LAATSTE BERICHTEN
ZATERDAG 18 OCTOBER 1930
-
CONFLICT IN DE
TYPOGRAFIE.
DE MARIA tJlT"ÖBËRAW UT
IN AMSTERDAM. 1
DE NIEUWE GOLF VOOR
NEDERLAND.
PATER DR. J. BERNSEA U. - M.
HET MONUMENT VOOR PASTOOR
VERBURCH,
HET LEDENTAL DER S. D. A. P.
DE DE LEL A N DS C H E MWSDf.JK-
KWESTIE.
HET
UITEENZETTING VAN HET
PATROONSSTANDPUNT.
DE HANDELSCONVENTIE VAN
GENèVE.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
HET LIJK IN DEN AUTO.
AUTO-ONGEVAL.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
DE AANSLAG IN EEN FABRIEK TPE
BERGEN OP ZOOM.
HET EINDE VAN DEN CHINEE-
SCHEN BURGEROORLOG.
DE ZEPPELIN-TOCHT.
NEKKRAMP.
DE ONDERGANG VAN DE R 101.
UIT OUD-BEIJERLAND
Ondermijnende factoren in het
drukkerebedrijf.
Ecji praatje met xAnny Rni.z cn
haar zuster.
WAT HAAR LACHJE VERTELT.
Een zonnig huis aan dan gekartelden rand
van Amsterdam. Da voorkamer van dit huis,
dat wij binnentreden is keurig gemeubeld, een
Hollandsche kamer, waarin al de dingen door
da vrouw des huizes weloverwogen zijn gerang
schikt tot een gezellig en intiem interieur.
Een Hollandsch binnenhuisje, maar gemoder
niseerd.
En in deze kamer zit Anny Rutz, in gezel
schap van haar zuster Mia. Anny Rutz, de
Maria uit de Oberammergauer Passiespelen
van dezen zomer. Voor velen, maar niet voor
degenen, die haar in haar huis in Oberam-
mergau bezig zagen, begon deze Maria vertolk-
ster, die honderdduizenden in diepe ontroering
bracht, iets onwezenlijks te krijgen. En nu
zit ze daar in de zeer reëele sfeer van een
knusse Amsterdamsche huiskamer met het uit
ziekt op bouwstellingen en vlak polderland, in
een gewoon wandeltoiletje, een paar dagen
vacantie. Zonder geluk vaart niemand wel,
denkt de krantenman, die het buitenkansje
yan deze ontmoeting kreeg.
Zij, die dezen zomer in Oberammergau waren,
zullen het wel weten, welk een ongekunsteld
meisje Anny Rutz is. Tachtig keer verbeeldde
zij de Moeder God3, tachtig keer heeft zij Haar
smart nageleefd, voor zoover dit gewone ster
velingen, zelfs 'n Anny Rutz, mogelijk is. Maar
nu is ze een gewoon meisje, argeloos en onbe
vangen, opgetogen over het mooie en het
nieuwe, dat ze ziet en dadelijk klaar om
iedereen daarover te vertellen.
Gisteren zijn we naar Scheveningen ge
weest. Prachtig was het, die zee en de pier
in de volle zon. We hebben hier ook een boot
tocht gemaakt door de grachten en de havens.
Wat is Amsterdam mooi. Eu wat bouwen ze
hier geweldig. Dat zien we bij ons nooit. Ja,
we zijn blij en Mia, die in de volksmenigte
en de „tableaux vivants" ook haar deel in de
vermoeienissen heeft gehad, knikt heftig ja
dat we eindelijk eens heelemaal uit zijn. We
maken nu een reisje naar kennissen en familie
leden van moeder in het Rijnland, die ons ge
vraagd hebhen. En onze gastheer en gastvrouw
hier in Amsterdam hebben ons, toen zij van
den zomer bij ons logeerden, uitgenoodigd.
Anders had er heusch geen reis op overgeschm
ten.
Ja, u kijkt verwonderd, maar wij, de
inwoners van Oberammergau, hebben er geen
zijde bij gesponnen. De gemeente heeft de
schulden betaald, maar de vreemdelingen heb
ben niet veel gekocht. Het meerendeel waren
Amerikanen. Die hebben hun reis vooruit
betaald bij de reisbureaux en voor de rest
schiet er niet veel over.
't Was zoo erg, aldus valt onze gastvrouw
in, die nauwlettend heeft toegeluisterd, dat
wij het dagelijks meemaakten, dat vreemde
lingen het huis inkwamen om Anny's hand-
teekening op hun prentbriefkaarten te vragen,
zonder dat zij er aan dachten ook maar iets
in den winkel van haar moeder te koopen,
nog niet eens de prentbriefkaarten zelf.
Gelukkig, zegt Mia Rutz, dat veel familie
leden zoo vriendelijk waren, ons te inviteeren.
Want, Anny vooral, had na tachtig .voorstel
lingen en de repetities, die al op 1 Januari
begonnen, haar vacantie wel noodig.
Ze heeft er ook den tijd voor, merkt onze
gastvrouw op, want het kantoor, waar ze
werkte, heeft haar ontslagen, toen ze in d«
Passiespelen moest optreden.
Was het moeilijk, u zoo in de Maria-rol
in te leven?
Deze vraag kan Anny niet zoo dadelijk be
antwoorden. Was het moeilijk? Weet zij zelf
precies hoe het gegaan is? Of is het pijnlijk
hierover zoo plotseling met een vreemdeling
te spreken?
Och ja, zegt ze aarzelend en misschien
met eenigen onwil om zich uit te spreken, zoo
moeilijk was het niet. 't Is van lieverlede ge
komen.
Ja maar, als u den heelen dag van het
spel in deze stemming was?
Ik was er niet den heelen dag bij. Als ik
klaar was, ging ik naar huis om een paar uur
op bed te liggen, 's Avonds had ik daar geen
tijd voor. Dan moest ik in de zaak heipen.
Maar ik was natuurlijk op deze dagen wel
„zapplig und nervös".
„Zapplig und nervös". Dat is alles. En
's avonds in de zaak. Het wordt allemaal ver
teld op den doodeenvoudigsten toon ter wereld.
Wat is voor Anny Rutz natuurlijker dap dit?
Er moet gewerkt worden. Overdag speel je de
Maria-rol in het Passiespel, 's avonds help je
in den winkel. Anny vindt het niets bizonders
en als ik het sou wagen om te zeggen, dat wij
in een alledaagschen sfeer ons om veel kleinere
dingen heel wat meer verbeelden, dan zou
-Anny daar in haar ongekunstelde argeloosheid
niets van begrijpen.
En nu stapt ze alweer op wat anders. Achter
in huis hoort ze een klein kind huilen. Meteen
wipt ze de kamer uit met een korte verontschul
diging, voor iets, dat alleen maar bewonde
ring verdient. Nu begrijp ik, waarom Anny
Rutz de moeder van den Zoon des Menschen
zoo goed kon begrijpen.
En in dien tijd vertelt de vroolijke Mia, dat
het algemeene zeggen was óf Anny zou Maria
spelen, óf zij Maria Magdalena. En hoe het
toen veranderde und da bah icli nichts,
laeht ze.
Aan de voorbereidingen van het spel heeft
ze niet allemaal even aangename herinnerin
gen. Het was ontzettend koud, ook nog tijdens
de eerste voorstelling. Veel spelers zijn ziek
geworden, ook Anny werd zwaar verkouden.
Maar de Oberammergauers hebben zich door
de moeilijkheden heen geslagen. Zooals ze alles
zelf hebben opgeknapt van de kleinste figu
ranten-rol tot de spelleiding. „Das maclien vir
alles selbgt", lacht Mia met een beslist gebaar
van baar handen.
Als Anny In de kamer terugkomt heeft ze
brieven in haar hand. Van thuis, van Gretchen
en Gertrud en nog veel meer namen noemt ze.
Lang mag het gesprek dus niet meer duren.
Het was toch al met een krijgslist van een
bondgenoot dia haar min of meer overrompel
de, dat we tot haar waren doorgedrongen.
Wa blijven toch nog even praten en dan ver
telt Anny heel eenvoudig, maar met cogen,
waarin de zachtste glans ligt, die ooit in een
huiskamer blonk, van een Anglikaansch pries
ter, die nu Katholiak is geworden, die na af
loop van het spel bij haar kwam om haar te
zeggen, dat hij de Moeder Gods nooit begrepen
had. Maar door het spel van Anny Rutz was
alles hem duidelijk geworden.
Da war ich sehr frob.
Zooals gezegd, hij is bekeerd.
Het is iets heel gewoons om met Anny Rutz
te praten. Maar stilletjes weg is het ontroe
rend. Het is niet te zeggen, waar het van komt.
Is het misschien haar jong gezichtje, waar een
waas van ernst over ligt? Mogelijk, want het
vriendelijke lachje, dat zij steeds: k-laax heeft,
is minder speelseh. dan dat van haar zusje. Het
i3 even onschuldig en argeloos, maar in de
Annie Rutz, de Mariavertolkster der Ober
ammergauer Passion (links), met haar
zuster Mia te Amsterdam op- vacantie.
kern is iets onpeilbaars, iets misschien van
droefheid, misschien van innige blijdschap.
Het is niet iets om aan te raken.
Bij het afscheid nemen, geven we elkaar vor
melijk de hand en we glimlachen weer gewoon.
Maar er is voor mijn gevoel een distinctie ge
komen en het is nu anders, dan bij het bin
nentreden.
Auf wiedersehen, zegt Mia Rutz gul. Alle
menschenkinderen zijn vrienden en familie
van haar en van Anny. Maar er moet toch er
gens een verschil zijD..,.
EENIGE MOEILIJKHEDEN NOG
TE OVERWINNEN.
De korte golf ongeveer 365 M.
In aansluiting aan ons bericht uit Boedapest
met betrekking tot het tijdelijk gebruik van
den 1100 M.-golf vernemen we, dat hierom
trent moeilijkheden zijn gerezen. Van de zijde
onzer regeering wordt echter alles in het werk
gesteld om tot een goede oplossing te komen.
De korte golf voor Nederland zal ongeveer
365 M. zijn.
Naar we vernemen, is binnenkort de benoe
ming te verwachten van Pater dr. J. J. A. Bern-
sen O.F.M. tot assistent van prof. dr. E. Duho-is
voor de wetenschappelijke bewerking der be
kende paleonthologisohe Trinilcollectie te
Lelden.
Pater Rernsen blijft als leeraar verhonden
aan de R.K. H. B. S. te Lelden.
Het monument voor wijlen Pastoor Vct-
hurch te Poeldijk zal vermoedelijk eerst in
het voorjaar 1931 worden onthuld.
NEDERLANDSCHE KATHOLIEKENDAG-
Z. D. H. Mgr. Schrijnen, Bisschop van Roer
mond, heeft op diens verzoek eervol ontslag
verleend als lid van het hoofdbestuur van den
Npd. Katholiekendag, aan mr. F. Rolsius en
als zoodanig benoemd mr. P. Truijeu, onder
voorzitter van de Limburgsche Katholieken
dagen.
In het „Volk" treffen we de kwartaal
cijfers aan, betreffende de sterkte van de
S.D.A.P. Daaruit blijkt, dat van 31 Maart
tot 30 Juni de partij met 1631 leden vooruit
ging; op laatstgenoemden datum telde zij er
in totaal 67,759. Daarvan waren er 47.002
mannen en 20.757 vrouwen. In Friesland en
in Limburg had men verlies te hoeken en wel
van resp. 30 en 12 leden.
De greote steden zijn nog steeds de belang
rijkste c-ntra voor de beweging. De afdee-
lingen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
vormen tezamen bijna ©en derde deel van de
partij met hun 10474, 6008 en 4618 leden, ter
wijl daarenboven in Amsterdam de groei pro
centueel (4.52) het sterkst was.
Noord-Brabant en Limburg zijn de zwakste
federaties en tellen resp. 1315 en 1168 leden.
Terwijl Limburg, gelijk gezegd, een achter
uitgang van 12 leden (1 pCt.) vertoonde, had
de federatie Noord-Brabant een groei van
30 (2.33 pCt.).
De ofirjerhamlejingen weep herval
Reeds meer dan een jaar duurt hst geschil
over het beheer en onderhoud van den Maas
dijk, dat gerezen is tusschen hat Hoogheem
raadschap Delfland en Gad. Staten der Pro
vincie Zuid-Holland, voort.
Zooals bekend wenschte de Provincie al
vorens met de reconstructie van dezen voor-
naamsten verbindingsweg tusschen Rotter
dam en verdere plaatsen naar het Westland
en Hoek van Holland aan te vangen, den
Maasdijk in beheer van Delfland over te
nemen,-tot welk laatste Delfland evenwel niet
bereid was.
De Provincie heeft toen voorloopig eenige
verbetering van dien weg' aangebracht. Naar
we .vernemen is er thans eenige toenadering
gekomen tusschen de. balde- cottages ert zullen
dezer dagen de onderhandelingen .weer ge
opend worden.
In het Boekdrukkersbedrijf hebben zich In
den laatsten tiid zoo ernstige feiten voorge
daan, dat de Federatie der Drukkerspatroons,
bonden het moment gekomen acht, om het
Nederlandsche publiek nader in te lichten.
Het is voor de geheele maatschappij van be
lang, met aandacht kennis te nemen van de
sterk ontbindende factoren, welke bezig zijn
op dit oogenblik te vernietigen een stuk sociaal
werk, hetwelk jaren van opbouw heeft gevraagd
Het Nederlandsche publiek weet, dat de
werknemers in het Boekdrukkersbedrijf verkee-
ren ln een gunstige positie. Zij verdienen een
behoorlijk loon. En handzetter ontvangt in
klasse I 35,04 per week, de steeds grootere
groep der machinezetters 39.36, courant-
rotatiedrukkers A. eveneens 39.36 per week.
Doch niet alleen het loon is voor den typograaf
gunstig. Zijn geheele positie wordt beschermd
door een C. A. O. van 142 bladzijden groot.
Nergens heeft h.v. een arbeider zoo'n goede
rechtspositie als in de Typografie. De patroon
is niet vrij om zijn werknemer te ontslaan, b.v.
wegens onbekwaamheid, doch moet dit ontslag
ter beoordeeling voorleggen aan de Recht
spraak-commissie.
Die positie nu wordt thans door de werkne
mers zelf in de waagschaal gesteld. Eu als
straks ook het publiek de gevolgen van een
conflict in het hoek- en eourantenbedrijf gaat
voelen, moet het weten, aan welke zijde voor
het recht gestreden wordt.
Daarom deze uiteenzetting
Zooals steedst werden ook thans, tegen het
afloopen der huidige Collectieve Arbeidsover
eenkomst, welke van 31 Maart 1928 tot 25 Oc
tober 1930 geldig is en ongeveer 12000 arbei
ders omvat, de onderhandelingen over een
nieuw contract geopend. Werkgevers en werk
nemers dienden hun wenschen in.
Het standpunt der patroons.
Wat is het standpunt der patroons hij deze
onderhandelingen geweest? Kort geformuleerd
dit: In dezen tijd van algemeene malaise, is
verbetering der arbeidsvoorwaarden niet moge
lijk.
Als wij ons thans wenden tot het Nederland
sche publiek, behoeft dit standpunt eigenlijk
geen verdediging. De meeste lezers van dit
blad voelen zelf aan den lijve de gevolgen der
achteruitgaande conjunctuur. Zij zuilen van
den drukker vragen, hoe hij tot de dwaasheid
komt om in dezen tijd een loonsverhooging toe
te staan. Voor het publiek behoeven wij eigen
lijk ons standpunt niet te argumenteeren.
Toch zouden wij U vriendelijk willen verzoe
ken eerst na te gaan, welke klemmende gron
den wij tegenover de werknemers hebhen aan
gevoerd. Gij zult het dan onbegrijpelijk vindein,
dat de werknemers niet langer met loonsver
hooging kunnen wachten, geen dag en geen
nacht. Gij zult nog meer verbaasd staan, als
ge verneemt, dat de patroonsdelegatie der On
derhandelingscommissie, om tot eiken prijs,
blijvende samenwerking mogelijk te maken
eigenlijk tegen haar eigen overtuiging in, een
loonsverhooging van drie cents per uur heqft
aangeboden en dat dit aanbod door de werk-,
nemers eenvoudig is geweigerd
Hieronder volgen enkele argumenten, van
patroonszijde geuit
De indexcijfers van kosten voor levens
onderhoud.
1. De eerste vraag, die wij met de werknemers
hebben besproken, was Zijn uw arbeidsvoor
waarden in de laatste jaren vooruit of achter
uit gegaan
We hebben hier een onderscheid te maken
tusschen het nominale loon (het aantal guldens
loon) en het reëele loon (de waarde van het
loon in verband met de kosten van. het levens
onderhoud).
Wat de kosten van het levensonderhoud be
treft, hebben wij een objectieven maatstaf in
de Haagscho en Amsterdamsche indexcijfers,
wier onpartijdigheid door niemand wordt be
twist.
Wat zien wij nu
In 1920 bedroeg het loon handzetter le klasse
38.25. Volgens de Haags oh e cijfers b.v. was
het indexcijfer toen 107.1. In Juni 1930 Is dit
cijfer 76.6. Zich baseerend op de waarde van
den gulden volgens deze indexcijfers Is 38.25
in 1920 gelijk aan 27.35 in 1930. Waar het
le klasse loon in 1930 35.04 bedraagt, Is er
dus een verhooging van heit reëele loon met
meer dan 7.50 of wel meer dan 25 pet.
Wil men een speciale periode beschouwen,
dan moet men nenmn die van het huidige col
lectief contract. Het peil van de hosten van
levensonderhoud der eerste drie maanden
vindt men in de cijfers van Juni 1928. Toen
was het Amsterdamsche cijfer: 170.4. Thans
162.1, d.i. een vermindering van 4.9 percent;
stijging van het reëele loon 5.1 percent is 3%
cent per uur.
Haagsohe cijfers: Juni 1928 81.9. Thans 76.6,
d.i. een vermindering van 6.5 percent. Stijging
van het reëele loon bijna 7 percent of bijna
2.40 per week.
Conclusie: Ondanks nominale daling, een
ruime stijging van bet reëele loon.
Zeer onbillijk heeft men het van patroonszijde
gevonden, dat de indexcijfers in de jaren om
streeks 1920, toen ze in de richting van loons
verhooging wezen, als argument van werkne-
merszijde werden gebruikt, terwijl ze thans, nu
ze ten gunste van den patroon uitvallen, van
de andere zijde worden genegeerd.
De uitbreiding van het ongeorganiseerde
bedrijf.
2. De verplichting der loonen en getalsver
houding der C. A. O. zijn belangrijk zwaarder
dan de arbeidsvoorwaarden, welke de patroon
op de vrije markt behoeft toe te staan.
Alleen reeds de z.g. „jongensexploitatie" (d.i.
een overmatig aantal jonge, goedkoope krach
ten), die door de C. A. O. verboden is, geeft den
ongeorganiseerden drukker een groot voordeel
in loonsbesparing, al moet de kwaliteit van het
werk er onder lijden.
Daarbij, komt dat de C.A.O. niet enkel regelen
geeft omtrent loonen en getalsverhouding. Ze
is 142 pagina's dik en verzwaart op elke blad
zijde de lasten van den patroon, niet het minst
door den patroon het recht te ontzeggen, om zijn
werknemer met een opzegtermijn van 14 dagen
te ontslaan (rechtspositie van den werknemer).
De treurige arbeidstoestanden, welke in het
ongeorganiseerde bedrijf heerschen en welke
herhaaldelijk, ook in de werknemersbladen,
met cijfers en voorbeelden worden gesignaleerd,
vormen een directe, oneerlijke concurrentie
voor den georganiseerden patroon, die deze
weliswaar tracht goed te maken door levering
van kwaliteitswerk en het geven van meer
„service", maar die door de concurrentie der
loonsvoorwaarden ernstig wordt bemoeilijkt.
3. Bij een serieus onderzoek naar den toe
stand in het bedrijf kan men niet blind zijn
voor de ondermijnende krachten, die de wel
vaart van ons vak aantasten.
Er is een toenemende concurrentie van het
ongeorganiseerde bedrijf.
Men weet, dat de prijsbescherming voor meer
dan 70 pet. der orders moest worden opgegeven.
Men kan zich dan ook begrijpen, dat door al
die factoren het peil dei- prijzen in de laatste
jaren sterk is gedaald.
De prijsdaling werd eveneens sterk bevor
derd door de overmatige installatie van
nieuwe machines, meestal op afbetaling. Het
drukkersvak is immers uiterst gevoelig, het
werkt niet voor de markt, maar moet wachten
op bestellingen. Vandaag is het druk. Tijdelijke
drukte verleidt den patroon tot uitbreiding
van het machinepark. Morgen is het weer stil.
Doch de werkhonger is dan grooter, want de
improductieve uren zijn des te nadeeliger, naar
mate het vaste kapitaal, dat in de zaak zit
(de machines) grooter is. Werkhonger brengt
prijsbederf met al de gevolgen van dien. In
plaats dat de mechanisatie het bedrijf dus heetf
versterkt (standpunt werknemers) heeft het
dit nog kwetsbaarder gemaakt, dan het reeds
was.
Het landelijk karakter der C. A. O.
4. Voorzoover ons hekend, is in geen C.A.O.
het landelijk karakter zóó sterk, als in die van
het Boekdrukkersbedrijf.
Van de kleinste plaats, tot de grootste stad
toe, tracht deze C.A.O. alle drukkerijen in ge
heel Nederland te vereenigen. De verzoening
van deze instelling: Stad en Platteland, is dan
ook voortdurend het voorwerp van groote span
ning. Die spanning is neergelegd in de klasse-
indeeling van Artikel 15 der C.A.O. Ook hij
de huidige indeeling is niettemin het platte
land gaan afbrokkelen. Met cijfers is aange
toond, dat het aantal ongeorganiseerde druk
kerijen juist op het platteland het grootst is.
Het onbegrijpelijke is nu, dat thans de werk
nemers kwamen met een voorstel, om het
aantal klassen in te krimpen, d.i. in Amster
dam 3 cents, in de plaatsen buiten Amsterdam
5 cents loonsverhooging. Gevolg zou kunnen
zijn, dat het platteland zich van de bedrijfs
organisatie zal afscheiden en het landelijk
karakter der C.A.O., thans reeds mat de
grootste moeite nauwelijks te handhaven, zal
verloren gaan.
Reeds nu blijkt telkens, dat juist in de
kleinste plaatsen de C.A.O. het slechtst wordt
nageleefd. Een klasse-inkrimping kan wel op
papier worden aanbevolen, maar ontbeert elke
mogelijkheid van doorvoering. De werkneniers
schaden met dezen wensch zichzelf. Op het
platteland komt zoodoende een papieren C.A.O.
of geen C.A.O., d. i. uitsluitend on—organi-
seerd bedrijf.
De wereldcrisis.
5. Als een der gewichtigste argumenten
heeft de patroonsdelegatie aangevoerd, dat
deze tijd, nu de wereld geschokt wordt door
een algemeen economische crisis, niet geschikt
is om een loonsverhooging of andere verzwa
rende arbeidsvoorwaarden toe te staan. De
positie der arbeidersklasse staat in deze crisis-
dagen in het algemeen in het teeken van ver
weer tegen loonsverlaging. Zou men dan in de
Typografie durven komen met een eisch tot
loonsverhooging en de oogen sluiten voor wat
in het laatste halfjaar is geschied?
Algemeen wordt de groote beteekenis van
de huidige crisis erkend. In jaren klonk de
troonrede niet zoo somber als in 1930. Mac Do
nald, Snowden, maar ook Albarda (Paasch-
congres), Van den Tempel (Tweede Kamer),
vele artikelen in het Volk, het Vlootmanifest,
natuurlijk ook de ambtelijke berichten (Cen
traal Bureau voor de Statistiek), alle wijzen
op den ernst van de huidige malaise.
Geen crisis in het Drukkers-
bedrijf 1
Hoe moet de georganiseerde drukker tegen
zijn clientèle (de industrie) een loonsverhoo
ging rechtvaardigen, als die industrie zelf in
bitteren nood verkeert?
Nu is de opmerking gemaakt, dat de crisis
zich nog niet in het grafisch bedrijf doet voe
len. Slechts ten deele is dit waar. Ook hier.
is de malaise begonnen en openbaart zij zich
o.m. in de verminderde opbrengst der adver-
tentiën. Maar inderdaad is die crisis bij ons
nog niet volledig doorgewerkt.
De ervaring heeft n.l. geleerd, dat aanvan
kelijk de economische teruggang zich bij de
drukkers niet zoo sterk doet gevoelen: da laat
ste stuiptrekking van veel achteruitgaande za
ken is nog het maken van eenige reclame. Maar
evenzeer komt het herstel hij ons later; de on
kosten (waaronder het drukwerk valt) moeten
bij zich herstellende zaken zoo laag mogelijk
worden gehouden. Met de werkloosheidscijfers
van 19201925 hebhen wij dan ook aangetoond,
dat de algemeene crisis de voorbodo is van
de crisis in het grafisch bedrijf.
Zou men dan. na 16 jaren samenwerking,
niet even de ontwikkeling van de malaise af
willen wachten, voor en aleer ingrijpende be
sluiten worden genomen?
Het aanbod der patroonsdelegatie.
6. Als men het bovenstaande rustig over
weegt, moet het onredelijk geacht worden, dat
de werknemers juist nu, in deze tijden, naast
vele andere zware eischen, komen met een
eisch voor loonsverhooging van 5 cents pér
uur.
Toen dan ook de Patroonsdelegatie der On
derhandelingscommissie Dinsdagmiddag j.l.
met een aanbod kwam, waarbij aan de werk
nemers een geleidelijke loonsverhooging van
drie cents werd toegezegd (1 Januari a.s. 1
cent, 1 Januari 1932 1 cent en 1 Januari 1933,
1 cent, de laatste cent niet voor klasse I), is
ze ver, zeer ver gegaan. Ze was overtuigd, dat
elke verbetering economisch onverdedigbaar
was. Ze voelde, dat het Algemeen Hoofdbe
stuur der Federatie dit compromis niet gemak
kelijk, misschien wel in het geheel niet zou
accepteeren. Ze wist. dat er onder de patroons'
over het geheele land een storm van veront
waardiging zou opsteken over een zoo onzinnig
vèr gaand voorstel.
Maar de Patroonsdelegatie deed hel toch. Ze
vertrouwde, dat de werknemers-vertegenwoor
digers dit compromis met beide handen zouden
aanvaarden. Ze had dan het voornemen om
met alle kracht het hoofd te bieden aan die
moeilijkheden om in eigen gelederen dit ver
gelijk aangenomen te krijgen.
Haar eigen overtuiging wilde de Patroons-
delegatie opofferen. Alle moeilijkheden in
eigen kring wilde ze aanvaarden.
Waarom deze hoogste prijs
Waarom was ze bereid dezen hoogstel! prijs
te betalen? Omdat ze meende, dat deze prijs
moest betaald worden tot behoud van een
grondslag onzer bedrijfsorganisatie: het in on
derling overleg hereiken van overeenstemming.
In eigen kring, zonder derden, zonder machts
middelen, door samensprekingen tot een resul-
Alleen nacleelen voor onzen landbouw.
In het adres, dat de Chr. en de R.K. Boeren-
en Tuindersbond en het Kon. Ned. Landbouw-
comité tot da Tweede Kamer hebben gericht
inzake de op 24 Maart te Ganève gesloten han
delsconventie, zeggen adressanten van oordeel
te zijn, dat er voor den Nederlandschen land
bouw geen noemenswaardige voordeelen aan
deze conventie zijn verbonden, terwijl daaren
tegen de nadoelen zeer belangrijk moeten wer
den geacht.
Zondert men den economischeu boycot waar
van de gevolgen moei ijk zijn te overzien, ujit,
dan wordt ons land, zoolang het aan de con
ventie gebonden is, volkomen weerloos ten op
zichte van 'buiten landsche tariefverhoogingen.
De drie centrale landbouworganisaties vrie
zen dat na ratificatie van de liandelsoonven-
tie vreemde staten nog minder dan thans relie-
ning met onze belangen zullen houden en dat
onze landbouwexport hiervan de dupe zal zijn.
Zij dringen zooals gemeld er bij de Kamer
op aan, déze handelsconventie niet te ratifi-
eeeren.
Het tweede postvliegtuig.
De gearresteerde bekent den chauffeur
te hebben gedood.
SOLO, 17 October. (ANETA). De Europeaan
PI., die door de politie van Solo we:d aange
houden in verband mot hot vinden van het
lijk. Van eén S&erabajaséhen chauffeur' pij
Svagen, hoeft na «én langdurig kruisverhoor
gisteren eén volledige bekentenis afgelegd. Hij
verklaarde den doodslag op den chauffeur te
hebben gepleegd. De oorzaakwas een ruzie
over de verstrekking van geld voor benzine-
aaukoop op de terugreis naar Soerabaja.
iaat komen. Valt dat, dan is het met de samen
werking gedaan. Dan valt alles, ook voor do
toekomst. Dan is alles voorgoed bedorven. En
om dat te voorkomen, wilde de Patroonsdele
gatie zoo'n hoogen prijs betalen.
Welnu, de gezellen h'ebben door hun weige
ring getoond, dat de mogelijkheid van samen
werking reeds weg was. Het pat,roonsvoor3tei
kwam daardoor natuurlijk onmiddellijk te ver
vallen. Het was vanzelf ingetrokken. Want hoe
het nu verder ook ga, het ideëele goed, dat we
met zoo'n hoogen prijs wilden betalen, was
toch reeds weg. Als personen of machten van
buiten moeten beslissen, is de basis voor sa
menwerking verloren en wenscht de patroons-
delegatie niet meer den prijs te betalen, dien
zij vóór de weigering der gezellen meende te
moeten aanbieden.
Bovendien, gisteren en heden is overal in
den lande door de werkgevers zoo'n sterk pro
test geuit tegen dit vèr-gaande compromis
voorstel, dat de werknemersleiders door lnin
weigering deze belangrijke winst voor hun
eigen menschen hebben verspeeld.
De patroonsorganisatie staat nu geheel vrij.
Als straks de chaos komt en ook de positie
van den werknemer ernstig en blijvend wordt
geschaad, weet de Patroonsorganisatie, dat zij
■meer dan het uiterste heeft gedaan om die
droeve gevolgen te voorkomen en benijdt ze
niet de mannen van de overzijde, die daarvoor
de verantwoordelijkheid dragen.
Een auto met vier inzittenden in den
O. Z. Achterburgwal.
DE CHAUFFEUR DOOD OPGEHAALD.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Vannacht is een ernstig ongeluk gebeurd op
den O. Z. Achterburgwal bij de Molensteeg. Een
particuliere auto is daar omstreeks kwart
voor drie te water gereden. In den wagen wa
ren, benevens den chauffeur, nog drie inzit-
tendeil gezeten, die alle drie gered zijn, zij het
met de grootste moeite en op eigenaardige wijze.
Het is niet geheel duidelijk, hoe het ongeluk
heeft plaats gehad. Of wel de chauffeur heeft
door de slechte straatverlichting een dekschuit
in den Achterburgwal voor een brug aangezien,
of de man is onder invloed van sterken drank
geweest. Dit laatstdi wordt ontkend door de
drie inzittenden, die thans in het Binnengast- j
huis liggen en die allen verklaren, dat P. T.,
hun chauffeur, evenals zij zelf volkomen nuch
ter is geweest. Zooveel is zeker, dat de wageu,
die met een tamelijken gang op de dekschuit
reed daar is gekapseisd en dus onderstboven
in het modderig grachtwater terecht kwam. De
vier wielen staken boven het water uit. Men
begrijpt de groote moeilijkheden aan het red
dingswerk verbonden. De man naast den
chauffeur wist een portier open te duwen en is
zwemmende aan wal gekomen. Terwijl hij met
een nat pak er van door ging waarschijnlijk
om hulp in te roepen, is de z.g. „Rooie Jan
bekend Zeedijk-type er ln geslaagd, debeide
drenkelingen, die achter in de carosserle waren
opgesloten aan wal te brengen. Hij heeft zich
daartoe op den auto begeven en links en rechts
de ruiten ingeslagen. Men heeft kunstmatige
ademhaling toegepast. Later zijn de drenkelin
gen naar het Binnengasthuis overgebracht.
Hun toestand is thans nog onzeker. Het gevaar
voor Infectie is natuurlijk zeer groot, temeer
daar het water in den O. Z. Achterburgwal ter
plaatse onrustbarend smerig is. Inmiddels was
de brandweer gealarmeerd door den brandmel
der op het Oude Kerksplein. De motorspuit van
de hoofdwacht De Ruyterkade en van den post
Kattenburg kwamen ter plaatse, waar de he
velvoerder, brandmeester Stam, om een red
dingswagen seinde. Deze kwam uit de kazerne
Nieuwe Achtergracht in den vorm van het klei
ne prul, dat onder gunstige omstandigheden
slechts 1000 kg. kan tillen en waarmee men
laatst geweigerd heeft Let Fordje van een han
delsreiziger uit den Grimburgwal te hijschen.
De groote reddingswagen van de brandweer is
namelijk al sinds onheugelijke tijden caduc. Na
veel moeite is men er in geslaagd den auto iets
op te beuren, zoodat de chauffeur eindelijk,
nadat een laatste ruit was ingeslagen op het
droge was gebracht. Pogingen om hem bij te
brengen mochten niet slagen. Ook de kraan
wagen van de stadsreiniging kwam te elfder
ure, getrokken door tweè paarden en voorzien
van fakkellicht aanrijden. Men heeft toen den
auto aan den wal gebracht aan de zijde van de
even nummers. De wagen is waarschijnlijk af
komstig uit Alkmaar en was op den terugweg
daarheen.
/Töwe
Het slachtoffer overleden.
Hedenmorgen te ongeveer half vier is in hst
Algemeen Burgergasthuis te Bergen op Zoom
het slachtoffer van den aanslag in de fabriek
van de firma de Bie aldaar gepleegd, de hear
F. de Bie Jr.,- aan de bekomen verwondingen
overleden.
De dader H. is hedenmorgen naar Breda
overgebracht.
Het parket uit Breda is thans t« Bergen op
Zoom aangekomen voor het instellen van een
onderzoek en voor het verrichten van lijkschou
wing.
Het 2e postvliegtuig vertrok hedenmorgen
6.10 uit Bangkok en landde om 14 uur te Medan.
Alles wel aan boord. Morgen wordt de reis
voortgezet.
Het eerste retourvliegtuig te Bangkok.
Het eerste retourvliegtuig is heden om 6.07
uur uit Medan vertrokken en om 14.04 te Bang
kok aangekomen. Alles is wel; morgen gaat
de tocht verder:
Het bezoek aan ons land uitgesteld.
Hedenmorgen is door den heer Bopis, direc
teur van de Instrumental Company te Venlo,
een officieel telegram van den volgenden in
houd vau de Zeppelin Mij. te LudwigsUafeu
ontvangen:
„Het bezoek van de zeppelin aan Ven'o is
op verzoek der Hollandsche regeering tot een
anderen, nog nader vast te stellen datum, uil-
gesteld. Ik verzoek u dit bekend te maken".
Gisterenmiddag omstreeks 'vier uur reed de
heer N. Heezen van Andijk met zijn auto tegen
een' hek van een boerderij aan den straatweg
te Abbekerk. De stuurinrichting was onklaar
geworden, maar toch zette de heer H. met zijn
vehikel den tocht voort. Het duurde dan ook
niet lang of de bestuurder was zijn stuur niet
meer meesteF, de wagen kwam in de sloot te
recht en Sloeg over den kop
De auto werd zwaar beschadigd. Na veel
moeite kon men den heer H. uit zijn benarde
positie bevrijden, waarna bleek, dat hy won
der boven wonder liet er met slechts
eenige lichte verwondingen afgebracht had.
AANRIJDING.
Vrijdagmiddag heeft .een auto komende uit
Leende, nabij Maarheeze de motorrijder' H. M„
uit Eindhoven aangereden. De auto reed links
van den weg. De motorrijder werd in een sloot
geslingerd. De heer M. had inwendige kneu
zingen bekomen.
De heer H- Vervoert uit Eindhoven, die juist
met zijn auto passeerde, heeft den ongelukkige
opgenomen en paar huis gebracht, waar dr,
Smits geneeskundige hulp verleende.
Bij een twaalfjarig meisje van den landbou
wer II. M. te Kaalte, dorp, doet zich eon geval
van nekkramp voor. Het meisje is naar dé
barakken te Deventer vervoerd.
INBRAAK.
Hedennacht is ingebroken hij dep bakker U.
te Vaassen. Uit een kast is een geldkist meege
nomen waarin zich een bedrag van f 5000 be
vond. De daders zijn vermoedelijk door inslui
ping binnengekomen.
LONDEN, 18 October. (H. N.). De Chineesohe
nationalistische partij heeft een proclamatie
tot de bevolking geriebt, waarin gezegd wordt,
dat do burgeroorlog thans ten einde is.
De taak der regeering is nu vijf groote vraag
stukken tot oplossing te brengen, nl. de ophef
fing dar ongelijke verdragen met de groote
mogendheden, do bestrijding van het commu
nisme, de schepping van eon normaal belas
tingstelsel, de inrichting van een nieuw be-
Ertuursstelsel en tenslotte de bevordering van
het nationale economische leven..
Volgens de „Daily Herald" haart de benoe-
mipg van een commissie, welke een onderzoek
zal instellen naar de oorzaken van de ramp
van de R. 10L groote moeilijkheden, daar het
moeiiyk is personen te vinden, die technisch
geschoold zijn en tevens voldoende juridisch
onderlegd om de oorzaken te kunnen vaststel
len en de regeering van advies te dienen voor
do toekomstige gedragslijn by den bouw van
luchtschepen.
CO ÓP. FRUIT EN GROENTENVEILING
.HOEKSCHE WAARD EN OMSTREKEN G.A.
Veiling van 17 October 1930. Nouveau poi-
teau 21—38 ct., Zwijndr. wijnpeer 21—33 et-,
Comtesse do Paris 2228 ct., Beiurre clair-
giau 20—66 ct., Gieserwikl&mau 16%26 ct.
Capols et. gennain 20 ct., Jodensuiikèrpeer 14
16 ct., kleipeer 13%20 ct., Solidat lalbou-
reur 29—37 ct., Fondante de oharneux 27—38
ct., Bergamot 12%—16 ct., boterpeer 14 ct
liertstmaagdicpeer 2226 ct., Brederod© 18%
23 ct., President Roosevelt 30 ct., Doyennó
du cornice 5963 ct., IJsibout 18%21 ct.,
Drielseh© groem 17%20 ct., Duoliesse d'Au-
goulerrm 2636 ct.. Cbammontel 12 ct., Napo
leon 23 ct., winterlouwtj© 13%—21 ct., Berga
mot paaek 22 ct., zoete bellefleur 20-21 ct.,
Westiandsdh© bellefleur 21 ct.. Campagner 20
23 ct.. Hulaman raagt 1720.ct., Sctyutt£TS-
reinet 23 ct., Present van Engeland 42 ct., Al-
fraiton 2229 ct., Merteuo 2223 ct., belefleur
29—34 ct.. LfUntersché pippeling 25—28 ct., Erm-
gaard 18%28 ct., Bendierooet 19 ct., Notaris
appel 2645 ct., Zoele kroon 31 ct., Groninger
kroon 24—44 ct., Goudvel n-et 28—62 et„ Mispe
len 18% ct., druiven 4856 ct., spruiten 7-—
16 ct., pien 1%—3% ct., peen 3i/?—4% ct„
dubbele pminceseen 21 ot„ snijbonen 38 ct., sja
lotten 8% ct., .postelein 17 ct., krotjzrr 8%-ct-.
ales per kilo; andijvie 1-% cl. rerep
bloemkool 4l/a—8 ct., groentjes 3'.: ct', 'r m'
kool 2%6% et. per stuk.
