DE HAAGSCHE CONFERENTIE
DE WERELD ROND
Vrijdag 30 Augustus 1929
Derde Blad
Pagina 1
DE MOORDZAAK
GIESSEN-NIEUWKERK
Ai-gemeene overeenkomst na zeer bewogen zittingen.
^Aar algeheele overeenstemming
d^
Né
behandeling voor het
EEN ZEER GROOT AANTAL
GETUIGEN.
DE „GRAF ZEPPELIN" TE NEW-YORK.
TOCHT OVER MIDDEN-AMERIKA
NADERE BIJZONDERHEDEN OVER
DE LANDING TE LAKEHURST.
DR. ECKENER BLIJFT VOORLOOPIG
IN AMERIKA.
DE LAATSTE IMPRESSIES.
DE ONDERHANDELINGEN MET DE DUITSCHERS GEëINDIGD
Sluiting der conferentie?
correspondent ter Haagsche conferen
D emt ons:
l(,]a haagsche conferentie heeft vandaag een
Hij- schrede voorwaarts gedaan en men
Je ans vrijwel met zekerheid hopen, dat
t-jar?^erentie morgen gesloten zal worden,
gejij alle voorname kwesties een bevredi
gt völosaing zullen gekregen hebben.
8ett0 Young-plan zal in beginsel worden aan
t'OfrU n' de Rijnland-ontruiming zal beloofd
*-D -1 'e®en een vasten datum en de Fransch
tenaaUltSChe strijdvraag betreffende een zoo-
Zoen!01(16 commissie van vaststelling en ver-
,Ulg. die in het Rijnland zou achterblijven
W6 ontl-uiming zal eveneens naar aller ge-
V"n beregeld worden,
lijee 111J3dag zal de financieele commissie nog
d6 tornen en men neemt algemeen aan, dat
Mir1'"816 Dnancieele moeilijkheden met be-
terealög tot de Duitsche concessies, die gis-
Gat, n°S een groote vertraging veroorzaakten
Jat ,iUlt ^6n weg zullen worden geruimd, zoo-
Ce3 6 QPenbare voltallige zitting, die het suc-
Hofean ket Haagsche werk bekronen zal, reeds
y 611 zal kunnen plaats vinden.
der nQchtend heeft de politieke commissie on-
Ste .^oorzit ter schap van Henderson haar laat
st!,,. '^enkomst gehouden en daarbij overeen-
aaa een rapport aangenomen, dat morgen
voltallige conferentie zal worden voor-
Het rapport van Henderson
'J® aanbieding van het rapport aan de
«op commissie heeft de president, Hender-
t|j'0eel«k gemeld een rede gehouden, waarin
De'r"' nog zeide:
lij j conferentie zal mij vergeven indien ik,
'kkg6 c^nbieding van het rapport van de poli-
Jta Commissie enkele commentaren maak op
kj) 'keid, welken wij hebben moeten verrich-
Hut
«ckl eerste gedeelte van ons werk is mïs-
tiitrllet moeilijkst, met betrekking op de
'eg^jL^Jng van het Rijnland. In deze aange
lat, t cid Wag de ^aak der commissie beginse-
Upg 6 Vinden, op grondslag waarvan de bezet-
an Duitsch grondgebied door gewapende
A- HENDERSON, Engelsch min.
van buitenl. zaken
dachten van andere naties tot een ein-
borden gebracht,
r Tenschten allen onzer wenschten dit
p ^eze zaak de drie bezettende mogend-
2o°veel mogelijk gezamenlijk zouden han-
wenschten wij dat de geheeie ont
ij,. g zoo snel mogelijk zou zijn voltooid.
Jktt6n aren technische kwesties, kwesties van
c'4 e cecht, kwesties betreffende de gezond
en V,'1 'let gemak van de troepen, kwesties
aCtische en physieke noodzakelijkheid In
l}ete8!hg te nemen.
erheugt mij te zeggen, dat wij na deze
^Cellij?8, 011der de oogen te hebben gezien, de
H(lrn "eden, door mij vermeld, te hoven zijn
v*'kt, C,n' en dat wij oplossingen hebben be-
S* naar Ik geloof, algemeene voldoe-
'ch geven -aan alle regeeringen en alle
CJe hierbij betrokken zijn.
11 c sameenwerking der bezettende
mogendheden gehandhaafd
u er aota van te nemen, wat wij
o ^el6 stand gebracht. In de eerste plaats,
kf SJth" ^ezettende mogendheden niet ieder
t doch alle tezamen. De samenwer-
elke tusschen haar bestaan beeft gc-
Mf' t «»e bezetting blijft voortbestaan, nu zij
een einde brengen.
tw
y lwee weken de troepen in beweging
lü^Sen-^v118 za* de ontruiming terstond aan-
tw, mnnen twee weken na heden zullen
Oen ewee wesen
tth deren--in beweging zijn.
vap Z1Jtl de regelingen, door ons getrof-
Zc°danigen aard, dat iedere onnoodige
°0]
f j -wn y -
e» 6den mogelijke vertraging of wrijving
V b gi'oo» Za' borden en geloof mij, bij zulk
,ri,'ae-i,te °Peratie kunnen do oorzaken vau
V «lïig of
-v„ -«siott Wrijving vele zijn.
In!1 kllfio f' en wat misschien het belangrijkste
><sn 8 is. zi
«e!,.6"
co^f6 alSemeene overeenkomsten, welke
'en1 ''6geet^entle zal opmaken, door de betrok-
Zij,,, lln§en geteekend en bekrachtigd zul-
Jsfi zai Z°° snel als wij mogen hopen dat
Hi, a'Het e6ScWeden, de ontruiming tot haar
h hiliij]» ®lnde zal worden gebracht binnen
Is 6,n redelijke tijdsruimte,
t'i:,, 'cpkor. Üz°nder punt in verband met d6ae
scks„ lst;cn, waarop ik den nadruk zou
0lltrui„e. leS£en. Wij allen wenschten, dat
>ih(!luidelHve®!,roces snel zou zijn; maar bet
iaJi'ig jf. dat de spoed, waarmede de ont-
knj, Cijij fiJïl Worden tot stand gebracht, af-
:ai, z^'n van den aard der over
at v^Costen omtrent de liquidatie eiv
Vectt o. Worden getroffen. In liet bijzon..
bewezen, dat de arbeid
C Weg6n ren en vaststellen van vorde-
s schade enz., een zeer langdurig
zÜn wij in staat te verklaren dat
werk is. In het algemeen belang, dat wij allen
hebben bij het bespoedigen der ontruiming, be
palen onze overeenkomsten daarom, dat van
zulke aanspraken moet worden afgezien en ik
zou deze gelegenheid willen aangrijpen om
hen, die voornamelijk hij dit wijze besluit be
trokken zijn, daarmede geluk te wenschen.
Ten besluite wensch Ik gaarne mijn diep
gevoelde erkentelijkheid te betuigen aan allen,
die deel genomen hebben aan deze conferentie
en wier samenwerking het ons mogelijk heeft
gemaakt zoo ver te gaan naar de verwezen
lijking van de doeleinden, waarvoor wij bijeen
gekomen zijn.
De toespraak van Briand
Briand dankte namens zijn collega's Hen
derson niet alleen voor de vriendelijke wijze,
waarop hij had gesproken over de landen, in
de commissie vertegenwoordigd, maar ook
voor de bekwaamheid en den tact, waarmede
hij de commissie had gepresideerd. Hij wees
erop, dat toen de commissie haar arbeid had
aangevangen, de Fransche gedelegeerden het
voorbehoud hadden gemaakt, dat het resultaat
van haar arbeid afhankelijk was van het be
reiken van overeenstemming in de financieele
commissie en de aanvaarding door deze van
het Young-plan.
A. BRIAND, Fransch minister
van buitenl. zaken
Stresenrann spreekt
Nadat minister Hijmans namens België ge
sproken had. sloot dr. Stresemann zich aan bij
de verklaringen van den president en voorts
In het bijzonder bij de woorden van waardee
ring, tot den president gericht door Briand.
O Wllt'l'M, OuU-Tijxvo-
kanselier en món. der
bez. gebieden
A'DAMSCHE hof
Naar aan „De Courant'' van de zijde der
verdediging, mr. Roebel en mr. Den Hollander,
werd meegedeeld, zal de behandeling van de
zaak Giessen-Nieuwkerk op 12 September voor
het Amsterdamsche Gerechtshof aanvangen.
De procureur-generaal heeft zestig getuigen
gedagvaard, terwijl het aantal getuigen dé
charge, dat door de verdediging zal wor den op
geroepen, tusschen de 50 en 65 zal zijn. In ver
band met de regeling der zittingsdagen van het
Gerechtshof zal de zaait niet op achtereenvol
gende dagen gehouden woerden, doch als het
ware in etappes, zoo <lat bet niet onmogelijk
ls, dat de behandeling 'weken in beslag zal
nemen.
Voor de verdedigers sLaat als een paal bo
ven water vast, dat detwéé verdachten, die
thans In voorloopige hechtenis zijn (ainds de
verwijzing van de zaak naar het Gerechts
hof kan niet meer van gevangenschap wor
den gespreken) vrijgesproken zullen worden.
G. STRESEMANN, Duitsch min.
van buitenl. zaken
Met een zekere teleurstelling had hij ook
den datum van de ontruiming vernomen, want
hij had gewenscht, dat de geheeie zaak met
één slag tem einde zou zijn gebracht.
Hij deelde volkomen het reeds uiteengezette
algemeene gezichtspunt, dat het einde van de
bezetting een groote stap voorwaarts was in
de richting van verzoening en overeenstem
ming.
In een uitbarsting van monarchisme had
Briand het woord aangehaald van een Fran-
schen koning, die zeide dat Parijs een mis
waard was. Maar in het algemeen wilde hij
zeggen, dat indien zij in staat waren geweest
al deze moeilijkheden te overwinnen, dit nu
geschiedde met de gedachte, dat de volken niet
geïsoleerd kunnen leven maar dat zij moeten
samen leven en samen arbeiden in een geest
van samenwerking en goede verstandhouding.
Die geest moet den grondslag vormen voor alle
toekomstige politiek.
Wirth houdt 't beroep cp den Volkenbond open
Toén de bijeenkomst zou gesloten worden,
vroeg Wirth het woord om de aandacht te ves
tigen op den laatsteu zin van de overeenkomst:
„zij is tevens onderworpen aan het beding, dat
elk van de mogendheden, die het verdrag on-
derteekenden. op 16 October 1925 te Locarno
gesloten tusschen Duitschland, België, Frank
rijk, Groot-Brittannië en Italië het recht be
houdt om iedere moeilijkheid te allen tijde
voor de leggen aan den volkenbonJsraad over-
fio-ïl-omsfig nrt. 4 van dat verdrag".
Wirth verklaar
de nu dezen zin
aldus te verstaan,
dat Duitschland
rok gerechtigd zou
zijn om te allen
tijde een beroep
te doen op den
volltenbondsraad
in aangelegenhe
den het Rijnland-
pact betreffende,
zelfs indien er een
geschil in deze
aangelegenheid
was ontstaan.
Briaml zeide
hierop, dat het
stolüg do bedoe
ling is, dat de
overeenkomst
waartoe men is ge
komen, in geen
enkel opzicht van invloed was op de
rechten van welke mogendheid ook om
eer.ige aangelegenheid voor don volksn-
UIT HET HOUTBEDRIJF
Het conflict te Zaandam
CONFERENTIE TUSSCHEN DE TWEE
PARTIJEN
Gisterenmiddag hebben de werkgevers en
werknemers, die betrokken zijn bij bet conflict
in het houtbedrijf te Zaandam, gemeenschappe
lijk vergaderd in de Industrieele Club te Am
sterdam. De vergadering duurde van half drie
tot vijf uur. Een definitieve beslissing is niet
genomen, omdat de werkgevers eerst nog eens
in eigen kring wilden overleggen. Hedenmid
dag om half drie wordt de vergadering voort
gezet.
Naar verluidt, zou de mogelijkheid uiet uit
gesloten zijn, dat overeenstemming bereikt
wordt zonder dat het conflict zelf tot oplos
sing wordt gebracht. Dit hangt samen met de
eigenaardige positie, welke de bootwerkersver-
eeniglng „Eensgezindheid" te Zaandam in
neemt.
bondsraad te brengen en dat zij evenmin op
cenige wijze de bevoegdbeden van den vol
kenbondsraad beïnvloedde.
Men hoopt, dat het werk der financieele com
missie vlug genoeg zal vorderen om een ple
naire zitting mogelijk te maken op Zaterdag,
teneinde de werkzaamheden van de eerste fase
der conferentie te voltooien.
Wcderzijdsche harde woorden
Volgens de „Vorwarts" is het er in de na
middagzitting van gisteren niet malsch toe
gegaan. Het soc.-dem. daghlad geeft er het vol
gende stemmingsbeeld van:
Eenige sterke uitdrukkingen van Wirth ten
aanzien van de bezetting lokten een geharnast
antwoord van Briand uit. De Fransche premier
zou onder meer hebben uitgeroepen: „ik ben een
vredelievend man, maar ik kan ook verschrik
kelijk zijn!"
Snowden zou met zijn kouden lach zijn ver
klaringen van drie weken geleden hebben ver
loochend, wat liem van Duitsche zijde weer op
een wijze, die aan scherpte niets te wenschen
liet, werd verweten.
Stresemann werd pathetisch en trachtte
Briand te overtuigen van Duitschlands goed
recht, waarop Briand weer in woedde uitbarstte.
Ook Henderson was woedend en tenslotte spra
ken allen door elkaar.
Het was de meest bewogen en meest ver
warde bijeenkomst sedert bet begin der confe
rentie. Om aan de verwarring een einde te ma
ken trokken de delegaties zich terug voor on
derlinge besprekingen.
De uitwerking der protocollen
Onze bijzondere correspondent toi conferen
tie seinde hedennacht:
Ook vannacht wordt op het Binnenhof nog
hard gewerkt, maar het zi.in alleen de juristen,
die aan den arbeid zijn om de protocollen m
te werken, die morgen z«llen onderteekenj
worden.
Daar niemand zich meer ongerust maakt
over den afloop van het werk, kan men alleen
aan de hoeveelheid auto's op het Binnenhof
zien, dat er iets aan de hand is, .erwijl ook
eenige politie-ageuten, doch me meer agenten
te paard, de toegangen bewaken.
De journalisten bekommeren zien ook niet
meer om dit werk, zoodat niemand van hen
op 't Binnenhof de wacht lioudt.
Jaspar zal de eindzitting leiden
Onze bijzondere correspondent Ier conferen
tie seinde ons hedennacht nog:
Naar ik verneem, zal geheel de slotzitting
op Zaterdag weder door Jaspai gepresideerd
worden.
Op verzoek van Stresemann zaï Jaspar de
eindzitting leiden. Dit is tevens ten bewijs
van buide der verschillende delegaties na het
prachtig hemiddelingswerk,, dat Jaspar deze
weken verricht heeft.
De uitzending der slotzitting
Naar wij vernemen is de mededeeling in het
bericht van 25 dezer, dat de slotzitting van de
herstelconferentie o.a. zou worden uitgezonden
door den rijkszender I'. O. L. (golflengte 18 M.)
te Kootwijk, onjuist; dit moet zijn p, c. IC.
(golflengte 16.33 M.)
De zetei der Internationa*0 Herstelbank
In een overzicht over de Haagsche conferen
tie wijst, de „Terops" op de herhaalde pogingen
van Snowden, om op het laatste moment nog
de kwestie van den zetel van de internationale
bank bij de besprekingen te betrekken.
Daarentegen zouden de andere gedelegeerden
beslist hebben geweigerd, over dit punt in on
derhand dingen te treden.
De telegrammen uit New-York geven nog een
aantal bijzonderheden over de landing van de
„Graf Zeppelin" te New-York.
Terwijl de „Graf Zeppelin" gedurende de
Vlucht van New-York naar Lakehurst nu en
dan door den ochtendnevel onzichtbaar was,
was de nevel bij de aankomst boven Lakehurst
geheel opgetrokken. Zonneschijn en een strak
ke, blauwe hemel begunstigden de landing en
de wind was gunstig voor het brengen van het
luchtschip in de bal.
Toen de landingstouwen waren neergelaten,
werd de „Graf Zeppelin" door 450 marineman
schappen, later bijgestaan door een honderdtal
arbeiders, van de plaats, waar het gevaarte ge
land was op 500 Meter afstand van de hal, naar
de hal gesleept.
Twintig minuten ongeveer na de landing lag
de „Graf Zeppelin" in een gunstige positie voor
de hal. De passagiers van het luchtschip ston
den nagenoeg allen voor de vensters der gon
dels en toen het publiek dr. Eckener ontwaard-
de, ging een groot gejuich op.
Op het afgezette gedeelte van het vliegveld
bevonden zich alleen de autoriteiten, familie
leden van de passagiers van het luchtschip,
journalisten, filmoperateurs en fotografen.
Eenige minuten voor negen uur (2.19 Am-
sterd. tijd) was de „Graf Zeppelin" in de hal
getrokken en kenden de passagiers de gondels
verlaten. Een der eersten, die uitsteeg, was Sir
Hubert Wilkins. De passagiers Begaven zich
onmiddellijk naar de gereedstaande auto's.
Toen dr. Eckener verscheen, ging opnieuw
een gejuich op. Hij werd verwelkomd door een
hoogen officier van de Amerikaansche marine.
Voor zijn vertrek stond dr. Eckener den jour
nalisten een kort onderhoud toe. Hij betuigde
zijn dank voor de hartelijke wijze, waarop hij
in de Vereenigde Staten en in het bijzonder Ie
Lakehurst werd ontvangen.
De commandant van de „Graf Zeppelin" heeft
daarna voor de radio gesproken. Ook hier t3
lande hebben velen de komst van het lucht
schip boven New-York en Dr. Eckener's toe
spraak via Daventry uitstekend kunnen be
luisteren. Zelfs het gezoem der motoren was
duidelijk hoorbaar.
Dr. Eckener vertrekt nog heden naar Was
hington, vanwaar hij Zaterdag naar Lakehurst
zal terugkeeren.
Na dit onderhoud met de journalisten over
handigde een vertegenwoordiger der Ameri
kaansche regeering dr. Eckener een persoonlijk
schrijven van President Hoover, waarin deze
zijn bewondering uitspreekt voor de prestatie
van de „Graf Zeppelin" en het Duitsche volk
en in het bijzonder dr. Eckener met den ge
slaagden tocht om de wereld gelukwenscht.
Na de landing van de „Graf Zeppelin" gin
gen er allerlei geruchten over een ernstige be
schadiging van het luchtschip. Doch een on
derzoek van de schade bracht aan het licht,
dat een der Btuurvinnen slechts licht bescha
digd was, tengevolge van het ongeval te Los
Engeles.
Dr. Eckenei verklaarde in een interview,
dat de „Graf Zeppelin" a.s. Zondagavond naar
Friedrichshafen zal vertrekken. Hij zal echter
niet medegaan, daar liij nog een goede veertien
dagen in de Vereenigde Staten wensclit te blij
ven. Zijn bedoeling is, de Good Yearfabrieken
te Akron te gaan bezoeken, waar men momen
teel met den bouw van twee reuzen-zeppelins
begonnen is, die ieder tachtig passagiers zul
len kunnen vervoeren. De Good Yearfabrieken
hebben indertijd de patenten en vele ingenieurs
van de Zeppelinwerf overgenomen, toen deze
op last van de geallieerden gesloten moest wor
den. Kapitein Ernest Leliniann zal de „Graf
Zeppelin" thuisbrengen.
(Van onzen speeialen berichtgever aan
boord van de „Graf Zeppelin''
„Graf Z e p p e 1 i n" 29 Augustus.
Op onzen tocht boven Cleveland, dat we even
na middernacht bereikten, zagen we het twee
lingzusje van de „Graf Zeppelin", nl. het aan
de Amerikanen belioorende luchtschip „Los
Angeles". De „Graf Zeppelin" vloog in een
grooten boog om liet vliegveld heen en neigde
groetend den neus. De „Los Angeles" werd
door schijnwerpers belicht, zoodat we liem nog
langen tijd konden waarnemen.
Twee uur tevoren hadden we Detroit bereikt,
waar we met groot gejubel begroet werden.
Deze enthousiaste ontvangst stemde ons allen
trotsch en bracht ons ook dankbare vreugde.
We hoopten 's morgens om ongeveer 6 uur
boven New-York te zijn. Dr. Eckener begeeft
zich dadelijk na de landing naar Washington,
om daar eenige zakelijke besprekingen te hou
den. Het vertrek van bet luchtschip uit Lake
hurst is vastgesteld in den nacht van Zater
dag op Zondag. In geen geval wordt liet ech
ter later dan Zondag en men hoopt uiterlijk
Dinsdag weer in Friedrichshafen ie zijn. Zou
liet eventueel noodig zijn, dat Dr. Fat ener zich
langer in Amerika zou moeten ophouden, dan
zal kapitein Lehmann liet luchtschip naar
Friedrichshafen overbrengen.
Lalcelui'81, 29 Augustus.
Nu wij de na elke landing gebruikelijke forma
liteiten achter den rug hebben, zit ik even in 't
gedeelte van de luchtscbiplial, dat voor de pers
gereserveerd is. Er zijn tien minuten verioopen
sinds het oogenblik, waarop het luchtschip ge
daald is. Rondom mij ratelen de schrijfmachi
nes en zitten de telegrafisten koortsachtig te
werken. Ze seinen de behouden aankomst van
de „Graf Zeppelin" over de wereld.
We werden, toen we op den vasten grond
stapten, door vele in de Vereenigde Staten
wonende Duitschers begroet. Speciaal verwel
komden ons staatsraad dr. Meisner en Graaf
von Soden.
Zoodia dr. Eckener zich vertoonde, verwel-
i komden de Amerikaansche officieren hem met
een waar vreugdegeschrei. Direct werd hij gq
dwongen tusschen ons in te gaan staan en zo(
werden we aan de persfotografen en filmopera
teurs overgeleverd.
Lady Drummond Hay werd het slaclitoffe;
eener geweldige ovatie van de zijde der talrljki
aanwezige dames.
Een nabetrachting.
De stemming, waarin wij den tocht dwarj^
over het Amerikaansche continent maakten^
werd nog lang beheerscht door den indruk, dien
liet korte oponthoud te Los Angeles op ons ge
maakt liad. Deze indrukken waren zoo talrijk
en zoo uiteenloopend, dat ze zich niet lieten
weergeven in de telegrammen, die ik geduren
de de reis van boord kon verzenden.
Daar was b.v. het groote banket. Zeiden zul
len bij een afscheid zooveel toespraken in zuli
een tempo zijn afgewerkt. De krantenkoning
Hearst hield wel de geestigste speech. Hij ia
een man van flink postuur, maar met een lichte
stem. Dr. Eckener was zoo ongelukkig, hein
in zijn dankwoord te vergeten. Ons zou dit
overigens niet opgevallen zijn, indien de Ameri-
kanen uiet op ondubbelzinnige wijze hun ont
stemming over deze vergeetachtigheid hadden
te kennen gegeven.
Het vertrek was eenigszins onregelmatig.
Men weet, dat we tegen de draden van het
hoogspanningsnet gevlogen zijn. Maar dit ia
niet het eenige. Aanvankelijk zouden acht man
te Los Angeles achterblijven, doch dr. Eckeneii
wilde toch nog probeeren, ze mede te nemen»
Bij den start konden we echter niet wegkomen»
Het luchtschip was gedwongen, een wandeling
over het vliegveld te maken. Het bleek duide
lijk, dat de belasting te zwaar was. Toen moe
sten de acht man er weder uit en die zijn'
per vliegtuig naar Lakehurst gegaan.
Op onzen tocht over de Mexicaansche hoog
vlakte liadden we met sterke tegenwinden te
kampen, zoodat we af en toe slechts zestig kilo
meter per uur konden afleggen. Het is daar
een onbarmhartige woestenij, van alle leven
verlaten. Slechts de spoorweg, die er door heen
loopt, getuigt er van, dat er zich nog af en
toe een levend wezen vertoont.
Toen de wind op den „Graf Zeppelin'' aan
viel, schudde het luchtschip danig. Alle voor
werpen vielen van de tafels wat intusschen
erger klinkt, dan het in werkelijkheid is en
we moesten ons af en toe hier en daar vast
houden. Desondanks was ook deze reis weder
een genot en een luxe in'vergelijking met den
trein, die onder ons voortpufte, met wegens
de zandstormen hermetisch gesloten vensters.
Wij hadden steeds frissche lucht, uit de zui
verste bron. Alleen het gebrek aan waschwatep
was onaangenaam. Ik heb me echter weten té
behelpen. Ik ontdekte de bloemenvazen van
Lady Drummond Hay ze moge mij vergeven
- téierp de bloemen uit een venster en ver
overde aldus nog een liter van liet kostelijke
vocht.
Het plateau van de Sierra Magre is een
woestijn vau geweldige steenboopen. Geen
boom valt er te bekennen. Alleen wat struik
gewas en zoo nu en dan een cactus. Weinig
ranches, uitgedroogde rivierbeddingen en vuile,
gele meertjes. Af en toe wat vee.
Pas in Kansas zagen we bebouwde velden,
die spoedig in weelderige landouwen overgin
gen. Tot Kansas City toe grensde bouwland
aan bouwland en van deze stad tot het mach
tige Chicago was liet dezelfde aanblik. Langs
liet Michiganmeer lag een wel heel vrucht
baar land. Doch overal dezelfde eentonige
bouwstijl. Witte huizen naast roode schuren
en telkens weder een witte watertoren. Ner
gens een dorp volgens onze opvattingen en
als snoeren loopen de strakke wegen naar den
horizon.
De tocht over Noord-Ainerika was lieel wat
minder romantisch dan ik mij dien had voor
gesteld. Alleen in de door Karl May beschre
ven woestenij van den Llano Estocado zagen
we twee pootige cowboys, die een goed figuur
zouden hebben gemaakt in een zijner bonte
romans.
Hoe trotsch is overigens het panorama van
wolkenkrabbers aan liet Michiganmeer. Ook
de stad Detroit lieeft een centrum van skys
crapers, dat opmerkelijk is in de heel mono-
tone huizenmassa's. De l.uizenmassa's waren
liier en daar van onder tot boven in 't licht
gedoopt. Elke toren stond in zijn eigen stra
lenglans. Schijnwerpers belichtten ons aan.
alle kanten. Eerst geloofden we, met vuur
werk te doen te hebben, maar spoedig begre
pen we, dat we de schitterende verlichting
aanschouwden van de talrijke automobielfa
brieken, waardoor Detroit beroemd is.
Te zes uur des morgens naderden we New-
York. De wolkenkrabbers verhieven zich bo
ven den morgennevel als een troep spoken
met kleine hoofden op machtige rompen. De
mensclien op den beganen grond waren door
den mist nauwelijks zichtbaar. Eerst zweefden
we over wijken, die als in een verstarring van
den dood lagen. Daarna vlogen we langs het
Vrijheidsbeeld, dat een geweldigen, groenen
arm door den nevelsluier stak en verlieten
daarop via de havenwijken de metropool, om
met groote snelheid op Lakehurst af te ste
venen.
Gedurende bet laatste lialf uur was onze
bekwame meteoroloog, dr. Seilkopf, reeds be
zig met het bestudeeren der weerberichten
voor Zaterdag, wanneer we het gastvrije Ame
rika weer zullen verlaten. Onze aankomst is
eigenlijk weer bet sein voor ons vertrek.
Ik geef hier nog eenige, mij door dr. Ecke
ner verstrekte gegevens betreffende de wereld
reis. Het traject LakehurstFriedrichtshafen,
8100 kilonieter, werd in 54 uur en veertig mi
nuten afgelegd. Het traject Friedrichshafen
Kasoemigaura, 12740 kilometer, in 101 uur, 49
minuten. Het traject KasoemigauraLos An
geles, 9653 kilometer, in 69 uur, 54 minuten.
Het traject Los Augeles—Lakehurst, 4737 ki
lometer, in 51 uur, 13 minuten. Al deze tijden
zijn recordtijden. De wereldreis werd afgelegd
in 21 dagen en vijf en een half uur.
(Copyright bij Frankfurter Zei-
tung, De Maasbode, and King Fea
tures Cy., New-York, nadruk, ook!
in excerpt, verboden.)
