaise en
vooraanstaande figuren uit de burgerlijke Ka
tholieke kringen waren mede naar Oriêans ge
komen. In het bijzonder trokken ook de aan
dacht een aantal religieuzen, die de congregatie
van Saint-Aignan vertegenwoordigen, door mgr.
Dupanloup gesticht.
Het H. Misoffer werd opgedragen door mgr.
Audollent, den grijzen bisschop van Blois, oud-
leerling van mgr. Dupanloup.
Na het laatste evangelie begaf de kardinaal
zioh met de overige prelaten naar de plaatsen
tegenover den preekstoel om de lofrede van ka
nunnik Aubry aan te hooren.
De absoute werd gegeven door Z. Em. kard.
Dubois bij het monument dat zich boven de
crypte bevindt, waarin de gebeenten van den
grooten prelaat het uur der verrijzenis wachten.
De heer Georges Goyau, zelf een zoon van
Orléans, als hoedanig mgr. Courcoux hem be
groette, heeft als de groote kenner der rell-
gieuse geschiedenis van Frankrijk, van mgr.
Dupanloup een beeld gegeven in de plechtige
herdenkingsvergadering, die in den namiddag
plaats had, ditmaal -in tegenwoordigheid ook
van de burgerlijke autoriteiten.
PATER FROEWIS EN DE CHINEESCHE
BANDIETEN.
Hoe hij aan zijn belagers ontkwam. X
Men schrijft ons uit Roono:
De „Osis-ervatore Romano" verneemt uit
China: De „Corriiere delila Sera" heeft omlangq
uit Parijs bericht, dat pater Froewis S.V.D.,
apostolisch prefect van Sinyangchow, door een
bende bandieten was vermoord.
Dit is niet juist, want pa-te-r Froewis werd.
door d-e bandieten slechts gevangen genomen,
en voor zijn bevrijding eisohten zij d-s niet ge.
ringe som van 50.000 dollar. Terwijl de pa,ter
verscheidene dagen in de gevangen-is za.t en
tusschen de bandieten en de gel-oovigen van,
Sinyangchow werd onderhand. 1-d over zijn be
vrijding, gelukte het hem, te ontvluchten.
Reuter meldde over dit voorval, dat het den
pater ge-lukt was een gat te maken in den muur
van de hut, waar hij gevangen zat, doch op hst
ooge-nblik dat hij wilde vluchten, werd hij d-oor
een wacht ontdekt. Toen nam de pater een
stok en keerde zich tegen de vierwadhiteo,
waarbij het hem toen toch gelukte te vluch
ten. De pater ging toon naar een huis i-n da
nabijheid, waar de bo-wo-ne-rs hein verbergen
De bandieten gingen intusschen o-p zesk naar
den vluchteling, d-ien zij echter niet konden
vinden, omdat de plaatselijke bevolking dezen
ten zeerste bemint en vereert en den bandie
ten op een dwaalspoor voerde.
Intusschen heeft d-e voo-rzitter van de ka
mer van koophandel van Sinyangchow, Yang
Kwang You, pater Froewis hulp gezo-nde-n en.
de band-i-etèu efech-ten nu 400 dollar voor de
vrijlating van den pater, welk bedrag zij toen
van een man uit de omgeving kregen,, di-e zij.
nerzjj-ds weer tot een andere bandietenbende
'behoor t.
JAPAN EN CHINA
Onderhandelingen
LONDEN, 13 October (H. N.). Volgens be
richten uit Tokio hebben tusschen den Japan-
schen minister-president en den Chineeschen
minister van financiën voorbereidende onder
handelingen over de toekomstige betrekkingen
tusschen Japan en China plaats gehad, waarbij
op verschillende punten overeenstemming is
bereikt.
I»e ministerpresident heeft gisteren in den
Japanschen ministerraad mededeelingen om-
tient den stand van de onderhandelingen ge
daan en daarbij verklaard, dat Japan bereid
is officieele onderhandelingen met de nationa
listische regeering van China te beginnen, mits
China een bewijs van zijn oprechtheid geeft en
niet meer vasthoudt aan zijn eisch, dat het Ja-
pansch-Chineesche verdrag van 1896 als ver
vallen moet worden beschouwd.
PHOTOGRAMDIENST IN DE
VEREENIGDE STATEN.
Tusschen New-York en San Francisco kun
nen vanaf 1 October handschrift-telegrammen
draadloos overgezonden worden.
De kosten bedragen slechts 50 pet. meer
dan die voor gewone telegrammen.
De draadlooze overzending van foto's is na-
urlijk aanmerkelijk duurder. De overzending
een foto kost ongeveer 45 dollar, die van
een geschreven telegram 1.08 dollar.
EEN DUITSCHE KORTEGOLFZENDER.
Officieel word,t uit Berlijn gemeld, dat de
Duitsche Rijkspos-t den bouw van een specialen
kortegolfzender met groote energie heeft aan.
besteed en dat de inbedrijfstelling hiervan
waarschijnlijk nog in Februari van het. volgend
jaar zal plaats vinden.
„NIEUWE" PROEVEN IN DE
RADIO-TELEGRAFIE
rmalen lezen we in tijdschriften en dag
bladen mededeelingen over zgn. nieuwe ont
dekkingen over de gedragingen der aethergol-
ven. Zoo heette het onlangs in een Engelsch
blad, dat men zoo juist ontdekt had, dat bos-
schen een ongunstigen Invloed uitoefenen op
de ontvangst van radiogolven. Men meende
dus een stap nader tot de oplossing van bet
ae-thervraagstuk te zijn.
Reeds 20 Jaar geleden echter heeft Ing. Franz
Anderle proeven genomen in Korneuburg,
Linz en Seewalchen, betreffende het totstand
brengen van een radiotelegrafische verbinding,
waarbij de resultaten geheel anders bleken té
zijn dan men ooit verwacht had. Men ging n.l,
van de veronderstelling uit, dat de ontvangst
tusschen de eerstgenoemde twee plaatsen beter
moest zijn dan die tusschen Korneuburg en
Seewalchen, daar het gebied tusschen deze
plaatsen zeer bergachtig ls. Het omgekeerde
bleek evenwel juist het geval te zijn en deze
ontdekking vond men zóó vreemd, dat men een
week lang experimenteerde, alvorens te kunnen
aanvaarden dat het werkelijk zoo was.
Bij nadere onderzoeking bleek, dat de „Anen"-
der Donau de oorzaak waren van de slechte
ontvangst. Door het groote vochtgehalte der hoo
rnen, waarvan later bleek, dat zij ieder op zich
zelf als een antenne fungeerden, werd een zoo
danig gedeelte der energie geabsorbeerd, dat
dit de ontvangst te Linz nadeelig beïnvloedde.
Dat deze 'boomen werkelijk als antenne dienst
deden, toonde een proef met een ontvangtoestel
dat met den stam van een boom en de aarde
werd verbonden en waarmede men dan inder
daad zeer duidelijk signalen kon opvangen van
een 3 k 4 K.M. verwijderde zender.
De nadeelige Invloeden, die bosschen aldus
op de ontvangst kunnen uitoefenen, hangen ge
heel van den vochtigheidstoestand der boomen
af. In het algemeen zal men van bosschen in
droge streken geen last ondervinden.
