m
bezoek aan z. d. h. mgr.
Dinsdag 10 September 1929
Tweede Blad
Pagina 1
t ONS ONDERWIJS
HST EEGEERING5PR0GRAM
"DE KATH. STAATSPARTIJ.
Z.EM. W. M. KARDINAAL VAN
ROSSUM.
DE WETHOUDERSCRISIS TE
AMSTERDAM.
de scheepsramp in de rotterdamsche haven
LITURGISCHE ZANGDAG TE
WAALWIJK.
EERSTE KAMER.
WENSCHEN VAN HET R. K.
WERKLIEDENVERBOND,
Wij hebben al de aandacht gevestigd op
>et jongste verslag van het R. K. Centraal
Urpau voor Onderwijs en Opvoeding, maar
J16' kloeke boek biedt zooveel gegevens, dat
6t ons meteen in staat stelt den bepaal-
<1"n vooruitgang van het katholiek onder-
VV'<s aan te duiden.
Dat deze vooruitgang door allen niet
tcgund wordt, weten wij wel.
De heoren van de openbare school had
den een grooten mond zoolang zij alleen
l,lt 's lands kost betaald werden of door
Rjksgeld een bevoorrechte positie genoten.
Zoodra daaraan door de wet een eind
Ivas gemaakt, is het bijzonderonderwijs
0veral ras vooruitgegaan.
De vijanden van het bijzonder onderwijs
'iid toen gekomen met do bewering, dat
d® fina.neiccle gelijkstelling tot groote ver-
sPlinitering on veel dwcrgsehooltjes leidt.
Dns jaarboek weerlegt deze voorstelling
a's volkomen valsch.
Dat aantal katholieke scholen voor ge-
v^°°n leger-onderwijs «groeide van 1882 op
Januari 1928 tot 1970 op 1 Januari 1929;
'let aantal leerlingen dier scholen nam toe
Vah 346.233 in 1927 tot 366373 in 1928.
Daaruit blijkt, dat het gemiddeld aantal
'perüngen per school wederom opliep en
VVel van 183.97 tot 185,97.
Dij ons uitgebreid lager onderwijs valt
hetzelfde verschijnsel op te merken. Het ge
middeld aantal leerlingen per katholieke bij
zondere school voor U.L.O. steeg van 51.38
,Qt 55,16.
Dr is geen sprake van versplintering-
Dn de „dwergschooltjes" zijn zeker niet
'Jij de katholieken.
'n geheel Nederland ging het aamtal leer-
Dngen der katholieke lagere scholen van
214.544 in 1920 vooruit tot 382.140 in 1929.
Deze cijfers bewijzen, dat, met volhou
dend werk. het nu opgroeiend geslacht, ste-
v'Scr zal kunnen staan als het oude.
Dit- belooft een goede toekomst.
iEZING VAN DEN NIEUWEN
PARTIJRAAD
Mr. Fi-ans Teulings geeft in „Het Huis-
ëczin" n0g yoigendè toelichting op de vei-
kiazing van den nieuwen Partijraad, welke in
N,)vember a.s. zijn eerste vergadering houdt
He nieuwe aanwijzing van stemgerechtigde
aESevaardigden, die na iedere periodieke
Tweede Kamerverkiezing moet plaats hebben
(nrt. 14 lid 3) is, wat de aantallen van afge-
v&arcUgdan betreft, gebaseerd op de contributie
afdracht door de Rijkskieslcringorganisaties in
hel voorafgaande boekjaar (art. 14 lid 4).
Doordat er in 1928 meer partijleden waren
an bij de eerste aanwijzing in 1926 ten
gevolge Tan fje politieke actie voor het ver-
|ezingsjaar worden de aantallen afgevaar-
'Sdeu daardoor grooter.
Wij kunnen daaromtrent het volgende over-
bt geven
Dïjkskiesbring Aaiital Aantal Oud
leden af-gev. aantal
1928 afgev.
£,en Bosch 75.394 17 13
Tilburg 50.269 12 12
^Herland 32.281 8 7
*-°Uerdam 5.486 3 3
611 Haag 5.510 3 2
P^'den 23.553 6 5
D°rdrecht 11.000 4 4
lmstsutam 7.000 3 3
fpder 25.500 7 6
*marlem 14.145 4 4
'^'ddelburg 7.399 3 3
tpecht 16.477 5 5
^euward'en 8.046 3 3
jV''olle 25.743 7 6
Dforiingen 2.568 2 2
vjS3en 1.233 2 2
Maastricht 47.120 11 9
^otaal 357.714 100 89
p ^°.or de periode November 19291933 is de
^ttfraad dus samengesteld als volgt
stemgerechtigde leden 100
dviseerende leden.
Partijbestuur 23
Eerste en Tweede Kam.:; tractie 46
Bestuur -Kiesvereeniging Eerste
j Kamer 5
Gekwalificeerde personen 47
Jv. 120
ö*'1']?1** ds seen rekening ermede gehouden,
I, &ï"cr!eden lid van het toekomstig Partij-
ITUUr ZW'1-
to^f* aantal gekwalificeerde leden is na de
mtl^Wng van het partij reglement nog
4« i, Verr«eerderd, n.l. één aangewezene door
Coo.. K.1C. Kunstenaarsvereeniging, één
cu Senaat der R.K. Handelshoogeschool,
door de Federatie van het Wit-Gele
jij j« y.
dagelH ia November a.s. een geheel nieuw
Vijf "ksch bestuur gekozen. Dit bestaat uit
Sogj.M'lcn. Er Z]ja twee vacatures (Ruys de
attre, 0uck en Veraart) en drie periodiek
he g ende» (Van Hout, Heerkens Thijssen en
bfej. 'U|DD- De heer Heerkens Thijssen zal zich
1), ®sr herkiesbaar stellen,
jj arfijraad moet straks dus kiezen: twee
atgev:aeden u't de 18 door de Rijkskieskringen
Catur6ard's<Je leden van het Partijbestuur (va-
t>. jj s Heerkens Thijssen en Veraart) en drie
Itüjrg ea®n in volkomen vrije keuze (vacature-
Vftn y 9 Deerenbrouck, en periodieke aftreding
aa Hout en De Bruijn).
Het vertrek uit Amsterdam
MGR. L. SCHIOPPA
vernemen, is Z. Exe. Mgr. L.
pauselijk Internuntius te 's-Graven-
"»hl v«,.t &r Voor forten tijd naar het buiton-
161 trokken
H. VAN DE WETERING
Zondagochtend te half twaalf is Z. Em.
Kardinaal van Rossum uit de hoofdstad ver
trokken.
Z. Em. werd uitgeleide gedaan door het
plaatselijk comité van ontvangst, dat tevoren
door den Kardinaal was ontvangen.
Tot aan de grens der gemeente Amsterdam
reden de comité-leden mee achter den auto, die
den Kardinaal, die vergezeld was van zijn
secretaris en zijn gastheer naar Utrecht bracht,
waar een bezoek werd afgelegd bij Z. D. H.
Mgr. H. v. d. Wetering, den Aartsbisschop.
Nadat bij Z. D. H. den Aartsbisschop de
lunch was gebruikt, vertrok Z. Em. in de
middaguren per auto uit Utrecht.
Bezoek aan Tilburg
Ondanks het particuliere karakter van het
bezoek dat Zijne Eminentie aan Tilburg brengt,
getuigen de nationale vlaggen op stadhuis en
toren der Groote Kerk van de ingenomenheid
der stad met de komst van den Hoogen Gast.
Toch heeft deze komst op Zondagavond bijna
onopgemerkt plaats gehad. Omstreeks half acht
kwam de Kardinaal, alleen vergezeld door zijn
secretaris dr. Jos. Drehmanns te Tilburg aan
in het moederhuis der Zusters van de Congre
gatie van O. L. Vrouw Moeder van Barmhar
tigheid aan den Ouden Dijk. Met groote vreug
de werd de Kerkvorst door de Congregatie, die
zijn protectoraat geniet, ontvangen.
Bij den hoofdingang van het klooster ver
welkomd door de rectoren de Weleerw. heeren
J. van Wijk, H. Schoenmakers en H. Suring,
leeraar van het Teresia-lioeum, werd Zijne
Eminentie volgens het ceremonieel van het
Pontificale Romanum naar de kapel geleid om
er met liturgischen luister door gansch de com-
munauteit te worden begroet.
Na deze plechtigheden trok de Kardinaal,
die erg vermoeid was, zich in zijn particuliere
vertrekken terug, waar in allen eenvoud het
souper werd gebruikt en de algemeene overste
der Congregatie en Moeder Gerulpha, de Zus
ter van den Kardinaal zich eenigen tijd met
hun gast onderhielden. Gistermorgen droeg
zijne Eminentie in de kloosterkapel de Gom-
munauteitsmis op, waaronder het koor der Zus
ters op uitnemende wijze enkele Sacraments
hymnen zong.
Om half elf werd een bezoek gebracht aan
het Missiehuis der Paters van het H. Hart aan
den Bredaschea Weg, dat eveneens Kardinaal
van Rossum als zijn protector mag begroeten.
Het was voor de R. K. organisaties van Til
burg een groote eer aan Z. Em. Kardinaal vau
Rossum openlijk hulde te mogen betuigen. De
ijverige secretaris der R. K. Werklieden Ver-
eeniging, de heer K. Bodden, trof de noodige
schikkingen voor een défilé en aan den oproep
tot deelneming gaven terstond, ondanks den
korten tijd van voorbereiding, een groot aantal
vereenigingen gehoor.
Onder groote belangstelling trok de stoet
met zijn vaandels naar de tijdelijke verblijf
plaats van den Kardinaal, het klooster der Zus
ters.
De voorzitter der R. K. Werklieden Vereeni-
ging, de heer F. Hoogers, sprak namens allen
een huldigingsrede uit.
Niet zoodra had de woordvoerder der organi
satie zijn rede geëindigd, of Zijne Eminentie
richtte zich op en trad naar buiten onder het
baldakijn, waar hij met heldere stem ongeveer
dankte voor de gebrachte hulde.
Met een vriendelijk handgebaar begroette
Z.Em. aan het einde zijner toespraak de ver
zamelde menigte.
En dan zette de harmonie „Opwaarts" het
„Aan U, o Koning der Eeuwen" in, dat spon
taan door allen werd medegezongen.
En ais de stoet voorbijgetrokken was, werd
ook aan de toegesproken menigte gelegenheid
gegeven naderbij te treden, zoodat bet een
défilé werd van bet opgetogen publiek, dat met
grooten eerbied voorbij schreed, kinderlijk-blij,
den Prelaat van nabij gezien te hebben, en
getroffen door de minzaamheid, waarmede
Z.Em. de hulde van grooten en kleinen be
antwoordde.
Bezoek aan de R- K. Handelshoogeschool
en de R. K. Leergangen
Z. Em. Kardinaal van Rossum, die deze
week te Tilburg vertoeft, zal Woensdagmorgen
een bezoek brengen aan de R.K. Handelshooge
school en de R.K. Leergangen.
De C. H. wijzen de eischen der S.D.A.P. af
Namens de Christelijke Historische Raads
fractie heeft. mej. Mr. C. Frida Katz het-volgen
de schrijven gericht aan den voorzitter van de
Sociaal-Democratische Raadsfractie, den heer
E. Boekman:
„In antwoord op uw verzoek d.d. 7 September
1.1. moeten wij u mededeelen, dat de door u ge
stelde voorwaarden, ons, beletten met u ih onder
handelingen te treden.
In punt IV uwer voorwaarden stelt u voor:
Een overeenkomst tusschen partijen en het op
zich nemen van verplichtingen door deze par
tijen. Wij achten dit in strijd met art. 45 der
Gemeentewet, volgens hetwelk de leden van den
Gemeenteraad stemmen zonder last van of rug
gespraak met hen die benoemen.
Dit echter buiten beschouwing latend mee-
nen wij-, dat ook een eventueel aanvaarden van
de door u gestelde voorwaarden, welke o.l. een
geheel -program inhouden, door eenige fractie
in'den gemeenteraad zou beteekonen, dat de tot
deze fractie belioorende raadsleden zicli den
wil van de Sociaal-Democratische fractie üeten
opleggen, tengevolge waarvan zij hun zelfstan
digheid geheel-Zouden verliezen.
Wij zijn van meening, dat een oplossing der
wethouderscrisis niet dictatoriaal, doch door
overleg tot stand moet komen".
Gisteren is in de Engelsche tankboot Vimeiradie lag bij dc Rotterdamsche Drocg-
dokmaatschappij aan de Hcyplaateen ernstige brand ontstaandie verscheidene doo-
den heeft geëischt. up onze bovenste foto zien we het bergen van de lijken uit
geteisterde schip. Beneden een kijkje op het brandende tankschip
hel.
EEN VOORBEELD, DAT NIET
GEMAKKELIJK ZAL TE
EVENAREN ZIJN
De Pontificale Hoogmis als hoogtepunt
De nieuwe „Sint Jan" te Waalwijk is een
kerk als oen kathedraal en de kerkzangers der
Langstraat-parochies vormen uitstekende kerk
koren. Die feiten zijn voor de Bossche Dioce
sane St. Gregoriusvereeniging een aanwijzing
geweest in haar program van actie. Hier had
men de voorwaarden bijeen voor het slagen van
een gewestelijken liturgischen zangdag.
Met de hulp van de Diocesane Liturgischo
Vereeniging werd deze dag voorbereid. Hst
heette een proef, doch het is een voorbeeld ge
worden, dat niet gemakkelijk zal t- - oven
zijn.
Dc Pontificale Mis
De koepelbouw der Waalwijksc!:.- St. Jan
hing vol gouden zonlicht op den blijden feest-
morgen.
Voorafgegaan door een stoet van priesters
houdt de bisschop zijn triumphalen intocht,
Monseigneur Diepen schrijdt in vol ornaat met
cappa magna naar het sacramentsaltaar ter
adoratie.
Als de bisschop daarna, gezeten op zijn troon
bekleed is met de gewaden voor den Poutifica-
len dienst, vangt het H. Officie aan.
Teaenover den bisschopsti oon had zich het
het groote koor in dc kerk - het zg. volkskoor
onder leiding van den heer Hoppenbrouwers
opgesteld om het proprium te zingen van de
Mis „Salve Sancta parens" en in beurtzang met
gemengde kerkkoor van do parochie van O. L.
Vrouw Onbevlekt Ontvangen (Teikant) Tilburg
—onder leiding van pastoor F. Mannaerts het
ordinarium van Missa IK in testis. B. Marlae
Virginis" uit te voeren.
De Pontificale Hoogmis moest zijn hoogte
punt van dezen liturgischen zangdag. Zij is het
geworden, dank zij de medewerking van allen.
De vergadering
Om half drie kwamen de kerkzangers en be
langstellenden samen in de gioote zaal der R.K.
Werklieden-VereeniginR- Gok hier was de op
komst groot te noemen, terwijl zij een bizonder
relief kreeg door de aanwezigheid van Mgr.
Diepen.
Pastoor Hansen uit Geldrop, voorzitter der
St. Gregorius Vereeniging had de leiding. Hij
opende de vergadering met een joviaal „zan-
gers-hroeders", een wolkom en een voorloopig
woord van dank voor den heerlijken zang en de
spontane meewerking tijdens de Pontificale
Hoogmis.
Daarop werd door het koor nit Waspik ge
zongen, dat zoowel door zijn Gregoriaanse!) Gra
duale 12e Zondag na Pinksteren, als door zijn
polyphon Dom ine non sum dignus van Vittoiia
en O Sacrum cohvivium van Viadana het be-
wij's levérdé, zich met volle toewijding aan den
kerkzang te geven.
De onderwerpen, die verbolgens op dezé ver
gadering werden behandeld, waren: Waarom
f.ïgeiueene deelname van koor en volk aan den
kerkzang door den zeereenv. heer A. J. M. Wit-
lox, directeur va-n het seminarie te St. Micinels
Gestel en: Koorzang en Volkszang door pas
toor F. Mannaerts.
Aan het eind dér vergadering werd ook door
Mgr. Diepen het woord gevoerd, waarbij Z.D.H,
een gelukwensch richtte tot de zangers en in
het bizonder tot de leiders der beweging, den
generalen staf, zooals Mgr. het noemde, van St.
Gregorius-Vereeniging en Liturgische Vereeni
ging.
Gedurende den loop der vergadering werden
door de kerkkoren van Baardwijk, Nieuwkuik,
Waalwijk( St. Jan), Vlijmen, Dussen-Hank, Be-
soijen. Waalwijk (St. Antonius), en Drunen,
zoowel Gregoriaansche als meerstemmige kerk
zangen uitgevoerd.
Om half 6 werd wederom in de Sint Jan's
kerk een Pontificaal lof gecelebrec-O door Z.
D. H. Mgr. A. F. Diepen.
PRINSES JULIANA
H K- tl- Prinses Juliana zal met het oog op
de voortzetting van haar studies in den nieu
wen academischen cursus aan de Leidsche
Universiteit heden weer haar villa te Katwijk
aan Zee betrekken.
De heer Dimieleyn aannvaardt zijn
benoeming niet
Gelijk gemeldt is Vrijdag j.l., daar de heer
Asselbergs zijn benoeming als zoodanig niet
had aanvaard, de heer E. B. Dumoleyn te Hon-
tenisse benoemd verklaard tot lid der Eerste
Kamer.
Naar wij vernemen zal ook de beer Dumoleyn,
die lid is van de Prov. Staten van Zeeland,
deze benoeming, welke voor de op 14 dezer
afloopende zittingsperiode geldt, niet aannemen.
'1WEEDE-KAMER VERKIEZING.
Do voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft ter benoeming van tw.ee leden van de
Tweede Kamer der Staten Generaal, noodzake
lijk geworden door het openvallen van twee
plaatsen in die Kamer doordien de op 6 Juli
j,l. benoemde leden van de tweede Kamer, de
heoren Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck en
D. J. de-Geer niet binnen den termijn van twee
maanden hunne geloofsbrieven hebben inge
zonden, in hunne plaatsen respectievelijk tot.
leden dier Kamer benoemd verklaard de heeren
C. M. J. F. Gosellng te Amsterdam en F. Bee-
laerts van Blokïaaid te 's Gravenhag».
INBRAAK IN SPOORWEGLOODSEN.
Van de daders geen spoor
Gisterennacht Is te Waalwijk op bei stations-
emplacement in de spoorwegipoucen ingebro
ken, waarbij werd ontvreemd een groote partij
ondergoed, benevens schoenen, leder en een
rijwiel. De waarde der ontvreemde goederen,
die aanzienlijk is, kah echter 'nog niet nader
worden vastgesteld. De politie heeft de zaak
in onderzoek, doch van de daders is tot nu
toe geen spoor hekend.
Het hoofdbestuur van het R. K. Werklieden
verbond heeft tot den minister van Binnenl.
Zaken en Landbouw, voorzitter van den minis
terraad, het volgend schrijven gericht:
In verband met de samenstelling van een
Regeeringsprogram hebben wij de eer de aan
dacht van Uwe Excellentie te vestigen op eeni-
ge wenschen, die voor de komende Regeerings-
periode speciaal worden gekoesterd door de
in onze Katholieke Arbeidersbeweging geor
ganiseerde arbeiders, wenschen die door da
Katholieke Staatspartij werden opgenomen i#
haar program 1929.
De wenschen zijn de volgende:
Onderwijs
1. Toepassing van de gelijkstelling voor hot
voorbereidend, het nijverheids-, en het buiten
gewoon onderwijs.
Bevordering van het Nijverheidsonderwijs
o.m. door opheffing van de wet van 28 Juli
1924 Staatsblad no. 367 en met name art. 11.
2. Regeling van het cursus-onderwijs voor da
rijpere jeugd.
Financiën
1. Geleidelijke afschaffing van indirecte be
lastingen op eerste levensbehoeften.
2. Verbetering der salarieering van het
Rijkspersoneel door herziening van het Bezoldi
gingsbesluit en van de overige loonregelingen.
Handel en Nijverheid
1. Toezicht op het bankwezen.
2. Bevordering van de openbaarheid ten aan
zien van het trust- en kartelwezen.
3. Tegengaan van den woeker.
Arbeid
I. De Wet sclieppe, in aansluiting aau art.
191 bis van de voorstellen tot herziening der
Grondwet, de gelegenheid, dat onder Rijkstoe-
zicht en regeling der Overheid, voor zoover
deze regeling voor het algemeen belang en voor
de bescherming van kinderen en jeugdige per
sonen geëischt wordt, bij het bedrijfsleven
belanghebbende groepen hare verhouding zelf
regelen, die regelingen, alsmede de onmisbare
wettelijke regelingen zelf uitvoeren of aan de
uitvoering deelnemen, en deelneme» aan de
berechting der daaruit gerezen geschillen.
Tot uitvoering hiervan worden organen in
gesteld in de daarvoor vatbare bedrijven.
Aan deze organen wordt opgedragen:
a. het verstrekken van advies in den ruim-
sten zin, ten aanzien van alle sociaal-econo
mische aangelegenheden het bedrijf betref
fende, zoowel aan de overheid als aan de orga
nisaties van belanghebbenden.
b. het uitvoeren of deelnemen aan de uit
voering van wettelijke regelingen en daarop
steunende maatregelen van bestuur betreffen
de de arbiedswetgeving, de sociale verzeke
ringswetgeving en dergelijke.
c. de berechting ven geschillen, ontstaan
bij de uitvoering der onder b. bedoelde re
gelingen.
2. De wetgeving worde aangevuld met be
palingen, die de geheele of gedeeltelijke ver
bindendverklaring van collectieve arbeidsover
eenkomsten mogelijk maken.
3. Regeling van samenstelling en bevoegd
heid van de contactcommissie in het mijnbe
drijf.
4. De sociale verzekering worde zooveel
mogelijk bedrijfsgewijze georganiseerd.
5. Betere regeling van ouderdoms- en in-
validiteitsrente.
6. Doorvoering van de Arbeidswet 1919,
uitbreiding, voorzoover daarvoor noodig, van
de Arbeidsinspectie en toepassing harer nor
men voor hot spoor- en tramwegpersoneel.
7. Wettelijke regeling van de werkloos
heidsverzekering.
8. Wettelijke regeling van de rechtspositie
van het overheidspersoneel.
9. Bescherming van landarbeiders en zee
lieden.
10. Wettelijke regeling van vacantie voor
alle werknemers.
II. Verbod van den arbeid der gehuwde
vrouw in fabrieken en werkplaatsen, als amb
tenares en onderwijzeres in scholen.
Volkshuisvesting en Volksgezondheid
1. Ruimere uitvoering der Woningwet. In
dezen zin, dat niet alleen rijksvoorschotten
worden verleend, voor krotopruiming, maar
eveneens ter voorziening in de behoefte in be
hoorlijke arbeiderswoningen.
2. Speciale zorg voor huisvesting van kin
derrijke gezinnen.
3. Bevordering van het verkrijgen eener
eigen woning, o.m. door bet verruimen der
landarbeiderswet.
4. Een zoodanige regeling van de overheids
bemoeiing op het gebied der volksgezondheid
en ziekenverzorging, dat de confessioneele ver
eenigingen en inrichtingen, onafhankelijk van
andere vereenigingen of instellingen, naar eigen
beginsel zich vrij kunnen oatwikkelen en werk
zaam zijn.
Wij achten al deze punten voor de rust in
onze samenleving en de welvaart van ons volk
van groote beteekenis en hopen daarom, dat ze
op het Regeeringsprogram voor de komende
vier jaren een plaats zullen innemen.
Bijzonder urgent schijnen ons echter de 'pun
ten. genoemd onder „Arbeid" sub 1, 2, 5 en 7.
Bovendien eischen de belangen der groote
gezinnen bijzondere zorg, waarvoor, naast an
dere voorzieningen, een Rijkskindertoeslag-
fonds noodig is.
Wij hopen en vertrouwen daarom, dat de
laatstgenoemde punten een plaats vooraan op
het Regeeringsprogram zullen verkrijgen.
DOOR DEN VADER VAN ZIJN MEISJE
GESTOKEN
Hij had bezwaar tegen dc verkeering
Onder de gemeente Udenhout is Zaterdag
avond de 18-jarige van L. door een drietal
steken in den rug gewond. De steken zouden
zijn toegebracht door een zekeren J. O. De
reden van dezen twist zo« hierin te zoekeu
zijn, dat J. O. bezwaren had tegen den omgang
van zijn dochter met het liachtoffer. De toe
stand van den gewonde to nog zeer ernstig,
doch niet levensgevaarlijk. De d-ider is aan
gehouden.
