MAANDAG 22 OCTOBER 1928
DERDE BLAD
PAGINA 3
ALGEMEEN OVERZICHT.
binnen scheept aartcongres.
UIT DE CENTRUMPARTIJ.
DE STAKING TE LODZ.
DE INSTORTING TE PARIJS.
EEN KERK IN BRAND GESTOKEN
KINDEREN VAN EEN WOLKENKRABBER
GEVALLEN.
EEN RAADSELACHTIGE
EVANGELIEPREDIKER.
AIS MAAR ONDERHANDELING EN RUSLAND VRAAGT GELD
Het staat dus nu wel vast, dat te PartJjs be
raadslaagd is over eau nieuwe financieels con
ferentie die beraadslagen zal over een overeen
komst over het totaal van de Duitscho ooxiogs-
eehuld, Deze conferentie zou nog dit jaar bij
eenkomen ein samengesteld worden uit twee
vertegenwoordigers van de zes landen die daar
voor in aanmerking komen.
De Duitscbe bladen onthouden zich nog van
uitleg; zij zeggen, dat er nog niets vast staat.
In een Engelsch blad wordt daarentegen door
een Fransckman verteld, dat Dui-tschland in
totaal 30 miljard mark zal moeten betalen. De
helft daarvan zal dienen voor de betaling van
de geallieerde schulden aan Amerika; de an
dere helft zal gebruikt worden voor de betaling
van de kosten van wederopbouw van de Fran-
sche gebieden en tot delging van de bijzondere
vordering van België van zes milliard mark
voof de tijdens de Duitscbe bezetting in België
in omloop gebrachte marken.
Parker Gilbert, van wien, als groot-ontvanger
yam de Duitscbe oorlogsschuld, het planner.-
is uitgegaan, zou vandaag al terugkeeren t
I België. Hij heeft dus blijkbaar het varkentje te
Parijs al gewasscben.
De Polen blijven ontevreden over de Duit-
tob» houding inzake de sluiting van een han
delsverdrag. De Polen meenen, dat de Duit-
echers wel voor zich zelf giroote voordeelen vra.
ge®, maar aan hen niets gunnen en geen reke
ning houden met het feit, dat Polen vooral van
landbouw en veeteelt leeft. Het feit, dat Ie
Polen aandringen op openbaarmaking van e
gewisselde nota's en dat Duitschland zich daar
tegen verzet, pleit, althans op het eerste gezicht,
niet voor laatstgenoemd lamd.
Italianen en Hongaren worden beste maat
jes. Mussolini heeft besloten, Hongarije een
van de zuilen va.n het Romeinsche kapitool te
schenken.
Dit geschiedt in verband met de onthulling
van een monument voor het Italiaansehe legi
oen, dat aan den vrijheidsoorlog van 1848—
49 heeft deelgenomen. Het is de eerste maal
dat Italië zulk een gedenkteeken van zijin ouden
bloeitijd naar het buitenland stuurt.
Stalin, de huidige machthebber irn Rusland,
schijnt nog al moeite te hebben met eenige
„onderdanen", die beginnen te wanhopen nu er
zooveel economische moeilijkheden komen. Te
Moskau zijn al weer zes leiders van hun posten
ontzet en allen, die doen als zij, zullen ontsla
gen worden.
Dat de sovjets geld noodig hebben bewijst
het feit, dat zij aan buitenlandsehe kapitalis
ten een goederen waarde willen afstaan ter waar
de van ongeveer vier duizend millioen gulden.
De staatsindustrie kan niet vooruit zonder
machines; machines zijn niet verkrijgbaar zon
der geld; daar de petroleum niet voldoende op
brengt en ook de graan-oogst niet te schitterend
is ingeleverd, moesten de sovjets wel hun toe
vlucht nemen tot het vreemd kapitaal.
Het is wel een gekke geschiedenis; men wil
staats-industrie redden door de vroeger afge
schafte particuliere industrie weer toe te la
ten. Maar de laatste zal niet komen. De Duit-
schers hebben nog pas geleden ondervonden,
hoe moeilijk het is in de huidige omstandig
heden in Rusland te werken.
Het buitenlamd wil Rusland leveren wanneer
het betaalt en Rusland heeft geen geld. Van
daar de miserie. Dat zij in Rusland niet tot re
volutie voert, heeft verschillende oorzaken. Een
daarvan is die heerscbetnde dictatuur dia alle
verzet in de kiem smoort.
I'l. TE BRUSSEL
BRUSSEL, 20 October. (V.D.) Van drie tot
vijf November wordt in de academie te Brus-
Bel het nationaal congres voor binnenscheep
vaart 1928 gehouden.
De eerste zitting zal plaats hebben in g
woordigbeid van den k-oning en verscheidene
ministers,
Men hecht aan dit congres met het oog op
de besprekingen tusschen Nederland en Belgie,
die op het oogenblik plaats hebben, groote be-
teekenis.
DAME UIT EEN VLIEGTUIG GEVALLEN.
Wolff seint uit Thun:
Vrijdagnamidag maakte een militair vlieger
een vliegtocht van Thun uit over de Alpen,
Een dame bevond zich mede in het vliegtuig.
Boven den Aletschgletscher raakte het vlieg
tuig uit zijn evenwicht, en toen de piloot even
later zijn machine weer in de normale positie
bad teruggebracht, constateerde hij een ge-
wichtsvermindering en zag hij tot zijn ontstel
tenis, dat de waarnemersplaats leeg was.
Zaterdagvoormiddag is het lijk der veronge
lukte op den gletscher gevonden.
EEN KLEINE NERO
Brandstichter gepakt
Te penzig (Oostenrijk) is de politie er in ge
slaagd een veertienjarigen bakkersjongen, die
twee groote branden aangestoken had, te arres
teeren. Ds jongen heeft een volledige beken te-
tils afgelegd en verklaard, dat nog twee andere
branden door hem gesticht waren. Als motief
gaf hij aan, dat hij graag vuur zag'.
ACHTERVOLGING VAN MISDADIGERS
Een agent gedood, een zwaar gewond.
KEULEN, 20 October (W.B.) Hedenmorgen
was de politie er in geslaagd de door de poli
tie van Glad bach en Esses gezochte gebroeders
Hermann en Heinrich Heidger en Karl Lino-
mann, die zich aan herhaalde beroovingen he
hen schuldig gemaakt en ook een politiebeamb
te hebben neergeschoten op te sporen,
Lindemann kon gearresteerd worden, doch
de beide broeders ontsnapten.
Bij de achtervolging werden aan beide zij
den schoten gewisseld; twee der achtervolger3
werden zwaar gewond. Ook een der misdadigers
moet getroffen zijn. Een der politiebeambten
ls reeds aan -de1 bekomen verwondingen overle
den.
De gebroeders Heidger namen de vlucht met
een kleinen auto, waarvan zij de inzittenden
met voorgehouden revolver gedwongen had
den uit te stappen.
In welke richting zij ontkomen zijn, is on
bekend
UIT DE DOODEN VERREZEN
U
Terug in het ouderlijk huis
IN WAANZIN
Door de bevolking van het dorpje Drammen,
Kroia Heinaberg, wordt druk gesproken over
het terugkeeren deze week van een persoon,
die officieel als gesneuveld in den -wereld
oorlog beschouwd werd. Op het monument dat
In dit grensdorpje was opgericht ter herden
king van de gevallenen, staat ook de naam
van den man, die nn tot aller verbazing in
levendon lijve verscheen.
Hij vertelde, dat hij in Russische gevangen
schap heeft vertoefd. Sedert 1914 was niets
meer van hem vernomen. Zijn ouders wonen
sinds enkele jaren in ons land.
Eigen moeder vermoord
In Kleintbal bij Dresden heeft een 41-jarige
Werkster haar 76-jarige moeder opgehangen.
Jlaarna overgoot zij zich zelf met spiritus
estak haar kleeren in brand, zoodat zij vol
man verbrandde.
De daad ls waarschijnlijk in een aanval van
Waanzinnigheid gepleegd. De vrouw was eerst
Êkole weken geleden uit een krankzinnigen ge-
cht ontslagen.
Dr. Marx treedt af als voorzitter
BERLIJN, 20 October. (W.B.) Nadat door 'n
bericht van de „Westdeutsche ArbeiterZtg."
ruchtbaarheid was gegeven aan het voornemen
van den oud-kanselier, dr. Marx, om af te
treden als voorzitter van de centrumspartij,
heeft Marx thans de „Germania" uitdrukke
lijk gemachtigd, hekend te maken, dat de ge
ruchten over zijn aftreden inderdaad juist zijn.
Reeds voor de verkiezingen in Mei, aldu3,
het Bexlijnsch centrumsorgaan, heeft dr. Marx
dit voornemen te kennen gegeven.
Men zal zich herinneren, dat Marx in Fe
bruari en Maart van dit jaar door een ern
stige ziekte werd bezocht, waarvan hij de ge
volgen nog steeds niet te boven is gekomen,
zoodat hij zich nog steeds ten zeerste moet
ontzien.
Thans, nu de hervatting der parlementaire
werkzaamheden en de partijdag van het cen
trum daartoe een geschikte gelegenheid bie
den, heeft Marx aan zijn toen genomen besluit
uitvoering gegeven en het partijbestuur in de
zitting van 6 October jj. officieel van dit be
sluit in kennis gesteld.
Het is dan ook dwaas, te beweren, zooals
vanochtend de „Voss. Z-tg." doet, dat het af
treden van dr. Marx in meeningsverschillen
over de toekomstige politiek van het centrum
zijn oorzaak zou vinden.
Een comité uit het centrumsbestuur beraad
slaagt over de benoeming van Marx' opvolger.
MOORD EN DOODSLAG IN PRUISEN
Volgens een officieele statistiek zijn in
Pruisen, in het jaar 1926, 906 personen door
moord en doodslag om het leven gekomen,
van wie 557 mannen en 349 vrouwen waven.
VOORTVLUCHTIGE BANKIER
De directeur van de bankierszaak Gold
schmidt en Guggenheimer in Neurenberg, Leo
Goldschm-idt, is met een schuld van 1.600.000
Mk. gevlucht.
ENGELSCH VLIEGTUIG OP EEN
GOLFVELD NEERGESTORT
Twee inzittenden zwaar gewond
Een ernstig en eigenaardig vliegtuigongeluk
had Zaterdag plaats iu Noord Londen. Op de
golfbanen te Mill Hill werd een wedstrijd ge
bonden tusschen bekende spelers. Er versdheen
een vliegtuig boven het terrein dat een paar
maal rondcirkelde en toen plotseling zijn even
wicht verloor en van 300 M. hoogte, met de
punt naar betn-ed-en, op den grond viel. Het ge
lukte een speler een van de twee inzittende
dames, de bestuurster me-j. Cecilia O'Brien,
uit de puinhoop-en te trekken. De and-ere dame
werd ook bevrijd.. Daarbij bleek, d'at heiden
zulke ernstige verwondingen hiaidden bekomen,
dat aan hun bcihoud getwijfeld wordt.
Eenige maanden geleden stortte te Mill Hill
ook een legervliegtuig neer; studenten van
het Missiehuis redden toen met leverusgevaar
den bestuurder uit ihet brandend toestel, (red.)
STORM BOVEN OOST-ENGELAND EN
SCHOTLAND
Een hevige storm, die op sommige «ogenblik
ken de sterkte van een orkaan kreeg, heeft in.
den uaoht van Vrijdag op Zate-rdag boven Oos
telijk Engeland en Schotland gewoed. Gisteren
morgen waren 105 intercommunale telefoon
verbindingen verbroken en te Londen waren
800 netleidiingen in de war.
Te Glasgow bereikte de wind een kracht
van 90 mijl ï«r uur en hevige slagregens de
den tal van straten der benedenstad onderloo-
pen. De scheepvaart op de Clyde, die bij
Greenock een oogenblik buit-en haar oevers
trad, moest volkomen stilgelegd worden. Eeni
ge lieden zijn door afgewaaide dakpannen ge
troffen, doch niemand ernstig.
EEN GEHUCHT AFGEBRAND
GRENOBLE, 21 Oct. (B. T. A.) Ten gevolge
van brandende benzine, die door eenige auto
mobilisten gemorst was, is brand ontstaan in
een gehucht b(j het dorp St. Pierre de MSsage.
De schade wordt geraamd op een millioen
francs.
DE „GRAF ZEPPELIN"
i if
Proeven met een ander soort gas
BERLIJN, 20 October. (H.N.) Naar uit
Lakehurst wordt gemeld, zal voor de terug
reis van de Zeppelin een Amerikaansch gas
worden gebruikt, dat iets zwaarder is dan
het blauwgas, dat op de heenheks is gebruikt.
Gisteren zijn te Lakehurst de eerste proeven
met dit gas genomen, die een bevredigend
resultaat hebben opgeleverd.
Het luchtschip zal thans groote hoeveel
heden van dit gas aan boord nemen.
Geen Amerikaansche Zeppelinzegels
Naar uit New York wordt gemeld, hebben
de posterijen hekend ge-maakt, dat voor de
postzendingen, welke met de „Graf Zeppelin"
naar Europa zullen worden medegegeven, geen
speciale postzegels zullen worden verstrekt.
Voor brieven zal het tarief een dollar, voor
briefkaarten 'n halven dollar bedragen boven
het gewone posttarief.
Communistische pogingen
WARSCHAU, 20 October. (H. N.). Volgens
berichten uit Lo-dz ia de algemeen© staking
eterk aan het verloo-pem. De arbeiders in ver
schillende bedrijven zijn weer aan het werk
gegaan, zonder zich verder aan de instructies
van de leiders te storen.
De staking der textielarbeiders duurt eehter
voort.
De communisten trachten in troebel water
te visschen en zetten hun propaganda voor de
staking onverdroten voort. Zij provooeeren de
politie telkens en vallen ook werkwilligen en
sociaal-democratisch© arbeiders aan.
Gisteren zijn verscheidene socialistische ar
beiders door communisten mishandeld en ge
wond.
Naar het einde?
WARSCHAU, 20 October. (VJ>.) De sta
kingsbeweging te Lodz neemt steeds meer af
en Zaterdagmorgen waren nog slechts de tex
tielarbeiders in staking. Ook voor de staking
begint, de animo te verminderen.
Elf dooden
VINCENNES, 19 October (B. T. A.). Om
19,20 uur werd medegedeeld, dat er 11 dooden
en 4 gewonden waren, van wie een overleden
is tijdens het vervoer naar het ziekenhuis. Er
zijn nog 7 of 8 arbeiders bedolven.
In totaal 23 slachtoffers
PARIJS, 20 October. (H.N.) Het is den red
dingsmanschappen, die de puinhoopen van het
ingestorte huis te Vincennes opruimen, giste
ren na 27 uur van ingespannen arbeid gelukt
nog een verongelukte levend te hergen. De man
was zwaar gewond en ia naar hot ziekenhuis
overgebracht. Voorzoover kan worden nage
gaan, zal het aantal slachtoffers, dat bij het
ongeluk het leven heeft verloren, iu totaal 2S
bedragen. Elf lijken zijn reeds geborgen, ter
wijl van de zwaar gewonden er gisteren één is
overleden. Acht arbeiders worden nog vermist
en er is weinig hoop, dat deze zich nog in het
leven bevinden.
Een zwakke bouw
Met het vorderen van de opruimingswerk
zaamheden en na onderzoek va nhet bouwma
teriaal versterkt de Indruk, dat de kwaliteit
van het cement veel te wenschen overlaat. Het
T-ijzer, dat voor de belangrijkste deelen van
het gebouw was gebruikt, was veel te zwak.
Na inbraak en diefstal
Woensdagavond tegen elf uur zagen feest,
vierende wijnoogsters te Mombrier in het de
partement der Gironde plotseling vlammen
uit het dak der dorpskerk slaan. Onmiddellijk
werd er alarm gemaakt en van alle zijden
snelde men toe om den brand te bestrijden.
Men stelde toen vast, dat de deur van de
kerk was opengebroken, de offerblokken wa
ren geleegd en de H.H Vaten en de misklee
deren waren gestolen. Toen de inbrekers ver
trokken hadden zij hst gebouw In brand ge
stoken om de sporen van de misdaad uit te
■wisscken.
Een man en een vrouw, die in deze streek
vreemd zijn, en die men dezer dagen in de
kerk heeft gezien, zijn plotseling verdwenen.
Men vermoedt dat dozen, de schuldigen zijn.
UIT HET RUSSISCH PARADIJS
Politieke moordenaarsbende uitgeroeid
BERLIJN, 20 October. (H.N.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat de Gepoe een groote poli
tieke moordenaarsbende in Turkestan heeft
uitgeroeid, die in den tijd van 5 jaar zich aan
niet minder dan 50 moorden en voorts aan
een overval op het filiaal van de staatsbank
en op de kas van de spoorwegen heeft schul
dig gemaakt.
De 21 nog in leven zijnde leden van de ben
de zijn naar Moskou overgebracht en zullen
daar binnenkort terecht staan.
Kinderen moeten de ouders terechtwijzen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat te Wologda
kinderen een betooging hebben gehouden tegen
de uitspattingen van hun ouders.
Duizenden kinderen en jongelingen zijn in
optocht naar de spoorweg-fabrieken en -werk
plaatsen gegaan, waar een bijeenkomst werd
gehouden en hebben er hun ouders luidkeels
toegeroepen niet meer te drinken. Daarna zijn
zij voor de cafté's en herbergen gaan posten
om hun vaders te overreden hun loon niet in
drank om te zetten.
GRANAAT ONTPLOFT IN SERVIS
Drie dooden
BELGRADO, 19 October. (W. B.). Te Maria
Almas, waar door de artillerie onlangs schiet
oefeningen gehouden zijn, vond een landbouwer
op zijn akker en granaat, welke hij op zijn wa
gen naar huls wilde brengen. Onderweg wierp
hij het projectiel echter weg, waardoor dit ont
plofte. De boer, zijn zoon en een andere land
bouwer werden gedood; twee personen werden
zwaar gewond. Ook de twee paarden voor den
wagen werden, gedood.
WAAR MUSSOLINI HEERSCHT
De gidsen zullen geëxamineerd werden
Men schrijft ons uit Rome
Dezer dagen heeft het hoofd der Italiaansehe
politie aan alle provinciale prefecten een brief
gezonden, waarin wordt hepaald, dat het On
bevoegd rondleiden van vreemdelingen is ver
boden en een overtreding dezer bepaling streng
zal worden gestraft. Om vreemdelingengids te
worden is een bepaalde scholing noodig, waar
na iedere gids een examen moet afleggen. Eerst
nadat hij hiervoor is geslaagd krijgt hij verlof
om vreemdelingen rond te leiden. De Italiaan
sehe politie-agenten zijn aangewezen om overal
de vreemdelingengidsen scherp in het oog te
houden en om vaak de betreffende legitimatie
papieren op te vragen. Men is tot dezen maat
regel overgegaan wegens veelvuldige misbrui
ken.
Personen, die als onderwijzer aan een rijks
instituut zijn verbonden, zijn, evenals dp- pro
fessoren der universiteiten, ook zonder be
paald verlof gerechtigd tot het rondleiden van
vreemdelingen en -tot het uitleggen en verkla
ren der bezienswaardigheden.
DE VEILIGE BALKAN
Reizigers geplunderd
In het bergland van Stara Planica, op de
grens tusschen Bulgarije en Servië, zijn -tal rij Jee
aanslagen gepleegd. lm vijf uur zijn door roo-
vers 130 reizigers beroofd van hun Meeree,
gelid en voorwerpen van waarde. De beroofden
moesten midden op den weg urenlang op den
buik blijven liggen. Ook auto's werden aange
houden en geplunderd. Zij werden defect ge
maakt om te voorkomen, dat de politie kom
worden gewaarschuwd
Nog een aanranding
Eem autobus, die van het Roemeensche stadje
Soroca naar enkele gemeenten in de omgeving
rijdt, werd in eem bosch tegengehouden door
ze3 gewapende bandieten. Zij dwongen de reizi
gers uit te stappen en zich te ontkleeden. Na
den bestuurder te hebben afgeranseld, beroof
den ze de reiziger van al hun bezittingen. Hun
i>uit was niet bijzonder groot, alleen bij een
vrouw vomden ze een bedrag van 32.000 lei. De
bandieten sloegen ook een reiziger zijn gou.
den tanden uit den mond. Tijdens de plundering
reed eem particuliere auto voorbij, waarin twee
grondbezitters zatem. De roovers poogden deze
auto ook tot stilstand te brengen wat echter
mislukte. In het eerstvolgende dorp waarschuw
de de belde grondbezitters de politie, die zich
terstond per fiets naar de plaats van de aan
randing begaven. Ze troffen ex de roovers nog
aan, maar slaagden er slechts ln, één vam hen
gevangen te nemen; de anderen konden door de
duisteris in het bosch ontkomen. De politie
omsingelde daarop het h-eele bosch en hoopt nu
ook de andere leden van de bende te kunnen
vinden.
NU AMANOELA TERUG IS
Terechtstellingen in Afghanistan
Omtrent de gebeurtenissen in Afghanistan
publiceeren de Engelsche bladen nog verschil
lende berichten van de Britsch-Indische
Afghaansche grens, volgens welk de vorige
week te Kaboel een hooggeplaatste moham-
medaansche priester en nog drie andere gees
telijken terechtgesteld zouden zijn.
Volgens loopende geruchten zou nog een
groot aantal and-ere personen terechtgesteld
zijn, terwijl het aantal arrestaties eveneens be
langrijk moet zijn.
Onder de gearresteerden moet zich ook de
broer van den koning bevinden.
DE PRESIDENTSVERKIEZINGEN
IN AMERIKA
Aanslag op Al. Smith
N NEW YORK, 21 Oot. Zaterdagavond is een
schot geloet op den specialen trein, waarin de
democratische camdidaat voor het president
schap d-a Katholieke gouverneur Al Smith van
New York, zijn propaganda-tocht maakt. De
aanslag had plaats tusschen Pemberton en
Quincy in den staat Ohio, terwijl de trein een
„vlammend kruis" van de (anti-paapsche) Ku
Klttx K-lan passeerde, dat op ongeveer 30 Meter
afstand vam de rails stond opgesteld.
Gouverneur Smith, die juist dineerde, was
naar het venster gegaan om het kruis te zien.
Op dat moment word het schot gelost. Nie
mand werd gewond. Men heeft den dader tot
dusver niet kunnen opsporen.
Al Smith en zijn sokken
CHICAGO, 20 October. (R.O.) Gouverneur
Al Smith, wiens bruine „derby' -hoed beroemd
werd, droeg gisteren op een conferentie met
de pers, weer een nouveauté, n.l. een paar
donkere sokken, op elk waarvan met blauwe
letters de woorden „Al Smith" waren aanga-
bracht.
Uit New York wordt gemeld, dat twee kin-
dieron van het dak van een wolkan-krabber zijn
gevallen.
De moeder, die met de kinderen in het zich
In dezen wolkenkrabber bevindende hotel Sur
rey logeerde, een dochter van den in 1912 hij
de ramp van de „Titanic" om het leven ge
komen mHliownair Tuggemheim, had de kinderen
mee naar het dak genomen, om hen van het
uitzicht over de huizenzee te doen genieten.
Zij had de kinderen daarbij op het kleine
muurtje van het dak gezet.
De kinderen verloren echter het evenwicht
en vielen van een hoogte van 13 verdiepingen
naar henden. Zij kwamen op het dak van het
belendende huis terecht, doch waren op slag
dood.
maar de volwassen kinderen des huizes moes
ten de wijde wereld in. De „meester" heeft
voor den rechter verklaard, dat hij niet anders
dcet dan de waarheid zoeken: de waarheid Ia
in Jesus' woord, maar de manschen willen
het niet verstaan. Hij heeft nu de overheid
verzocht, zijn zaak met vlijt en spoed te onder
zoeken, opdat hem gerechtigheid worde gedaan
HU is op vrije voeten.
Eengerechtelijk onderzoek.
DE ZWEEDSCHE RASPOETIN.
Onze bijzondere correspondent schrijft ons
uit Tr-ondhjem d.d. 12 dezer;
Met ongew-one belangstelling volgt men ook
hier te lande, evenals in Zweden, de merk
waardige geschiedenis van den geheimzinnlgcn
man, die in de pers den naam gekregen heeft
van den Zweedschen Ras-poetin. Ten onrechte,
heeft men reeds opgemerkt. Doch wat geeft het.
Het is dan ook moeilijk den betreffende een
naam te geven, zoolang als zijn wezen en werk
zaamheden zoo diep in 't duister liggen. Was
't deze duisternis, dit geheimzinnige, dat het
volk aantrekt, dat hem belangrijk maakt voor
de menigte; of is het veeleer niet weer de zie
kelijke nieuwsgierigheid dezer eeuw, die zich
hij voorkeur schijnt te keeren naar alle geloofs-
ultwassen, naar alle sensatie op religieus gebied,
om den eenen waren godsdienst zelf als iets
Verfoeilijk vijandigs uit den weg te gaan. Alles
mag, alleen niet paapsch zijn. Maar vooral
wanneer er dan nog een luchtje aan is, zooals
hij -deze pseudo-Raspoetin-historle het geval
schijnt te zijn, is 't koren op den molen van 't
sensatie-Iievend publiek.
De man heet Erik Andersson. Hij is bij de
vijftig. Hjj is groot en slank. Hij is donker, eer
leelijk dan knap. Maar hij heeft mooie oogen,
verleidelijke, fascineerende oogen. Hij is af
komstig uit Dalarne, uit de huurt van Falun,
waar de Zweedsohe kopermijnen zijn.
Andersson had er een eigen boerderij, had
vrouw en kroost. Hij was lid van den Zweed
schen missie-bood. Maar deze vond al, dat hij
wel wat overspannen was. In 1910 kwam
Petander, een bekend religieprediker, In Zwe
den, ook naar Falun. Andersson zat luisterend
aan zijn voeten. Toen begon hij vreemd ta
worden. Hij bracht dan twee vreemde vrouwen
in zijn huis, die huisvrouw Andersson het heft
uit handen namen. De vrouw werd min ot
meer krankzinnig en werd naar een ziekenhuis
gebracht. Andersson verzette er zich verder
tegen, dat zijn kind naar school zou gaan. Toen
greep zijn zwager in, die het meisje een onder
komen verschafte, waar ze inmiddels werd
opgevoed en een flinke leerlinge bleek te zijn.
Mo-eder en dochter wonen nu samen, alleen
maar bevreesd, dat vader terug zal komen met
hernieuwde veroveringsplannen.
Vijftien jaar geleden preekte Andersson te
Stockholm. Hij leerde daar een vrouw kennen
van Anundsjö. Daarheen reisden zij toen bel
den, oni er een „ideale maatschappij" te stich
ten. Het is 70 mijl van de hoofdstad, hoschrijk
land. Daar leeft hij sinds, omringd door meer
dere of mindere leerlingen. Maar al zijn discipe
len zijn vrouwen.
De menschen te Anundsjö zijn nuchtere
lieden. Zoo vond de prediker daar jui-st geen
ontvankelijke aarde voor het zaad van zijn
woord: want hij verkondigt, als nieuwe „ver
losser", een nieuw evangelie. Maar dat gaf
niets. De prediker maakte groote tochten van
daar uit door midden-Zweden, soms maanden,
lang. Altijd volgden hem weer nieuwe vrouwen
wanneer hij terugkwam.
Op het oogenblik omringen hem een twintig
vrouwen. Zij noemen hem „meester". Zij gaan
ook dikwijls alleen op wandeling, maar altijd
twee aan twee. Zij verzorgen den meester en
zij beredderen de tijdelijke dingen. Want
de meester wendt voor. een afschuw van
geld te hebben. De mensehheid moet opnieuw
leeren van de aarde te leven, tot de natuur
terug ,te keeren. Het geld moet afgeschaft wor
den. Intusschen koopen zijn dienende vrou
wen, wanneer zij in bewoonde streken hun lu-
koopen doen, voor niet minder dan 400 tot 500
kronen tegelijk, en betalen dan met briefjes
van duizend. Toch houdt de kolonie zich met
geen arbeid onledig. Zoo is het wel zeker, dat
de evangelische prediker zijn donkere oogen bij
voorkeur met welgevallen laat rusten op disci
pelen die niet onbemiddeld zijn.
Heel de kolonie slaapt samen in een gemeen
schappelijk bed, dat op den grond is gespreid.
Zooals men nog weinig of niets weet van bet
leven der sekte, is het ook niet bekend of er
bestendig vrede heersckt in deze kemenade.
Tot de volgelingen van den meester behoort
ook een freule, die vroeger aan het hof geweest
is, en de zuster van een barones, wordt er
bericht. Eens heeft de prediker geweigerd een
vrouw op te nemen, die tegen de afspraak naar
hem toekwam zonder contanten. Een andere
weigerde hij, die geen bewilliging tot echtschei
ding had weten te verkrijgen van haar man.
Een juffrouw, Maria Sanding, treedt op als
„hemelkoningin" onder -dit maagdenkoor. Een
jonge dame te Stockholm vertelt van haar
moeder, die al sinds tien jaar onder de hypno
tische macht van den geheimzinnigen man ver
keert, waardoor haar eigen jeugd verwoest
werd, haar vader ongelukkig gemaakt. „Eens
zocht ik mijn moeder op, waar zij Is", vertelt
ze, „toen het mij gelukt was bij Andersson
binnen te dringen, zaten er de vrouwen om
hem heen en staarden mij aan op een vreese-
lijke wijze; géén zei een woord, wanneer ik
iets vroeg. Ze zaten en staarden maar". Een
paar jaar geleden heeft er een sterfgeval plaats
gehad onder de discipelen. Over dit feit nu
begint zich de publieke opinie ongerust to ma
kes.
Tot nog toe heelt de meester zich altijd in
het diepst geheim weten schuil te houden. Trok
hij uit, dan was het 's nachts dat hij zijn toch
ten maakte. Merkte hij dat men opmerkzaam
op hem werd, dan verdween Andersson en
hield hij zich schuil in de uitgestrekte bosscken
van het land. Eerst in den laatsten tijd had hij
zich ook van jongere meisjes omringd, van
meisjes van 17 tot 19 jaar. De meesten verlieten
hem ook weer, maar verder is er niets over
bekend geworden.
Alles saamgenomen werkt de heele historie
ongemeen prikkelend op de volksverbeelding.
Het is zeker alles hoogst abnormaal te noe
men, maar oogenschijnlijk heeft de wet geen
vat op den man. Intusschen heeft de kerkeraad
van Anundsjö zich tot den landsfiskaal van
Bredbyn gewend, met het verzoek de zaak iu
onderzoek te nemen. Dit is dan ook geschied,
De zonderlinge prediker is in verhoor genomen
en maakte daarbij den indruk van een absoluut
normaal menscli. Hij gaf heldere en duidelijke
antwoorden op alle aan hem gestelde vragen.
Hij heeft zijn woning te Storsjöbyn ten huize
eener vrouw die hij iu zijn tooverban gedwon
gen heeft. De rechtmatige echtgenoot die el
zich ook nog bevindt, heeft in alieg bewilligd
