■L,
©JV
UraHla
Dinsdag 16 October 1926
Tweede Blad
Pagina 1
IMS®!
N MEMOREM:
DR. ARIËNS
BENOEMINGEN.
DE GOUDSCHE
AARDEWERK-INDUSTRIE.
UIT DE BOUWBEDRIJVEN.
ACTIE VOOR VACANTIE EN
löonsverhooging
M
jÉI
„OM WAARHEID EN RECHT'
HET EEUWFEEST DER K. M. A.
„Sobriclas", het orgaan der Federatie van
R. K. diocesane bonden tot bevordering der
Christelijke matigheid en tot bestrijding van
het alcoholisme, heeft, zijn September-Octo-
fcer-nummer gewijd aan de nagedachtenis
van den overleden hoofdredacteur mgr.
Ariëns.
Joseph Th. J. Cuypers vertelt uit de jonge
jaren op Itolduc:
Het beeld van den Klein-Seminarist
Ariëns zie ik op den dag der prijsuitdee-
linjg. Met een reuzen stapel prijzen in de
handen kwam hij van 't podium terug, en
sloeg de oogen neer alsof hij heel zacht
moedig aan de mede-leerlingen wilde zeg
gen: „Ik hah het. niet moedwillig gedaan,
alle die prijzen te halen. Gaarne zou ik
jelui de helft afstaan."
Zes, zeveh jaar later, in 18S5 ontmoette
ik op een studiereis te Rome den priester
student in de Godgeleerdheid, vrij op ka
mers wonende in een arbeidersbuurt. Wat
leefde hij daar op in het oude historische
Rome, en te midden van het gemoedelijke
moderne Rómeinsche volk Hij had zich
het eigenaardig - Rómeinsche volilcsaceent
meesier gemaakt. Zijn strijdlust voor no
bele zaken. vierde hij hot, door kleine ar-
tilceleu in een volksblad
In die dagen -studeerde de Haarlemsche
Kannuutk Dr. Vlaming aan 't Campo San
to, en de schilder Jan Dunsel was te Rome
als ,,Prix de Rome" van de Rijks Acade-
tnie.
Monseigneur Bottemanne en Mgr.
Eigenraam voerden ons op een onverge-
teJijken avond op audiëntie bij Paus Deo
XIII, met nog 15 andere Nederlanders.
Nooit zag ik een meer vergeestelijkte fi
guur dan dezen paus in de kleine roode
ontvangkamer op den weinig verheven
stoel.
Dien avond werd gfspraak gemaakt,
dat Ariëns als oudste bewoner van Rome
ons als gids zou dienen op een tweedaag-
sdhe excursie naar Tivoli 'enz.
Toen konden wij zijne levenswijsheid
zijn veelzijdigheid, zijn medeleven met het
volk op prijs leéreu stellen.
Zoo reisde hij met voorliefde derde
klasse In spoor of tram ten einde meer
gelegenheid te vindén tot conversatie met
mede-reizigers.
Zoo had hij vanzelfsprekend een nuttig
gebruik gemaakt van de toestemming om
Ibij reizen, die buiten het diocees gaan,
niet de toog te dragen maar de lange
Ibroek van 't reiscóstuum. Ook dit diende
om de wellicht „anti-elericale" Italianen
minder af te schrikken, en hunne opmer
kingen onbevangen te kunnen vernemen
Professor Veraart schrijft:
Een van de groote aantrekkelijkheden
van Ariëns, was zijn- hooge waardeering
voor de andersdenkenden van beteekenis.
Het was een lust, hem te zien rondstap
pen in de galerij van zijn niet-lcatholieke
vrienden, zonder zweem van bekrompen
heid. Hij wees op het portret van Van
Marken. „Een geweldige kerel, zie je", en
dan somde hij alle daden op. Maar dan
opeens zag hij peinzend een sombere
bladzijde: „Geef me toch nog maar liever
dien besten Kerdijk, met z'n slagerskop".
Zoo ging hij rond van de Enschedésche
fabrikanten naar dien nobelen Talma,
van wien hij bepaald verrukt was. Hij
haalde de geschiedenis op tot het fameu
ss stakingsjaar 1903 en sprak van de
heerlijkheid om met Talma toen in de
enquête-commissie te mogen werken. Bij
dilien rondgang werd hij soms hevig bitter
tegen geioofsgenooten, waarin hij maar
niet vinden kon de rijke toepassing van
het geloof. „Wat doen ze er mee?" riep
hij met kracht uit. Maar dan weer mild:
„O d'r zijn wel goeie; denk maar eens
aan Willem Prinzen in Helmoud. Heb je
daar wel'ééns van gehoord?" En dan kwa
men de heerlijke daden van dien edelmoe
diger man, di'e i.ltijd weer klaar stond
om te helpen.
Een van die gesprekken eindigde met
een mooi cadeau. Wij hadden het weer
over van Marken gelhad. Vorschend
ging z'n oog langs de boekenkast. Dan
'n nerveuse greep en drie dikke folianten
komen eruit. „Kijk, dat zijn de geschriften
van Van Marken, hoofdartikelen uit De
Fabrieksbode. Wil Je ze hebben? Ik geef
je ze graag. Ze staan bij mij, helaas,
renteloos. Ik heb geen tijd meer. Neem ze'
mee.'t zal 'nog 'n heele sjouw zijn."
Dat wijzoo lang geslapen hadden en
dat andeTen, buiten de Kerk, zoover wa
ren voorgekomen, was 'n probleem, dat
hem hinderde en nooit losliet. Maar met
hoeveel zorg koesterde hij dan ook 'n von
Ketteler en 'n Manning. ,,Ik heb hier 'n
rede van von Ketteler van 1844, maar
vuurrood zie je! Die kon vandaag gehou
den zijn en dan waren er nog heel wat
boos. Neem ze mee, 't is 'n pracht9peech."
Bij von Ketteler verduisterde één feit de
glorie: zijn woedende drift. Ik maakte
eens op heel merkwaardige wijze mee,
hoe Ariëns daarover dacht. Ik was gast
aan z'n tafel op 'n huiselijken dag tege
lijk met een petekind 'n volwassen man,
natuurlijk! vau den grooten Aartsbis-
Schop. Ariëns deelde mee, dat hij gewoon
was aan tafel stichtende boeken te laten
voorlezen en zelf voor te lezen. „Dan
Wordt er tenminste geen kwaad gespro
ken!" Hij nam de groote biografie van
von Ketteler en Het den peetoom-zegger
beginnen. Maar.... bij de passage, waarin
het Domkapittel zich komt beklagen, dat
het met zoo'n drlftigen bisschop, hoe hoog
ook vereerd, geen leven is, en waarbij
^on Ketteler beterschap belooft! „Drift
's een afschuwelijk ding, riep Ariëns
hitdrift is een verschrikkelijke dui
vel üjkt U op UW Oom?... Dan moet
U geweldig vechten! Hij heeft tóen ook
zoo z'n best gedaan, na dat bezoek van
het kapittel,,.,, al is hot hem nooit hee-
lemaal gelukt, dien duivel baas te wor
den!"
De lioogleeraar herinnert verder aan de
viering van Ariëns veertigjarig priesterfeest
en vertelt:
Twee en twintig vrienden bracht hij
dien dag bijeen. Een dag lang van elf
tot elf uur hield hij ons samen. Ik kon
mij geen bijeenkomst herinneren van meer
intens genot voor den geest; en het is do
mooiste foto In mijn verzameling, die hij
ïater «tuurde met eronder: „In blijde her
innering!" De feesteling zelf was dien
dag in volle kracht en wat hij sprak
overtrof natuurlijk elke andere uiting van
geest en hart. Wat is er toen geschertst
zonder wrangheid. ge;~ot zonder angel, ge
speecht zonder effectbejag! De geheelont
houder gunde zijn gasten den besten wijn,
zelfs aan Poel», die plechtig verklaarde
op zoo'n dag het liefst water.- te willen
drinken
Ariëns bleef ook op dat feest dezelfde,
die hij was. Een bijzonder typisch staal--
tje is mij bijgebleven. Onder een wande
ling door dan tuin liet ik mij in een dis
cussie den naam van God ontvallen. Hij
pakte mij bij den arm en zei, maar zoo,
dat lik bet alleen kon verstaan: „Zeg
dat toch niet! Het is zoo'n afschuwelijk
misbruik bij ons Röcmschen! De fijne
protestanten ergeren zich er zoo volkomen
terecht aan!"
Ten slotte dit roerend stukje historie, mee
gedeeld door Swildena:
Het was dan in 1919, dat door talloos
velen het blijde bericht werd vernómen.
dat Dr. Ariëns door Z. H. den Paus tot
geheim Kamerheer was benoemd. De pa
rochie Maarssen stemde niet '■enkel ln
met die algemeene vreugde. In zijn paro
chie moest die hulde openlijk en grootseh
worden gebracht en ook door een stoffe
lijk bewijs moest getoond worden de hoog
achting der parochianen voor hun bemin
den herder.
Met moeite was de pastoor ten slotte
overgehaald, om de kwelling van een hul
diging te ondergaan.
Maar van een geschenk was daarbij
niet gesproken. Dan was alle moeite voor
niets geweest. Het had al zooveel moeite
gekost, hem 'n paarse toog te doen aanne
men van een vriend, die, het mag Uier
wel als een bijzonderheid vermeld wor
den op denzelfderi dag en hetzelfde uur
als' Dr. Ariëns begraven werd. Toen
kwam do groote moeilijkheid': de keuze
van het geschenk en na veel heen en
weer gepraat onder de loeien van het
feestcomité kwant de geniale idee te voor
schijn, om aan Dr Ariëns terug te bezor
gen den kelk, die hij zijn eerste II. Mis
het geschenk zijner ouders was geweest
en bij zijn vertrek als kapelaan van En
schedé verkocht was, om de schulden te
delgen, die hij na de opoffering varT zijn
bezittingen nog had te delgen
Schulden, die gemaakt waren om Room-
sche fabriekers van Enschedé en omstre
ken te stèunen in hun zwaren strijd voor
het bestaau en misschien nog zwaarderen
strijd voor het recht van organisatie.
Door prijzenswaardige medewerking van
den pastoor, aan wiens parochiekerk deze
kelk ten slotte was geschonken, en de
welwillende toestemming van Z. D. H. den
Aartsbisschop kón dit plan worden verwe
zenlijkt. Maar ook in liitiemen kring had
pastoor Ariëns'over het bézit van een
eigen kelk en over zijn kelk altijd gespro
ken op lichten toon en iets overbodigs en
zonder waarde. Zou dat geschenk welkom
2ynv Met «enige spanning schreed in
den namiddag van den huldigingsdag de
feestcommissie naar de pastorie. En om
die reden was het, dat slechts met een
kort, laat ik zeggen, neutraal woord de
voorzitter der commissie, de HoogEdel
Gestr. Heer J. G. Surlng, het geschenk
aanbood.
Toen kwant het ontroerende moment,
dat niemand der aanwezigen ooit uit het
geheugen zal gaan. Plechtige stilte. Na
een wijle: „Mijn kelk", „Mijn oude kelk".
En handen en oogen streelden het dier
bare kleinood, totdat de oogen bleven rus
ten op de gedreven medaillon, voorstellend
de patrones zijner, moeder. Dan werd het
hem te machtig. Met beide handen moest
de feesteling zich aan de tafel vasthou
den. ,,Mijn moeder" was het woord, dat
een zee, een hemel van dierbare herinne
ringen verried. Maar als dan na eenigeii
tijd de pastoor het woord neemt, dan mo
gen de aanwezigen hooren dé mooiste rede,
die de gevierde redenaar ooit gesproken
heeft, over vriendschap, die in het fijne
gevoel zich toont en uitviert.
In het Aartsbisdom
Z. D. H. de Aartsbisschop vau Utrecht heeft
benoemd tot kapelaan te Glanerbrug den Wel-
Eerw. heer G. B. van Dijk en tot kapelaan te
Etten (Gld.) den Weleerw. heer H. J. A. Bonk a
(32 Juli 1.1. priester gewijd.)
FATHER A. WITLOX
Da bekende missionaris, father Arn. Witlox
Van de St. Josepli-congregatie van Mill-Hill, zal
Zondag a.s. In den intiemen kring van zijn
confraters ln het Missiehuis te Roosendaal,
waaraan hij als Procurator ls verbonden, zijn
zilveren priesterfeest vieren.
BROEDER STEPHANUS.
De overate van het gtgfcebibuis „Sint Joanrtea
de Deo" te Haarlem, Broeder Stephanus, is
benoemd tot "Vicaris van het Nederlandsche Vi
cariaat der Barmhartige Broeders van Monta*
ibaar, welk airabt hij ook van 1916 tot 1922 ver-
puide.
Aan 4 fabrieken wordt thans gestaakt.
IN HET GEHEEL ZIJN 400 PERSONEN
BIJ HET CONFLICT BETROKKEN
Gisteren is ook aan de drie andere aardewerk
fabrieken te Gouda. n.l. van de fa. v. d.
Want en Barras, fa. P. J. v. d. Want Az. en
N. V. Goedewaagen. de staking uitgebroken.
In do jl. Zaterdagmiddag gehouden bijeen
komsten der werknemers-organisaties is, be
houdens een enkele uitzondering, voor alle ar
beidersisters) het stakingsparool uitgevaardigd.
Met de stakers en uitgesloteuen van de Pla
teelbakkerij „Zuid-Holland" mede, zijn thans
pijn. 100 personen bij het conflict betrokken.
Politieversterking in de gemeente
Men meid.t ouis yyj* Gouda:
Gisteren op dén eersteu dag vftn de uitbrei
ding der staking" in \le Goudsöbe Aardewerk-
induatrie, was 'n buitengewoon groote politie
macht op de been.
-Dos morgens, tegen het tijdstip waarop de
fabrieken opengesteld worden, was het geheele-
Goudsche politiekorps op het appèl, benevens
e'enlge rijksveldwachters, de commissaris en
de inspecteur. Burgemeester Gaérlandt, hek
hoofd der politie, stelde zidh op de verschil
lende plaatsen van den toestand o-p de hoogte.
Slechts enkele arbeiders zijn de fabrieken in
gegaan.
Naar wij vernemen is <ia Goudse he politie
macht momenteel met 12 Rijksveldwachters
versterkt.
Het landelijk collectief contract
Te Utrecht vergaderden, naar de „Volltskr."
meldt, de vertegenwoordigers der afdeelingen
van don Nederl. R.K. Bouwvakarbeidersbond
„St. Joseph" betrokken bij het landelijk col
lectief contract v.oór de bouwbedrijven.
Aan de orde was de opzegging van het go-
noemde contract en de behandeling van de
voorstellen tot wijziging daarvan.
De bestuursvoorstellen werden aanvaard,
terwijl uit de vergadering krachtige pleidooien
voor de vacautie en loonsverhooging met
name voor bepaalde plaatsen werden ge
houden. Aanstaanden Donderdag komen de
hoofdbesturen dér bouwvakarbeidersorganisa-
tïes bijeen om do voorstellen te formuleeren en
aan de besturen der werkgeversorganisaties
op te zenden,
ARBEID VOOR ONVOLWAARDIGE
ARBEIDSKRACHTEN
.1 «4
De tentoonstelling verlengd
Do duur der A V. O.-tentoons telling in het
Stedelijk Museum te Amsterdam zal wegens de
groote belangstelling, dis liet publiek voor het
geëxposeerde toont zoo waren er j.l. ZateTdag
1324 betalende bezoekers worden verlengd
tot 27 October.
ZWAKZINNIGE VROUW IN 'N DAKGOOT
Met eén spring*12'! trachtte de brandweer
haar uit de gevaarlijke positie te redden
IN ZORGWEKKENDEN TOESTAND
NAAR HET GASTHUIS
Te Amsterdam moest de assistentie van de
brandweer ingeroepen worden voor een zwak
zinnige vrouw, die ln een onbewaakt oogen-
blik naar het dak was geklommen van het
gebouw van het Ned. Bijbelgenootschap.
De vrouw, volgens „De Telegraaf", een
weduwe van 64 die reeds geruimen tijd
aan verstandsverbijstering leed en bij een
der bewoners van het gebouw ln huis ver
pleegd werd, ontving bezoek va» haar ge
neesheer. Deze oordeelde het wensciielijk,
dat zij onder toezicht per autobrancard van
den Geneeskundige- en Gezondheidsdienst
naar het Wilhelmiaa Gasthuis vervoerd zou
worden en er verscheen een ziekenwagen
voor het hui3. De vrouw nam de vlucht
en begaf zich B3ar boven, waar zij in de
goot klom.
Daar levensgevaar aanwezig was, deed men
een beroep op de brandweer.
In allerijl werd het sipringzeil aangedragen.
Intusschen begaven eenige personen zich
naar de goot, tan einde de Ongelukkige uit
haar gevaarlijk® Positie te redden. Juist
werd het sprlaSë®'l uitgetrokken, toen de
vrouw, voor iemand iets had kunnen doen,
naar het uiteinde van de goot liep, en zij
sprong of viel omlaag Met een hevigen
slag kwam zij terecht op de binnenplaats van
hét aangrenzende perceel. Daar vond de
brandweer haar, zwaar gewond. In zeer zorg-
wekkenden toestand ls <]e ongelukkige per
auto-brancard naar het Gasthuis overge
bracht.
TWIST TUSSCHEN VERLOOFDEN
Meisje van een balcon gesprongen
BEIDEN NAAR het GASTHUIS
GEBRACHT
In de Schalk Burgerstraat te A'dam heeft
een twist plaats gehad tusschen een jongen
man en diens verloofde.
Beiden verkeerden tu opgewonden toestand;
plots greep de jonge man een broodmes en
bracht zichzelf daarmede een verwonding toe.
De verloofde schrok zoozeer, dat zij het raam
openmaakte en van het hal con sprong. In
ernstlgen toestand werd het meisje per auto
naar het gasthuis vervoerd.
Ook da jongeman werd daarheen gebracht.
IR. J. J- VAN EMBDEN f
Te Oosterheek is in den ouderdom van 56
jaar plotseling overleden de heer Ingenieur J.
J. v. Embden, hoofdingenieur van P.T.T. De
overledene was ridder ln de orde van Orapje-
Nassau.
ONZE FOTO STELT VOOR HIROIUTO, DEN NIEUWEN KEIZER en de toekomstige
keizerin van Japan (boven), zooals zij in het dagelijksch leven meestal gekleed gaan,
en (onder) zooals ze gekleed zullen zijn bij de kroning, welke in November a.s. zal plaats
hebben, naar oud-Japansch gebruik
NIEUW OVERLEG
De kwestie tusschen den R, K. Fabrieks-
arbeidersbond en den heer Dubbelman
is opgelost
Het bekende rapport „Om Waarheid en
Recht" van Maart 1927, is hier en daar nog
altijd onderwerp van bespreking.
Naar wij vernemen zijn, eveneens naar aan
leiding van genoemd rapport, besprekingen ge
houden tussoh-en vertegenwowordigars van den
Ned. R. K. Fabrieksarbeiders-bond en den heer
Dobbelman. Dit overleg heeft tot een bevredi
gend resultaat geleid. Het is gebleken, dat de
heer Dobbelman nieit onwelwillend gezind ls
ten opzichte van de Katholieke Vakorganisatie
én dat dat enkele passages uit het rapport, op
den heer Dobbelman betrekking hebbend, tot
ernstig misverstand hebben geleid.
Zoo vooral waar lp het rapport gezegd wordt,
dat de fabriek van genoemde „blijkbaar zooda
nig Is lingericht, (lat ze op kinderexploitatie
drijft"-
Sommigen schijnen daaruit te hebben afge
leid, dat in de fabriek van den heer Dobbel
man met kinderen beneden 14 jaar zou wor
den gewerkt en dat het overgroots deel van
het personeel uit „kinderen" zou bestaan. Tij
dens genoemd overleg ls gebleken, dat het
geenszins in de bedoeling beeft gelegen van
de arbeiders-organisatie, het te doen voorkomen
dat met kinderen benedén 14 jaar zou woe
den geweiikt, evenmin als zij heeft wiillen zeg
gen, dat het grootste d-eel van het Dobbelman's-
personeel uit jeugdige personen zou bestaan.
Met „kinderten" warden .bedoald jeugdige
personen van 14 jaar en ouder, terwijl, doordat
:het aantal daar werkzaam zijnde jeugdige per
sonen nog geen 20 pet. bedroeg, bet niet in
de bedoeling heeft gelegen het anders voor te
stellen.
Nadat de misverstanden uit den weg waren
geruimd, werd afgesproken, dat het Hoofdbe
stuur Yan den Ned. R. K. Fabrieksarbeiders-
bond de Directie van de N. V. Zeepfabriek
„Het Anker'' een concept-collectief contract
fea- beoordeettlng zou toezenden.
Daarmede ts het geschil', dat tot onaange
name verhoudingen dreigde te leiden, tot te
vredenheid van- beide partijen opgelost.
KOLONEL W. E A. BURTON t-
Te Bergen op Zoom overleed plotseling, de
oud-kolonel van het Ned.-Indlsche leger W. E.
A. Burton.
'N PARTICULIER GEBRUIK VAN AAN HET
RIJK TOEBEHOORENDE PAARDEN.
MILITAIREN VAN LAGEREN RANG
IN OPTOCHT
Kamerlid Drop heeft verschillende bezwaren
De beer Drop heeft aan den Minister van
Defensie de volgende schriftelijke vragen ge
steld:
1. Is liet waar, dat bij den optocht, dien d8
burgerij van Breda aanbiedt bij gelegenheid
van hot 100-jarig bestaan der Koninklijke
Militaire Academie, ook gebruik zal worden
gemaakt van een aantal paarden ,aan het Rijk
behoorende, n.l. die van de cavalerie?
2. Is het waar, dat voor de deelname aan
den ln vraag 1 genoemden optocht ook zijn
aangewezen een aantal te Breda voor eerste
Oefening dienende militairen van lagerea
rang?
3. Is 't waar, dat de militajre administratie
zich heeft belast met het verrichten van werk
zaamheden voor de oostumeering der voor
deelname aangewezen militairen?
4. Acht de minister het 'toelaatbaar, dat
van paarden en manschappen, behoorende. tot
's Rijkffweefflmac.ht, een iLrtieulier gébruik
wordt gemaakt, als in de voorafgaande vragea
aangeduid?
5. Moet de Minister niet toestemmen, dat
het deelnemen van militairen aan een optocht
als bovenbedoeld in strijd is met het voor
schrift, dat 't militairen van langeren rang,
voor eerste oefening in actieven dienst, niet
vergund is zich anders ..dan ln uniform la
het openbaar te vertoonéö?
6. Acht de Minister het niet gewenseht da
commissie, die de Academiefeesten te Breda
oreganiseert, of dengenen, die hieromtrent re
gelingen troffen, alsnog mede te deelen, dat
bij die feesten van paarden en manschappen
behoorende tot 's lands weermacht, geen ge
bruik behoort te worden gemaakt?
Bezoek van deu Minister van Defensie-
De Minister van Defensie de heer Lambooy1*
zal Donderdag en Vrijdag, vergezeld door zljai
landmacht-adjudant, kapitein van den Genera»
len Staf van Weel, de feestelijkheden ter gele»
genheid van het jubileum der K. M. A. bijwoi
non. j
