DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1930
m
V EEN BEGINSEL-
UITSPRAAK
MGR. NOLENS 70 JAAR
HUISHOUDELIJKE COMMISSIE
Tot onderzoek van corruptie
Het Grafisch bedrijf
De Reputatie van onze kaas
De aanvaring van de Velscrbiug. J)e mOOrdzaak LailS
MENSCHEN EN MEENINGEN
I .ai
in gevaar:
BEHANDELING VOOR DEN RAAD VAN
DE SCHEEPVAART
VOOR HET HAAGSCHE GERECHTSHOF
HELDEN
DE OVERVAL OP CURACAO
DE MOORD
IN HET BEZUIDEN-
HOUT
VERDUISTERING DOOR
ADVOCAAT
EEN
•1:
I «i«
I .0<
•S-
«TC
09
.fc*
01
Jï'
1 .V
Mogen we den heer Albarda gelooven; dan
heeft heel de beweging der sociaal-democra
ten omhetpetifionnement tegen het vlootplan
van Minister Deckers niets anders te be
teekenon, dan het volk zich te laten uit
spreken vóór het beginsel der ontwapening.
Het volk spreke zich uit tegen het be
ginse' der bewapening. Het spreke zich uit
voor het beginsel der ontwapening.'*
Wat bedoelt de heer Albarda met dez
woorden?
Moeten de Nederlanders uitspreken, dat
2e niet het minste op hebben met 'n nieuwen
oorlog? Dat ze er niet aan denken een
oorlog uit te lokken? Dat ze hun best willen
doen, iederen mogelijken oorlog te beletten,
voor zoover het van hen afhangt?
Waartoe dient dat?
Is dat niet vragen naar den bekenden
weg? Zeker voor de leden der Katholieke
Staatspartij: hun behoeft niet gevraagd te
worden, of ze voor of tegen oorlog zijn
voor of tegen bewapening.
De Katholieke Staatspartij staat op den
bodem van ontwapening: zij wil niet, dat
de sabel en het geweer op de weegschaal
geworpen worden, als er moeilijkheden rijzen
tusschen de landen onderling.
Zij is, zonder voorbehoud, voor gelijktijdige
algeheele ontwapening, naar het leidend
woord van don Paus. Dat deel van Neder
land behoeft zich heusch niet uit te spreken
over het beginsei van bewapening of ont
wapening. Dat heeft zich uitgesproken en
zal zich beslist niet terugtrekken.
Zoodat het in werkelijkheid ook niet gaat
om het beginsel van ontwapening, maar om
de praktijk: hoe, naar de omstandigheden,
dat beginsel het best te kunnen dienen.
En hier treedt verschil van inzicht op.
Hier nemen de sociaaldemocraten in Neder
land een andere houding aan dan hun geest
verwanten in andere landen. Zij willen dal
Nederland dadelijk èn leger èn vloot opdoekt:
alles, wat met de organisatie van dat leger
en die vloot liquideert. En daartoe moeten
de handteekeningen dienen. De Katholieke
Staatspartij echter wenscht dat middel op
die manier in deze omstandigheden niet ta
gebruiken.
En men kan het daarmee eens zijn, zonder
zijn gezonde verstand te verliezen en zonder
daarom uitgemaakt te worden voor oorlogs
zuchtig of wat bloederigs ook
Al stemt iemand vóór onze begrooting ten
dienste van leger en vloot, dan is hij daar
mee nog niet gevonnist.
Men kan van meening verschillen over
de vraag of die uitgaven niet minder konden
zijn, en niet nuttiger konden besteed worden;
deze of gene zou zelfs kunnen beweren, dat
bijv. heel Indië ons gestolen mag worden-
Dat zijn opvattingen.
Maar ook andere opvattingen hebben
daarnaast reden van bestaan.
Wij gelooven, dat dc partijen in beginsel
niet zoo ver van elkaar staan inzake ont
wapening, doch in de praktische toepassing
verschillen ze nog wel iets.
Waarom het dan anders voorstellen?
DINER VAN DE KATHOLIEKE
KAMERFRACTIE
Bij gelegenheid van den TOsten verjaardag
van den minister van Staat, Z.Ex. Mgr. Prof.
Mr. Dr. W. H. Nolens biedt de Katholieke
Tweede Kamerfractie aan haar leiders op Don
derdag 2 October a.s. een diner aan.
MR. H. G. F. DUÏFJES
Benoemd tot hoogleeraar te Leiden
Bij Kon. besluit is benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid
aan de Rijksuniversiteit te Leiden om onder
wijs te geven in het Ned.-Indisch burgerlijk
recht en in de historische vorming van de
hedendaagsche rechtsinstellingen, mr. H. G. F.
Duytjes, oud-proc.-generaal bij 't hooggerechts
hof in Ned. Ir.dië en oud-lid van den Raad van
Ned.-Indië.
UNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Assistent-hoogleeraar Ned- Burgerlijk ReclU
benoemd.
Wij hebben kort geleden gemeld, dat zou
worden overgegaan tot benoeming van een
assistent-hoogleeraar bi het Ned. Burgerlijk
Recht en dat daarvoor zou worden benoemd
mr. L. J. Werv, commies-griffier bij de Tweede
Kamer.
Deze benoeming Is thans geschied.
Ter toelichting diene dat daartoe is beslo
ten, teneinde het euvel van het te veel vepetee-
ren bij repetitoren, waarover onlangs in een
vergadering van studentenvereenigtngen is ge
sproken, tegen te gaan.
VOORZITTER VAN DE TWEEDE KAMER
Bij Koninklijk besluit is tot voorzitter van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor
het tijdvak der tegenwoordige zitting benoemd
mr. J. R. H. van Schalk, lid van die Kamer.
GOUVERNEUR RUTGERS.
De heer «lr. A. A. L. Rutgers,, gouverneur
van Suriname thans met verlof hier te lande
vertoevend, is bereid om hen, die hem over
Surinaamse!^ aangelegenheden wenschen te
spreken, aan het departement van Koloniën
op 2 en 3 October a.s. tusschen 10 en 12 uur
T.m. dan wel tusschen 2 cn 4 uur n.m. te
ontvangen.
EERSTE KAMER
DE S. D. A. P., ALS APARTE GEESTES-
STROOMING, WENSCHT EEN PLAATS
Hoe deftig men nog stemt
De huishoudelijke commissio van beide
Kamers draagt een volstrekt intern en uitslui
tend administratief karakter. In beide Kamers
zijn er slechts twee leden die met de voorzitters
het college perfect maken. In den senaat is
een deel der leden aan de volmaaktheid gaan
twijfelen. De S. D. A. P., gesteund door de vrijz.
dem. fractie, kwam met het voorstel liet aantal
leden dezer commissie uit te breiden tot vijf.
Er zou dan, zooals de vrijz. dem. heer Slingen-
berg zich uitdrukte, plaats zijn voor een ver
tegenwoordiger van de Katholieke, Protestant-
sclie, vrijzinnige en socialistische groep. De
C. H. heer Pollema vond het een kwestie van
gemeenschappelijk overleg en was bereid tege
moet te komen aan den wensch. Maar zijn frac
tie-leider, prof. de Savornin Lohman, was er
heftig tegen hij vond de uitbreiding onnoodig
en ongemotiveerd. Voor zoover men iets op de
gestes der commissie had af te dingen, was de
Kamer cr steeds als souvereine.
Voorzichtiger dan de heer Lohman, die nu
eenmaal niet bijster ingenomen is met alles
wat op evenredige vertegenwoordiging lijkt,
was mr. van Lanschot. Do Katholieke leider
vond het verlangen van de socialisten op zich
wel wenschelijk cn billijk, maar, waar de heer
Vliegen in de huishoudelijke commissio van de
Tweede Kamer zit cn daar geen uitbreiding
wordt gewenscht, is het onnoodig zulke uit
breiding te geven aan hetzelfde college in de
Eerste Kamer, waar nu geen vacature is.
In denzelfden geest sprak mr. Anema voor
de anti-rev. fractie.
De heer Slingenberg was de eenige, die het
voorstel verdedigde. Maar de Kamer bleef erbij,
dat commissies zoo klein mogelijk moeten zijn
en dat op een college van 50 geen 10 pet lid
van één commissie behoeft te zijn. Zij verwierp
het uitbreidingsvoorstel met 27 tegen 16 stem
men. Met den c.-h. mr. Pollema was de heer
do Bruyn blijkbaar van meening, dat het hier
een zaak van practisch overleg gold en dat
men. zulke onschuldige wenschen, al zijn er
formeel zeer juiste bezwaren tegen in te
brengen, gerustelijk kan inwilligen.
Inplaats van den oud-voorzitter, baron van
Voorst tot Voorst, die de zitting niet bijwoonde
maar wel bericht gezonden had, niet meer voor
het lidmaatschap der huishoudelijke commissie
in aanmerking te willen komen, werd mr. v.
Lanschot gekozen met 29 van de 44 stemmen.
Ook de vrijheidsbondsche mr. Rink zag zich
met 29 van de 44 stemmen gehandhaafd in zijn
lidmaatschap. Beide leeeren stemden de S. D.
A. P. en de vrijz. dem. op hun candidaat, den
heer Polak.
Naast mr. Haffmans, die 36 van de 44 stem
men kreeg, werd Henri Polak (wien men een
plaatsje in de huishoudelijke commissie had
willen inruimen en die zich blijkbaar in aller
achting verheugt) met 40 van de 44 stemmen
gekozen in de commissie die toezicht houdt op
den stenografischen dienst. Wat zal onze taai-
verdediger zich zoo nu en dan ergeren over
ongerechtigheden! Sprak er gistermiddag niet
iemand, dat hij voor „aanname" van een be
paald voorstel was In laatstgenoemde commis
sie werd ook de vrijz. dem. heer Slingenberg
met 37 van de 43 stemmen gekozen. De Eerste
Kamer levert voor deze commissie, aan welke
do Tweede Kamer ook een trio toevoegt, dus
een linksche meerderheid. Daar zal het vader
land niet door vergaan.
De voorzitter heeft de commissie voor de
verzoekschriften kranig in elkaar geprakke-
zeerd de altijd levendige Jhr. mr. A. van
Sasse van IJsselt zetelt er in met den Leidschen
hoogleeraar Kranenburg, den a.r. mr. Briët en
den c.-b. heer Pollema. Tusschen deze gewiekste
juristen neemt de goedhartige mevrouw Pothuis
Smit plaats. Hier zijn alle „geestes-stroo-
mingen" dus present.
De discussie heeft intusschen aan het veel
bespotte woord „geestesstrooming" van minister
Reymer burgerrecht verschaft en de S. D. A. P.
officieel en onweersproken als een aparte gees
tesstrooming in ons volk gewaarmerkt.
Dit lijkt ons het meest vermeldenswaardige
van de heele discussie en van de plechtige
stemmerij. die in de Eerste Kamer statig ge
schiedt. doordat men de stembriefjes, welke de
adjunct-griffier zelf in een schoone urn inza
melt, stuk voor stuk voorleest. Het duurt wat
langer dan in de Tweede Kamer, waar men met
eenvoudiger ritueel genoegen neemt hier haalt
de bode de stembriefjes op in een vrij ordinaire
bus en wij hooren alleen de eindcijfers van de
getelde stembriefjes. Maar het resultaat is
hetzelfde.
DE DOETINCHEMSCHE RAADSCOMMISSIE
HEEFT HET TOEGESTANE CREDIET
OVERSCHREDEN
Door particulieren wordt het onderzoek
gefiuancierd
ER WOKDEN WEER GESCHENKEN
AANGENOMEN
In de Dinsdag gehouden vergadering van
den gemeenteraad van Doetinchem kwam in
bespreking de rekening en verantwoording van
de raadscommissie tot onderzoek van corruptie
Verschillende leden constateerden dat de
uitgaven veei meer hebben bedragen dan het
toegestaan crediet. zoodat de commissie tot
het dekken dier uitgaven giften van gemeente-
naren heeft aangenomen.
De heeren Wenster en Spijkman verklaarden
dat de raad er recht op heeft te weten wie
de gevers zijn, om na te kunnen gaan welke
politieke invloeden bij dit onderzoek gewerkt
hebben. Ais particulieren dit onderzoek ge
financierd hebben, zit er een luchtje aan.
De voorzitter der commissie, de heer Cohen,
zeide, dat niet de commissie maar de gemeente
die geschenken heeft gekregen.
De voorzitter repliceerde dat dit in strijd is
met de gemeentewet, daar alleen de raad ge
schenken mag aannemen onder goedkeuring
van Ged. Staten.
In verband met de mededeeling van den heer
Cohen, deed de heer Rietberg het voorstel dat
de namen der gevers zullen worden mede
gedeeld, opdat de raad gelegenheid heeft die
gelden terug te betalen.
Dit voorstel werd aangenomen met 7 tegen
6 stemmen en 2 onthoudingen.
DE STRIJD OM DE C. A. O.
A. P. HUBER t.
In den ouderdom van 82 jaar is te 's Hagc
overleden de h-ser A. P. Huber, oud-administra
teur bij het Departement van Binnenlandsche
Zaken.
HET RETNILDA-HUIS TE AMSTERDAM
Morgen, Vrijdag 19 September, bestaat bet
4|eiuildahuia te Amsterdam 5 jaar,
Wat onder geprepareerde kaas
verstaan wordt
De heer A, J. Schilte, voorzitter van de Ned.
Vereeniging van Kaashandélaren schrijft ons
o.m.
Onder geprepareerde wordt aangeduid een
meestal volvette Goudsche kaas, die door
„terugwerken'' hoe langer hoe slechter gewor
den is, totdat zij eindelijk door een, totnogtoe
voor het gros van het menschdom geheime be
werking weer in oogenschijnlijk betere banen
is geleid.
De „ongeprepareerde" kaas draagt het rijks-
controlemerk en blijft het dragen, hoe hard
de kaas ook in kwaliteit moge achteruitgaan.
Dit is niet erg; immers, ieder vakman ziet
duidelijk dat hij met een inferieure kwaliteit
te doen heeft, die voldoende vet in de droge
stof heeft.
Maar nu komt de metamorphose. Uit een
istig opgeblazen kaas komt een vastgesloten,
vlak product te voorschijn, in staat om bij
niet al te nauwkeurig onderzoek voor goed door
te gaan. Wat het product doorgemaakt heeft,
in warme of koude baden, wij weten het niet:
wel weten wij dat het geweldig afbreuk zal
doen aan de reputatie der Hollandsche kaas,
indien het voor goede Goudsche kaas in den
handel komt en ook weten wij, dat het Rijks-
controlemerk de kaas is trouw gebleven in al
haar wederwaardigheden. Dit laatste nu moest
niet zoo zijn.
Het propareeren van kaas behoeft niet verbo
den te worden, maar laat de preparateur zich
verplichten op iedere geprepareerde kaas een
duidelijk teeken aan te brengen, waardoor de
eventueel® kooper zien kan wat hij koopt. Het
is de hoogste tijd dat ingegrepen wordt.
Absoluut afwijzend" of „in beginsel bereid?"
De R.K. Vereeniging van Ned. Drukkerspa
troons verstrekte ook in ons blad eenige mede-
deelingen als antwoord of verweer op hetgeen
wij op verzoek van den Ned. R.K. Grafischen
Boud publiceerden, betreffende de afgebroken
onderhandelingen.
De R.K. Grafische Bond verzoekt om nu
opname vdn het volgende"
In den aanhef der mededeeling van genoemde
vereeniging, wordt 'gezegd, „dat de besturen dei
patroonsbonden zich van mededeelingen aan het
publiek wanschten te onthouden, tot het oogen-
blik waarop het publiek de gevolgen vsn het
conflict zou ondervinden.
Deze mededeeling is onjuist, want reeds in
de ochtendbladen van 10 September kwam do
eerste mededeeling van de WerkgeversbonJen,
gevolgd door eem vrij uitvoerig bericht in da
avondbladen van denzelfden dag, waarin de
voorstellen van de werkgevers en wentne-
mersid-elegaties kort sameng*vii werden vermeld
De eerste publicatie ging dus van de werk
gevers uit.
De R.K. Patroons ontkennen nu onze bewe
ring, dat de werkgevers „absoluut afwijac-jid"
stonden, tegen elke verbetering der arbeidsvoor
waarden, door te beweren, dat zij in beginsel"
niet afzijdig stonden tegenover verbeteringen
in de positie der arbeiders, doch dat de hu,digs
economische omstandigheden geen verzwaring
van -den bedrijslast toelieten.
Het is aardig gevonden, dat in beginsel be
reid zijn", doch het neemt niet weg, dat de
werkgeversdelegatfe niet alleen geen enKele
verbetering in de arbeidsvoorwaarden mende
te kunen aanvaarden, dc*h integendeel eer.
aantal zeer belangrijke verslechteringen heeft
voorgesteld.
Het beroep op de economische omstandighe
den gaat niet op, omdat het Grafisch bedrijf ge
durende do laatste jaren een zeer gezonden
bedrijfsgrosi vertoont, waarvan de regelmatige
uitbreiding van de bedrijven, vernieuwing en
verbetering der bedrijfsoutillage, vermeerdering
van werkkrachten, het toepassen van dubbele
ploegendiensten enz. de overtuigende bewijzen
zijn. De werkgeversdelegatie erkende ook. dat
er een crisis h-eerscht in liet Grafisch bedrijf,
doch dat deze nog komen kan.
Of en wanneer deze crisis kwam. wist .nen
niet te voorspellen, zoodat liet begrijpelijk is,
dat d-e weTknemersdelegatie zich door oeze
sombere voorspellingen niet liet beiuvloedeu.
De R.K. patroons hebban zich gestooten Aan
onze mededeeling i.z. het werkgeversvoo.stel
tot „afwenteling van het bedrijfsrisico op de
werknemers" en noemen deze mededeeling
tendentieus. Leteriijk luidt be tvoorstel ais
volgt-
De werknemer is aansprakelijk voor do
schade, ontstaan door fouten in zijn werk, ten
zij hij aannemelijk maakt, dat deze schade
buiten zijn schuld is ontstaan."
De lezer moet echter hegrijpen dat de Werk
zaamheden in liet typografisch bedrijf zeer
nauw in elkaar grijpen. Het werk van zetter
meestal reeds voorafgegaan van de aandui
dingen van den chef. voorman of ontwerpt.r
wordt overgenomen door den opmaker, daarna
volgt de stypeur, na deze de drukker.
De zetmachine wordt op één dag vaak door
Iv/ee, soms drie of meer personen bediener, zoo
dat zonder groote kans op willekeur, zelden
precies is vast te stellen waar de schuld van
gemaakte fouten is te zoeken.
Dat we onder dergelijke omstandigheden een
bepaling van zóó algemeene strekking als voor
gesteld, niet wenschen te aanvaarden, is begrij
pelijk.
Bovendien moet de beschuldigde bewijzen, dat
hij onschuldig is, inplaats dat hij, die beschul
digt, het bewijs te leveren heeft.
Het huidige contract bevat voldoende be
palingen, om in geval van werkelijke schuld,
door moedwil of grove nalatigheid te straffen.
De R.K. patroons vragen om nadere aandui
dingen van de woorden.
Verder nog eenige verslechteringen in de
rechtspositie der werknemers.
Hierop wordt in dit schrijven zeer uitvoerig
ingegaan; een en ander betreft diverse tech
nische aangelegenheden.
Een ongelukkige samenloop van omstandig
heden, geen ernstige fouten. I\; formeels
schuld bij den loods, de moreele bij
het brugpersoneel, dat niet genoeg
ervaring heeft
Vervolg van het getuigenverhoor
KON. NED. HOOGOVENS EN STAAL
FABRIEKEN,
Met liet Zweedsch s. „Mercurius" werd een
in de zeehaven van het hoogovenbedrijf te
IJrhuiden ingenomen volle lading piekijzcr naar
Kristinehamu .(Zweden) verscheept.
NED. KOOMSCHE REISVEREENIGING-
Het Hoofdbestuur der Ned. Roomsche Reis-
vereeniging, gevestigd te Amsterdam, heeft
bericht ontvangen, dat Z. D. H. de Bisschop
van Haarlem heeft goedgevonden, dat de wel
eerwaarde heer H. A. C. M. Wennen, rector van
het Gesticht St. Jacob te Amsterdam, de ver
eeniging als geestelijk raadsman ter zijde
staat.
In de j.l. Zaterdag gehouderl bestuursverga
dering is rector Wennen als zoodanig met een
toepasselijke rede door den voorzitter geïn
stalleerd.
HET IS WENSCHELIJK, DAT DE
SPOORWEGEN MAATREGELEN
TREFFEN
De Raad voor de Scheepvaart heeft gisteren
een onderzoek ingesteld naar de oorzaak van
het ongeval, op 19 Augustus 1.1. overkomen aan
het Grieksclie stoomschip ..Amazon". Naar men
zieli herinneren zal is dit stoomschip op den
avond van genoemden dag in aanvaring ge
weest met de Velserbrug, waardoor deze bril;
ernstige schade opliep en het treinverkeer g£
ruimen tijd gestagneerd werd. Er was voor
deze zaak zeer veel belangstelling uit scheep
vaart- en scheepvaart-technische kringen, als
mede uit die van het loodswezen.
Als eerste getuige werd gehoord de binnen
loods, die op de brug van list Grieksclie schip
dienst deed, toen de aanvaring plaats vond. Te
half zes n.m. werd verklaarde get. d3
Hembrug gepasseerd, het schip, dat dobr een
sleepboot begeleid werd, stuurde goed. De be
doeling was van de reglementaire opening
van de Velserbrug van 6 uur 58 7 uur 8
gebruik te maken om door de brug te varen.
Van de brug werd het gewone teeken een
maal op en neer gaan van de bal gegeven,
ais waarschuwing flat get. zich klaar moest
maken om door de brug te varen. Toen de
„Amazon" slaags was werd de kegel geheschen,
ten teeken, dat eerst de schepen naar Amster
dam de brugopening passeereu moesteneen be
sluit, waarover get. zich verwonderde omdat
hij met een leeg schip voer. Kort daarop werd
do andere kegel geheschen; de „Amazon", die
op 600 a 700 nieter van de brug was, ging lang
zaam vooruit, terwijl de brug naar het schip
toe-draaide. Toen de brug een kwart sia.g
draaid was, hield zij plotseling stil; de
„Amazon" had toen een vaart van 43 a 75 meter
civer den grond. Onmiddellijk, gaf get. de
order: „klaar bij het anker". De machine werd
gestopt en daarna op volle kracht achteruit
gezet: het stuurboordanker werd gestreken,
terwijl door de sleepboot één stoot op de fluit
werd gegeven. Op deze wijze kwam de vooruit
gaande beweging tot stilstand, desondanks
dreef het bakboordvoorschip tegen de brug
aan op den meest oostelijken hoek, niet het
bekende gevolg.
Get. verklaarde er mede bekend te zijn dat
zich op afstanden van resp. 500 en 150 meter
van de brug z.g. stoppalen bevinden en dat
hij reglementair niet voorbij de 150 meter
mag komen, voordat de hal geheel in top is ge
heschen. Toen de „Amazon" vooruitging, was
dit nog niet geschied. „Als we echter" aldus
get. „met opvaren wachten, totdat de bal in
top is, zouden we kunnen blijven wachten, om
dat de brug dan precies gesloten zou zijn als we
er vlak bij waren. Op die manier zou de scheep
vaart, wat Amsterdam betreft, wel gestopt
kunnen worden".
Get. verklaarde voorts nog, dat de brug als
regel naar Amsterdam wordt opengedraaid,
hetgeen hij als een plagerij van den brugwach
ter beschouwt, die overigens ook verklaard
heeft aldus get. dat hij geen ve*stand
heeft van de regeling van het scheepvaart
verkeer, aangezien hij practisch niet eens weet
wat een schip is.
Do volgende getuige was de lieer Kruijs di
recteur van het Loodswezen in het 3e district.
In zijn kwaliteit van deskundige verklaar
de deze dat er in den regel wel op gelet wordt,
dat de loodsen zich houden aan het voorschrift
om niet voorbij de, 150 meter te varen vóór het
sein gegeven is. Vooral kleine vaartuigen, zoo
als visscliersbooten, zondigen veel tegen dezen
regel. Voor desk. staat ook. vast, dat de loods,
vóór hij zulks mocht, voorbij -de 150 meter
geweest is en dus het reglement overtreden
heeft. Gewoonlijk is de brug open als de lood
sen tot 150 meter genaderd zijn; het stroom
loos worden van de brug een ongeval, dat
nog nooit is geschied heeft dezen loods par
ten gespeeld.
Vervolgens werd ile brugkneebt K. Hoogland
gehoord, die tijdens het ongeval op de brug
„MEN MOET BUITENGEWOON TOOR.
ZICHTIG ZIJN, OM IN DEZE CONCLUSIE
TE TREKKEN"
Na de pauze wordt ais getuige gehoord de
inspecteur van politie S. W. J. van der Mark
Getuige heeft rapport opgemaakt over me
dedeelingen van mevr. Logger over verdachte
Deze zou volgens mevr. L een zeer vreemde
natuur hebben.
Getuige Commijs, opnieuw naar voren geroe
pen, verklaart, bij bet door hem ingestelde
onderzoek geen mesje in de kast gevonden te
hebben.
Mr. Kokosky: Het moet er tocli in gelegen
hebben.
Op ccn vraag van mr. Kokosky verklaart ge
tuige, dat des avonds een onderzoek is inge
steld en den volgenden ochtend ook.
Getuige kan pertinent verklaren, dat het
onderzoek zoo grondig is geweest, dat hij kan
zeggen, dat er geen mesje aanwezig was op
den avond van den moord
Mr. Kokosky: En u hebt bij dat onderzoek
des avonds niet eens licht ontstoken. Ook hebt
gij de twee kistjes, die in de kast stonden, er
niet uitgehaald en u hebt ook niet geconsta
teerd, dat er bloedvlekken op de kistjes aan
wezig waren. Het geheele onderzoek is meer
dan slecht geweest.
Getuige: We hebben alles goed doorzocht.
Mr. Kokosky: Wist u dat er een mesje aan
wezig moest zijn?
Getuige: Neen!
Mr. Kokosky: Dus u hebt er ook geen spe
ciale aandacht aan geschonken.
Mr. de Visser (tot getuige): U hebt'toch
zeker gezocht naar een wapen, waarmee de
moord gepleegd zou kunnen zijn
Getuige: Ja.
Getuige heeft voorts een proef genomen in
hoeveel tijd men van het kantoor van den
verslagene kan loopen naar station Delftsche
poort. De tijd er voor noodig bedraagt ongeveer
23 minuten.
De pres.: Hebt u snel geioopen?
Getuige geeft hierop door een wandeling in
de zaal de snelheid aan waarmede hij geioopen
heeft.
Verdachte: Op de zitting in. Rotterdam hebt
u harder geioopen.
Getuige ontkent dit.
Vervolgens wordt gehoord dr. D. Gerhard.
Aan dezen getuige is door de politie ter
onderzoek een boterhammesje met teenen heft
ter hand gesteld. Getuige heeft niet kunnen
constateeren, of dit mesje schoongemaakt
was.
Verder heeft hij een grijs colbertjasje onder
zocht. Aan den binnenkant daarvan heeft hij
een klein vlekje bloed aangetroffen, waarvan
hij echter niet kan zeggen, of het menschen-
bloed was.
Ook op een paar schoenen heeft getuige
spatjes bloed geconstateerd, evenals op een
vest. De bloedvlekken op het vest veranderden
later van kleur, zoodat zij volgens getuige
niet van ouden datum waren.
Het was volgens getuige verdhnd bloed, en
hij heeft den indruk dat er met een natten
doek over is geveegd. Met zekerheid kan ge
tuige dit echter niet zeggen.
Volgende getuige is dr. J. P. L. Hulst. Deze
heeft sameu met dr. van Rijssel een onderzoek
ingesteld in het pand aan den Oostzeedijk. Ge
tuige heeft op den muur hij het fonteintje
groote bloedvlekken aangetroffen en hij heeft
den indruk, dat het slachtoffer eerst nog daar
heen is geioopen.
Ook in het keukentje heeft getuige bioed-
spatten gezien tot aan de zoldering toe.
Hierna ontspint zich een gesprek over de
vraag of bij de toegebrachte slagen de dader
door bloed hespat kan worden. Getuige acht
het onwaarschijnlijk, dat in dit geval de dader
onbespat zou blijven.
Volgens getuige waren de biosdspatten op
het vest van ouderen datum dan die, weike
op de broekspijp zijn aangetroffen.
Ook het bloed op de schoenen maakte den
indruk versch te zijn.
Getuige zegt voorts, dat de wonden op het
Dat iemand voor zijn innerlijke overtui
ging opkomt, moet iedereen flink vinden.
Een „halve", die de huik naar den wind
hangt, een draaier, die met zjn mecnin-
gen op een windvaan Ijkt, een bangerd
ah ccn juffershondje, die voor iedere ande
re meerling bibberend in zijn schulp kruipt,
krijgt ook van zjn tegenstanders geen
woord van waardeering. Misschien gebrui
ken ze zoo'n zwakkeling, als ze zijn hand-
teckèning noodig hebben op een petitionne
ment, maar inwendig spuwen ze hem uit
als een lafaard, een „rent van niks".
Dat erin onze maatschappij, die vrijheid
voor iedere mccning opeischt, nog plaats
genoeg bestaat, om genekt en genegerd te
worden, gesard cn bcleedigd, zelfs mishan
deld, wordt duidelijk genoeg gemaakt in
de actie tegen dc katholieke steenzetters in
A msterdam.
Daar komt een ergerlijk geval naar bui
ten. Doch het zou van heel weinig kennis
van zaken getuigen, als men meende, dat
zulk soort dingen bijna niet, of bij uitzonde
ring slechts voorkwamen.
Dat komt licel veel voor.
Ondanks al liet gescherm met groote
woorden als verdraagzaamheid en vrijheid,
beslaat er onder hcclc groepen van het
volk een haat legen den katholieken gods
dienst.
Het is ccn feit, dat dikwijls, wanneer
men weel, dal in een ploeg een katholiek
zit, zoo'n man geen leven meer heeft. Dan
moet hij dag in dag vil zoo'n ploertigtaal
aanliooren, zoo'n erge beleediging van wal
licm heilig en dierbaar is, dal zoo'n leven
gaat gelijken op een hel.
Godsdienst is iels, dat heel leer is. En
juist dat tecre, dat innige wordt zóó graag
bcmodderd, bevuild cn vernield. Godsdienst,
zit diep en daarom grjpt schennis van dal
godsdienstige erg aan. Daarom kon het ook
goed gebeuren, dat mcnsclicn, die in cn om
hun godsdienst zoo geregeld gesard cn ge
hoond. worden, zich zelf niet meer meester
kunnen blijven en dingen doen, die af te
keuren zijn; op een wijze optreden, die
niet goed te praten, maar alleszins te be
grijpen valt. Daar loopen onder dc gewone,
menschen, dc gewone arbeiders en arbeid
sters meer helden rond, dan men denkt.
Daar bestaat nog veel meer moed van mar
telaren dan men durft te denken.
En het is de groote schande van de
zoogenaamde schrijver s-om-urijheid-cn-op-
voering van het mcnsch-zjn, dal ze ge
regeld door bij het volk de anti-katholieke
instinkten voeden.
dienst deed. Get. deelde mede, dat hij een van hoofd met de gevonden vijl kunnen zijn toe-
IJmuiden komend schip den voorrang tot door gébracht.
de brug varen had gegeven, doch dat hij den Wat bet vegen betreft, zegt getuige, dat het
kegel onmiddellijk gestreken en dien van Am. v(>01' bem niet vaststaat, dat over de vlekken
sterdam geheschen had, toen hij zag, dat dit °P bet vest is geveegd. De mogelijkheid bestaat
scliip vastlag. Toen de brug stroomloos werd, ccliter wel.
heeft hij zijn maat dadelijk order gegeven om De bloed vlekjes behoeven volgens getuige er
ook dezen kegel te strijken. Volgens get. was <>P gespat te zün, ze kunnen ook doorban
de aanvaring ook geschied, indien de brug niet raking op d-e kleeren zijn gekomen,
stroomloos was geworden, aangezien de „Ama- Mr- v. d. Meer: Zijn we het er over eens,
zon" reeds te dicht hij de brug was. Het komt dat slechts op één plaats menschenbloed aan-
geregeld voor aldus get. dat schepen al
met hun boeg vóór of in de brug zijn, voor
dat de bat geheschen is. O.a. was dit pas nog
met de „Jaarstroom" gebeurd.
Get. was nog maar kort in dienst.
De hoofdinspecteur voor de Scheepvaart,
vice-admiraal b. d. Fock, nam mèt den directeur
van het Loodswezen aan. dat de loods naar de
brug is opgevaren, er op rekenend, dat deze
open zou zijn vóór hij de 150 nieter grens be
reikt had. Vaststaat z.i. ook, dat de vaart van
de „Amazon" niet overmatig groot is geweest,
terwijl de loods, aangezien hij zulks in zijn
26-jarige practijk nog nooit had meegemaakt,
er geen rekening mee hield, dat ds brug stroom
loos zou kunnen worden. Het ongeval is dus
terug te leiden tot een samenloop van onge
lukkige omstandigheden, waarbij van den kant
der scheepsleiding en van dien van den loods
geen ernstige fouten zijn gemaakt, al staat
ook vast, dat de loods het reglement heeft
overtreden. De verklaringen van den brug
wachter hebben spr. versterkt in zijn overtui
ging. dat het personeel van de brug niet de
noodige ervaring heeft om te beoordeelsn hoe
in deze scheepvaart het best kan worden ge
holpen; ook is het wenschelijk, dat de Spoor
wegen maatregelen treffen, dat de brug in dc
richting van de schepen meedraait.
Nadat de directeur van liet Loodswezen
nog naar voren had gebracht dat de verklarin
gen van den brugknecht over de „Jaarstroom"
geheel bezijden de waarheid waren en dat in
tegendeel in deze kwestie van de brug at grove
fouten zijn -gemaakt, werd bet. onderzoek, dat
onder leiding stond van Prof. Mr. Taverne ge
sloten.
De Raad zal later uitspraak doen.
RIJKSWEG RIJSWIJK—ROTTERDAM.
De Minister van Waterstaat maakt bekend,
dat de rijwielpaden en de voor uitweg- en voor
voetgangers- en langzaam verkeer bestemde
kllnkerzijwegen van den nieuwen Rijksweg van
Rijswijk naar Rotterdam tot den Driesprong
hij Delft en van den zijtak naar Delft op Za
terdag 27 September a.s., des middags 12 uur,
voor het verkeer worden opengesteld.
getroffen is en wel op het vest?
Getuige Hulst: Ja, want de andere vlekjes
waren te klein, om daarover een oordeel uit
te spreken,
Mr. de Visser: Maar U kunt toch ook niet
verklaren, dat dat geen menschenblo-ed was.
Getuige: Neen.
Mr, v. d. Meer: Getuige Hermans zegt in zijn
rapport, dat hij gevonden heeft een handdoek
gedeeltelijk doordrenkt niet bloed. Welke con
clusie is daaruit volgens u te trekken?
Getuige Hulst: Ik ban va.n ni-eening, dat do
dader zich daarmee zijn handen waaraan vee!
bioed zat, heeft gereinigd.
Hierna ontspint zich een gesprek over de
wijze, waarop de dader bloed aan zijn handen
heeft kunnen krijgen.
Mr. de isssr merkt op, dat de verslagene
in een grooten plas bloed lag, toen de dader
de sleutels van de brandkast uit zijn broekzak
moest halen. Het is dus mogelijk, dat de dader
daarbij met bloed is besmeurd.
Getuige Hermans zegt, dat er alleen een bloed
plas was bij het hoofd van den heer Lans
Verdachte: Op d-e brandkast is een bos sleu
tels aangetroffen, en net was gewoonte van
den verslagene. om dezen bos sleutels in een
tascb te bewaren. Een andere sleutel van de
brandkast droeg lii.j in den zak.
Mr. de Visser merkt no-g op, dat de bloed-
spatjes op de broekspijp er ook op kunnen
kómen wanneer men bijv. in een bloedplas
trapt. Deze spatjes bevinden zich alle op gelijke
hoogte.
Mr. v. cl. Mesr: Dat zegt niets. Wanneer de
spatjes er op zijn gekomen volgens de ver
klaring van verdachte, n.l. dat ze afkomstig
zijn van een wondje aan de kin van zijn kind,
dan zullen se zicii ook op dezelfde hoogte be
vinden.
De volgende getuige is dr. W. F. Hesselink,
die mededeelingen doet over de wijze, waarop
met de vijl geslagen zou zijn.
Voorts zegt getuige, dat het bloed, dat op
de broekspijpen is aangetroffen, den indruk
gaf er op gespat te zijn. Ook zou het volgens
getuige niet oud zijn.
Op een vraag van den procureur-generaal
zegt getuige, dat bij gee i verschil in ouderdom
ziet in de bloedvlekken, welke op de kleeren
van verdachte zijn aangetroffen.
Op een vraag van mr. v. d. Meer antwoordt
getuige dr. v. Rijssel nog, het niet waarschijn
lijk te achten, dat b.v. hij den laalsten slag
welke niet de vijl is toegebracht, nog bloed uit
een der d-aard-oor toegebrachte wonden zou
spatten.
Daarna wordt gehoord prof. L. van Itallie,
die eveneens dc kleeren van verdachte heeft
onderzocht naar bloed. Op de jas heeft getuige
geen bloed aangetroffen. Getuige zegt voorts,
dat het mogelijk is, drt over de vlekjes op het
vest geveegd is, terwijl het eveneens mogelijk
is, dat deze vlekjes afkomstig zijn van een
neusbloeding.
Getuige zegt voorts den indruk te hebben,
dat het bloed op het vest van ouderen datum
was, dan het bloed op den hoed van Lans.
Men moet echter buitengewoon voorzichtig
zijn om in deze conclusies te trekken.
Mr. Kokosky: dr. Hesselink heeft verklaard,
dat hij geen verschil in ouderdom heeft gezien
tusschen het bloed op het vest en de vlekjes
op de broekspijpen. Waar nu volgens getuige
van Itallie het bloed op het vest van ouderen
datum is dan het bloed op den hoed, volgt uit
deze heide verklaringen, dat ook het bloed op
de broekspijpen ouder is dan het bloed op den
hoed.
De dertiende getuige is mej. dr. A. J. Stee-
hauer. Getuige zegt, dat het mogelijk is, dat er
geveegd is over de vlekjes op het vest. Ook deze
getuige heeft den indruk dat het bloed op het
vest vain ouderen datum is.
De zitting wordt hierna geschorst tot Don
derdagochtend 10 uur.
STRAFZAAK TEGEN KAPITEIN BORREN
Naar wij vernemen, zal de behandeling voor
liet Hoog Militair Gerechtshof, van de straf
zaak tegen den kapitein A. F. Borren, destijds
commandant van de troepen op Curacao, die
naar het Hof werd verwezen in verband met
den overval op Curagao op 8 Juni 1929, een
aanvang nemen op Donderdag 2 October a.s.
des ochtends te 10 uur en zoo noodig den vol
genden dag worden voortgezet.
Er zullen 8 getuigen worden gehoord, ten
deeie op verzoek van de verdediging.
Zooals reeds werd gemeld, zal kapitein-
Borreil worden bijgestaan door mr. J. H. Ro-
iandus Hagedoorn, advocaat en procureur te
's-Gravenhage.
Verdachte naar de strafgevangenis,
te Leeuwarden overgebracht
W. Kr. v. d. M., die wegens doodslag op
mevr. Odern en poging tot doodslag op haar
huishoudster mej. Holstein tot. 20 jaar gevan
genisstraf is veroordeeld, is gisterochtend uit
't Huis van Bewaring te 's Hage naar de straf
gevangenis té Leeuwarden overgebracht tot 't
ondergaan van zijn straf.
MEER DAN EEN HALVE TON ZOEK
De Zaterdag j.l. te Rotterdam gearresteerde
Kaagsche advocaat en procureur en plaatsver
vangend Kantonrechter, mr. II. V., verdacht
van verduistering van groote sommen ten na-
tleele van zijn cliënten, is gister naar 't Huis
van Bewaring te 's Hage overgebracht. De laat
ste dagen zijn bij de politie steeds nog aangiften
van verduistering binnengekomen. Het totaal
vcrdnistercla bedrag moet. nog op geen duizen
den te schatten zijn, maar vast moet reeds
staan, dat meer dan ecu halve ton zoek is.
