Donderdag 18 Juli 1929 Tweede Blad Pagina 1 GODSDIENST EN POLITIEKE PARTIJ. INDISCHE DAMES EN HEEREN DE VERKIEZINGEN DE EERSTE-KAMERVERKIEZING DE KAMERZETEL VAN DEN HEER COLIJN DE ONRUST AAN SUMATRA'S OOSTKUST VERZOEK TOT ONTBINDING DER BURGERWACHTEN DE ARBEIDSWET DE UITVOERING DER ZIEKTEWET DE KARAKORUM-EXPEDITIE BEMIDDELING VAN PROF. MR. AALBERSE ZEER VELE BEVREDIGENDE RESULTATEN BEREIKT DE VOORZITTER DER CHR. HIST. KAMERFRACTIE HET BIOSCOOPCONFLICT IN HET ZUIDEN EEN GROOTE OPENBARE VERGADERING OP KOMST Er is geen politieke partij noodig op godsdienstigen grondslag, meenen sommi gen en de meesten zeggen, dat godsdienst on politiek eigenlijk met elkaar niets heb ben uit te staan. Als men bedoelt, dat po litiek altijd van godsdienstige kwesties zou moeten afblijven, dan is dat heel goed be doeld. Doch het blijkt, dat politiek wel eens verplicht kan zijn, aandacht te schen ken aan diingen, die heel nauw in verband Staan met den godsdienst. Duitschland leverde er pas een zeer inte ressant voorbeeld van, zooals reeds in het buitenïandsch overzicht van ons blad weid uiteengezet, Pruisen zou ©en overeenkomst sluiten met den H. Stoel. Het katholieke Centrum beschikt in den Landdag over 71 zetels, Bij de Duitsch-na- tionale partij hebben ziich ook 9 katholie ken ar.agesloten, na van de leiding vooraf de verzekering geëischt en gekregen te heb ben, dat zij op godsdienstig gebied, zich hun volle gewetensvrijheid konden voorbehou den. v De Dui'tsch-nationale partij besloot ech ter te stemmen tegen het concordaat en verplichte al haar leden op te komen en ook tegen te stemmen. Daar zaten de katholieke leden in de knel. Bij de stemming stond de Katholiek Goldau op en verklaarde: „Als katholiek sta ik op het standpunt, dat onze Bisschop pen in hun gezamelijk rondschrijven van 10 Augustus 1927 verklaard hebben, dat het katholieke volk er recht op heeft, dat er een nieuwe regeling in dè verhouding tus- schen den Staat en den Anostolischen Stoel komtWijl nu, van nationaal standpunt uit, dit concordaat niets bevat walt een verwerping rechtvaardigt, houd ik het als katholiek voor een gewetensplicht, vóór het concordaat te stemmen." Daarop kwam de leider der Duitsch-na- tionale partij verklaren, dat afgevaardigde Goldau buiten de partij gestooten werd. Niet zoo mis dus! Doch hiermee was de kwestie niet van de baan. Want de voorzitter der katholieke afdeeling van de Duitsc.h-nationale partij, verklaarde: „Bij de behandeling der concordaats kwestie door de Duitsch-natiomale fractie van den Pruiisischen Landdag, week de partij voor den eersten keer in een zeer gewichtige aangelegenheid af van de tot nu toe gevolgde lijn, elke door de duidelijke en herhaalde toezegging vaststond, dat de katholieken hun culitureele en kerkelijk- politieke belangen evengoed zouden kun nen behartigten in de Duitsch-natiomale partij als in welke partij ook. Diemsvol- gens acht ik mij verplicht hiermede hot voorzitterschap van die afdeeling neer te leggen cn er uit te treden. Mijn lid-zijn van de partij wordt hierdoor niet geraakt. Van de medeleden der katholieke afdeeling heb ben de volgende mij in kenniis gesteld van hum uittreden, dr. Lejeune, excellentie Wallraf, prof. Ziesche, prof. Seidel, dr. Ziesche, baron v. Schönberg, prof. Max Bachner en dr. Glazebach". Hieruit blijkt, dat politiek en godsdienst dus wel degelijk iets met elkaar hebben uit te staan. Dit bleek al duizend keeren, wanneer de politiek dienst deed om vooral den katho liek in zijn eerlijke plichtsvervulling te be moeilijken of achter te stellen bij anderen Maar zoo'n les uit de praktijk is af en toe noodig en nuttig. Gp Deli werd onlangs de echtgenoote van een planter, mevrouw Landraat, door een koelie overvallen en, naar men zegt, uit wraak gedood. Dit. geval staat niet alleen en er wordt den la al sten tijd erg geklaagd over het optreden van koelies, zoodat nu een tame lijk groot getal dames in Indië zich tele grafisch tot de Koningin hebben gewend om meer veiligheid in de cultures te ver krijgen. Tevens besloot een groep planters in de pers een krachtig protest te laten verschijnen tegen de toenemende bandeloos heid van den koelie, waarvan thans ook vrouwen hot slachtoffer worden. Wij kunnen dat hegrijpen, maar meenen dat men met protesteeren alleen niet verder komt. Waar zit de oorzaak van de losban digheid? Wij wagen ook e n-s aan enkele feiten te herinneren. Hoe gedragen zich vele hoeren in Indië tegen dc inlandsche vrouwen? Iïoe slaan de planters en assistenten, die met hun over wicht van Westerling onder de bevolking leven, ten opzichte van de vrouwen, die met de koelies op meer gelijken rang staan? Als door heft een zeer slecht voorbeeld gegeven wordt, moot men niet te hard kla gen over losbandigheid van de inlanders die de manieren van de heeren blanken zien- °n nadoen. Is er niet over geklaagd, dat de bioscoop uit het Westen aan den inlander ook niet veel moois laat zien over het leven van de beschaafde Wosterlingen? En aam de dames zou gevraagd mogen tvorden of haar leven, dat toch een groote Waaraan het Katholiek succes te danken is ONS KATHOLICISME WORDT UITGESPROKEN RELIGIEUS GENOEMD In dè „Essener Volksztg." schrijft Pater F. Muckermann S.J. eenige beschouwingen In verband met de jongste verkiezingen in óns land. Hij deelt allereerst mede, dat het toeval hem juist op den verkiezingsdag naar Amsterdam had gevoerd, waar hij een vergadering der vereeniging van Duitscli-sprekende Katholie ken bijwoonde, die een liuldigingsfeest ter eere van den Paus had georganiseerd. Tegen het einde der vergadering werd onder stormachtige toejuichingen de gedeeltelijke uitslag der verkiezingen bekend gemaakt. Pater Muckermann stelt zich dan de vraag, waaraan het succes der Katholieken is toe te schrijven. Op de eerste plaats aan hun eenheid. Men weet, dat het thans voor alles om de be langen van den godsdienst gaat. De schrijver acht zulks beschamend voor den Duitschen Katholiek, die in zijn eigen land het moest aanzien hoe zelfs in de concordaats kwestie zijn geloofsgenooten niet tot eenheid waren te bréngen. Deze eenheid vindt haar waarborg in het algemeen geachte en erkende gezag der bis schoppen. Schrijver herinnert in dit verband aan het bekende herderlijk schrijven, dat de Neder- landsche bisschoppen ter gelegenheid van de verkiezingen aan hun onderhoorige geloovigen gericht hebben en schrijft daaraan een belang rijk deel van het succes der verkiezingen toe. Pater Muckermann wijst er op, dat daaren tegen de Duitsche Katholieken meer en meer hun politieke aaneengeslotenheid verliezen. Op de mogelijke opwerping, dat zulk een politiek Katholicisme niet genoeg religieus zou ziju, antwoordt de Duitsche Jesuiet, dat juist het Nederlandsche Katholicisme uitgesproken religieus is. Men kan ook zeggen, -dat het in een hijzonderen zin streng kerkelijk is. Pater Muckermann wijst vervolgens op de buiten alle verhouding staande sterkte der Katholieke 'pers in Nederland, op de nederlaag van het socialisme in Limburg, op de Katho lieke prestaties op bioscoop- en radiogebied, op den Huizenschen zender, op het feit, dat de groep Katholieke luisteraars in Nederland het sterkste is. Geeft dit alles niet te denken vraagt de schrijver. Zou ook niet in een land met 20 millioen Katholieken dat ten zegen kunnen zijn, wat in een land met slechte 2 millioen Katholieken zulke vruchten draagt Wij zijn beslist niet politiek meer oneenig geworden, omdat wij politiek wijzer geworden zijn, maar alleen daarom wijl wij religieus en kerkelijk achteruitgegaan zijn. Het Nederlandsche Katholicisme put volgens Pater Muckermann zijn bewonderenswaardige kracht, die ook op missiegebied zooveel tot stand brengt, uit zijn godsdienstig leven, dat geestelijken en leeken tot vertrouwvolle samen werking brengt. Nederland, zoo besluit schrijver, is een Eucharistisch land. Ook bij ons moet het nieu we leven en de nieuwe gemeenschap op de treden der altaren groeien. De nummering der lijsten De voorzitter van het Centraal Stembureau gezien art. 114 i 3e lid der Kieswet en art. 8 van het Koninklijk Besluit van 12 December 1917 (Stbl. no. 691) maakt bekend, dat de in art. 114 i 3e lid der Kieswet bedoelde openbare zitting van het Centraal Stembureau, bestemd voor de nummering der lijsten van candidaten voor de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer der Staten Generaal zal worden gehou den op Maandag 22 Juli, des voormiddags te elf uur, in het lokaal van het gemeentehuis te 's Gravenhage, voorheen voor de vergaderin gen van den Raad bestemd. Een bericht uit de lucht Naar aanleiding van het bericht, volgens het welk het niet in de bedoeling van den leider der A. R. partij, den heer H. Colijn, zou liggen, om in de Tweede Kamer, waarin hij op de Friesche lijst gekozen is, zitting te nemen, maar lid te blijven van de Eerste Kamer, deelt ,.de Stan daard" mede, dat de heer Colijn tot 7 Augustus a.s. den tijd hieft een beslissing te nemen. Tot dusver heeft lif, er echter nog niet aan gedacht in welke richting zijn besluit vallen zal. Boven staand bericht moet dus als uit de lucht ge grepen worden geacht. MGR. A. TH. PANKEN f Te Geffen is gisteren overleden de Hoog- eerw. heer Mgr. A. Th. Panken, kanunnik van het Kathedraal Kapittel van het bisdom 's-Her- togenbosch en emeritus-regent yan het Klein Seminarie te St. Michielsgestel EEN ZUSTERHUIS IN DEN WIPPOLDER Naar we vernemen, zal dit jaar begonnen worden met de stichting van een Zustershuis in den Wippolder voor de Eerw. Zusters, werk zaam aan de Geert rui da van Oostensehool te Delft. openbaarheid heeft in Indië, geen gegronde aanleiding kan zijn voor dem meestal on- ontwikkelden inlander om te gaan denken, dat ook die Westersche dames niet zoo hoog staan? Behalve protesteeren, zou ook een meer voorbeeldig leven der Westerlingen ten op zichte van inlanders en inlandsche vrou wen,'zijn nut kunnen hebben. Drie militaire brigades naar Deli DE REGEERING TOT MAATREGELEN BEREIDT KOETA RADJA, 16 Juli. (ANETA). De eer ste luitenant der infanterie L. A, van den Berge is gisterenmorgen met drie brigades naar Deli vertrokken. BATAVIA, 17 Juli. (ANETA). De Regeering seinde in antwoord op het uit Medan verzon den telegram van de vergadering van Deli- planters, dat de Gouverneur-Generaal in afgrij zen over den moord, op mevrouw Landzaat gepleegd, en in deernis met de slachtoffers voor niemand onderdoet. Er behoeft verder geen twijfel te bestaan aan den ernstigen wil en de bereidheid van de Regeering om eiken redelij ken maatregel te nemen, welke de beveiliging van het personeel van ondernemingen kan ver zekeren of bevorderen. Vragen van het Kamerlid Days aan de Regeering WAARTOE DE VERKIEZINGSSTRIJD WEER AANLEIDING ZOU GEWEEST ZIJN Het Kamerlid, mr. J. E. W. Duys heeft aan de Regeering eenige vragen gesteld in verband met de verkiezingsactie te Nieuwerbrug. O.m. heeft hij het volgende gevraagd: Is het aan den Minister bekend: dat in den nacht van Dinsdag 2 Juli op Woensdag 3 Juli J.l. in het plaatsje Nieuwer brug gemeente Waarder (Z. H.) de burgerwacht gewapend met geweren en scherpe patronen, zonder door eenige wettelijke bevoegde autori teit daartoe te zijn opgeroepen, zich gereed heeft gehouden om eventueele propaganda der S. D. A. P., inzonderheid het aanplakken van biljetten met geweld te keeren, dat, het plaatsje passeerende particuliere auto's zelfs werden aangehouden teneinde te inspecteeren of daarin zich bijgeval ook propagandisten der S. D. A P. bevonden. dat door deze op 's, Rijks kosten gewapende particuliere politieke tegenstanders der S. D. A. P. patrouilles werden uitgezonden vanuit een daartoe ingesteld zoogenaamd Hoofdkwartier dier „Burgerwacht", dat zich in een of andere kroeg daar ter plaatse had geïnstalleerd, dat weliswaar op prijzenswaardige wijze de burgemeester der gemeente terstond daaraan een einde heeft gemaakt door geweren en scher pe patronen in beslag te laten nemen, doch dat in ieder geval dit eerst den volgenden dag kon geschieden, dus toen de grootste onheilen reeds hadden kunnen zijn aangericht Zijn de Ministers, indien deze feiten juist zijn, bereid mede te deelen: of niet aldus weder op duidelijke wijze be wezen is, dat het instituut der burgerwachten, in schijn opgericht zoogenaamd om zoo noodig de orde te helpen handhaven, in werkelijkheid slechts een politiek instrument is in dienst van zekere reactionnaire groepen van ons volk om daarmede volkomen wettige daden van politiek hunner onwelgevallige tegenstanders zoo noodig met geweld te keeren of zij bereid zijn aan zulk soort bewapening van het eene deel der bevolking van ons land tegen het andere deel terstond een einde te maken door onmiddellijk over te gaan tot ont binding dezer benden en de handhaving van het gezag en de orde in ons land uitsluitend te doen blijven in handeft van de overheid zelf welke strafvervolgingen zullen worden inge steld tegen hen, die zich aan deze daden heb ben schuldig gemaakt, en tegen hen, die deze onwettige daden hebben uitgelokt door daartoe last te geven, aan te sporen, of zelfs geldelijke belooningen uit te loven welke waarborgen er in het algemeen bestaan dat het commando over zulke menschen niet in handen is van personen, die, zich aandienende onder de leus orde, gezag en wet te helpen beschermen, inderdaad blijken te zijn lieden, die zich aan orde, gezag noch wet storen en het instrument der burgerwachten uitsluitend voor gewelddadige bestrijding hunner politieke tegen standers bezigen of zij, indien zij niet bereid zijn deze voor de rust en orde in onze samenleving schadelijke organisaties te ontbinden, dan althans maatre gelen willen nemen, zoodat de wapens waarvan deze lieden zich blijkbaar vrijelijk bedienen kunnen niet langer in hun privé bezit worden gelaten, doch op afdoende manier voortaan overal in ons land rechtstreeks zullen verblij ven in handen der overheid zelf of, indien zij ook hiertoe niet bereid zijn, zij dan medewerking er tóe wenschen te verleenen dat op 's Rijks kosten geweren en scherpe patronen enz. worden uitgereikt aan hen, die in het bijzonder door zulke georganiseerde op 's Rijks kosten gewapende politieke tegen standers worden bedreigd, ook, wanneer zij op volkomen wettige en geoorloofde wijze voor hunne beginselen propaganda wenschen te maken HET SANATORIUM „DEKKERSWALD" Grepen uit het jaarverslag Volgens het jaarverslag over 1928 van den geneesheer-directeur dr. A. J. Henneman wa ren op 31 December 1927 in het Sanatorium „Dekkerswaltd" te Groesbeek aanwezig 179 patiënten, op 31 December 1928 189, In den loop van het jaar 1928 weirdieu opgenomen 333 patiënten en afgevoerd 328, zoodat gedurende 1928 verpleegd werdeu 517 patiënten (vorig jaar 449. Gedurende het jaar 192S werden verpleegd 517 patiënten; 31 December 1928 waren in het Sanatorium aanwezlig Ü89 patiënten, zoodat in den loop Van 1923 afgevoerd, werden 323 patiënten. Van deze 382 patiënten, die gedu rende 1928 vertrokken zijn, leden er 19 niet aan tuberculose. Van de overige 309 patiënten, leden er 17 wel aan tuberculose, doch niet aan longtu- berculose. Na veel wikken en wegen en na rijp be raad besloot men tot een belangrijke uitbrei ding. De verbouwing is in vollen gang en be looft aan de strengste eischen te kunnen vol doen. OP HET NIEUWE GROOTE DUITSCHE 8.S. „BREMEN", dat onlang# de eerste vaart maakte, heeft men een installatie aangebracht die het mógelijk maakt om de post sneller aan land te brengen. Door middel van een „Katapult" wordt, wanneer het Schip de kust nadert, een vliegtuig de lucht ingeschoten, dat dan de post'naar land brengt. Zondagsarbeid van toonkunstenaars in bioscopen Aan het Kon. besluit van den 4den^Juli 1929, tot vaststelling van een algemeenen maatregel van bestuur, als bedoeld bij de artikelen 14, tweede lid, en 96 der Arbeidswet 1919, met be trekking tot arbeid van toonkunstenaars in bioscopen op Zondag, ontleenen we: Een man of eene vrouw mag op Zondag in een bioscoop arbeid, bestaande in het ten ge- hoore brengen van muziek, slechts verrichten, indien voldaan wordt aan de navolgende voor waarden a. dat hij of zij in de week, waarin hij of zij op Zondag arbeid verricht, op een op de onder b bedoelde rustdagkaart aangegeven werkdag geen arbeid verricht: b. dat liij of zij tijdens zijn of haar arbeid als toonkunstenaar in het kalenderjaar, waar in hij of zij arbeid, als in dit artikel bedoeld, op Zondag verricht, eene hem of haar betref fende rustdagkaart bij zich draagt, en deze op verzoek onverwijld toont aan de in artikel 84 der Arbeidswet 1919 bedoelde ambtenaren. De rustdagkaart vermeldt den naam, de voor namen, de woonplaats, den dag en de plaats van geboorte van den persoon, wien zij betreft, en het kalenderjaar, waarvoor zij geldt. Zij moet de handteekening van dezen persoon dragen. Op de kaart moet zijn aangegeven, op welke Zondagen de persoon, wien zij betreft, arbeid verricht en op welke werkdagen hij rust geniet. De kaart wordt onderteekend en afgegeven door of vanwege den burgemeester der gemeen te, binnen welke de persoon woont, op wien de kaart betrekking heeft. Dit besluit treedt 1 Januari 1930 in werking. Besprekingen met de Commissie van advies Door de commissie, welke den Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid van advies zal hebben te dienen omtrent maatregelen met de invoering der Ziektewet hij de Raden van Ar beid verband houdende, is aan de organisaties welke bij de oprichting van Bedrijfsvereni gingen zijn betrokken, een schrijven gericht, waarin de commissie uitnoodigt tot een be spreking, teneinde overleg te plegen omtrent punten, die de uitvoering der Ziektewet raken en zoowel voor de Raden van Arbeid als voor de Bedrijfsverenigingen van belang zijn. Ge dacht wordt hierbij In het bijzonder aan ge meenschappelijke regelingen, als bedoeld in het 4e lid van artikel 117 der Ziektewet, met name ten aanzien van de geneeskundige con- tróle, de losse arbeiders, het verstrekken wederzijds van inlichtingen omtrent verzeker- den, die aan sleepende ziekten lijden e.d. Van de zijde der commissie wordt medege deeld, dat zoo mogelijk ook aan andere orga nisaties of lichamen gelegenheid zal worden gegeven aan bedoelde bespreking deel te nemen. UIT HET BOUWBEDRIJF Staking te Roermond uitgesteld Onder leiding van den Rijksbemiddelaar prof. mr. P. J. M. Aalberse heeft in verband met de dreigende stakingen te Roermond in het bouwbedrijf, op het departement van Arbeid te Den Haag een bespreking plaats gehad tus- schen het bestuur van de plaatselijke patroons- vereeniging van Roermond en het hoofdbe stuur van den Nederlandschen R. K. Bouwvak- arbeidersbond. De besprekingen hebben nog tot geen enkel positief resultaat geleid doch daar de patroons nog met eenige instanties overleg wenschen te plegen is op voorstel van den Rijks bemiddelaar door de arbeldersleiders goedge vonden dat de stakingen worden uitgesteld tot a.s. Maandag. Op dien dag zullen de stakingen ingaan indien het contract door de werkgevers niet is aanvaard. UIT HET HAVENBEDRIJF Een collectieve arbeidsovereenkomst Te IJmuiden is een collectieve arbeidsover eenkomst in de havenwerken tot stand geko men. Na langdurige onderhandelingen is n.L tussclien de besturen der reediersvereenigin-; te IJmuiden en die van den Centralen Bond Van Transportarbeiders, den Ghr. en den R. l\. Transportarbeiidersbond overeenstemming be reikt over de loonen en arbeidsvoorwaarden Voor de havenarbeiders, welk resultaat de le denvergadering der organisaties hebben goed gekeurd. Het contract zal vermoedelijk 1 Augustus a.s. ingaan voor den duur van twee on een half jaar. Het eerste deel van den tocht volbracht Reilter seint uit Bombay d.d. 17 Juli: Uit Leh Kahnir komt het bericht, dat de heer Visser van Panamik is teruggekeerd, na het eerste deel van zijn tocht met succes te hebben volbracht. De heer Visser heeft het geheele tot nu toe onbekende gebied van de boven-Nubra, het voornaamste deel van het Karakorumgebergte onderzocht en in kaart gebracht. Hij deelde mede, dat hij zeer bevredigende geografische, geologische en andere wetenschap pelijke resultaten heeft verkregen, ofschoon da streek zeer moeilijk begaanbaar en gevaarlijk was. Vele gletschers werden ontdekt, w.o. een van meer dan dertig kilometer uitgestrektheid. DR. DE VISSER OF DE HEER SCHOKKING Heit „Vaderland" van Dinsdagavond schrijft) in een hoofdartikel: „"Wij meenen met zeker heid te weten, dat Dr. De Visser vooralsnog voorzitter is van de Chrlstelijk-Historischa cluben wijdt dan een heele beschou wing aan de vraag, waarom niet hij maar de heer Schokking ten hove is ontboden voor advies inzake de crisis. W ij meenen met zekerheid te weten, dat voor een dergelijke beschouwing alle grond ontbreekt, aangezien na het zich terugtrekken uit het politieke leven van Dr. De Visser de heer Schokking, althans zeker voorloopig ala voorzitter der Chr. Hist, fractie is aange wezen. In Tilburg gaan de bioscopen open en dicht Naar wij vernemen zullen de vier Tilburg- sche bioscopen, die sedert eenige weken, door de exploitanten gesloten worden gehouden, ge durende de a.s. Kermis (van 29 Aug. tot en met 2 Sept.) wederom voor het publiek toeganke lijk zijn. Nadien worden ze weer gesloten. Vrijdag a.s. wordt er in den Stadsschouw burg eene groote openbare vergadering gehou den, waarin een drietal bestuurderen van den Ned. Bioscoopbond het woord zullen voeren. „DE DELLEN". De gemeenteraad van Epe besloot Dinsdag voor 25.000,deel te nemen in de obligatie- leening der stichting „Het Geldersch Land schap" tot aankoop van „De Dellen". De aankoop van het landgoed is inmiddels geschied. KR v: I H DE MANNEN VAN DE DO X. Het monster vliegtuig De Do X heeft zijn proefvluchten of het Meer van Constans glansrijk volbracht. D( twee personen, die het leeuwenaandeel gehax hebben, zijn links commandant Schulto ei rechts de eerste giloQt

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1929 | | pagina 5