1
ill
FEUILLETON
De Wereldtentoonstelling te Antwerpen
a— a?
::il 81111
ACHTER DE SCHERMEN
MAANDAG 12 MEI 1930
EEN VERBROEDERING VAN ZUID EN NOORD
DE OBERAMMERGAUER
„PASSION"
mmÊÊÊ.
flii
Hl H
m
'JL
V *-
HANDELSBERICHTEN
RIVIERTIJDINGEN.
HET NEDERLANDSCHE PAVILJOEN
Antwerpen, 7 Mei 1930.
Dezer dagen was de Nederlandsche pers uit-
genoodigd tot een bezoek aan het Nederlandsch
paviljoen, dat. gelijk men weet, heden. Maan
dag op plechtige wijge zou worden geopend.
De ontvangst door het Nederlandsch comité
was allerhartelijkst en werd ingezet met een
lunch in het Eeuwfeest-Restaurant.
Bij het dessert nam dr. Posthuma het woord
om in de eerste plaats te wijzen op het mis
verstand, hetwelk indertijd is ontstaan over
het opschrift.
De voorzitter gaf dan een korte beschrijving
van het Nederlandsch paviljoen en wees er
dan op hoe de Nederlandsche deelneming op
verbazende wijze was uitgegroeid, zoodat het
comité, maar steeds verplicht was het paviljoen
te vergrooten. En nu nog moest aan verschil
lende Nederlandsche firma's een plaats gege
ven worden in de internationale hallen, terwijl
anderen eigen paviljoentjes rond het groote
moederhuis optrokken.
Namens den Nederlandschen Journalisten
kring en de Katholieke Journalistenvereeni-
ging bedankten de heeren Holzboer en van den
Broeke. De laatste huldigde vooral den heer
Posthuma als organisator. Beiden gaven de
verzekering dat de Nederlandsche Journalisten
niets liever wenschen dan een hartelijke samen
werking met het broedervolk in het Zuiden.
Vervolgens werd er onmiddellijk opgebroken
om 'n bezoek te brengen aan het Nederlandsche
paviljoen.
Links bij den hoofdingang heeft de Neder
landsche Vereeniging voor Vreemdelingen
verkeer zijn keurige bureelen betrokken, met
al het noodige materiaal om tot een bezoek aan
Nederland te noodigen. Rechts komt men in
de ontvangst-zaal. Hier zijn nog twintig, dertig
man aan den slag, zonder verpoozen, en in
geweldig tempo. Het is de bedrijvigheid van
een bijenkorf, maar alles bevestigt hetgeen ik
reeds meldde: dat de ontvangst-zaal zal zijn:
een wonder van rustige schoonheid.
Van deze waarlijk koninklijke receptiezaal,
komt men in het rijk der Nederlandsche
industrie.
De verschillende Nederlandsche secties zijn
gescheiden door een stuk openlucht, een op
vatting, welke voorzeker tijdens de komende
zomermaanden ten zeerste zal gewaardeerd
worden.
Gelijk men weet, ligt de Indische afdeeling
boven, op de galerijen, vanwaar men een
prachtig gezicht heeft op de beneden-partiien
en haar architectonische schoonheid.
Bij ons vorig bezoek hebben wij reeds opge
merkt, dat Indië het verst van al gevorderd
was en nu kan er met trotsch geconstateerd
worden, dat deze sectie af. werkelijk af is.
Langs de trappen heeft de N. V. „Boeatan"
uit den Haag, zich genesteld om er de Neder-
landseh-Indische kunstnijverheid en huisvlijt
te toonen en in aardige hoekjes thee te
schenken.
Dan, eenige treden hooger, komt men in de
afdeeling Deli, waar de gezamenlijke maat-,
schappij u een beeld geven van de tabaks- en
rubber-cultuur. Alles op dat gebied kunt ge
hier vinden; zelfs beweeglijke statistieken over
de immigratie van Chineezen en Javanen, over
hun spaarzaamheid, waaruit blijkt, dat de
eersten verreweg de kroon spannen.
Nog enkele, o, zoo gemakkelijke, treden naar
hoven en ge staat plotseling voor een breede
bronzen poort, een compositie van authentieke
afgietsels van symbolische fragmenten uit
Javaansche tempelgroepen. Het is een kunst
werk van den Indischen architect P. Moojen,
die het departement van Koloniën krachtig
heeft bijgestaan in zijn moeilijke taak.
Het ministerie had zich tot doel gesteld
een overzicht te geven van de verschillende
takken van overheids-bemoeienis in Neder-
landsch-Indië. Op een moderne tentoonstelling
is echter geen plaats meer voor de oude
g'raphieken en statistieken en zoo werden door
het departement tezamen met ir. de Kruyff
en architect Moojen nieuwe middelen gezocht
en ook gevonden.
De inrichting der tentoonstelling werd toe
vertrouwd aan architect Moojen, die daarvoor
geheel belangloos gedurende vele weken harden
arbeid heeft moeten verrichten. Hij is er in
geslaagd om met bescheiden middelen de
Indische afdeeling, die een oppervlakte van
1700 M2. beslaat, op dusdanige wijze in te
richten, dat de bezoeker gelegenheid heeft om
in een kunstzinnige omgeving op zijn gemak
kennis te nemen van al hetgeen in Neder-
landsch-Indië van regeeringswege wordt ver
richt. Een electrisch verlichte glaskaart geeft
in de voorhal al dadelijk een denkbeeld van
de geweldige uitgestrektheid van den Indischen
Archipel, vergeleken met die van Europa. Een
tweede glaskaart verschaft gegevens over de
bevolking van den archipel en aan den anderen
wand wordt de Indische bevolkingsdichtheid
vergeleken met eenige andere gebieden. Tus-
schen de beide glaskaarten in hangt een kaart
met de foto's van 25 bevolkingstypen van
Nederlandsch-Indië, vanaf den wilden Papoea
tot den beschaafden Javaan.
Na nog een blik geworpen te hebben op de
kaarten betreffende het klimaat en de aard
bevingen in Nederlandsch-Indië, keert men zich
naar een groote maquette, waaruit blijkt, hoe
Nederlandsch-Indië uit de diepte der Oceanen
is opgerezen.
In de groote zaal wordt achtereenvolgens in
verschillende stands een beeld gegeven van
de bevloeiing der bouwgronden, van den wegen
aanleg, het mijnwezen, de zoutregie. het onder
wijs, de verstrekking van volkslectuur, van
politie, leger en vloot, van het bestuur, van
de verzorging der volksgezondheid, van den
veterinairen dienst, van de scheepvaart, de
havens en de kustverlichtlng en bebakening,
van den dieust der waterkracht en electricitelt,
van de spoor- en tramwegen en van den oud
heidkundigen dienst.
In de groote zaal wordt de aandacht vooral
getrokken door een reusachtige glaskaart, die
met behulp van een electrische automaat steeds
verspringende lichtpunten vertoont ter aan
wijzing van de verspreiding van het bestuur, de
landbouwvoorlichting en de gouvernements
ondernemingen in Nederlandsch-Indië. Voorts
ziet men in de groote zaal het electrisch ver
lichte diorama van de prachtige natuurlijke
haven van Sabang. En tenslotte zai men in deze
zaal, wandelende langs de omv^igrijke globe
met verkeerslichtlijnen en langs de kunstschat
ten van den heer Moojen, den leeshoek ont
waren, waar men zich nadere gegevens over
Nederlandsch-Indië kan verzamelen.
In de aan de groote zaai grenzende ruimte
verdienen vooral de inzending van de Staats
spoorwegen op Java en van de Kon. Ned.-
Indische Luchtvaart-Mij. de aandacht.
Verder wandelende passeert men de stand
van Suriname, waar men foto's van bevolkings
typen, bauxietmonsters, houtmonsters en
eenige andere zaken kan bewonderen. Van
Curacao vertoonde de expositie een diorama
van de haven van Willemstad, de stad met
het gestadig toenemende scheepvaartverkeer.
Linksom gaande arriveert men in de groote
ruimte, die gewijd is aan de Europaesche en
de Inlandsche architectuur in Nederlandsch-
Indië. Vooral het feit, dat thans ook eenige
groote Indische gemeenten, zelfstandig voor
deze expositie inzonden, is wel de opmerk
zaamheid waard.
In dezelfde groote ruimte vindt men de
fraaie door het hoofdbestuur der Ned. P. T. T.
verzorgde stand, waar men het radio-telefoon-
verkeer, de postvluchten en het telegraafver-
keer tusschen Nederland en Indië in beeld
gebracht vindt.
Vervolgens komt men in een lager gelegen
zaal, die gewijd is aan economisch Indië. Men
ziet daar een paar maquettes, die een goed
denkbeeld geven van den geweldigen in- en
uitvoer van Indië. En verder treft men daar
eenige der voornaamste Indische producten
aan. verpakt op de wijze, zooals zij worden
uitgevoerd na-r de wereldmarkten. Een
diorama van de Preanger Regentschappen gunt
den bezoeker tenslotte een blik op dat wonder-
schoone land.
Na het bezoek aan deze schitterende sectie
zijn wij even binnengewipt bij de bekende
Nederlandsche firma N. V. Gulden Vlies
Sigarenfabrieken v.h. G. en S. Majoie uit Til
burg, die onder de schaduw van het Neder
landsche paleis ean flink en keurig paviljoen
heeft opgebouwd. Een Hollandsche sigaar is
immers lekker, dubbel lekker in het buiten
land
En toen ging 't per autocar naar het Steen,
waar de Nederlandsche Journalisten op vriende
lijke uitnoodiging van den heer Eug. van
Marcke, zich inscheepten op een zijner booten,
de „Flandria I", om een tochtje te maken
langs de Schelde-havens en naar de Kruis-
schans.
Een tochtje met deze booten is uiterst aan
genaam en leerzaam. Men geniet er van de
heerlijke panorama's op Antwerpen, de verge
zichten over de Schelde-oevers en men krijgt
een beeld van de Antwerpsche havens.
Het was dan ook geen wonder, dat er bij het
opdienen van de thee hartelijke woorden wer
den gewisseld tusschen de directie van deze
nieuwe onderneming eij den voorzitter van den
Vlaamschen toeristenbond Stan Leurs eener-
zijds, en de vertegenwoordigers der Neder
landsche journalisten-organisaties anderzijds.
Er werden zelfs dronken met thèe natuur
lijk gewijd aan de verbroedering en de
samenwerking der havens.
DE EERSTE SPELDAG
AI stuift het hemelwater in bellen,
de Passie wordt gespeeld
OBERAMMERGAU, 8 Mei 1930.
Omstreeks den middag had gisteren een voor
enkele uren fel doorkomend hoogte-zonnetje
ons nog gestoofd; maar tegen den avond kwa
men grauwe wolken-sluiers over de bergkrul
nen hangen en onze eenige hoop was de hemos
digende weervoorspelling, dat het heusch on
danks een plaatselijk onweertje „heiter" zou
blijven. En het bleef ook aanvankelijk, ondanks
de dreigende luchten, droog.
Totdat om vier in den morgen opeens alle
sluizen des hemels schenen opengetrokken te
worden. Terwijl de in West-Europa lang ver
wachte regen voor dit meer Zuidelijk gebied
geenszins met eenzelfde ongeduld werd te ge-
moet gezien, kwam hij dit keer al bijzonder
onwelkom, nu vandaag de zoogenaamde „Gene
rale probe", zeggen wij liever de officieele eer
ste uitvoering, van het Passiespel 1930 zou
plaats hebben.
Vooral voor de talrijke vreemde gasten was
de natte verrassing vanmorgen tegelijk een
pijnlijke teleurstelling; de Oberammerguuers
zelve kennen zoo'n nijdig aanhoudenden regel-
val en laten zich er niet het minst door be
ïnvloeden. Al stuift het hemel water in bellen
over het openluchttooneel, de Passie wordt ge
speeld als hing de stralendste zomerzon aan de
hemelfriezen.
In alle vroegte reeds te 6 uur riep hen
plechtig klokken gebeier naar de dorpskerk
waar het onbloedig Offer van Calvarië den
mystieken inzet vormde van den in hun lan
delijk bestaan zoo bij uitstek gewichtigen dag,
Tegen S uur begon door den gutsenden regen
de algerneene optocht naar het immense thea
ter. Van heinde en verre stroomden de dui
zenden Passie-gangers hetzij te voet hetzij met
allerlei vervoermiddelen het dorp binnen en de
druipende verkeerspolitie had handen vol werk.
Bij den schier eindeloozen stoet sloten zich de
in Oberammergau vertoevende gasten aan
velen onverschrokken wadend door de gele mod
der, gewapend met hun plaids want de tem
peratuur was aanmerkelijk gedaald en langs de
bergglooiingen sloeg het regengordijn in een
versche sneeuwkoude neer. en met de tradi-
tioneele zitkussens, want al zijn de plaatsen
in den monster-schouwburg waarlijk niet on
comfortabel bij den langen duur van het spel
(van 8 tot 6, met een rustpoos tusschen 12 en 2)
schijnt voor menigeen meer gerief gewenscht.
Het is lang na acht voor allen zijn gezeten
en-de vaste afsluiting van het middentooneel
openschuift ten teeken dat het spel beginnen
gaat.
Alvorens wij op de grandiooze vertooning
waaromtrent wij reeds per telegram enkele bij
zonderheden meldden nader ingaan, mogen
hier enkele algerneene bemerkingen een plaats
vinden.
Ofschoon de tooneelbouw geheel werd ver
nieuwd en nu in steen is opgetrokken, bleef
het grondplan toch uiteraard hetzelfde. In het
midden achterwaarts het hoofdtooneel, met de
snel-wisselende decors voor de levende beel
den op een paar uitzonderingen na worden
de zeventien tafereelen van het lijdensdrama
voorafgegeven door een tweetal prototypische
voorstellingen uit het Öude Testament als
mede voor de meeste scènes der eigenlijke han
delingen, die in kleiner bestek kunnen afge
speeld worden. Ter weerszijden van het mid
den tooneel sluit zich een symmetrische bouw
aan, waarin rechts van den toeschouwer het
paleis van Annas, links dat van Piilatus is
aangebracht. Tusschen beide paleizen en het
midden tooneel buigt door een rondboog een
straat van Jerusalem naar den achtergrond:
den open hemel met de nu besneeuwde kling
van de Laber-groep. Van beide paleizen voert
een trap van acht treden naar het voortooneel,
dat in zijn volle breedte is bestemd voor de
grootere scènes en waarop ook de proloog voor
elk tafreel gezegd wordt en de elk tableau-
vivant begeleidende koren gezongen. Voor de
laatsten is aan de buiten zijde de_r paleizen links
en rechts een extra rondboog-toegang in den
bouw uitgespaard.
Vroeger was het geheel in min of meer pom-
peuzen stijl opgetrokken;" nu kenmerkt het zich
door soberheid van lijn en vorm; de bovenkant
trekt een rechte lijn bij de paleizen wat voor
uitspringend van de eene zijde des theaters
naar de andere, alleen gebroken door de be
kroning van het middentooneel met een fron
tispice. In dit streven naar het mijden van alle
overtolligs zien we alree een zich gewonnen
geven voor meer moderne opvattingenhet
brengt het eerbiedwaardige middeleeuwsche
spel in een nieuwe sfeer door een omlijsting,
die bij den tijdgeest aansluiting zoekt. Wij
vinden dit streven terug in meer dan één, zij
het dan meestal schuchtere, poging bij de too-
neel-decoratie. Misschien mogen we er ook een
uiting van zien in het zooveel mogelijk breken
met de tricot-bekleeding, waar deze toch eigen
lijk een storend effect maakte.
wm-
m v
DE OPGRAVINGEN NAAR DE GRONDSLAGEN VAN 'T OUDE K ART EUIZER-K LOOSTER
MONNIKENHUIZENte Arnhem zijn in vollen gang; op het oogenblik wordt een aantal
stukken grafsteen naar boven gebracht.
Naar het Engelsch van Fergus Hume
Vertaling van Jac. J. Schoon
5!)
Welke vrouw zou niet beangst zijn ge
worden, wanneer door haar schuld een onschul
dige man in een verdachte positie is geraakt,
waaruit zij hem niet kan redden, zonder haar
eigen veiligheid in gevaar te brengen?
Voor de vrouw, die hem bemind heeft
zou dit een onnatuurlijke koele gemoedstoe
stand zijn, welke daarentegen bij een eenvou
dige bekende, gelijk Mildred Farley, heel ge
makkelijk te begrijpen is.
Maar.
Laat mij nog een van uw gezegden aan
halen:
Sedert juffrouw Gretorex mijn vrouw is
geworden, heeft zij mij door woord noch blik,
de minste aanleiding tot Jahperschbeid ge
geven. Wanneer in haar hart nog een vonk van
den ouden hartstocht gloeit, dan is die voor
mij onzichtbaar gebleven.
U ziet nu zelf wel. dokter Kameron,
hoe natuurlijk uw gezegden in ons den argwaan
gewekt en bevestigd hebben, dat het doode
meisje, waarover lijkschouwing is gehouden,
uw eigenlijke bruid was, terwijl zij, die thans
voor de wereld uw naam draagt, niemand an
ders is dan baar tweeiingszuster, Mildred. Wij
weten van haar uit de eigen aanteekeningen
van jufrouw Gretorex, dat zij met evenveel
bereidwilligheid als geschiktheid getoond heeft,
in haar plaats te kunnen treden. Meent gij,
niettegenstaande dat alles nog, dat wij ons
vergissen, dan zoudt gij ons wellicht door een
voorbeeld kunnen bewijzen, dat uw echtgènoot
werkelijk de talenten en gaven bezit, waarmede
juffrouw Gretorex in de gezelschappen geschit
terd heeft.
Bij het woord talenten herinnerde Kameron
zich plotseling, hoe dikwijls Genoveva (hij
noemde haar nog altijd zoo) geweigerd had te
zingen, of piano te spelen. Telkenmale die on-
noozeie rheumatiek of iets anders als voor
wendsels bezigend. Hij dacht er aan, dat de
trouwring haar te wijd geweest was. dat zij
dikwijls als een vreemdelinge tegenover haar
ouders stond en aan honderden groote en
kleine voorvallen, waarop hij vroeger niet zoo
zeer acht geslagen hal. En bij dat alles kwam
nog de overtuiging, dat 't hart zijner vrouw
hem toebehoord had met al den gloed en al de
innigheid eener eerste eenige liefde. Hoe was
dat mogelijk bij Genoveva, die nog kort te
voren het beeld van een of anderen man in
haar gemoed had gedragen? En toch het
duizelde hem bij do gedachte, dat hij werkelijk
een vrouw tot zijn echtgonoote zou hebben
gemaakt, die hem geheel onbekend was, die
hij nooit gehuldigd, eu om wier hand hij nooit
aanzoek had gedaan.
Het wordt u moeilijk mijn vraag te be
antwoorden? zeide de inspecteur met oprechte
deelneming. Wanneer Genoveva mijn
vrouw in zooverre hersteld is, dat het zon
der gevaar kan gebeuren, zal ik haar do vraag
stellen, en zij zal mij de waarheid zeggen.
Dunkt u dat? Ja, dat zou mogelijk
voldoend© zijp, wanneer het alleen gold, u te
vreden te stellen. Doch de politie kan er zich
moeilijk mede vereenigen, om de zaak op die
wijze uit de voeten te maken..
Ook niet, wanneer zij bekend, Mildred
Farley te zijn?
Ook dan niet. Het zou een list kunnen
zijn, die Genoveva Gretorex aanwendt om zich
uit een dubbelzinnige positie te redden. Door
betgeen deze vrouw gedaan en gewaagd heeft
onverschillig of 't Genoveva of Mildred is
heeft zij de grenzen overschreden, waar binnen
haar eigen woord als borgtocht kan gelden.
Kameron zag dat in. En wat denkt ge
dan te doen? vroeg hij in radeloozen angst.
U heeft vergeten, luidde het ernstige ant
woord vain den Inspecteur, dat dokter Moles-
worth moet geweten hebben, wier lijk hij in
zijn rijtuig wegvoerde.
Ja, riep Kameron driftig opspringend,
Molesworth moet het mij zeggen, laten wij naar
hem toegaan. Maar plotseling hield hij zich
in en werd bleek. Molesworth heeft voor
degene, die nu mijn vrouw is, groote offers
gebracht, merkte hij twijfelend op. zouden
zij werkelijk Mildred Farley gegolden hebben?
Lijkt het niet waarschijnlijker, dat hij uit me
delijden voor Genoveva Gretorex het gevaar
trotseerde en om harentwille zijn eigen rust
en zekerheid op het spel zette? De inspecteur
schudde zijn hoofd. Dat Is geenszins uil-
gemaakt. Bedenk toch, dat zij hem in zijn
verwachtingen bedrogen had, dat zij voor hem
vluchtte, om met een ander te trouwen. En
al zou het ook zoo zijn men brengt dikwijls
grooter offers voor de vriendschap dan voor de
liefde.
Gij hebt hem gezien, hebt met hem ge
sproken
Neen, dokter Molesworth gaf gisteravond
op onze vragen geen antwoord.
Hij was naar allen schijn ziek ernstig ziek,
Kameron dacht er aan, hoe allersmartelijkst
de laatste blikken van z'n vriend geweest waren
Zeker, had hij, om hem te sparen, de dreigende
voorteekenen eener naderende ziekte, zooveel
mogelijk onderdrukt.
De val in het wateir op den kouden dag,
vervolgde de inspecteur, gevolgd bij de vele
moeilijkheden en ontberingen, welke gij belden
Een tweede opmerking, die we vooraf zou
den willen plaatsen, geldt de moeilijkheid voor
verschillende spelers, door de vergrooting van
de toeschouwersruimte ontstaan, om zich op
alle rangen behoorlijk verstaanbaar te maken.
Weliswaar dragen de stemmen der eerste rollen
voldoende ver om met behulp van de prachtige
acoustiek der hal het gesproken woord naar alle
hoeken te brengen; maar met de andere is
zulks lang niet altijd het geval. Mede door het
ruisehen van vele watervallen over het theater
dak een omstandigheid, waarmee constant
rekening dient gehouden was heel veel van
het gesprokene omstreeks het midden der zaal
heel moeilijk of zelfs absoluut niet te volgen.
Het deed bij ons de vraag rijzen, of het te
eeniger tijd niet wenachelijk blijken zal, dat
van de moderne hulpmiddelen der radio-tech
niek gebruik worde gemaakt tot versterking
van het geluid, vermits het toch eerste ver-
eisehte mag hseten, dat de tekst voor alle toe-
hoorders verstaanbaar zij. Wie hier een goede
oplossing vindt, die natuurlijk aan de sfeer
van wijding, welke heel de handeling moet
domineeren, niet te kort doet, zal stellig de
verdienste boeken, den totaal-indruk van het
spel voor vele toeschouwers nog aanmerkelijk
te hebben verhoogd.
L. H.
DE NEDERLANDSCHE EIERMARKT.
(Weekoverzicht).
ROTTERDAM, 10 Mei 1930.
Aan het bericht van de N.V Eierhandel W. J.
Krudde, Deventer, wordt door ons het volgende
ontleend:
Tn.' -"Engeland bleef de toestand ongewijzigd,
namelijk Weinig vraag voor bruine eieren en
maitige vraag voor gemengd©. All Brown 16 lbs.
noteeren 11/- tot 11/6, Mixed 16 lbs. 10/6 tot 11/3.
Dat niettemin de prijzen voor bruine eieren aan
markten en veilingen deze week Iets hooger z(1n
geworden, vindt zijn oorzaak in vele koopen voor
het koelhuis.
Duitschland heeft een goede vraag voor ge
mengde eieren die voor 5.25 tot 5.50 franco grens
m koelhuisverpakking werden geleverd (60/62
kg.) Tengevolge van de dreigende verhooging
der invoerrechten in Duitschland blu'kt er bij de
producenten meer en meer ontstemming te ont
staan.
Men vraagt; zdch af of onze Regeering dit
maar steeds zonder meer zal toelaten en zdch
krampachtig zal vasthouden aan het hier nu
eenmaal gehuldigde standpunt van vrijhandel
voor den invoer; ook wanr.eer onze uitvoer op
alle wijzen wordt belemmerd.
Wat de verhooging der Duitsoh© invoerrechten
op eieren voor ons land beteekent is niet te on
derschatten. Niet aillean dat nagenoeg 20>0.(X)0
leveranciers van eieren, meerendeels kleine boe
ren, in hun bestaan worden aangetast, doch ook
de winkelstand en de geheele middenstand zal
er onder te lijden hebben daar die koopkracht
van hun klanten zeer za.l verminderen.
Ia er wat tegen te doen?
Van verschillende zijden komen er reeds plan
nen om zoo nood'ig onder de boeren een actie te
beginnen om bij aankoop van kolen, landbouw
machines en dergelijke; de artikelen van Duit-
sche afkomst te weigeren. Niet ten onrechte
meent men, dat de druk die een dergelijke boycot
van Duitseho artikelen op de tegenwoordige
machthebbers in Duitschland zal uitoefenen, van
meer invloed zal blijken te zijn, dan een stroom
van protesten en uitvoerige beitoogen.
Inderdaad is hiervoor iets te zeggen.
De totaal uitvoer naar Duitschland bedroeg in
1928 467 millioen gulden en de totaal invoer uit-
Duitschland 730 miillicen gulden (waarvan 89
millioen aan kiolen en cokes, 82 millioen aan ma-
doorstaan hebt, heeft waarschijnlijk den grond
slag voor de kwaal gelegd.
Ik zou mij toch gaarne willen overtuigen,
of hij zich niet zieker houdt, dan hij is, om
aldus het verhoor te ontgaan. Is u bereid, mij
naar hem te vergezellen?
Dit was de vurigste wensch van Kameron.
Op Molesworth berustte al zijn hoop, alleen
van hem kon hij de zekerheid krijgen, waar
van thans alles afhing. Hij volgde derhalve
bereidwillig den inspecteur naar de woning
van juffrouw Olney. D© tijding welke de aan
komenden daar moesten vernemen trof hen
nochthans als een donderslag.
Zijn toestand is hedenmorgen vroeg aan-
merkelijk verergerd, heette het, de dokter,
wiens hulp men ijlings heeft ingeroepen, zegt,
dat hij den dag niet zal overleven.
Ten zeerste ontroerd kon Kameron In het
eerste oogenblik zich nauwelijks staande hou
den, hij wankelde naar de kamerdeur van Mo
lesworth.
Op den drempel trad jufrouw Olney hen te
gemoet.
Kom toch. riep zij, hij heeft naar u
verlangd en den gelieeien nacht voortdurend
uw naam. uitgeroepen. Nu is hij zoo ziek, dat
hij niemand herkent. Wie zou hebben gedacht,
dat hij enkel naar huls terugkeerde om daar
te sterven! In sprakelodze wanhoop trad Ka
meron aan het bed van den zieke. Groote God!
Was dat dezelfde man, van wicn hij nog zoo
kort geleden gescheiden was. Hij vertrouwde
ternauwernood zijn eigen oogen, dat ging zijn
verstand te boven. Zonder een woord te uiten
staarde hij naar den doodzieken vriend, met
wien al zijn hoop in Eet graf daalde.
Een ernstig geval van longontsteking, fluis
terde een zachte stem naast hem. Het bewust
zijn keert misschien nog terug, doch hoogstens
voor een paar minuten. Zelfs zijn eigen kunde
sou niet ia staat zijn, hem te redden, hij zal
chines en werktuigen en 41 millioen aan manu
facturen; alle artikelen die toch ook hier te
lande ln voldoende hoeveelheid ztln te vervaar
digen).
HANSWEERT, 10 Mei.
Gepasseerd vóór 4 uur en bestemd voor:
ROTTERDAM: st. Telegraaf 4; Roos, de Mun
ter; 2 Gezusters, Anemaat; Kon. Wilhelmnia,
de Jong; Rhenania, Claus; Henriette, Rensen;
Antejama, van Holt; Cornells. Schets; Leendert
Pieter, van Groezen; Cor, Heyboer; Schekle-
stad, Somers; Comptoir 15, Bier; AmJcal, de
Ruyter; Adriana, Konings.
VLAARDINGEN: Coöperatieve 1, Schot; ME-
DEMBLIK: Terneuzen 5, Sol; ZAANDAM:
Gennaine, van Wouwe; OUDE TONGE: Spes
Salutis, v. d. Vliet; 4 Gebroeders, Kik; Avon
tuur, Kik; Aaltje, Oomens; KERKDRIEL:
Victor, de Smet; PERNIS: Albatrü» 4, Ro'bbe-
mond; 'S HAGE: Fina, van Wijk; H. I. AM
BACHT: Risico, Vermeulen; AMSTERDAM:
Vrijbuiter, in 't Veld; HAARLEM: Spes, Ifore-
rnan.
DUITSCHLAND: Rheinfahrt 141, Ritzheimer;
Nebuleuze, Heyberg; Basilia, Zwittink; Chopin,
van Meel; Windhorst, Vilters; Florïs Florls,
Pieters; Virglnie, Rusbach; Emma, Janssens;
Constance, Wildemans; Adolphine, Reyniers;
Rosa, Beeckmans; Prins Willem 1, Dekker;
Oberon, Frledmann; .Rosa, Hellings; Adriana,
de Looy; Senegal, Fatho; Therese, van Houten;
Oso 14, Rosmalen; Grande Ourse, van Slooten;
Pauline, Bal; Josephine, Wiickmans.
BELGIE: st. Rijn en Schelde; Dorothea 2, v.
Deurzen; Cornelia, Boekhorst; De Courier,
Roukema; Jef Lambeaux, ten Cate; Pleternella,
de Haas; Hibérnia, Baan; Frathea, Haverhoek;
Perfer te Obdura, Bruyns; 3 Frêres, Tersteoge;
Clemence Joseph, de Bakker; Maas, Hermans;
St. Antoine, Pols; Calypso, Sleg-mund; Nebraska,
Vermeulen; Atno, Verhulst; Constan, Spittaels;.
Jannetje, de Jong; 3 Gebroeders, de Pape; Ba-
tauwer, Vegter; Orion, Carlehur; Volta., van
Hooywegen; Transporteur, van Vliet; 2 Ge
broeders, van Alphen; Globe, van Schjjndel;
Trio, van Vliet; Alaska, Sellenslagh; Charles,
v. d. Bijl; Bronzino, Hendriks; Orion, Deur
waarder; Ambulant, Ellen; Leda, Madert; Thea
Eduard, Leunis; Celina, Windey; Josco, Ster-
lin; Alsa/tla, Smit; Mannheim 185, Leuthner.
EMMERICH, 9 Mei.
Gep. naar Duitschland:
IJsel 5, Arts; Catharlna, Nout; Excelsior, st.;
Avtueel, Weüma; L'Esperance, .GrimvisPolar,
Backer; Elisabeth Elonie, Jongen; Ida, de Rid
der; Creance, Hendriks; Toekomst, v. d. Velde;
Credo, Segers; Etoudl, Bauschaart; Mount
Everest, st.; Bauschaart; Tarde, Wijngand; Ca
tharlna, Simons; Carmen, v. d. Sande: Magde
burg, Paache; Pleternella Maria, de Wachter;
Mercira, Engelsma; Janna .Gardina, v. d.
Bosch; Luik 18, Steenbakkers; Wilhelm. Elisa
beth, Lösken; Heinrich Mathilde, Lösken; Wil-
helmina, BröckermanNooit Volmaakt, den
Breejen; Avontuur, Veldman; Vertrouwen, van
Oosten; Barba, st.Mevo, de Haas; Eg on,
Klaassen; Embla, st.Arbon, Verberght; Ru-
dolf Otto, Oppeneer; Kenia, st.Ardjoeno, v.
de Meulen; Fiat 8, st.: Wilhelm: Baumer; Icar,
TiggelhovenWilly, Lipp; Moselle, St.; Elisa
beth, Brandt: Phenix Rhenan 10, Dekker;
Stad Eecloo, Durinck; Stad Yperen, Hammer;
Fata Morgana, st.; Wilad, Kielen; Cisrhean,
v. d. Bussele; Willem, Tuiman; L'Avenir, st.;
Emma 3, Trouwborst; Phoenix, Koenen:
Thaddea, Heemskerk; Bartholome, Jansen;
Dankbaarheid, te Velde; Marie, v. Oruti; Rijn-
Schelde 1, st.; Schalkwijk, st.: Hendrika, Wijn
gaarden; Rijn en Lek 2, v. d. Haar; Gonda, st.;
Bernadotte, Kleine; Romaan, Deurlo; Augusta.
Hetjlen; Cornelia, st.; Blucher, Fresch: Rijn
vaart, Hollander; Belgique, st.; Maria Debora,
Bauwens; Flora 2, v. Essen; Wolga, st.; Trans
porteur, Roósenburg; Eben Haezer, Drijfhout;
Credo, v. d. Broek; Lion, st.; Stella Maris, Joo-
ren; Harpen 60, Conrad; Harpen 6, Vressel;
Rijnscihelde 4, st.; Rijnland, st.; Nelly, st.;
Raptln, v. Diem; Albicore, Aerdenaire; Tank,
Furnee; Pauline, Schot; Emigrant, Furmeor;
Anna, Terjung; Droma, st.; Rheinstein, Augs-
burger; Islo, v. d. Graaf; M. Stinnes 7, St.: Jo-,
sef Klara, Linkewitz; Scheerborn, Smit; Greta,
Wippel; Karl Wilhelm, Ziegler; Asteroth 7,
Maassen; M. Stinnes 5, Diehl; Kronos, Wun-
derle; Leo, st.Alida Cornelia, Tange; Diaz,
Poppelier; Newa, st.Twee Gebroeders, van
Gelderen; Maria, Raachbnar; Herman, Maas;
Corpejo, de Bot; Germurant de Bot; Anna,
Kunst: R. Karcher 78, Bieneman; Raab Kar-
cher 46, Bruhm: Ludovicus, Driessen; Duett,
v, Diejem; Unrast, Schumacher: Richard 8, v.
Laach; Vertrouwen. Egas: Geertruida Maria,
Ke|jzer; Andromeda, st.; Georg Reitz 2, st.;
Marconi, Thelan; Clemence Marie, Kessler;
Congo, Salm; Escautz, st.Harpen 73, Schwen-
zer; Pegase, de Ridder; Johanna, Kik: St.
Jan I, de Jong; Johanna, Sanders; Walter, Bon;
Keulsche Vaart, 14, st.; Vriendschap 2, Bons;'
San Antonio 2, Snijders; Haniel 21, st.; Rijn
land 3, v. Rooyen; Rijnland 1, Blaak; Vall, st.;
Nibelhetim, v. Meel; Binnenvaart 29, Lager
waard; Flandria, st.; Gomeiza, de Roeck;
Gelria I, st.; Martha, Seinen; De Hoop geleidt
ons. Broekhuizen; Hydra, Thery; Nieuwe Zorg,
Egas; Eigen Hulp 2, Kreiseler; Wendelina,
Lucassen; Njord I, St.; Louise, van Limpst;
Spero, Eibers; Louverina, Padmos; Junior, 11,
v. Hassel; Wilhelimina, Prins, Wangard, st.;
Marianne, Rosch; Masga 2, Göhring; Fata Mor
gana, Streng; Luisenhof, Hoek; Pax, van Beek;
Merkur, Funk; Walsum I, st.; Verandering,
van Dam; De tijd zal 't leeren, Pols; Tijd
stroom, van Dam: Bern, Fuohs; Haniel 18, St.;
Essen, Nellen; Haniel 82, Witzenrath; Bottrop,
lfraus; Oberhausen, Hufen; Horst, Bohm; Lud-
wigshafen, St.; Mannheim 187, Fluck; Christof-
fel, Timmermans; Weisshorn, Bergmann; Burg
Namedy, Heek; Rheinfahrt 139, Galley; Mor
genster, St.; Robinson, van Lent; Colbert, st.;
Madeleine, v. d. Meersche; Proan, v. d. Bosch;
Jupiter, de Jong; Friesland, St.; Climax, de
Jonge; Emile, v. CamvenburgbGenua, Thö-
nlssen; Edouard, Verstrepen; Catharina, Ren
sen; Geertruida, Suring; Maria Hendrika, Hu-
bers; In Vino. Veritas, Lentz; Hendrika, Huls
man; Petrus, Zwaans; Cornelia, de Nood; Lam-
bertha, Wilha., Mensink; Wilhelm, st.; Gerhard,
Neumann; Cornelia Elisabeth, st.; Elise, Dooms;
Deo Gloria, Volker; Margaretha, Vliet; Hela,
St.; Slcilia, Grabow; Ambitie, de Jong; Asss-
Hjn. van Balen; Adriana 3, st.; Windhorst II,
Bekker; Anna Hermann, Momm; Zwerver, Hui
gen; Catharina, Brener; Hillechieria, v. d. Laan;
Nenuphar, v. d. Kamp; Vulkan, st.; Martina,
Boeie.
EMMERICH, 10 Mei.
Gep. naar Duitschland:
St. Odile, st.; Dempo, v. Dorst; Taurus, Ca-
merman; Res Nova 3, st.Lamoriniere, v, Den-
zel; Hedrima, Koenen; Henricus, Meijer; Vau-
han, st.; Sani 7, v. IToyweghen; La Fontaine,
Reich; Ebenhaëzer, Welma; Fluviale 27, Rougy;
Klbo, St.; Marius, Booy; Salak, Balder; Anna,
Klop; Richard 7, v. Dam; Ceres 2, st.; Rival,
OudakkerSkadi, St.; Ella, Hietbrink; Leopold,
Soomers; W. v. Driel 40, Beekman, Ludwig, st.;
Amezone, Boom; Raab Karcher 66, Schneider;
Phenix Rhenan 4, v. d.Endt; Maaskade, st.;'
Josef, Mohllg; Seydlitz 16, Jacobs; Hrso, Dun-
gen! Irmgard, st.Deux freres, de Hoek; De
Hoop .2, Michl; Brohsal, Stang; Adri, ie Cessie;
Adstad, de Regt, Katharina, Emmig; Anna, Em-
mlg; Elisabeth, Schwager; Gretha, Joosten; Lux
Vera, Lellmann; Gelria, st,; Machiensteen 16,
Mertens, Marie, Cools; Gelria, Bokslag; Oranje
Nassau, Snoey; Hoop op behoud, y. d. Waal;
Dwlna,, st.; Willem, Smet; Parana, v. d. Broek;'
Adjo, de Boer, Linquenda, Visser; Achille, Bio,ml
berg; Fiat, Neijcnhof; Actief, Sekuur; Maca,
Oomens; Hoop op welvaart, v, d. Hof; Progres,
st.; v. Luppen, Lonqui, Anneke, de Paepe, Wap
pers, Hofman, Japleo, St.; Cornelia, Wigman;
Adolf, v. d, Wei; Nassau, Lqgraaf, Heta, Koo
pen; Borusia, st.; Hendrik Maria, de Bot, Rival,
Duizendstra; Wilhelmina, v. d. Stay; Wilhelm,
St.; Fihat 4, st.; Joh, Regina, Nauert; St. Maria,
v. (Strien; W. v. Driel 49, Stout; Wessellna, st.;
Renan, Paurner; Comptoir 18, Vrem; Cornelia,
st.; Atlas, Neifenhof; Frldum, Boontjes; Fiat pd
Langertberg, St.; Molière, Hammer; Donizetti!
v. Anrooy; Dankwart, v. Hanimingen; Rottumy,'
Boerma, Hanlel 2, St.; Haniel 83, Brungs; Sterk-
rade, Schater; Emil, Leenen; Arkona, Muller;
Taurus II, St.; Salaire, de Molenaar; Trois
Soeurs, v. Aikeltien; Wilhelmina 2, v. Oeveren;
Labor, Schalken; Ideaal, st.; Josefine, Wernt-
gen; Caroline, Rennings; Ocean, Vogel, Jan,
Talens; Raab Karcher 6, st.Nieuwe zorg, v.
Lopik; Raab Karcher 85, Oehler; Risico, s'wia-
kels; Anker 3, Bank; Raab Karoher 21, Neuer;
Riinzeevaart 3, Huhn; Maja, St.; Gerharda, de
Zwart; Noldina, st.; Celina, Westerlink; Pierre,
Smits; Locarno, Schuddink; Joseph Martens;
Yvonne, Tuljink; Spes, Stoter; Maria Cornelia,
Steenoven; Fraternité 3, Somers; Piet, lllegens;'
Maria, Kreutsch; Fraternité, Kreke; Tamsa 35,
Carningsgeld; Cornelia, van Steen; Ukkel, st.;
Mathilde, Roovers; Madeleine, Kriesels; Adjo
Groezen; Hendrika, Johanna, Westers; Wingi|
St.; Egidia, Kieboom; Summer; Udine; Berthold,
Mu-tatio, Ludewigs; Willem, Doodewaard; Kara,
st.; Transport 66, Pauwels; Pejo, Stienstra, Ja-
nita, de Graaf; Antoinette, den Otter; Wijn
gaarden; Metje, den Otten; Time Is money. Vis
ser; Voorwaarts, st.; Al wa, Leunis; Anna, v.
Gent; Fosheja, Jantje, Tor; Joma, Onntk; Anna]
Hartmans; Avontuur, v. Dam; De blijde aam
kowst, Rooding; Obi, st.; Jeanne, AbbeeleMar-"
glenst. Boerkln; Nooit "Gedacht, Bellen; Hor-
tense, Savelkoul; Rene, Maas; Johan Wagner
St.; Zukl-Beveland, Stormezand; Labor, Landa;'
Sophie, St.; Adriana, Teunissen; Analijte, Hou-
welingen; I>ra, st.; W. v. Driel 36, Klooster;
Cornelia, sLr Composni, y. d. Bosch; Car;o,
Fredi; Abbeele; Mijn Verlangen, Kindt; Tango,
Veld; Flores Helene, de Graaf; Sldonie, Mair-
lean; Saturnus, Vlieger; Blanche, Jansen; Hora
st, Theodor, Tempelaars; Nella, Leemans; Jo
han, Leemans; K, Vaart 8, st.; Treue, Uhler;
Maasstroom 22, Schröder; Berchheide, Vermeu
len; Turgot, St.; Geertruida, Sohellaars; Geer
truida, Trouwborst; Somali, Wissink; Sophia
Cos 1, st.; Redemptor 2, Kemphen; Spes, van
Oosten.
zijn beroep nooit meer uitoefenen. Gij deelt
stellig ook mijn gevoelen, waarde collega. De
pols, de temperatuur...,
Kameron zag noch hoorde iets, hij wist niet
eens, dat er iemand tegen hem sprak. J ulius,
fluisterde hij, ken je me niet meer? Waiter
Kameron ls bij je. Doch de zieke vernam de
sineekende roepstem niet, de van koorts gloei
ende oogen rolden rusteloos in het rond, hij
kende zijn omgeving niet.
Hij gaat ons voor eenwig verlaten, riep
Kameron met hitter verdriet tot den inspec
teur, het geheim, dat hij in zijn boezem
verbergt, is voor ons verloren. Zoolang hij nog
ademt, wijk ik niet van zijn zijde.
Wilt u met mij hier blijven, of vindt u goed,
dat ik alleen bij hem waak?
Gryoe is hier, antwoordde de inspecteur.
Hij heeft den zieke sinds gisteravond niet
verlaten en zal met u hier blijven.
De dokter snelde naar de telefoon, om b>
richt van huls te krijgen, en vernam, dat de
toestand van zijn vrouw onveranderd was. Na
dat hij bevolen bad hem onmiddellijk te be
richten, ingeval zij tot bewustzijn kwam, keerde
hij naar het ziekbed van Molesworth terug.
I-Iij kent u niet, fluisterde juflrouw Olney.
- en toch schijnt hij rustiger wanneer u bij
hem is. Hoor, daar roept hij u weer bij uw
naam!
Walter, Walter Kameron! klonk het van de
lippen des stervenden. De klagende toon sneed
den sterken man door de ziel en zijn oogen
schoten vol tranen, welke zijn eigen zwaar leed
niet had kunnen te voorschijn brengen. Zoo
gingen de bange uren voorbij, totdat er plot
seling een verandering intrad. De stervende
keek op, herkende Kameron en slaakte een
diepen zucht. De dokter boog zich over hem
heen.
Je hebt mij iets te zeggen, Julius, fluis
terde hij, spreek maar een woord, en ik aal
je er eeuwig dankbaar voor zijn, Welke van de
twee zusters heb ik getrouwd? Antwoord mij,
dierbare vriend, dan vraag ik je niets meer.
De zieke opende zijn mond, alsof hij wilde
spreken, maar hij bracht geen geluid voort.
O God, kreunde Kameron in wanhoop,
moet ik hem zien sterven, zonder het reddende
woord te vernemen? Julius, je bent sterk ge
noeg, om je te bewegen. Wanneer Genoveva
mijn vrouw is, hef dan de rechterhand omhoog.
De hand bleef roerloos.
Wanneer het Mildred Farley is, hef dan. da
linkerhand op.
Ook deze bewoog zich niet.
Kun je het mij niet zeggen? riep Kameron
in woeste smart, of wil je het niet? Je
zegt dat je veel van mij houdt, o, bewijs het
dan nu?
Maar de stervende lag onbeweeglijk, alleen
uit zijn oogen brak een aandoenlijk verlangen
den blik. Toen gaf de dokter zijn vergeefsche
pogingen op, hij verjoeg alle zelfzuchtige ge
dachten van zich, boog zich voorover en kuste
met heilige vrees en teederheid het voorhoofd
waarop het koude doodszweet parëlde.
Een straal van onuitsprekelijke blijdschap
glaed over het verhelderde gelaat, de hand, die
zich niet had willen bewegen, strekte zich naar
Walter uit en rustte gedurende een oogenblik
met innigen druk in de zijne.
Kameron boog zich over den stervende neer
en prevelde een gebed tot den Heer van leven
en dood.
Toen speelde er een gelukzalige glimlach om
de bleeke lippen van Molesworth, nog een dank
bare blik en de diepe, ondoorgrondelijke oogen,
sloten zich voor eeuwig.
Het is gedaan, zeide een welbekende staai
achter Kameron op plechtigen toen.
Wij moeten een ander middel aseken om
achter de waarheid te komen.
(iWordt vervolgd).
