m
II
1
Woensdag 22 Mei 1929
Tweede Blad
Pagina I
JEUGD-CONGRES VOOR MEISJES-TERTIARISSEN
t SOCIALISME EN FASCISME.
t TROEBELE POLITIEK.
i
TROUW EN LIEFDE VOOR HET FRANCISCAANSCHE LEVENSIDEAAL
WW*
R. K. RECLASSEERINGS-
VEREENIGING
DE R. K. VOLKSPARTIJ
een huldiging van het
HOOFDBESTUUR.
DE NEDERLANDSCHE BANK
HET TRAMVRAAGSTUK
Mussolini was eens socialist en wie zijn
woorden en werkwijze nagaat, kan best
merken waar de Italiaansche dictator
school gegaan heeft. Hij heeft Wel zijn oude
meeningen verbreed en naar eigen inzicht
aangevuld, maar er is geen twijfel aan of
hij gelooft even stellig in geweld als iedere
socialist. Wel verwierp hij den klassen-
Strijd, maar om des te beter aan de volke-
renstrijd ie kunnen meedoen als hij dat
noodig vindt. Niet voor niemendal heeft
de Paus zoo ernstig gewaarschuwd tegen
den strijdlustigen geest waarin de fascisten
worden gedrenkt.
Mussolini gelooft ook in den Staat als
een soort, voorzienigheid; hij is op dat
pun! even gcloovig als de doorsnee-socialist.
En in zijn laatste rede legde de dictator
zooveel nadruk op die staatsmacht, dat de
Paus zelf protesteeren moest.
Z(k"r, Mussolini heeft vrede gesloten met
den Paus omdat hij die vrede noodzakelijk
acht voor Italië en waarschijnlijk ook om-
da! hij begrijpt, dat een openlijke strijd
tegen de Kerk zijn gezag in en buiten Italië
niet zou versterken, Hij weet ook wel, dat
hij een kamp met de Kerk zou verliezen;
zelfs ,Het Volk" moet toegeven dat de macht
van bet. fascisme, vergeleken met die der
Kor!, niet meer dan het brooze bestaan
van i on grashalm" is.
Maar merkwaardig is wel, dat op één
fundamenteel punt socialist en fascist
elkaar weer in de armen vallen.
Men weet, dat de Paus vooral de onder
wijsvrijheid handhaafde tegen Mussolini.
Dit is voor haar niet een machts- maar
een rechtskwestie om de doodeenvoudige
reden, dat haar recht ouder is dan dat van
den Staat en omdat zij bewezen heeft
minstens zoo goed als de Staat zich van
die onderwijs-taak te kunnen kwijten.
Welnu, er wordt een overeenkomst voor
bereid tusschen Pruisen en den H. Stoel.
En „Het Volk" meldt daarvan o.a.:
Over het schoolvraagatuk zegt het kon.
kovdaat niets. Men weet, dat de so-
ciaal-demokratische Land-
dagfraktie aan een k o n -
daat, waarin dit zou zijn
geregeld, nooit haar toe
stemming zou geven. Overi
gens hangt haar houding af van den in-
'houd en van de vraag of in het algemeen
e>-n konkordaat wenschelijk is.
■Asjeblief: zonder zweem van schaamte
Wordt, hier de eisch van het voortduren
van de onvrijheid eenvoudig weergegeven
Het is niet enkel Mussolini, het zijn ook de
socialisten die de geestelijke vrijheid en
primaire rechten bedreigen. De zonen van
M'arx lijken allen op elkaar: of ze rood zijn
of' zwart, gewetensvrijheid schenken aan
anderen, schijnt hun zeer moeilijk af te
Kaan en kan blijkbaar alleen afgedwongen
Worden.
De leuze dat godsdienst en politiek
niets te maken hebben met elkaar, is uit
den booze. Want de politiek bemoeit zich
niel 95 pet. der menschelijke handelingen
0r vuur den godsdienst zou er dan practisch
nóg o pot. over blijven om te beinvloeden.
Maar het wordt wel bedenkelijk wanneer
so larische dweepers dé gemoederen van
eenvoudige menschen gaan ophitsen en
"iwi allerlei waandenkbeelden voorhouden.
Zoo lezen wij, dat een groep leden der
«Hervormd gereformeerde staatspartij", on
der leiding van dominee Lingbeek aan het
Zuiderzeestrand te Valkeven, hun gods
dienstige opvattingen op zeer eigenaardige
wijze met politiek hebben vermengd.
Er werd fel van leer getrokken tegen
anti-revolutionaiiren en christelijk-histori-
Schcn en natuurlijk ook tegen Rome. Want
••Rome is een internationale en daarom
anti-nationale macht, waar staat en kerk
van Nederland het ergste van moeten vree-
zon".
Ja, „het ziet er donker uit in hat Neder
land van den tegenwoordigen tijd" ver-
stichtte dominee Lingbeek en zijn collega
ds. Ekering uit Amsterdam zou niet alleen,
de katholieken de schoolvrijheid willen
ontnemen, maar de heelo vrijheid.
'ypisch is, dat aan deze sectarissen niet
alleen geen enkele christelijke partij vol
doet ook dominee Kersten werd gewo
on on te licht bevonden maar dat geen
er>kele aanval op een vrijzinnige partij on
derhouten werd. Voor socialisme zijn deze
dtenschen niet bang en een communistisch
Rsvaar komnen zij niet.
Rome alleen is hun schrikbeeld. Maar
®°ns zullen zij begrijpen, dat, mocht „Rome"
1,1 dit land ooit vallen, hun eigen ge-
ouwtje eenvoudig onder de paapsche pui-
zou worden verpletterd.
Zij hebben ooren en hooren niet en oogen
zien niet.
Ons belang is echter, dat wij één zijn
°n sterk, want juist dweepers zijn het, die,
'8 het oogenblik gunstig is, hun kans ne-
QQ om met groot genoegen stukken te
aien op ruS£ van an(jere partijen
°ot men dan niet rekenen; de socialisten
ePon Kersten na in den storm tegen het
-®santschap bij den Paus. Er is geen en-
ftf t* re<^en om aan té nemen, dat zij bij een
ore gelegenheid niet achter den anti-
aPschen Lingbeek zullen staan.
DE FRANCISCAANSCHE JEUGD VAN
NEDERLAND VOOR HET EERST BIJEEN
Voor de Frauciscaansehe beweging in Ne
derland kan de dag van gisteren van groote
beteekenis worden, als aan het werk, waarvan
gisteren de grondslag werd gelegd, ver
der wordt gearbeid; want daar heeft de jeugd
met het enthouisiasn^e, dat de jonge levens
doorstroomt, trouw en liefde verpand aan het
Franciscaansche levens-Ideaal.
Gewestelijk jeugd-congres voor meisjes-ter
tiarissen, zoo was deze bijeenkomst genoemd.
Maar door de algemeene deelname er waren
niet minder dan 400 jonge meisjes uit 20 ver
schillende steden en dorpen van ons vader
land, uit Joure in Friesland en uit Maastricht
in het uiterste Zuiden, uit Zuid-Holland maar
ook uit Lichtenvoorde in den Geldersehen Ach
terhoek heeft dit congres zeker de beteeke
nis gehad van een eerste nationale bijeenkomst
van de Francisoaansche vrouwelijke jeugd. En
deze algemeene deelname maakte het initiatief,
dat door het Francisoaansche centrum In Rot
terdam werd genomen, zeker reeds tot een be
langrijk suooes.
Aan het congres ging vooraf een dag van
voorbereiding, van inleiding en inwijding voor
de bestuursleden der jeugdafdeelingen der
Derde Orde. De groote stuwers van de Derde
Orde-beweging ln ons land, Pater Petrus Nie-
len en Gilbertus Lohuis, hadden hier
van de leiding en de eerste heeft gedurende
het plechtig Lof, dat Maandagavond in de Ro-
salia-kerk werd gehouden, met een predikatie
over „onze ware vreugde" den levensweg uit
gestippeld naar het FrancIscaansch ideaal.
Dinsdagmorgen begon het eigenlijke congres
met een solemneele H. Mis in de oude Loeuwen-
straatsohe kerk, zooveel generaties lang een
middelpunt van Francisoaansche godsvrucht
en .bakermat van heerlijke Franciscaan.sc.he
instellingen in Rotterdam.
Het H. Misoffer werd opgedragen door den
Zeereerw. Pater Aug. Bulters, vertegenwoordi
ger van den H E. Pater Provinciaal. Het meis
jeskoor van 't Boschje zong de Missa IVa van
Michaël Halier en daarna het Tantuim Ergo
van fr. Lambertus.
De predikatie werd gehouden door Pater
R. C. Bouters, die met een tekst uit de getij
den van St. Francisous „Novuimque nova se
quitur militia duotorem", d. i. „en een nieuw
legercorps gaat den nieuwen leider volgen" op
de ideale beteekenis en waarde van dezen dag
wees.
Na het zingen van het Congres-lied werd
gezamenlijk naar het Instituut St. Lucia ver
trokken, waar het congres zou worden gehou
den. Hier werd de koffie gebruikt in de op-
gewektste stemming onder de vroolijke muziek
van een strijkje.
Te half twaalf ving de groote congres-verga
dering aan. De dubbele zaal was tjokvol en het
was duidelijk, dat velen te voren moesten af
geschreven worden, wijl aan niet meer dan
vierhonderd deelneemsters hier een plaats kon
worden verzekerd.
Op het podium, waar het bestuur uit de di
recteuren en de meisjes zetelde, stond tusschen
de vaandels der Rotterdamsohe Tertiarissen
de beeltenis van den Serafijuschen Vader, wien
ter eere allereerst het nobele lied „Ridder
Francisous" werd aangeheven.
Dan klonk de Francisoaansche zegéwensch
„Pax et bonum", „Vrede en heil", door den
congres-voorzitter Pater Th. Roorda uit Rot
terdam, uitgesproken en gericht tot de Paters
Bulters, Nielen en Lohuis, de directeuren en
de besturen, de Zusters en alle deelnemers van
deze bijeenkomst. Hij verklaarde, dat tot dit
eerste gewestelijk congres in Nederland de
eigenlijke stoot was gegeven door Z. H. den
Paus, toen deze voor eenige jaren bij de Fran
cisoaansche eeuwfeesten de volgelingen van
St. Francisous tót nauwere aaneensluiting on-
rfep. En deze bijeenkomst van vierhonderd
meisjes-tertiarissen uit Nederland was dan ook
eigenlijk het resultaat van dien klaroenstoot.
Verder wees Pater Roorda op het zeer waar-
deerend schrijven van Z. D. H. den Bisschop
van Haarlem, Mgr. J. D. J. Aengenent. Wij
zijn hier bijeen om enthousiasme te kweeken.
Maar het diepere doel ervan is de versterking
van het saamhoorigheidsgevoel, het losslaan
van het vroom machtsbewustzijn, dat wij vor
men een militant leger, om het hoofd te bie
den aan de groote zedelijke kwalen van dezen
tijd; om, als wij heen zijn gegaan, het heilig
vuur der liefde te bewaren, bet heilig idealis
me om den liohtzinnigen dezer aarde voor te
houden, dat wij niet op aarde ztjn om te sipe-
len, te ooquettoeren en te dansen, maar om God
te dienen.
In antwoord op telegrammen en gelukwen-
sahen aan Z. H. den Paus, aan Z. D. H. Mgr.
Aengenent en aan den H.E. Pater Provinciaal
konden de volgende telegrammen en heilwon-
scben worden voorgelezen:
„Sa Sa-inteté, agrêant filial"- hommage jeunes
fitlès Tiers Ordre Saint Fran50is occasion leur
Congrès forme voeux leur Sanctificatlon perso-
nelle, leur actlvité chrétienne, envoie de coeur
h elles mémes' h teurs families benediction
Apostolique.
„Dankbaar
onderdanigh
gressisten -
zegen.
Card. GASPARRI
tuiging van eerbied en
leen en Wij aan alle con-
irue Jhzen bisschopipel ijken
AENGENENT,
Bisschop van Haarlem."
„Hoewel v-rre van u verwijderd, beu ik op
dezen dag in den geest bij u in Rotterdam.
En ik stel er prijs op, vanuit Brazilië, mijn
allerbeste wenschen voor het welslagen van
uw congres uit te spreken. Wat is het een
troostend en bemoedigend verschijnsel in dezen
tijd van overdreven zucht naar vrijheid en ge
not, dat zoovelen van onze Katholieke vrouwe
lijke jeugd thans bijeenkomen om zich te scha
ren rond-om het beeld van den gehoorzamen en
nederi'gen, van den armen en verstorven H.
Francisous van Assisië. Wat een rijke belofte
voor de toekomst met uw jeugdig en geestdrif
tig streven de gehoorzaamheid en den eenvoud
van den H. Vader Francisous naar vermogen
11a te volgen door de trouwe beleving van den
Na deze mededeelingen, waarvan Pater N.
Willem.se Voorlezing deed, volgde de eerste in
leiding, n.l. die van den Zeeereerw. Heer G. W
Bolder, Pastoor der St. Antonius-kerk té
Utrecht, die sprak over „het karakter van de
jonge tertiaris, gevormd naar den leefregel".
In zijn mooie toespraak wees spreker er aller
eerst op, dat Christus in alles ons voorbeeld
is geweest en wij alleen door Hem na te volgen
onze zaligheid kunnen bewerken. Is er wel één
heilige geweest, die het zóó gedaan heeft als
Franciscus. Zijn eenige reisgids door het leven
was Christus. Bij zijn omkeer uit het pret- in
het boeteleven sloeg hij eenvoudig het Evan
gelie op en las daar wat hij te doen had om
Christus te volgen. Spr. wees dan verder op
den bekenden brief van Franciscus aan alle
christenen, waaruit men zoo duidelijk proeven
lean, hetgeen ons zoo dikwijls wordt voorge
houden. Francisous schreef dezen brief, omdat
hij met zijn liefde wilde gaan tot het uiteinde
der wereld. Dan wees de Inleider op de zeer
moeilijke tijden, welke de jeugd van heden te
gemoet gaat. Zij zal komen te staan tegenover
een geslacht, opgevoed niet in godsdienstonver
schilligheid. maar in godsdiensthaat. Wil de
jeugd dan haar taak vervullen, dan moet zij
weten met welke christelijke deugden zij den
strijd voor het christendom moet aanbinden.
Het kenmerk van de tertiaris moet vooral zijn
de gehoorzaamheid, de eerbied voor het gezag
En in de volgzaamheid aan de leiding der
Kerk moeten wij voorgaan door zoover moge
lijk van de verboden grens af te blijven. Onze
tijd heeft heldenzielen noodig en van ons
vraagt God meer, omdat Hij ons de genade
schonk van tertiaris to zijn. Daarom moeten
wij otp het gebied van kleeding en het vermaak
niet het voorbeeld volgen van 't hedendaagsoh
meisje, dat geen geloof en godsdienst beizit,
Dat kan wel heldhaftigheid vergen, zeer moei
lijk zijn, maar wij hebben de genademiddelen
om zulke heldinnen te zijn. Laten wij daartoe
in vertrouwen bidden voor elkaar. (Applaus)
Na deze eerste Inleiding werd er gelegenheid
geboden voor de afgevaardigden uit de afdee-
iingen om het congres toe te spreken. Hiervan
werd een zeer druk gebruik gemaakt. En het
zal den ouderen zeker eene groote verrassing
zijn geweest onze jeugd zoo frisoh en lewendig
aan het woord te hooren over de idealen, welke
haar bezielen, Niet minder dan vijftien meisjes
hielden zoo'n pittig apeechje, verschillend naar
gewestelijken vólkèasj-d. Ter typpèring Yolge
hier dé toespraak van een der Rótterdaimsche
meisjes, mej. Annie Heeke.
Namens het algemeen comité roep ik u allen
een hartelijk welkom toe. Jonge Hieisjes-tertia-
rissen, wij zijn de hoop der toekomst. Om wer
kelijk ais kinderen van Sint Franciscus later
den toon aan te geven, om als echte leeken-
apostelen voorgangster te worden, zijn wij
vandaag bijeen gekomen om ons tot die ver
heven taak voor te bereiden. Uit eerbied voor
U, de bloem der wereld hebben wij, bestuurs
leden van verschillende steden en dorpen,
onze jonge krachten ingespannen om u zoo
goed mogelijk te ontvangen en dit congres te
doen slagen. Weest niet al te streng in. uw
oordeel. Het is een proefwerk van beginnelin
gen, Moge gij het in de toekomst verbeteren.
Eén wensch: Moge dit congres vruchten af
werpen. Moge dit congres vooral bijdragen tot
■grooter bloei en groei onzer jeugdafdeelingen.
Meisjes, ijvert voor uw vereeniging. Toont door
woord en werk, maar vooral door een goed
voorbeeld, dat gij waard zijt, kinderen van St.
Francisous genoemd te worden. Tot slot nog
een vraag en daar verwacht ik vandaag nog
het antwoord op: Wanneer volgt ons tweede
congres? En waar?
Sommige van de meisjes gaven een kort en
bondig verslag van bet leven In hun afdeelin-
gen. Anderen kwamen met voorstellen tot het
bestuur.
De kwesLie van het volgend congres werd
zoo opgelost, dat op deze bijeenkomst bet ge
westelijk comité werd uitgebreid tot een met
een nationaal karakter, dat dan verder dit te
houden nationale congres zal voorbereiden. Als
plaatsen, waar dit gehouden zal worden, wer
den reeds met veel geestdrift Maastricht,
Utrecht en Amsterdam genoemd.
Nadat eenigen tijd was gepauzeerd, volgde
dan de tweede inleiding, die van mej. T. L.
Elshof uit Lelden, over „de taak van de jonge
tertiaris in het openbare leven". j
De inleidster sprak zeer gevoelvol en direct I
tot het jonge meisjeshart, en haar woorden
werden met luisterstille aandacht gevolgd.
Na een dankwoord van Pater Roorda aan de.
inleiders, werd da zitting hierna mot het zin-
Regel der Derde Orde. Zegene God op voor
bede van onzen H. Vader uw eerste congres
met den besten uitslag. Zegene God u allen
met den blijvenden moed en kracht om tot heil
van u zeiven, tot voorbeeld van uw omgeving
en tot gewin van Christus' Rijk goede tertia
rissen te zijn.
P. REGALATUS HAZEBROEK.
Rio de Janeiro. Provinciaal."
gen
In
mdellied gesloten.
J en op de- binnenplaats; van St.
Lucia zoo'n vierhonderd levenslustige, meis
jes zoeken ruimte en zon werd dan de lunch
gebruikt. Na de ufen vau Ingespannen verga
deren was de elenslust niet gering. Maar Je
Moeder van St. Lucia had daarop gerekend en
haar gedienstige Zusterkens, zwaar beladen
met smakelijke broodjes, gingen rond tot aller
honger was gestild. En dan volgde eenige tijd
van ontspanning.
Te half vier werd in de St. Rosalia-kerk ten
plechtig Lof gecelebreerd door den Hoogeerw.
Heer J. W. van Heeswijk, Deken van Rotter
dam.
Des avonds te half zes waren allen weer in
de groote zaal van St. Lucia bijeen. Behalve
de genoemde leiders waren nu ook aanwezig
alle directeuren van Derde Orde-afdeeüngen in
Rotterdam, het bestuur van de Derde Orde-Fe
deratie en ook de Hoogeerw. Deken van Rot
terdam, die aan het begin van den feestavond
de congressisten namens Z. D. H. den Bisschop
heeft toegesproken.
Op dezen avond hebben de leerlingen van St.
Lucia onder leiding van den heer J. J. C. Star-
kenbrug, mnziekleeraar aan de kweekschool
een mooie opvoering gegeven van het Duitsche
Franciscus Oratorium van P. Petrus Siuzlng
BET EERSTE JEDGD-CONGRES VOOR MEISJES-TERTIARISSEN werd gisteren te Bot
terdam gehouden. Hierboven een overzicht van de congressisten, tijdens het solemneel Lof in
die St. Rosalia-Kerk.
Herdenking van het 12'/2-jarig bestaan
HET SCHEVENINGSCHE
VISSCHERSBEDRIJF
De staking algemeen
De „king onder de SchevenIngsche vis-
scbers is thans algemeen. Tevens kan gezegd
worden, dat ds toestand op het doode punt is
geraakt; er ls geen contact meer met de ree-
dersvereenlging, nadat deze het voorstel van den
Riiksbemiddelaar van ds hand heeft gewezen.
In éten loop van de laatste dagen zijn alle
70 trawlschepen, die nog op zee waren, binnen
gekomen. Gisterenochtend zijn de trawlvis-
sclierssamengekomen onder leiding van den
Bond. Er is besloten niet naar zee te gaan.
De Bond heeft besloten, aan ouden van dagen,
dis niet trekgereebtigd zijn, een uitkeering te
geven. Ook de ongeorganiseerden, die zich nu
bij den Bond. aansluiten, ontvangen uitkeering.
O.F.M. De soil werden gevoelvol gezongen. Ook
de declamatie van de verzen van Pater Gilbert
Lohuis werden door een drietal meisjes met
ontroering vertolkt. Zuster Angeline begeleidde
het koorensemble, op den vleugel. De heer Star-
kenbrug werd op het einde van den avond ge
huldigd en gaf toen met zijn koor een vroo
lijke potpouri als slot van het feestelijk en in
tiem samenzijn. Ook de gastvrouwe, de Moe
der-Overste van St. Lucia werd onder luiden
bijval hulde gebracht.
't Was voor de Derde Orde een dag van groote
beteekenis. De jeugd heeft zijn jonge liefde
aan het Franciscaansch levensideaal verpand.
Het comité tot huldiging van het hoofdbe
stuur der R. K. Reclasseerings-vereeniging bij
haar 12% jarig bestaan heeft de volgende cir
culaire verspreid:
„Het hoofdbestuur der R. K. Reclasseerings-
vereeniging, gevestigd te 's Hertogenbosch, her
denkt op den 22sten Juni a.s. den dag waarop
de vereeniging 12% jaar geleden haar oonsti-
tueerende vergadering hield en het hoofdbe
stuur als zoodanig werd geïnstalleerd.
Men mag misschien zeggen dat een tijdperk
van 12% jaar te kort ls om te jubelen, maar
men vergete niet dat „reclasseeren" en vooral
„reclasseeren zonder voldoenden steun" een zeer
zwaar en moeilijk werk is en dat juist die eerste
12% den vasten grondslag moesten leggen voor
een vruchtbaar verder werken.
Die vaste grondslag nu is gelegd en dat feit
mag, neen moet, herdacht worden.
Het is echter niet de bedoeling hier het re-
classeeringswerk te bespreken en zijn werk.
wijze en resultaten uiteen te zetten. Ons doel
is in staat te worden gesteld om dezen Jubeldag
op waardige wijze te kunnen vieren. Wij moeten
het hoofdbestuur een huldeblijk kunnen aan
bieden. En zouden we scheoner blijk van waar
deering kunnen geven, dan dóór een reeds be
gonnen, maar bij gebrek aan de noodige mid
delen nog onvoltooid, reclasseeringswerk met
der daad en krachtig te steunen? Het voorne
men bestaat om gelden bijeen te zamelen tot
versterking van het „Fonds tot stichting eener
R. K. Landkolonie". Een Landkolonie, die ons
in staat zal stellen menigen afgedwaalde, meni-
gen reeds gevallen jongen man, die door gebrek
aan werklust en aan vakkennis voor goed dreigt
verloren te gaan, voor de geordende maatschap
pij te behouden niet alleen, maar hem, en mo
gelijk zijn gezin, ook voor een geestelijken on
dergang te behoeden, een landkolonie, een voor
ons werk onontbeerlijke instelling. Maar, om 'n
dergelijke Instelling voor ons werk in het leven
te kunnen roepen, moeten wij over geld beschik
ken, over veel geld zelfs.
Mogen wij op Uw offervaardigheid rekenen
voor dit maatschappelijk en bij uitstek zoo
moeilijk werk?
Toe, steun onze landkolonie'!
Het Dageiijksch Bestuur van het comité is
als volgt samengesteldG. J. M. SchoenmaekeTS,
notaris, voorzitter der afd. Rotterdam, voor
zitter; J. J, A. Dankeiman, secretaris der afd.
Amsterdam, penningmeester; Mr. R. J. Th. van
der Heyden, secretaris der afd. 's-Gravenhage,
secretaris.
Gelden te storten op de rekening van den
penningmeester bij de Incassobank, Damrak,
Amsterdam.
Ontevredenheid over de wijze van
candidaatstelling
De heer S. J. de Vries te Den Haag deelt aan
de „R&bd." mede, dat hij ontslag heeft genomen
als lid en secretaris van de Afd. Den Haag
der R. K. Volkspartij en als hoofdbestuurslid
dezer partij, daar hij zich niet kan vereenigen
met de wijze van candidaatstelling voor de
Tweede Kamer welke in de R. K. Volkspartij
wordt gevolgd.
EEN DIVIDEND VAN 119.
Naar wij vernemen, zal door de Directie en
Commissarissen van de Nederlandsche Bank
op de algemeene vergadering van aandeelhou
ders een dividend van f 119 worden voorge
steld. (v. j, f 104).
Het Rijk en de intercommunale tramwegen
INSTALLATIE VAN DE COMMISSIE VAN
ONDERZOEK.
De Commissie voor het tramwegvraagstuk
werd gisteren door den Minister van Water
staat in een der lokalen van zijn departement
geinstalleerd met een rede, waaraan het vol
gende is ontleend:
Mijne Heeren:
Voorspoedig is het bedrijf deT plattelands
tramwegen ten onzent, op een enkele uitzonde
ring na nooit geweest.
De oorlog en de daaruit gesproten boven
matige verhooging der exploitatiekosten, voor
namelijk van den voor een trambedrijf zoo
belangrijken factor personeelkosten, hebben
den toestand dermate verergerd, dat, ware de
Regeering niet met den thans reeds sedert
ruim 10 jaren op de waterstaatsbegrooting
jaarlijks terugkomenden post te hulp gekomen,
vele tramwegondernemingen waarschijnlijk
niet aan haar plicht tot voortzetting van het
bedrijf zouden hebben kunnen voldoen.
Waar de verhooging der exploitatiekosten,
die voorzoover de personeelkosten betreft,
wel als van blijvenden aard zal moeten worden
aangemerkt, ja wegens de achterstalligheid ln
de pensioensraserveering eerder nog een stij
ging zal vertoonen, gepaard gegaan met hoo-
gere opbrengst door wederopleving van het
verkeer, wellicht had dan de mogelijkheid be
staan om de begrooting zij het ook ten deele,
weder van den ovengenoemd en post te ont
lasten, doch tot overmaat van ramp voor het
trambedrijf is die opleving van het verkeer
gepaard gegaan met een onwenteling door de
opkomst van autobus ©n vrachtauto, die twee,
juist in 't buurtverkeer, zoo geduchte concur
renten, een omwenteling, die bovendien den
stoot heeft gegeven tot een wegverbetering
op groote schaal, waarmede veelal gepaard
zal moeten gaan en verlegging der in den weg
gelegen tramsporen, die de tramwegonderne
mingen alweer met voor haar geheel onvrucht
bare lasten bedreigt. Een en ander schijnt mits
dien veeleer te wijzen op bestendiging en zelfs
versterking van den rijkshulp tot instandhou
ding van tramwegen.
Door den voorzitter werd daarop de rede van
den minister beantwoord.
KON. BEZOEK AAN GRONINGEN
Ter gelegenheid van de lustrumfeesten
H. M. de Koningin en Z. K. H. de Prins stel
len zich voor ter gelegenheid der aanstaande
lustrumfeesten een officieel bezoek aan de stad
Groningen te brengen en den volgenden dag
eenige belangrijke gedeelten van de provincie
Gro-»'-»en in oogenschouw te nemen.
Z. K. H. DE PRINS.
Z. K. H. de Prins is gisterenavond omstreeks
zes uur van zijn Zwitsersche reis te 's-Graven
hage teruggekeerd. Z. IC H. werd in het Staats
spoorstation begroet door zijn adjudant, luite
nant ter zeer le kl. Termij telen.
MR. A. CAPADOSE f
Te Wassenaar is ln den ouderdom van 79
jaren overleden de heer mr. A. Capadose, een
zeer bekende persoonlijkheid in de financieels
wereld.
