ALGEMEEN OVERZICHT.
POLITIEK PROCES TE PRAAG.
m
1
DE A. S. VLOOTCONFERENTIE
HET HART VAN NEW-YORKS OUDSTE PAROCH F.
AGITATIE TEGEN DE TSJECHEN.
De zwendelzaak te Berlijn
EEN NIEUW M1LLI0ENEN-
SCHANDAAL TE BERLIJN?
Geheime dieventaal ontdekt
jjpNDERDAG 10 OCTOBER 1929
ELliSTE BLAD.
DE TEKST DER UITNOODIGING GEPUBLICEERD.
HET VOORLOOPIG ACCOORD TUSSCHEN
LONDEN EN WASHINGTON.
PAGINA 2.
Een Slowak onrechtvaardig veroordeeld
DE „GRAF ZEPPELIN."
HET CHINEESCH-RUSSISCH
CONFLICT.
ONEERLIJK GEZANT TE LONDEN.
ONDER SOVJET-DIPLOMATEN.
MOSKOU'S DURE HULP
VERLEENING.
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK IN
POLEN.
SNOWDEN HEEFT ZIJN HUIS
DROOGGELEGD.
NOODWEER BOVEN NOORWEGEN
De tekst der uitnoodigingen, welke Dinsdag
door Henderson aan de Fransche, Italiaansche
en Japansche gezanten zijn overhandigd, om
deel te nemen aan de vijf-mogendheden-confe-
rentie voor de ontwapening ter zee, welke in
Londen eind Januari zal worden gehouden, is
thans gepubliceerd: „Ik heb de eer, Uwe Exe
mede te deelen, zoo heet het in den aanhef, dat
de informeele besprekingen ter zake van de
ontwapening ter zee, welke de laatste drie
maanden te Londen zijn gevoerd tusschen den
premier van Engeland en den gezant der Ver.
eenigde Staten, thans zóó ver gevorderd zijn,
dat men kan zeggen, dat er geen enkel belang
rijk detail meer te regelen valt, hetwelk de tot
8tandkoming van een overeenkomst zou kun
nen verhinderen.
Van tijd tot tijd heeft de Britsche premier
reeds Uwe Exc. op de hoogte gesteld van de
vorderingen, die de onderhandelingen maakten,
en ik heb thans de eer u te melden, dat een
voorloopig en informeel aecoord is bereikt
De punten van de overeenkomst, reeds door
ons genoemd, worden dan meegedeeld, o.a. het
afschaffen van duikbooten. De nota besluit
met de uitnood!ging in de derde week van
Januari a.s. te Londen samen te komen.
De Engelsehe uitnoodiging voor de vloot-
conferentie is te Parijs gunstig ontvangen, maar
dit is niet het geval in Italië.
In een zonder twijfel door officieels zijde be
ïnvloede verklaring, zegt de „Giornale d'Ita-
lia'', dat deze uitnoodiging in gelijken zin als
alle stappen tot den vrede wordt begroet. Het
blad vat de nota echter uitdrukkelijk niet op
als een overeenkomst, maar als een uitnoodi
ging, om de in de nota genoemde kwesties
oDder de oogen te zien.
Italië zal tegen de afschaffing der onder,
reeërs proitesteeren.
Omtrent Japan's houding ten opzichte van de
voorgestelde conferentie der zeemogendheden
wordt in een bericht uit Tokio meegedeeld, dat
Japan de verhouding van het aantal zijner
hulpschepen tot dat der Ver. Staten grooter
wenscht te zien.
De Japansche regeering wenscht, dat over
dit beginsel overeenstemming zal bestaan, voor
dat zij de uitnoodiging tot deelneming aan da
conferentie aanvaardt.
Onder dit voorbehoud is Japan bereid, de uit
noodiging te aanvaarden en naar beste krachten
mede te werken, om de conferentie te doen
slagen.
De uitnoodiging voor de vlootconferemtie
wordt door de groote bladen behandeld en over
het algemeen wordt de tekst van de uitnoodi
ging, zoowel te Londen als te Parijs, goed
gekeurd.
De „Daily Herald", het orgaan van Mac
Domald, zegt dat 'n Engelsch-Amerikaansche
overeenkomst, die zou kunnen worden verge
leken met 't Engelsch-Fransche verdrag van siir
Austen Chamberlain, niet bestaat. De vrees,
die aan Fransche zijde geuit wordt, is daarom
geheel ongegrond. Het zakelijk verloop noemt
het blad daarentegen buitengewoon bevredigend
en de vooruitzichten op het slagen der vloot-
conferentie zijn gunstig.
De „Journal" meent, dat men geen overdre
ven optimisme aan den dag moet leggen. Alles
beperkt zich op het oogenblik tot het woord
viootgelijkheid dat een even algemeene als rek
bare uitdrukking is, die in elk geval slechts
betrekking heeft op de Engelsehen en de Ame
rikanen. Met betrekking tot de beperking der
duikbooten zal een felle strijd ontstaan en eeD
ander blad meent, dat het bij de door
Engeland voorgestelde afschaffing van de
duikbooten slechts om een platoniscben wensch
gaat. Het is duidelijk, dat Frankrijk zich niet
van zijn voornaamste verdedigingsmiddel laat
berooven.
Intusschen duren de besprekingen in het
witte huis te Washington tusschen Hoover en
Mac Donald nog voort. Zij worden in een
vriendschappelijken geest met alle openhartig
heid gevoerd.
President Hoover hoopt, dat door deze be
sprekingen de vriendschappelijke betrekkingen
tusschen beide landen bestendigd zullen wor
den.
De president wees ex pp, dat er geen strijd
tusschen Engeland en de Ver. Staten bestaat.
zoodat de gemeenschappelijke vraagstukken
uitsluitend uit bet oogpunt van het algemeene
welzijn behandeld kunnen worden en men der
halve volkomen vrij kon spreken.
Hoover dankte voorts de Amerikaansche
pers voor haar vriendschappelijke medewer
king. De pers heeft daardoor bijna nog meer
nut gesticht dan door een overeenkomst tus
schen beide onder ban delaars mogelijk is.
Socialistische leiders in
de zaak betrokken
EEN BONTMANTEL VOOR DE
BERLIJNSCHE BURGEMEESTERS
VROUW
BERLIJN, 9 October. (H.N.) Lehmann, de
boekhouder der firma Sklarek, heeft vanmor
gen, toen zijn verdediger dr. Puppe hem be
zocht meegedeeld, dat hij zijn verklaringen van
eergisteren nog wenschte aan te vullen.
Hij deelde thans mede, dat den vorigen win
ter door de firma Sklarek aan de echtgenoote
van opperburgemeester Boesch een bontmantel
ls geleverd, waarvoor een rekening van 400
Mark werd uitgeschreven, niettegenstaande de
firma zelf den mantel in een der groote bont
zaken voor 4000 mark heeft gekocht. De reke
ning is op het oogenblik nog niet betaald.
Een onderzoek In de In beslag genomen boe
ken heeft de juistheid van deze verklaring be
vestigd.
De rijksdagafgevaardigde Kuenstler, de voor
zitter der Berlijnscbe afdeeling van de sociaal
democratische partij, deelt aan de B. Z. mede,
dat bet afdeelingsbestuur een streng onderzoek
zal instellen ten opzichte van alle leden der
partij, die in deze zaak genoemd zijn. Allen,
wien ook Blechts maar bet geringste ten laste
kan worden gelegd, zullen uit de partij verwij-
Een roode wethouder medeplichtig
BERLIJN, 9 October. (H.N.) In verband met
de Sklarek-zaak deelt de „Rote Fahne" mede,
dat bet bestuur der afdeeling BerlijnBranden
burg van de communistische partij op grond
van bet rapport der commissie van onderzoek
met algemeene stemmen heeft besloten, Otto
Gaebel, Ud van den Berlijnschen gemeenteraad,
wegens zijn onproletarische houding uit de
partij te sluiten.
EEN KWESTIE VAN ALLEENRECHT
BERLIJN, 9 October. (V.D.) Onder den titel
„Een nieuw millioenenschandaal" meldt de
„Tempo" o.a.:
Heden ontvingen wij het bericht van een mo
nopolie-zaak, die de Verkehre A.G. met de firma
F. Butt Co te Lichtenberg onderhoudt.
Deze firma heeft het monopolie voor de leve
ring van materiaal voor straataanleg, steenslag,
grint enz., doch tegelijk zorgt zij voor den aan
leg. Over de overeenkomst met de Verkehrs
A.G., laat men zich niet uit. Een feit is, dat
alle andere firma's bij aanbiedingen voor le
veranties aan de Verkehrs A.G. hetzelfde ant
woord krijgen: „Wij werken alleen met de fir
ma Butt Co".
Wat het schandaal In zijn vollen omvang laat
zien, is het feit, dat de firma niet slechts bet
alleenrecht heeft, doch dat ten behoeve van
haar en om haar millioenen te laten verdienen,
overbodige tramwpgwerken, verleggingen en
nieuwen aanleg van rails plaats hebben.
Rij de Verkehrs A.G. zit een beer directeur
Luedicke. Een der chefs van de firma Butt
Co is ook een beer Luedicke, de zoon van den
directeur van de Verkehrs A.G. De firma Butt
was tot voor tien jaar een zeer onbelangrijke
firma met een crediet van nauwelijks 10.000
mark. Zij is sinds bet overnemen van de tram
door de stad groot geworden. Thans is zij een
der rijkste firma's in deze branche.
Onlangs heeft de stad de firma Butt Co
nog een bijzonderen vriendendienst bewezen
door de overneming van een groote hoeveelheid
aandeelen.
Van een bijzonderen correspondent.)
SEDERT JAREN HEBBEN DE WOLKENKRABBERS VAN WALLSTREET ALLE LIT.
ZICHT OP DE DRIE-EENHEIDS KERK te New-York beleit. Nu een der buizen onder sloo-
petrshandeu ie, heeft men een aardig gezicht op de gothische kerk, die midden in New-York's I wor(jen 0pgeieg(i) alleen liet bof van gezwo
Zooals bekend, is j.l. Zaterdag do Slowak i
sche afgevaardigde professor dr. Tuka door
het gerecht te Pressburg tot 15 jaar tuchthuis
veroordeeld wegens landverraad.
Vóór bet vonnis geveld was, hadden Tsje
chisehe bladen to Praag het reeds gepubli
ceerd; wel een unicum in de rechtspraak dei
beschaafde wereld!
De kroongetuige in dit proces, op wiens ver
klaring het vonnis steunt, de burgemeester
van Losonc, Belansky, staat als een baantjes
jager, een gierig en karakterloos niensch be
kend. Hij schrok er zelfs niet voor terug, zijn
vriend Tuka, den peet van zijn eigen zoon,
met cyankali vergiftigde koeken aan te bieden
opdat hij (Belansky) als direct achter Tuka
volgend candidaat voor het huis van af ge vaar
digden zijn mandaat zou in handen krijgen.
Hansalik, de tweede kroongetuige, die reeds
in 1907 als erfelijk belaste zwakzinnige in een
krankzinnigengesticht werd ondergebracht,
leefde voor een deel van gelden die de regee
ring hem toestopte, deels van het verraad van
Tsjechische staatsgeheimen. Thans echter, nu
de Praagsche regeering dit heerschap noodig
had, bediende zij zich van hem.
Zou Tuka de hem ten laste gelegde misdaad
werkelijk bedreven hebben, dan zou elke andere
beschaafde staat met het oog op getuigen, als
Belansky, Hansalik, Zurika en Tomanek, zich
geschaamd hebben het proces voort te zetten.
Het gerecht te Pressburg heeft deze getui
gen niet eens onder eede in verhoor geno
men. In de motiveering van het vonnis echter
wordt alleen op hun verklaringen gesteund,
wat bevestigt, dat het vonnis van te voren
vastgesteld en op hoog bevel uitgesproken
werd.
Voor het delict, waarvan Tuka c.s. beschul
digd waren, had volgens de Tsjechische wet
een straf van meer dan 5 jaren niet mogen
oudste parochie staat.
De Pooltochten van het luchtschip
Dr. Eckener heeft in een onderhoud met een
redacteur van het „B. T." eenige mededeelin-
gen gedaan omtrent den Pooltocht, welken de
Graf Zeppelin het volgend jaar voor rekening
van de Aero-Arctic zal ondernemen.
De opperburgemeester schijnt nog kalm
In een door de Berlijnsche bladen gepubli
ceerd interview, dat de United Press met opper
burgemeester Boess, die op het oogenblik in het
Westen der Vereenigde Staten vertoeft, gehad
heeft, zou do heer Boess verklaard hebben, dat
de Sklarek-kwestle werkelijk niet zoo belang
rijk is en dat geen beambte der stad onder de
minste verdenking kan staan.
Uit deze verklaring is door de pers de con
clusie getrokken, dat do heer Boess niet door
loopend en voldoende op de hoogte gehouden
wordt van do zaak-Sklarek. Van do zijde van 't
gemeentebestuur van Berlijn wordt in verband
hiermede verklaard, dat tot Dinsdagavond drie
telegrammen, waarvan een zeer uitvoerig was,
aan opperburgemeester Boess zijn gezonden
Men weet echter niet, of de heer Boess, die op
weg moet zijn naar San Francisco, reeds in het
bezit van het laatste telegram is. Over een te
rugkeer naar Berlijn is nog niet gesproken.
Op een der telegrammen heeft de heer Boess
geantwoord, dat hij een "scherp ingrijpen" ver-,
zoekt.
Maar de zaken staan anders
BERLIJN, 9 October. (V.D.) De „Nachtaus-
gaba? meldt, dat Max Sklarek heden aan zijn
verdediger dr. Punge in do gevangenis heeft
verklaard: „Wil men mijn klanten van hot ge
meentebestuur weten? Dan kan men onmiddel
lijk bij opperburgemeester Boess beginren,
wien ik voor duizenden aan goederen geleverd
heb".
Max Sklarek zeide verder in verhand met de
verklaring van den directeur van de Stadtbank
Schmitt, dat hij de Skiareks slechts zeer opper
vlakkig kende, dat Schmitt herhaaldelijk zijn
jachtg? was geweest en het vorige jaar vijf
weken achtereen in de villa van de Skiareks
to Waren heeft gewoond. Van een oppervlak
kige kennismaking kan dus geen sprake zijn.
Max Sklarek howeoit overigen», dat do direc-
Het vertrek van den Afghaan
LONDEN, 9 Oetober. (R. O.) In zijn ver
klaring nopens de uitzetting uit Londen van
den vroegeren Afghaanschen gezant, Shuja-ed-
dowleh Khan beschuldigt de Afghaansche zaak
gelastigde Mohamed Yunus Khan den oud-ge
zant van het overbrengen van 40.000 pond ster
ling naar zijn eigen particuliere woning
ergens in Dultschland en zegt, dat hij daarvoor
door zoowel de oude als de nieuwe Afghaansche
regeering was gedesavoueerd. De zaakgelastigde
nam wettige stappen ten einde te voorkomen,
dat de oud-gezant legatiegebouw, meubelen,
auto's enz. zou verkoopen. Daar hij niet langer
een diplomatieke'zending bezat deelde het Brit
sche ministerie van buitenlandsche zaken hem
mede en gelastte de Britsche regeering hem m
Juli j.l. Engeland te verlaten.
Yunus Khan verzekert verder, dat tijdens zijn
afwezigheid de oud-gezant eenig legatiemeu-
bilair had weggemaakt en vergeefsche pogin
gen deed om het legatiegebouw te verkoopen.
teuren der Stadtbank van de onechtheid van
de be3telbewijzen volkomen op de hoogte waren.
Hij liet doorschemeren, dat hij een der direc
teuren der Stadtbank, met wien hij zeer be
vriend was, directe mededeelingen heeft gedaan
over zijn zakenmethoden.
Deze verklaringen heeft Max Sklarek heden
by zijn verhoor door den rechter van instructie
dr. Luhliner herhaald.
De justitie aan 't werk
BERLIJN, 9 Oetober. (V.D.) Het gemeentebe
stuur heeft hedenochtend weer vergaderd, ln
tret bijzonder over de zaak-Sklarek.
Ook zou gesproken zijn over don terugkeer
van den opperburgemeester Boess.
Heden worden Max Sklarek en de boekhou
der Lehmann ter beschikking van den rechter
van Instructie gesteld.
DR. ECKENER.
Dr. Eckener deelde mede dat het contract
voor het charteren van het luchtschip reeds ge-
teekend is. In de besprekingen met prof. Nan-
sen en andere leden van de Aero-Arctic zijn
verschillende details reeds geregeld. Zoo ls men
het eens geworden over de verschillende veran
deringen, welke in het luchtschip met het oog
op de benoodigde apparten enz. aangebracht
moeten worden.
De kosten van den tocht zullen zeer belang
rijk zijn. Dr. Eckener heeft alle verzekeringen
met de assuradeurs persoonlijk afgesloten op
voorwaarde dat hij zelf het luchtschip zal be
sturen. Niemand van de bemanning kan ge
dwongen worden om den tocht mede te maken,
aoodat men vrijwilligers noodig heeft. Van de
zen wordt een lijst samengesteld.
Of de Aero-Artic in staat zal zijn alle ver
plichtingen, die ongetwijfeld belangrijk zijn, na
te komen wist dr. Eckener niet. Hij wees er op
dat de Aero-Arctic geheel op vrijwillige bijdra
gen steunt.
Omtrent de nieuwe hal deelde dr. Eckener
mede dat deze op het vliegterrein van Loe-
wenthal zal worden opgericht. De hal zal ver
moedelijk de zelfde afmetingen als die te Frie-
drichshafen krijgen en in hoofdzaak dienen
om de nieuwe hal op de werf, welke voor nieuw
te houwen luchtschepen is bestemd, te ont
lasten en een gemakkelijke opstijging en lan
ding van de Graf Zeppelin mogelijk te maken.
Russische wreedheden
MOEKDEN, 9 Oetober. (R. O.) Vluchtelingen
die uit het Noord Hailar district van Mand-
sjoerije komen, gaven een beschrijving van de
verschrikkelijke- wreedheden, waaraan troepen
van het Russische roode leger, welke de grens
overstaken, zich overgaven. Zij plunderden
twee dorpen en vermoordden 84 personen.
De gezant te Parijs in ongenade?
BERLIJN, 9 October (W.B.) Volgens dagblad-
berichten uit Parijs schijnt de zaak van den uit
het Russische gezantschapsgebouw te Parijs
gevluchten gezantschapsraad Bessedowski zich
te ontwikkelen tot een politiek geschil van den
eersten rang, waarin zelfs de hoogste politici
der sovjet-Unie gewikkeld zullen worden.
De sovjet-gedelegeerde Roesmann, die speciaal
van Moskou naar Parijs werd gezonden, om
renen zou hiertoe bevoegd zijn geweest.
De Praagsche regeering weigerde echter,
dit proces aan de gezworenen toe te vertrou
wen, wijl dan de volkomen onschuldige Tuka
zou zijn vrijgesproken.
Praag had de veroordeeling van Tuka be
slist noodig, van den man, die zich niet liet
omkoopen en zich niet het zwijgen liet opleg
gen door de hem in December aangeboden
hooge waardigheid in het ministerie van eere-
dienst.
In Tuka' wilde Praag de heele autonomis
tische beweging, die door de Slowakische Ka
tholieke volkspartij gevoerd wordt, treffen en
vernietigen.
Op de bank der beklaagden in Pressburg zat
dan ook niet dr. Tuka, maar de Katholieke
volkspartij, als de grootste partij van Slowakië,
die zich met Tuka solidair verklaarde.
De als getuigen verschenen leiders der
partij, pater Hlinka en de domproost dr. Budai,
de laatste tevens vice-president van het Praag
sche parlement, verklaarden voor het gerecht
openlijk, dat zij achter Tuka stonden en be
vestigden, dat prof. Tuka niets eigenmachtig
ondernomen had en alles in opdracht en met
medewerking der Katholieke volkspartij had
op touw gezet.
In den loop der vorige week heeft de volks
partij prof. Tuka in de gevangenis haar een
stemmig vertrouwensvotum doen toekomen;
ook werd hij als eerste candidaat op de lijst
der Slowakische Katholieke volkspartij in Ka-
sohau geplaatst.
Dit al^es geschiedde na de wekenlange be
handeling der zaak voor het gerecht, waarbij
de volkomen onschuld van dr. Tuka bleek en
Bessedowski ter verantwoording te roepen, moet
gisteren vóór zijn vertrek J» «»we£ïï? van I
het geheele personeel van het gezantschap heb-1 gefitel(J
ben gezegd, dat de gezant Dowgalewski zelf ge-
ruimen tijd heeft getracht, de ccntra-revolution-
naire activiteit van zijn attaché voor zijn su
perieuren te Moskou te verbergen. Elke andere
gezant zou Besselowski al lang naar Moskou
hebben gezonden en een onderzoek bevolen.
Dowgalewski zal zich voor de sovjet-regeering
moeten verantwoorden.
Proces om l'/j millioen mark
Omdat de Hamburg-Amerikanische D. G. te
Hamburg het niet eens kon worden met de
sovjet-regeering over haar vordering van lVn
millioen Mark voor verleende hulp van den
staatsijsbreker „Krassin" aan het motorschip
„Monte Cervantes" in het vorig najaar, zal een
scheidsgerecht over het door bovengenoemde
Duitsche reederij verschuldigde bedrag uit
spraak doen.
DE ZAAK-BESSEDOWSKI
In tegenstelling met berichten in andere
bladen meldt de „Intransigeant", dat het sovjet
gezantschap tegen den vroegeren gezantschap-
raad Bessedowski geen aanklacht wegens ver
duistering heeft ingediend.
7 dooden, 21 gewonden
Gistereuochtend beeft op het station Sobolew
hij Demblin een ernstig spoorwegongeluk plaats
gehad.
Vermoedelijk tengevolge van den dichten
nevel is een snelgoederentrein door een onvei
lig signaal gereden en ongeveer 40 M. verder
met een uit Lemberg komenden personentrein
in üotsing gekomen.
Bij het direct aangevangen reddingswerk
werden vijf dooden en vijftien ernstig gewon
den uit de overblijfselen van den trein te
voorschijn gebracht. Nog vijftien andere perso
nen hebben lichte verwondingen opgeloopen.
Tijdens het vervoer zijn twee ernstig gewon
den overleden. Men vreest, dat het aantal
slachtoffers nog grooter zal worden.
Volgens de laatste berichten ls het aantal
ernstig gewonden tot 21 gestegen.
SNOWDEN.
LONDEN, 9 Oetober. (N.T.A.) Mevrouw
Snowden, de echtgenoote van den kanselier van
de schatkist en geheelonthoudster heeft mede
gedeeld, dat het officieele verblijf van den kan
selier, Downingstreet 11 drooggelegd aal zijn.
De Slowakische volkspartij zag in, dat Praag
de autonomiebeweging en de volkspartij
wilde vernietigen en aan Slowakië voor altijd
den weg naar de vrijheid wilde versperren.
Zelfs die Slowakische politici, die tot nu toe,
zich van de politiek der volkspartij verre hiel
den, zagen in den loop van het proces in;
welke gevaren Slowakië bedreigden. Zij w ij
zigden hun vroegere meeningen en verklaar
den zich met Tuka solidair.
Met het proces te Pressburg bereikte Praag
dus het tegendeel van wat het nastreefde. Het
wilde de fictie van een vereenigd Tsjechen
Slowakendom doen triomfeeren, doch bereikte
juist de ontmaskering van deze tien jaren
lang met alle ongeoorloofde middelen gepropa
geerde leugen.
Na het Tuka-proces is er geen Tsjecho-
Slowakische natie meer. De twee zusternaties
Tsjechië en Slowakië staan vijandig tegenover
elkaar. In Tsjecho-Slowakië is dezelfde toe
stand ontstaan, als in Joego-Slavië tusschen
Serviërs en Kroaten.
Het Slowakische volk 16 wakker geschud
en staat in een sterk gevechtsfront tegenover
de Tsjechische natie, welke in dezen staat dt
minderheid vormt.
De Praagsche centralisten geloofden, zich
van een politieken tegenstander te ontdoen en
hebben het Katholieke Slowakische volk met
het tegen Tuka uitgesproken vonnis uit zijn
passiviteit tot actieven tegenstand, tot geie-
eideerden strijd voor de in het verdrag van
Pittsburg gegarandeerde rechten opgewekt.
De thans begonnen verkiezingsstrijd, zal -
al mag 'de terreur der regeering nog zoo groot
zijn toonen, dat de Slowaken den eisch, dat
hun autonomie zal worden toegekend, niet
opgeven, ofschoon de strijd voor die autonomie
met 15 jaar tuchthuis wordt gestraft.
Het partij-orgaan van pater Hlinka „Siavac
beeft reeds in een artikel de Slowakische re-
cruten aangespoord, aan de Tsjechische bevelen
geen gevolg te geven en niets tegen het Slo
wakische volk te ondernemen.
In honderden vergaderingen wordt de auto
nomie geëischt en op de verdrags- en woord
breuk van den Tsjeehischen staat gewezen. In
Tuka ziet het Slowakendom zijn nationalen
held en martelaar, wiens gevangenis sneller
dan men in Praag denkt, onder den geweldl
gen indruk der agitatie van de heele natie zich
zal openen.
Het vonnis tegen Tuka en Snatzky is een
justitieele misdaad, een bespotting van recht
en gerechtigheid. Zouden de processtukken en
het verloop der behandeling aan de were.d
bekend zijn, dan zou er zelfs in deze onver
schillige maatschappij een storm van veronl
waardiging tegen den staat losbarsten, die
zich achter het masker der democratie ver
schuilt en een man als Tuka, wiens onschmd
zonneklaar is, tot een gewoon misdadiger
stempelt en tot 15 jaar tucthhuis veroordeelt.
In Slowakië heeft het vonnis met zijn be
geleidende omstandigheden een geweldige ver
ontwaardiging gewekt. De politie moest nv'
gummistokken tegen de menigte, die Het gc
rechtsgebouw na de afkondiging van het voi,-
nis wilde bestormen, optreden. Ia het heele
land moesten veiligheidsmaatregelen getrof
fen worden.
Deze spontane uiting van een heel volk
toont duidelijk, dat niet Tuka een misdaad
tegen den staat bedreven heeft, maar dat de
Tsjeeho-Slowakische staat een aanslag op hel
Slowakische volk heeft gepleegd.
Met omgekochte getuigen werd bier een po
litiek proces gevoerd, waarin, doch niet ten
nadeele van Tuka, allerlei minderwaardige
dingen aan het licht zijn getreden en, des
ondanks schrikt men niet terug voor zulk een
wraak-vonnis.
Met opgeheven hoofd, in het bewustzijn van
zijn volkomen onschuld, stond dr. Tuka voor
zijn rechters. Zwaar gecompromitteerd staat
echter het Tsjechische systeem daar voor ons.
Met een cynische overwogenheid ging Praag
te werk. Het liet Tuka door een Hongaarschea
echter, zijn persoonlijken vriend, veroordee-
len.
De voorzitter, dr. Terebessy, moest het von
nis der .twee Tsjechische bijzittende rechters
afkondigen en nu kan Praag het uitbazuinen,
dat niet een Tsjechisch, maar een Hongaarsch
rechter Tuka schuldig heeft verklaard.
De „misdaad" van dr. Tuka bestond daarin,
dat hij de naleving van het Pittsburger ver
drag eischte, waaronder de naam van presi
dent Masaryk staat, en dat hij aan het hoofd
der door de Slowakische volkspartij georgani
seerde burgerwacht stond.
Niet het minste bewijs was er voorhanden,
dat Tuka van Hongarije geld ontvangen had.
Tevergeefs poogde men hem tot Magyar te
maken. Als trouw zoon van het Slowakische
volk streed hij voor het recht der Slowaken.
Tuka, de onbaatzuchtige politicus, bleef een
arm man, terwijl de eene Tsjechische rechter
door minister Hodza met een schenking weid
bedacht.
Tuka werd veroordeeld, terwijl de kroonge
tuige Belansky, die jarenlang met Tuka samen
werkte, voor het aanbrengen van. zijn vriend
en zijn verklaringen tegen dien vriend rijkelijk
beloond werd.
Volgens de motiveering van het vonnis moet
Tuka in dienst der Hongaarsche „irridenla"
gestaan hebben. Van dezen laster is geen
woord waar.
Het heele Slowakische volk weet, dat hij
deze beschuldiging niet verdient. Het heeft nu
gezien, wat het van den Tsjeehischen staat te
wachten heeft en zal stellig terugverlangen
naar de eenheid met de Hongaren, waarmee
het duizend jaar in één staat tezamen heeft ge
leefd, welke staat nooit zijn rechten beperkte,
zijn Godsdienst aantastte en het zijn vrijheid
poogde te ontnemen.
Het O. M. in hooger beroep
PRAAG, 8 Oetober. (V.D.) Het O.M. heeft in
het proces Tuka hooger beroep aangeteekend.
Verklaringen van Pater Hlinka
PRAAG, 9 Oetober. (H.N.) Hlinka. de leider
der Slowakische volkspartij verklaarde «ieteren
in de wandelgangen van het parlement, dat
de candidatunr van Tuka in het district
Kaschau niet zal worden ingetrokken.
Voorts verklaarde hij, dat zeer waarschijn
lijk ook de in permanente commissie zittende
vertegenwoordigers der Slowakische volks
partij zullen aftreden. De burgerlijke coalitie
heeft opgehouden te bestaan.
Hlinka overweegt het denkbeeld om met zijn
partij uit het nieuwe parlement weg to blijven
en een zelfden weg te bewandelen, als Ra-
ditsj indertijd met de Kroatische boerenpartij
in Zuid-Slavië heeft ingeslagen.
De opvolgers der afgetreden
Slowakische ministers
PRAAG, 8 October. De president der repu
bliek heeft in een brief aan den minister-presi
dent in plaats van de afgetreden Slowakische
ministers TiSso en Labay, den minister voor
sociale zaken Sramek met de leiding van het
ministerie van gezondheidszorg en minister
Stefanek met die van het ministerie van unift-
ceering en organisatie van het bestuur belast
Belangrijk politie-succes
in Frankrijk
DE CODE VAN DEN BOND VAN INTERNw
DIEVEN IN HANDEN GEKREGEN
LYON, 9 Oetober. (B.A.T.) In December van
het vorig jaar arresteerde de Braziliaanschs
politie een internationalen dief, die in het be
zit was van een zakboekje, waarin woorden
geschreven stonden in een absoluut onbekende
taal.
Na tallooze vrucktelobze pogingen heeft da
Braziliaansche politie tenslotte den sleutel va»
het geheim aan den handiet ontfutseld.
Men had namelijk te doen met een geheim9
code van den hond van internationale dieven,
die ln Mei 1926 zijn congres hield te Lorid»
(Spanje).
Teneinde zich aan het dichte net, door de in
ternationale politie gespannen, te onttrekken,
besloten verschillende dievenbenden zich in één
enkele organisa-ie te vereenigen, welke tot taa»
zou hebben, de te ondernemen „zaakjes'' te bc
studeeren, de rollen te verdeelen en de gelden
van de onderneming te haheeren.
Teneinde het bewaren der vakgeheimen hu
hun briefwisseling te verzekeren, werd er een
nieuw taaltje ontworpen.
Dr. Locard, directeur van het politie-lahora*
torium, is thans belast met de vertaling van he
zakboekje in het Fransch.
OSLO, 9 Oetober (H".N.) Het noodweer, ten
gevolge waarvan het Noorsche kustschiP
„Haako:. VII" Zondagnacht aan den grond 13
geioopen, was vanmorgen nog niet uitgewoed-
Dinsdagmiddag en -avond moesten verschei
dene stoomschepen de havens aan de kust va®
Soerland binnenloopen, daar de deklading ver
schoven was en er bij de hooge zeeën gevaa'
voor kapseizen bestead.
Op hot. land "n ster i wolkbreuken
o- --u-min* t: k* C vele plaats®®
<!- rl-.-lm 't H-:- r -i ovs getreden
.ep vj-ec L, spoorbrug over de Ottr*
weggeslagen zal wurden.
