1
m
I
DONDERDAG 10 OCTOBER X929
TWEEDE BLAD.
1 NIET GETIKT
n et KIND GEBLEVEN
DE „KORTENAER" NAAR INDIE
HET KIESSTELSEL.
POSTVLUCHTEN NAAR INDIë.
DE ZEPPELIN-TOCHT.
DE V.A R.A.
HET VERZOEK OM EEN EIGEN
ZENDER
DE CONFLICTEN IN
Z.-VLAANDEREN
DRAMA TE SANTPOORT
GEEN VERZUIM OF ONVOOR
ZICHTIGHEID.
NOG GEEN RESULTAAT.
HET BIOSCOOPCONFLICT IN HET
ZUIDEN.
LOONSVERBETERING EN AFSLUITING
VAN HET COLLECTIEF CONTRACT
PA^Vrv A
JJObivjL.it id NOUb
De Volkskrant heeft, naar aanleiding van
de emmers uitgestorte critiek over het pas-
opgetreden ministerie, durven schrijven:
Er is In verband met het Kabinet debat
teerstof voor jaren. Is het eigenlijk wel een
extra-parlementair Kabinet, en zoo ja van
welke soort? Steunt hit nu toch op de rech
terzijde of voor twee derden? Is het zelf
rechtsch, of voor een deel? Had de Hr. Ruys
het wei moeten vormen? "Waren niet andere
oplossingen van de parlementaire crisis mo
gelijk en beter geweest? Zoo zou men aan
den gang kunnen blijven. En men zal aan
den gang blijven, want dit prachtige kluifje
is het geen kluifje? zullen onze poli
tici zich niet laten ontgaan. Zij zullen de
kluif afkluiven tot op het been en verder.
Maar, zondert men de politici en politicas
ters uit, dan is geen sterveling benieuwd
naar al dat fraais.
Daarop schiet „Het Vaderland" uit
zijn slof en laat aan de „democratische"
Volkskrant de eer zich vroolijk te maken
over de allergewichtigste vraag, of wij een
parlementair Kabinet hebben of niet.
Maar de schuld van de Volkskrant is nog
„verzwaard" doordat zij het beroemde
woord van Thorbecke: „Wacht op onze da
den" heeft „misbruikt" door het aan Jhr.
Ruys in den mond te leggen.
Maar, als men voortdurend wordt aange
vallen Hog voor men ook zelfs gelegen
heid heeft gehad om iets uit te voeren, dan
is dit antwoord eigenlijk wel höt meest
voor de hand liggende.
Doch de heer Roodhuyzen geeft ons een
heel verhaal om aan te toonen, waarom
Thorbecke dit woord wel mocht gebruiken,
maar waarom men het Ruys niet in den
mond mag leggen.
De „Volkskrant" moet voor haar snood
vergrijp aan het parlementaire stelsel en de
geheiligde figuur\yan Thorbecke boeten met
den eeuwigen dooddoener, die al zoo vaak
als katholieken-beul heeft moeten dienst
doen: Gij hebt een tik gekregen van hooger
hand.
Eerst wordt er met de noodige overdrijving
aan herinnerd, dat de „Volkskrant" zoo
„geweldig" tegen het ministerie-Ruys is te
keer gegaan, nu echter daarmede ophoudt
en wederom „in het katholieke gareel"
loopt.
En natuurlijk is de diagnose terstond ge
maakt.
Het blad heeft „een wenk gekregen".
Wij hebben hierin te zien een „opgeleg-
den plicht om de ontstemming, die ze bij
haar lezers heeft gewekt tegen het ministerie
weer te doen luwen".
Wij zouden toch dringend willen verzoe
ken van dezen dooddoener eens eindelijk be
vrijd te blijven. De katholieke leiders zijn
niet zoo „getikt" dat zij als maar tikken
uitdeelen wanneer liberalen en socialisten
dit vermoeden.
te1
Bij de huldiging van prof. Woltjer ter
gelegenheid van zijn 25-jarig hoogleeraar-
6chap, trad als eerste spreker op de Rector-
Magnificus der Vrije Universiteit, prof dr.
Pos.
Hij verheerlijkte hem als iemand, die de
meest uiteenliggende terreinen der klassieke
phiiologie bestreek, als kenner van het
schoolwezen, met name van gymnasiaal en
hooger onderwijs, en herinnerde aan den
hoogen post, waartoe prof. Woltjer onlangs
werd geroepen.
i Met stoere oerkracht ment gij het veel-
span van uw bezigheden. Al houden uw
rossen niet altijd gelijken tred, al laat gij er
wel eens een stampen van ongeduld of
i struikelen van haast. Gij zwenkt toch altijd
licht en zegevierend om de steilste bochten.
We eeren in u niet alleen den geleerde,
maar ook den mensch. Gij zjjt in al uw
menigvuldigheid uzelf gebleven.
Zoo sprak prof. Pos zijn collega toe maar
liet dan een woord volgen, dat ons ten
zeerste trof: Ook van het kind is zooveel in
bewaard gebleven als noodig is om onder
tchade man te zijn".
Deze stugge werker van „stoere oerkracht",
die op 26-jarigen leeftijd zijn intrede deed in
het hooger onderwijs, deze hoogleeraar, die
minister had kunnen zijn, bleef ook vol
doende kind.
En dat in een tijd, waarin het" juist de
groote kwaal is onzer moderne jeugd, dat
Zij mifet lang genoeg en niet voldoende kind
blijft
Zij blijft niet voldoende kind om zonder
schade man te kunnen worden.
Onze hedendaagsche wereld krioelt van
die vroegrijpe dametjes en heertjes, die zich
volwassen mensch gevoelen, terwijl ze
nauwelijks aan pop of knikker zijn ont
groeid.
En het doet waarlijk innig-goed eens een
knaap of een meisje van 14 tot 17 jaar te
ontmoeten, die nog een kind of een lollige
kwajongen zijn gebleven.
Een brok frisscbe natuur inplaats van een
flets, ongenietbaar kunstproduct.
Goddank mogen wij vaststellen, dat de
kinderen van onze echt-Roomsche gezinnen
ook het langst kind blijven.
En dat zal van het geloovig protestantsche
Gezin in niet mindere mate gelden.
Wiie gelooft blijft kind in den goeden zin,
zijn leven lang.
En daardoor is het vermoedelijk ook ge
bleven de pas gehuldigde zilveren jubilaris
der Vrije Universiteit.
De reis is uitgesteld
Naar wij vernemen Is de reis van Hr. Ms.
torpedojager „Korbenaer" naar Ned. Indië,
.welke aanvankelijk bepaald was op begin Octo-
ultgeBteld tot Januari as.
SiSfö ScSsSsS»
HET EERST-GECONSTRU EERDE VLIEGTUIG, dat van de aarde zou worden afgeschoten.
De uitvinder Hermann Gauswindt kon echter geen finanoiëelen steun verkrijgen, zoodat zijn
project steeds in teekening is gebleven.
Aandrang op
verandering
DRIE VOORDEELEN KUNNEN BEREIKT
WORDEN
Men zendt ons het volgend communiqué: V
He dagelijksch bestuur der „Ned. Ver. tot
Verbetering van het Kiesstelsel", ten volle over
tuigd blijvend dat de zuiverste en heilzaamste
toepassing der Evenredige Vertegenwoordi
ging slechts te bereiken is bij vervanging van
het vigeerend lijstenstelsel door een personen-
stelsel, durft echter niet verwachten, dat bin
nen afzienbaren tijd deze overtuiging voldoen
de veld zal winnen om bereiking van dit ideaal
mogelijk te maken.
Het is van oordeel dat, hoewel de vereeni-
ging naar die bereiking moet blijven streven,
zij zich als subsidiair doel behoort te stellen,
het aandringen op veranderingen in het vigee
rend stelsel, welke de elk lijstenstelsel noodza
kelijk aanklevende gebreken althans tot de ge
ringste afmetingen kunnen terugbrengen.
De voorzitter meent dat veranderingen moge
lijk zijn, waardoor drieërlei voordeel bereikt
zou worden:'
I. Vermeerderde invloed der kiezers, waar
door niet langer bijna uitsluitend de candi-
daatstelling, maar eenigermate óók de stem
ming over de voorkeurvolgorde der candidaten
zal beslissen.
II. Belangrijke vermindering van het thans
ver over de honderdduizend loopende aantal
van te ten gevolge der- partijenversnippering
verloren gaande stemmen.
III. Een band tusschen elk afgevaardigde en
een bepaald landsdeel, gelijk vroeger onder het
stelsel der honderd enkelvoudige Kiesdistricten
bestaan heeft.
In een vermoedelijk op Zaterdag 9 November
e.k. in Den Haag bijeen te roepen algemeene
vergadering der vereeniging zullen, na een in
leidend referaat en uitvoerige toelichting, voor
stellen in die richting in bespreking en in stem
ming worden gebracht.
Behalve voor de leden der Vereeniging zal
deze vergadering óók toegankelijk zijn voor alle
belangstellenden, die voor 1 November e.k. een«
gratis toegangskaart aanvragen bij C. E. van
Koetsveld, voorzitter. Leusderweg 259, Amers
foort. A. K. Hardenberg, secretaris. Halstersche-
weg 52 Bergen op Zoom. R. C. A. van Cranen-
burgh, penningmeester, Heerenweg 212 Haar
lem.
De thuisvlucht van de P. H. A. E- Z.
Aneta-Vaz Dias verneemt, dat het retour
vliegtuig uit Indië, gisteren om 5.45 uit Me-
dan is vertrokken met bestemming naar Koh-
lak.
De P.HE.A.Z. te Kohlak en de
P.H.A.E.N. te Nasirabad
aangekomen
Volgens bij de K. L. M. ingekomen bericht is
het retourvliegtuig te 13 uur te Kohlak aange
komen.
Bangkok kon niet worden aangedaan, wegens
den slechten toestand van het vliegterrein.
Hohlak is een militair vliegveld ongeveer 225
K.M. ten Z.-W. van Bangkok.
Heden wordt naar Akyab vertrokken.
Het derde postvliegtuig is te 6.25 uit Karachi
vertrokken en te 10.55 te Nasirabad geland, om
dat een klep van den middelsten motor verwis
seld moest worden.
Het vliegtuig start heden voor Alahabad.
De post van het tweede vliegtuig
Blijkens mededeeling van de Indische post
administratie is de luchtpost, welke met het
tweede vliegtuig werd vervoerd, op zijn be
stemming aangekomen en te Medan besteld op
5 October, te Weltevreden op 6 en te Palem-
bang op 7 October.
Het eerste vliegtuig, dat op Dinsdag 8 Oc
tober" j.l. uit Indië vertrok, beeft in totaal 143
Kg. poststukken aan boord.
WIJZIGING IN DE ROUTE
Vaz Dias meldt uit Friedrichshafen:
Naar wij vernemen zal de Zeppelin Vrijdag
avond te 10 uur bij gunstig weer Friedrichsha
fen verlaten en vermoedelijk Zaterdagmorgen
te omstreeks 9 uur boven Nederlandsch grond
gebied komen. Het ligt in de bedoeling om
streeks drie uur in den namiddag de grens
weer te passeeren.
In aansluiting op het V. D,-bericht uit Frie
drichshafen omtrent den tocht van den Graf
Zeppelin boven Nederland, wordt nog door
„Het Leven" vernomen, dat zeer waarschijnlijk
in verband met lilt vroege uur van aankomst
in ons land de voorgenomen route zal worden
gewijzigd.
Hoewel eerst Vrijdag daaromtrent een be
slissing zal worden genomen, wordt het waar
schijnlijk geacht, dat de Graf Zeppelin eerst
naar Groningen zal gaan en de vroeger ge
melde route in omgekeerde richting zal vliegen.
Door deze wijziging komt de Zeppelin niet
te vroeg boVen de hoofdstad.
Verder moet het in de bedoeling liggen ook
over Het Loo te vliegen, waar op het oogen-
blik H. M. de Koningin vertoeft.
De verdeeling van den
zendtijd
EEN BESLISSING OP KORTEN TERMIJN
TE WACHTEN?
Vanwege de V.A.R.A. wordt medegedeeld:
Woensdagmiddag werd het dagelijksch be
stuur van de V.A.R.A. door den minister van
Waterstaat in audiëntie ontvangen, voorname
lijk ter toelichting van zijn verzoek om een
eigen zender te mogen exploiteeren. Het dage
lijksch bestuur werd vertegenwoordigd door zijn
voorzitter en secretaris, de heeren J. Oudegeest,
gedelegeerde van de S.D.A.P. en C. v. d. Lende,
gedelegeerde van het N.V.V.
Tegelijkertijd verzocht het V.A.R.A -bestuur
den minister den grootst mogelijken spoed te
betrachten bij de verdeeling van den zendtijd,
daar de V.A.R.A. van het jarenlang uitblijven
daarvan groote schade ondervindt. Tenslotte
vond het gelegenheid te voldoen aan de op
dracht van den Vereenigingsraad van (je
V.A.R.A. om den minister te verzoeken, den
Radio-raad uit te breiden met vertegenwoordi
gers der omroep-vereenigingen.
Aan het slot der audiëntie, die bijna een uur
duurde, verklaarde de minister met nadruk, er
van overtuigd te zijn, dat een beslissing
inzake een definitieve verdeeling van den zend
tijd inderdaad op korten termijn dient te wor
den genomen. Zijnerzijds zal al het mogelijke
worden gedaan om een zeer spoedige beslissing
te verkrijgen.
Zoowel het verzoek tot machtiging voor het
bouwen en exploiteeren van een eigen zender,
als dat tot uitbreiding van den Radioraad zal
de minister in ernstige overweging nemen,
waarbij door mr. Reymer nog werd verklaard,
dat hij, wat betreft het bouwen en exploiteeren
van een eigen zender door de V.A.R.A., over
tuigd was van de urgentie van deze aangelègen-
heid en dat door hem ten speedigste in deze een
beslissing zal worden genomen.
UIT DE BAKSTEENINDUSTRIE
De eerste periode (tot 15 Juli)
van de campagne 1929
SCHADE DOOR DE STRENGE VORST.
Blijkens de September-aflevering van het
Maandschrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek begon de campagne, die in de meeste
fabriekeft iets vertraagd werd, over het alge
meen tusschen omstreeks 10 en 20 April ter
wijl in den aanvang door de nachtvorsten vele
pas gevormde steenen verloren gingen. Dit ver
lies was voor het geheele land te stellen op
pl.m. 25 millioen stuks, waarvan pl.m. 10 mil-
lioen aan de rivieren. Niet alleen ondervond
hét steenmaken hierdoor pl.m. 2 3 weken
stagnatie, doch ook moesten enkele fabrieken,
welke over geen voldoenden voorraad rauwen
steen beschikten, hare ovens geheel of gedeel
telijk stilleggen. Toch kon, in het algemeen
gesproken, door intènsief te werken en het
buitengewoon gunstige weer, in de eerste 6
maanden van dit jaar vrijwel het normale
kwantum steenen worden afgeleverd en de
achterstand van de eerste maanden (door den
strengen winter) worden ingehaald.
De vraag naar steen werd over het geheel
bevredigend of gunstig genoemd: op 1 Augustus
ji. was de nog af te leveren hoeveelheid op
afgesloten orders in 176 fabrieken rond 150
millioen grooter dan de totale voorraad, een
gunstige verhouding dus, al geldt deze niet
voor eik der steensoorten op zich zelf. Wat
speciaal de vraag naar „rood" betreft, deze
werd in het algemeen zeer groot genoemd.
Het „extra-rood-contract" bleef zeer gunstig
werken: besloten werd van 1 Augustus tot 1
November de roodproductie nog uit te brei
den. Over het algemeen was de toestand in
de eerste periode dezer campagne gunstiger dan
verleden jaar.
De invoer van „onvergiaasde metselsteenen
en straatklinkers" (vnl. uit België) was in de
eerste 7 maanden van 1929 ongeveer 1/3 min
der dan in dezelfde periode van 1928 (resp.
rond 241.933 en 360.746 ton). De uitvoer van
genoemde steensoorten nam naar verhouding
veel minder sterk af en wel van 78.878 tot
74.925 ton: tegenover sen veel kleineren ex
port naar Duitschland en de Vereenigde Staten
stond een thans grootere naar België en Cu-
ragao c.a.
Noemenswaardige werkloosheid na de vorst
periode werd niet gerapporteerd. Over het alge
meen was er voldoende of ruim voldoende aan
bod van werkkrachten.
POGING TOT DOODSLAG
Een jaar en zes maanden
geëischt
Het O.M. bij de arr. rechtbank te Roermond
eischte gisteren tegen den 23-jarigen gedeti
neerden arbeider H. H. P. te Weert, verdacht
van pogingen tot doodslag op zijn 30-jarigen
buurman Th. Stevens, door dezen met een
broodmes in den rug te steken, 1% jaar ge
vangenisstraf.
Nieuwe besprekingen met
den Rijksbemiddelaar
DE ONDERHANDELINGEN
WORDEN VOORTGEZET
Naar wij vernemen hebben gisterenmiddag
te kwart voor een ten stadhuize te Vlissingen,
nieuwe besprekingen met den rijksbemiddelaar
plaats gehad, waartoe zoowel de directie
der beide fabrieken als de arbeiedirsleiders wa
ren uitgenoodiigd.
Aan het einde van de conferentie werd het
volgende communiqué verstrekt:
„De eerste besprekingen betreffende het con
flict bij de Stijfsel- en Glucosefabriek te Sas
van Gent hebben tot geen resultaten geleid,
daar de directeur van de fabriek bericht had
gezonden, dat hij niet zou verschijnen, omdat
hij geen belang meer bij de zaak had, zoodat
hij voor zich de staking als geëindigd be
schouwde."
Hierna volgde een conferentie inzake het
geschil aan.de cokesfabriek te Sluiskil. Deze
besprekingen hebben nog niet geleid tot eenige
oplossing van het conflict. De onderhandelingen
warden voortgezet.
Het bedrijf der stijfselfabrieken te Sas van
Gent (heeft ook gister geheel stil gelegen.
Zoowel te Sluiskil als te Sas van Gent bleef
het nog rustig.
Een nieuw compromis
voorstel?
EERSTDAAGS EEN CONFERENTIE
TE WACHTEN
De heer D. Monnickendam, leider van het
orkest van den Chicagobioscoop te Eindhoven,
die de vorige week een onderhoud had met
den minister van Binnenlandsche Zaken en
aan dezen een voorstel had gedaan ter op
lossing van het bioscoopconflict in het Zuiden,
heeft gister van den minister telegrafisch uit-
nood'iging ontvangen dat voorstel heden na
der te komen toelichten. Vermoedelijk zal eerst
daags een conferentie tusschen beide partijen
onder voorzitterschap van den minister plaats
vinden.
UIT HET HAVENBEDRIJF
Actie te Vaardingen
Naar we vernemen hebben verschillende on
derhandelingen plaats gehad met de directie
van het Havenbedrijf „Vlaardiingen-Oost" te
Vlaardingen en de vakorganisaties terzake
loonsverbetering en het afsluiten van een col
lectief contract.
De organisaties hadden voor de losse arbei
ders de z.g. „spilploegen",, die zich steeds voor
het bedrijf disponibel moesten houden, ook als
er geen werk was, een garantieloon van 25.50
per week gevraagd. Daarover is dezer dagen
met de directie onderhandeld, en de besturen
kregen, behoudens nadere goedkeuring van de
hoofddirectie dé toezegging van invoering van
het gevraagde garantieloon en verhooging van
het dagloon met 25 cent. Indien de leden dit
voorstel aanvaarden, zal nader overeenstem
ming worden gezocht over de tarieven enz.
Het ligt in de bedoeling dan over te gaan
tot het afsluiten van een collectief contract.
UIT HET BRANDSTOFFEN-BEDRIJF
De staking te 's Hage
geëindigd
HET VOORSTEL DER WERKGEVERS
AANGENOMEN.
Vanwege de afdeeling 's-Gravenhage van den
Centralen Bond van Transportarbeiders wordt
medegedeeld:
In een Dinsdagavond gehouden vergadering
van brandstoffen-handelaren, belegd door de
vereeniging Gemeenschappelijk Belang, werd
besloten het bestuur te machtigen in onderhan
deling te treden met het bestuur der organi
saties.
Als gevolg daarvan werd in een gisteren
ochtend gehouden stakersvergadering een
schrijven van Gemeenschappelijk Belang be
handeld, waarin deze vereeniging verklaarde
alle bepalingen der collectieve overeenkomst
te aanvaarden en geen racune maatregelen te
zullen toepassen, wanneer de arbeid op Woens
dag 9 October kan worden hervat.
De vergadering besloot dit voorstel der
werkgevers te aanvaarden en de staking met
ingang van gisteren op te heffen.
In het provinciaal
Ziekenhuis
MAATREGELEN, WAARDOOR VOOR
KOMEN WORDT, DAT 'N PATIëNT
AAN HET TOEZICHT KAN
ONTSNAPPEN
In antwoord op de vragen van de leden der
Prov. Staten van Noord-Holland L. H. van
Rooyen en dr. M. de Hartogh over het feit,
ériat op 25 Augustus j.l. een vrouwelijke patiënt
in het Prov. ziekenhuis te Santpoort in het
meertje op het gestichtsterrein is gesprongen
en verdronken, deelen Ged. Staten o.m. mede,
dat blijkens het rapport van de commissie van
Bestuur de betrokken patiënte met andere pa
tiënten in den tuin was gaan wandelen, en
zich toen door overklimnfing van het hek, dat
den tuin van liet park afsluit, heeft verwijderd.
Terstond daarna zijn eenige verpleegsters naar
haar gaan zoeken en ongeveer drie kwartier
later werd het lijk van de patiënte door eene
verpleegster ontdekt in een min of meer ver
borgen gelegen deel van het meertje.
Op de vraag, of maatregelen genomen kun
nen worden, waardoor voorkomen wordt, dat
een patiënt aan het toezicht kan ontsnappen,
kan het antwoord in het algemeen bevestigend
luiden.
In bet onderhavige geval betrof het eene
patiënte, verpleegd in de sanatoriumafdeeling.
Deze afdeeling is, naar de wet, niet als een
krankzinnigengesticht te beschouwen; de daar
in verpleegden kunnen dan ook niet gedwon
gen worden in de inrichting te blijven. Dit
sluit in, dat hun zekere vrijheid van beweging
gelaten wordt. Indien deze vrijheid in een en
kel geval voor de patiënten noodlottig is, volgt
daaruit niet, dat het toezicht onvoldoende was.
Van een verzuim of onvoorzichtigheid van het
verplegend personeel is geen sprake geweest,
evenmin van een fout in de regeling van het
toezicht.
Het door Gedeputeerde Staten zeer betreur
de ongeval is te wijten aan het feit, dat, naar
de medische indicatie van den behandelenden
geneeskundige van het Ziekenhuis, ernstige
neiging tot zelfmoord bij de onderhavige pa
tiënte geacht werd niet aanwezig te zijn, terwijl
deze neiging later bleek wel te hebben bestaan.
Was het vermoeden daarvan van den aanvang
af gerezen, dan zou uit den aard der zaak aan
deze patiënte minder vrijheid van beweging
zijn gegund.
Voor het nemen van eenigen maatregel, naar
aanleiding van het gebeurde, bestaat, naar het
oordeel van Gedeputeerde Staten, geen reden.
i/U
HET GEVAL MARIA ORSKA
Weer een andere
t
lezmg
HYSTERIE EN MORPHINEVERGIFTIGING
Naar nader gemeld wordt, zou de actrice
Maria Orska op 2 October even voor Würzburg
bewusteloos in haar coupé van den D-trein
KeulenWeenen zijn aangetroffen. In Würz
burg werd onmiddellijk de hulp van een geneès-
kundige ingeroepen, op wiens advies de bewus-
telooze naar het Julius-Ziekenhuis is vervoerd.
Het Julius-Ziekenhuis weigerde echter haar op
te nemen, zoodat Maria Orska zich sedert dien
dag in de Universiteitskliniek te Würzburg be
vindt.
Het bericht, als zou Maria Orska op de rails
zijn gevonden, blijkt dus onwaar te zijn.
Naar de Spoorwegdirectie te Würzburg mee
deelt, heeft Maria Orska in den D-trein tusschen
Keulen en Frankfort, het personeel ervan be
schuldigd haar 500 mark en een gouden vul
potlood te hebben ontstolen. Gedurende de reis
tusschen Frankfort en Würzburg heeft zij zich
zeer opvallend gedragen, zoodat daarvan in
Würzburg den hoofdconducteur mededeeling
werd gedaan. Toen deze de coupé der actrice
binnentrad, trof hij haar in bewusteloozen toe
stand aan. De onmiddellijk ontboden stations
arts constateerde hysterie en morphineverglf-
tiging en oordeelde overbrenging naar een zie
kenhuis jodzakelijk.
De crimineele politie te Keulen heeft in ver
band met het geval Maria Orska, een onderzoek
ingesteld om uit te maken of er in Keulen op
onwettige wijze morphine is afgegeven. De po
litie probeert vóór alles uit te maken of en
eventueel in welke hoeveelheid, een arts dien
zij te Keulen bezocht, haar morphine heeft voor
geschreven en of de apotheek een groote hoe
veelheid van het bedwelmingsmiddel heeft af
gegeven.
G. W. DE BOER t
Op 52-jarigen leeftijd is te Middelburg over
leden de heer G. W. de Boer, drukker en uit
gever o.a. van de Middelburgsche Courant.
CIJFERS, DIE SPREKEN
Een totaal ontwriphte verhouding
tusschen de productiekosten
en de geldelijke opbrengst
van >t landbouwbedrijf
Onlangs heeft de Coöperatieve Centrale Land
bouwboekhouding te Leeuwarden de uitkom
sten van 882 Friesche landbouwbedrijven, die
hunne boekhouding door deze instelling lieten
voeren, gepubliceerd over het boekjaar 1 Mei
1928—1 Mei 1929.
De indruk, dien deze uitkomsten geven, is
allerbedroevendst. Na van de nauwkeurig be
rekende werkelijke opbrengst te hebben afge
trokken de werkelijke onkosten (voor arbeids
loon, zaaizaad en pootgoed, meststoffen» vee
voeder, onderhoud van gebouwen en werktuigen
enz.) houdt men de bruto-winst over. Hiervan
moeten dan nog worden afgetrokken de rente
van het bedrijfskapitaal en de pacht dan
heeft men eindelijk het overschot voor den boer.
Dit bedraagt voor de Kleiweidestreek per
Hectare 34.07, voor de Veenweidestreek 36.22,
voor De Wouden ƒ14.87 en voor de Kleibouw-
streek 36. In Friesland zijn de bedrijven ge
middeld groot 100 pondetnaat of 30 Hectaren,
zoodat dus het inkomen van den boer en zijn ge
zin varieert tusschen rond 1086 per jaar of
bijna 21 per week en 446.per jaar of ruim
8.50 per week. Dit poovere inkomentje ver
dient de flinke Friesche boer met al zijn zwoe
gen en zweeten, voor al zijn moeiten en zorgen,
voor al het werk van hemzelf en zijn minder
jarige kinderen.
Deze cijfers spreken een andere taal dan da
vele onbedoeld-misleidende persberichten over
kolossale aardbeienprijzen, een reusachtigen
verkoopprijs van de een of andere koe, een
pyramidalen veilingprijs voor een partijtje kool
of anderszins. Dergelijke berichten vestigen,
een verkeerden indruk, omdat zij er niet bij
vertellen, dat er bijna geen aardbeien waren,
dat die eene dure koe een exceptioneel goed
fokdier was, dat het partijtje kool maar heel
klein was, omstandigheden dus, die tot de
grootste voorzichtigheid manen, om er toch geen
algemeene conclusies uit te trekken.
In bovengenoemde cijfers echter spreekt de
naakte werkelijkheid: het inkomen van den
boer, uitzonderingen daargelaten, ligt thans
over 't algemeen beneden dat van den werk
man in overheidsbedrijven en in de particuliere
handel-, industrie- en transportbedrijven.
De belooning, die èn kapitaal èn arbeid (ook
de landarbeiders kunnen er van meepraten!)
in den landbouw genieten, is geringer dan In
dat wij in Nederland kunnen constateeren, is
trouwens internationaal.
De oorzaak van den uiterst pijnlijken toe
stand, waarin de boeren in toenemende mate
beginnen te geraken, ligt in de totaal ontwrich
te verhouding tusschen de productiekosten en
de geldelijke opbrengst van het landbouwbe
drijf. De statistieken, opgemaakt door de Di
rectie van den Landbouw (afd. van het Departe
ment van Binn. Zaken en Landbouw, wijzen
aan dat men, indien men voor 1914 het cijfer
100 neemt, het Indexcijfer voor 1929 (8e half
jaar) moet gesteld worden op 131 voor de gel
delijke opbrengst der landbouwproducten (ak
kerbouwproducten 106 en veeteeltproducten
141) en op 169 voor de productiekosten. Tus
schen geldelijke opbrengst en productiekosten
gaapt dus een kloof van niet minder dan 38
punten!
Ook de wanverhouding tusschen opbrengst
en productiekosten is een internationaal ver
schijnsel.
De oorzaken, die den onrustbarenden too.
stand in 't leven riepen, zijn natuurlijk niet
zoo gemakkelijk alle te noemen. Voor ons land
kan men vooral aanwijzen: de verhooging van
de koop- en pachtprijzen van boerderijen en
los land, de sterke vermeerdering van lasten,
gelegd op het landbouwbedrijf in den vorm van
belastingen, premies en derg. en vooral de
steeds inkrimpende mogelijkheid om een loo-
nenden afzet onzer producten te vinden In het
protectionistische politiek voerende buiten
land.
Als men eenmaal de oorzaken kent, kan men
gemakkelijker naar de geneesmiddelen zoeken.
UIT HET STUCADOORSBEDRIJF
De staking te
Amsterdam
WANNEER ER WEER GEWERKT
ZAL WORDEN?
In de Dinsdag gehouden vergadering ln de
groote zaal van Bellevue, van de gezamenlijke
stucadoorsgezedlen te Amsterdam werd de vol
gende motie aangenomen.
Le staking bij E. Hendl blijft van kracht. Ten
aanzien van het bouwwerk aan den Linnaeushof
alwaar de heer Hendl afstand deed van het te
maken stucadoorswerk, zal weer gewerkt wor
den, als de betrokken arbeiders op dat werk te
werk gesteld worden in het stucadoorsbedrijf
en over den prijs van het muurwerk tusschen
aannemer en de stucadoorsgezellenorganisaties
overleg gepleegd zal worden. Als aan deze ge
stelde voorwaarden wordt voldaan wordt de sta
king opgeheven.
UIT HET SLAGERSBEDRIJF
De bedrijfstoestanden
DE MEDESPELENDEN AAN HET PASSIESPEL TE OBERAMMERGAU zijn gekozen. De
dorpsbewoners staan vóór het raadhuis ln afwachting tot de uitslag wend medegedeeld..
EEN BIJEENKOMST VAN BELANG.
HEBBENDEN TE 'S-GRAVENHAGE.
Vanwege de samenwerkende slagers- en gros
siersorganisaties te 's Gravenhage is Dinsdag
ia een der zalen van het Dierentuin-gebouw een
druk bezochte vergadering gehouden, welke be
legd was door een comité van actie, gevormd
uit de 's-Gravenhaagsche Slagerspatroons-Ver-
eeniging, de R. K. Slagerspatroonsvereeniging
„St. Antonius Abt", de 's-Grav. Vleeschgrossiers-
vereeniging „Eensgezindheid", de Varkensgros-
siers-Vereeniging en de Vereenigde Varkens-
vleesch-grossiers. Verschillende sprekers hebben
in deze bijeenkomst gewezen op de slechte be
drijfstoestanden van de leden der organisaties,
welke deze bijeenkomst hebben samengeroepen.
Met name. werd op het verderfelijke gewezen
van het cadeaux-stelsel en daarnaast van het
dividend-stelsel. Met kiem werd betoogd, dat
in dezen tijd alleen iets kan bereikt worden
door schouder aan schouder te staan. Dan alleen
kan een goed functiouneerend slagersbedrijf
tot stand komen. Men zal den weg moeten vin
den tot een meer geregeld bedrijf. De vergade
ring zal zich dan ook moeten scharen achter
het comité van actie voor deze vergadering.
Het slagersbedrijf mag zich niet verlagen tot
een kermisachtig gedoe. Alleen door zich aan
te sluiten bij de verschillende organisaties, zul»
len de slagers Kunnen bereiken, waarop zij
recht hebben.
Na een korte pauze was er gelegenhe.d tot
gedachtenwisseling, waarvan nog verschillend»
.aanwezigen gebruik maakten, t
