dagen van mystiek
Woensdag januari 1930
TWEEDE BLAD.
PAGINA
DE SCHULD
Conferentie-Varia
MENSCHEN EN MEENINGE
DE ALASTRIM
IMSst
HET ZESDE RETOURVLIEGTUIG
BRAND IN EEN BANKKLUIS
DE EERE-PROMOTIE VAN
PRINSES JULIANA
GEEN ENCEPHALITIS VOORGEKOMEN-
EEN ARBEIDER DOODGEDRUKT
OVEN INGESTORT
Dienstkleed ng voor spoorweg
personeel
UITVOERING DER ZIEKTEWET
Wat Zr. M. v. d. Kallen, eene der Vrou
wen van Nazareth schreef over „de meis
jes in de fabriek" is door de katholieke
pers gegaan. Lief klinkt het niet. Waar
om ook"? We moeten de duidelijke feiten
zien. Ondanks dat zullen toch nog ouders
genoeg zeggen: liet zal zoo'n vaart niet
loopen.
Daar wordt gezegd: ..Zijn onze steekproe
ven maatgevend en gaat liet zoo door, dan
hebben we Over eenige jaren een arbeiders
bevolking, die in al haar lagen sexueel
overprikkeld is".
Precies, sexueel overprikkeld? Dat, hee<t
hiets uit te staan tnot een nuchter ree»-']
staan tegenover die teere en diepe dingen,
welke het „leven" omringen. Dat kan niet
goed gepraat worden met een beroep op de
femelarij, de zotte schoonheid en aanstel
lerige preutschheid van anderen.
Doch we moeten even vastleggen, dat er
niet alleen gevuilbekt wordt tégen, onder
en door fabrieksmeisjes. De brutale schun
nigheid, de platte smeerlapperij in praten
die daar hecrscht, is geen haar slechter dau
de vette grol ouder hoeren en (lamos aan
de bittertafel.
Sexueel overprikkeld, ziekelijk-bezig met
altijd datzelfde,, deden die zoogenaamde-
heeren en dames beter zich aan te trekken
wat Buzian daarover zegt in Groot-Botter
dam: „Nooit zal ik kans geven, dat m'n
jongen zich later ook maar even voor z'r,
vader zal behoeven te schamen om de schun
nigheden die hij zou verkocht hebben voor
goed geld. Nooit! En 't is zoo goedkoop, zui
ke schunnige humor, hè. 't Is zoo vervloekt
gemakkelijk!"
Waar ligt echter de schuld van dien toe
stand'?
Die ligt voor een groot gedeelte bij hel
mannelijk personeel, vooral het opzichthou
dend personeel. Dat staat lang niet zuiver
in de schoenen in veel gevallen. Die schuin
ligt ook bij de hoogere leiding.
Omdat, men moedwillig bei zijn oogen
dicht doet en dicht houdt Niet wil zien en
Van niets wil hooren. Omdat men misschien
die smeerboel nog zoo erg niet vindt, over
dreven dat lawaai erover. Omdat men de
rneening huldigt, dat men niet, letterlijk
niets met zijn personeel te maken heeff,
als ze maar werken.
Willen ze vuilbekken en de rest ook, laat,
ze hun gang gaan, als ze maar werken.
De hygiëne heeft haar eischeu en rechten.
Dat keurt men ten deele goed, omdat het de
arbeidsprestatie ten goede komt. Juist of een
zédelijk-zuiveve sfeer niet den arbeid be
gunstigt.
De schuld ligt hier: dat men geen aan
sprnkelijkheid aan wil voor het „mensch'
zijn dier meisjes; dat men niet sociaal
voelt en niet ziet naar de toekomst van
zijn personeel.
Daarvoor heeft men ter dege te zorgen
Die plicht bestaat en blijft bestaan. Een
dér eerste eischen van onze organisaties
moet heenwijzeu naar die zuivering.
Scheiding van de sexen op de fabriek, 111
den schafttijd zooveel mogelijk, of men staat
schuldig.
OP DEN NIEUWEN CARMEL
TE NIJMEGEN
Verhandeling over „Hendrik Mande"
Gistermorgen droeg Mgr. C. A. A. van Son,
deken van Nijmegen, in het devote kapelletje
een gezongen H. Mis op, daarbij geassisteerd
door de Zeereerw. Paters Benvenutus van Ven-
ray O.Cap., en Dom Alb. v. Royen O.S.B.
Inleiding prof. dr. G. Brom
Om 10 uur opende prof. dr. G. Brom de in
leidingen met een korte verhandeling over j
„Hendrik Mande", schrijver en verbreider vaD
stichtelijk proza,, die de booge en ernstige le
vensopvatting onzer mystieken bij ons volk
ijverig heeft bevorderd. Hendrik Mande was
een tijdgenoot van Geert Groote. Omstreeks
1360 te Dordrecht geboren, werd Mande clerc
aan het grafelijk hof van Holland, verliet on- j
der invloed van G. Groote's prediking de we
reld en werd in 1395 als leekebroeder in Win-
desheim opgenomen. Hij stierf in 1431 in het
pas gestichte klooster Slon bij Beverwijk.
Prof. Brom vergeleek allereerst Hendrik
Mande's Devoot Boekskijn van der bereidinge
ende versieringe onser inwendiger woningen
met een Latijnsch tractaat „De interlori do
mo", dat wordt toegeschreven aan een monnik
uit den kring van Sint Bernard. Het oorspron
kelijk karakter van Mande bleek daarbij schit
terend uit te komen. De Latijnsche schrijver
richtte zjju verhandeling tot monniken in een
intellectueele taal, terwijl de Nederlander zijn
innige preek bestemde voor vrouwen, ver
moedelijk in een of ander Zusterhuis, en ze
kleedde in een meer emotioneel spraakgebruik.
Or.ze huiselijke volksaard, de zorg voor orde en
zindelijkheid, werd door Mande als aauknoo-
pingspunt gekozen voor den opbouw van het
geestelijk leven. Een Pater Poirters kon deze
tot in kleinigheden uitgewerkte beeldspraak
als „de gewijde schoonmaak" betiteld heb
ben.
Spr. kreeg den indruk, of de mysticus hem
op zijn gemak door een begijnhof liet wande
len, waar alle Zusterkens het eigen huisje en
tuintje voor Paschen in orde maakten.
Het aanschouwelijke van het geval leek hem
verwant aan onze primitieve schilders, die
zoo'n bijzondere liefde in het weergeven van
DEN HAAG
t
Vorstelijke belangstelling
Z. K. H. de Prins is voornemens een gedeel
te bij te wonen van de soirée, welke de Belgi
sche gezant, de heer Maskens, Vrijdag 10 dezer
in het Hotel des Indes ter eere der Haagsche
conferentie geeft.
Straatssecretaris dr. Schaeffer naar
Den Haag
BERLIJN, 7 Januari. (W.B.) Staatssecreta
ris dr. Schaeffer van het rijksmiuisterie van
financiën, die in verhand met de voorbereiden
de werkzaamheden voor de begrooting te Ber
lijn was gebleven, \zal volgens het „Berliner
Tagebiatt" vanavond naar Den Haag vertrek
ken.
Te Bagdad aangekomen
Bij de K.L.M. Is bericht binnengekomen, dat
het zesde retourvliegtulg de P.H.A.E.N. gisteren
te 5.20 uur uit Bushir is vertrokken en te 9.30
uur te Bagdad is aangekomen.
RAMPZALIGE GEVOLGEN VOORKOMEN
77 FDP V TI AD TE NIJMEGEN DE INZEGENING PLAATS van het nieuwe Carmelieten-
klooster, van welk gebouw hierboven de hoofdingang Is afgebeeld
Speciale voorbereidingsmaatregelen
In verband met de eere-promotie van H. K. H.
Prinses Juliana wordt de Senaatskamer der
Leldsche Universiteit speciaal voor deze ge
legenheid In gereedheid gebracht en van een
electrische verlichting voorzien waardoor de
belichting der portretten van Willem den
Zwijger en va" de talrijke koogleerareu beter
tot haar recht zal komen.
Professor Martin, directeur van het Maurits-
huis te 's Gravenhage is met de leiding van een
en ander belast. De gewone promoties, die nog
voor 31 Januari zullen plaats hebben, worden
ln verband met de werkzaamheden in de Se
naatskamer in het klein auditorium der Uni
versiteit gehouden.
PROF. DR. G. BROM
binnenhuis en stilleven legden. De symboliek,
die achter hun Inrichting van de kamer bij
Maria Boodschap wordt vermoed, scheen door
Mande's regelmatige allegorie bevestigd te wor
den.
Prof. Brom oogstte 'n welgemeend applaus
voor zijn rede, die hij op zijn bekende manier
weer kruide met rake geestigheden.
Naar aanleiding van het betoog ontstond een
hoogstaande gedachtenwissellng.
Pater Stracke S.J. dankte op zijn eigen orl-
gineele wijze.
Gisterennamiddag sprak de Zeereerw. Pater
Mattheus Verjans O.F.M. uit Antwerpen over
Pater Hendrik van Santen 0-F.M.
Zijn inleiding gaf de resultaten van een
eerste onderzoek omtrent het leven en de leer
van den XVe eeuwschen Franciscaan.
In het Antwerpsch klooster-archief van 1d90
staat Pater Hendrik van Santen vermeid als
gardiaan in Mechelen in het jijar 14s-
Nog in hetzelfde jaar vinden we hem aan
gesteld als Commissaris Provinciaal van de
Keulsche Provincie. Hij stierf in .s
Mechelen.
In vijf handschriften zijn ons zijn pr vaen
over het H. Sacrament des Altaars bewa.ii d ge
bleven. Zijn collatiën kenden slechts dril uit
gaven. De mystieke leer van deze col.atiën
zette spr. in breede lijnen uiteen. Geheel het
boekje handelt over het beschouwende leveu.
De collatiën geven allerlei middelen aan om
tot de beschouwing te komen, en ze illustreer-a.
die middelen met veel gelijkenissen. Spr.
noemde o.a. zeven trappen van beschouwing,
vier oefeningen volgens Bonaventura, zes goede
gewoonten, drie hulpmiddelen, drie tnppe j
naar de opperste wijsheid, drie naar de ver
rukking en drie trappen naar de minne vol
gens Gerson.
Hierna kwam de Inleider tot de bronnen
en dn invloed van het werk.
De samenvattende conclusie van den inleider
was, dat Pater van Santen een belangrijke
persoonlijkheid is op mystiek gebied, met wien
nien in de geestelijke literatuur der Neder
landen rekening zal moeten houden.
Deze belangrijke beschouwing moest wegens
tijdgebrek sterk worden bekort. Pater Stracke
uitte den wensch, dat de inleider van dezen
middag eens den invloed zou bestudeeren, dien
Gerson op de Nederlanden heeft gehad, daar de
Mystiek vlak vóór de Hervorming nog zeer
weinig is bestudeerd.
ONTVANGST VAN MGR. A. F. DIEPEN
Aanstonds na deze inleiding maakten de
aanwezigen zich op voor de plechtige ontvangst
van Mgr. A. E. Diepen, Bisschop van 's-Her-
togenbosch.
De kloosterkapel was met een weelde van
bloemen versierd en van het bescheiden front
van den Carmel hing hoog het paars-geel-rood
der Katholieke Universiteit met den geel-wit-
ten wimpel der Pauselijke kleuren. Z. D. H.
werd na zijn aankomst dóór den binnenhof
I van den kloostertuin geleid en op liturgische
wijze ontvangen voor den ingang der kapel.
Na de gebruikelijke plechtigheden werd Mgr.
naar de kapel geleid, waar Prof. Brandsma de
de verwelkoming.
Daarop sprak Mgr. de aanwezigen ongeveer
als volgt toe:
Toespraak van den Bisschop
Mgr. begon met zijn groote vreugde er over
uit te spreken, dat de s'ichting der R. K
Universiteit in de stad Nijmegen zoo'n groot
aantal studiehuizen van allerlei Orden en
Congregaties heeft gebracht. En dat de Orde
van den Berg Carmel hier nu weer een nieuw
studiehuis opende, was een dubbele reden tot
verheugenis. Mgr. heeft immers altijd veel
liefde gehad voor de kloostercongregaties van
Zijn Diocees, en voor de Onze Lieve Vrouwe
broeders van den Carmel niet 't minst. Maria
zal, als Zetel der Wijsheid, de bijzondere
patrones worden van het geheele huis en de
kapel; Mgr. stemde hiermede vol blijdschap
in. want in zijn voorbije leven had Maria, de
Zetel der Wijsheid, steeds een voorname plaats
ingenomen.
Al deze omstandigheden maakten het voor
Z. D. H. tot een groote eer. als Bisschop van
het Diocees, het huis en het al ir van den
nieuwen Carmel te mogen wijden.
Volgaarne verleende Mgr. Zijn Bissc^oppe-
lijken zegen ook aan het klein congres, dat hij
gezien de deelneming niet gaarne klein
zou noemen en sprak de hoop uit, dat het heer-
I lijke vruchten zou dragen.
Hierop vroeg- Mgr. aan Maria, den Zetel der
Wijsheid, een bijzondere genade voor dezen
Bisschoppelijken zegen, dien hij aan alle aan-
wezigen verleende.
Vervolgens werden de relikwieën bijgezet in
het Hoogaltaar.
Om 8 uur sprak P. dr. L. Reypens S.J. uit
Antwerpen over den invloed van Ruusbroec
bi) den H. Joannes vau het Kruis en over do
Overeenstemming van hun beider opvatting van
het toppunt der beschouwing.
In de week van 29 December tot en
met 4 Januari één geval
In de week van 29 December 1929 tot en
met 4 Januari 1930 is te Rotterdam voorge
komen 1 geval Variola minor (alastrim).
In de week van 29 December 1929 tot en met
4 Januari 1930 werden geen gevallen van
encephalitis na inenting ter kennis van het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid ge
bracht.
Aflevering van ent3tof door de koepok-
inrichtingen:
In de week van 29 December 1929 tot en met
4 Januari 1930 werd afgeleverd door de entstof-
inmhting te Amsterdam koepokstof voor 1374
personen, te Rotterdam 130, te Groningen 5;
totaal voor 1509 personen.
In de maanden December 1928 en 1929 wer
dén de volgende hoeveelheden koepokstof door
de drie inrichtingen verstrekt:
December 1928: Amsterdam 3779 personen,
1929 4552 personen; Rotterdam 805 (1780),
Groningen 23 (48). Totaal voor 4607 (6380)
personen.
Gelukkig was er gebrek aan valsche lucht
Gistermiddag is in de kluis van het bijkan
toor der Incassobank, op den hoek van de Fer
dinand Bolstraat en de Ceintuurbaan te Am
sterdam een brand uitgebroken, die ramp
zalige gevolgen had kunnen hebben. In de
kluis waren n.l. werklieden bezig met een
acetyleenvlam ijzeren staafjes door te branden,
toen plotseling een zonnescherm, dat in de on
middellijke nabijheid was opgeborgen, vlam
vatte. Vonken, die van de steekvlam afspatten
zijn de oorzaak van dezen brand geweest. Direct
werd de brandweer van de hoofdwacht Hout-
horststraat gealarmeerd, die vliegensvlug ter
plaatse verscheen. Door den hevigen rook, die
zich in de kluis ontwikkelde, had, de brand
weer nogal wat moeite om tot het vuur door
.te dringen. Er moest van rookmaskers gebruik
worden gemaakt. Met een emmer water kon
den tenslotte de vlammen gedoofd worden.
Doch daarmede was de verstikkende rook, die
in de kluis hing nog geenszins verdwenen. De
kluis bezit uiteraard geen ramen, terwijl de
deur op een zeer smalle gang uitkomt, omstan
digheden, die in zooverre gelukkig waren dat
door gebrek aan versche lucht het vuur niet
snel om zich heen heeft kunnen grijpen. Bij de
rookverdrijving ondervond men hiervan ech
ter een grooten last. Slechts langzaam kon de
rook zich een uitweg langs bet portaal en de
buitendeur banen. Het geleidelijk uitrookende
huis heeft nog langen tijd de aandacht der
voorbijgangers getrokken.
H
XLIX.
Kapitaal en arbeid: deze twee woerden
worden uel het meest gebruikt tegenwoor
dig. Dat heeft zijn redenwant ze vertegen-
ivoordigen veel zorgen, en bergen veel on
recht. Daar zijn er die zeggen dat Mte
twee van nature legen elkaar ingaan,
zoodat er geen vrede mogelijk is, dan doet
den totalen ondergang van het kapitaal
natuurlijk. Daar zijn er ook iets anders
meenen: dat die twee zelfs samen moeten
gaan. Als dal niet gebeurt, loopt het mis
en blijft het misloopen. Daarop moet aan
gestuurd irorden. Eendracht. Misschien is
het goed daarover eens een stem uit- En
geland te hooren.
Ttte leer en graag van anderen. Een Ne
derlandschc waarheid moet eerst een En
gelsch etiket krijgen, voor ze cr in gaat.
Het is duidelijk, dat vredige en gelukld-
ge samenwerking aan beide, kanten afhangt
van den goeden geest. Als de overeenkom
sten tusschen twee partijen vrij aangegaan
worden, als tusschen man en man, niet
tusschen een die in moeilijkheden zit, en
een ander die daarvan profijt wil trekken,
als iedere partij er op uit is de andere
volle recht te doen wedervaren, en het eor.
tract tusschen hen alle rechten als mentck
beschermt en hem in staat stelt die rechten
zonder eenig tekort te bezitten, dan is
het duidelijk dat zoo'n overeenkomst kan
doorloopen zonder oponthoud, en dat hel
land zal groeien en bloeien omdat de par
tijen in volle tevredenheid werken".
ja, alsDoch daarnaar moet ieder
streven. Dat is de eenvoudige inhoud van
het elementaire gebod: bemin uw naast
als u zelf.
Kapitaal en arbeid, moeten in eikaars
belang en daardoor in het belang van al
len samenwerken. Tezamen. Niet de een
dccrcteeren en de ander slikken. Maar te
zamen, dus allebei, werken.
Als twee vrije menschen, die elkaar Ae
vrijheid van mensch gunnen en geen mis
bruik maken van oogenblikkelijken nood.
Dat kan en dat moet. Al zal de menseli
allicht een tekort boeken in een of ander
punt.
Nieuwe bespreking in den Personeelsraad
EEN ARBEIDER OP SLAG DOOD
Bij de Nederlandsche Gresbuizeufawieken te
Tegelen is gisterenmiddag een oven ingescort.
Een arbeider, die aan den oven werk verrichtte,
de 33-jarige metselaar T. uit Tegelen geraakte
onder de neervallende stukken en werd op slag
gedood.
NOG WIJZIGING IN 'N AANVANKELIJKE
BESLISSING
Maandag had 'n delegatie uit den Personeels
raad een nieuwe bespreking met de directie
ovér verstrekking van dienstkleeding. De Per
soneelsraad had op deze bespreking prijs ge
steld, omdat de Directie naar het oordeel van
den Raad in onvoldoende mate tegemoetgeko
men was aan de geuite verlangens, niettegen
staande de directie hij schrijven van 31 De
cember 1929 had te kennen gegeven, dat zij
deze zaak als afgedaan beschouwde.
Nadat de delegatie op de bij meer catego
rieën gewekte teleurstelling had gewezen en
nog nader de wenschelijkheid van dlenstklee-
dingverstrekking had betoogd, zegde de Direc
tie toe schriftelijk te zullen berichten, of deze
bespreking nog tot wijziging van haar aanvan
kelijke beslissing en zoo ja in welk opzicht,
heeft geleid.
BOTSING TUSSCHEN TWEE AUTO'S
Twee personen gewond, de wagen beschadigd
Gisterenmiddag had op den Rijksweg te Was
senaar een ernstige hotsing plaats tusschen
twee uit de richting Den Haag komende auto's.
Het voorste voertuig, welks bestuurder te ken
nen gaf naar links te willen wijken, werd in
de flank aangereden door een grooten luxe
wagen. Daarin waren gezeten de heer F. uit
Amsterdam en zijn chauffeur. Een hevige bot
sing volgde, met het gevolg, dat van den aan
gereden auto een wiel werd afgerukt en de
luxe-wagen tegen een boom opbotste, waardoor
hij, nagenoeg geheel werd vernield. De heer F.
werd uit den auto geslingerd en met zware
verwondingen opgenomen. Per politie-brancard
werd hij naar het academisch ziekenhuis te
Leiden vervoerd. De chauffeur bekwam lichte
verwondingen.
ONGELUK IN EEN KLEIGROEVE
Bij de firma Canoy Herfkens te Tegelen ge
raakte gisterenmiddag de arbeider C., terwijl
hij in een viermeter diepe kleigroeve werkte
bekneld tusschen een transportwagentje en «en
naar beneden vallenden brok kiel.
In zorgwekkenden toestand werd hij opge
nomen en naar het ziekenhuis aldaar vervoerd.
Dr. Wreesmann constateerde een bekkenbreuk
en ernstige inwendige verwondingen. Eenlge
uren later is de ongelukkige overleden.
SCHIP GEZONKEN.
DE RAAD VAN STATE. IN 1929.
In 1929 Is bij den Raad van State de over
weging van 424 wetsontwerpen en ontwerpen-
Kon. Besluit aanhangig gemaakt tegen 369 in
1928.
Bij de afdeeling voor de geschillen van be-
Erkende bedrijfsvereenigingen
Bij beschikking van den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid zijn de volgende vereeni-
gingen erkend als bedrijfsvereeniging in den
zin van artikel 91, eerste lid, der Ziektewet:
de vereeniging „De Samenwerking" te Gronin-
gen; de Gemengde Bedrijfsvereeniging voor
ziekengeld verzekering, te 's Gravenhage; de
Metaal bedrijfsvereeniging voor ziekengeidver
zekering, te 's Gravenhage; de Middenstands-
Onderlinge, te Utrecht; bedrijfsvereeniging voor
ziekengeldverzekering voor de Centrale verwar-
mingsindustrie en aanverwante bedrijven, te
Amsterdam; de Bedrijfsziekenkas voor Land
en Tuinbouw te 's Gravenhage; de Bedrijfsver
eeniging voor ziekengeldverzekering voor het
Kieedingbedrijf en aanverwante bedrijven, te
Amsterdam; de Bedrijfsvereniging voor zie-
keugeldverzekering voor het grafisch bedrijf en
aanverwante bedrijven, te Amsterdam; de Be
drijfsvereeniging voor ziekengeldverzekering in
de Textielnijverheid, te Tilburg; de Bedrijfs
vereeniging voor ziekengeldverzekering voor
het lederbedrijf en aanverwante en annex be
drijven, te 's Gravenhage; de Bcdrijfsvereem
ging voor ziekengeldverzekering voor het Beurt-
vaartbedrijf, te Amsterdam; de Bedrijfsvereeni
ging voor ziekengeldverzekering voör het bedrijf
der sti'QOcartonfahricage, te Groningen; de
Centrale .Bedrijfsvereeniging voor ziekengeld
verzekering voor het bouwbedrijf en aanverwan
te bedrijven, te Amsterdam.
PROF. DR. J. H. BOEKE
Prof. Dr. J. H. Boeke benoemd tot hoog-
iseraar in de koloniale staathuishoudkunde aan
de Leidsehe Universiteit, die voor een studie
reis in Indië heeft vertoefd, is hier te lande
teruggekeerd en zal, zooals reeds gemeld,
DE KAPEL van het nlen we CarmelietenMooster.
Mij (10 cLIuCcilIlo VUUI UL j-coLlllilcu VclJJ j,. aan
stuur zijn 916 beroepen aanhangig gemaakt Woensdag 15 dezer zijn ambt m
tegen 1131 In 192&. 1
De bemanning nog bjjtjjds gered
De schipper S. uit Bocholtz wilde gisteren
met zijn sleepboot een vracht kolen halen te
Maasbracht. Nabij Wessem weigerde de motor,
waardoor het schip stroomafwaarts werd ge
dreven. De boot botste tegen een daar ge
meerd schip, liep binnen eenlge minuten vol
water en zonk. De bemanning kon zich nog
bijtijds redden.
TWEE KINDEREN AANGEREDEN.
Te Venlo werden gisteren twee schoolgaande
meisjes aangereden door een vrachtauto van C.
uit Sevenum. Ernstig verwond werden de kinde
ren opgenomen en bij dr. Heijl binnengedragen.
Een der kleinen, L. V., had een ernstige wonde
aan het achterhoofd opgeloopon en moest naar
het ziekenhuis worden overgebracht. J
EEN KIJKJE OP DE BINNENPLAATS van het
klooster te Nijmegen.
nieuwe Carmelleten-
