Tweede Blad
IN DOLLE WOEDE WRAAK GENOMEN OP ZiJN VROUW
Vrijdag 20 September 1929
EEN KLACHT
MR. J. R. H. VAN SCHAIK
Pagina 1
DE STAKING IN HET HOUT
BEDRIJF.
UIT DE BOUWBEDRIJVEN.
S BAKKERSGEZELLEN
CONFEREEREN.
VOORZITTER VAN DE TWEEDE
KAMER.
EERSTE KAMER.
ARBEID IN BLÓÉMENBINDERIJEN
EN BLOEMENWINKELS.
Z.EM. W. M. KARDINAAL VAN
ROSSUM.
HET VERTREK VAN DEN KARDINAAL.
DROEVE THUISKOMST EN TRAGISCHE KENNISMAKING MET DE
RECHTZAAL.
DE MOORD IN HET BEZUIDEN-
HOUT.
Men klaagt:
'dat op vele vergaderingen alleen „gewone"
menschen komen;
dat in de huidige godsdienstige en maat
schappelijke beweging <fe arbeiders don
hoofdtoon aanslaan;
dat menschen van stand en positie en van
ontwikkeling zich daarom niet thuis voelen
bij al datgene, wat er in de lange winterdag
avonden gebeurt aan ontspanning, ontwik
keling en vorming.
Dezelfde „men" meent daarmee te recht
vaardigen de afwezigheid en afzijdigheid van
i do groepen van onze katholieke samenie-
ving, die niet tot de arbeiders bekooren.
Wat daarop te zeggen?
Dit: in zijn algemeenheid gaat die klaelit
niet op want overal in onze godsdienstige,
i maatschappelijke en politieke beweging, vin
den wij personen van stand, positie en ont
wikkeling, die er mogen zijn.
Zeker, het is waar, en hel wordt in alle
toonaarden bejammerd en betreurd, dat
velen zoo weinig van zich iaten zien of hoe
ren en zich zoo weinig aantrekken van de
vele en groote belangen, die aan de orde
komen.
Als veel menschen eens wisten, wat zij
oen goed konden doen door hun verschij
nen, meeleven en meewerken, zouden ze geen
oogenblik wachten orn van hun tijd en hun
talent iets ter beschikking te stellen van
het algemeen welzijn. Nu wekken ze dikwijls
den indruk, dat ze om die ernstige dingen
niets geven, of dat ze niet durven uitkomen
voor liuti beginsel.
Keer op keer wordt er gevraagd: waar
blijven toch die menschen, die, naar alle
uiterlijke onderscheiding voor zoo goed-
katiholiek doorgaan? Waar blijven ze bij
politieke, bij sociale, bij propagandistische
avonden, op tijden, dat er geestdrift bestaat
bij het georganiseerde deel van het katho
lieke volk?
Deze klacht heeft inderdaad grond en velen
sluiten zich zelf buiten.
HET PRINCIPE DER ARBEIDSBEMIDDE
LING EN LOONBETALING
GEHANDHAAFD.
preking met de bootwerkers.
i i>e Scheepvaartvereeniging „Noord" en de
Bond van "Werkgevers hebben het bestuur vau
de bootwerkers vereeniglng „Eensgezindheid"
uitgenoodigd tot een bespreking op Zaterdag
21 dezer des morgens half twaalf in het Poi-
imanshuis te Amsterdam. In het schrijven
wordt opgemerkt, dat het principe der centrale
arbeidsbemiddeling en loonhetaling wordt ge
handhaafd en een punt van bespreking zal
kunnen uitmaken.
De staking te Bergen op Zoom.
BESPREKINGEN MET DEN
RIJKSBEMIDDELAAR.
Onder leiding van den rijksbemiddelaar,
prof. mr. Aalberse heeft gisterenmiddag op het
departement van Arbeid, Handel en Nijverheid
een bespreking plaats gevonden tusschen de
afgevaardigden van de patroons eenerzijds en
de samenwerkende arbeidersorganisaties ander
zijds, elke betrokken zijn bij het in Bergen
op Zoem uitgebroken conflict in de bouwbe-
drijve:.,
Na ampele bespreking werd ten slotte over
eengekomen, dat ieder der partijen bij haar op
drachtgevers zal voorstaan een plaatselijk con
tract ingevoerd te krijgen, waarvoor als grond
slag de collectieve arbeidsovereenkomst voor
de bouwbedrijven voor den kring Breda zal
gelden.
Voor de daarin opgenomen loonregeling zal
een andere» zooals bij de bespreking overeen
gekomen, ter bsoordeeling aan partijen worden
voorgelegd.
Indien op dit voorstel wordt ingegaan zal
nog deze week de staking een einde nemén.
Hun contract-actie-
Bij ICon. Besluit van 19 September, no. 3
is benoemd tot voorzitter van de Tweede Ka
mer der Staten-Gensraal voor het tijdvak der
tegenwoordige zitting mr. J. R. H. van Schaik,
(R. K.) lid van die Kamer.
CÖMMISSEEBENOEMIN
Huishoudelijke of kunstzaken.
De Senaat kwam gistermorgen bijeen hoofd
zakelijk voor de benoeming van leden der
Huishoudelijke Commissie en der Gemengde
Commissie voor de Stenografie, want het der
de punt der agenda, het ter tafel brengen van
het ontwerp-adres van Antwoord, dat onmid
dellijk daarna ter onderzoek naar de afdeelin-
g6Q wordt verzonden, is niets meer dan een
formaliteit.
Bij de benoeming van de Huishoudelijke Com
missie stelde de heer Mondeis zijn partijgenoot
Polak candidaat en beval hem aan op grond
van diens belangstelling voor kunstzaken.
Wij zouden meen en, dat, wanneer de heer
Mendels een kwaliteitszetel in de Huishoude
lijke Commissie wilde creëeren, hij beter me
vrouw Pothuis-Smit had kunnen candideeren,
die als eenige vrouw in een Senaat van „huis
houdelijke" zaken wel het meeste verstand zal
hebben
Het betoog van den heer Mendels lokte in-
tusschen ook den heer Slingenberg uit den
hoek, die op eens de huishoudelijke commissie
van de Eerste Kamer zoo'n belangrijk instituut
vond, dat hij er een soort evenredige vertegen
woordiging in wilde toepassen en orn dit mo
gelijk te maken het aantal leden naast den
ambtshalve er in zitting hebbenden Kamer
voorzitter tot vier wilde uitbreiden.
We zouden met de gedachtenwisseiing over
dit punt nog niet gauw klaar zijn geweest,
wanneer de heer v. Lanschot er niet een stokje
voor gestoken had door er op te wijzen, dat er
ook nog zoo iets van een Regiement der Kamer
bestaat, dat niet meer dan twee leden van de
huishoudelijke commissie kent. Wilde men het
aantal leden uitbreiden, dan zou men eerst
moeten beginnen met het Reglement te wijzi
gen.
■Dat gaat echter niet zoomaar één, twee, drie
en dies werden de discussies over dit punt
maar gestaakt en ging men tot stemming over.
De uitslag dei' stemming was, dat in de va
cature van den heer de Vos van Steen wijk, de
heer v. Voorst tot Voorst werd gekozen met 24
van de 38 uitgebrachte stemmen. De heer
Polak kreeg 11 stemmen: vermoedelijk die van
de aanwezige Socialisten en Vrijzinnig-demo
craten.
In de vacaturs Rink werd de heer Rink met
28 stemmen herkozen, terwijl de heer Polak
voor dezen zetel 10 stemmen behaalde.
In de gemenge Commissie voor de Stenogra
fie werden de aftredende leden herbenoemd.
OPLOSSING DER GESCHILPUNTEN?
In de ledenvergaderingen van den Ned.
R.K. B: nd van Bakkers en Cacao-, Chocolade
en Suikerbewerkers Is na eem uiteen
zetting over de gevoerde enderkanetelómgen, na
©eu b. moerige bespreking de houding door de
(bouds; kling aangenomen volkomen goedge
keurd en als conclusie der besprekingen onder
staand: motie met algemeene stemmen aan
genomen.
De E-Yleeling enz.
gehoord de Inleiding over het verloop en
iden stand der onderhandelingen over de nieuwe
Rrtsidersregeling voor het bakkersbedrijf;
kennisgenomen hebbende, dat als voorloopig
resultaat der gehouden besprekingen in geor
ganiseerd overleg de arbeidsregeling op tal
Van punten is aangevuld, waardoor verwacht
raag worden, dat daardoor een betere naleving
in de toekomst bevorderd kan worden;
spreekt haar teleurstelling uit over het feit,
tiat bet. streven om te komen tot ook eenige
frirect ingaande materieele verbeteringen, oor-
kaak zijn geworden, dat de onderhandelingen
ijliet tot een bevredigend resultaat hebben ge
leid;
vertrouwt evenwel, dat de bouds leiding met
tie noodige voortvarendheid de rechtmatige
Verlangens der leden zal blijven verdedigen
het alsnog mogelijk zal blijken binnen kor-
Nn tijd de bestaande geschilpunten uit den
Vveg te ruimen en tot afsluiting, eener collec
tieve overeenkomst te geraken.
O ver werkvergunning.
De Minister van Arbeid,, Handel en Nijver
heid heeft, onder bepaalde voorwaarden, aan
hoofden of bestuurders van bloemenbinderijen,
tevens bloemenwinkels, in alle gemeenten des
Rijks vergund, dat, onverminderd het bepaal
de in artikel 54 van het Werktijdenbesluit
voor fabrieken of werkplaatsen 1923, in hunne
onderneming gedurende het tijdvak van 24
October tot en met 31 December 1929 door
arbeiders van 16 jaren of ouder, in afwijking
van het bepaalde in de artikelen 23 en 24 der
Arbeidswet 1919, gedurende 10 uren per dag
en 55 uren per week arbeid wordt verricht.
SCmPPERSSTAKING OPGEHEVEN.
.Iet conflict te Leinster.
De staking onder de in de Lamster haven
liggende schippers is geëindigd. Aan den
eisch der schippers om te bevrachten over een
schippersbeurs, die inmiddels te Lemmer is
opgericht, is voldaan.
OPRUIING DOOR EEN JOURNALIST.
/les weken gevangenisstraf.
De 26-jarige journalist A. J. K,. redacteur
van de „Tribune" te Amsterdam, die terecht
heeft gestaan, omdat hij tot gewelddadig op
treden tegen het openbaar gezag te Zaandam
had opgeruid, werd gistermorgen veroordeeld
tot een gevangenisstraf van zes weken met af
trek van, voorarrest. De eisch was drie maan
den.
PROF. DR. R. H. WOLT.IER.
A.s. Maandag viert prof. dr. R. H. Woltjer,
hoogieeraar aan de vrije Universiteit, zijn zil
veren a V j u b i 1 e um
DE FEESTELIJKHEDEN TE WITTEM.
Een receptie.
W i t m, 19 September.
Hedenmorgen heeft Kardinaal Van Rossum
in de kloosterkerk te 8 uur een stille H. Mis
opgedragen, welke door vele geloovigen werd
bijgewoond. Voor den aanvang van de H. Mis
begaf zich Zijne Eminentie, begeleid van de
paters en studenten buiten om het klooster
naar de kerk.
Bij het binnenkomen zong het koor van de
fraters het „Eeee Sacerdos" van Filke, ter
wijl tijdens de H. Mis werden gezongen het
„In nomine Jesu", van Handel, het „Adoro^e"
van Loots, „Coenantibus" van Halier, het „Be-
nedictus" van Loots en „Juravit Dominus" van
Haagh.
Onder de H. Mis was de communiteit op het
priesterkoor gezeten.
Hedenmorgen werd van 11 tot 12 uur ge
legenheid gegeven om bij Zijne Eminentie op
audiëntie te komen, waarvan een groot aantal
autoriteiten uit de naaste omgeving hebben ge
bruik gemaakt.
Feestmaaltijd-
Om half een ging de Kardinaal aan een ge-
meenschappelijken maaltijd, waartoe waren
uitgenoodigd alle buurtpastoors, de artsen van
Gulpen, pastoor en kapelaan van Mecheien, de
pastoors van Epen, Wylre, Eys, Waal en Nis-
wijlre benevens .de graaf van Gulpan, graaf
de Marchant et d' Ansembourg, de burgemees
ter van Wittem en g-e heer L. Merckelbach.
Aan tafel werd o.m. het woord gevoerd door
den rector van Wittem, den Zeereerw. Pater J.
van de Kar.
Aan het einde van de tafel nam de Kardi
naal het woord:
Het is voor mij, zoo zeide hij, een aange
naam uur geweest', om hij het scheiden van
den Nederlandschen bodem aan dezen feest-
disch aan te zitten.
Ik dank U voor de hulde mij gebracht. Als
ik aan mijn 50-jarige pristerloopbaan terugdenk
komen mij de woorden voor den geest: „Het
is God; Die mij bij de hand heeft genomen, Die
mij geleid heeft volgens Zijn Wil".
Hieruit bunnen wij leeren, vast te houden
aan de hand der Goddelijke Voorzienigheid.
Wij priesters vooral, seculieren, zoowel als
regulieren.
Het is mij aangenaam 't laatste uur hier in
Uw midden door te brengen. Hier in Wittem,
een centrum van katholiek geloof, temidden
van dit diep godsdienstig volk, temidden van
zooveel ijverige priesters, temidden van zoo
veel civiele voormannen. Ik bid God, dat Hij
Limburg moge blijven zegenen, dat dit heerlijk
katholieke land temidden van zoovéél moeilijk
heden behouden blijve voor ons geloof. Dit zal
ik aan den goeden God vragen en, Uw gebed
vraag ik voor de propaganda Fide. Veel wordt
er gedaan, veel blijft er nok te doen over. Bidt,
opdat velen Jesus Christus mogen vinden tn
met het geloof ook tijdelijke welvaart mogen
verkrijgen.
Gisterenmiddag heeft de commissaris van de
Koningin in Limburg, mr. E. O. J. M. baron
van Hövell tot Westerflier een bezoek ge
bracht bij den Kardinaal.
De laatste dag. van zijn verblijf in or.s land.
HULDE VAN WITTEM'S BURGERIJ.
Op oen laatsten dag van zijn verblijf hier te
lande heeft Kardinaal van Rossum nog de
hulde in ontvangst moeten nemen van de jeugd
en de burgerij der gemeente WittemMeche
ien, waar hij zoo lange jaren zelf heeft ge
woond, eerst als student, later als rector van
het klooster.
Voor deze huldiging was er voor het kloöster
een hoog podium opgeslagen, door een groot
baldakijn overhuifd.
Evenals bij de aankomst van den Kardinaal
Zondag j.l., was er weer een groote belangstel
ling van de bevolking, meest ouders van' de
700 h 800 kinderen, welke aan de kinderliulde
deelnamen.
Toon de Kardinaal de kloosterpoort uitkwam
en naar liet versierde podium schreed, steeg
uit de kinderschare een luid gejuich op en
allen zwaaiden met hun vlaggetjes den Kar
dinaal toe.
Deze nam op zijn zetel plaats.
De burgemeester van V 'ttem trad dan naar
voren om den Kardinaal namens het gemeente
bestuur en de burgerij toe te spreken. Treffend
was het voor ons katholieken, zeide hij, te zien
hoe geheel katholiek Nederland zijn Kardinaal
heeft ontvangen. Het was een ware zegetocht.
Ook Wittem heeft echter willen toonen, dat het
daarin niet bij andere plaatsen wil achterstaan,
want tusschen Kardinaal van Rossum en Wit
tem bestaan banden als met geen enkele andere
gemeente.
Vandaar dit enthousiasme hier, dat uit de
bevolking spontaan voortkomt.
Wanneer gij weer in Rome zult zijn terug
gekeerd, denk dan ook nog eens aan Wittem
in Uwe gebeden, opdat Wittem moge bewaren
het katholieke geloof en de goede zeden.
Ondersteund door de harmonie zongen de
kinderen dan een welkomstlied, waarna de
heer Beuken, hoofdonderwijzer van Wittem de
gevoelens van de honderden kinderen kwam
vertolken.
Na een driewerf hoera kwamen vier kleine
meisjes naar voren om in een keurige toe
spraak de gelukwenschen van de vier gedeel
ten de- gemeente te vertolken.
Ook van de kleuters der bewaarschool ging
een deputatie naar den Kardinaal.
Hierna sprak Z.Em. de menigte toe.
Dierbare kinderen, zoo begon hij allereerst,
onder alle huldebetuigingen, die mij op mijn
zegetocht zijn gebracht, ia deze wel het roe-
rendst, welke gij mij heden brengt.
De Goddelijke Zaligmaker verheugde Zich
ook over de kleinen en waarom? Omdat Hij al-
tijd in de lunderoogen de blijdschap zag. Zoo
ook bij u. Gij zijt ook blijde vandaag. In dank
u daarvoor, want dat alles komt voort uit uw
i blijde' vroolijke kinderen, dan
zult gij zijn de vreugde uwer ouders, de vol
doening uwer leermeesters en sterke, blijde
leden der maatschappij.
In Wittem, zoo zeide Zijne Eminentie, ben ik
K - :A/j KA.V ROSSUM HEEFT EEN VIJFTAL REDEMPTORISTEN in het kioi»-
t te WiUem tot priester gewijd. Het was de eerste keer, dat zulk een plechtigheid
door een kardinaal geschiedde. Onze foto geeft een gezicht van het koor op liet altaar
tijdens de wijding.
altijd met vreugde - geweest. Er bestaat eeu
bijzondere relatie met Wittem en ook als ik
weer in Rome zal zijn teruggekeerd, zal ik
u allen in mijn gebeden blijven gedenken.
Toen de plechtigheid teneinde was en het
„Aan U, O Koning der Eeuwen" werd aange
heven, zouden aan de kinderen eenige versna
peringen worden uitgedeeld. Plotseling kwam
toen echter een slagregen opzetten, die allen
het klooster indreef, waar de Paters en Broe
ders zoo goed en zoo kwaad als het ging, het
slot van dezen middag afwerkten.
De Kardinaal is boden om omstreeks half
negen por auto van Wittem vertrokken. Hij
reisde over Aken naar Keulen, om met de
„Riieingold" naar Luzern te reizen en daarna
bij de Zusters van Ingenbohl eenige A-eken rust
te vinden.
IN HET ZIEKENHUIS EEN FATALEN BRIEF ONTVANGEN
Een 30-jarige smid te A'Uam huwde, op 3 Nov.
van liet vorig jaar een 21-jarige vrouw, die hij
in Rotterdam had leeren kennen. In Februari
1929 werd de man, wegens ziekte in het Bin
nengasthuis opgenomen. Zijn vrouw kwam
hem bezoeken en hij bleef in haar gelooven
totdat hem op een fatalen dag een brief ge
werd, welke kort en bondig meldde, dat zijn
echtgenoote den slechten weg was opgegaan.
Dit greep den man zoo aan, dat hij in Pavil
joen III van het Gasthuis moest worden opge
nomen. Toen hij daaruit in April 1.1. ontsla
gen werd, ontdekte hij, thuisgekomen, dat zijn
boeltje wegens huurschuld verkocht en zijn
vrouw verdwenen wasEen paar dagen
bracht hij door in een kelder aan de Gouds
bloemstraat, daarna zoelit hij zijn vrouw op,
die in een verdacht huis aan de Oude Ken-
nissteeg woonde. Hij ging heen, maar op 2
Juni kwam er een brief van hem, waarin hij
de vrouw dreigde, dat hij wraak zou ne-
nienEn hij deed het ook, in den avond
van 4 Juni 1.1., verscheen hij voor het venster
van het huis aan de steeg. Voor dat venster zat
zijn vrouw met nog twee andere vrouwen. Bui
ten zichzelf van woede rukte de man een met
scherp geladen revolver uit zijn zak en loste
hij, op zijn vrouw richtende, achter eikaar twee
schoten. Eeu kogel trof een barer nieren, haar
verwondingen waren zoo ernstig, dat alleen
een spoedig operatief ingrijpen haar het leven
gered heeft. De man was na zijn daad weg
gevlucht, doch werd spoedig door een twee
tal agenten ingerekend. De revolver had hij
toen reeds in het water van den O. Z. Achter
burgwal geworp n.
Gisteren stomd hij terzake van poging tot
doodslag, subs, zware mishandeling en mis
handeling terecht voor de Amsterdamsche
Rechtbank. Verdachte zeida, niet de bedoeling
te hebben gehad, zijn vrouw te dooden, in dolle
woede had hij blindelings naar binnen gescho
ten.
Dr. H. J. Over'oeek, die verd. heeft onder
zocht, verklaarde, als deskundige gehoord, dat
verd. de daad in affectieven toestand gepleegd
heeft en dat. hij verminderd toerekeningsvat
baar moot worden geacht.
Toen moest da vrouw voor het hekje komen,
De vrouw vertelde dat haar huwelijk den eer
sten tijd wel goed ging. Op vragen van presi
dent mr. Van Royen zeide get. dat zij niet
geschikt was voor een geregeld huwelijksleven,
Pres. „Maar dan begrijp ik niet dat U hem
naar het ziekenhuis brieven schreef, dat U nog
van hem hield. Was 't eigenlijk niet, dat U
een beetje met hem wilde spelen U hebt dien
man, voelende welk een macht U over hem
hadt, gek gemaakt, 't Ware beter dat U in de
verdaebtenbank zat en hij hier stond
Nadat nog eenige getuigen verhoord waren
was het woord aan het O. M., mr. van Dulle-
man. Spr. wees er op, dat verd. nadat hij in
het Paviljoen III was opgenomen, in een voort-
durenden staat van opwinding is geweest, zoo
dat van kalm beraad en rijp overleg om de
vrouw te dood-u, gecu sprake is geweest. Daar
om ook heeft spr. geen poging tot moord, maar
poging tot doodslag tenlaste gelegd. Het bewijs
van dit laatste is z.l' echter, het verhoor der
getuigen in aanmerking genomen, volslagen
komen vast te staan.
Het door verd. aan de vrouw toegebracht
letsel was levensgevaarlijk en slechts door toe
val is zij aan den dood ontsnapt. Spr. moet in
aanmerking nemen dat volgens dr. Overbeek
verd. noch geheel ontoerekenbaar, noch» psy-
chopaath is. Er rest dus niets anders dan
hem gevangenisstraf op te leggen. Spr. wees
er op dat verd., die een driftig en zenuwachtig
mensch is, in den toestand, waarin hij thans
verkeert, gevaarlijk is voor de maatschappij.
Er blijven gevoelens van wraak bestaan en
daarom acht spr. het noodig, verd. geruimen
tijd op te sluiten.
Eisch: vijf jaren gevangenisstraf, (beweging
op de publieke tribune, verd. barst in snik
ken uit.)
De verdediger; mr. M. Schorlesheim merkte
op, dat hij niet begrijpen kan, waarom de offi
cier, na eerst alle mogelijke verzachtende om
standigheden naar voren te hebben gehaald,
tot slot met een eisch van vijf jaren is geko
men. PI. wil daar tegenover stellen dat verd.
een door en door brave kerel is, die geen straf,
maar medelijden en verpleging verdient. Zijn
daad kan een gelegenheidsfeit genoemd wor
den, gepleegd in een zeer gedeprimeerden toe
stand. Als hij met deze vrouw niets te maken
heeft, is vrd. niet gevaarlijk. PI. zou voor de
zen man met een gerust hart een voorwaarde
lijke veroordeeling durven vragen, maar hij
weet, dat de Rechtbank daarop niet zou ingaan.
Beter lijkt het pi. daarom, dat verd. ondanks
het afwijzend advies van dr. Overbeek, ter be
schikking van de regeering wordt gesteld om
van harentwege te worden verpleegd. Met
klem deed pk, hiertoe het verzoek.
Na re- en dupliek werd de uitspraak bepaald
op 3 October a.s.
De gevangenhouding vau den verdachte.
De 3e Kamer der Haagsche rechtbank heeft
de gevangenhouding voor een termijn van 39
dagen bevolen van W. Kr. v. d. M., den ver
dachte van den moord aan het Bezuidenhout
op mevr. Odem.
VAN VERDUISTERING VRIJGESPROKEN.
Het Amsterdamsche Gerechtshof heeft giste
ren het op 28 Februari 1.1. door de Haarlem-
sche Rechtbank gewezen vonnis, waarbij da
gewezen boekhouder J. H. v. d. R. van ver
duistering was vrijgesproken, bevestigd.
