brutale roofmoord
Vrijdag 17 Mei 1929
Tweeds Blad
t HERSENLOOS
EN HARTELOOS.
Pagina 1
l KEIEN!
DE SPREKENDS FILM
COMMANDANT LEGER IN
NED.-INDIë
ONTPLOFFING IN EEN
VUURWERKFABRIEK
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN
RADIO EN VOLKENBOND
DOOR DEN TREIN OVERREDEN
AUTO DOOR EEN TREIN
GEGREPEN
VERDRONKEN.
den Haag de
plaats, die het
Er had deze week in
■verschrikkelijke misdaad
leven kostte aan een meisje en het leven
brak van den jongeman, die als een wilde
man het revolver hanteerde.
Verschillende Nederlandsche bladen
drijven de sensatie-zucht zoover, dat zij
Zich niel ontzien hebben, onmiddellijk het
portret te laten afdrukken van den gear
resteerde, die, naar verluidt, zijn misdaad
bekend heeft.
De sor-dem. „Voorwaarts", die niet vies
is van sensatie, biedt een portret aan in
extra-groot formaat.
Denkende menschen zullen toch moeten
toegeven, dat deze journalistiek van alle
verstand gespeend is. Welk motief is er
toch om den ongelukkigen misdadiger in
de krant te zetten als een soort held of
beroemd wezen? En, zou hij er zelf wel op
gesteld zijn?
Wie hierover denkt, begrijpt ook het har-
telooze van dit soort journalistiek.
Bij al het leed dat door de misdaad van
een uit zijn evenwicht geslagen jongen,
over huisgenooten en familie is gebracht,
slaat zulk een portret, dat zonder eenige
reden werd afgedrukt in duizenden kran
ten, nieuwe wonden.
Gelukkig kan er hier krachtig wordt op
getreden daar de wet het afdrukken van
foto's, zonder verlof, verbiedt. Wij hopen,
voor den goeden naam van onze pers en
ter voorkoming van meer zulke staaltjes,
dat inderdaad opgetreden worden zal.
Luit.generaal H. L. La Lau eervol ontslagen
GENERAAL-MAJOOR H. A. CRAMER TOT
ZIJN OPVOLGER BENOEMD
Bij Kon. besluit is, met ingang van 2 October
1929, aan den luitenant-generaal, commandant
van het leger en hoofd van het Departement
van Oorlog in Ned.-Indië, H. L La Lau, cp zijn
verzoek, wegens volbrachten diensttüd, eervol
ontslag verleend, onder dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten, door hem aan den
Lande bewezen;
is benoemd tot luitenant-generaal, comman
dant van het leger en hoofd van het Departe
ment van Oorlog in Ned.-Tndië, de generaal-
majoor van voormeld leger H. A. Cramer.
HET MOEILIJKE VERKEER.
BEZORGDHEID VAN DEN HEER BRA AT
Invoering van een uniforme regeling
overwogen
Op de vragen van den heer Braat betreffende
invoering van uniforme verkeersregelen hier
te lande, heeft de heer van der Vegte, Minister
van Waterstaat het volgende geantwoord:
De socialistische bladen hebben vol ge
staan met opgetogen beschrijvingen van het
1 Mei-feest, dat althans in ons land, waar
geen socialisten regeeren, nog gevierd kan
worden.
Maar dat het, zooals hef hier gevierd
werd, bij alle socialisten in den smaak is
gevallen, kan niet worden gezegd.
Schrijvend over de, ook draadloos uitge
zonden soralistische Mei-vergadering in de
Haarlemsche concertzaal, constateert „De
Socialist":
Wat we kregen was niet de beste,
maar de slechtste soort van cabaret-kunst.
Ons werd in walgelijk sentimenteele
liedjes voorgehouden dat tevredenheid de
grootste schat is, dat een arbeider ook een
heel net man kan zijn al draagt hij een
smerig jasje (dit moest vermoedelijk „so
cialisme" voorstellen), we kregen de ziele-
smarten van leegloopende bourgeotsdame-
tjes voor ons uitgejammerd, afgewisseld
met geestigheden over schoonmoeders en
belastingen, dappere bespottingen van den
Duitschen keizter men durft, nu hij in
Doorn zit en een liedje op Foch dat
goed anti-militaristisch bedoeld, maar erg
grof en smakeloos was. En tusschen dit
alles in brachten geestige conferenciers ons
al de bittertafel-moppen die ze gewoon
zijn te dcbiteeren voor de dames en heeren
van de kleine bourgeoisie die de cabarets
bezoeken om eens lekker geprikkeld te
Worden, vooral sexueel natuurlijk.
Zeker, er waren ook een paar niet on
aardige liedjes, en er was een dans van
E'sa Datikmeijer, dat tot een heel andere
sfeer behoorde, maar le hoofdzaak was,
dat andere, het platte, schuine, grove,
walgelijke, dat gegeven werd voor een zaal
vol met menschen, die nog maar al te zeer
gewoon zijn zich te voeden men den afval
der kapitalistische cultuur.
Juist zulke menschen moeten we wat
anders geven.
En onze jeugdbeweging, die daar was,
moeien we die zooiets aanbieden?
En de luisteraars in het land? En de
vijand, die het grinnekend aanhoort?
Daar zat de socialistische beweging aan
den feestdisch. En ze at afval van den
afval der kapitalistische wereld.
En wij zaten ons te schamen en te erge
ren.
In de gemeente Rotterdam wordt, bij wijze
van proef, op een tweetal zeer drukke verkeers
punten in de binnenstad gebruik gemaakt van
liahtteekens tot regeling van bet verkeer. Hef
is niet onmogelijk, dat autobestuurders, die
deze lichtteekens voor de eerste maal tegenkj-
men, zich eenige inspanning zullen moeten go-
troosten om de beteekenis te begrijpen. Met het
oog hierop wordt door de gemeente Rotterdam
het invoeren van een gemakkelijker te begrijpen
stelsel overwogen.
De vraag, of het wensohelijk is een uniforme
verkeersregeling in te voeren, en, zoo ja, welke,
wordt thans overwogen door de oommissie in'
zake herziening van de wettelijke bepalingen
■betreffende-bet motor- en rijwielverkeer. In af
wachting van het verslag van de commissie,
meent de ondergeteekende omtrent deze vraag
zijn oordeel te moeten voorbehouden.
Het ligt, naar 't oordeel van den ondergetee
kende, niat op den weg der Regeering, om in-
tussohen aan alle auto- en motorbestuurders een
boekje te verstrekken, waarin uitlegging van
de verschillende in gebruik zijnde lichtteekens
wordt gegeven.
EEN OUDE VROUW OM HET LEVEN
GEBRACHT
Met een riem om den hals en met gebonden
handen in de kamer gevonden
Donderdagmorgen tusschen 9 en 12 uur heeft
in den Buitendijkschen Buitenveldertschen
Polder te Nieuwer Amstei een brutale roof
moord plaats gehad. In genoemden polder
woont In een eenzaam gelegen arbeidershuisje
de 66-jarige weduwe J. Gerekink geb. Wesse-
ling. Het huisje is gelegen aan de Nieuwe
Meerlaan 2. Het oudje werd Donderdagmorgen
geworgd in hare woning gevonden. Om haar
hals was een riem vastgesnoerd. Alles In de
woning was overhoop gehaald, zoodat hier
roof blijkbaar de drijfveer is geweest. Uit een
kast wordt een bedrag aan geld vermist.
Donderdagmiddag arriveerde het parket uit
Amsterdam op de plaats van de misdaad als
mede de Politie-scheikundige Van Ledden Hul
sebosch.
De misdaad verwekte in de gemeente Nieu-
wer-Amstel. waar bijna iedereen het oudje ken
de, groote ontroering. Ook de burgemeester
van Nieuwer-Amstel was in zijne kwaliteit van
hulp-officier van justitie ter plaatse aanwezig.
Twee verdachten aangehouden
Nadier meldt men ons:
Het perceel Nieuwe Meerlaan, no. 2, is een
kleine boerderij, die bewoond wordt door den
heer Hoogeveen. Bij hem in woont de 66-jarige
juffr. G„ die voor hem de huishouding waar
neemt.
H. was tegen half tien gisterenmorgen naar
het gemeentehuis gegaan, om belasting te be
talen. Bij zijn terugkomst vond hij juffr. G.
in de woonkamer op den vloer liggen, met een
riem om den hals en met gebonden handen.
Ben ontooden geneesheer kon geen hulp meer
bieden.
Uit den^ toestand vam de kamer bleek, dat
aan de misdaad een worsteling was voorafge
gaan. Ook de doode droeg daarvan de teekenen
op het lichaam.
Bij een ingesteld onderzoek bleek dat aan
geld een bedrag van ƒ60 is verdwenen.
Het lijk van de vrouw is in beslag genomen
en naar het gemeentehuis overgebracht. Heden
zou ©r een sectie oip verricht worden.
In verband met den moord werd reeds een
jongeman gearresteerd, maar deze moest weer
vrijgelaten worden, omdat hij zijn onschuld
volkomen kon bewijzen. Gisterenavond zijn
echter te Amsterdam twee mannen gearresteerd
in wie men de vermoedelijke daders meent ge
vonden te hebben. Zij Zjjn naar Nieuwer Amstei
overgebracht.
Een arbeider tengevolge van brandwonden
overleden
HET VIERDE SLACHTOFFER OP EéN
FABRIEK
Gisterenmiddag omstreeks 4 uur heeft in de
vuurwerkfabriek der firma Kat aan den Haar
lemmerweg te Leiden, vlak bij de spoorbaan
Leiden-Haarlem, een ernstige ontploffing
plaats gehad. In loods II (met het oog op
bi andgevaar bestaat deze fabriek uit eenige
los van elkaar staande loodsen) was de 24-jari-
ge, ongehuwde vuurwerkmaker L. Tisseur, wo
nende op de Middelstegracht te Leiden, bezig
met het vullen van „zwermers", zoogenaamde
voetzoekers. Plotseling schoot in den hoek
waar Tisseur zat, een geweldige vlam omhoog'
De vuurwerkmaker W. de Jong, die in dezelfde
loods bezig was met het vervaardigen van pijl
hulzen, vloog onmiddellijk naar buiten'het wei
land in, gevolgd door Tisseur. Diens kleeren
stonden geheel in brand. De Jong en eenige
andere werklieden der firma Kat schoten
ijlings te hulp en hebben met emmers water de
brandende kleeren van Tisseur gedoofd en
eveneens het begin van brand, dat in de loods
was ontstaan. Het geheele bovenlijf van Tis
seur was met zware brandwonden overdekt. De
geneeskundige dienst was spoedig ter plaatse
en heeft den ongelukkige naar het St. Elisa-
bethsgasthuis overgebracht, waar hij later in
den avond onder hevige pijnen aan de bekomen
brandwonden is overleden.
De bi andweer, die met een motorspuit was
uitgerukt en spoedig ter plaatse was, behoefde
geen dienst te doen.
Omtrent de oorzaak van de ontploffing ver
keert men in het onzekere. In de loods bevond
zich slechts zes ons sas, wat, volgens door de
politie voorloopig ingewonnen informaties,
deze explosie niet kan hebben teweeggebracht.
Tisseur is reeds het vierde slachtoffer, dat
op deze fabriek om het leven is gekomen.
DOOR ZIJN PAARDEN AAN DEN DOOD
ONTSNAPT
Een uitzending in Seinpost
Zaterdag van 8—9.30 zal over Hulzen wor.
den uitgezonden de Volkenbondsavond, die in
Soheveninge® in het gebouw Seinpost ge-
houden wordt.
Het programma luidt als volgt:
1. Opening door den waarn. voorzitter der afd
dr. E. van Raalte.
2. Koorzang: „Wilt heden nu treden". Valerius
3. Rede v. Min. mr. dr. J. Donner (Anti-Rev
4. Rede van dr. F. M. Wibaut, lid Eerste
Kamer (S.D.A.P.)
5. Koorzang „Die Hirte Israëls. Bartnlansky
6. Rede van mr. dr. L. Dockers, lid Tweede
Kamer (R.K.)
7. Rede van den heer S. v. d. Bergh, lid
Eerste Kamer (V.B.)
8. Koorzang: „Zu dleser felerlichen Zait"
Eceard
9. Rede van Min. dr. J. R. Slotemaker de
Bruine (Chr. Hist.)
10. Rede van mr. A. M. Joekes,
Kamer (V.D.)
11. Koorzang Kerstpsalm.
De zang wordt uitgevoerd door een koor
van dames en heeren onder leiding van den
heer H. B. F. Spaanderman.
DE ROOFOVERVAL TE OOSTZAAN
De verdachten ontkennen
Voor de Haarlemsche Rechtbank stonden
gisteren terecht de 26-jarige arbeider T. K. cn
de 21-jarige werkman j. M„ beiden uit Zaan
dam. II an was ten laste gelegd, dat zij in den
nacht van 7 op 8 Maart j.i. re Goatzaan zich
toegang hadden verschaft tot de woning van
den veehouder T. door het indrukken van een
ruit, en uit de woning te hebben weggenomen
een bedrag van 115.
Bovendien was K. ten laste gelegd, dat hij
den veehouder T. heeft bedreigd met een zwart
voorwerp, dat T. voor een revolver Meld en
dat hij gezegd had: „Wij moeten meer geld
hebben".
Beide verdachten ontkenden. De Officier van
Justitie eieohte tegen K. vier jaren gevangenis
straf en tegen M. twoe-en-een-half Jaar.
Uitspraak op 30 Mei a.s.
De slapende landbouwer geverbaliseerd
De landbouwer Moon uit Westerbroek is
gisterenmorgen als door een wonder aan den
dood ontsnapt. Toen hij met twee aan elkaar
gekoppelde wagens naar het land reed, lag hij
in den vooreten wagen te slapen. Juist op het
moment, dat de sneltrein, die om 7.49 uur uit
Winschoten naar Groningen vertrekt den on-
bewaakten overweg te Westerbroek moest pas-
seeren, kwamen de wagens met den slapenden
man bij den overweg aan. De paarden bleven
nog juist op het allerlaatste moment uit zich
zelf stilstaan. De machinist remde uit alle
macht. De paarden stonden met de koppen
tegen de wagons aan toen de trein stilstond.
De trein had eenige vertraging. Tegen den
landbouwer is proces-verbaal opgemaakt.
HET ONGELUK TE HERXEN
OPENT ONBEGRENSDE PERSPECTIEVEN
Verbluffende gelijktijdigheid van mimiek
en geluid
lid Tweede
EEN NACHTELIJKE OVERVAL.
Twee personen bewusteloos
SOEKABOEM-, 15 Mei. (ANETA). Heden
morgen om 3 uur zijn drie boeven de woning
binnengedrongen van het 70-jarige echtpaar
F. Meyer, te Ajibeureuh bij Daros. Zij vielen
de oudjes met gololts aan, waardoor de heer
Meyer een diepe wonde aan het hoofd kreeg
en zijn echtgenoote een wonde aan het hoofd en
wonden aan de armen kreeg. Belden zijn be
wusteloos in het ziekenhuis opgenomen. Op het
oogenblik verkeeren zij niet in gevaar. Van de
boeven geen spoor.
Nadere bijzonderheden
Betreffende het ongeluk op den onbewaakten
overweg te Herxen onder de gemeente Wijhe,
meldt men ons nog:
De chauffeur, die een vrachtauto bestuurde
van de firma Hulsbergen uit Deventer, wilde
den overweg passeeren toen hij in botsing kwam
met den personentrein, die 6 minuten over half
één uit Zwolle naar Deventer w?s vertrokken.
De man was op slag dood, de vrachtauto werd
totaal versplinterd.
Hoofdinspecteur der Spoorwegen gedood
Gisterenmiddag .te ongeveer 3 uur is de
hoofdinspecteur van de afdeellng Bruggen
bouw der Nederlandsche Spoorwegen, de heer
de R. nabij het station Halfweg door een snel
trein uit Amsterdam overreden. De man was
op slag dood.
VY at deze heeren, die spuwen op den hui-
'&en staat van zaken in de S. D. A. P„
^genljjk wonachen, vertelt Jet Last, die
,n het zelfde nummer van „De Socialist"
dicht:
Moor! Oude Mozes! Sta weer op en
[sla toornend je tafels stuk
En scheur de bladen van het kapitaal!
Zaivende radio-toestellen leuteren ioor
[den aether
in jouw naam!
Marx, sla de tafel sstuk en kom bij ons,
Er is nog chaos in ons, wilde golven.
De roode fakkel der revolutie is onze
[vuurzuil door de woestijn,
Onze handen jeuken naar de keien der
[straten,
j Onze harten mokeren,
I Mij willen weer vieren den eersten Met
als Socialist en!
„.Moorwas de bijnaam van Marx
m den vriendenkring.
In Berlijn grepen de „jeukende ha.nden"
len en.wapens.
Zoodat de politie, die onder soc.-dem. lei-
nS staat, er een bloedig einde aan moest
maken.
■Vo^n WÜ weten wie de wegbereiders, niet
r het Ke'uk maar voor Russische para
zijn!
N.V. ITALIAANSCHE OPERA
Dit jaar weer een zomer-concert-tournée
De N.V. Italiaansche Opera, directeur Cav
Uff. A. Berin, organiseert dezen zomer weder
evenals in 1926 en 1927. een Concert-tournée'
door ons land.
De Concerten zullen worden gegeven door
een zestal eerste solisten der Italiaansche
Opera en een Maëstro aan den vleugel. Deze
touraée begint met een Opera-concert in het
Concertgebouw te Amsterdam op 13 Juli a.s.
en eindigt 18 Augustus d.a.v.
Afgesloten zijn reeds, behalve het Concetrt
gebouw te Amsterdam, nog concerten in den
Dierentuin, Den Haag; Kurhaus te Seheve-
ningen; Harmonie (Doele) Rotterdam; verder
o.a. Gouda, Roosendaal, Breda en Tilburg, ter
wijl met nog andere plaatsen de onderhande
lingen gaande zijn.
De concert-directie dezer tournëe wordt ge
voerd door de eigen administratie der Italiaan
sche Opera, Westeinde 15, 's Gravenhage.
DE MOORD IN DE ADR. GOEKOOPLAAN
TE 'S GRAVENHAGE
WEGENS DOODSLAG VEROORDEELD
"CX Kel
mjs-toestand
Vijf jaren gevangenisstraf
De 24-jarige arbeider H. B. te Oss, die in
den nacht van 27 op 28 Januari aldaar J. van
der Leest met een schop zoodanig mishandelde,
dat deze aan de gevolgen overleed, werd giste
ren door de Bossche rechtbank conform den
eisch veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest.
en
LIJK OPGEHAALD.
Uit het Wilhelminakanaal te Tilburg is
gisterenmorgen door de politie het lijk opge
haald van den kostganger N. J„ die sedert
eenige weken werd vermist.
Begrafenis van het slachtoffer
Na een rouwdienst in intiemen kring ten
sterfhulze, werd gisterenmiddag ten 2 ure op
de Algemeene Begraafplaats het stoffelijk over
schot ter aarde besteld van de jeugdige B. die
het slachtoffer ls geworden van den op haar
gepleegden aanslag in de Adrlaan Goekooplaan.
Uitgebreide politiemaatregelen waren geno
men, waardoor verkregen werd, dat, noch in
de onmiddellijke nabijheid van het 'woonhuis
der familie B. in de Bankastraat, noch In de
directe nabijheid van de groeve, groote volks
menigten konden post vatten.
Op de begraafplaats werd de stoet opgewacht
door een zeer groot aantal ambtgenooten van
den zwaar getroffen vader en voorts vrienden
en vriendinnen van de familie B.
De rouwwagen was omhangen met bloem
stukken en een afzonderlijk rijtuig met
bloemen volgde aohter den lijkwagen.
Aan de groeve heeft de vader mr. B. een zeer
kort, aandoenlijk woord gesproken. Daarna
dankte hij alle aanwezigen die zijn dochter de
laatste eer hebben willen bewijzen.
Ds. Creutzberg sprak daarna een bijbeltekst
uit en eindigde met een gezamenlijk gebed.
Nadat de familieleden en kennissen witte
bloemen in de groeve hadden gestrooid, was de
aandoenlijke plechtigheid geëindigd.
De dader is ingesloten
De 20-jarige O. de C., die in verband met
den moord In het Park Zorgvliet is gearres
teerd, ie gisterenochtend ter beschikking van
de Justitie gesteld en in het Huls van Be
waring ingesloten.
EEN INZITTENDE GEDOOD
Door den trein, die om 12.10 uur uit Deventer
naar Zwolle vertrekt, is op een onbewaakten
overweg tusschen Olst en Wijhe een auto over
reden. Een der inzittenden werd gedood, een
tweede licht gewond.
TWEE JONGENS DOOR EEN AUTO
OVERREDEN
Een hunner aan de gevolgen overleden
Op den Meersenerweg bij Maastricht zijn
twee fietsende, jongens doordat zij te dicht
naast elkaar reden komen te vallen. Belden
geraakten onder een vlak achter hen aanko
menden auto, waarvan de bestuurder niet meer
kon remmen. Een hunner de 14-jarige K. werd
zwaar gewond naar het ziekenhuis vervoerd,
waar hij eenigen tijd later is overleden. Zijn
kameraad kwam er met eenige minder ernstige
verwondingen af.
MILITAIR VLIEGTUIG OVER DEN KOP
GESLAGEN.
De inzittenden ongedeerd
Nabij ZIerikzee Is gisteren een militair vlieg
tuig uit Soeterberg bij het maken van een nood
landing over den kop geslagen. De Inzittenden,
twee luitenant-vliegers, bleven ongedeerd.
Het 3-jarig zoontje van B. Scheper te Exloer-
mond Is verdronken.
KNAAPJE DOODGEREDEN.
Gisterenmorgen is het 10-jarig zoontje van
den heer B. te Andijk overreden door een ach
teruit van den Proefpolderdijk rijdenden auto.
Het knaapje was onmidellijk dood.
Nederland aanschouwt en hoort thans de
sprekende, de zingende en de musiceerende film
in haar volledige expressie.
Het ia Amsterdam, dat de primeur heeft.
Middag aan middag en avond aan avond ver
heugen in het Tuschinski-theater duizenden en
duizenden zich over het wonder, dat eindelijk
tot hen gekomen is. En het gaat hier zooals in
Engeland. De massa wordt geboeid, raakt onder
de suggestie, niet alleen van het nieuwe, doch
ook onder die van het werkelijk aangrijpende.
Terwijl Engeland 300 nieuwe bioscopen gaat
bouwen, alleen omdat de menschen zich voor
de talkies verdringen, zitten wij hier in Neder
land als kinderen te kijken, precies zooals we
dat indertijd bij de eerste gewone, stomme films
gedaan hebben.
Onze verbazing is gerechtvaardigd. Want de
sprekende film is een gebeurtenis, een gebeur
tenis die een revolutie in de filmwereld betee-
keut en die onbegrensde perspectieven opent.
Het is jammer, dat de eerste klankfilm, die
in Nederland wordt uitgebracht, vooral in'ver
band met de gewaagde kleeding niet te aanvaar
den is, maar daarnaast blijft toch het feit be
staan, dat deze film, „The Broadway Melody",
ons een denkbeeld geeft van het nieuwe tijd
perk, dat de talkies zullen openen.
Laten we vooropstellen, dat deze film niet
volmaakt Is. Ze behoort niet tot de meest re
cente productie en heeft fouten, die wellicht in
jongere films verholpen konden worden en
waarvan er vele misschien al verholpen zijn.
We zeggen dit, omdat we door de vriendelijke
bemiddeling van den heer Tuschinskl in de ge
legenheid werden gesteld een fragment uit „The
Showboat" te zien, de film, die thans te Lon
den onder onbeschrijflijk enthousiasme draait.
Dit fragment was ons een openbaring, zelfs na
het aanschouwen en aanhooren van „The Broad
way Melody". Hier leek ons hier en daar het
volmaakte bereikt.
Behalve de ,,The Showboat" zagen we ook
een sprekende film, waarin Mussolini ingeleid
werd door den Amerikaanschen gezant te Rome.
De gezant sprak eerst en het was een onver
deeld genoegen, diens onberispelijk Engelsch
aan te hooren. Daarna nam Mussolini 't woord.
Ook hij sprak in het Engelsch, een verre van
mooi Engelsch, maar het bleek al een emotie,
de verbluffende gelijktijdigheid te controleeren
van mimiek en geluid. Het Italiaanscli, dat
daarna volgde, was prachtig. Door een perfecte
weergave kwam de illusie, dat de Italiaansche
dictator daar in levenden lijve stond. Hier werd
het, nog meer dan bij de gewone films duide
lijk, van welk een beteekenis het geluid gewor
den is, in het bijzonder voor de appreciatie van
de persoon, die op het doek verschijnt. Het film
doek verdwijnt en er is niets dan realiteit. Men
beeft Mussolini gehoord, gezien en getaxeerd
naar de waarde van zijn persoonlijkheid.
Naast deze staaljes van uitstekende klank
film is de „The Broadway Melody" een film,
waar, zooals gezegd, heel wat aanmerkingen
op te maken zijn. Wat het scenario betreft,
heeft de film veel weg van een draak en, wan
neer het geluid even geëlimineerd wordt, blijkt
ze een teleurstelling.
Vaak klinkt het geluld te sterk en het ty
pisch, af en toe beslist onaangenaam klinkend
Amerikaansch accent doet aan de welluidend
heid van het gesprokene veel afbreuk, maar
doet het hier en daar toch weer door originali
teit. Merkwaardig is, dat de stemmen veel aan
timbre verliezen, wanneer de spelers zich op den
voorgrond bevinden en zoo nu en dan absoluut
perfect en zuiver klinken, indien de spelers
wat verder af staan. Daarnaast zijn er verschil
lende verschijnselen, die men zich zoo maar niet
in eens verklaren kan en die wellicht op tech
nische onvolkomenheden berusten of op de nog
betrekkelijk onervarenheid van den operateur.
Daarbij zullen de plaatsing en de regeling der
loudspeakers wel van invloed zijn. Hier moet
de praktijk worden afgewacht en zullen even-
tueele verbeteringen mogelijk verandering in
brengen. En, zooals gezegd, het fragment van
,,The Showboat" bleek ons al een heele verbete
ring, zoowel wat de muziek, als den zang en het
gesprokene betreft.
Ondanks vele bezwaren blijft de klankfilm
Iets heel aantrekkelijks. Ze boeit door haar on
verwachte mogelijkheden, die voor velen als
„wel aardig" beschouwd worden, doch een groo
te rol spelen in de suggestie, dat daaT op dat
witte doek werkelijk iets gebeurt. Het wisselen
van een kus, het gesnik van een meisje, het
fluiten, het geklater van het water in een
fonteintje, dit alles is meer dan een bijkom
stigheid.
Summa Summarum. De sprekende film, zoo
als Nederland die thans beleeft, vóór Duitsch-
land en de Skandinavische landen, is een ge-
beurtenis, die de grootste belangstelling zal
wekken in wijden kring. En, ofschoon de mo
gelijkheid blijft bestaan, dat velen zich een
oogenblik teleurgesteld zullen afwenden, het ffe
zeker, dat het technisch kunnen de overwin
ning zal behalen, zooals het dit bij de gewone
film heeft gedaan. En het mag niet overdreven
genoemd worden, te denken, dat binnen afzien-
baren tijd de klankfilm een heel voorname
plaats in onze groote bioscopen zal innemen.
In onze groote bioscopen. Want de kleine zul
len wellicht niet In staat blijken, zich de dure
apparaten aan te schaffen.
Tuschinskl, de importeur van de klankfilm
in Nederland, liet ons een kijkje nemen in de
prachtige cabine van zijn filmpaleis aan de Re-
gulierbreestraat. Daar stond het geweldige toe
stel van de Western Electric, dat zoowel voor
de vitaphone (gramofoonplaten) als movietone
(in de filmrol verwerkt geluid) is ingesteld.
Dit apparaat, ofschoon het alles bij elkaar een
ton kost, is niet Tuschinski's eigendom; hij
heeft het slechts in gebruik, en moet nog jaar
lijks eenige duizenden guldens extra betalen,
waarin o.a. het salaris van den Amerikaanschen
ingenieur begrepen is, die het toezicht over de
machine heeft. Contractueel Is vastgelegd, dat
er niets aan het apparaat veranderd mag wor
den. Daartegenover moest Tuschinskl zich ech
ter verplichten, alle verbeteringen, die de Wes
tern Electric noodig oordeelt, op zijn eigen kos
ten te laten aanbrengen. D3 Amerikanen weten
contracten te maken. Er valt geen speld tus
schen te krijgen. Bovendien is alles, wat met
de reproductie van het geluld in verband staat,
zooveel mogelijk afgesloten en natuurlijk gepa
tenteerd. Het principe van het apparaat, dat
thans bij Tuschinskl staat opgesteld, berust op
het omzetten van licht in geluid. Dit geluid is
gefotografeerd en via het apparaat en de luid
sprekers wordt het weer als geluld gereprodu
ceerd. Middel hiertoe Is het fotogram op den
rand van den filmhand.
