RONDOM DE AS. VERKIEZINGEN
i1
Tweede Blad
Dinsdag 18 Juni 1929
Pagina 1
if OVER DE TAAK DER KERK
DE OVERVAL OP CURACAO
UIT DE R. K. STAATSPARTIJ
A
GEHALTE EN WAARDE
DER VERDEDIGINGSMIDDELEN.
DE KONINKLIJKE FAMILIE
BENOEMINGEN
DE NUNTIUS BIJ HET QURINAAL
REGINA COEL.I TE VUCHT
DE KOMENDE REGEERING EN EEN EVENTUEELE
SAMENSTELLING VAN RECHTSCHE PARTIJEN
In „Hat Volk" wordt mat instemming mel
ding gemaakt van de rondreis van een
Protestanitsch predikant, dr. A. Keiler uiit
Genève, die ook in ons land propaganda
komt maken voor de eenheid der prote-
stantsche kerkgenootschappen.
- Een hopeloos pogen heeft de remonstrant-
8che predikant dr. Hooykaas dit genoemd.
Maar de Zwitser heeft zich niet bij godge
leerde wenschen gehouden.
„Hij heeft verklaard, aldus „Het Volk",
dat de kerken meer hebben te doen dan te
I Prediken op Zondag, te doopen en het
j Avondmaal te bedienen, en <lat Christus'
1 geest moet doordringen ln alle verhoudin-
f gen van die wereld. Hij heeft gewezen op
j de maatschappelijke nooden en vraagstuk
ken, welke allerwegen bestaan, en gevraagd,
i of wij nog van de diplomaten en generaals
i den vrede dier wereld kunnen verwachten.
En hij heeft gezegd, dat de spanning tus.
schen werkgevers en werknemers ook den
kerken aangaat, en dat een klasse-kerk
geen erk Is. Hij heeft afgekeurd, dat chris
tenen ten aanzien van een sociale taak
tot de kerken zeggen: „handen af", en
meenen, dat woningtoestanden, klnderar-
beid e.d. der kerk niet zouden raken."
Dit is waar en niet waar. Het is in elk
Beval noodiig, goed te onderscheiden.
Voor ons sitaat vast, dat de Kerk een God
delijke instelling is, die tat allereerste taak
heeft den mensch tot God te brengen. De
Kerk doet dat door haar prediking en door
de Sacramenten.
De menschen brengen tot God, kan z'ij niet
dan na hen eerst doordrongen te hebben van
Christus' geest. En als de Kerk dait gedaan
heeft, kan zij vanzelf onrechtstreeks ook alle
verhoudingen in do wereld beïnvloeden.
Maar het moet niet omgekeerd geschie
den. Het is niet juist, dat de eerste taak der
Kerk zou zijn vrede te brengen tusschen Sta
ten, ontspanning tusschen patroons en ar
beiders of verbetering van woningtoestanden.
Wij zijn overtuigd, dat, wanneer de leer der
Kerk wordt nageleefd, ook alle maatschap
pelijke euvels worden bestreden. En de ge*
SchiedeniH geeft hier een goede les. Niemand
die eerlijk Is, kan de ontzaggelijke sociale
Werkzaamheid der Kerk loochenen.
Het is onwaar en onrechtvaardig als men,
^ooals weer in „Het Volk" geschiedt, het doet
voorkomen alsof de Kerk zich niet bemoeien
?ou mat maatschappelijke wantoestanden.
Hat is laster te beweren, dat zij „lauw en
•lauw" bleef tegenover maatschappelijk on
recht. Alleen reeds haar voortdurende pre
diking was hier een voortdurend verweer.
Bij vele dienaren der kerk heeft een ka-
Pttalistlsche gezindheid den waren Chris
tenzin verstikt
Aangenomen, maar niet toegegeven dat
lit waar is, dan wordlt daardoor nog niet
Weggecijferd dat de leer der icerk wel dege
lijk on voortdurend maatschappelijk onrecht
peeft veroordeeld en dat tienduizenden die-
Paren der Kerk vrijwillig als volstrekte com-
taunisten gingen leven.
„Het Volk" schrijft verder:
S Ook sticht groot kwaa deen dorre dog
matiek, welke die ontkenning zelve Is van
het woord, dat de letter doodt, maar <len
Beest levend maakt. De oorlog, zoo heet
het dan bijvoorbeellid, zal niet uit de wereld
verdwijnen, want hij is een gevolg van de
erfzonde. "Wij vragen ons af, hoe menschen,
die van zulk een hopeloos standpunt uit
gaan, miet vruchtbare geestdrift aan den
strijd tegen dien oorlog kunnen deelnemen.
„Dorre dokirntiek" is een der groote woor
den, die domme menschen dikwijls gebrui-
*t0h. In elk geval is de schrijver in „Hel
'Volk" althans zóó dom, dat hij Katholieken
Weer een dogma toeschrijft, dat zij nooit ge-
ouden hebben. Nooit toch heeft de Kerk ge
pord, dat oorlog niet verdwijnt' on omdat
"i] een gevolg van erfzonde is. Het eenigo
^vat de Kerk leent is, dajt men, sprekend óver
bi den en kv/aad in de wereld (waartoe do
foriog behoort) de, door de- erfzonde ge-
/hakte menschelijke natuur, die tot het
«w
iWaad geneigd is, niet moet uitschakelen.
wij weten is, dat de Kerk, onder be-
Paaiho voorwaarden, aan een land het recht
zelfverdediging toekent; dit Is volkomen
overeenstemming mot de menschelijke
?atmlr allerlei socialistische frasen
laraan zrij zelf, regeerders geworden, zich
houden) zullen deze grondwaarheid niet
ïver prullen.
De kerk heeft niet getoomd, ln «taart te
I sUn tot een praktische verwezenlijking van
door haar gepredikte beginselen.'*
Dit is een oriwUrrhcid en een onwaarach-
Ifeheid.
- Het is omvaar, dat de Reik haar gepre-
-rht beginsel niet practisch verwezenlijkt
Jjkeft gezien: de afschaffing der slavernij is
Jv een voorbeeld van. Deze afschaffing kwam
r'wen daar, waar heft Christendom ingang
*°hd, tat etand.
h?&ar indien n beweert, dat niet altijd
overal de begln.-Han der Kerk verwezen-
Bkt werden, dan is dit. ni«t toe te schrijven
de Kerk zij heeft haar taak vervuld
predikt maar aan de dwarsheid
^Aksheld van de mensehen zelf, dfe hert ge
arde niet in practljk omzetten,
wat wil men toch van de Kerk? Moet zij
^8 met geweld de menschen dwingen
ar beginselen in daden om te zetten? Is
r laak een andere dan gevoelens te vor-
eh en verstanden te overtuigen?
t "Get Volk" besluit met deze huichelachtige
■fada;
Willem de christelijke bezitloozen (on
der hem ln dó eerste plaats leeft de afkeer
van de uitbuiting en van het jnllitalrleme)
een volle levensbevrediging deelachtig wor
den, dan moeten zij komen bij ons. Wij zeg
gen niet: dan moeten zij hun kerk verlaten.
Och, waren de heeren toch royaler!
Denken zij nu werkelijk, dat wij gelooven ln
hun eerbiediging van de Kerk, die zij keer
op keer onrechtvaardige verwijten doen?
Het is zeer gemakkelijk de Kerk allerlei
tekorten aan te wrijven, wanneer men eerst
op eigen houtje uitmaakt aan welke eischen
zij heeft te voldoen. En heit is ook aardig om
wel zoo goed te zijn anderen nog toe te staan
lid te zijn van een Kerk, die als „lauw en
flauw", als een plicht-verzaakster en wat al
niet meer, wordt voorgesteld.
Op deze socialistische bestrijding der Kerk
is maar één antwoord mogelijk: aantoonen,
dat de Kerk haar leer nooit heeft veranderd
noch haar roeping heeft verlaten.
Dat kunnen wij, kinderen van de tweedui
zend jaar oude Katholieke Kerk (met an
dere secten hebben wij niets te maken) maar
of de aanhangers van het nog geen eeuw
oude, totaal versplinterde socialisme dit
ook kunnen, Is een heel andere vraag.
Vragen van den heer Boon
De heer Boon heeft aan de Ministers van Ko
loniën en van Defensie de volgende schrifte
lijke vragen gesteld
lo. Is het juist, dat de oud-commandant der
troepen te Curasao herhaaldelijk te vergeefs
heeft aangedrongen op versterking der mili
taire bezetting, omdat hij sleclit3 beschikte over
'n honderdtal totaal ongeoefende manschappen,
dat er op't Waterfort wel eenige kanonnen zijn,
waarvoor scherpe patronen, om ze er mede te
laden, ontbreken, hetgeen trouwens geen doel
zou hebben, omdat er niemand aanwezig is, die
er mee <wn kan gaan, dat de eerste mitrailleuse
nog moet worden geïmporteerd, kortom, dat
leder behoorlijk afweermiddel ontbreekt
2o. Is de Regeering niet van oordeel, dat
het gebeurde te Curasao aanleiding moet zijn
om zoodanige maatregelen te treffen, dat het
aantal en het gehalte der troepen, alsmede de
bewapening zoodanig worde, dat de groote Ne-
derlandsche belangen aldaar afdoende worden
beschermd, alsmede wordt voorkomen, .dat
wrijving wordt voorkomen met Mogendheden,
wier belangen op ernstige wijze kunnen wor.
den geschaad
3o. Is de Regeering door het gebeurde niet
tot de conclusie gekomen, dat het dringend
noodig is, om in de Caraïbische wateren blij
vend een marinevaartuig met 9en landings-di-
visie te stationneeren, gelijk zul les vroeger
steeds bet geval is geweest, en waarop uit Cu
racao herhaaldelijk tevergeefs is aangedron
gen
Een verzoek van den Volkenbond aan de
Ncderlandsche regeering
Het H. N.-bureau seint uit Genève d.d. 17
Juni:
Naar verluidt heeft het secretariaat van den
Volkenbond de Nederlandsche regeering ver
zocht een rapport in te leveren over de gebeur
tenissen op Curacao.
Te Arolsen in goeden welstand aangekomen
H. M. de Koningin en Prinses Juliana zijn
gisterenmorgen om half tien per auto van Het
Loo naar Arnhem vertrokken vanwaar Zij ver
der met H. M. de Koningin-Moeder naar Arolsen
zouden doorreizen.
Van bevoegde zijde deelt men ons mede, dat
de Koningin, do Koningin-Moeder en Prinses
Juliana in gooden welstand in Arolsen zijn aan
gekomen.
In het Bisdom Haarlem
Z. D. H. de Bi- hop van Haarlem heeft be
noemd tot Pa*'co.- to Nes en Swaluwebuurt
den Weleerw. beer J. van Blaricum, te Aesen-
delft, don Weleerw heer J. Nagel en te Den Burg
(Texel), den Weleerw. heer L. van Ruyven, die
kapelaan was te Amsterdam (H, Nicolaas bul
ten de V.) Alsmede tot pastoor Jte Helnkens-
zaud den Weleerw. heer L. Geidermaus en te
Oud-Beierland den Weled. heer Th. Blom, die
kapelaan was te Leiden (O. L. Vr. Hemel
vaart).
Zijn aanstaande bisschopswijding
Men schrijft ons uit Rome:
De bisschopswijding van den nieuwbenoem-
deu apostoliachen nuntius bij het Quirinaal,
mgr. Francesco Borgonginl-Duca, zal naar
thans beslist verluidt, door den kardinaal-
staatesecretarl# Gas'parrl in de parochiekerk
van het Vaticaan, in de Capella Paellas, ge
schieden.
Bij deze ceremonie zullen voor de eerste maal
ook da Itallaanacbe autoriteiten in het Vati
caan verschijnen en aan de plechtigheid ln de
genoemde kapel deelnemen.
Een dubbel jubileum
Naar het Hgz. verneemt zullen op Donderdag
ld Jnll a.s. de Zusters van Regina Coell te
Vught den Ï00 sten verjaardag herdenken van
het bestaan van. haar conwnunauteifc en den
Meten verjaardag van de oprichting van 't
pensionaat.
Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen, bisschop van
Hertogenbosoh, zal op dien dag om 10 uur
een pontificale H. Mis in de kloosterkapel op
dragen.
Na het dinor van de genoodigden, zal door
een groep oud-leerlingen een seance worden
aangeboden.
Ben plechtig Lof zal het feest besluiten.
POLITIEKE REDE
MR. A. BARON VAN WIJNBERGEN
Een feestelijke bijeenkomst te Eist
O® initiatief van het bestuur der Katholieke
Klesvereeniigilng te Eist, deel "ran het oude
district, dat mr. A. baron van Wijnbergen, een
kwart-eeuw gelede®, afvaardigde naar de
Tweede Kamer, had Zondagmiddag ln het
katholiek yereenigingisgebonw een feestelijke
bijeenkomst plaats, waar de heer van Wijn
bergen, ter gelegenheid van zijn zilveren jubi
leum als Kamerlid werd gehuldigd.
Onder applaus der talrijke aanwezigen, waar
onder vertegenwoordigers van het gefheele oude
district Eist, betrad baron van Wijnbergen ln
gezelschap van Deken IT. M. Kool, pastoor te
Eist, de zaal van het gebouw, waaruit de drie
kleur woed met de pauselijke kleuren.
De voorzitter der kiesveroenlging, notaris
A. Huiigens te Eist, opende de vergadering met
den Ohristelijiken groet en sprak, na de be
groeting der aanwezigen, een rede uit, waardn
hij allereerst met een enkel woord herinnerde
aan de aanstaande verkiezingen, waarover mx.
van Wijnbergen dezen keer voorlichting zou
geven.
Namens de Ktesvereeniglng (ïoette spr. baron
van Wijnbergen bijzonder hartelijk welkom, nu
het een tweetal maanden geleden 25 jaar ge
leden was, dat het oude district Eist hem voor
het eerst afvaardigde naar de Tweede Iraniër.
Spr. brengt dan hulde aan de verdiensten die
baron van Wijnbergen zich als Kamerlid ver
wierf en besloot met het aanbieden van een
gouden vulpenhouder als een stoffelijk bewijs
van de waardeering daarvan.
Na deze rede overhandigde de H.E. Deken
Kool aan baron van Wijnbergen het geschenk,
door spontane giften van Bister kiezers en
kiezeressen bijeengebracht. De honderden aan
wezigen ^bestegen daarna het podium om de
hand te drukken van den jubilaris, voor wien
het geschenk lag, voorzien van een inscriptie:
„Aan mr. A. baron van Wijnbergen bij zijn
vij f-en-tw in tig-jarig Tweede Kamerlid™ aat
schap, dankbaar aangeboden door de R. K.
Kies vereenig,Ing te Eist", en getooid met het
familie-wapen der eeuwen-oude van Wijniber-
gen's.
Hierna was het woord aan den heer E H
J. M. baron van Voorn tot Voorst, burgemees!
ter van Ubbengen en voorzitter van den bond
van Geldersohe kiesvereenlginge®, die er zijn
vreugde over uitsprak, dat baron van Wijnber
gen, dank zij de nieuwe kieswet, nu op de lüst
van don Geflderschen bond kon staan
Onder applaus der vergaderingverkreeg
daarna baron van Wijnbergen het woord
Rede Mr. A. Baron van Wijnbergen
Rusüg .yn gehoor begroetend, verklaarde de
spreker, dat het voor hem meer dan ean voor
recht was, te midden van de Elster kiezers te
Het is 25 jaar geleden, dat ik werd aangezocht
Kamerlid te worden. Wat 'n mensch doet. doet
bU als werktuig van God. Wat ik heb mogen
doen, heb ik aan God te danken. Ik ben dank
baar voor hetgeen Gij voor mij hebt gedaan.
Hst Kamerlidmaatschap valt niet mee; het
vorvullen ervan brem - zware verantwoordelijk
heid. Maar ik ben Cod en u dankbaar, dat ik
die taak heb mogen rvullën en dat ik wat
heb mogen doen v- land en Kerk.
Ik ben ook dankbaar voor de vriendelijke
woorden van den voorzitter; ik begrijp dat men
op een avond al3 deze het mooier maakt dan
het is. Maar ik ben u dankbaar. Vooral, omdat
tnen In het openbare leven aan dank niet. veel
gewoon is. Daarom doCt bet goed Als het ge
beurt en geeft het kracht voor de toekomst. Nog
eens mijn dank. (Applaus).
De zaak ia veranderd.
Wij héübea evenredige vertegenwoordiging;
ik ben nfet „verhuisd", maar kon afgevaardigde
van Gelderland blijven, waarvoor ik danbaar
ben wat ik met Gods hulp en den wensch
der kiezers hoop te blijven.
Maar nu wij vlak voor de verfkiezingen staan,
lijkt het mij belangrijk, getrouw blijvend aan
de traditie hier, niet op te wek/keu katholiek
te *tommen dat ia hier een overtuiging:
(katholiek-zijn Ia katholiek-stemmen maar
ean woord te spreken naar aanleiding der a,s.
verkiezingen.
Is dat simplistisch? Ik etom eenvoudig
katholiek omdat Ik katholiek ben, afgerién van
program en afgevaardigden.
Maar welke hoofdpunten vragen ohm aan
dacht? Waarop komt het aan op staatkundig
terrein?
Wij hopen, dat ear na de verkiezingen komt
een roohtsch kabinet.
Waarom? Omdat de handhaving van het ge-
sag, ln de handen van Christelijke mannen, bot
veüigwt is. Wij hebben,.niets aan slappelingen
en halve menachen.
Mensohe® van Christelijk beginsel vinden in
hun beginsel een aansporing voor gevoel van
verantwoordelijkheidzij weten dat zij htm go-
zag hebben nlt te oefenen tea bate van anderen.
Waarop komt het vooral aan?
Voorop moet, dunkt mij, g&Jteld worden de
koloniale politiek.
Uit geestelijk, politiek en financieel oog
punt.
Wij hebben het voorrecht een koloniaal ge
bied te bezitten. Maar daarnaast den plicht:
daar onze geestelijke goederen te brengen, het
Evangelie, hert Christelijk onderwijs. Het kolo
niaal-vraagstuk blijft allereerst een geestelijk
vraagstuk. Sommigen zeggen, dat Nederland
zijn koloniën als Ik dart woord gebruiken
ïna® alleen wil houden uit financieele over
wegingen.
Dat is niet waar; de zegeningen van het
Christendom brengen, staat voorop. Maar, daar
naast en daarna mogen ook de stoffelijke be
langen behartigd worden.
De politieke verhouding tot IndilS ie zeer
moeilijk: Ik zal er mij geen oordeel over aan
matigen. Ik zal er mij wel voor wachten, mij
ais koloniale specialiteit aan te dienen. Maar
jvel stel ik mij de vraag of de richting die la
ons koloniaal beleid begonnen is, alleen nega-
tter moet zijn. Of wij alleen moeten afwa-chten
wat er ginds gebeurt.
Men moet positief iets verrichten; met noe
men alleen komt men niet klaar. Ik onderschrijf
de klacht, dat er reeds een week moest wor
den gewacht op regeertngs-antwoord op de
vragen, gesteld door het Eerste Kamerlid
Oolljn.
Mag er met gevraagd worden, dat er wat
meer aandacht wordt geschenken aan hot
koloniaal vraagstuk?
De tweede gewichtige kwestie is de regeling
met België. Spr. bracht hulde aan den heer
v. d. Lande voor zijn rede ln België. (Applaus).
Het wis, na het gebeurde in den Haag, goed
dat er één ginig. Beter dan te oritiseeren, is hert
bewondering uit te spreken voor den man, die
ging en sprak. Hert wederzijdsch standpunt la
uiteengezet. Nu moet erkend worden, wat
recht is en wat billijkheid vordert; beide naties
mogen bedenken, dat er niets goeds tot stand
zal komen, als er geen goede gezindheid aan
beide kanten is
België en Nederland hebben elkaar noodig;
met goeden wil en Gods huilp, moet overeen
stemming te 'bereiken zijn.
Het zedelijikiiieicisvraagstuk Is de derde, domi-
neerende kwestie. Wij hebben veel maatschappe
lijks bereikt; wij moeten zorgen een goed saldo
te bereiken. Volksontwikkelidg is best, maar
daarnaast is noodig beperking der gevaren van
zedelij.ken aard.
Wat scale-ten wij op met korten arbeidstijd
en meer ontwikkeling als onze menschep leven
in ean samenleving waarin ze nauwelijks kun
nen ademen zonder zedelijk te worden ver
giftigd
Wij moeten maatregelen nemen tegen een
Interpretatie dor wet, die de echtscheidingen
van dag tort dag doet toenemen.
Wie aan het zoo best-zijn van onze samen
leving denkt, mag zich herinneren, dat boaken
■als dat van Lindsey ook ln ons land vertaald en
gelezen worden.
Ik hoop van harte, dat wij een kabinet
krijgen, dart den moed zal bezitten, op dit ter
rein, krachtig en kras op te treden
Tenslotte: er moet worden voortgegaan met
den afbouw der wetgeving op onderwijs- en
sociaal gebied.
Wij hebben voor hot lager onderwijs gelijk
stelling; er mogen nog rechtmatige wenschen
zijn van onderwijzers en ambtenaren, voor de
onderwijzers 1 s de gelijkstelling er; ook voor
onze kloosterlingen die onderwijs geven. Ik
heb de eer gehad hun belangen te verdedigen;
nooit zullen wij er in berusten, dat klooster
lingen minder salaris krijgen, alléén omdat zij
kloosterling zijn.
Maar het voornaamste komt nu: subsidie
voor het hooger- en voor het aanvullend onc'. r-
wijs. Bij het laatste 13 een reusachtig belang be
trokken; voor de meesten Is de lagere school
niet voldoende. 64 pet. der jeugd, die de lagere
school verlaat, geniet daarna absoluut geen
onderwijs meer; het ontwerp-Waszink wil deze
meerderheid der Nederlandsche jeugd helpen.
Wij moeten het steunen.
Allerlaatst: bet sociaal gebied. De komende
regeer lag zal er aan moeten werken. In mijn
Jonge jaren, begon do sociale beweging op
aJlteriel terrein: organisatie van boerenbond,
middenstand en arbeidersbeweging. I.k heb er
aan meegewerkt; ik gedenk dankbaar pater
Rijken's hulp bij do organisatie der katholieke
steenarbeiders. wy hebben, wy mogen dat zeg
gen, ook op wettelljk-sociaal terrein wat ge
wrocht; maar de komende regeering moet daar
op voortgaan.
Laat elke maatschappelijke groep zorgen
voor stevige organisatie; sluit u aan: vooral
gJJ middenstanders ook, die het te reel ver
geet Boeren, middenstanders, arbeiders, weeet
alert laks, sluit u aaneen en zorgt zelf' made
voor sociale maatregelen, die gij noodig acht.
Na nog eens hartelijk gedankt te hebben voor
ontvangst en geschenk, sloot baron van Wijn
bergen onder daverend applaus zijn onder adem-
looso etUte aanboorde rede, die door haar
duidelijkheid en zaakrijkheid de volle zaal
'bijna anderhalf uuir biykbaar gepakt had.
Onder begeleiding der harmonie „Sint Hea-
rtcus" zongen de honderden ,,Room»cbe Bliid
scha®"»
rut slotwoord wem daarna gesproken doos-
den H.E. heèr Deken II. M. Kool.
Onder applaus nam deze, bekend als èe<n der
beste kanselredenaars van de Betuwe het
woord. De Eerw. spr. dankte den (beer vanWija-
Ibargen voor den toegecwaoiden lef aan de
Betuwuaroa; nrnar hot is toöb goed, dart deze
ook eens heeft uiteengezet waarom katholiek
stemmen pdkfht Is. De Daken sprak de hoop
uit, dat coowd de spreker van den avond als
de voorzitter der kieavereentglng nog lang hun
groote gaven ln dienst aaoudon blijven stellen.
„WH hebben Mevar twee levenden, die opreken,
dan twee bronzen beelden, die alleen maar
lier!nneren aan het verleden", (Applaus).
Zingend het ,,Aan U o Koning der Eeuwen''
ging de vergader ing uiteen.
PROF. AALBERSE EN DE SAMEN- j
WERKING MET ANDERE PARTIJEN. I
De Prov. Bond van R.K. Kiesvereenigingen
in Overijssel hield te Almelo een buitengewone
vergadering, die door afgevaardigden van 35
kiesvereenigingen werd bijgewoond en waarin
do heeren Mr. P. J. M. Aalberse en A. H. J.
Engels politieke redevoeringen uitspraken.
Nadat de voorzitter, de beer G. J. A. ter
Steege de bijeenkomst had geopend, verkreeg
Mr. P. J. m. Aalberse het woord.
Spr. begint met er op te wijzen dat ondanks
de naderende stembus van een felle verkiezings
campagne weinig te bespeuren valt. Uitvoerig
gaat spr. na door welke oorzaken dit vroeger
heel anders was en vervolgt dan: De ondervin
ding beeft geleerd, dat bij rustige verkiezingen
die recbtsche partijen in den regel ln "t voor
deel zijn en dus staan wij er momenteel goed
voor! Hoe die uitslag ook zijn moge, de R. K.
Staatspartij zal weer verreweg de grootste
Kamerfractie krijgen en haar invloed en posi
tie dus zeer sterk zijn, op voorwaarde, dat wij
één zijn in het bandhaven van wat in de laatste
30 jaren is veroverd.
Wat ook vast staat is, dat de R. K. S. P, geen
meerderheid zal halen en dat een parlementair
kabinet alleen mogelijk zal zijn in samenwer
king met andere partyen. Daarvoor komen
een 6-tal groote partijen in aanmerking, die
spr. achtereenvolgens tie revue laat passeeren.
Van de A. R. Partij kunnen wij, R. K„ niet
anders dan met groot respect spreken. Deze
partij, die alleen op Protestantsche kiezers
steunt, stond toch altijd trouw aan onze zijde
als zij dacht dat zulks in het belang van het
land was (applaus). Kunnen wij het met
de A. R. Partij over het program eens worden,
dan zullen wij gaarne weer met haar samen
werken (applaus).
Met de Chr. H. Unie staat het een beetje
anders. In de laatste jaren hebben we de ont
wikkeling in die partij met eenige bezorgdheid
gade geslagen. Vooral na '18 zijn veel linksche
kiezers onder den drang der omstandigheden
en ook onder den invloed van een sterker wor-
dend religieus leven naar rechts gezwenkt en
tot de Chr. H. Partij gekomen. Toen kwam in
die partij een Inslag van liberaal-economlscho
ideeën. Voorts ontstond een georganiseerd anti
papisme onder ds. Kersten en Lingbeek. De A.
R. Partij stelde zich daar moedig tegen te
weer, de Chr. H. Partij maakte den indruk, dat
bij een groot deel dezer partij ook antipapis
tische tendenzen aanwezig zijn. Wat in Nov.
'25 gebeurde heeft het wel buitengewoon moei
lijk gemaakt elkaar weer te vertrouwen.
Spr. heeft Yroeger al eens geschreven: als
ooit in ons land de situatie zoodanig mocht
worden, dat samenwerking met de Christelijke
partijen niet meer mogelijk is, dan voelen wij,
R. K„ ons het dichtste verwant aan de Vrijz.
Democraten. Deze partij kwam er als reactie
tegen het oude liberalisme en heeft op sociaal
gebied een program, dat in groote lijnen met
het onze overeenstemt en evenals het onze do
organische staatsidee huldigt. Maar dat de V. D.
om politieke redenen, om 't kabinet Colijn
onderste boven te gooien, tegen het gezantschap
hebben gestemd, heeft ons gegriefd. Veel erger
was nog, wat drie dagen later gebeurde, toen
Mr. Merchant zijn chèque op tafel legde en zei:
als gij, R. K„ met ons wilt samenwerken, kunt
ge het gezantschap terug krijgen. Spr. kan niet
begrijpen, dat een man van de politieke stan
ding van Mr. Marchant zoo iets kon doen. Ilert
heeft een groote moeilijkheid In den weg ge
legd aan de samenwerking van de V. D. met
ons.
Ten slotte de S. D. A. P., wel eens ge*, ernl
(Ie gestadige vrije-r der R. K. Staatsie y. Het
groote bezwaar tegen samcnwerlcinr met do
S. D. A. P. is: zij staat principi el op het
Marxisme, dat hot historisch m- Halisme hul
digt, hetwelk lijnrecht tegenover het Katholi
cisme staat en zij leert, dat klassenstrijd ijn
moet om de arbeiders er boven op te helpen,
wat wij in strijd achten met de rechtvaardigheid
en de naastenliefde.
Uit dit alles volgt één ding: wij moeten zor
gen, dat de Kath. fractie het grootst mogelijk
aantal zetels behaalt, want des te moeilijker
wordt het zonder ons te Tegeeren en des te
grooter zal bij een eventueel extra-parlementair
kabinot ouzo invloed zijn.
Het gezantschap bij den Paus
Ten slotte beantwoordde spr. nog enkele op
merkingen, dio hem te Hengelo en Enschede
zijn gemaakt. Is er aanleiding om het gezant
schap bij den Pans te- herstellen, ny de Pause
lijke Staat hersteld is? Spr. betoogt,, dat het ge
zantschap een landsbelang is en dat het herstel
niet van Kath. zijde moét nltgaan, want dan zou
de valsche indruk worden gewekt, alsof er een
Katholiek belang mee gemoeid zou zijn.. Wordt
door andere partijen onze medewerking ge
vraagd, dan moeten wy moreele waarborgen,
hebben tegen herhaling van 't gebeurde In Nov.
'25. Dit Is sprekers persoonlijke meening.
De Ziektewet
Spr. liohttie verder uitvoerig de houding der
Kath. fractie bij de handhaving der Ziektewet
toe en besloot dan zijn rede met een opwekking
om op 3 Juli trouw te stemmen op de lijst der
R.K. Staatspartij (applaus).
EENIGE GEDACHTENWISSELING
Zich aansluitend bij de rede van oud-miniater
Aalberse besprak de heer A. H. J. Engels ver
volgens enkele punten van het program, aller
eerst de belastingherziening, die spr. met name
op één bepaald punt noodzakelijk achtte, n.l. ter
vorlichting van deü druk op de groote gezin
nen. Een belastingstelsel, dat geen onderscheid
tusschen klein» en gToote gezinnen maakt,
noemde spr. een belastingheffing op de morali
teit. Do Kath. partij zal bU de belastingherzie
ning krachtig optreden voor het groote gezin.
Spr. behandelde voorts nog ln het kort do bo-
yreorganisatie, ontwapening, radio, handels
politiek en pachtvraagstuk.
Op foorstel van den heer G. H. P. Bloemen
werd besloten op Zondag 30 Juni een groot»
gewestelijke meeting te houden by het Dr.
Schaepmansbeeld te Tubbergen. Uit alle plaat
sen van het gewest zullen fietstochten naar
Tubbertfén georganiseerd worden.
