ALGEMEEN OVERZICHT.
2&teidag \7 Augustus 1929
Derde Blad
Pagina 1
mm
.a
- if
3ÊZORGHEID IN DEN HAAG; HET CONFLICT OP MALTA.
«ia
.J^Smiddag" 2 uur, toen van Snowden's be
tela
HeT CONFLICT IN ENGELAND
GEëINDIGD.
H
•^OöWEER BOVEN FREIBURG.
Ka
DE BEVOLKING DER AARDE.
AANVAL OP EEN GELD
TRANSPORT.
C'^wos
klz*
't'dovp
aan,
Hi
C>ts
V,
ROOFOVERVAL OP AUTO IN
SERVIE.
MONUMENTEN EN STAND
BEELDEN IN IERLAND.
HET SPOORWEGONGELUK IN
POLEN.
NIEUW STATION IN MONTREAL.
DE OPSTAND IN VENEZUELA.
HET CHINEESCH-RUSSISCH
CONFLICT.
DE FILM „MARTIN LUTHER".
'J
*.&S -2ts7
■if-
-<^3—
land 2011 volgens het Young-plan ruim
"'loipen mark krijgen van de bijna 2000
-'ailKo
t>4t
die Diiitseliland jaarlijks opbrengt,
pf' ,a<'an° da Engelsehe minister te weinig;
11 iiaüë België, en Japan hebben er nu
e';n schepje van 45 millioen per jaar méér
de helft van hetgeen Engeland nog
t.opgedaan. Maar de Engelsehe minis.
1;', ;'"hijnt nog niet voldaan. De Fransehen re-
tem'?1 °r gietcren al op, dat deheele confe-
2oi 8 ^°cr vasthoudendheid der Engelsehen
ili'o ^'"'"Kken. Maar Suowden lieeft aange-
,llf4l&ei' op uatetel van verdere besprekingen;
u had anders lieden de beslissing verwacht,
kom UU zu^611 de heeren pas dan weer bijeen.'
10,1 als zij meemeu, doelmatig verder te
1'bhen praten.
film'* ^IkKt i&11 minste al anders dan dat
C** reeds klaar stond om vandaag de
Hi? i naar bonden te nemen. Of de Engelsehe
Ke\".!Ste' nader inzien zal toegeven, moet af.
acllt worden. Gevaarlijk is wel, dat er' nog
Politiek element wordt bijgehaald. Men
^ekert namelijk diat Mussolini van gten-op-
\vi]' HSen aai' de Engelsehe regeering weten
otfer
8ll0^°« dat zoo zijn, dan vreest men dat
»io-? l'en inist vermindering van Italië's aan-
- lil
zal vrJagen.
Vir'i dit vei'l>and is het wel interessant, dat
aKmiddag 2 uur, toen van Snowden's be-
°ta te wachten nog niets hekend was, ver.
tKi] ?6>^' dat 'de vergadering der financieele
>a?In,8«P zou worden uitgesteld op Italiaansch
f°slt. Zou de Iitaliaamsohio delegatie mls-
Wii pogiihg bij Mussolini willen doen
.^hiiep
0ltl let
20u
^■Uier-
soepeler instructies te verkrijgen? Het
de
zeker zeer gewenscht zijn, dat hier alle
e'; tusschen partijen als de fascistische
'afoour buiten geding bleef.
.dei
Rep
a Hultschei's zijn het minst tevreden over
trageu gang der conferentie. Zij verber-
0(dt hun misnoegen niet over de hebzucht
biju4 e herwinnende Staten, die thans reeds
ove.pl Veei'ticn dagen met elkander kibbelen
de verdeelimg van den buit, waarbij het
toch slechts om bedragen van 20 tot 40 millioen
mark jaarlijks gaat, terwijl de Duitsöhers zich
gelaten onderwerpen aan het voortstel der Pa-
rij sche deskundigen, dat Duitschland jaarlijks
tot 200 millioen mark betalingen verplicht.
Men kan zich zoo het ongeduld der Duit-
seliers begrijpen, die op politieke winst als
Rijnland-ontruiming te wachten zitten, maar
eerst de regeling der duiten-kwestie moeten
zien. Zoo wordt het begrijpelijk, dat ook de
Duitschers zijn begonnen zich met de fiinan-
cieele kwestie, in private gesprekken, te. be
moeien. De Duitsche ministers Hilferding en
Curtius hebben een onderhoud gehad met de
Belgen, terwijl Stresemann een uur met Briand
heeft gepraat, waarbij voor het eerst tusschen
deze teiide staatslieden ook over den stand der
werkzaamheden in de financieel© commissie
is gesproken.
De besprekingen tusschen Stresemann en
Briand over de Rijnland-ontruiming zijn door
de nieuwe crisis in de financieele commissie,
niet veel evrder gekomen. Wel ie onder de
oogen gezien, wat het lot der politieke commis
sie zou worden, indien de financieele afdee-
ling der Haagsche Conferentie geen kans zou
zien, haar werk voort te zetten.
Er rijst nu echter weer een beetje meer
hoop.
Het conflict op Malta is nog niet opgelost;
de Katholieke eerste minister lOTd Strickland,
zoon uit een oud-Katholiek .Engelseh ge
slacht, betoogde tegenover een journalist, dat
alle betrokken partijen op Malta een einde van
de spanning verlangden door een scherpe af-
bakeningslijn van politiek en godsdienst vast
te stellen. De lord meende, dat hij niets mocht
doen tegen het belang van het Britecbe Rijk.
Maar, zooi hem diit door de Kerk worden ge
vraagd? En was het in 't belang van het Brit-
sche Rijk, dat een pas geweigerd werd aan
een kloosterling die door zijn overste werd
overgeplaatst? Het schijnt dat lord Strick
land een beetje meer Engelsch dan katholiek
optreedt op Malta, dat zeker niet op de eerste
plaats Engelsch is.
SCli|'IDSRECHÏERLIJKE UITSPRAAK
ZAL BESLISSEN
Maandag wordt het werk hervat
16 Augustus (V.D.) De werk-
h6t 's hebben zich bereid verklaard, zich in
On., {at-oenconflict aan een scheidsgerecht te
QevWerpen.
gov??er2°cht zal worden hèt voorstel der werk-
jj - om de loomen met 25 pet. te verlagen.
6 hesHssing- van het scheidsgerecht wordt
door de arbeiders als bindend erkend.
scheidsgerecht wordt samengesteld uit;
t\v68 nehtrale leden
ee vertegenwoordigers der werkgevers;
D?86 yertegenwoordigers der arbeiders.
6u sPiherij wordt Maandag weer opengesteld'
«i)ra e ®rbeid zal er, tot het scheidsgerecht uit-
he,.va c heeft gedaan, op de oude voorwaarden
Worden.
Voldoening na geleden schade
va|^i?HEN, 16 Augustus. (R. O.). De bijlegging
Mij] conflict in de katoennijverheid is in de
bp atlds met algemeene voldoening ontvangen.
,tsluiting, welke drie weken duurde heeft
hum e ^r*e betrokken vakvereenigingen drie
Vj,.).061! gulden aan uitkeeringen gekost en de
worden op 12 millioen gulden per
geraamd.
DE VLOOTBEPERKING
Donald in October naar 'Amerika?
v6l.,e berichten uit Amerika over het gunstig
keil >0l> S^r Britsch-Amerikaansclie hesprekin-
v0r.-,.?Ver ds ontwapening ter zee worden in be-
6ni"*''® dringen te Londen bevestigd. Men hoopt,
"s v Donald in October a.'s., na afloop van
4a ^^bondsvergadering te Genève, zich naar
®l- Staten zal kunnen begeven.
Hes] de omgeving geteisterd
Er is nog plaats genoeg
In het een dezer dagen verschenen „apergu
de la demographic des divers pays du monde
1929" heeft het „Office Permanent" van het
„Institut International de Statist!gut geves
tigd te 's Gravenhage, een overzicht gepubli
ceerd van de meest recente bevolkingscijfers
van alle landen der aarde, alsmede van gegevens
betreffende de huwelijken, echtscheidingen, ge
boorten en sterfgevallen in ec-n groot aantal
landen.
Aan de door den directeur van het „Qifiee
Permanent", prof. mr. H. W. Methorst, gegeven
inleiding is het volgende ontleend:
Volgens de laatste gegevens werd de aarde
in 1928 door 1936 millioen menschen bewoond;
hiervan' telde Europa 47S, Amerika 238, Afrika
140, Azië 1070 en Australië 9 millioen.
Sedert 1920 bedraagt de toeneming van het
wereldtotaal 7 pet.
De Europa betreffende cijfers hebben we kort
geleden reeds meegedeeld.
Van de Europeescbe landen gaat, zooals men
weet, Rusland met 108 millioen (zonder Azia
tisch Rusland) aan het hoofd; dan volgen
Duitschland met 63,3, Groot-Brittannië met 45,4,
Frankrijk met 41,0, Italië met 40,8, Polen met
30,2 en Spanje met 22,3 millioen.
België en Nederland tellen resp. 8 en 7.7
millioen inwoners.
Van de buiten-Europeesche landen zijn China
met 458, Britsch-Indië met 319, de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika met 120, Japan met
CO, Nederlandsch-Indië met 53 en Russisch Azië
en' Brazilië elk met 39 millioen het meest be
volkt.
Van de Europeesche landen zijn Saksen, Bel
gië, Engeland Wales en Nederland de dichtst
bevolkte, resp. met 336, 261, 260 en 226 inwo
ners per K.M2.
Duiten Europa dienen Egypte met 404, Java
met 284 en Japan met 157 per K.M2. genoemd.
t :ttgjaK$RUHE, 16 Augustus. (H. N.) Een ont-
Zi?,1)1' nuweor, dat van zwaren hagelslag ver-
heeft, gisterenavond tegen 7 uur
f^v0ea^ur?
Ld,
Zaehringen en Gundelfiugen
'big, storm zijn op den weg naar Gundel-
■•■«w 1 III /.Ij II "1' ULI1 It Ogj
bijna 70 pet. der boomen ontworteld of
K.in'. weg van Freiburg naar Off en burg zijn
'l"e telegraafpalen omgewaaid. Het ver-
'ÜS,.
Was
Twee beambten gedood
In het Rijnland is vandaag een aanval gedaan
op een geldtransport van de mijn Metternich.
Vier gemaskerde roovers overvielen het trans
port en vuurden verscheidene schoten af. Een
ambtenaar die het transport begeleidde, werd
terstond doodgeschoten en een andere zoo ern
stig gewond, dat hij spoedig daarop overleed.
De 'twee overige begeleiders bleven ongedeerd.
In de handen der roovers is ongeveer een be
drag van 10.000 Mk. gevallen. Met de achter
volging is terstond een begin gemaakt.
ongeveer 4 uur geheel gestoord.
blip v^lleltrein naar Hamburg, die kort voer 7
K t, i'i'eiburg vertrok, geraakte midden in
K-u j,',J,"uweer en moest geruimen tijd stil blij-
Ksi) v '(n' daar de rails door omgevallen ooo-
ih *M>erd waren.
w6er, politie en de bewoners van het
1 ei1 Kebied waven uren lang met het op-
,)aziS- De bliksem sloeg ook op
''•Olm ebde plaatse
plaatsen in, waardoor brand ont-
Guk i
oven Kottbus zwaar onweer
lHC
^oo^ea Kottbus en omgeving heeft in den
•zb„ en nacht een buitengewoon hevig on-
d, dat ruim 5 uren duurde. Te Kott-
ls de aangerichte schade gering, doch
Gross Lieskow sloeg de bliksem in
"bi] bj,'?''6 oogst geborgen was. De schuur
'''Kelii."1," Van een landbouwer, waar de bin-
"lalde
i 1 v„enkele minuten in lichte laaie
s]°og ook
"oi '-uouai
^'ccb[! vlan"imen werden.
n 'lat
I-a
- 's «itriehten
over.
op de naburige schuren en
zoodat in totaal 9 gebouwen een
'iU 'MQ» V*
sboedig ter plaatse waren, konden
t,Aha ."'D'ichten.
de wordt op 60.000 mark geraamd.
v^'b ,|at' d16! groote moeite kon men voorko-
"''(l aailo°0'J ,le pastorie door de vlammen
Vbi^st. Hoewel de brandweren uit de
1 politieman gedood
BELGRADO, 16 Augustus. (W.B.) Toen de
koopman Adamja uit BelgTado in zijn auto fa
milie van haar zomerverblijf had afgehaald,
werd hij op 30 K.M. afstand van Belgrado, door
twee gemaskerde roovers overvallen. Hij tracht
te te ontkomen door vol gas té geven, waarop
de roovers schoten op zijn auto losten, waar
door drie der inzittenden werden gewond.
In het eerstvolgende dorp gekomen, waar
schuwde de koopman de politie en vier agenten
begaven zich terstond op weg. Niet ver van de
plaats, waar de koopman de bandieten ontmoet
had troffen zij op den weg een barricade van
steenen aan en zagen daarachter de twee roo
vers zitten. Er volgde nu een geregeld vuurge
vecht, gedurende hetwelk een politieman wer4
gedood en twee andere gewond werden.
De twee etruikroovers, die, naar men gelooft,
eveneens gewond zijn, slaagden er nochtans In
te ontkomen.
Naar verluidb is men hen reeds op het SPOOft
Oranje-beeld op den mesthoop
Onze correspondent te Londen meldt ons:
Op het Dean's Grange kerkhof, in het graaf
schap Dublin, is Zondag een monument onthuld
in den vorm van een Keltisch kruis, ter nage
dachtenis van Reginald Dunne en Joseph
O'Sullivan.
Vijfhonderd personen woonden de plechtig
heid bij, o.a. mrs. Despard, een zuster van wij
len den graaf van Yperen (veldmaarschalk
French.)
De verdienste van Reginald Dunne en Jo
seph O'Sullivan was, dat zij in 1922 den beroem
den généraal sir Henry Wilson van een hinder
laag uit doodschoten. Daar Ierland toen nog
niet geheel autonoom was, werden Dunne en
O'Sullivan door de Engelschen gevangen ge
nomen en den lOden Augustus in de Wands
worth gevangenis opgehangen.
Aan den anderen kant worden er ook monu
menten gesloopt of verplaatst in Ierland. De
„Star", het offieieuse orgaan van de regeering
van den vrijstaat, deelt mede dat het in 1908
voor Leinster House (het parlementsgebouw)
opgerichte' standbeeld van koningin Victoria
naar een minder opvallende plaats zal worden
overgebracht, daar het de oogen zoowel als de
nationale gevoelens beleedigt.
Een standbeeld van George den zooveelsten
voor het stadhuis te Dublin is verwijderd, uit
vrees dat de nationalisten aanstoot er aan zou
den nemen.
Een standbeeld van Willem III (den koning
stadhouder) werd in November door een ont
ploffing beschadigd. Het gemeentebestuur wei
gerde het te herstellen, en liét het op den asch-
belt gooien.
1 hans 15 dooden
WARSCHAU, 16 Augustus. (H. N.) De wis-
selwachter, aan wiens schuld het spoorwegon
geluk bij Lodz te wijten is, beeft 27 dienst
jaren achter zich en stond als een uitstekend
beambte bekend. Reeds tweemaal heeft hij door
zijn beleid en voorzichtig optreden een spoor
wegongeluk voorkomen. Mén neemt daarom
aan, dat hem de lichtste straf, die mogelijk is,
zal worden opgelegd.
Onder de puinhoopen van den goederentrein
is gisterenavond nog het lijk' van den conduc
teur gevonden. Voorts zijn nog twee zwaar
gewonde soldaten in het ziekenhuis overleden,
zoodat het totale aantal slachtoffers, dat om
het leven is gekomen thans tot -5 is gestegen.
ERNSTIG VLIEGONGEVAL BIJ HAMBURG
De bestuurder gedood
HAMBURG, 16 Augustus. (V.D.) Hedenmor
gen tusschen acht en negen 'uur had te Fuhls-
buettel een ernstig vliegongeluk plaats. De 22-
jarige piloot Réichért, was met den waarnemer
Rehm opgestegen om een oefenvluckt te maken.
Reeds eenige minuten later stortte liet vlieg
tuig omlaag en werd geheel vernield. Reicliert
was onmiddellijk dood, terwijl Rehm zwaar ge
wond en bewusteloos naar een ziekenhuis moest
w-orden vervoerd.
DUITSCHE TOERISTEN VERONGELUKT
Uit Zermatt wordt gemeld, dat gisteren de
twee dames Siess uit Freiburg i. b., de doch
ters van Justizrat Siess, den Matterhorn be
stegen in gezelschap van een gids'uit het Ber-
ner Oberland en van den bekenden alpinist dr.
Beauclair uit Freiburg.
Bij het afdalen zijn, op een hoogte van de
Solvay-hut, dr. Beauclair en de twee dames,
die aan hetzelfde touw verbonden waren, in
een diepte van ongeveer 200 M. gestort, waar
zij dood bleven liggen.
Een reddingscolonne van 12 man is gisteren
avond uit Zermatt vertrokken, om de lijken te
bergen.
Uit Innsbruck wordt d.d. heden gemeld:
De vrouw van den hoofdredacteur Miessner
uit Berlijn is, toen zij met haar man een uit
stapje in het Etzdal maakte, op den Laengen-
feid op een voetpad uitgegleden en van een
40 ür. hooge rots gevallen. Zij bleef zwaar ge
wond liggen en overleed een half uur later.
In het' Karwendelgebergte is hij Stausen-
joc-h des avonds de lieer Schuernagel uit Ber
lijn eveneens verongelukt. Na lang zoeken
werd hij met talrijke ernstige verwondingen
gevonden. Voorts is in het Wettersteingeberg-
te een nog onbekende man van naar schatting
30 tot 35 jaar verongelukt.
Grootendeels ondergrondsch
De bekende Britsclie ingenieur Frederick
Palmer heeft voor de Canadeescho nationale
spoorwegen plannen ontworpen voor den bouw
\an een nieuw station in het centrum van
Montreal, hetwelk grootendeels ordergrondsch
zal zijn.
Het nieuwe station, waarvan de bouwkosten
circa 120 millioen gulden zullen bedragen, zal
evenveel sporen hebben als het groote Pennsyl
vania station in New-York en zal het grootste
en mooiste in Canada zijn. Een gedeelte van
de zakenwijk in Montreal zal geheel van aan
zicht veranderen.
Evenals het ontworpen Charing Cross sta
tion in Londen zal het nieuwe gebouw in Mon
treal verrijzen, om het steeds toenemende
spoorwegverkeer in het belangrijke centrum
Montreal naar behooren te kunnen afwikkelen.
Teneinde geen hinder van rook te hebben
en om alle lawaai zooveel mogelijk te ver-
jnijden, zullen electrische locomotieven de trei
nen in en uit het station rijden.
Nieuwe straten zullen aangelegd worden, ten
einde het te verwachten grootere bovengrond*
Bche verkeer te kunnen opnemen, terwijl bo
ven bet station een boog kantoorgebouw voor
de Canadeesche nationale spoorwegen zal ver
rijzen.
Na de voltooiing van deze werken zullen do
Verkeersopstoppingen in de stad, veroorzaakt
door de verschillende spoorwegoverwegen, tot
bet verleden behooren.
Doordat het grootste gedeelte der nieuwe
Stationsgebouwen zich onder den grond zal be
vinden, zal er ln het hart der stad een ruimte
Van circa 600.000 vlerkante Joet vrijkomen
Voor hotels en kantoorgebouwen.
De opbrengst van dezen bouwgrond zal, naai?
Vermoed wordt, den Interest Van de voor de
fcrootsclie Btailonsbouwplaunen bqnoodlgdo
feelden ruimschoots dehketh
De „Falke" in beslag genomen
LONDEN 16 Augustus. (N.H.) De Engelsehe
autoriteiten van Trinidad hebben beslag ge
legd op het Duitsche stoomschip „Falke" en
dit aan den ketting gelegd.
Zooals bekend, heeft het stoomschip hulp
verleend bij den aanval der Yenezolaansche op
standelingen op de stad Cumana en is het
daarop door de regeering van Venezuela tot
zeerooversschlp verklaard.
De toestand schijnt voor het schip juridisch
buitengewoon moeilijk te zijn, aangezien het
reeds in Duitschland gecharterd schijnt te zijn
met het doel, de opstandelingen te helpen.
Overigens luiden de berichten uit Panama,
Colon en Port of Spain nog steeds zeer tegen
strijdig.
BERLIJN, 16 Augustus. (H. N.) Omtrent het
Duitsche stoomschip „Falke" wordt gemeld,
dat dit een schip van 1100 bruto reg. ton is,
dat in 1902 in Hull van stapel is geloopen.
Het heeft geruimen tijd onder Engelsehe
vlag gevaren en kwam vervolgens voor reke
ning van een Berlijnsche bank in exploitatie
bij een reederij te Hamburg.
In April van dit jaar is het schip overge
gaan in het bezit van de firma Felix Prenz-
lau en Co. te Hamburg. Volgens sommige be
richten zou deze firma het schip weer voor
Fransche rekening hebben gekocht, volgens
andere berichten is het voor buitenlandsche
rekening gecharterd.
Op 9 Juli is het schip van Altor.a naar de
Poolsehe haven Godingen vertrokken. Het had
een bemanning van 20 koppen aan boord.
Toenemende spanning aan de grens
Naar uit Tsjita via Moskou gemeld wordt,
zijn wit-Russische afdeelingen, 600 man sterk,
het Russische gebied binnengedrongen. De Rus
sische grenswacht heeft hen met machinege-
weervuur ontvangen. Toen de wit-Russische
troepen desondanks verder trokken, is ook
veldartillerie in werking gesteld. Daarop heb
ben de witte troepen zich teruggetrokken.
Volgens berichten uit Moskou duren de
kleine" schermutselingen aan de Russisch
Chineaache grens voort. De sovjet-bladen
brengen aldoor nieuwe berichten over het bru
tale optreden der Chineesche overheden tegen
over Russen, die zich nog op Mantsjoerijsch
gebied bevinden.
In Chita moeten zich nog ongeveer 40 en in
Mantsjoeli nog 60 Russische huisgezinnen
bevinden. In Charbin zijn alle kantoren, die
met sovjet-Rusland handel dreven, gesloten.
Verder wordt gemeld, dat 45 gearresteerde
Russische ambtenaren in de gevangenissen van
Charbin tot een hongerstaking zijn overgegaan.
MOEKDEN, 16 Augustus. (R. O.) Op grond
van instructies van de nationale regeering
heeft Tsjang Hsoe Liang, gouverneur van
Mantsjoerije, gisteren avond order gegeven tot
het zenden van 60.000 man troepen naar de
Siberische grens.
Veldmaarschalk Wang "Shih Tsjen zal het
bevel voeren over 30.000 man op het Westelijk
front, en zijn hoofdkwartier vestigen ln
Mantsjoeli en generaal Heyulawan zal het be
vel voeren over 30.000 man aan het Oostelijk
front en zijn hoofdkwartier hebben in Sui-
fenho.
Dedrie honderd Russische mariniers, die
twee kleine steden gisteren bezetten aan de
Sungari-rievier, zijn weer teruggedreven. Zes
Russen en twee Chineezen zijn daarbij gedood.
De vijandelijkheden toch begonnen
WASHINGTON, 16 Augustus. (N.T.A.) Be
richten, welke vanmorgen vroeg binnen kwa
men, bevestigen den inval der Russen op Chi-
neesch gebied.
Den Chineesehen gezant te Washington is
opgedragen den onderteekenaars van bet Kel-
loggpact er mede in kennis te stellen, dat Rus
land de vijandelijkheden is begonnen terwijl
China besloten is volgens den geest van het
pact te handelen.
..DRONTHEIM" EN „NIDAROS".
Eenige maanden geleden heeft, zooals be
kend is, het Noorsche parlement besloten, den
naam van de stad Drontheim om te doopen in
Nidaros.
Dit geschiedde tegen den wil van de over-
groote meerderheid der bevolking van Dront
heim en het besluit wekte dan ook te Dront
heim groote verontwaardiging, die in de af-
geloopen maanden eer toe dan af is genomen.
Ostentatief werd overal en bij alle gelegen
heden de oude stadsnaam gebruikt, en sinds
dien ziet men op alle mogelijke plaatsen in de
stad vlaggetjes met den naam Drontheim.
Hoe zeer deze kwestie de gewoonlijk toch"
zoo flegmatieke Noorsche bevolking ter harte
gaat, blijkt wel uit de ontvangst, die Woens
dag j.l. een der voorstanders van de naams
verandering te wachten stond. De afgevaardig
de Markhus, voorzitter van de fractie der
Venstre-partij in het parlement, die daar ook
vóór de naamsverandering had gepleit, is be
noemd tot directeur eener school te Dront
heim, en zou daar Woensdag arriveeren. Het
bericht van zijn komst raakte hekend en bij
aankomst vond hij aan de haven een groote
menigte menschen verzameld, die Markhus
met gefluit en onder het roepen van den
naam „Drontheim" ontvingen.
De menigte verbood den taxi-chauffeurs
Markhus en zijn familie te rijden, zoodat de
zen voorloopig aan boord moesten blijven.
Tenslotte moest de politie ingrijpen en werd
de nieuw benoemde schooldirecteur met een
particulieren auto naar zijn nieuwe woning ver
voerd, waar hij op zoo weinig hartelijke wijze
welkom was geheeten.
31 MILLIOEN AUTO'S.
Volgens een mededeeling van de Internatio
nale Kamer van Koophandel waren er op 1
Januari 1928 over de geheele wereld 31 millioen
auto's op een weglengte van 11 millioen K.M.
De Ver. Staten alleen bezitten drie vierden
d.w.z. ongeveer 23 millioen van deze vehikels.
INSTORTING IN EEN MIJN
KATTOWITZ, 16 Augustus. (W. B.). Op de
mijn Willebrand bij Antonienhütte, waar pas
eenige weken geleden een mijnongeluk verschil
lende slachtoffers eischte, heeft hedenmiddag
ken ernstige Instorting plaats gehad, waardoor
itwaalf tot zestien mijnwerkers werden bedol
ven. Drie van hen konden tot dusverre als
lijken worden geborgen.
HET VERBOD IN ENGELAND
Een protest van den Protestantenbond
Van onzen correspondent.) 'j
Londen, 12 Augustus 1929.
Er bestaat in Engeland een „Board of Film
Censors".
Conflicten naar aanleiding van door haar
genomen beslissingen komen zelden voor.
De „Board of Film Censors" is geen ovei>
heidslichaam. Zij is een commissie, ingesteld
door de exploitanten van bioscopen ed
door de overheid erkend. De gronden, waarop
zij filmen afkeurt zijn in hoofdzaak de vol«
gende:
krenking der goede zeden,
in gevaar brengen van de openbare orde, -
beleediging van bevriende naties,
verwekken van godsdienst- of klassehaat.
Voorzitter van de Board is mr. T. P. O'Con
nor, het bekende Iersch-nationalistische parle
mentslid. Hij is Katholiek, en wel 't eenige
Katholieke lid van de Commissie. Als voorzit
ter is zijn invloed groot, maar niet overwegend,
Beroering is thans verwekt door 't verbod
van opvoering, uitgevaardigd tegen de Duitsche
film, Martin Luther. Met deze is ia Duitsch*
land en andere landen reeds niet geringe pro(
paganda gemaakt, en een deel der Engelsché
protestanten waren er zeer op gebrand dat hij
ook hier zou worden opgevoerd. Ik zeg een
deel, want voor de groote massa van 't En
gelsehe volk is Martin Luther niet de groote
figuur, welke hij voor Duitschland en voor de
sterk onder Duitschen invloed staande landen is
Ik heb gemeend hierop te moeten wijzen,
opdat men niet zal denken dat de 37 millioeu
niet-Katholieke Engelschen redenen hebber"
verstoord te zijn over 't opvoeringsverbod.
Is slechts een kleine, evangelische minderheid,
welke zich gebelgd kan voelen. De overigei
zouden zeker niet 't minste bezwaar hebben
tegen een film met protestantsche tendenzen,
Dat de betrekkelijk kleine groep van evant
gelischen teleurgesteld is door het verbod dejfl
Filmcensors is begrijpelijk, ofschoon aan dett'
anderen kant niet bekend is dat juist van dié'
zijde bijzonder krachtig geprotesteerd gewor
den is tegen het verbod tot opvoering van
„Dawn".
Martin Luther is, in tijd afgemeten, een nog
véél historischer persoon dan Nurse Cavell,
en er zijn alleen in Engeland al 'n paar mil
lioen menschen, die zich door de opvoering
van zulk een propagandafilm gekwetst zouden
voelen. Maar die menschen zijn geen gewezen
vijanden doch Katholieken dus permanente
vijanden.
De Protestantenbond herinnerde zich onmid-
lijk, dat mr. O'Connor Katholiek is, en me<j
verwonderlijke imbéciliteit liet zij dit aan
voeren als een argument voor de partijdig
heid der beslissing. Deze immers geschiedt
met meerderheid van stemmen, en mr. O'Con
nor, ofschoon voorzitter, brengt toch maar ééii'
stem uit.
Mr. O'Connor heeft verklaard, dat de film
afgekeurd is geworden, omdat hij aanstoot kop:
geven aan Katholieken (die er waarschijnlijk1
niet heengegaan zouden zijn; de titel immers
is duidelijk genoeg!). Had hij stukken bevat,
die kwetsend geweest waren voor Protestanten
of leden van andere gezindten, dan zou hij óók
verboden geworden zijn. De „Martin Luther'*-
film zal eerst kunnen worden opgevoerd, wan
neer de gewraakte passages geschrapt of ge
wijzigd zijn.
Welk bezwaar kan de Protestantenbond kiert,
tegen hebben, tenzij hij te kwader trouw is, en
de film opgevoerd wil zien juist ter wille van'
die passage, waaraan katholieken aanstoof,
kunnen nemen? Hoe kan die hond te goeder,
trouw protesteeren, terwijl hij zelfs niet weet,'
welke passages de Commissie ontoelaatbaar
acht? Of weet de hond dit misschien wel, en
is hij juist daarom zoo vertoornd.
Hij heeft een schrijven gezonden aan den
Minister van Binnenlandsche zaken, waarin
opheldering verlangd wordt naar aanleiding
van deze .eigenmachtige actie".
In dit schrijven wordt gezegd:
„Aangezien de film handelt over de gebeurte
nissen der hervorming, een zaak die van 't
grootste historische belang is voor Engelschen,
voelt men dat het verbod van de film ter elfder
ure 't gevolg was van een invloed waarvan -'t
publiek zich niet bewust is. 1)
„Zaken van dien aard, welke liet publiek
betreffen en welke van opvoedkundige waarde
zijn, dienden omzichtig en onpartijdig onder
zocht en niet onderworpen te worden aan
het oordeel van een Commissie, die geen offi-
cieele plaats inneemt ten opzichte van de Re
geering ('t vorige jaar, toen „Dawn" verboden
werd, was diezelfde Commissie nog zoo braaf!),
en welker voorzitter, gelijk men weet, behoort
tot een Kerk welke een film van dien aard
niet met genoegen zien zou.
„Wij zouden (nu komt 't mooiste!) hieraan
willen toevoegen dat op bijna elke vertoonde
film, waarop godsdienstige plechtigheden weer
gegeven worden, de ceremonies den vorm en
aard aannemen, van den Roomsch-Katholieken
godsdienst, welke in dit land, op een totale be
volking van 56 millioen, nog geen 2 millioen'
aanhangers telt".
Opmerkingen: Groot-Britannië telt niet 56,
maar even 42 millioen inwoners. De filmcen
suur heeft alleen zeggenschap over Engeland
en Wales, en dézen tellen tezamen niet meer
dan 37 millioen Inwon -!. Zoodat de „Bond"
eventjes ten bedrage ve i 19 millioen overdrijft,
't Aantal katholieken daarentegen „onderdrijf!"
hij met ongeveer een half millioen.
't Is waar, dat kerkelijke ceremoniën op
de meeste filmen den „vorm en aard aannemen
van den Roomsch-Katholieken godsdienst". Dit
komt doordat zooveel filmen in Katholieke
landen heeten te spelen, waar de kerk en de
godsdienst nog elementen zijn in het dage-
lijksch leven. Ook is het heel moeilijk in te
zien, hoe men met den besten wil ter wereld
kerkelijke ceremoniën op een film zou kunnen
afbeelden wanneer men een bijeenkomst van
Quakers of Zevendaagscli Adventisten tot voor
beeld nam. Overigens zijn doorgaans die „vorm'
en aard van den Roomsch-Katholieken gods
dienst" op de meeste filmen maar zóó-zóó. Een.
katholiek kon zich eerder eraan ergeren dan'
een man van den Protestantenbond.
1) Bij 't verbod van de „Dawn"-film bleek
er in Londen een Duitsch ambassadeur te zijn?
een Pauselijke Nuntius is er in Londen even
wel niet.
