Vrijdag 16 November 1928
Vierde Blad
I
Pagina 1
DE BEGROOTINGSDEBATTEN BEGONNEN
MERKWAARDIG JUBJLé VAN MR. A. v. d. HOEVEN.
rKERSTEN TEGEN JESUiTISME EN MARIAVEREERING
RADIONIEUWS
GEMEENTERAAD VAN ROTTERDAM
OUD-WETHOUDER SCHOUTEN AAN HET WOORD
f- Voorzitter: de BURGEMEESTER.
1 Na voorlezing der ingekomen stukken wordt
overgegaan tot de
Benoemingen.
Benoemd wordt tot leeraar in de Duitactie
taal en letterkunde aan de le H.B.S. met vijf
jarigen cursus B de heer C. Punt;
Tot leeraar in de plant- en dierkunde aan
de 3e H.B.S. met 5-jarigen cursus B de heer
R. Frantsen;
Tot tijdelijk leerar<$# voor bepaalde uren in
de lichamelijke oefening aan het le Lyceum
vpcr meisjes mejuffrouw M. E. M. Derksen
Tot leeraar in rechtlijnig' teekenen aan de
Gemeentelijke Vakteekenschool aan de Hoflaan
de hoer G. A. de Ruiter.
Aan de school voor g.l.o. A. No. 154 tot onder
wijzeres mej. P. C. Harkink geb. van Erk.
Aan de school voor g.l.o. A No. 273 tot onder
wijzeres mej. M. P. van Zwleuen.
Aan de school voor g.l.o. A No. 291 tot ondei-
wijztrès mej A. IV. van der Giessen.
Zonder hoofdelijke stemming worden hierna
aangenomen
Sluitingsuur van den vischafslag
Het voorstel betreffende het sluitingsuur
ran den gemeentelijken vischafslag.
De heer KIEVIET (S.D.A.P.) ziet in een te-
laat sluitingsuur een oneerlijk concurrente."
element tegenover degenen, die 's morgens
h'A V fl ['Ivt
De" heer mr. DUTILH (V.B.) maakt een
iuridistlhe opmerking over het vaststellen van
ihet sluitingsuur door B. en W,
Wethouder DE ZEEUW (S.D.A.P.) zegt. dat
B. en W. met voorzichtigheid zijn te werk ge
gaan. Mochten bezwaren Mijken in de prak
tijk, dan zullen B. en W. nader op de zaak
terugkomen.
Het voorstel wordt z. li. s. aangenomen.
Sluitingsuur Oudejaarsavond.
Het afwijzende praeadvies op het verzoek
om het sluitingsuur voor koffiehuizen enz op
Oudejaarsavond te bepalen op half !en
Het praeadvies wordt z. h. s. aangenomen.
Verlichting Ringvaart weg
liet afwijzende praeadvies op het verzoek
om verlichting aan te brengen op het gedeelte
van den Ringvaartweg tussehen den Iv.ra.ing-
«tche weg en de Kralingsche Kerklaan.
De heer BOS (A.R.) stelt voor de zaak nader
te bezien Het is een buitengewoon gevaarlijke
weg waar verlichting dringend noodig ia.
d4 heer VAN BÜRINK fC.P,) sluit zich bij
den heer Bos aan.
'V,';tiiouder DE ZEEUW wijst er op, dat de
kos: n t e inbond gulden bedragen. Het w
geldverspilling zoo slecht bewoonde wegen te
gaan verlichten. Dan zijn er nog we a"
weget} in onze stad. welke op vei lie 1
De heer BOS kan liet geen geldverspilling
noemen dezen toegangsweg naar Capelle, dat
wel verlicht is,, te gaan. verlichten.
De WETHOUDER wil de zaak nog eens on
derzoeken.
Het prae-advies wordt aangehouden.
Kooplieden te water.
Het afwijzend prae-advies op het verzoek om
apen stelling van de gesloten verklaarde havens
?n,z. voor de kooplieden te water.
De heer VAN BURINK (C.P.) kau zich met
Het. \>rae-advie« niet vere^nige». omdat z.i. met
leder, die daarop recht hoeft, een veigunn ng
tan krijgen.
De VOORZITTER wijst er op. dat het sys
teem der gesloten havens is Ingevoerd om
lavend lef stallen tegen te gaan. Het is met ge-
wenscht terug te komen op deze gunstig wu
jpende bepaling. De door den heer van Burmw
fcer sprake gebrachte gevallen zullen wok .n
onderzocht.
li praeadvies wordt goedgekeurd.
Verkeersregeling nieuwe Koninginnebrug.
Het voorstel betreffende indeeling van het
Stieltjesplein en het treffen van een verkeers
regeling bij het kruispunt Van der Takstraat
(-Prins Hendrikkade.
Wordt z. h. s. aangenomen.
Nieuwe Academie.
Het voorstel tot intrekking van hot bestuit
jot verbouwing van het voormalige postkan-
joor ten behoeve van de Academie van Beel-
leude Kunsten en Technische Wetenschappen
Jnet nader voorstel inzake de huisvesting van
|le instelling en voorstel tot afbraak van .iet
Voormalige postkantoor.
De heer HANEMAAYER (A.R.) verzoekt het
«oorstel aan te houden.
De heer VAN DER HOEVEN «AH.! sluit
JeU hierbij aan.
Aldus wordt besloten.
Openlucht school.
Het voorstel tot regeling van de exploitatie
ter openlucht school.
Wordt aangehouden.
Verbouwing van tramwagens.
Het voorstel tot verbouwing van een aantal
aotorvijtuigen en bijwagens der R. E. T.
■'.De heer VAN DER WEERD (S.D.A.P.! be
lt aanschaffing van tochtzeileu voor de
torwagens van 1—51, welke niet van een
^IcondeuT zullen worden voorzien. Spr. waar-
Ihuwt de rijsnelheid niet op te voeren. Laat
'en liever wat haltes opheffen.
De heer DE JONGE (A.R.) heeft zich afge-
•aagd, wat met deze verandering wordt be
reikt. Spr. begrijpt niet, op welke wijze op
den rijtijd 16 pot. bespaard kan worden. Die
wagens hebben we overgenomen voor ruim
11.000, terwijl er nu 8000 voor verbouwing
bij zal komen. De vervoer-capaciteit van die
oude wagens wordt dan nog maar 40 personen,
terwijl de nieuwe wagens met een vervoer-
capaciteit van 63 personen, 28.000 zullen
kosten. Spr. stelt voor de voorstellen aan te
houden, totdat over eenigeu tijd over de plan
nen zal zijn beslist.
Wethouder DE ZEEUW wijst er op, dat de
directeur een bezuiniging van 5 pet. hoopt te
bereiken door deze moderniseering' van het
materiaal. De wagens staan in de begrooting
op een boekwaarde van 12.200, Spr. wil niet
'betwisten, dat de verbruikswaarde beduidend
lager zal zijn. Het is van belang, dat de wa
gens. wat de capaciteit betreft, de nieuwe
mogelijk nabij zullen komen. Spr. zal den
wensöh van den heer van der Weerd betref
fende de aanschaffing van tochtzeileu voor de
oudste wagens met de directie bespreken.
De heer DE JONGE (A.R.) verklaart zich
niet overtuigd en wil de aanschaffing der
nieuwe motoren uit het voorstel lichten.
Het voorstel van B. en W. wordt aangenomen
met 35 tegen 4 stemmen.
De begrootingen van de instellingen van wel
dadigheid. dienst 1929, z.h.s. aangenomen.
DE BEGROOTING I.
Aan de orde ls hierna:
De ontwerp-begrooting der Gemeente, dienst
1929, met praeadviezen op de verzoeken om
toekenning van brandstoffentoeslag aan de
werkloozeu en bedeelden, enz., om wijziging
van de belasting op vermakelijkheden; om af
schaffing van de zakelijke belasting op het be
drijf; zoomede op de motie-Lührs en op de
motie-Reeser betreffende het op de begrooting
uit te trekken bedrag voor kunstsubsidies.
Da heer mr. A. VAN DER HOEVEN (C.H.)
opent de algemeene beschouwingen, en begint
niet te zeggen, dat het voor hem de 25ste maal
is, dat hij aan de begrootingsdebatten deel
neemt.
Spr. wijdt allereerst aandacht aan de waar
neming van twee departementen door êén wet
houder. Volgens spr. staan dan beide departe-'
menten onbeheerd. B. en W. wijzen het Insti
tuut van de waarnemende wethouders wel af.
Doch men vindt die bij Gedeputeerde Staten
en bij de Hoogheemraadschappen. Een reserve-
wethouder acht spr. wet in strijd met de ge
meentewet. Abraham Kuyper heeft indertijd
als minister-president een dergelijk besluit
van Vlissingen niet vernietigd.
er volgens komt spr. op de financiën der
gemeente. De socialistische wethouder loept
luet een geweldig blok aan bet been: de
motie Liihrs. Streven en doen zijn dikwijls
twee. Dit blijkt nu wel heel duidelijk. Want
krampachtig houdt de socialistische wethou
der vast aan alles, waartegen de socialisten
eenlge jaren geleden zich zoo verzet hebben.
Hoe meer de gemeente zich uitbreidt, des te
sterker groeit de behoefte aan een behoorlijk
reservefonds. Met veranderlijke omstandighe
den houden wij geen rekening.
Komen die tijden
Komen die plagen,
zoo denkt men eu van slechte kiezen zullen
we dan geen last meer hebben.
Alleen in het grondbedrijf zit eenige reser
ve, doch spr. vreest, dat de onteigeningsspe-
culatiea aan den Linker Maasoever die reserve
spoedig zullen doen verdwijnen.
Verschillende gebouwen staan te 'uoog te
boek. Zoo b.v. het stadhui», gebouwd in den
abnormaalsten tijd, welken men zich kau den
ken, eii de gammele rommel op ons abattoir,
welke nog niet geheel is afgeschreven.
Wij hebben geen openlijke reserves eu geen
stille van beteekenis.
Wat B. en W. daarop antwoorden in de Me
morie van BeantWoording, is liet belangrijk
ste van heel het stuk: zij zeggen lieelemaal
niets. Als struisvogels steken B. en W. het
hoofd in het zand. En dat „Sileutio maf, maf,"
zooals de heer Heijlcoop het noemde, kan kier
niets anders beteekenen dan een toestemmen.
Ook de bedrijven hebben geen reserve. Als
er wat verdiend wordt, zegt de gemeente da
delijk: hap, hap! Vooral voor liet gasbedrijf
acht spr. dit noodig, gezien de wijziging iu
het vervoer van gas over zeer groote afstan
den. In Duitschland brengt men het gas reeds
van (le kolenmijnen over een afstand zoo groot
als van onze mijnen naar Dordrecht.
Het college kan niets antwoorden, dan dat
de belastingen elders zwaarder zijn. Net als
Bietje, die met slechte cijfers thuis komt, zijn
vader ten antwoord geeft, dat buurman's
Jantje nog slechtere heeft.
Ie bezuinigen is er maar weinig. Overda
dig is de gemeente Rotterdam nooit beheerd.
Doch dit college bezuinigt ifiets. Men is tevre
den, dat de belasting niet verhoogd zal wor
den. Dit college, verloochent zijn sociaal-demo-
critisch bloed, door zijn uiterlijk van den
bourgeois satisfait."
Spr. wijst op het totaal overbodige instituut
van de woningbeurs, welke geld kost, maar
niemand van nut ls.
De tijden manen tot voorzichtigheid. De
middelenstaat wijst een achteruitgang aan, uit
gezonderd dan de opbrengst van de vermake
lijkheidsbelasting. Waarbij men evenwel reke
ning moet houden met de Nenijto. De scheep
vaart is belangrijk terug geloopen. Tal van
groote werken wachten ons:
Maar aan werkelijkheidszin ontbreekt het
ons al te veel. Men vergeet, dat als de 'finan
ciën niet in orde zijn, vooruitgang op elk ge
bied wordt tegen gehouden.
De VOORZITTER zegt overleg te hebben ge
pleegd met de senioren: bij de algemeene be
schouwingen zal, men ook houden de algemee
ne beschouwingen over de hoofdstukken, uit
gezonderd onderwijs en politie, waarover af
zonderlijke algemeene beschouwingen zullen
worden gehouden. Daarna zal dan dadelijk de
artikelsgewljze behandeling kunnen plaats
vinden. Deze regeling kan de zakelijkheid en
beknoptheid ten goede komen.
Aldus wordt besloten.
De heer KERSTEN (Staatlc. Ger.) begint
zijn begrootingsrede met ©en betuiging van
zijn onderdanigheid aan het gemeentebestuur
en levert dan een beschouwing over de waar
de van de gereformeerde belijdenis voor het
openbare leven. In de gereformeerde belijdenis
ls de vrijheid der natie geboren. Door de re
volutie, in Frankrijk ontstaan uit reactie te
gen den druk der kerk, is de invloed van de
reformatie verdwenen. Hoe langer hoe meer
wreekt zich het godsdienst-onderwijs op de
staatsscholen. Door het buitensluiten van de
Openbaring is het volk van zijn levensappen
afgesloten.
De vergadering wordt- hierna geschorst tot
des avonds half negen.
AVONnziTTING.
BEGROOTING II.
De heer KERSTEN (Ger. Staatlc.) vervolgt
zijn reu'e, Ons volk is in wezen gereformeerd.
De Katholieken leggen het er op toe ons volk
wederom onder Roomscbe tyrannie te brengen.
En ieder heeft den piicht niet alleen het onge
loof, maar ook het bijgeloof te bestrijden. En
volgens de Dordtsche Synode is de Roomscbe
Kerk niet de ware. Het eerstgeboorterecht van
ons volk (de bijbe! op school) werd verkocht
voor mannen- en vrouwenkiesrecht. Nu heeft
men gekregen een rechtsgelijkheid voor allen.
Hetgeen onze voorvaderen niet hebben gewild.
Het is onze taak liet Jesuitisme en de Maria-
vereering' te bestrijden.
De VOORZITTER; U is wel ver van de alge
meene beschouwingen af.
Wethouder DE JONG: Algemeen is bet wel
(hilariteit).
De heer KERSTEN: Toch wel, want de
cijfers van de begrooting staan onder Katho
lieke heerschappij!
Het bondgenootschap met Rome is een be-
leedigiug van het bloed onzer martelaren. De
coalitie gaat gelijken op een doorvoeren van
een Christendom boven geloofsverdeeldheid.
Van een handhaving der gereformeerde be
ginselen bij de Anti-Revolutionairen - merkt
spr. niets meer. Spr. wijst op een kermis in
Vreewijk, op de Nenijto. op een vliegfeest des
Zondags gehouden. Van eenig protest heeft spr,
niets gehoord. Op Zondag werd de Willemsbrug
hersteld!
Ondanks de lastercampagne van de A, R.
Rotterdammer ia zijn partij gegroeid.
De heer VAN BURINK: Men stemde op u,
omdat men dacht met dominee Kersten te doen
te hebben.
De VOORZITTER: Houd n de draad vast van
uw betoog," meneer Kersten!
De heer KERSTEN beklaagt er zich verder
over. dat hij nul op zijn rekwest 1. z. het
vloekverbod heeft gekregen.
De heer VAN BURINK: Over dat dansen op
Koninginnedag hebt ge nog niets gezegd!
De heer KERSTEN klaagt verder over het
vervolgen van vrouwen, die uit gewetensbe
zwaar op grond van den bijbel niet wilden
stemmen. Men heeft die vrouwen veroordeeld
alsof ze een misdaad begaan hadden.
Nogmaals protesteert spr. tegen den dwang
op werklieden uitgeoefend om des Zondags de
filters van de waterleiding schoon te maken.
In deze gemeente wordt de heiliging van üen
Zondag onvoldoende nagekomen. Dan maar
liever geen water leverantie aajn de buiten
gemeenten. Want de wet Gods gaat voor.
De heer STOLLE: En die mensöbm verge
ven met vuil water
De heer KERSTEN: Ook op tie gasfabrieken
mag op Zondag niet gewerkt worden, mis
schien kost dat meer. Moeten er eenige gas
houders worden bijgebouwd, dan geschiede dit
maar. Heeft men het in. Rijssen (Overijssel)
ook niet gedaan
Spr. dient een motie in, waarbij B. en W.
uitgenoodigd worden daartoe maatregelen te
treffen.
De heer VAN BURINK (C.P.) De oorlogs-
gifgasseu werden door uw mensehen wel op
Zondag gezegend
De VOORZITTER: Vervolg U rustig uw
rede i
De heer KERSTEN meent, dat ook voor de
electriciteit op Zondag niet gewerkt behoeft te
worden. De tram behoeft op Zondag niet te
rijden. Evenmin de autobussen. Ook de veren
leunnen wel worden stil gelegd. Spr. dient een
motie hiertoe in.
Spr. zou nog iets willen zeggen, maar weet
niet of hij het bij de algemeene beschouwingen
mag doen.
De VOORZITTER: Zegt U den zin dan kan
ik het beoordeelen.
De heer KERSTEN zegt het aantal agenten
niet te ruim te achten en den toestand der
posthuizen niet voldoende.
De VOORZITTER: Neen, dat behoort bij
deze algemeene beschouwingen niet.
De heer VAN BURINK: Welnee, laat de
agenten des Zondags thuis
De heer KERSTEN: Als de heeren zwijgen,
zal ik mijn rede vervolgen.
De VOORZITTER: Als U uw rede vervolgt,
luisteren zij wel. U hebt over gebrek aan aan
dacht niét te klagen.
De heer KERSTEN lveeft bewondering voor
liet werk van den wethouder voor maatschap
pelijk hulpbetoon. Maar volgeius de Armeu-
wet dient er geen onderscheid gemaakt te
worden tusschen werkloozeu©n armen. Ar-
moede is toch geen schande
De heer VAN BURINK: Neen, alleen ver
duiveld lastig.
De heer KERSTEN ziet niet in, waarom dat
onderscheid moet worden gemaakt. Ook op de
werklooz-en dient de Armenwet te worden toe
gepast. Wat komt er terecht van het toezicht,
den raad en den bijstand 0p de behoeftigen
bij de wenldoozenondereteuning De gemeente
mag slechts het strikt noodzakelijk levens
onderhoud geven.
De heer TER LAAN Het noodzakelijk le
vensonderhoud is bij de belastingen bepaald
op 800.
De heer VAN BURINK: 10 gulden per week.
De lieer KERSTEN: Ik geloof, dat dit er
niets mede te maken lieeft
De heer TER LAAN: Dat hebben wij toch
bepaald
De VOORZITTER: U behoeft geen college
te geven in de Armenwet.
De lieer KERSTENHet recht op onder
steuning kent de wet niet.
De heer VAN BURINK: Het recht op leven
toch wel.
De heer KERSTEN: Dat weet ik niet
De heer VAN BURINK: Dat is christelijk
De heer KERSTEN bepleit toepassing van
het Eiberfelder systeem, waarbij de stad in
wijkcolleges van armmeesters wordt verdeeld
en meer contact mogelijk is. Op den gemeen
telijken dienst kan clan veel bezuinigd worden.
De verzorging der armen is nu veel te massaal
geworden. Contact is er niet meer. Spr. 'heeft
gedacht aan ©en motie tot deze decentrali
satie; doch zal hiermede wachten tot het ant
woord van den wethouder.
Nog een ander bezwaar heeft spr. Het sub-
aidieeren van werkloozenkaeeen van vakver-
eenigfngen. welke zoo machtig worden, dat ze
elke staking glansrijk zouden winnen.
De beer TER LAAN: Daar U liet ons juist
om te doen.
De heer VAN BURINK: Hij kan zich nog
maar niet voorstellen, dat we in 1928 leven
De heer KERSTEN wenscht maatregelen ge
nomen te zien tegen de speculatie met gemeen
tegrond. Mem vraagt grond aan en tracht in
de veertien dagen bedenktijd den grond met
een zoet winstje van de hand te doen. Spr.
bepleit ten slotte den aauleg van een wandel
pad van Crooswijk naar Kralingen.
De heer dr. REESER (V. D.) zal het als
vertegenwoordiger van een kleine partij kort
maken.
Spr. wijst er op. u'at het laatste half jaar
veel vraagstukken zijn blijven liggen: .Hofplein,
Visclimark-t, Boschplau enz. en kan daarom niet
beamen, dat de regelmatige afdoening van de
zaken iu het college verzekerd is geweest. Na
zeven maanden is er aan den Hofdijk nog niets
gebeurd. Misschien is daar wel ©en reden toe!
De heer DE JONG: Een goede reden zelfs!
De lieer REESER: Maar men kan bij uitstel
Inslapen. Spr. hoopt, dat de voorzitter met
voortvarendheid de afdoening zal nastreven.
Spr. herinnert er aan, dat men hier niet
het Amsterdamsch voorbeeld heeft gevolgd om
bunkerschepen vrij te stellen van havengeld.
Op de Vondelingenplaat is thans een reusach
tig bunkerstation gebouwd, maar de gemeente
heeft daarin geen aandeel.
Spr. dient een motie in, waarbij B. en W.
worden uitgenoodigd met een voorstel te komen
tot vrijstelling der bunkerschepen van haven
geld'.
Do kwestie van de havengelden en die van
het stiikgoedverkeer hangen samen. Spr. heeft
nagerekend, wat men in Antwerpen, in Ham
burg en in Rotterdam aan havengeld betaalt.
Daarbij bleek, dat een transatlantische-iteiot van
7 A 8000 ton in Antwerpen betaalt 4.4 ct (of
3.7 ct) per lcub. nieter, in Hamburg 3.G cent,
in Rotterdam 5,4 cent. Een geregelde lijnboot
op kort traject van pl.m. 1500 ton iu Antwerpen
3.7 cent. na tien reizen 2.5 cent en daarna 1.8
cent; in Hamburg 3.6 cent, in Rotterdam 5.4
cent en 5 cent bij de dertiende reis. Ten slotte
een ballastschip in Antwerpen 4.4 cent (of 3.7
cent buiten de nokken), in Hamburg l.S cent
en in Rotterdam weer 5.4 cent.
De heer SCHOUTEN (A. R.begint zijn alge
meene beschouwingen mot den financieelen toe
stand der gemeente. Hetgeen B. en IV. daarover
zeggen in d-e memorie is een wel langademig
stuk. doch de cijfers, waar men iets aan heeft,
vindt men er niet in. Zoo vindt men over het
verlies op de hypothecaire vorderingen een
antwoord van een kolom. Maar het antwoord
staat er niet in.
De heer LüHRS: Dat. is d'e kunst.
De heer SCHOUTEN: Dan zeker de kunst
van den heer Lührs, welke we niet moeten
subsidieeren.
Spr. heeft bezwaar tegen het niet rekening
houden met deze verliezen bij de rente en
aflossing van de hiervoor aangegane leeniugen.
Nagegaau moet worden, welk standpunt daar
tegenover moet worden ingenomen, maar men
kan ze niet negeeren. Al reeds gedurende eenige
jaren heeft men ten laste van den gewonen
dienst gebracht a'e in die jaren geleden ver
liezen op de hypothecair vorbondc-n onderpan
den. Dit jaar is een zeer groot aantal van die
panden door aankoop of executie eigendom der
gemeente geworden. De Raad heeft hierover
een beslissing te nemen. En biertoe werden
inlichtingen gevraagd. Doch een antwoord werd
in do memorie niet gegeven.
Binnen niet al te langen tijd verwacht spr.
het rapport over de herziening dor havengelden,
opu'at de Raad een beslissing kan nemen na
deze voorlichting. Daarom acht spr. bet niet
goed, hetgeen de beer Reeser deed. Uit zijn
iacidenteele cijfers kunnen verkeerde en nadee-
Uge conclusies wora'en getrokken. Ilij had
voorzichtiger gehandeld zijn cijfers zoolang
voor zich te houden, opdat wellicht niet voor
de gemeente nadeelen daaruit zouden kunnen
voortvloeien om te spreken volgens den korte
lings de partij van den heer Reeser ontvallen
leider.
De heet' NIVARD; Met hem is de voorzichtig
heid ten* grave gedaald!
De heer SCHOUTEN acht a'e zakelijke be
drijf sbelasting in de praetijk geen goede belas
ting. Beter werkt volgens spr. de vermakelijk
heidsbelasting. Met die belasting is anders een
vermakelijke historie verbonden. De wethouder
heeft behoord tot hen, die voor eenige jaren
de vermakelijkheidsbelasting gehalveerd wilden
zien. De heer de Zeeuw heeft oucïe plunje.
De heev NIVARD: Die hij heeft afgelegd!
De heer HANEMAAYER: Een kast vol!
De heer SCHOUTEN: Hoewel de toenmalige
wethouder op grond der financiën zich tegen
die halveering verzette, moest volgens den heel
de Zeeuw de belasting toch gehalveerd worden.
.Nu hij verhuisd is op het stadhuis en wethouder
voor de financiën is geworden, wil hij van die
halveering niets meer weten.
Dit is de eerste vermakelijkheid.
Maar er is nog een vermakelijkheid. Om op
den Raad druk uit te oefenen ten behoeve van
die verlaging hebben de eigenaren der biosco
pen in 1923 op een suggestieve vraag van den
heer Heijkoop verklaard, bij de verkiezingen
het projectlea'oek te zullen gebruiken tegen de
tegenstanders der verlaging. Doch nu zijn de
verkiezingen weer achter den rug, ander3 zou
het projectiedoek tegen den heer de Zeeuw
gebruikt kunnen worden.
De zetelverandering beeft den lieer de Zeeuw
dus wel veranderd.
De heer DE JONG: Een doodgewoon llberaal-
tje geworden! (groote vroolijkheid).
De heer SCHOUTEN: En niet alleen op dit
gebied staat het zoo. Want hoe is zijn stand
punt thans tegenover een heele boel maatrege
len, waartegen liij zich eenige jaren zoo fel
verzette. Auders zoua'en we thans een begroo
ting moeten behandelen, welke er allerdroevigst
uitzag.
Het doet spr. aangenaam aan, dat de heer
de Zeeuw uit zijn vroegere fantasieën is geko
men tot een werkelijkheidszin, welke hem nu
een standpunt doet innemen als zijn voorganger
heeft ingenomen tegen den zin van den heer
de Zeeuw in. Spr. zou willen zeggen: geachte
wethouder, ga zoo door, doe het consequent,
dan kunnen we van u zeggen, dat ge een nog
solider financier dan uw partijgenoot Wlbaut
zijt geworden! (gelach).
Da heer VERHEUL (V. B.): Eere-doctor van
de Handels Hoogeschool! (hilariteit).
De heer SCHOUTEN wijst er op, dat de
positie van de gemeente niet zoo buitengewoon
gunstig is. Want de bedrijfstarieven zijn nog
veel te boog en er zijn verschillende factoren,
welke van invloed zijn op de gemeente-fhiHn-
ciën en niet zeker zoo gunstig zullen blijven.
Zoodat om het evenwicht te behouden, voor
zichtigheid geboden is. Er zijn» verschillende
belangrijke werken onder handen. waarvan
eerst na het afsluiten van de bouwrekening
de renten en aflossingen op de gewone begroo
ting zullen gaan drukken. Ook vele zooge
naamde productieve werken kunnen even zwaar
ghan drukken op volgende jaren. We hebban
reeds rekening te houden met de lasten, waar
mede b.v, de Zuider Ziekenhuisbouw op vol
gende begrootingen zal drukken.
Kortheidshalve zal spr. hierover niet verder
spreken. Spr. verwacht nu van B. eu W. het
antwoord, dat in de memorie niet is gegeven.
Hierna komt spr. op de beschouwingen van
den heer Kersten. Spr. gaat. er op in, omdat
men het van bepaalde zijde verkeerd zou kun
nen uitleggen. Gewoonte is liet niet elk jaar
in principieels theologische on politieke be
schouwingen te treden. Naar het spr. wil voor
komen, had de heer ICerston bij zijn bestrijding
van de A. R. zich moeten baseeren op zijn
beginselprogram cn zich moeten keeren tegen
het beginselprogram dor A. R. Over art. 38 van
de Ned. Geloofsbelijdenis laat zijn beginsel
program zich niet duidelijk uit. Niet op grond
slag van een geloofsbelijdenis, maar op grond-
van een politiek program dient men te dis
cussieeren.
Wil men de A. R. bestrijden, dan moet men
zich keeren tegen art. 3 en 4 van het A. R.
program van beginselen. Van haar eerste op
treden af in 1878 heeft de A. R. niet ten. volle
aanvaard voor het politieke leven den inhoud
van art. 36 der Ned. Geloofsbelijdenis. Volgens
dat art. 36 beeft de overheid den plicht om
desnoods met het zwaard de ketterij en den
valschen godsdienst tegen te gaan en het rijk
van den antichrist terneer te werpen.
Is de heer Kersten nu van oordeel, dat daarin
is te vinden een regel volgens God's woord,
welke in het politieke leven thans is door te
voeren?
Neem aan dat de Staatk. Ger. Partij hier
bezette 23 zetels, zou dun de overheid op haar
territoir in staat zijn ketterij en valschen gods
dienst met het zwaard tegen te gaan en het
rijk van den antichrist terneer te werpen?
Alles wat gereformeerd is, moet men bezien
in het licht van den tijd. In welken tijd is art.
36 der Ned. Geloofsbelijdenis in het leven ge
roepen? Luther en Calvijn wilden geen kerk
naast de bestaande kerk, maar de reformatie
van heel de kerk, en streefden dus naar één
Kerk voor heel het volk. Maar dat is niet
geslaagd. De te reformeeren kerk is gebleven.
En daarnaast kwam de reformatie-kerk en
daarnaast vele richtingen in die kerk.
Heel spoedig na de reformatie is die opvat
ting dan ook veranderd. In den tijd, dat onze
gereformeerde vaderen de macht bezaten, is de
tolerantie reeds toegepast, zijn Roomscbe ker
ken gebleven, is de gedeeldheid in het protes
tantisme geduld.
Reeds in den tijd van de „Gereformeerde
Vaderen" hebben reeds de dragers dier ge
dachte als Voetius en Poleander den eisch van
art. 36 praetiscli laten vallen. Wenscht cle heer
Kersten art, 36 te lezen buiten het historisch
verband, dan is er maar één weg voor hem:
dat de overheid partij kieze voor één godsdienst
en met het zwaard dien godsdienst het volk
oplegge. Niet alle gereformeerden meenen met
hem, dat dit een eisch is van God's woord.
Hoe onvruchtbaar zou het radicale standpunt
van den heer Kersten zijn? Men zou het eigen
beginsel absoluut berooven van ©enigen invloed
op den gang van zaken in het gemeentebestuur.
Men zou overal tegen moeten zijn, als men iet
voor de voile honderd procent zijn beginsel
ziet toegepast.
Spr. is van oordeel, dat, waar gewerkt kan
worden in de goede richting van het goede
begiösel, meegewerkt mag worden.
Ten slotte wijst spr. den heer Kersten er op.
dat zijn strijd tegen de Anti-Revolutionaire
Partij slecltes neerkomt op een verzwakking
van het groote beginsel, waarvoor ook de lieer
Kersten zegt te strijden.
De vergadering werd hierna geschorst tot
hedenmiddag.
DE ZWEEDSCHE LUISTERAARS HEBBEN
GENOEG VAN JAZZ-MUZIKK.
De Zweedsche luisteraars hebben genoeg vau
Jazzmuziek en wenaclien meer volkswijsjes, boe-
renwalsen en harmonica-deuntjes in de pro
gramma's opgenomen te zien.
Dit is gebleken uit de resultaten van een
groot referendum onder de luisteraars, dat
eenigen tijd geleden door de Zweedsclie Post
administratie was georganiseerd.
Volgens een mededeeling van den hfer J.
Rabe, programmaleider van den Zweetlscheii
Omroep, vraagt meer dan 70 pet. van de luiste
raars of een vermindering van Jazzmuziek, or
in het geheel geen Jazzmuziek, terwijl slechts
4.2 pet. om vermeerdering vraagt. Aan den
anderen kant wenschen deze luisteraars op
10 procent na meer volkswijsjes of althans
amusementsmuziek van dit gehalté in de pro
gramma's opgenomen.
Ook symphonie-uitvoeringen waren niet iu
trek bij de luisteraars. Een en veertig procent
stemde voor vermindering, terwijl 17.6 pet. voor
algeheele afschaffing pleitte. Hetzelfde is bet
geval met kamermuziek, viool- en pianosoli
enz., hetgeen 30 pet. niet zoo veel rfieer wenscht
te hooren, terwijl vijf procent om totale af
schaffing verzoekt.
Korte opmerkingen over dagelijksche gebeur
tenissen daareutegeu, vielen algemeen in deti
smaak. Niet minder dan 98 pet. der luisteraars
wensebte hier meer van in de programma's
opgenomen te zien.
Militaire muziek is blijkens bet referendum
ook zeer gezien bij de Zweedsche luisteraars.
Twee en veertig procent vraagt om meer, 1.5
pet. om heelemaal geen en de rest is tevreden.
Den radio-enthousiasten werd ook gelegen
heid gegeven, om liun voorkeur kenbaar te
maken omtrent de onderwerpen, waarover zij
lezingen of voordrachten wenschten. 10.824 wil
den meer aardrijkskundige voordrachten en
reisbeschrijvingen, 5822 geschiedenis, 2832 lil»,
ratuur en 1921 kunst-onderricht.
