Woensdag 21 November 1928
Tweede Blad
Pagina 1
t HET WIJWATERBAKJE.
t STERK!
STAATSRAAD W. COOL t
EEN R. K. ARBEIDERSBANK
DE GEESTELIJK ADVISEUR
VAN SOBRÏëTAS.
MGR. PROF. PR. HOOGVELD BENOEMD
beschonken thuisgekomen
TMA' ONEER C'jRRËSPONDENI IN ITALIË onn-iugeu wij ten aaniai opnamen van -10
uitbarsting Tan de Etna Hoe de lava binnen een kwartier tijds zelfs een geheel huls
doet ve rdwijnen
Mr. P. J. Troelstra, de oude leider
van de Nederlandsche S. D. A. P., gebruikt
den levenstijd die 'hem rest om zijn herinne
ringen te boek te stellen.
Verlamming tengevolge van een beroerte
heeft het den werkzamen man onmogelijk
gemaakt zelf te schrijven: het laatste deel
van Troelstra's levensverhaal is uit zijn
mond door anderen opgeschreven
Troelstra hecht er aan te verklaren geen
godsdiensthater té zijn geweest; hij schijnt
altijd gemeend te hebben, dat men het met
den godsdienst wel op een of andere wijze
klaar zou spelen indien de menschen maar
eerst georganiseerd waren in de roodc partij.
Iioe hij het aanlegde om geloovige men
schen in zijn beweging te krijgen, vertelt hij
zelf en zoo deelt hij ook mee, hoe hij in de
eerste jaren van zijn propaganda-werk te
Utrecht in aanraking kwam met het gezin
van een arbeider, die door en door Katholiek
was. „Om hem is tusschen den klerus
en mij een langen strijd gevoerd; vooral de
vrouw werd bestookt".
De wijze waarop mi'. Troelstra spreekt"
over de Kerk, die tracht haar kinderen te
bewaren is niet erg sympathiek, maar van
belang is: het einde der historie te vernemen.
Troelstra had blijkbaar nog het meeste werk
met de vrouw. „Als ik bij haar thuis kwam
vertelt hij, „kon ik aan het wijwaterbakje
zien hoe het er mee stond. Eerst had dat
bakje midden in de kamer gehangen; een
tijd later vernam ik van haar man, dat het
naar de bedstee was verhuisd en tenslotte
werd mij meegedeeld, dat het spoorloos was
verdwenen".
De anti-revolutionaire „Standaard" was
getroffen door deze passage en noemde het
„treffende symboliek".
„Het Volk" vertelt nu, „dat de verdwijning
Van het wij waterbakje slechts een socialis
tisch toeken worden kon, wijl de Kerk het
Wij waterbakje tot, anti-socialistisch teeken
Verklaard had".
Natuurlijk is dat een flauw uitvluchtje
Van het soc.-dem. blad. Hot is toch duidelijk,
ttat de pogingen van Troelstra om den man
Uit Utrecht socialist te maken, tot. gevolg
moesten hebben, dat diens geloof er aan
ging. Het is nog nooit vertoond, dat iemand
socialist werd en wijwater bleef gebruiken.
Het wijwater is niet anti-socialistisch maar
het socialisme kan niet tegen wijwater.
De man uit Utrecht en zijn gezin werden
er het slachtoffer van en Troelstra s ver
haaltje is leerrijk.
De Duitsclu: sociaal-democraten hebben
bare dagen achter den rug. Zij zaten in hun
maag met den bouw van een nieuwen
pantserkruiser, die in den ouden Rijksdag
beslist was. De nieuwe Duitsche regeering,
met den sociaaldemoeratlschen rijkskanse
lier aan het. hoofd, had op 10 Augustus 1.1
öe noodige uitvoeringsmaatregelen voor
dezen kruiserbouw goedgekeurd. Dat werd
gevaarlijk voor de socialisten, want tijdens
de verkiezingen hadden zij scherp geageerd
"tegen den kruiserbouw en nu ging hun eigen,
inmiddels rijkskanselier geworden, partijlei
der den kruiser bouwen!
Er ontstond beweging in de roode rijen,
die bang werden voor de agitatie der com-
munisten. En de sociaal-dcmoci aten zouden
in den rijksdag voorstellen den bouw stop
'te zetten. Maar als dit gebeurde dreigde er
een kabinetscrisis te ontstaan.
En toen gebeurde het ongelooflijke: om de
regeering te redden, besloten de de
mocraten dezen keer tegen het socialistisch
voorstel te stemmen. Zij waren zelf ook tegen
'den bouw, maar wilden een regeeringscrisis
.voorkomen. Het Centrum, dat nooit tegen
den bouw was geweest, behoefde zich niet
- om te keeren. Maar de roode heeren konden
nu een grooten mond opzetten en den marte
laar spelen.
De soc.-dem. pers is- zelfs nog zóó bru
taal net te doen of ze" boos is, dat andere
partijen tegen htm voorstel stemden. Juist
daardoor werd de huidige politieke samen
werking behouden, de regeering voor zelf
moord bewaard en het land niet. prijs ge
geven aan een nieuwe crisis.
Dit zeldzame staaltje toont den volkomen
onbetrouwbaren aard der sociaal-democra
ten. Alleen hun partij is in staat zoo te
In den ouderdom v.au SO jaar is gisteren te
's-Gfaivemthage overleden liet lid van den Raad
van State-gep. luitenant-generaal Wouter Cool,
cmd-niLuister van Oorlog.
Zoo 'ooit dan kan van dezen hoogstbek waaien
militair en staatsman gezegd worden, dat liij
in bet harnas is overleden.
Want gisterochtend is d.e tl4x11c ont
slapene voornemens geweest zich naar het
gebouw van den Raad van State te begeven,
toen een plotseling ingetreden ongesteldheid
een eind maakte aan zijn werkzaam leven.
In de vergadering van den Raad van State
herdacht.
In d'e vergadering van den Raad van State
van gisterenmiddag heeft de vice-president
eenige hartelijke woorden gewijd aan de nage
dachtenis van wijlen Staatsraad W. Cool, van
wiens overlijden even vóór den aanvang van
's Raads vergadering bericht ontvangen wa3.
BIJ EEN NACHTELIJKE AANRIJDING
HET SLACHTOFFER LATEN^ LIGGEN.
Verdachte tot 1000.— boete veroordeeld.
W. O., 40 jaar, chauffeur bij burgemeester H.
te Sch. (N.B.) stond op 13 November j.h voor
de Arnhemsche Rechtbank tereokt terzake van
het feit, dat hij op B November 1927 's avonds
laat op den Rijksweg NijmegenNeerasselt
zekeren K. heeft aangereden met een auto,
waarin gezeten waren de burgemeester, diens
echtgenoot© en dochter.
K. reed op een motor.
Verd. reed links van den weg en wa3 schuld
van de aanrijding. Na de aanrijding zijn de in
zittenden uit den auto gestapt en hebben naar
ket slachtoffer niet omgezien, terwijl IC. met
gebroken been, en ernstige hoofdwonden langs
den weg lag. Een jaar later was het slacht
offer nog niet hersteld.
Het O.M. eischte tegen den chauffeur, die
wettelijk alleen aansprakelijk was voor de
aanrijding zoowel als voor het in onbezorgden
toestand achterlaten van het slachtoffer, drie
maanden gevangenisstraf.
De Rechtbank, gisteren in deze zaak uitspraak
doende, veroordeelde verd. tot 1000.boete,
subsidiair GO dagen hechtenis.
DE 5000STE, DIE GEEN 3000STE WAS
Al het kind van dc rekening op zijn
eersten levensdag-
NIEUWE MOEILIJKHEDEN EN EEN
ONPRETTIGE VERRASSING.
Het grensdorp Goirle (N.B.) heeft zijn 5000en
inwoner gehoekt.
Het was er wat trotsck op. Dat bleek vol
doende uit het feit, dat het gemeentebestuur
een spaarbankboekje van 50 disponibel stelde
en van particuliere zijden de cadeaux in grooten
getale binnenkwamen.
Maar nu heeft zich een merkwaardig geval
voorgedaan meldt de „N. Venl. Crt."
De gelukkige vader van het kind, dat de
5000e bleek te zijn, is een kantoorbediende.
Dezen zijn dan ook de cadeaux overhandigd.
Maar nauwelijks had hij het gemeentehuis ver
laten of er Vervoegde zich een andere vader,
die een kind kwam aangeven, dateerder
geboren was dan de spruit van den kantoor
bediende.
Helaas, hij zag het fortuin langs zijn neus
voorbijgaan. Immers, men telt eerst dan tot de
bevolking, wanneer men officieel op den Burg.
Stand is ingeschreven.
En zoo kan het dan ook gebeuren, dat de fei
telijke 5000ste, officieel de 5000ste niet is.
schacheren met beginselen eri andere par
tijen te laten opdraaien voor hun fouten.
Dat kan „hoogè" politiek zijn, maar het is
er dan een v.an zeer bedenkelijke soort en
het lijkt wel liéél sterk zich op zulle een han
delwijze ook nog te verheffen. De „bewustcn"
slikken echter blijkbaar alles.
DE BONDEN EN INSTELLINGEN VAN
HET R. K. W. V. MOETEN IN EEN
ONAFHANKELIJKE POSITIE
KUNNEN VERKEEREN
Grootsch plan van 't R, K. Werkliedenverbond
MOREELE EN MATERIEELE
VOORDEELEN
Naar wij vernemen zal op de 12 en 13 De
cember a.s. te houden najaarsvergadering van
het R.K. Werkliedenverbond een voorstel ter.
tafel komen, tot oprichting van een bank, ge
naamd „De Nederlandsche Arbeidersfoank" en
om iri het maatschappelijk kapitaal dèel te ne
men met 'een bedrag van maximum 10.000
nominaal.
Aan de toelichting oütieenen wij:
In den ring dér instellingen van het Ver
bond ontbreekt nog ééne, zonder welker aan-'
wezigheld datgene, wat de beweging met hare,
instellingen vooral beoogt, volgens bet bestuur
eigenlijk niet bereikt is of bereikt kan worden.
Zoolang immers ontbreekt bet eigen instituut
der Arbeidersbeweging, waardoor de Bonden
en de Instellingen op den duur in staat zijn
zich op bun beurt een volkomen onafhankelijke
positie te verschaffen, zoolang kan z.i. het ge
stelde doel onmogelijk worden bereikt.
In die leemte wil men trachten te voorzien
door het in 't leven roepen van een Arbeiders-
bank, als in bovenstaand voorstel bedoeld.
Deze instelling zal met de andere instellin
gen dit gemeen hebben, dat zij naast moeilijk
genoeg te waardeeren moreele voordeeion, aan
de beweging tevens beduidende materieels
voordeelen kan bezorgen.
Door de afhankelijkheid der Bonden en In
stellingen van bulten de beweging staande ban
ken kan de Arbeidersbeweging als zoodanig op
den duur volgens het bestuur in de vervulling
van hare taak ten zeerste worden belemmerd
en de waarschijnlijkheid daarvan wordt er niet
minder op door de ontwikkeling, die met vrij
groote zekerheid het bankwezen nemen zal.
Werd tot nog toe het economisch leven vrijwel
door het bankwezen beheerscht eu moest dat
funest werken op de positie der arbeiders, nu
Z.i. de industrie zich aan de groot-banken gaat
ontworstelen door zelf banken op te richten,
dreigt de positie van de Arbeidersbeweging er
niet behaaglijker op te worden.
Ligt hierin reeds een voldoende prikkel om
ook hier op dit terrein tot zelfhulp over te gaan
daarnaast staan volgens het bestuur do mate
rieel© voordeelen.
In de beweging worden jaarlijks honderddui
zenden guldens in fondsen belegd, moet ieder
jaar voor meer dan een kwart millioen aan
coupons worden verzilverd, telken jare een
belangrijk bedrag aan uitgelote fondsen wor
den gelost en deze bedragen nemen voortdu
rend in omvang toe.
Deze transacties brengen financieel© baten
met zich, welke nu, door het gebruik maken
van buiten de beweging staande instellingen,
voor de beweging verloren gaan.
Het Verbondsbestuur wil nu een Naamlooze
Vennootschap in het leren roepen, waarvan
aandeelhouders zouden kunnen zijn:
1. Het Verbond; 2. De aangesloten Boaden;
3. Concordia; 4. Herwonnen Levenskracht; 5.
De Centrale Volksbank; G. De Centrale Spaar
bank van den Utrechtschen Dloc. Bond; 7. De
Volksbank van den Limburgschen Diocesanen
Bond; 8. De Federatie der Diocesane Coöpera
tieve Bonden; 9. Dé Eigen Drukkerij; 10. Ver
schillende coöperaties.
Het begin moet z.i. zeer eenvoudig zijn. Voor-
loopig ware het wellicht voldoende, dat de bank
zich bepaalde tot het verrichten der bovenge
noemde transacties en naarmate het vertrou
wen groeit, zou de werkingssfeer kunnen wor
den uitgebreid, binnen zoodanige statutaire
waarborgen, dat gevaarlijke manupulatles ab
soluut zijn uitgesloten.
Het maatschappelijk kapitaal zou kunnen
worden gesteld op 250.900. Van deze 250.000
behoeft bij de oprichting slechts 1/5, dus
50.000, te worden geplaatst, op welk geplaatst
kapitaal dan een storting van slechts 10 pet.
of 5000 noodzakeijk is.
Een definitieve regeling omtrent verdeeling
der aandeelen van het opriohterskapitaal zal
slechts kunnen geschieden, nadat het aantal
deelnemers en de door dezen toegezegde bedra
gen van deelname, bekend zijn.
Wie Mgr. Ariëns opvolgt
Als opvolger van Mgr. Alphons Ariëns is
door Z. D. H. Mgr. H. van de Wetering tot
geestelijk-adviseur van Sobriëfcas, Federatie van
R. K. Diocesane Bonden tot bevordering der
Gkristeiiike matigheid en tot bestrijding van
het alcoholisme, benoemd Mgr. prol, dr. J. H.
i Hoogveld, rector magnificus der Keizer Karel-
Uaiversiteiiit te Nijmegen.
Vrouw en buren de tlupen van een
woeste bui
POLITIE EN DOKTER MOESTEN DE ZAAK
IN ORDS BRENGEN.
Te Tiuallinge onder de gemeente Baflo heeft
een ernstige vechtpartij plaats gehad. Een
zekere P. ter M. was beschonken thuis geko
men. Zijn vrouw maakte hem hiervan een ver-
Wijt, waarop ter M. zoo kwaad werd, dat hij zijn
vrouw te lijf ging en haar afranselde. De oude
vader van ter M., die bij hem inwoont, ging
liulp roepen bij de buren, uitroepende: ,,P. wil
zijn vrouw vermoorden!" Eenige jonge man
nen kwamen ter hulp, doch nauwelijks waren
zij aan de deur van ter M. gekomen, of deze
verscheen met "een groot slagersmes, waarmee
hij als een bezetene om zich heen sl-oeg, waar
door een zekere M. P- aan den pols ernstig werd
gewond, evenals R. v. O. Deze laatste wond zich
hierover zoo op, dat liij ter M. met een tang
ging afranselen, waardoor deze verschillende
gapende wonden aan zijn hoofd kreeg. Onmid
dellijk werd de hulp der politie en van den dok
ter ingeroepen, die dadelijk verschenen. Na van
half acht tot tien uur des avonds met de ge
wonden bezig 'te zijn geweest om deze tc ver
binden, was intusscken de kalpnte onder de in
gezetenen van liet anders rustige dorpje -weer
ingetreden. Proces-verbaal werd opgemaakt.
MILITAIREN AANGEVALLEN IN iNDIë
Vijf gewonden.
DE AANVALLER WERD GEDOOD.
IvOTA RADJA, 20 November (ANETA).
Een onbekende Atjeher heeft een parang tij
dens schietwedstrijden op liet echietterrein
d,e militairen aangevallen. Een korporaal, een
muzikant en drie anderen werden gewond en
moesten naar het hospitaal worden vervoerd.
De Atjeher werd door klewaughouweu ge
dood.
MISHANDELING VAN EEN STUDENT
DOOR DE POLITIE
De uitspraak in hooger beroep.
Het Amsterdamsehe Gerechtshof heeft giste
l-en arrest gewezen-in de zaak tegen de twee Am-
sterdanische agenten van politie, v. d. H. en
V. d, P. in hooger beroep waren gegaan van
het vonnis van de Vierde Kamer der Recht
bank, waarbij zij, wegens mishandeling Van
een student met een gummistok waren ver
oordeeld en wel v. d. H, tot één en v. d. P.
tot drie maanden gevangenisstraf.
De procureur-generaal had bevestiging van
dit vonnis gevraagd.
Het Hof overwoog ten aanzien van v. d. H.
dat het ten laste gelegde niet wettig en over
tuigend was bewezen en sprak hem vrij.
Wat V. d. P. betreft, overwoog het Hof, dat
omtrent dezen persoon gunstige inlichtingen
zijn ontvangen, voorts dat is komen vast te
staan, dat de houding der studenten in hooge
nutte prikkelend heeft gewerkt. Een en ander-
gaf 'net Hot aauleiding v. d. P. te veroordee-
len tot 3 maanden voorwaardelijke gevange
nisstraf met een proeftijd van drie jaren.
POGING TOT DOODSLAG
Liefde in het spel
Voor de rechtbank te Maastricht heeft te
recht gestaan O. J. H. een Belg, oud 30 jaar,
mijnwerker te Kerkrade, ter zake van poging
tot doodslag, gepleegd in den uaoht van 30
September op 1 October. De oorzaak was een
liefdesdrama. Een marechaussee was tijdig tus-
sckeubeide gekomen en liad verdachte de re
volver uit de hand geslagen.
Eisch: 2 jaar gevangenisstraf.
MELKVERVALSCH1NG.
De Zesde Kamer der Rechtbank te Amster
dam heeft gisteren bevestigd het vonnis van
den Kantonrechter, waarbij een Amsterdamsche
melkslijter wegens melkvervalsehing was ver
oordeeld tot 299 boete, subs. 20 dagen hech
tenis.
GELEGENHEID TOT HAZARDSPEL
Wegens het gelegenheid geven tot hazard
spel', resp. medeplichtigheid daaraan, heeft het
O.M, bij de Haagacbe Rechtbank tegen J. A.
K. en B. J. G. leder 29 boete subs 20 dagen
hechtenis geëisoht.
Verdachten hadden in het café van den eersten
verdachte een automaat geplaatst waarbij men
door het zetten van een penning van 10 cent
op een bepaalde kleur en vervolgens door aan
een handle te trekken en kaas had 'n penning
ter waarde van 20 of 30 ceut te winnen, zoo
de automaat dezelfde kleur aanwees, waarop
men ge^et bad. De speler zelf kon daarbij geen
overwegenden invloed op het beloop van het
spel uitoefenen
DIEFSTALLEN TE UTRECHT
En zaken doen in Amsterdam
Voor de Utreclitsclhe rechtbank heeft gisteren
terecht gestaan de 28-jarige Utreclitsche mon«
fceur J. A. van I., verdacht van verschillende
diefstallen van geld en fietsen te Utrecht ge
pleegd. Hij was in het bijzonder geoefend om
met valsche sleutels des nachts of des avonds
laat ia een of ander perceel te sluipen.
Verdachte begaf zich telkens met het ge-
stolene naar Amsterdam, waar hij het verkocht
of beleende. Hij bekende alles.
Het O. M. vroeg een gevangenisstraf van één
jaar en zes maanden.
Uitspraak 4 December a.s.
ERNSTIGE VERDUISTERING
Een jonge man in een gewichtige functie
zonder controle
Voor de Utreclitsche rechtbank heeft terecht
gestaan d,e 20-jar'igo kantoorbediende J. Th.
C. te Zeist, die boekhouder was bij de firma'
Van Z. Verdachte moest bij afwezigheid van
den patroon gelden in ontvangst nemen en
daarvoor kwijting verleeneu. Er was spoedig
1000 tekort en met een bedrag van ruim
1S00, dat aan betaalde rekeningen was bin
nengekomen, ging hij op stap. In een paar
dagen braakt hij het geld in cabarets te Am
sterdam, Utrecht en Brussel er door en toen
hij te Zeiist terugkeerde, werd hij aangehouden
Geëisoht werd negen maanden gevangenis
straf, niet aftrek der voorlooplge hechtenis.
VERDUISTERING EN VERVALSCHING
Een bedrag van meer dan 10.000
De politie te Breda arresteerde zekeren B.,
kantoorbediende bij „de Nederlanden van 1845"
aldaar. B. wordt verdacht van verduistering
van een vrij aanzienlijk bedrag; men spreekt
van 10.000. De vervalsehingen der boeken
moeten over eenige jaren loopen.
OVERTREDING DER JACHTWET
Een pachter veroordeeld
Gistermiddag heeft de Kantonrechter te Goor
uitspraak gedaan in de rechtzaak tegen een
pachter te Holten, wïen overtreding der jacht,
wet ten laste was gelegd, daar hij op zijn land
eenige (hazen, die in een strik waren geraakt,
gedood had. Hij veroordeelde den verdachte tot
een boete van 40 gulden of 40 dagen hechtenis
met teruggave van het ln beslag genomen gaas
en verbeurdverklaring en vernietiging va.n de
inbeslag genomen fuiken.
AUTO OVER DEN KOP,
Onverwacht op de remmen getrapt
Te Santpoort is een auto, toebehoorende aan
den heer v. d. S. te Bennebroek, over den kop
geslagen. De heer v. d. S. zat naast den chauf
feur eu was op weg naar den Helder. De heer
v. d. S. waarschuwde den chauffeur, dat zij
aan het einde van den asfaltweg waren geko
men. Door deze onverwachte waarschuwing1
trapte de chauffeur op de remmen, waardoor
de auto slipte, een halven slag omdraaide en
over den kop sloeg. De heer v. d. S. brak zijn
linkerarm.
.VAM DE ETN A-U IT BARST IN G. Een zieke kan nog juist op tijd uit een reeds instortend
huis worden gered
(SToyi&iE B-dó Hl>Oi'Terwijl, vóór hun oogeu, liet vloeiende Etna-vuur alles verteert
wat een monschenleven van noesten vlijt heeft opgebouwd.
