feuilleton
De enorme vlucht der radio-muziek
KABOUTER
1mt&s»
i
Datgene, wat bekend sfaat als Let luisterspel
DE DRIE KRAANTJES.
VRIJDAG 24 JANUARI 1930
RADIO-PROGRAMMA
RADIO-BERICHTEN
HET PEIL DER UITZENDINGEN
NIET MET DE UITGEZONDEN
HOEVEELHEID GESTEGEN
De Byrd expeditie
DE PHILIPS-LICENTIES
„WIJ STAAN NU VRIJ TEGENOVER
ELKANDER"
PUBLIEKE VERKOOPINGEN.
MARKTBERICHTEN.
rig m
FAILLISSEMENTEN.
RIVIERTIJDIN GEN.
-V iïiïr»!.
ZATERDAG, 25 Januari.
Huizen (298 AI., na 1 uur 1071 M., resp.
1006 en 280 K. H.11.3012 godsdienstig" half
uurtje; 12.0112.15 politieberichten; 12.15—1.15
KRO.-trio1.152 gramofoonmuziek23.15
kinderuurtje; 44.30 cursus esperanto; 4.30'-5
cursus Engelsch56 graroofoonmuziek; 6.01—
6.4o gramofoonmuziek; 6.407 Journalistiek
weekoverzicht; 77.15 gramofoonmuziek; 7.15
7.45 lezing; 7.458 politieberichten; 8.018.30
gramofoonmuziek; 8.30—9.30 orkest; 8.309.40
persberichten 9.4010.10 gramofoonmuziek
lO.iO—11 vervolg orkest; 11—12 gramofoon
muziek.
Hilversum (1873 M., 160 K. H.) 12.012
Avro-kwartet; 22.30 filmpraatje door Max.
Tak: 2.304 aansluiting van het yu-schinski-
Theater te Amsterdam44.30 „Onze Auto", door
J. J. A. de Ridder. VIII (slot); 4.305 sport-
praatje door H. Hollander; 55.30 gezondihedds-
halfuurtje door dr. J. Ph. Elisa, arts. Onderwerp:
He toenemende beteekenis dier preventieve ge
neeskunde voor de geneeskundige verzorging
des volks; 5.306 Duitsche les; 6.018 Omroep
orkest. Henriette Sala (sopraan).
Daven'ry (1554.4 M., 193 K -H.) 11.0511.20
lezing. 1.202.20 orkest; 3.50 orkest en F. Sut-
cliffe (bariton)5.05 orgelbespeling door R. New
5,35 kinderuurtje; 6.35 nieuwsberichten; 7.—
sportberichten; 7.05 piano-recital door J. Ching;
7.20 lezingen; 7.50 dansmuziek; 8.35 herdenking
van den 171sten geboortedag van Robert Burns;
9.20 nieuwsberichten; 9-40 lezing; 9.55 concert.
IV. Glynin (tenor), Militair orkest; 10.5012.20
dansmuziek.
Parijs (Radio Paris 1725 M., 174 K. H.) 12.50
'2.20 gramofoonmuziek; 6.55 gramofoonmuziek;
8.35 piano-les; 9.05 concert; 9.50 gramofoon
muziek.
Langenberg, (473 M.. 634 KL H.) 6.20—7.20,
9.3510.30 en 11.30 gramofoonmuziek; 12.251.50
orkest, sopraan en fluit; 4.50—5.50 trio met mede
werking van hariton; 7.20 vrooltfke avond. Daar
na tot 12.20 dansmuziek.
Kalundborg (1153 M„ 260 KL H.) 12.05—
1.20 orkest; 1.502.2o gramofoonmuzieik2.50
4,50 orkest en violiste: 7.208.15 orkest; 9.20
10.20 orkest en opvoering van twee één-acters
10.2011.3b dansmuziek.
Brussel (508.5 M„ 590 K, H.) 5.20 en 6.50
gramofoonmuziek; 8.20 orkest en zang.
Zee sen (1635 M., 183.5 K. H.) 6.15—12.50
lezingen en berichten; 1.201.50 gramofoon
muziek. 1,503.50 lezingen; 3.504.50 concert
uit Hamburg; 4.506.50 lezingen; 6.50 uit
zending van de Opera „Carmen", van G. Bizet.
Na afloop dansmuziek.
Negen nieuwe zenders in
Griekenland
De directie der Grieksche posterijen heeft
besloten negen nieuwe zenders op te richten.
Drie daarvan zuilten voor den omroep worden
gebruikt en worden gebouwd te Zanle, Vari en
Sitta. Vier stations zullen ten dienste komen
te staan van wetenschappelijke onderzoebiu
gen. Twee hiervan worden te Athene gebouwd,
een te Chios en een te Herachlon. Bovendien
zullen twee verplaatsbare zenders in gebruik
genomen worden.
De IJslandfiche zender
houw van' den niéuwen zender te Reyk
javik, welke met een energie van 16 KW. op
1200 M. zal werken, vordert snel. Hoogstwaar-
schijhlijk zal het station reeds in Juni van
dit jaar in gebruik kunnen worden genomen.
De aankondiging van het station zal geschie
den met de woorden: „Utvarpss^oed Islands
Radio-wedstrijd voor auto's
Een origineele wedstrijd voor auto's welke
het vorig jaar door den zender Turijn werd ge
organiseerd, zal binnenkort worden herhaald
Een. aantal auto's, die voorzien zijn van radlo-
ontvapgers, zullen een traject door een gedeel
te van de Alpen moeten afleggen. Tevens moe
ten onderweg berichten, welke door Radlo-
Turijn worden uitgezonden, opgevangen wor
den en worden geregistreerd. Winnaar is de
bestuurder van den auto, welke het eerst de
finish passeert en tevens het grootste aantal
radio-berichten heeft opgenomen.
EEN GOEDE HOND STAAT
VOOR GEEN SLOOT. MAAR EEN
KOMT ER OOK WEI OVERHEEb»
Hat is werkelijk jammer, zegt Jules Suiker
man in de Vereenigde Tijdsonriften „Caecilia
en het Muziekcollege, dat het nog gezegd dient
te worden- slecnts enkelen geuooven heden tan
dago in een toekomst der redio-muzielt. Dit is
ook te begrijpen. Want de oorzaak of oorzaken
zijn gemakkelijk te bepalen. Hoewel deze radio-
muziek een enorme vlucht heeft genomen en
de luisteraars te zoeken zijn m de wereldste
den, zoowe als op de ivl ook er hei de, Is het peil
van de uitzendingen niet met de uitgezonden
hoeveelheid gestegen. De luisteraars en gedwon
gen luisteraars worden overstei.pt met een stort
vloed van muziek.
Maar wat voor muziek!, merkt Sui-kerman
op. Wij willen, zegt hij, maar over de amuse
mentsmuziek zwijgen, als vallende buiten do
belangstelling van de lezers van „Caecilia en
net Muziekcollege", en de overbrenging van de
programma's der symphonie-orkesten alleen
even onder de loupe nemen. Nu is de uitzending
van een dergelijk programma meestai niet toe
te juichen hoe groote muzikaai-paedagogiache
waarde deze ook mogen bezitten.
De bezwaren zijn deze: hoewel deze sym
phonie-orkesten voor de concertzaal zóó opge
steld zijn, dat aaar de fijnste effecten juist
uitkomen, is hun opstelling voor de microfoon
meestal verkeerd. Ee-nige instrumenten-groepen
overselleersclien, terwijl weer andere in een
zee van klank verdrinken. Het geheel klinkt
voor den waren muziekliefhebber, die de uitge
zonden werken door en door kent, abominabel.
Dan bestaat er nog een ander be>zwaar: Is er
wel van te voren bepaald, of zuik een concert
zaal voor1 het uitzenden aecoustisch geschikt
is? Al is de aeeoustiek. In een dergelijke zaui
voor een normale uitvoering van .muziekwer
ken nog zoo schitterend, de microfoon, dit
uiterst gevoelig instrument, dat op de fijnste
trillingen zoo gevoelig reageert, stelt geheel
andere eiacnen. len slotte is er nog géén studio
groot genoeg, om er een geheel' symphonic
orkest in op te stellen.
Indien zulks wel het geval ware? vraagt Jules
Suikerman. Dan nog luidt het antwoord, zou.
wanneer het orkest na lang experimenteeren
juist werd opgesteld, den luisteraar geen on
verdeeld genot geboden worden. Nog steeds zou
men spreken van een klankbrei, n-og steels
zou het volume uitgezonden klank te groot zijn.
Wantde microfoon stelt geheel andere
eischen. Daarenooven ook het oor van den
modernen luisteraar.
Evenals in haar prille jeugd de film slechts
gefotografeerd tóoueel was, dus. zloh niet ko i
losmaken van een reeds bes-taanden kunst
vorm, zoo begingen ook de samenstellers van
de eerste radlo-prógramba's dezelfde fouten
ook zij klampten zich krampachtig vast aan een
reeds Des-taanden kunstvorm: Wij hebben zulks
reads geconstateerd,! toep- udfcTOprtng'»
van symphonie-orkesten werden uitgezonden
maar bovendien ook opera's en tooneelvoorstel
lingen.
Aanvankelijk waren de luisteraars hiermede
tevreden. Maar naarmate de apparaten verbe
terd werden, de ultzendtechnie-k met reuzen
schreden vooruitging, stelden ook de luiste
raars hooge're eischen aan het gebo-dene, waren
velen met den gang van zaken niet langer
tevreden.
Ook de uitvoerende kunstenaars in de stu
dio's zochten naar andere wegen, die meer in
overeenstemming waren met de capaciteitjn
der microfoon, .lus: ontevredenheid ite beide
kampen. Uit dezen toestand kon iets goeos
géborén werden.
Maar te- zake.
Vooral met de uitzending van opera's werd
weinig eec ingelegd. Waarom-.. Omdat reeds
algemeen bij de luisteraars een tendenz tegen
$e heme'sche lengte van de uitvoeringen be
staat. Daarin is de luisteraar een kind van
onzen tijd Wij Kindéren van net mechanisch
technisch tijdperk van de ge-rationaliseerlë
arbeids-verdeeling, zijn nU eenmaal verzot op
snelheid van gebeuren. Ook Dij ontspanning,
verstrooiing of wat wij kunst oelieven te noe
iben. Bewijs; de populariteit van de snei-
voorbij-flitsende film.
Zoo zijn de vooruitstrevende elementen on
der musici vooral in Duitsckiand, tot hevige
oppositie gekomen tegen de maar klakkeloos-
uitgezondec radio programma s Men is in die
Kringen een speciale studie gaan maken van de
mogelijkheden, welke de microtoon ons biedt.
En zoo is er iets ontstaan, dat In de wereld
der radio-amateurs beKend s-taa: als; het luis
terspel.. Zij, die van de radn i-uitzending een
specla.e studie naken zijn tot de ontdekking
gekomen, nat de uitzending van cp mechanische
wijze voortgebrachte muziek, ous van gramo-
toonplateu. enz. heter slaagt, dan van het ge
tuid in natura. riet geluid moet dus, „gesry
leerd" worden. Eveneens de Kiank-effecten,
die tot het gebied van bet iuisierspel behooren,
zooals bet gedreun van machines, enz Daarom
is zulk een luisterspel, in tegenstelling met de
naturalistische programma's, slechts uit deze ge
.atyleerde Klankeffecten tezamei- gesteld. Het
ts er zoodoende volmaakt op berekend, den toe
hoorder door middel van accoustische effecten
de stemming van een situatie >p te dringen.
Zooals van zelf spreekt, bezit een luisterspel
geen hemeische lengte. Het is uit een aantai
korte scènes samengesteld, welke door dun
monoloog van den spreker aau elkaar verbon
den worden. Ook deze monologen zijn uiterst
kort, zij zijn het best te vergelijken met de
iftels van een film. Voorts wordt er gebruik
gemaakt va.n gramofoon-platen, koorzang, en»
om op orale wijze het verloop van het ge
beurde te schilleren. Dus bij het luisterspel
speelt de photo-montage, zooals het nieuwe
woord luidit, een groote rol.
Veel val-t er oveir het luisterspel nog niet
te zeggen, want het staat ge.ieel nog in het
teeken van het experiment, ia ons land, zegt
Suiker-man, is bp dit gebied uog zeer Wéinig
gepresteerd. Maar alle teekenen wijzen er on,
dat met het rijzen van het niveau der uitzea
dingen, men zal moeten grijpen naar dezen,
nieuwen vorm.
De ontwikkeling der uitzeud-teohniek wijst
ra deze richting, daar zij zich noodzakelijk van
de oude vormen zaï moeten nwenden, bmd.ii
zij in wesen een kin-d van onzen tijd is.
In moeilijke positie
ZAL ZE NOG TERUGKEEREN?
De Zuïdpool-expeditie van Byrd bevindt zich,
volgens te New York hier ontvangen berichten
in een moeilijke positie. Het is niet uitgesloten,
dat de expeditie een heel jaar in haar hoofd
kwartier moet blijven. Het vlaggeschlp „City of
Nerw York" heeft den rand van het pakijs be
reikt, doch de toestand van het ijs verhindert
een doorbréak naar Klein Amerika.
Er worden thans pogingen in het werk ge
steld om de regeering te bewegen te trachten
in samenwerking met de Noorsche regeering
de geheele expeditie terug te doen keeren.
Thans is alle compromis vervallen
In een onderhoud, dat „Het Volk" had met
den heer Waterman van de Phillps-directie,
naar aanleiding van de Maandag gevallen be
slissing in den Bond van Radio-handelaren,
zeide deze. dat thans alle compromis is komen
te vervallen. Philips denkt er niet aan met het
nieuwe bestuur van den bond of met den op-
positioneelen Bond van Radio-ondernemers weer
te gaan onderhandelen. „Wij staan nu geheel
vrij tegenover elkaar, en Eindhoven wil nu
slechts met individueele handelaren licentie
overeenkomsten afsluiten."
TE ROTTERDAM.
In het Notarishuis aan de Geld. Kade.
iOp Do-nde.-dag 23 Jan., des namiddags ten 2 uur.
VOORLOOPIGE AFSLAG.
Pand en erf, Noordsingel 138. Trekgeld f 13.200
DELFT, 23 Januari. Marktbericht Paarden
f 80275, vette Koeien f 180415, kalfkoeien
200400, varekoeien f 150275, nuchtere kal
veren f 824, magere varkens IS73 biggen
1024, rundvleesCh-80110 ct. per kg slacht-
gewlcht Aanvoer 5 paarden, 136 runderen, 1
graskalf, 70 nuchtere kalveren, 413 magere var
kens, 482 biggen, 19 schapen of lammeren.
U.,
HiÉd
EEN AGENT-SURVEILLEUR VAN EEN DER PARIJSCHE AUTO-
PARKEERTERREINEN IN ACTIE; behalve dat hij moet surveil-
leeren heeft de man ook nog hst staangeld in ontvangst te nemen
UITGESPROKEN:
HILLEGERSBERG, 22 Januari.
J. W. de Zwaan, glazenwasscher, Houtlaan 11
R.c. mr. dr. J. Wijnveldt Cur. mr. H. Sanders.
ROTTERDAM, 22 Januari.
G. J. ter Heerdt, zonder beroep, Rauwenhoff-
straat 62b. Re. mr. J. WiJnveldt. Cur. mr. D. B.
W. Postma.
SCHIEDAM, 22 Januari.
Th. A. Loeff, commissionnair, Kamerlingh
Onneslaan 165 R.c. mr. dr. J. Wijnveldt. Cur. mr.
F. Bordewük.
BODEGRAVEN, 22 Januari
H. Lammere, los-werkman, Emmakade 78.
R.c. mr. J. J. Wijnstroom. Cur. mr. A. A. N.
Thomson.
H. M. Stouthart Jr., winkelier, Noordzijde 78.
R.c. mr. J. J. Wijnstroom. Cur. mr. A. A. N
Thomsen.
PUTTERSHOEK, 22 Januari.
Maarten van der Wildt Gzn., koopman. R.c.
mr. van Aken. Cur. mr. J. A. de Jager, Dor
drecht
OPGEHEVEN WEGENS GEBREK AAN
ACTIEF:
SCHIEDAM, 22 Januari.
D. van der Veer, winkelbediende. f
ROTTERDAM. 22 Januari.
H. Sievers, Beukelsdijk 48a en E. van Bree.
Poortstraat 1,
GESINDIGD:
ROTTERDAM. 22 Januari.
HL Waas, winkelbediende.
LOBITH, 23 Januari.
Gepasseerd en oestemd voor:
ROTTERDAM, st. Walsum 2; st Gelria 2; st.
Mathilde; st. Voorwaarts; st. Fuila; st. Johanna;
st./ Nella. st. Rein; st. Rhetn; st. Nordri; st
Colbert; st. Willem Anton; st Meuse; st de
Gruyter 7 st. Pasto; st. Juhana; st. Augustt
st. Teuna' st. Utgart. st. Fiat 2; st. Tolima;
st. Katla; st. Etna; st. Seine; st. K. Vaart 1;
st. K. Vaart 14; st Fiat 4: st. Magni; st Klara;
st Vaubar,; st. d'Alembert; st. K. Vaart 9; st.
Dula; st Annai-d; st. Tiigre-. st. Adriana 3; st.
Anton; st. Midgard; st Albatros; st Emma;
Francois oucher, Possemlers; st. Rijnland; En
Avant, Jut; Jantina 3, Klunder; st. Gerda Kunst
man; Tara, HermanspahnRicliard 2, Diesier;
Margaretha, Mtissig; Werner Waiter, Sehierjott;
W Lm pi na, Weinle; Haspengouw, de Wachter;
Entreprise, v. Zijl; Moliere, Hammer; "VYinscher-
mann 55, Kar-bachde Gruyter 31, Scheelen;
Nelly, v. Oosten; M. Stinnes -5, Diehl; Camapelu,
Janssens; Jan Dirk, Bokslag; Reinhold, Bodewes;
Dcsiré, Vervoort; Wilhelmina. Bui-gers; Lieschen
Ratzel'; Josephina, Machielsen; Helena 2, Joos-
ten; Katharina 2, de FriesHarpen 82, Weinle;
Pletronella, Schoenmaker-s; God met ons 1,
Spier; Haruna, CorneHssenBorussia, Krausse;
J. Schürmann 6, Schwinn; Peter Glasmocher,
Schöll; Adelheid, Bieneman; Greta, v. Geenen;
Confluentia. Urmetzer; Janus, Gerlach; Marien-
fels 2, Kaufer; de Rijn, Sandhövel; J. Schurmann
61, Hoek; Rijnland 1, Blaak; Duo, Bosch; Rudolf
1, Wucher; st. rancina; st. Veritas; st, Palatia;
Merkur, Engelsma; Helvetia 3, Apallius; Alma,
van Zwol. Neptun 58, Schmitit; Cornelia, v. d.
Berg; Geertje, Hofstra; Geertruida, Lonkhuizen;
Carl Martin, EgnerDamco 24, van Geffen; Jean
Millo-t, Degen hardt; Bavaria 16, Leuthner;
Carto, van Keulen; Jannetje Hendrika, de Raad:
st Neptun; st Phoebus; st Tireur;S-a/!l-Vt
st. Neptun; st. Tireur; st. Anna; st M. Stinnes
10; M. Stinnes 47, Wiegel; st. M. Stinnes 12; st
Harmonie 3; Pieter Breugel, Heyboer; Mime,
Milder; Louise, Meurs; Yknejo, v. Briel; Racine,
Pasman.
DANZIG: st Phoebus; ZWOLLE; Johanna
Bernardina, Verhoeven; RAAMSDONKVEER:
Wilhelmina, v. d. Cttay; DR.EUMJ5L: St.. Maria,
Rutjes; UTRECHT: Stèlla Matutina, Kerkhof;
AMSTEiRDAM; Munsterf 8, Buhr; Herman, v.
Oorschot; UTRECHT: Elisabeth, Stegeman
HAATTEN: Binnenvaart 23, v. Veen; DEN
HAAG: Binnenvaart 16, Jacobs; DORDRECHT:
Kanaalvaart 13, Philippin; Barbara Cornelia,
Joeb; GEERTKU1DENBERG: Emanuel 7, Hom
pus; DELFT: Alverna, v. Diem; DEN HAAG:
Liza. Avontuur; UITHOORN: Claruthee, Brug
man; HELMOND; An-tonius, Tromp: EIND
HOVEN: Madeleine 7, Loaysc.helderUTRECHT
Elisabeth, v. d. Borat; 1JMUIDEN: Prudentia,
de Bakker; OUDE TONGE: Haringvliet, Key-
ser; RAAMSDONKVEER: Teuna Elisabeth,
Baars; ECHTVELD: Vertrouwen, Koster; DEN
HAAG: Johanna, de Haas; SLIKKERVEER:
Bernardina Bogerdl NÏEUWENDIJK: Johanna,
Rutjes; GOES: Elisabeth, Aernoudse; UTRECHT
Rehohoth, Mandemaker; VEZEN: Arlna, Molen
graaf; IJMUIDEN: Speculant, Havers;
UTRECHT: Johanna Maria, Ackermans; AM-
STEDAM: Hondecoeter, Dodde; SLUISKIL:
Kurwenel, Oosterveen; BREDA: Deo Gloria,
Damen; DORDRECHT; Einigkeit Schmitz;
VEGHEL: Gelderland, Kuipers; HELMOND:
Margaretha, Huurman; AMSTERDAM; Diad, v.
Amelsvoort; KRUISPOLDERDrie Gebroeders,
Schxeuders; GOES: Eben Haezer .Aarnoudse;
VLAARDINGEN: Porta Nigra, Louter; TER-
NEUZEN: Keo, Meckel; DEIL: Blsa, Schip
pers; SAS VAN GENT: Franslska, v. I-ook;
VLISSINGEN: St An-tonius, Fromm; KEKER-
DOM: Op hoop van zegen, Serné; DEEST: No
madisch. Veldman; GRONINGEN: Vier Gebroe
ders, Leemkule; ZUTPHEN; Michael, ook; TER-
NEUZEN: Isung, Straatman; GOUDA: Tilly,
v. Lent; VLAARDINGEN: Richard 3, Wanders;
TERNEUZEN: Actief, Vermegen; DEN BOM
MEL: Neeltje, v. d. Klooster; BEEK EN DONK
Spes Unica. Wellens; VENLO: Germa, Thomp
son: ZWOLLERKERSPEL: Eendracht, Stoter;
EINDHOVEN: Madeleine 1, LooischeldW; NIJ
MEGEN: Petrus Canisus, van Steen: DEVEN
TER: Max, Linkenbach; ZWOLLE: Rheinfahrt
139. Galley; AMSTERDAM: Deutschteer 2,
Strack; Cem 1, Joele; Minos, Strijp; UTRECHT:
Aschaffenburg, Muller; ALKMAAR; Meteor,
Zeitz. DEN HAAG: Huihuizen, van Dongen;
AMSTEIRDAM: Whistier, de Vries; VLAAR
DINGEN Quo Vadis, Fortuin.
BELGIë: Amem 1, Jansens; Prosper, Maes;
Stad Yperen, Gerritsen; Luik 10. Raap: Jean-
nette, Loos; Tamsa 48, Carnegel; Casablanca,
Specht. Adriana, Thonissen; Anna, Hoenderop;
St Antonius, Roelofs; Leonie, Keilemans; Mann-
helm 192, Hermann; Willemsvaart, Dekkers;
Rien sans Dieu, Oosterwaal; Niirmberg, Weinz-
heimerHuberdina, VermeertuMajacpieja,
Dodde; Hei-man, Doodewaard; Verwisseling, Roe
lofs; Gomeiza, de Roeck; Gelria, Borst; Regina
2, Sellenslag; Mannheim 376, Rörsch; Stad DIx-
mulden, Vervliet: st. Rijnschelde 10; Clementine,
Broekaert. st. Rijnschelde 8; Le Mor van. Kaiser;
Titoral, Vilt; Madonna, Heijntjes; Tamsa 17,
Bit tel; Clara, v d. Donk; Aljo, Kluytenaai-:
Anna. v. Weel; Rij ratster,J oosten; Volont'e de
Dieu, v. Dongen; Tamsa 47, de Meijer, st. Tamsa
4S; Maria, v. Perre; Marie, Verstrepen: Erco.
Timmerman; Euialie, Simon; Joseph, Peters;
Adriana, Schobben; Anna Maria, v. Zoest; So-
freco, Wilke; Goverdina, Fahrion; Nautilus 13,
v. Vliet; Brabo 31, Bruys; Deuz Freres, Cathoir;
Dolfijn, ant; Tlilla 3, v. Weiigerd; Clemence,
de Paepe. Sani 14, Schoenmakers; Richard, v.
Baden; ucienne, v. Ruyssevelt; Johanna, Goed
gezelschap' Bliksem, de Vos; Phenix, Oost;
Christina Maria, Pieterman; Option, Hell; Tkeli,
Vissers; R S. G. 8, Frank; doverna, Dore; Time
is. Money, Riffaut; Maria, v. d. Meulen; Eva,
Lagraauw; Sanl 12, v. Winsen; Twee Gebroe
ders, Jongen; Colibri, WijckmansjA Icyon, Wijck-
mans; Josephine, v. Hoorenbeek; R. en Binnen
vaart 13, uiken; R. en Binnenvaart 1, v. d.
List; Jordaans, Dolk; Alice, Acda; Pharailda,
Hiiems; Transport 66, Pauwels; Helga, Adrlaan-
sen- Philomene, Timmermans; Stad Lokeren, v.
Look; Transports 62, de Kuyffer; Leonie, Huys-
sen; Oise, Muller; Philomena, Roelands; Pha
railda, de Maeyer; Fraternlté 4, Somers; Myn
Goesting Zulle, Broeders. Risico, v. Holt; Rosalie
Wijckmans: Joma, de Graaf; R. S. G. 19, Kessel;
DUITSCHBAND: 2 Gebroeders, Schüfana:
st. Siegfried.
HANSWEERT, 23 Januari.
Gepasseerd en bestemd voor:
ROTTERDAM: s. Trio; s. Telegraaf 16; s. Tel
legraaf 18; Horand, Rink; Hanoi, Dietz; Aare,
Handermann; Cornelia, Vos; Piejo, Boom;
Nelly 2, van Oosten; Verti, Vermeulen; Luctor.
Rink; 'Express, Korporaal; Texaco 2, Zwalue;
Bertha Broekaatr; Emile Claus, Bauwens; Van-
lerius, Herinx; Petronella, van Eyken; Totila,
Back; Wellgunde, Tromp; Bato 6, Freij:
AMSTERDAM; s. Amstel 12; s. Stad Amster
dam 4; s. Stad Amsterdam 10; DORDRECHT:
Combinatie 2, Blieck; Franz, Savelkouls; Gonda,
de Jonge; Verseau, Ney; Damco 26, Rennings;
Damco 3, Bokslag; Florentia, Versijp; Missouri,
Wijckmans; IJMUIDEN: s. Oome Hein;
VLAARDINGEN: Coöperatieve 1, Schot; WER
KENDAM: Johan, van Duynen; OUDE TONGE:
Cornelia v. d. Jagt; GRONGEN: Geziena
v. d. Molen; UTRECHT: Risico, Westerbeek;
SCHEVEN1NGEN: Clasina. Zuurmond; KAT
WIJK: s. Dirkje; WORMERVEER: Labor Vin
dt, Bervoets; GOUDA; s. Lekkerkerk 6; SCHIE
DAM: Vertrouwen, van Denderen; WEMEL-
DINGE: Risico, Dane; Emmanuel, v. Dongen;
HERKINGEN: Maria Antonia, v. Dongen; GAS
TEL VEER: Volharding, Vlietstra; ZIERIKZEE:
s. Rosalie; ROOSENDAAL: Antoinette Marie,
Verhoeven; ALKMAAR: Rival, Kamphuizen;
ZAANDAM: Andromede, Willems; HELLE-
VOETSLUTS: Philippe Johanna, Gerrits:
BREDA: Jacoba Cornelia, v. d. Heuvel: LIES
BOSCH: Geesje, Hartmans; DINTELOORD:
De Hoop, BakkerLAGE ZWALUWE: s. 7 Ge
broeders
DUITSCHLAND: Louis, v. Wiele; Pole.
StobbelaaiEmile, Willaert: Radium, WUlaert;
Octave, v. d. Velde: Le Phare, Struyf; Mina.
van Beek; Mejo, Joore; Aline, Goedgezelschap:
Zeebrouw, Vertongen; Fustel de Coulange. Stelg-
Ielter; Honorine, Costers; Augustine, Verhespen:
2 Soeurs, v. d. Velde; Sanl 9, Loonen; Mathilde,
van Driel; Clorinde, Mehren; Ronë, Maas:
Louise, van Eersel; Comptoir 4, Thomann; Van
Lerlus. Herinx; Octave, v. d. Velde;
BELGIë: de stoomschepen: Avontuur, Jacoha,
Johanna, Assam 3, Maria Antonia, Stad Goes,
Zwerver, Jeanne, Grunot Charlols 12, Novalis,
Christina, Jacobus, Amstel 7; Elisabeth, van Ee;
Spes Salutis, v. d. Vliet; Millet, Sanders; Dus-
seldorf, Beckhaus; 4 Gebroeders, v. d. Adel;
Louise, Sybrands; Oso 8, de Jong; Locarno, de
Beer; Emmanuel. Leeuwerlkke; Ntirnb>srg, Lux:
Maria Debora, Rensen; Madeleihe, v. d. Meer-
sche; Stad Hasselt, van Cauteren; Amelie Marie.
Pieters; 3 Soeurs, Camermans; Joseph, Camer-
mans; Climax, Hellebosch; Germaine. de Souter:
Piejo, Schutte; Frama, Nelis; Gldske, de Prins:
Adjo, de Boer: Meteor, van Eek; Unie 2, Floo
ding; Op Hoop van Zegen, Aarnoudse: Ooster-
schelde, van Dort; Sulina, Schot; Adolphlne.
Reyniers; Oso 7, Nieuwdorp; Emile, van Cau-
wenber; Jea.i i.aptiste, de Heel; Oso 13, Zadow;
Elisabeth, Bootsgezel; Fluviale XI, Breur; Anna,
Pasveer; Mars, Elckershof; s. Stad Amsterdam
7; Broedertrouw 9, de Jong; s. Telegraaf 15;
Aeolus, Biemans.
Detective-verhaal
door RONALD A. KNOX.
32.)
Lieve deugd, mr. Bredon, u schijnt al
evengoed op de hoogte als ik. Ja, daar konit
het tenslotte op neer. Toen mr. Earns u giste
renavond verslag deed mr. Leyland zei hij dat
hij Brinkman gevolgd was langs den pas en
dat Brinkman in een auto verdwenen was. Hij
Zei u niet dat hij halverwege den pas Brink
man naar boven had zien springen naar een
soortplankachtig uitsteeksel in den wand,
alsof hij daar iets oplegde of vandaan haalde.
Dat iets is ongetwijfeld het document, hetwelk
ik nu in miju handen heb. Mr. Earns ontdekten
'f eerst, nadat Brinkman den pas verlaten had
an ziende, dat 't aau mij geadresseerd was met
óe aanwijzing,- dat 't persoonlijk of vertrouwe-
'iik was, meende hij het best te doen om er
onmiddellijk mee naar den bisschop te gaan
eh dien van het bestaan ervan in kennis te
«teilen. Ik begrijp daaruit, dat hij met geen
ankel woord over deze vondst heeft gesproken
eo ook niet tegen u.
Neen, zei Earns.
Maar dat is verbazend grappig van u mr.
Earns, zei Angela. U kunt zich niet voorstel
len wat voor moeite wij gehad hebben met
mijn man hier. Hij deukt, dat hij alles van
die geheimzinnige zaak weet en hij wil er van
ons zelfs niets over hooren. Is dat niet afschu
welijk van hem? Nu ben ik zoo blij, dat u er
geslaagd bent, hem omtrent enkele dingen
ln bet duister te laten.
Niet geheel, zei Bredon. Kijk eens hier,
mr. Earns.
Toen kwam er een document te voorschijn,
dat eerst aan Earns en daarna aan de rest van
het gezelschap werd getoond, en dat Earns'
Voorzichtigheid werkelijk geheel overbodig
maakte. Het was een eenvoudig vel papier.
waarop in potloodschrift een en ander ge
krabbeld was door een man, die met een snel
heid van vijf en rtig mijlen per uur over een
hobbeligen weg was gevlogen in een slecht
veerenden wagen. Alles wat er op stond was:
Zorg, dat Earns u toont wat.hij in den pas
heeft gevonden. Ik dacht, dat u het was. T.
Brinkman.
Juist zei de bisschop, Brinkman maakte
zich zorg naar het scheen over het document,
dat in handen van de katholieke autoriteiten
zou komen. Arme kerel, hij heeft altijd een
beetje argwaan tegen ons gekoesterd. In ieder
geval, hier hebben wij het, mr, Bredon. Laten
wij als vrienden tegenover elkaar staan. Het
was juist om u dit zelfde document ter hand
te stellen, dat ik met den ochtendtrein naar
Chiltborpe ben gekomen. Maar Ik geloof, dat
mr. Earns toch groot gelijk, heeft gehad om
het even achter te houden, omdat hij meende,
dat het aan mij overhandigd moest worden
zonder dat er te voren een woord over werd
gerept.
Ik tenminste, zei Leyland, ben het volko
men met die daad eens. Maar heb Ik het goed
monseigneur, dat u bereid is om ons den in
houd van den brief mede te deelen?
Natuurlijk, ik geloof, dat Mottrp,m's laat
ste beschikking beïnvloed werd door zija oor
deel bver mijn persoonlijk gevoelen in deze
aangelegenheid. Ik aarzel geen oogenblik om
ze publiek te maken. Zal ik ze hier meteen
voorlazen?
Op het algemeen verzoek, hieraan gevolg te
geven, nam de bisschop den brief uit de en
veloppe en begon te lezen.
Ik moest eigenlijk bij wijze van inleiding
even zeggen, legde hij uit, dat ik het hand
schrift van den armen Mottram heel goed ken
en dat ik overtuigd ben hier met een autogra
fie te doen te hebben en niet met bedrog. U
zult later zien, waarom ik hier de aandaent
op vestig. De brief luidt als volgt:
Hoogeerwaarde Bisschop,
In verband met ons gesprek van Donderdag
avond, zal monseigneur zich nog wel herin
neren dat ik bij die gelegenheid opkwam voor
het recht dat iemand onder ;gegevfen omstan
digheden aan zijn leven een einde maakt voor
al indien hij door een ongeneeslijke en pijnlijke
ziekte wordt bedreigd. Dit geval noemde ik ter
loops, toen ik het argument naar voren bracht,
dat bet doel de middelen heiligt zelfs in geval
len, waarin bedoelde middelen slecht zijn, maar
het doel goed. Ik constateerde, dat monseig
neur van de tegengestelde opinie was, n.l dat
genoemd doel genoemde middelen niet heiligt.
Ik vertrouw echter, dat ln een concreet geval
als het onderhavige monseigneur bc-reid zal
zijn, over te hellen tot de overtuiging, dat het
een geval betreft, waarin ik naar beste weten
handel, hetgeen zooals uwe Doorluchtige
Hoogwaardigheid mij dikwijls heeft gezegd,
alles is, wat Iemand ih dergelijke omstandig
heden kan doen.
Het spijt mij, dat ik uwe Doorluchtige Hoog
waardigheid moet mededeelen, dat toen ik
kort geleden een specialist in Londen aan
gaande mijn gezondhejd raadpleegde genoemde
specialist mij mededeelde, dat ik leed aan een
ongeneeslijke ziekte. Ik zie geen kans om mij
den naam te herinneren en daar zij van een
ongewoon karakter is, zon het waarschijnlijk
Uwe Doorluchtige Hoogwaardigheid toch niet
interesseeren. De specialist was de meening
toegedaan, dat ik niet langer meer dan twee
jaar ongeveer zou kunnen leven. Daarom was
ik besloten, geheel handelende in den gedach-
tengang, dien ik tegenover Uwe Doorluchtige
Hoogwaardigheid naar best vermogen trachtte
staande te houden, om mij het leven te bene
men onder omstandigheden, die voldoende he
kend zullen zijn, als dit u bereikt. Zooals mon
seigneur weet, heb ik geen positieve religieuze
overtuiging. Ik geloof, dat er een soort toe
komstig leven is en dat wij allen geoordeeld
zullen worden naar onze talenten en het ge
bruik, dat wij daarvan gemaakt hebben. Ik ge
loof, dat God genadig is en dat hij een open
oog zal hebben voor de moeilijkheden, waar
voor wij geplaatst werden om uit te maken,
of iets al of niet goed was. Ik heb heel wat
zware oogenblikken doorgemaakt en waar
schijnlijk zal ik niet altijd even goed gehan
deld hebben. Omdat Ik echter het verlangen
had, met God ln vrede te sterven, heb ik mij de
vrijheid veroorloofd, een gedeelte van mijn be
zittingen bij mijn dood te vermaken aan Uwe
Doorluchtige Hoogwaardigheid persoonlijk op--
dat u daar voor het diocees gebruik van zoudt
kunnen maken. Genoemde bezittingen bestaan
uit gelden, die n zullen toevloeien uit de
Eutlianasia-polis, door mij afgesloten bij de
Onbeschrijfelijke Levensverzekeringmaatschap
pij. Ik heb dit aan mijn advocaten nog voor
kort opgegeven.
Ik geloof, dat monseigneur een man Gods
genoemd kan worden en steeds verlangde om
zijn medeburgers in ons stadje Pullford naar
beste vermogen te leiden. Ik geloof dus, dat
het geld goed besteed zal worden, ofschoon ik
het niet eens ben met wat Uwe Doorluchtige
Hoogwaardigheid leert. Ik weet zeker, dat Uwe
Doorluchtige Hoogwaardigheid den wensch
zal koesteren om dezen brief geheim te houden
en het niet bekend zal willen maken, dat ik
mij van het leven heb beroofd. Want de On
beschrijfelijke zou waarschijnlijk weigeren om
het groote bedrag uit te betalen, indien ook
maar eenigszins kon worden verondersteld,
dat ik door eigen hand gestorven was, daar dit
in zoo'n geval de gewoonte is uitgezonderd,
wanneer de gestorvene ontoerekenbaar kan
worden verklaard, wat in dit geval niet moge
lijk is, daar ik in het volle bezit van mijn ver
mogens was. Indien echter de maatregelen, die
ik getroffen heb, niet verijdeld worden, zal
het bij niemand een oogenblik opkomen, dat ik
zelf een eind aan mijn leven heb gemaakt en
de polis dus rustig worden uitbetaald. Uwe
Doorluchtige Hoogwaardigheid zal inzien, dat
dit een zeer faire wijze van handelen is, daar
ik ten eerste mij liet leven slechts heb beno
men door het door de natuur vastgestelde tijd
stip met enkele maanden te vervroegen en ten
tweede het doel, waarvoor ik het geld besteed,
niet het egoïstisch genot van enkele men-
schen, maar de geestelijke belangen van een
groote massa, meest armen, geldt. Ik schrijf
dit dus alleen voor de oogen van Uwe Door
luchtige Hoogwaardigheid en het Is niet noo-
dig dit publiek te maken. Ik ben vast over
tuigd, dat God mij vergeven zal, wat ik doe,
al was bet ook verkeerd, want ik ben bang om
pijn te lijden en ik doe mijn best om mijn geld
zoo te vermaken, dat het zoo nuttig mogelijk
zal worden besteed.
Met alle dankbaarheid voor de vriendelijke
uren en de gastvrijheid bij u in uw paleis g&
noten, blijf ik, ofschoon niet van den zelfden
godsdienst, van Uwe Hoogwaardigheid,
ue gehoorzame dienaar,
J. MOTTRAM.
Het spijt mij vreeseüjk voor den ouden
man, zei de bisschop. Ho% ouder men wordt,
hoe vreemder men staat tegenover de grillen
van het menschelijk geweten. Dit is niet een
brief van iemand met een uit het lood gesla
gen geest en toch, wat te zeggen van zulk een
misvormd geweten? Maar ik ben niet hier ge
komen om daarover een discussie te openen.
U zult zelf opgemerkt hebben, dat ofschoon
de schrijver mij aanraadt om de zaak geheim
te houden, hij mij niet daartoe verplicht. Hij
zou mij anders in een verbazend onaangename
positie hebben geplaatst. Zooals de zaken nu
staan, heb ik geen oogenblik geaarzeld bet
schrijven aau u voor te lezen en ik zal ook niet
aarzelen, indien het noodig is, om het docu
ment aan den rechter te overhandigen. Het
schijnt, dat ons legaat tenslotte een lucht
kasteel zal blijken.
De arme man, zei Angela, en het is vree-
selijk ongelukkig voor u, mr. Leyland. Mag ik
u even zeggen, monseigneur, dat Leyland er
zoo juist in geslaagd was, ons te overtuigen,
dat Brinkman mr. Mottram heeft vermoord,
door uit zijn kamer boven gas in die van zijn
meester te laten stroomen.
Nu, laten wij God danken, dat hij tenmin
ste niet zoo slecht is, zei de Bisschop. In ieder
geval heeft deze brief ons geholpen, om dien
armen man wat vriendelijker te beoordeelen.
Ja, zei mr. Pulteney. Het zou een heel
vreemde en ik zou bijna zeggen, vermakelijke
omstandigheid geweest zijn, indien beide din
gen tegelijkertijd waren gebeurd indien,
terwijl Motiram bezig was om zich beneden
met zijn eigen gas te vergiftigen, Brinkman
op hetzelfde oogenblik, geheel onwetend van
die gebeurtenis, hem een extra toevoer van
boven had bezorgd. Het zou dan een prachtig
probleem worden, om te beslissen, of men het
geval moord of zelfmoord moet noemen. Hoe
het zij, voegde bij er met een kleine buiging
naar den bisschop aan toe, nier hebben wij
een competente autoriteit bij ons.
-4 O. daar moet u mij maar buiten laten, sir,
protesteerde de bisschop.
Misschien! zei Earns, zou mr. Bredon ons
kunnen vertellen wat voor standpunt de On
beschrijfelijke in dit geval zou innemen.
O, dat zou niet meevallen, zei Bredon.
Gelukkig ''.ebben wij hier niet met zoo'n twij
felachtig geval te doen, want Leyland's moord
plan was alleen gebaseerd op de onmogelijk
heid van zelfmoord, doordat 't gas uitgedraaid
was. Nu heeft mr. Pulteney's scherpzinnige
veronderstelling alle moeilijkheden opgelost,
die Leyland probeerde te omzeilen.
Ik ben een boon, als ik er kop of staart
aan kan vinden, zei Leyland. Het lijkt wel
een nachtmerrie. lederen keer, als je denkt,
dat je weer grond gevonusn hebt, waarop je
verder kunt bouwen, zinkt die onder je voeten
weg. Ik geloof, dat ik weer in geesten ga ge-
looven.
Mag ik misschien den brief eens zien,
vroeg Bredon. Het klinkt misschien erg onbe
leefd, maar ik zou alleen eens willen zien, hoe
hij geschreven is Dank u wel monseig
neur Het is misschien een beetje erg ver
waand van me, maar die brief is afgeschreven.
Afgeschreven?
Ja, ik vergelijk hem op het oogenblik in
mijn geest met den brief, dien wij in Mott.ram's
kamer vonden liggen. Mottram schreef erg
moeilijk, zijn gedachten vloeiden traag uit
zijn pen. Zoo zult u b.v. in dien brief aan de
Pullfordbode ontdekken, dat alleen de laatste
zin onder aan de bladzijde nog nat was, toen
hij het vel afvloeide. De rest van de bladzijde
had allen tijd om natuurlijk op te drogen, ter
wijl Mottram al weer zat te piekeren over een
volgenden zin. Maar deze brief aan u, monseig
neur is glad achter elkaar geschreven en de
sporen van het afvloeien worden duidelijker en
duidelijk naar gelang u onder aan de blad-
zijde komt. Ik veronderstel daarom, dat Mott
ram den brief reeds ln klad had opgesteld en
toen hij eindelijk voor dit vel papier is gaan
zitten, heeft hij het glad afgeschreven.
Je wilt toch niet zeggen, dat Brinkman
dien brief gedicteerd heeft? vroeg Leyland.
.Ja, dat zou natuurlijk weer een stel nieu
we moeilijkheden speken.
En ondert»- >chci veronderstel Ik dat je
mij maar wik fhten wachten op die veertig
pond, hè mai_eetje? (Wordt vervolgd).
