Het Katholicisme in de Ver. Staten
Indrukken uit Ierland
mmmm
pagina
DE OPSTAND DEL
ARTILLERISTEN.
52
mm m
WÊÊÊM:
i
WOENSDAG 30 OCTOBER 1929
DERDE BLAD.
'4 x
DE GROOTE INSLAG VAN HET
IERSCHE ELEMENT
SANCHEZ GUERRA VRL
GESPROKEN
DE AANSLAG OP PRINS UMBERTO
NOG EEN ERFENIS VAN DEN
OORLOG
SCHRIJFT OVER ONSMAAR VLEIT ONS NIET'
GEBREK AAN GEVOEL VOOR
REALITEIT
NU NIET MEER NOODIC
NU IS HET EEUWIG NACHT
VOOR HEM
i
DE „GRAF ZEPPELIN"
TWEE WERELDCONGRESSEN
1jlïllliÉléÉ -
■m iÉli
SWSV
'-sf
VERKNOCHTHEID AAN DE KERK
Vole weken zou ik In Ierland moeten vertoe-
vtii om met eenig recht te kunnen zeggen: ik
begin aiL land en dit volk een weinig te ken
nen. Maar één ding is mij thans, na slechts
vijf dagen, reeds duidelijk geworden: Ierland is
een zeer gevaarlijk land.
Gevaarlijk althans voor hem, dis geroepen is
erover te schrijven.
Want van het volk gaat zulk een zeldzame be
koring uit. de landschappen zijn van zulk een
dichterlijke schoonheid, het leven is er van zulk
eeu bevalligen eenvoud, dat de schrijver al
zijn zinnen bijeen moet houden en al zijn nuch
terheid te hulp moet roepen om zijn oordeel
niet volkomen te laten beheerschen door zijn
vooringenomenheid voor een zoo aantrekkelijk
volk en een floor de natuur zoo rijk gezegend
land. Sinds ik hier vertoef, begrijp ik en ver
ontschuldig ik dus, dat Ierland, waarover toch
zoo onuitputtelijk veel moois te zeggen valt.
zonder dat men de waarheid te kort doet, door
wtdmeenende, maar door zijn bekoorlijkheden
verblinde vrienden, buitensporig opgehemeld
is En er is misschien geen klein en „herboren"
land dat de waarheid, de onaangename zoowel
als de aangename, meer noodig heeft dan Ier
land, en er vuriger naar verlangt.
„Schrijft over ons, maar vleit ons niet", heeft
een van de hedendaagsche leiders van 't Iersche
volk ons gezegd. Ik geloof dat wij Ierland, zoo
wij het liefhebhen, geen beteren dienst bewijzen
kunnen dan door ons te onthouden van alle
vleierij, van alle ophemelarij. Eu ook dan zal
't beeld, dot wij van land en volk geven, aan
trekkelijk genoeg zijn.
Van welk standpunt of ik Ierland bezien heb
Niet van het sentimenteele'standpunt. Ik
mag hierop den vollen nadruk leggen, 't Iersche
volk is sentimenteel, 't Heeft hieraan veel van
zijn beminnelijkheid, van zijn aantrekkelijkheid
te danken, maar ook veel van zijn moeilijkhe
den, zijn tegenspoeden en zijn ongelukken. Het
sentiment is steeds geneigd terug te blikken
in 't verleden, en zeker ln een zoo rijk, schil
derachtig en roerend verleden al3 dat van Ier
land. 't Sentiment geniet van de oude glorie,
ja, 't geniet bijna evenzeer van oude smarten.
Van die oude glorie zou ik gaarne willen
spreken. De verleiding is sterk. Daar waren vijf
eeuwen van militaire en politieke glorie ge
veest, alvorens St. Patrick in 432 den voet
zette op Ierschen bodem. Die eeuwen waren
voorafgegaan door een nog lauger tijdperk van
liooge nationale beschaving, gedurende 't well:
de Ieren één regeeringsvorm, n.l. de beperkte
monarchie, en één dynastie, die der Milosianen
gekend hadden. Door de pracht zijner konink
lijke paleizen van Emania. Tara, Cruachan en
Aileach stak Ierland Rome en Griekenland
naar de kroon; geen land is ooit verdedigd
geworden door heldenscharen, die de gelijken
varen van de Fianna Eirion, de „Iersche Na
tionale Militie" bezongen door den dichter-
krijgsman Ossian, of van het legioen der Dal-
cassische ridders. Het land werd bestuurd vol
geus gecodificeerde wetten, welke getuigen van
de hooge rechtsorde van het heidensche volk,
ten rechtsorde in menig opzicht herinnerend
ifjri die zijner Romeinsche tijdgenooten. De
uii.-U;kunst bloeide en de muziek werd alge-
n|eener beoefend dan in 't oude Rome.
't Iersche volk heeft meer dan duizend jaren
aan de spits gestaan van 't Noorden; 'twas
't eenige cultuurvolk ten Noorden van Gallië.
Maar dit tijdperk behoort thans tot 't aller-
grauwste verleden: andere volken hebben hun
tijd gehad nk het Ierland der Milesianen, en
velen hunner zijn opgeklommen tot een na
tionale en cultureele grootheid, welke voor de
antieke glorie van Erin niet onderdoet.
Weinig naties evenwel hebben, gelijk Ierland,
twee tijdperken van grootheid doorleefd.
't Tweede tijdperk was uiterlijk minder glans
rijk, maar in innerlijke waarde overtrof het
verre 'teerste.
Waar de schrikwekkende heldenkoningen het
zwaard gezwaaid hadden, droegen Ierlands Hei
ligen het Kruis van 't Geloof.
't Geduchte volk van de Fianna Eirion werd
do roemrijker natie van de „Insula Sanctorum
et Doctorum". Inplaats van paleizen, die de
verbazing hadden opgewekt van de machtigste
volken aan de stranden der Middellandsche
Zee, verrezen kerken en kathedralen, kloosters
en universiteiten, en grootsclier dan het epos
van Koning Dathi's legioenen, zou de Christe
lijke romance worden van Columba, de „Duif
van de Cel" (Columbkille), de eerste onder de
apostolische veroveraars der Britsche eilanden.
En over dezen grooten Bekeerder en over St.
Patrick heb ik, sinds ik in Ierland ben, zóó
vaak hooren spreken, ik heb de dankbaarheid,
welks heel Europa hun, den Ierschen heiligen
verschuldigd is,' zoo vaak met nationalen trots
hooren opeischen, dat ik menigmaal de woor
den op de lippen gehad heb:
„Maar erken dan, Ieren, dat zoo gij uitste
kende leermeesters geweest zijt, wij toch geen
slechte leerlingen waren."
Want hierin schuilt, zoo ik mij niet bedrieg,
de zwakheid van Erin. Dat volk, sentimenteel
en romantisch, laaft den geest nog steeds aan
de heerlijke eeuwen der „Heiligen en Geleer
den". het ziet in de andere naties nog steeds
de „leerlingen", en miskent de misschien niet
vleiende, maar onomstootelijke waarheid, dat
het op zijn beurt veel andere volken als leer
meesters zal hebben te aanvaarden om niet
alleen te blijven staan met de herinneringen
aan zijn zeer oude glorie.
In overeenstemming hiermede heb ik Ierland
bezien. Het sterke bewustzijn vau de groote
positie, welke het Iersche volk eeuwenlang In
genomen heeft, komt in openbare uitingen
steeds opnieuw sterk tot zijn reent, maar niet
naar de sentimenteele vereering voor het ver
leden, doch naar de erkenning van de realiteit
der toekomst hebben wij het huidige Ierland te
beoordeelen.
Historische Don Quichotterle doet geen volk
eenig goed, zeker niet 't Iersche. Alleen aftake
lende, decadente naties maken haar verleden
tot haar Dulcineas.
Wat Ierland geweest is, moge op zichzelf heel
belangwekkend zijn; wat het worden zal, en
hoe 't dat worden zal, is van oneindig veel
grooter beteelcenis.
En pogen wij het streven van den modernen
Ierschen Vrijstaat te beoordeelen, dan hebbeD
wij het voortdurend te toetsen aan da volgende
realiteiten
1. De Iersche Vrijstaat is een land van maar
rnim 21i millioen inwoners, en het is slechts
een onderdeel van de geographische Iersche
eenheid, welke 4 millioen inwoners herbergt
2. de Iersche Vrijstaat behoort tot de z.g
Britsche „Commonwealth of Nations" en staat
onder de souvereinitelt van den Koning van
Groot-Brittannië en Noord-Ierland
3. de Iersche Vrijstaat is financieel en com
mercieel nog bijna geheel afhankelijk van
Groot-Brittanië. j
Dit zijn de drie grootste realiteiten, well
op 't oogenblik van veel grooter gewicht zi;
dan alle historische herinneringen tezamc
Elk dier realiteiten kan uit sentimenteele ovc
wegingen, miskend worden. Wij kunnen onmi
dellijk zeggen, dat in menig opzicht gepoo;
wordt ze te miskennen, en hierin schuilt ei
gevaar voor de ontwikkeling van Ierland t
een werkelijk modernen staat, welke moreel i
politiek zoo sterk is als een autonoom Dor
nion, met 't prestige van een wereldrijk ach tv
zich, zijn kan.
Ik wil, in dit verband, duidelijk zeggen, wa.
mij in de weinige dagen, die ik hier doorbreng,
herhaaldelijk is opgevallen: namelijk het stre
ven om de staatsrechtelijke zoowel als de feite
lijke verhoudingen tot Engeland zooveel moge
lijk te miskennen, een streven, dat, van senti
menteel standpunt bezien, begrijpelijk moge
zijn, maar dat lijnrecht indruischt tegen de re
aliteit.
Ik heb aangezeten aan officieele maaltijden.
Niet eenmaal ls de „Toast of the King" gedron
ken.
Ik heb verscheidene officieele en officieuse
toespraken aangehoord. Steeds werd de naam
Engeland met de pijnlijkste angstvalligheid
vermeden, terwijl de namen van andere landen
kwistig genoemd werden.
Negentig procent van den Ierschen uitvoer
gaat naar Engeland; toch werd in Ierlands
grootste havenstad, Cork, aan een lunch offi
ciéél slechts gesproken van het verkeer op
Frankrijk, Duitschland en Zweden.
Men heeft mij gevraagd welke mijn sterkste
indruk van Ierland geweest is.
Ik heb geantwoord: zijn schoonheid, zijn
goedheid en zijn gebrek aan gevoel voor reali
teit.
'cgen de dictatuur va:.
Primo de Rivera
EEN OPZIENBAREND VONNIS
MADRID, 2S October. (V.D.) Te Valencia is
hedenavond de behandelfng voor den krijgs
raad van de zaak tegen den voormaligen minis
terpresident Sanchez Guerra, die in het begin
van dit jaar poogde door middel van een op
stand der artilleristen de dictatuur van Primo
de Rivera ten val te brengen, beëindigd.
Sanchez Guerra had al dien tijd in hechtenis
doorgebracht.
In totaal stonden 22 beklaagden terecht.
De verdedigers stelden zich op het standpunt,
dat het geen strafbare handeling geweest was
het grondwettig bestuur van het land weer te
willen herstellen.
Het vonnis is nog niet gepubliceerd. Een nog
niet bevestigd bericht meldt echter, dat Sanchez
Guerra en alle aangeklaagde burgers zijn vrij
gesproken, welk vonnis groot opzien baarde,
daar tegen Sanchez Guerra 6 jaar gevangenis
straf geëischt was. De officieren, die bij do
zaak betrokken waren, zijn veroordeeld tot ge
vangenisstraffen van 2 maanden tot 1 jaar.
Nieuwe voorschriften
voor de politie
Fermatido de Rosa heeft als verdedigers ge
kozen mr. Lazurick, van dé balie van Parijs
en den Brusselschen socialistischen advocaat
mr. Paul de Bock.
De Brusselsche politie zal voortaan bij op
tochten, zooals deze van prins Umberto naar de
congreskolom, niet meer met den rug naar het
publiek mogen staan, maar met het gelaat in
die richting, om te zien wat daar gebeurt.
DE ROSA IN VERKOOR
Hy wil niet zjjn voorloöpigc
invrijheidstelling vragen
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
Dinsdag is Fernando de Rosa te Brussel voor
de kamer van In-beschuldigingstelling versche
nen. Hij werd geassisteferd door een zijner ad-
vokaten, mr. de Bock.
Op een vraag van den vice-voorzitter van de
kamer, of hij niet zou aanvragen, in voorloo-
pige vrijheid te worden gesteld, antwoordde
de Rosa: „Indien ik u de vrijheid zou vragen,
zou ik daarmede mijn daad verloochenen en
ik heb u toch reeds gezegd, dat ik gekomen
was, om den prins van Piemout te dooden".
Nog zeide de Rosa: „Ik verzoek u, mij zoo
spoedig mogelijk voor de Belgische rechtbank
te laten verschijnen, opdat zij mijn daad zou
beoordeelen en mijn verantwoordelijkheid zou
vastleggen".
Hierna werd het aanhoudingsmandaat van
de Rosa voer den duur van eefl maand ver
lengd.
Een mijn, in 1917 gelegd,
thans bij het eiland Gabo
opgevischt
SYDNEY, 28 October. (R. O.) De trawler
„Koraga", die in de buurt van het eiland Gabo
aan het visschen was, heeft een mijn opgehaald,
die vier voet hoog wa3 en twee voet middellijn
had.
Doordat de mijn lang in het water geweest
was, was zij, hoewel de ontplofbare stof er
nog ln zat, onschadelijk geworden.
Men gelooft, dat cle mijn in 1917 door het
Duitsche oorlogsvaartuig Wolff" gelegd is
De marine-deskundigen zijn van oordeel, dat
de mijn al eenige jaren geleden haar ontplof
fende kracht had verloren.
GEEN ITALIAAN SC HE GEVEL, doch een kerk
te Palo Alto, ln Californië; de gevel is met
kostbaar mozaiek-werk versierd, voorstellende
de Bergrede
Overbrenging van een aan
vervolgingswaanzin
lijdende gelast
MAAR HIJ DOODDE ZIJN VADER
EN ZICHZELF
FRANKFURT a/M„ 28 October. (W.B.) De
Gl-jarige smid Karl Ohme werd heden ln zijn
woning door zijn 22-jarigen zoon Erich, een
tuinmansknecht, met een tuinmansmes dood
gestoken. De moordenaar hing zich daarna op.
Da jongen leed aan vervolgingswaanzin en
de hem behandelende arts had heden zijn over
brenging naar een stedelijke verplegingsinrich-
tlng gelast.
KROEGDRAMA MET NOODLOTTIGE
GEVOLGEN
De aangevallen politie maakt
nog een ander slachtoffer
Zondagavond laat ontstond in een caffi te
Dortmund tusschen de gasten een ernstige
vechtpartij, waarbij een stamgast door een
messteek in het linkeroog zoo ernstig werd ge
troffen, dat het oog raar buiten kwam.
De ongelukkige is thans geheel blind, daar
het gezichtsvermogen van het andere oog
reeds verdwenen was.
Do politie heeft verscheidene personen, die
aan de vechtpartij hadden deelgenomen, ge
arresteerd. Zij werd daarbij zoo aangevallen,
dat zij van haar vuurwapens gebruik maakte,
waardoor de loodgieter Trawinski werd gedood.
TERUGGAVE VAN DUITSCHE
EIGENDOMMEN IN AMERIKA.
Vrijgeving binnen zes maanden
Naar uit Washington wordt gemeld, zal de
a.s. uitbetaling voor in Amerika geconfisqueer
de Duitsche eigendommen de schadeloosstelling
omvatten voor 91 stoomschepen, 6200 patenten
en het radiostation te Long Island.
Naar uit de omgeving van Judge Parker,
wien de juridische voorbereiden werkzaamhe
den zijn toevertrouwd, wordt gemeld, zullen de
voorbereidingen tot de vrijgeving in zes maan
den beëindigd zijn. Daarbij wordt er de aan
dacht op gevestigd, dat de uitbetaling eerst
kan plaats vinden, wanneer het ministerie van
financiën deze toewijzingen bevestigd heeft.
DE VLAAMSCHE BEWEGINC.
De Vlamingen en de viering
van 1930
Onze Antwerpsche correspondent meldt a.d.
28 dezer:
In den provincie-raad van Antwerpen wérd
vandaag het voorstel behandeld voor het toe
staan van een crediet van millioen franken
ter viering van de feesten van 1930.
Namens de Katholieks democraten legde de
heer Overmeire een verklaring af, waarin o.rn.
gezegd werd:
„In het belang zelve van het welslagen der
onafhankelijksfeesten, in het belang zelve van
het behoud der Belgische eenheid, is het vol
strekt noodig nog vóór 1930 een volledige en
rechtvaardige oplossing te geven aan het Viaam-
schs vraagstuk en wel in den zin van het taai
statuut door het algemeen christen werkers-
verbond opgesteld en dat op de volgende pun
ten is gebaseerd.
lo. Vlaanderen en Wallonië moeten eenta
ligs gebieden worden;
2o. bestuur, onderwijs, leger en gerecht
moeten in Vlaanderen Vlaamsch en in Wallonië
Fransch zijn:
3o. de centrale diensten moeten gesplitst
worden in een Vlaamsohe en een Fransche af-
deeling;
4o. de eenheid van België moet ongeschon
den blijven.
5o. de oplossing moet langs parlementairen
weg geschieden.
Na het 100-jarig bestaan van België moeten
wij met leedwezen vaststellen dat de Vlamingen
nog steeds als minderwaardigen behandeld wor
den.
De V'.aamsehe bevolking zal niet te vinden
zijn voor een medevieren aan de jubelfeesten
van 1930 indien voor dien tijd geen rechtsher
stel is geschied.
De Katholieke democraten zullen de credieten
stemmen in de vaste hoop dat nog voor 1930 een
rechtvaardige oplossing zal tot stand zijn ge
bracht.
De Vlaamsche nationalisten verklaarden dat
zij op hun standpunt bleven en de credieten
niet zullen goedkeuren, omdat geen recht is ge
schied.
Het voorstel werd ten slotte aangenomen;
tegen stemden de nationalisten en enkele socia
listen.
Er zijn weinig landen, met uitzondering
lisscklen van Ierland, Spanje en Holland,
aar de katholieken meer verknocht zijn aan
e kerk, dan in Amerika.
De Amerikaansche katholiek, vooral die van
■rsche en Duitsche afstamming, is door en
oor Roomsch. De best gevulde kerken zijn die
or katholieken; de protestante kerken zijn voor
m groot gedeelte leeg en verlaten. In New
ark is de meest bezochte kerk die der Fran-
iscanen aan de 31ste straat en deze ligt juist
u het hartje der wereldstad, temidden der
,-roote hotels, theaters en bioscopen. Den- heelon
dag door, Zondags vanaf balf drie, 's morgens,
is die kerk vol geloovigen, die een Mis komen
bijwonen, of een kruisweg komen bidden of
even een bezoek brengen aan het Allerheiligste.
En die menschen zijn zakenlui of zelfs film-
sterretjes, die even den nabijen bruisenden
Broadway of den angstig-vollen Timessquare
ontvluchten naar deze oasis in het midden
van de steenwoestijn.
De katholieken steken zeer gunstig af hij de
rest van hun medeburgers. Meer dan 60 nCt.
der inwoners van de Vereenigde Staten behoo-
ren tot geen enkel kerkgenootschap. Dat wil
niet zeggen, dat zij anti-godsdienstig zijn, In
tegendeel ze zijn „tolerant", maar meen geen
tijd te hebben, om zich om godsdienst te be
kommeren.
Bij de Roomschen is de afval beslist niet zoo
groot; vooral onder de Ieren, die het grootste
contingent katholieken leveren, zijn afvalligen
sehaarsch. Grooter is dat aantal bij de Italia
nen. Deze bezitten toch al niet te veel geloof,
als zij den oceaan oversteken en dat beetje
gaat dan in het gejakker van het New-Yorksche
leven gemakkelijk te loor.
Zelfs de Italiaansche geestelijken zijn helaas
niet altijd standvastig. Alleen in Philadelphia
zijn 15 voormalige Italiaansche herders, die
thans als protestante dominee's een aantal
hunner landgenooten om zich verzameld heb
ben.
Het bolwerk van het katholicisme vormen
ongetwijfeld de Ieren en de Duitschers. Onge
veer drie vierden der bisschoppen en priesters
ziin van Iersche afkomst. En de Amerikaan
sche geestelijkheid is inderdaad voorbeeldig,
ijverig en werkelijk apostolisch. Zooals men
weet, zijn de Ieren zeer aan hun priesters ge
hecht, misschien nergens elders ter wereld
vindt men zoo'n trouwe aanhankelijkheid, een
aanhankelijkheid, die je hoort opklinken uit
zijn ziel, als de Ier zijn priester met „Father"
aanspreekt.
Door dien gelukkigen invloed van de pries
ters op het volk la het grooten deels te ver
klaren, dat het volk, ook in Amerika, zoo
trouw is gebleven. Een andere reden is, dat de
Amerikaansche katholiek met trots consta
teert, dat, terwijl alle sekten verloopen, zijn
kerk bloeit en leeft in prachtige daden en hij
voelt het als zijn plicht, dat leven te onder
houden.
De groote inslag van het Iersche element In
het katholieke leven heeft echter ook zijn na
deden. Het katholicisme verliest eenigszlns
zijn universeel karakter en wordt tenminste
beschouwd als een Xerlandisme. In vele
staten van Amerika is katholiek en Ier syno
niem. Het gevolg is, dat de Kerk vooral bij de
betere standen niet erg in tel is. Men be
schouwt daar de Ieren als mluderwaardig, en
vanzelf wordt dat oordeel overgedragen op de
Kerk. Het is inderdaad moeilijk dit vooroor
deel te overwinnen; de katholiek moet eerst
toonen, dat hij iets is, dat hij cultuur bezit,
wi! hij in aanmerking komen.
Nog in ander opzicht bereidt het rassen
vraagstuk de Kerk moeilijkheden. Het rassen-
instinct komt wel eens te sterk tot uiting, zelfs
op den preekstoel. Vooral pas aangekomen
herders trachten soms te veel hun kudde te
lerlandiseeren, of te poloniseeren of te italiani-
seeren. Daar zijn angio-saksische katholieken
van ouden stam, met de eerste kolonisten naar
Amerika gekomen, die beslist weigeren, naar
deze of gene kerk te gaan, omdat daar, zeggen
zij, de rassenstrijd, die in Europa zoo luid
spreekt, op Amerikaanschen bodem lijkt over
geplant.
Een andere zwarte vlek vormt het neger-
vraagstuk, dat ook in de kerk bestaat. In de
Noordelijke staten is er weinig strijd, de ne
gers hebben hun eigen kerken, niet volgens
voorschrift, maar omdat zij daar meer op hun
gemak zijn. En verschillende dezer parochies,
b.v. in Washington, gaan uitstekend. In de
Zuidelijke staten duurt de stille vijandigheid
tegen de zwarten nog steeds voort en dat open
baart zich zelfs 'n enkele maal tot de kerk toe.
Er heerschen ln Amerika nogal vrije begrip
pen in zake ethica en deze hebben hun terug
slag ook in het Katholieke kamp. De erentfeste
Katholiek-, die kersversch uit Europa komt,
heeft eenigen tijd noodig, om zich aan die op
vattingen te gewennen en nog langer, om er
zich mee te verzoenen.
Daar zijn maar weinig Amerikaansche Ka
tholieken, die het onmenschelijke boksen of
het nog ruwere worstelen afkeuren en zelfs
goede Katholieken zien er niets in, naar wat
in Europa wordt beschouwd als te vrije of ge
waagde bioscoopvoorstellingen te gaan. Eer
bied voor de hoogst opgevoerde activiteit, liefst
op economisch gebied, met een zekere stille
minachting voor de passieve deugden; over
schatting der waarde van het geld tegenover
de diepere cultureele, moreele en godsdienstige
waarden, al die factoren, die men wel eens
Amerikanisme noemt, zijn ook in het Room-
sche leven van sommigen in meerdere of njin-
dere mate te ontdekken.
Men heeft wel eens beweerd, dat de geld
honger de hoofdondeugd van den Amerikaan
is. Volgens den aartsbisschop van Baltimore
is dat echter niet het geval. Hij houdt, dat
heerschzucht, trots en een ongebreideld
onafhankelijkheldsgevoel de gevaarlijkste vij
anden zijn. Inderdaad is de Amerikaan een
arrivist, een Streber: hij moet vooruit,
wat het ook koste en dan vergeet hij natuur
lijk wel eens de middelen volgens den juisten
maatstaf af te meten.
De psychologie der verschillende volken, die
het Amerikaansche ras aan het vormen zijn,
weerspiegelt zich soms heel eigenaardig in de
moraliteit. Zoo hoort men wel eens beweren,
dat de Ieren in Amerika de geboden der H.
Kerk puik onderhouden, maar het niet zoo
nauw nemen met de tien geboden Gods, dat
daarentegen de Amerikaansche Italianen deze
laatste hoog houden, maar op gespannen voet
staan met de vijf geboden der H. Kerk.
Het is natuurlijk moeilijk, uit te maken, of
in die beweringen waarheid zit. Er wordt
w 1 is gevraagd, hoe het komt, dat in de
si.' i met een sterke Katholieke bevolking
Zfjouis in Chicago, de criminaliteit zoo groot
is. Een dwaze vraag; het katholicisme van een
groot deel der bevolking heeft met die crimi
naliteit niets uitstaande. In het algemeen zou
men eigenlijk wel rriögen zeggen, dat eén (lef
oorzaken der criminaliteit dö te groote menigte
wetten zijn. Er zijn te veel wetten en zelfs
te veel belachelijke, zooals in Colorado, waar
door kamer en senaat als wet is afgekondigd,
dat de kippen niet vóór 7 uur namiddag op
stok mogen gaan.
En de grootste aanleiding der onrustbarende
criminaliteit is tegenwoordig, men weet het,
de anti-drankwet. Het is daarom niet te ver
wonderen, dat juist zooveel en vooraanstaande
Katholieken tegen deze wet, in haar tegon-
woordigen vorm, sterk gekant zijn.
Plannen voor de Noórdpoolvlucl.i
Volgens de laatste berichten uit Friedrichs-
hafen schijnt het, alsof de moeilijkheden met de
bemanning, die een paar weken geleden in ver
band met do voorgenomen Noordpoolvlucht van
de „Graf Zeppelin" zijn ontstaan, binnenkort
uit den weg geruimd zullen zijn.
Zooals men weet, had de directie in een cir
culaire de vraag tot de bemanning gericht,
wie zich voor de expeditie wilde opgeven; toen
zijn van de zijde der bemanning ernstige be
zwaren geuit.
De Zeppeiin-Mij. heeft thans besloten, de
verzekeringen en de salarissen voor de beman
ning te verhoogen en ook in hygiënisch opzicht
verbeteringen aan te brengen, zoodat de bezwa
ren van de deelnemers aan de expeditie voor
bet grootste gedeelte ondervangen zijn.
De „Graf Zeppelin" zal waarschijnlijk einde
November een groote proefvlucht ondernemen,
die zich waarschijnlijk tot Noorwegen en Zwe
den zal uitstrekken en waarbij ook een nieuw
instrument, een meteorologische automaat, zal
worden geprobeerd.
Aangezien het luchtschip bij de vlucht naar
de Noordpool voor de bepaling van het weer in
hoofdzaak aangewezen zal zijn op de zich aai
boord bevindende meteorologen ls een instru
ment geconstrueerd, dat het mogelijk maakt
dagelijks 4 tot 6 maal de windrichtingen, di
wisseling van de temperatuur enz. tot op eei
hoogte van 10.0U0 M. te bepalen. Hiertoe word
het instrument, dat automatisch om de 100 M
den vochtigheidsgraad van (le lucht, de temp
ratuur, do windrichting en de sterkte de:
luchtstroomingen registreert, bevestigd aan een
kleine ballon, welke van een op den rug vai
het schip aangebracht platform wordt opgelatei
en binnen gehaald. Bereikt de ballon een hoogt,
van 10.000 M. dan wordt deze door een bijzon
dere inrichting vanzelf vernield en daalt hc
instrument door een valscherm naar beneden
Het wordt dan door bemiddeling van ee:
lijn, die een zeer licht gewicht heeft, weer aa:
boord getrokken. De aanteekeningen van hc
instrument worden op de weerkaart opgetet
kend, zoodat do aan boord zijnde meteorologe
en de leider zich een nauwkeurig beeld van de
toestand kunnen vormen en nagaan of ee:
plotselinge wisseling van de temperatuut
sneeuwval enz. te verwachten is.
De „Graf Zeppelin" zal tijdens den duur vat;
de expeditie door bemiddeling van het zich aai
boord bevindende radiostation der Amerikaan
sche en Noorsche stations dagelijks betrouw
bare weerberichten uit het Poolgebied kunnen
zenden.
Te Tokio
Uit Tokio wordt ons geseind d.d. 29 October:
In het hijzijn der vertegenwoordigers van 28
landen werd heden het wereld-congres van in
genieurs geopend. Het sterkst waren Amerika,
Engeland, China en Duitschland vertegenwoor
digd. I
En een Reuter-telegram meldt nog: In ver
band diet de opening vau het wereld-congres
van ingenieurs, heeft prins TsjitSjiboe heden
middag een wereldcongres van industrieels jno-
gendheden geopend.
GEVANGENE IN HONGERSTAKING
De student Philip Halsmann, die wegens
doodslag op zijn vader onlangs tot 4 jaar zware
tuchthuisstraf is veroordeeld, ls 9 dagen gele
den ln de gevangenis tot hongerstaking over
gegaan. De rechtbank heeft thans gelast, dat
hem met dwang voedsel zal worden toegediend.
DE OORKONDENSCHAT VAN DEN
HEILIGEN WILLEBRORD.
Geen reden, zich te
verbazen
EEN MENBCHELIJK-BELANGWEKEENV
GETUIGENIS
Men meldt ons nit Leiden:
Aan de door Dr. N. B. Tenhaeff toege^F.®
als privaat-docent aan'de Leidsche UniversiF1'
om onderwijs te geven in de hulpwetensci-rt'
pen van de middeleenwsche geschiede'11"
gisterenmiddag ter opening zijn colleges g®°e"
ven openbare les over het onderwerp: De o°®'
kondenscliat van den Heiligen Willebrord
het volgende ontleend:
Heilige en oorkonde zijn samengebracht rl'®*
de historische werkelijkheid van voor twa»-
eeuwen. Idealistische, Angelsaksische bek3®"
ringsijver wordt door die oorkonden Frankis®1'
vijkskerkelijk gebonden.
Willebrord bracht zijn jonge Jaren door
het Benedictijner-klooster Ripon. De geest van
den eersten „Roomschen" abt. den
Wilfried, bezielde hem. Het zendingsidëó®^
hij den Heiligen Egbert ontleende, verzoe"
zich wonderwel met het verlangen naar ker^
'iike autonomie. In het Friesche „niemand
land" dier dagen kunnen beide idealen verW®"
zenlijkt worden.
Zoo komt Willebrord hier zijn kloosterlijke®
zendingspost stichten. Maar Friesland is u'®.
meer niemandsland. Na den slag bij Dorest®
drong de Frankische staat naar het Noord®
op. Willebrord wordt door Pippijn naar Rf"®_
gezonden, om aartsbisschop der Friezen te V0®'
den. Do heilige aanvaardt dat rijkskerlielü
verband. Hij herbouwt te Utrecht een kert'®'_
dat bij aan Sint Maarten wijdt; hij sticht zi°
zelf een kathedraal in de Salvator-basiliek.
Utrecht zal dus een Frieach Canterbury w°r'
den, want het is geen toeval, dat wij deze zelf®
patronaten ontmoeten in do stad, waar de b®"
keering van Engeland haar oorsprong nam-
Frankische aartsbisschop is en blijft Angels3-1'®'
Ook in zijn bekeeringsidealen Al die mau"^.
die in de eerste helft van de achtste eeinv °V
de Noordzee komen, trekken een cordon va
Heiligen om het land der Saksen. Zij wH'eU
„die Heimat" bekeeren.
Het inzendingswerk in Friesland was rijk a®
tegenslagen. Maar sedert 697 of 698 bezat WW*
brord door genereuze schenking in bet Luxe®
burgsche Echternach „zijn" Ripon, veiliS© wij®
plaats in moeilijken tijd. Eerst tegen bet ei"
van Willebrord's leven kan Karei Martel b3
Frieseh Canterbury wat steviger maken.
In bet zgn. testament van Willebrord (72"'
t 739) bezitten wij een document, dat ons l®®r
zien, hoe Willebrord's liefde toen uitging o3®j
Echternach. De chyrograaf van 1156, die J®
van Hollandsche kerken als Echternachter b*"
zit kenmerkt, bekrachtigt dio voorstelling-
Canterhury-droora dus een illusie Na d®
dood van den Heilige sterft ook, uitgeput 6
krachteloos, het aartsbisdom.
De overlevering der oorkonden bevestigt
armoede van Utrecht, dien rijkdom van Echte
nach. Hier 37, daar 2 documenten. En de -s.
sehiertenis, dier overlevering moge dat
tot
meer begrijpelijk maken, zij veroorlooft niet
vroegeren rijkdom van Utrecht to concludeert j
Bij de analyse van dien oorkonden»3®®
blijkt de Angelsaksische Heilige ons ook siern
UCTTOar van FfarfKrenrr* xrovm nivirterr.-oenir'en kc
Anglicanisme vertoont zich in die getuig
eutfr
sen van Frankische welwillendheid. Trou*?;'
meestal zijn de schenkers: hofmeiers en b®
verwanten, hertogen en graven.
Dikwijls gelden de schenkingen Willebro®
persoonlijk. Maar ook als hij „ambtelijk" ee
kerk ontving, moeten wij wel tot het „eiSe
kerkelijk" karakter van bet geschonkene c0®
cludeeren. De kwestie van de kerk te Eist
de Betuwe mag in dit verband wat bijzon^0®
aandacht eischen.
Spr. toont aan, hoe hier oude domein gr011
■aan een opstandeling werd ontnomen ten bat
van den Frankischeu hofmeier, Pippijn d®
Middelsten. Diens zoon. Karei Martel, schonk 9®
de „villa Eist in cfe plaats Marithaim" aan
Salvator-basiliek te Utrecht, echter Willebroi-
en diens opvolgers tot eigendom. Dit Marithai®'
's niets anders dan de buurtschap Merm, wa®
vóór 726 oen castrum heeft gestaan. De vil'®
Eist, toen een aanhangsel van Merm, is echt"®'
nadat Willebrord daar de Werenfried-kerk hc«'_
doen bouwen, zetullngspost op de frontier®
van het Saksenland de hoofdvesting gew0®
den. Het 8e eeuwsche Merm-Elst werd zoo tc
het tegenwoordige El3t-Merm.
De moderne geleerde, die, ten bate van
oorkondenboek, uit Echternach en Utrecht w3®,
den geheelen oovkondenschat van WillebJ'0®
reconstrueert, heeft geen reden zich te v3®"
bazen, noch over armoede en rijkdom v®
Utrecht en Echter-nach, noch over hot Fr3®
kische, en nict-Angelsaksischo karakter d<^
oorkonden. Dat veertigtal dorre oorkoudp®_
nummers I's echter een menschelijk-belnngwep
kend getuigenis: vreugde, hoop en troost v®
een heilig leven zijn daar aï te lezen.
PASTOOR DR. A. F. II. DERCKX VAN PUST EllllOLT beeft afscheid van zijn parot h!0
genomen in verband met zijn benoeming elders. De herder der parochie temidden van hdt
bestuur en de leden der R. IC vereeniging voor Jonge Boeren, waarvan dr. Deuckx geestelijk
adviseur was.
