I
m
IN HET CONGO-PAVILJOEN TE ANTWERPEN
j£
De katholieke missie-afdeeling
De Antwerpsche wereld
tentoonstelling
Vkr.TDAG 22 AUGUSTUS 153#
III!
De glorie van Belgie's kolonisatie
li;';,;
w
KARDINAAL VAN ROSSUM
OP REIS
ST. AUGUSTINUS-VIERING TE
ANTWERPEN
OPGRAVINGEN IN SIBERIE.
TOERISME IN ZWEDEN
CONGRES OVER DECORATIEVE
KUNSTEN TE ANTWERPEN
DE KRONING VAN KONING CARO^
UITGESTELD.
„Pater, gaat u mee naar Antwerpen? Van
avond thuis!"
Een oogenblik daarna, gekleed en met verlof
van de overheid op zak, liet de portier me uit,
en wipte ik met een zwier alsof ik het meer
had gedaan, den auto van mijn vriend Pas
toor in, en tuften we naar het middel- en aan-
trekkingspunt van „Midden-Nederland", naar
de Sinjorenstad Antwerpen.
*n Halven dag om heel de tentoonstelling te
zien! Dat is te weinig. Stel je voor: heel het
terrein der expositie beslaat zoowat 50 H.A.
Wat doen? Eventjes in een Liliputspoorweg-
coupeetje voor 5 francs van mijnheer Pastoor
het heele expositieveld rondgereisd en een al-
gemeenen Indruk van den opzet en omvang en
architectuur der tentoonstelling opgedaan, en
dan een keuze doen van een of andere meer
aantrekkelijke of meer bezienswaardige bij
zonderheid.
Nederland, Engeland en via den Belgischen
grootwinkel naar Congo, den Belgischen Con
go, waren de afdeelingen die we ons voorstel
den in de vier uren, die we ter beschikking
hadden, te bezoeken, onder voorbehoud dat we
in den avond nog eens extra zouden gaan ge
nieten van de feeërieke verlichting van die 't
▼orig jaar nog niet bestaande en het volgend
jaar weer verdwenen kunststad.
Ook na zelfs bleek ons plan nog veel te veel
omvattend, omogelijk om goed uitgevoerd te
worden: er is te veel, 't is overstelpend: je
wordt er moe van het kijken en bewonderen
en vergeet alles net zoo gauw als wat je juist
in je spiegel van je zelf gezien hebt of in je
lijfkrant gelezen!
Engeland is wel de machtige keizerin, de
arisrtrocatische beheerscheres der landen en
zeeën, in haar grootsch opgezet paleis, waarin
je bij al die manifestaties van het machtige
koloniale rijk heelemaal niet merkt, dat 't in
Zuid-Afrika hommeles en in Engelsch-Indië
niet pluis. Nergens (helaas!) hij al die kolonia
le prachtgezichten een Katholiek of christe
lijk kerktorentje, een uiting van den gods
dienst, die Engeland toch groot maakte, en ook
Indië kon redden: overal maar materie van
den Europeeschen, en Soedhisme en heiden
dom van den Indischen of Afrikaanschen kant
en geen van de twee is in staat om landen
en volken te verheffen en na de verheffing op
de hoogte te houden....
Nederland valt werkelijk op met zijn stoer en
stug en sterk gebouw, dat met zijn modern
voorfront, ontdaan van alle ornamentiek en
historische en decoratieve pracht, heel de om
geving beheescht, en den bezoekers durft toe te
roepen dat moderne architectuur troef is in ons
land, en dat het zoo ook meet worden in de
andere landen. Binnen in het gebouw is alles
even grootsch en degelijk: bij zijn Vlaamsch
gaalke heeft de Hollandsche markolf zijn
mooiste- bruidstooiveeren opgezet, zooals in
een ander beeld de minister het iu zijn ope
ningsrede zeide. Wat een land, dat Nederland!
met zijn Zuiderzeeplannen, met zijn zee- en
riviervaart, zijn Industrie, zijn koloniën! Ja,
ook daze komen zoo grootsch, zoo ontzagwek
kend uit op deze afdeeling, met hare relief-
zee- en landkaarten, hare overzichtskaarten
vóór handel en nijverheid en Justitie en be
stuur en schoolwezen, enz., waar met eleetri-
sche lichtknopjes automatisch de standplaatsen
en glanspunten van kolonisatie aangetoond
worden, en het den buitengewester duidelijk
gemaakt wordt, dat er in zijn afgelegen hoe
ken nog heel veel te doen is, voordat het even
voldoende is.
Ook hier echter weer veel te veel materie
maar toch ook ten minste iets anders dan
koffie en rubber en K. P. M. en tabak en irri
gaties, enz.
Door een stand van de Utreelitsche Zending
maatschappij en van de Indische Kerk en van
nog enkele genootschappen wordt n.1. de geest
een oogenblik iets hooger opgevoerd, en de
bezoeker er aan herinnerd, dat die 50.000.000
hniine Nederlanders, onderdanen van een een
bruine Nederlanders, onderdanen van een
ook nog voor een klein tiende gedeelte chris
ten zijn. Jammer dat de Katholieke Kerk, die
den laatsten tijd zoo heerlijk vooruitschiet in
Oost en West, de ééne die geroepen is, om
in Indië evenals elders het zout der aarde te
zijn en de wereld te bewaren tegen verwording
van geest en stof, zelfs niet met een statis-
tiekje of vermelding van signalement aanwe
zig is. Waar de schuld? Hopelijk is ze er bij
op de Koloniale tentoonstelling te Parijs in
1 "31 en dan flink!
Neen, dan het paviljoen van Belgisch Con
go! Het gebouw zelf heeft niets oorspronkelijks
gelijk bijvoorbeeld de Stad Antwerpen of Ne
derland en het „Deutsche Hanzehaus", slechts
een klein ietske modernsmaar binnen in
het gebouw heeft de Belgische staat bijeen ge
tracht al wat de Congo aan grootsch, vooruit-
srravends te vertoonen heeft, en zich zelve en
den anderen staten een bewijs gegeven, dat
België bh de beste koloniseerende Machten in
<13 leer Is geweest, en behoort meegeteld te
worden.
Ook hier de groote kaarten en statistieken
en de gegevens van welvaart en handel, van
in- en uitvoer, de monsters van koffie en thee
cu tapioca en olifantstand, enz. net als in de
andere koloniale afdeelingenmaar..... het
k atholieke België heeft Spanje nagedaan en in
z ja wereldtentoonstelling een kerkgebouw ge-
z t, en in zijn Comgo-afdeeling de missie en
nding een ruime plaats aangeboden, als deel
uitmakende van den opbloei en de glorie van
zijne kolonisatie In die streken.
De zending, Engelsch, Amerikaansche,
Vultsche en Fransche.... een eigen Belgische
z» nding meen ik bestaat niet, geeft veel cij
fers en statistieken, en kaarten met bruine
i unten ter aanduiding van wat onder de kaart
iaat: posten, scholen, hospitalen.... maar het
ivooral de Katholieke missie, de missie van
den eigen Katholieken Belg en Vlaming, die
.wondermooi vertegenwoordigd Is. En dat alles
met 's lands subsidie tot 510.000 Belg. Francs!
De Provinciale Oversten der in Congo missio-
r.cerende orden en congregaties stelden op uit-
ii odiging der regeering den zeereerw. Pater
-. P. J. Vuliings, missionaris van het H.
Hart uit het missiehuis van Deurne-Borgerhout
voor als hoofdleider van het geheele werk der
Katholieke missieafdeellng, en deze heeft alle
r van het werk en is het groote hem ge-
chonken vertrouwen waardig geweest. Zijn
t rw. koos zich een klein comité van mede-
Werkers, vergaderde en praatte heel weinig,
maar werkte des te meer; zocht zich overal de
knapste en bekendste kunstenaars nlt de kunst
lievende Scheldestad en bracht, dank zijn on-
vwmoeiden ijver en doorzettingsvermogen en
de nooit vergeefs ingeroepen hulp der regee
ring een der mooiste afdeelingen tot stand van
li eel de tentoonstelling, waarvoor èn de regee-
ring èn iedere bezoeker, die iets meer van
pen kolonie verwacht dan alleen maar rubber
en koffie en koffie en rubber, hem oprecht
dank zegt en prijst.
Heel de oppervlakte der missie-afdeeling be
slaat bij de 1000 M2, ingenomen door 4 groote
zalen en galerijen en twee panorama's van elk
5 M. diep.
Overgang van staat en kerk in Congopavil-
joen, de grensstrook of zelfkant vindt ge.in de
zaal der gouvernementscholen, der groote mo
del inrichtingen op alle onderwijsgebied, in
handen der regeering maar onder beheer en
bestuur der bekende onderwijscongregaties van
Don Bosco, van de Broeders der christelijke
scholen, van de Broeders van Liefde, de Broe
ders van St. Gabrlël: ambachtscholen, land
bouwscholen, hoogere, middelbare en lagere tot
opleiding van alle nuttig personeel.
Van die gouvernements-misslescholen naar
de zuivere Missiescholen Is maar een stap
van de eene kamer naar de andere, en de
degelijkheid, de grootsche opzet is hij bside ge
lijk.
In deze zuiver-missieafdeeling vallen iederen
bezoeker al dadelijk de prachtige caritaagroe-
pen op van verschillende missie-zusterscongre-
gaties. Ge ziet er bijvoorbeeld een aandoenlijk
beeldhouwwerk, voorstellende een. zuster
kraamverpleegster; een ziekenzuster hij een
slaapzieke een schoolzuster bij de les, voor
lager, hooger en vakschoolonderwijs, alles door
erkende kunstenaars geprojecteerd, en naar
waarheid uitgevoerd.
Twee groote dioramas wekken de bewonde
ring van alle bezoekers en trekken de duizen
den die voorbijgaan en geen tijd of geen zin
hebben voor statistieken en kaarten met elec-
trische belichting, en brengen hen tot dezelfde
conclusie: wat de kerk voor Europa was is ze
nu voor Congo, en wat Europa werd d:or de
Kerk, zal Congo ook door de Kerk worden:
transiit benefaclendo gelijk haar stichter.
Op den voorkant wordt voorgesteld het leven
der onbeschaafde nog wilde Congoleezcn van
vóór een 40 jaar terug: leven van strijd en
bijgeloof en moord en slavenhandel, en daar
aan aansluitend een grootsch taferéel met
prachtig perspectief van de opkomst en bloei
der missie en daarmee samengaande geluk
en rust en tevredenheid van het gekwetste
Congovolk. Van Evercoorn en Rijk Sauier heb
ben hier in beeldhouw, en schilderwerk wat
moois gepresteerd.
Andere groote schilderijen verlevendigen
de wanden der verschillende zalen: een eerste
priesterwijding van een inlandsch seminarist
door mgr. Roelens der Witte Paters; een uit
beelding van Christus' woord, dat als hij ver
heven zal zijn, heel de wereld tot zich zal
trekken; een „hulde aan de 452 helden: pries
ters, broeders en zusters die in Congo hun le
ven hebben weggeschonken voor God en de
zielen".
De gedachte om bij deze missie de groote
dooden, de gesneuvelden, ja, de voor de we
reld onbekende soldaten van Christus te ge
denken treft meer en dieper dan de schilderij
van Herman Dekkers v. d. Meir zelve, die wel
wat vaag aandoet.
Groojte kostbare maar Goddank ook zeer
duidelijke maquettes van de grootste neder
zettingen van de Paters der Sociëteit van Jesus
van die van Scheut en van de Witte Pakers,
herinneren aan moeltevol pionnierswerk, aan
staag doorzetten, aan glorierijke toekomst, en
wat bij beu vertoond wordt, zal binnen enkele
jaren bij de andera later gekomen congregaties
bewaarheid worden.
De wanden zijn op vele plaatsen behangen
met prachtige kaarten van de Congo missie,
waarop de bezoeker zich zelf het pleizier kan
gunnen, aanschouwelijk te maken wat de kaart
moet voorstellen. Hij wil weten, boeveei sta
ties en hoofdstaties er In Congo waren iu 1900
en hij drukt het electrische knopje omlaag en
de staties zijn plotseling rood of groen of goud
Verlicht, en wil hij weten hoe het er mee staat
op den dag van heden, wel weer een druk en
daar rijzen de hoofdstaties van heel Katholiek
Congo als uit den grond. En zoo voor de ka
tholieke scholen en de hospitalen en lanJbcuw-
stiehtingen en vakscholen: je zelf3 de veefok-
stations en proeftuinen vtan Broeder Gillet
S.J. den Belgischen Treub of Gresshoff van
Buitenzorg's Plantentuin.
Overal staat en hangt 't vol van statistieken
en overzichten, die alle tot op een duizendste
nauwkeurig zijn uitgerekend: ontzettend werk
voor den Eerw. Pater Vuliings en zijn mede
werkers: werk dat absoluut betrouwbaar is,
absoluut noodzakelijk, later alleen overblijven
als waardevol materiaal voor missieboekeu en
koloniale overzichten maar wat door dc groote
menigte niet geapprecieerd nooh begrepen
wordt.
Hopelijk komt dat materiaal binnenkort uit,
anders zal ik verplicht zijn nog een tweede en
derde bezoek te moeten brengen, waar Ik ont
zettend veel voor voel. En mijn vriend de Pas
toor?
Dan ga ik ook eens snuffelen In den weten.
schappelijken boekenschat van al die Oongo-
missionarissen, die trouw aan de bepalingen
der^dongregatie der Propaganda en de missie-
encyclieken: „Maximum illud" en „Reram Ec
clesiae" zich toeleggen op de studie van taal
land en volkenkunde van hun missiegebied en
de wetenschap op die manier ook nog dienen
en probeer dan heel stiekemtjes de beweging
uit te voeren als hechtte ik een sterretje" of
medalleke meer op de borstbeelden fot i's, die
daar zijn aangebracht.
Niemand zal me, zoo hij me tot hiertoe volg
de, kwalijk nemen, dat ik nu toch n.ig ten
laatste een paar algemeene statistieken geef
opdat we weten, dat heel die grootscha opzet
aan de werkelijkheid bantwoordt.
Congo had in 1900 maar 2010 inlandscha
christenen, nu in 1930 677, 138,... verdee d over
23 missiegebieden namelijk vicariaten en pre
fecturen, waarin werkzaam 1520 missionaris
sen, leden van 48 missie-orden en congregatie;:,
allen levende op België's bodem en duizendvoud
aan het Afrikaansch België teruggevend wat
ze van het Europeesche moederland genieten
aan onderhoud en sympathie.
De statistiek der seminaries geeft aan:
Reeds 19 Inlanders priester gewijd; 3 groot
seminaries. met 68 Inl. seminaristen; 13 klein
seminaries met 615 studenten.
En 's avonds gingen we naar de sprookjes
achtige verlichting kijken van de tentoonstsl-
lingswijk; het was alles even mooi en wonder
schoon maar het langst bleven we staan zien
naar de kunstmatige lichtfontein voor het
Congopaviljoep, waarvan de lijnen en stroo-
ken en hoeken karmozijnrood uitstaken en
aan welks voorgevel, rechts en links twee
groote groene sterren stemden te schitteren als
symbolen van vrede en voorspoed voor het
door de Ster van Bethlehem beschenen Congo,
land.
Blijve daar de sterre stille staan!
J. v. d. B. oud-mi38. N.O.L
kW
jaaBI
-. v-'V :-.1
t
H
Éi*
IN HET CONGOPAVILJOEN DER ANTWERPSCHE WERELDTENTOONSTELLING is een
missiepanorama opgesteld, waarvan de illustratie een detail geeft.
Enorme drukte
MARION TERRY f
De bekende actrice Marion Terry, zuster van
wijlen EÜen Terry, is overleden.
NEDERLAND IS STERK VERTEGEN
WOORDIGD
Onze Antwerpsche correspondent schrijft d.d.
16 Augustus:
Gisteren op O. L. Vrouw Hemelvaart, hebben
Antwerpen en de wereldtentoonstelling zeker
hun grootste drukte gehad.
Van den vroegen morgen af was er in de
middenstad bijna geen doorkomen aan; de
politie moest op verschillende plaatsen ingrij
pen, om ook het verkeer voor de voetgangers
te regelen.
Antwerpen vierden zijn half-Oogst-dag en
dat brengt ieder jaar al heel wat beweging
mede; voorts waren er hier tal van sportfees-
ten, zooals dat van het gymnastiekverbond,
welke natuurlijk ook vele bezoekers naar de
stad lokten.
In den namiddag trok de historische stoet
voor de derde en laatste maal uit.
Er zijn thans massa's vreemdelingen in Ant
werpen en alle beschikbare verblijfruimte is
zoo goed ais bezet. Zij, die niet tijdig voor
nachtverblijf zorgen, loopen gevaar in het hotel
onder den sterrenhemel te moeten logeeren,
hetgeen reeds met velen het geval is geweest.
Taak is dus enkele dagen voor aankomst
zich te wenden tot het bureau voor buisvesting
Statieplein, dat al heel wat prachtig werk
heeft geleverd.
In Antwerpen hoort men thans alle talen,
maar het meest toch het Nederlandsch. Inder
daad Nederland levert het grootste aantal be
zoekers aan de wereldtentoonstelling, Voris®
week op een nacht stondeft wij bij een der in
gangen der stad op een tram te wachten en
in tien minuten tijds telden wij niet minder
dan twintig Nederlandsche autobussen, die
volgeladen naar het vaderland terugkeerde.
De bestuurders der "tentoonstelling zijn er
ten volle van overtuigd, dat het succes der
Antwerpsche wereldtentoonstelling voor een
flink deel te danken is aan het bezoek der Ne
derlanders. Men ziet ze van alle kanten; de
Zeeuwen in hun prachtige costumes vallen na
tuurlijk het meest op, maar zelfs de meest
Noordelijke provineies leveren heele karava
nen. Van Brabant behoeven wij natuurlijk niet
te spreken. Het lijkt wel, of al de bewoners
dezer provincie in deze maanden naar hier
zijn komen afzakken.
Een der vooraanstaande leiders der wereld
tentoonstelling verklaarde ons onomwonden:
Wanneer wij ons nu reeds op de basis van de
huidige ontvangsten kunnen verzekeren, dat
70 percent van het kapitaal der expositie, zal
kunnen worden terugbetaald hetgeen een
schitterend resultaat is dan mogen wij niet
zonder dankbare gevoelens vaststellen, dat het
Nederlandsch bezoek daartoe veel heeft bijge
dragen.
De Nederlandsche belangstelling heeft hier
een zeer gunstigen indruk gemaakt.
En de stroom van het Noorden lijkt eiken
dag grooter te worden Gisteren hijvoorbeeld
was bet eenvoudig kolossaal. De Philipsfabrie-
ken rolden hier met zeven extra-treinen bin
nen, welke een echt leger van 7000 mannen
en vrouwen aan het Zuid station afzetten. Met
do harmonie der fabriek voorop trokken de
Eindhovenaars, onder groote belangstelling,
door de stad. Er werden bloemen neergelegd
bij het monument der gesneuvelden en vervol
gens ging het naar de expositie, waar op de
eerste plaats het Nederlandsch paviljoen en cle
Belgische hallen werden bezichtigd, 't Was een
ware Philips-invasie en natuurlijk moest het
leger in verschillende groepen verdeeld wor
den.
Da bezoekers keerden hoogst voldaan per
extra-trein huiswaarts, terwijl de Philips-har-
monié in autobussen naar Hulst vertrok, waar
zij ter gelegenheid der grootsche feesten con
certen gaat geven.
En heden, Zaterdagmorgen, ondanks het
aanhoudende slechte weer heersdht er een
ongekende drukte in de stad. Om half tien al
staan de menschen in lange rijen de trams
af te wachten, welke volgepropt naar de ten
toonstelling rijden. Dé Antwerpenaren, die we
gens de feestweek van half Augustus voor het
grootste gedeelte vrijaf hebben, staan dat met
begrijpelijke vreugde gade te slaan. Het onge
lukkig zomer-weer, dat hen een tijdlang de be
kende letters op de versieringen S. P. Q. A.
met Antwerpschen humor deed invullen tot
Slechte Patatten, Quaaien Ajuin, kan hen nu
ook al niet meer deeren.
De expositie „marcheert" goed en dat is
hun trots en hun vreugde.
Indien het weer in dan herfst goed blijft dan
bestaat er wei kans dat de sluiting welke
eerst bepaald was op eind© October, in de laat
ste helft van November zal plaats vinden.
GUTENBERG-BUBEL NAAR AMERIKA-
WEENEN, 20 Augustus. (V.D.) Uit Klagen-
furth wordt gemeld,'dat de op perkament ge
drukte uit 42 verzen bestaande Gutenbergbijbel
uit het klooster St. Blasius te. St. Paul, een der
fraaiste exemplaren der nog bestaande Guten-
berg-bijbels, verkocht is aan dr. Otto Vollbehr
te New-York, die den bijbel, tegelijk met een
groote andere verzameling, voor anderhalf mil-
lioen dollar verkoopt aan de Congresbibliotheek
der Vereenigde Staten te Washington.
De onderhandelingen over den verkoop van
dezen bijbel hebben twee jaar geduurd.
BEZOEK AAN REDEMPTORISTEN
KLOOSTERS
Onze Brusselsche correspondent seint ons
d.d. 21 Augustus:
Kardinaal van Rossum, vergezeld van zijn
secretaris, pater Lijdsman, is, van Parijs
komende, te Brussel gearriveerd. Zijne
Eminentie, die zijn intrek heeft genomen in
het Redemptoristenklooster in de Bélliard-
straat, is hierheen gekomen om Zondag a.s.
Mgr. Jean Cuvalier, den nieuwen Apostolischen
Vicaris der Redemptoristen-missie in den
Congo, tot Bisschop te wijden. De gewezen
secretaris van Z. Em, de Zeereerw. pater
Drehmans, is uit het klooster van Wittem over
gekomen om als ceremoniarius te fungeeren.
Alvorens naar Brussel te komen, verbleef
de kardinaal voor een kuur te Karlsbad.
Daarna bezocht hij te Parijs en in Luxemburg
de Redemptoristenkloosters en ging op bede
vaart naar Lisieux. Vandaag begaf Z. Em., die
zich geen moeite ontziet en wiens gezondheid
uitstekend is, zich naar Brugge en Gent. In
eerstgenoemde stad bezocht hij het klooster
der Redemptoristinnen en in de Arteveldestad
de communauteit der paters Redemptoristen.
Voor Zaterdag staat een bezoek aan
de Redemptoristenkloosters te Leuven op het
programma. De Kardinaal zal waarschijnlijk
Dinsdag uit Brussel vertrekken naar het
Zwitsersche Iagenbohl, waar hij tot eind Sep
tember zal verblijven, om dan naar de Eeuwige
Stad terug te keeren. Gedurende het verblijf
te Ingenbohl zal pater Drehmans tijdelijk als
secretaris pater Lijdsman vervangen, die
eenigen tijd in Nederland gaat doorbrengen.
Een rede van prof. van Ginneken
Onze Antwerpsche correspondent schrijft d.d.
19 dezer:
Op initiatief van het parochiaal bestuur van
St. Augustinus werd in den Katholieken Kring
te Antwerpen een schitterend© academische
zitting gehouden, gewijd aan St. Augustinus.
De kring was tot in de uiterste hoeken ge
vuld.
Mr. Muls, de voorzitter, opende de feestzit-
iing en verwelkomde de sprekers.
De eerw. pater Mondadson S.J., redacteur
van Les Etudes, zette uiteen hoe St. Augusti
nus van onzen tijd is gebleven en wees op den
invlied, welken de heilige uitoefent. St. Angus -
tinus is een van die schitterende lichten, welke
nimmer zal worden gedoofd.
Spr. wijdde uit over het genie van St. Augus-
linus, in. het bijzonder over het menschelijk
genie.
De heer Muls leidde daarop prof. dr. Jac.
van Ginneken, met woorden vol lof, ln.,
Prof. van Ginneken schetste op humoristi
sche wijze den slechten gezondheidstoestand
van St. Augustinus. Do heilige had een zwak
ichaam, maar hij had een sterke ziel, zoo
groot als de wereld, on daarom ziet de mensch-
heid nog altijd vol bewondering naar hem op.
Iedereen heeft een ziel, maar Augustinus had
oen engelen-ziel gekregen, een cherubijnsche
ziel, een ziele-liclit dat alle menschen door
straalt. Iedereen heeft een gesveten, doch
Augustinus had het fijnst© geweten, wat men
denken kan.
Spreker wees er dan op, dat St. Augustinus'
liefde slechts naar God ging. Zeker, hij had
nog veel strijd te voeren, maar door zdjn strijd
kwam hij tot het volle licht. Uit al de werken
van zijn eerste periode blijkt zulks. Als de eer
ste rijpe vrucht moest de „Confessiones" vol
gen. Er bestaat geen boek, dat zoozeer de on
sterfelijkheid der ziel bewijst. Er zijn andere
kerkvaders geweest, doch er is geen zoo één en
al ziel als St. Augustinus.
Augustinus was de meest begenadigde sa-
menspreker, welke het Westen ooit heeft ge
kend. Het eigenlijke wonder is echter, dat hij
de grootste gesprekvoerder met God is gewor-
der, dat wil zeggen: hij wist te bidden als
oen heilige. God heeft zich aan hem laten ken
nen, als aan weinige anderen. Augustinus was
de intieme vertrouweling van God.
Dat Augustinus bij dit alles de vreeze Gods
heeft gehouden, dat hij blijft klagen over zijn
zonden, dat hij telkens naar de gratie vraagt,
dat maakt de Confessiones voor ons arme zon
daars als een leerschool en een troost.
God moet hem hebben geschapen om ons als
gids te dienen. Met God in gesprek is hij blij
vend zijn leve-: doorgegaan.
Een langdurig applaus beloonde prof. Van
Ginneken voor de schitterende voordracht.
Als laatste spreker trad op priester Cyriel
Verschaeve, over het nawerk van Augustinus'
arbeid.
MOSKOU, 21 Augustus (V. D.) De opgravin
gen in de nabijheid van Irkoetsk in Siberië
hebben een succesvol resultaat.
Men heeft de overblijfselen van een voor
historische stad gevonden o.a. werden merk
waardige beeldhouwwerken ontdekt, op pri
mitieve wijze gesneden in mammouthbeende-
ren.
STOCKHOLM EN ZIJN TENTOON
STELLING
Van onzen Scandinavischen correspondent.
Zweden is een mooi land, dat zich beter dan
Noorwegen tot gewoon toerisme leent. Men kan
naar Zweden een fiets meenemen en heerlijke
tochten maken in de breede strook laagland
langs de zee, waar prachtige .bosschen en on
telbare meren oog en geest verpoozen.
De wegen leenen zich uitstekend voor auto-
toerisme. men zou bijna zeggen, al te goed,
daar maximumsnelheid op de wegen is afge
schaft en er met groote vaart in bewoonde
kom mag gereden worden.
De natuur is in Zweden lieflijker dan in
Noorwegen en wat de mensch er heeft aan
gebracht, om het moderne verkeer mogelijk
en aangenaam te maken, is er veel beter ge
soigneerd dan elders, dank zij de soliede
Zweedsche traditie en de welvaart van heit
land.
Er is niet alleen veel nieuws aangebracht,
er is ook veel behouden, om het met een nuch-
teren vakterm te zeggen: geconserveerd. De
lokale kleine musea zijn eenig, geven een dui
delijk beeld van verleden en heden en wijzen
waar de Zweed in de toekomst heen wil.
Buiten deze kleine musea zijn er veel mid-
deleeuwsche monumenten als getuigen van een
groot verleden bewaard, vele zijn ongeschon
den, o.a. burchten en heerenhuizen, ook kerken,
die nu voor een anderen dienst gebruikt wor
den, en piëteitvol zoo onberoerd als maar wen-
schelijk is, aan de aloude katholieke traditie
herinneren.
Ziet men niet te Vishy op het eiland Got
land in de domkerk, die vroeger een katholieke
kathedraal was, dat men het hervormingsal
taar uit het hoogkoor heeft weggenomen, om
het in een zijbeuk te plaatsen en heeft men er
niet een in Engeland gekocht altaar voor in
de plaats gezet, dat zuiver katholiek is? Het
zelfde ziet men elders.
In het zelfde plaatsje, eens een machtige
handelsstad, nog omsloten door den zwaren
walmuur van weleer, vindt men machtige
ruines van middeleeuwsche katholieke schoon
heid, welke men met de uiterste zorg bewaart
zooals ze nu zijn met haar nog rechtstaande
pijlers, vrijstaande bogen en somwijlen gave
gewelven.
Worden er in deze ruines geen moderne be
werkingen van middeleeuwsche Zweedsche hei
ligenlegendes als mysteriespelen opgevoerd,
dikwerf door de beste tooneelspelers van het
land?
Vindt men er geen kerken, die de Holland
sche kerk genoemd worden en, zooals de St.
Gertrudis te VIsby, door Hollandsche kooplie
den gebouwd?
Wie een open oog heeff voor Zweedsche oud
heidkunde, zal meer dan eens zijn Holland
sche hart voelen opengaan.
De moderne toerist wil niet alleen land,
maar ook steden zien. Er wordt wel eens op
de dravende horden, die alles op commando
van een gids moeten afkijken, afgegeven. Men
moet echter niet vergeten, dat reizen voor de
groote massa iets geheel nieuws is, dat ook
geleerd moet worden, gelijk al het andere.
Laat men de uitwassen critiseeren, maar
niet belachelijk maken, om de menschen niet
te doen terugschrikken voor uitwijding van
hun cultureelen horizont en de daarop volgen
de cultureele verbroedering der volkeren.
Wie een. mooie stad wil zien, kan in Stock
holm terecht. De Zweedsche hoofdstad wordt
wel eens het Venetië van het Noorden genoemd
en is het inderdaad, met dit verschil echter,
dat oude en nieuwe tijd elkander er meer ont
moeten en aanvullen dan in de ietwat antieke
Italiaansche stad.
Er is reeds meermalen over Stockholm in
deze kolommen geschreven, zoowel over de stad
zelf met haar intens leven als over de prach
tige omstreken zoowel te water als te laad.
We gaan meteen maar over tot een kort relaas
van hetgeen de tentoonstelling biedt.
Ten eerste, laat ik het noemen, een schema
tische voorstelling van moderne architectuur.
Wie de tentoonstelling aandient als moderne
architectuur, doet ideze onrecht en bewijtft
haar in het geheel geen dienst.
De tentoonstelling, die hët functionalisme
van de moderne bouw- meubel- en huisinrich
tingkunst verdedigt en aanbeveelt, geeft o.i
een goed beeld van de mogelijkheden, welke de
moderne opvattingen bieden. Deze mogelijk
heden als resultaten van wat er prest'eerd kan
Er zijn op de Stockholmsche tentoonstelling
heel wat gedurfde oplossingen van aanpassing
worden, voor te stellen, is een schadelijke over
drijving.
Wie zijn oog en gezond verstand gebruikt,
kan er naar onze opvatting niet op tegen heb
ben, dat men een tentoonstelling als 'n grooten
bazaar bouwt, een bazaar met levendige kleu
ren, prettige eenvoudige lijnen, enkslo rari
teiten en licht,, vooral licht van 's avonds. Dat
licht moet niet al te gewild zijn aangebracht,
maar zooveel mogelijk natuurlijk u van alle
kanten tegenstralen met het dubbele doel u
als een vlinder naar de lichtbron te trekken;
het moot dus een reclame zijn en het terrein
mooi en prettig te verlichten. Vandaar die
paleizen van triplexglas, waar de etages door
staallijnen worden aangegeven, die tevens de
aanhechtplaatsen zijn voor lange en smalle
kleurrijke buitenzonneschermen
van een voorwerp aan zijn gebruik. Er is ook
voel dat niet aanstaat, vooral niet wanneer men
de gestandariseerde voorwerpen ziet. Daar
beeft gewilde eenvoud niet zelden iets "anstiP
of leelyks geschapen, dat er bij het vo.k uc°'
zal ingaan.
De Stockholmsche tentoonstelling 's €eö
groote kermis, waar men het nuttige met b3'
aangename heeft vereenigd, waar een prach
tige bloemenweelde te bewonderen v,ilt 'a
electrisch verwarmde bedden en goede concer
ten naar alle kanten van het terrein fl ''1
Philips luid worden overgebracht, 't Bezoek oP
■dit grootsch opgezet volksvermaak en tcge' V
grootsche volksleerschool, is buitengewoon
groot, wat hst feestelijk uiterlijk en gjnot t3"
goede komt.
Als typische bijzonderheden teekemun WÜ
o.a. de leering op, dat ieder vijf minuten eon
Zweed geboren wordt en ieders zevende .- inuc'
er een sterft. Een levensverzekering h*sft
automatische klok geinstalleerd, die dood f"
leven met een zwaren slag aanmeldt, maar h"'
is curieus hoe gauw de bezoekers langs c"3
manende stem heenloopen.
Nederland betrekt 18 pCt. van zijn htn'h
S4,5 pCt. van zijn cellulose, 9 pCt. van zij"
papierimport en 18 pCt. van zijn telet-.onma
teriaal uit Zweden. Waar we zeer vpruaaf'
van stonden was, dat Nederland zoo'-) gos<l
figuur maakt wat litteraire productie betreft.
Scandinavië spant gemakkelijk de kro-ju
het om kranten en tijdschriften gaab ma»1'
Nederland heeft meer boeken per inwo.ier da"
Zweden. Dat verwondert, wanneer umu da
zware oplagen der populaire auteurs kent-
Niettegenstaande deze vertellen de Zweedscitf
statistieken, dat er in Nederland per hoofd
anderhalf maal zooveel boeken worden ge
drukt ais in Zweden, in Denemarken oegeve«r
tweemaal zooveel. Noorwegen staat iets lagcr
dan Zweden.
Er vallen nog wel andere Interessante no
tities te maken. De „berglanden" Zweden a®
Noorwegen hebben resp. 40..4 pCt. en 36,S pCt-
boerenbevolking, het laagland Finland heeft
er 68,9 pCt. en ons eigen laag landje aan d*
zee 23,6 pCt.. Een boerenarbeider werkt on
geveer 2700—3000 uren per jaar, een industrie-
arbeider niet meer dan 22002400 uur.
Wanneer de eerste 180 kronen verdien', krtjg'
een dagwerker er 200 en een accoordwerkef
er 250.
Deze enkele grepen illustreeren dat de na
tionale tentoonstelling breed ds opgevat en
zoowel bet binnenland als de relatie met het
buitenland aan de algemeene belangstelling
aanbeveelt.
HET MIDDENSCHIP DER ST. OATHARINA-
KERK, een der vele ruïnes Tan Vlaby
Resolutie
Onze correspondent te Antwerpen schrijft
ons:
Een congres werd dezer dagen gehouden in
bet paviljoen der decoratieve kunsten, n.l. het
derde Internationale Congres van decoratieve
kunsten. Nederland was op deze bijeenkomst,
waarop slechts 53 belangstellenden aanwezig
waren, vertegenwoordigd door den heer J. Jon-
gert, leeraar aan de Academie te Rotterdam.
Op de eerste zitting werd het onderwerp be
handeld: Welke zijn de oorzaken van het ver
val en welke zijn de middelen ter opbeuring
van de decoratieve kunsten?
Op den tweeden congresdag werd gesproken
over do openbare besturen en de decoratieve
kunsten. Nadat de heer Wallin een voordracht
had gehouden over de verblijdende ontwikke
ling in Zweden en A. Longden, de gouverneur1
van het Britsche instituut voor kunsten en an"
lachten, den toestand in Engeland geschetst
had, kwam de heer J. Jongert, utt RotterdUWi,
aan het woord om te spreken over de kunst
evolutie en do komst van het machinebedrijf-
De heeren Sauerlandt (Hamburg) en Aubert
(België) bespraken dan uitvoerig het vraagstuk
op welke manleren de openbare besturen d®
kunstambachten kunnen steunen.
En het congres drukte den derden dag, 1°
verband daarmee, de volgende wenschen uit:
le. de noodzakelijkheid van een volledig
vak-onderwijs;
2e. aan de decoratieve kunsten dezelfde
waarborgen toekennen als aan de beeldhouw
en schilderkunst met gelijk recht op prijzen e°
steun;
3e. steun der overheid aan kringen, die
zich met decoratieve kunsten bezig houden.
Bij deze verlangens merkte de heer Jongert
nog op, dat het beter zou zijn het woord „de
coratieve kunsten" te schrappen, en een ander
te zoeken, want als dusdanig wordt onze kunst
altijd als iets minderwaardigs beschouwd.
Ten slotte sprak de heer Wollin (Zweden)
yver het eigendomsrecht en de schandelijk0
dieverijen welke er op het gebied van decora
tieve kunst bestaan.
INTERNATIONAAL DOOFSTOMMEN-
CONGRES
Op het internationaal doofstommen-congres
dat te Luik gehouden werd, zijn o.a. conclusies
aangenomen, betreffende het creëeren van een
kas voor moeders, van een kas voor tuberculeu-
zen en van een kas voor herverzekering; b®'
groepeeren van alle menschen van goeden wf'i
om éénzelfden chef heen, reconstitute van d®
nationale unie en van haar kas voor herverze
kering; het houden van een algemeene verga
dering om de noodige maatregelen tot dez®
reconstitutie te doen nemen.
Verder werd gesproken over bet nut om do0r
alle leerlingen, vanaf hun vierde studie-ja®-
de handwerkklassen voor meisjes te doen vol
gen; hun een practisch en modern onderwijs f®
geven; het plaatsen van leerlingen bü de werk
bazen der stad, na hun de eerste theoretisch®
en practische beginselen van hun vak onderwe
zen te hebben.
Het onderwijs op kosten van den staat Z',u
verplichtend en gratis, moeten zijn en verder
zou de volledige vrijheid der ouders gewaar
borgd moeten worden om de inrichting welk®
zü verkiezen aan te wijzen.
Erkenning van de zijde van de regeering®11
van het recht tot verplichtend onderwijs lS
noodzakelijk, benevens het op stricten voet V'11
gelijkheid behandelen der rechten en plichta®»
betrekking hebbende op het onderwijs, de recht
spraak en het werk der doofstommen.
BOEKAREST, 21 Augustus. (V.D.) Ofi'ciecl
wordt thans bevestigd, dat de kroning van k®"
ning Carol is uitgesteld tot het komende vo®1'
jaar. Dit uitstel zou veroorzaakt zijn door
weigering van koningin Helena, om zich
Carol te verzoenen en toe te stemmen in de op
heffing van do uitgesproken echtscheiding-
Voorts doen in sommige kringen geruchten
ronde, dat Carol, wanneer Helena niet toeg
plannen zou hebben om een prinses uit
Huis Bourbon-Ortléans ten huwelijk t-9 vrag®"'
Volgens mededeelingen uit andere kringen zo
den deze geruchten nlechts op louter fantas
berusten.
■Tim-
aJH -*v
