HET DREIGEND
CONFLICT
HET VL00TPLAN AAN DE ORDE
HET CONFLICT IN
DE TYPOGRAFIE
DE ZUIDERZEE-STEUNWET AANGENOMEN
WOENSDAG 22 OCTOBER 1930
het gouden feest der vrije
UNIVERSITEIT
VOOR- EN TEGENSTANDERS
WAT IN DE WAAGSCHAAL
WORDT GESTELD
NA HET STEENZETTERSCONFLICT
KETEL MET KOKENDE THE!
OMGETROKKEN
In de „Volkskrant" komt Joh. F. in verzet
tegen onze bewering, dat de dreigende sta
king in de grafische bedrijven zeker niet
voldoet aan den eiscli, door katholieke
moraal-theologen gesteld, dat het. doel eener
staking geproportioneerd moet zijn aan de
materieele en moreele nadeelen, die uit een
conflict plegen te volgen.
Wij willen ons terzake beperken met te
verwijzen naar de verklaringen van den
heer Ponslein, hoofdbestuurder van den
Alg. Nederl. Typografenbond (zie o.a. De
Telegraaf van Zondag 1.1.) Deze verklarin
gen zijn wel het beste bewijs voor de stel
ling, die wij poneerden-
Na eerst te hebben aangegeven waarover
net geschil nog liep (de werkgevers presen
teerden één cent verhooging per uur op 1
Jan. 1931, 1932 en 1933; de werknemers vroe
gen 2 cent op 1 Nov. 1930, voorts 2 cent op
1 Nover. 1931 en op I Nov. 1932 den nog res-
teerenden cent (voor Amsterdam op 1 Nov.
1931 slechts één cent meer) en na de zeer
betwistbare stelling vooruit te hebben ge
schoven, dat het indexcijfer, waarvan hij
het teruggaan volmondig erkent, geen goede
maatstaf is, gaat hij voort:
„Er zijn nieuwe behoeften, als: radio, beter
onderwijs voor de kinderen, de arbeiders en
hun gezinnen hebben behoefte aan betere
kleeding".
Hebben wij teveel gezegd toen wij deze
verklaringen het beste bewijs vonden voor
de stelling, dat het doel in geen verhouding
staat tot het middel?
Men gaat een staking, waarbij zulke ont
zettend groote belangen roekeloos op bet
spel worden gezet, proclarneeren, omdat
men meent recht te hebben op een
radio! Jammer dat de heer Ponstein ook
niet het recht heeft opgeöischt op een stof
zuiger voor de vrouwen der typografen, zoo
als op een vergadering is gebeurd.
Met heeft behoefte aan betere kleeding
Mocht men „voldoende" kleeding eischen
iedereen zou het billijke natuurlijk onmid
dellijk toegeven. Maar aangezien op geen
gebied als dat der kleeding bet standsver
schil de laatste jaren zoo sterk verminderd
ja haast verdwenen is, zal men de behoefte
aan „betere" kleeding juist in de kriiven
der best betaalde arbeiders toch moeilijk
kunnen erkennen als een voldoende reder
tot een staking, als thans dreigt
Beter onderwijs wordt gevraagd: alsof
«at onderwijs in ons land voor minver
mogenden zoo ontzettend duur is! Begaafde
jongelui kunnen zelfs bij het middelbaar
onderwijs gratis hun boeken krijgen. En
.ee t onze maatschappij niet veel meer he-
■oe te aan flinke ambachtslui dan aan
vergrooting van het sludeerend „proleta
riaat Wij zouden de typografen ook ern
stig aanraden eens terdege te onderzoeken
Y O® de toek°mst hunner kinderen nu ver
Kelijk zooveel beter zouden verzekeren door
ze boven den nobelen ambachtsstand uit te
laten studeeren. I)e kans is buitengewoon
groot, dat zij later zoo blij zouden zijn als
eon kind, dat zij met een l-I.B.S.-diploma in
hun zak weer aan de zetmachine terecht
konden komen.
Neen deze gepreciseerde eisclien veroor
cieelen de staking zoo scherp mogelijk.
Maar, zoo zegt de heer Ponstein, weivvil-
lend en goedgunstig, indien de bedrijven do
verhoogde loonen niet zouden kunnen dra
gen, dan hebben we nog altijd onze loon
commissie.
Wij betreuren deze uitlating'.
Onomwonden wordt hier het systeem naar
Voren geschoven: W ij knijpen tot ze piepen'
Halen, wat er te halen is! Dat is het
cachet, dat op geheel dit drijven naar sta
rust.
Dn dat vinden wij juist het ongelukkige
het moordende voor een gunstige ont
wikkeling van het collectieve arbeids
contract.
Wanneer iedere vernieuwing van een der
gelijk contract als 't ware noodzakelijk aan
leiding moet geven tot het stellen van steeds
nieuwe eischen, net zoo lang tot men de
Heruitsterste grens bereikt heeft, dan zal
ambitie voor een dergelijke arbeids
organisatie gaan dalen tot ver beneden het
vriespunt.
Neen! wij blijven met volle overtuiging bij
enze meening: Het doel dat men wil berei-
_^eo, rechtvaardigt in geenen deele het op
het spel zetten van de groote belangen op
S-Uerlei gebied, die vooral bij deze staking
z,?n gemoeid.
'"derscheidin gen
In 'verband met het jubileum van de Vrije
Universiteit is prof. th, 'n. H Kuyper bevm,
derd tot commandeur i„ - j
„ul lü de Orde van Orame
Nassau en s mr. o. U. A Groslleide benoem,j
tot ridder m de Orde Van den Ned. Leeuw.
NAAR DE MISSIE.
Dan. Odilo van Tongeren O.S.B., die in ver
band met studie-aangelegenheden 'eenigen tijd
te Londen en daarna wij zijn familie te Delft
beeft vertoefd, zal Dinsdag 11 November de
terugreis naar het missiegebied van de Bene
dictijner-Orde op Trinidad aanvaarden.
Op 23 October a.s. zullen de Eerw. Zusters
Landelina Bakker uit Mijdrecht en Timothée
Gervink uit Losser van de Congregatie dei-
Liefdezusters van Schijndel, naar de Missie
van Sumatra vertrekken. De eerste is bestemd
voor $e school van Koeta Kadja en de tweede
Voor de Holl. Chin, school te Bagau-si-api-api.
MGR. HEIJLEN NAAR IERLAND-
Maandag is mgr. Heijlen, vergezeld van graaf
Yanville en kanunnik Tharcisius Bootsma naar
Jerland vertrokken, om daar Eucharistische
Cotnlté's op te richten.
-veede Kamer
De verrassend soepele houding van den Mi
nister van Waterstaat, waarover mr. van
Schaik de Kamer nog eens rustig wilde laten
nadenken, heeft blijkbaar bij geen volksver
tegenwoordiger ernstige angst-visioenen ge
wekt: met 77 tegen 2 stemmen zag minister
Reyrner de Zuiderzeesteunwet aangenomen.
Dat de communisten ook voor zouden hebben
gesteand, zal bij wel niet verwacht hebben.
Van de Zuiderzee stevenden wij weer de
Koordzee op en zaten zelfs spoedig in den In-
dischen Oceaan. De behandeling van het vloot-
Plan had nu althans belangstelling in de Ka
mer, maar de discussies erover waren ontegen
zeggelijk zeer mat. De heeren begrijpen, dat
dien niet eindeloos-geestdriftig hetzelfde kan
herhalen en meer dan herhalen doen heide
partijen niet, vooral waar zij vechten over de
prlneipieele vraag: al of niet eenzijdig ontwa
penen.
Deze vraag brengt eigenlijk wat muziek in
het debat en verdringt de technische vragen
bijna geheel. ITet regeeringsvoorstel, dat
770.000 vraagt als eersten termijn voor den
aanbouw van nieuw marine-materiaal, kan op
zich zelf geen agitatie-stemming te weeg bren
gen, zelfs niet met de ministerieele toe-lichting
over het bouwplan van de eerstvolgende tien
jaar.
Wat vraagt de regeer!ng? Een reserve van de
zeegaande vloot van 50 pet.: voor Oost-Iudië
zal deze reserve bestaan uit 1 kruiser, 4 jagers,
6 duikbooten; voor Nederland, ter opleiding
van personeel en voor vlagvertoon, 2 flotilje
vaartuigen, die de „Heemskerk" en de „Her
tog Hendrik" zullen vervangen; West-
Indie, één oorlogsschip, dat daar zal blijven.
De kosten bedragen 120 millioen gulden, over
tien jaren verdeeld, door Nederland en Oost-
Indië te betalen; zij beteekenen een verlaging
van ongeveer drie en halve ton van de kosten,
die wij tot nu toe jaarlijks aan de marine be
steed hebben met hetzelfde spijtige gevoel, zou
da lieer v. -d. Bilt zeggen, als wij zorgen voor
het onderhoud van gevangenissen en politie.
Dominee Liugbeek heeft zich vóór hst re-
regeeringsplan verklaard. Hij noemde de peti
tionnementsactie der S.D.A.P. een „kluchtige
vertooning" een woord, waarmee men zich
o.i. wel een beetje gemakkelijk van deze zaak
afmaakt al zullen socialistische ijveraars het
er hier en daar wel wat dik op gelegd hebben
om de mensclien tot teekenen te brengen. Een
zijdige ontwapening acht de predikant, die zich
een soort watergeus voelt, in de huidige wereld
hetzelfde als: molk en honing willen eten al
vorens Kana.an te zijn binnen gegaan. Dat in
den oorlog het recht soms een -tijdlang wordt
verpletterd door het geweld, vond hij geen mo
tief om het rékïit niet met geweld te verdedi
gen.
Tegen de S.D.A.P. richtte zich ook generaal
Duymaer van Twist, die er op wees, dat Esdea-
peesehe regeerders ook niet de verdedigings
middelen afschaften en dat vloot-reserve schep
pen, niet hetzelfde is als vloot-uitbreiding.
Mr. Marchant, die ook opvallend mat was,
zag alleen een formeel verschil tusschen vloot-
aanbouw in de wet vastgelegd en vlootaan-
bouw, die slechts in een plan was omschreven:
volgens hem zal de Kamer de volgende ter
mijnen wel moeten toestaan. Wij zouden zeg
gen: de Kamer zal ze wel toestaan als de om
standigheden ongewijzigd blijven. De Regeering
meent dit er op te mogen wagen; dat is per
slot van rekening haar zaak. Zij moet nu een
maal rekening houden met de politieke moge
lijkheden van elk oogenbiik. Vermoedelijk zou
een minister Marchant dat ook doen.
Het Kamerlid Marchant beschouwt den vloot-
resarve-bouw als uitbreiding. Over woorden
vechten, is een nuttelooze zaak.
De marine is niet tevreden met wat gebo
den wordt, aldus mr. Marchant. Maar hij weet
wei, dat een deel der marine nooit te bevre
digen zal zijn; het zijn niet de marine-officie-
ren maar de regeering, die moet uitmaken wat
er noodig is en haar adviseurs zijn toch ook
geen kinderen. Trouwens daarin had de Ka
tholieke heer v. d. Bilt groot gelijk als wij
op eenstemmigheid der deskundigen mosten
wachten, zijn wij nooit klaar.
Op gezag van Lord Cecil, meent mr. Mar
chant te mogen zeggen, dat het Volkenbonds
statuut eenzijdige entwapening van leden van
den volkenbond toestaat. Maar is Cecil de vol
kenbond en is voor een internationale organi
satie eenheid van handelen geen allereerste
eisch? De solidariteit der naties, aldus betoog
de oud-minister van Dijk, zou door eenzijdige
ontwapening van één volkenbondsiid zeker ge
broken worden.
De vrijz.-dem. leider heeft ook ernstige fi-
nancieele bezwaren; hij ziet den economisohen
toestand zeer, zeer donker in. De socialistische
afgevaardigden keken sip, toen mr. Marchant
zei, dat de Colijnsche maatregelen tot veilig
stelling nu gerechtvaardigd zouden wezen!
Daarom verwonderde de heer Marchant zich
erover, dat minister de Geer nu wèl aanbleef,
Ai aar in '23 niet. Doch trad minister de Geer
toen eigenlijk niet af om hetzelfde motief als
de tien Katholieken tegenstemden, omdat ook
hij de begrooting van marine voor geen twaalf
jaar wilde vastleggen in de wet?
Het slot van mr. Marchant's betoog was na
tuurlijk een poging om een wig te dringen tus
schen de Katholieken en de Geer; de eersten
mochten zich niet achter den iaatsten verschui
len. Zij droegen mee de verantwoordelijkheid.
Wij gelooven niet, dat serieuse mensclien hier
aan twijfelen, evenmin als aan de vraag of de
heele Regeering mede verantwoordelijk is voor
het vlootplan. Voor de defensie-grondslagen is
heel het Kabinet verantwoordelijk: het vloot-
plan-Deckers is daarvan slechts een uitvloei
sel.
Op Katholieken steun behoeft do ontwape
ningspartij niet te rekenen. Iedereen weet wel,
dat de Katholieken geen „militairistenzijn,
maar zij zijn niet zoo onnoozel om te eischen,
dat een land absoluut geen weermacht mag
bezitten en zij konden het ook niet met de
Bijbel-exegese van den vrijzinnigen professor
Heering, die Tolstojaansche weerloosheid in de
Heilige Schrift leest. De heer v. d. Bilt heeft
zich zeer terecht beroepen op mannen als pa
ter Strattmann, O.P., professor Beysens en
wijlen professor Struycken, die het goed recht
van rechtmatige defensie hebben verdedigd. En
hij heeft er ook snedig aan herinnerd, dat de
socialistische docent R. Kuijper in „Het Volk"
erkend heeft, dat een kleine weermacht aan
Nederland een kansje biedt, buiten een even
tueel conflict te blijven.
Dat deze plannen veilig zijn, nu zoowei Ka
tholieken als liberalen er zich dezen keer una
niem vóór hebben verklaard, is een succes voor
de tactiek van minister Deckers.
In de Kamer trad de communist de Visser
op als spreektrompet van den linkervleugel der
S. D. A. P., die voortzettiug van de agitatie
wil, ook nadat de meerderheid van de Kamer
zich daarvoor heeft uitgesproken. Hij zou over
al willen opruien. Maar de Voorzitter duldde
alvast niet, dat het parlement voor aansporing
tot opruiing zou worden gebruikt. Want zon
der veel te zeggen maakte mr. van Schaik, na
een duidelijke waarschuwing, met een krachtig
hamergeroffel een eind aan de holsohewisti-
sche schreeuwerij, die natuurlijk voor 'n groot
deel weer gericht was tegen de „huichelachti
ge" politiek van de burgerlijke ontwapenaars
en de socialistische verraders van het proleta
riaat.
Omstreeks zes uur ging de Kamer uiteen om
rond acht uur den arbeid te hervatten.
EMTL .TANNINGS TE AMSTERDAM
Groote belangstelling
EEN VERHEERLIJKT rVBIAEK
Gistermorgen is Emil Jannings aan het C.S.
te Amsterdam aangekomen. Op het per
ron waren veel belangstellenden. Nauwelijks
stak Jannings, na aankomst van den trein zijn
hoofd door bet portierraampje of hij werd be
stormd. Bloemen werden hem aangeboden en
handen werden uitgestoken.
De groote Emil lachte gezellig en liet ge
willig met zich sollen. Eerst werd hij buiten
de overkapping gebracht waar de fotografen
zich van hem meester maakten. Toen richtte
Jannings zün schreden naar den uitgang ach
tervolgd door de dicht opdringende en elkaar
op zij wringende mensclien.
Buiten stonden nieuwe troepen vereerders,
die in laaiende geestdrift ontvlamden, toen
Jannings in de vestibule van liet station zicht
baar werd.
Bereden agenten moesten eraan te pas ko
men, anders zou de hartstochtelijke geestdrift
in een niet minder hartstóchtelijk handgemeen
zijn overgegaan. Eindelijk bereikte Jannings
zijn auto waarmee hij vertrok, zijn verheer
lijkt publiek achterlatend.
FRIE0ER1KE
Verwerping van het beroep
De advocaat-generaal bij den Hoogsn Raad,
mr. v. Lier, nam Maandag conclusie in do zaak
van den officier van justitie te 's Gravenhage,
tegen een vonnis van de rechtbank, waarbij
Fritz Hirscli en Hugo Helm waren ontslagen
van rechtsvervolging van de hun ten laste ge
legde overtreding van de Arbeidswet. Zoo men
zich 'herinnert, betreft bet hier bet doen op
treden van kinderen beneden 14 jaar in de
operette „Friederike".
Mr. v. Lier concludeerde op verschillende
gronden tot verwerping van het beroep. Arrest
17 November.
PAUSELIJKE ONDERSCHEIDING.
De heeren Lemmens en Stassen, resp. direc
teur en onder-directeur der Boerenleenbank
te Schimmert, die haar 25-jarig bestaan vier
de, werden begiftigd met het eere-kruis Pro
Ecclesia et Pontifice.
NEDERLANDERS IN DEN VREEMDE
Het Concertgebouworkest en Toonkunst
naar Brussel
Reeds eerder hebben wij medegedeeld, dat in
den loop van het huidige seizoen bet concertge
bouworkest en Toonkunst van Amsterdam, on
der leiding van Dr.. Mengelberg, in de groote
zaal van het paleis van schooue kunsten, ie
Brussel, do „Mattheus-Passie" van Bach, komen
uitvoeren. Thans is als datum van deze uit
voering, vastgesteld Zendag 19 April 1931.
De soli zullen gezongen wórden door Mia Pel-
tonburg, Uona Durigo, Karl Er'o en Tbom.
Denijs.
Onze moderne architectuur
Onder leiding van de vereeniging „Neder
land in den Vreemde" maakte de Italiaan scha
journalist Eugenio Giovannetti, gedurende de
zen zomer, een tocht door Nederland, waarbij
vele plaatsen, fabrieken en instellingen be
zocht werden. Thans zijn in Italië verscheidene
artikelen over Nederland van de hand van den
heer Giovannetti verschenen, o.a. een groote
serie in het Gio-male d'Italia, in de Corriere
del la sera en in verschillende 'andere bladen.
Vooral onze moderne architectuur heeft groo-
ten indruk op dezen ont-vankelijken Italiaan
gemaakt en zün geestdriftige artikelen over
dit onderwerp zijn thans oorzaak, dat men in
Italië plannen, heeft tot het houden van een
tentoonstelling op het gebied van moderne
architectuur, waarvoor ds voornaamste Neder-
landsche architecten zullen worden uitgenco-
digd.
Da vereeniging houdt voortdurend verbin
ding met. den heer Giovannetti en heeft, baar
medewerking aan de voorgenomen tentoonstel
ling toegezegd.
ZINGENDE, SPREKENDE EN RIEKENDE
FILM.
Na de zingende en de sprekende, doet ook
de riekende film haar intrede. Om, zoowel let
terlijk als figuurlijk, een bijzondere atmosfeer
te scheppen tijdens de vertooning van de Me.
tro-film Those Three French Girls, had de ma
nager van een theater in Californië het idee
om tijdens een tafreel in een parfumeriewin
kel zijn zaal te parfumeeren. Hetgeen geschied
de. De odeur werd door het ventilatiesysteem
in de zaal geblazen en het publiek zette met
graagte een nieuw zintuig in dienst van de
film. De riekende filmje moet maar
op het idee komen.
„Na kan er geen sprake van zijn, dat
de patroons nog eenige loons-
verhooging inwilligen" aldus
het patroonsorgaan
„De Nederlandsche Werkgever" laat
zich uit over een eventueele staking
In „De Nederlandsche Werkgever" van deze
week verschijnt het volgend artikel:
„Zal het 27 October inderdaad tot een
staking in de grafische bedrijven komen De
besturen der werknemersbonden hebben de
patroons medegedeeld hun leden te zullen
advisccrcn tot staking over te gaan; of dit
advies zal worden opgevolgd, moet nog blij
ken; of ledenvergaderingen dan wel een refe
rendum over al dan niet staken zullen moeten
beslissen, hebben wij niet vernomen, maar het
schijnt, dat zulks niet noodig is: het is kort
dag en het maakt op ons den Indruk, dat men
van werknemerszijde met geweld wil staken.
Misschien zijn wij te pessimistisch en zege
viert op het laatste oogenbiik bij de typogra
fen het gezond verstand en het beter inzicht
over de zucht tot machtsmisbruik. Want een
ander motief voor deze staking dan de be
geerte, om de patroons de overmacht der vak
organisaties te doen gevoelen, kunnen we niet
vinden.
Wie do goden verderven willen, die slaan
zij van te voren met blindheid. Deze stakiugs-
kooris hij de typografen schijnt hun verstand
te benevelen. Zij moesten tocli begrijpen, dat
zij het voortbestaan van de bedrijfsorganisatie,
waaraan zij hun uitnemende rechtspositie, hun
hoog loon, hun pensioen en verdere gunstige
arbeidsvoorwaarden danken, daardoor moed
willig in d9 waagschaal stellen. Ligt die een
maal uit elkander, dan zal zij niet zoo spoedig
weer te herstellen zijn. De houding, door de
gezellen-organisaties, tegen de patroons aan
genomen, heeft veel weg van chantage. Terwijl
de loonen en arbeidsvoorwaarden der typogra
fen als een piek boven die van de mes3tc an
dere arbeiders uitsteken, maken zij misbruik
van hun machtspositie om de met zooveel
moeite opgebouwde bedrijfsregeling stuk te
slaan. Deze typografen pogen de kwetsbaar
heid van het bedrijf en den wc-nsch van het
publiek dagelijks de courant te ontvangen uit
te buiten cm zonder rekening te houden met
den algemeenen ccouoniischen toestand en
met de belangen van het bedrijf, waarin de
concurrentie van de ongeorganiseerde druk
kers voortdurend sterker wordt, bij elke ver
nieuwing van het collectief contract er weer
wat bovenop te zetten. Wat deert het hen, of
zij zoodoende hun positie feitelijk verbeteren
ten koste van de arbeiders in de onbeschutte
bedrijven, die de koopkracht van hun reeds
zoo veel lagere loonen zien dalen naarmate
de stijging der loonen in de beschutte bedrij
ven het leven van hen duurder maakt
Eén ding staat vast: do algemeene sym
pathie, mocht de staking inderdaad doorgaan,
zal zijn aan den kant van de drukkers-
patroons, die, hoezeer beseffende, dat de
economische tijdsomstandigheden, gevoegd bij
de daling van het indexcijfer voor levenson
derhoud, loonsverlaging inste.de van loonsver
hooging motiveerden, toch, om tot eiken prijs
den vrede in het bedrijf en het instandblijven
van de bedrijfsorganisatie te verzekeren, be
reid bleken om loonsverhooging toe te staan,
die grosso modo slechts 2 cent per uur bleef
beneden hetgeen de gezellen ei sekten.
Nu deze concessie, die principieel eigenlijk
niet t.e rechtvaardigen was, doch wel getuigt
van den goeden wil en den socialeji zin van
deze patroons-gedelegeerden, botweg is afge
wezen, kan er geen sprake van zijn, dat de
patroons nu nog eenige loonsverhooging in
willigen. Er moet dan maar gestaakt worden,
wanneer de arbeiders niet verder onderhande
len willen over een nieuw collectief contract.
Edoch, tot hoelang en met welk resultaat De
werknemersbonden hebben aan de patroons-
federatie bericht, dat zij zullen staken totdat
overeenstemming over een nieuw collectief
contract zal zijn bereikt. Maar de onderhande
lingen daarover zijn immers afgebroken! Of
deze staking zal. onder deze omstandigheden,
net zoolang duren totdat de weerstandkas zal
zijn opgeteerd, óf zij zal terstond kunnen wor
den opgeheven, wanneer blijkt, dat er geen
grondslag aanwezig la, waarop men tot over
eenstemming omtrent een nieuw collectief
contract, zou kunnen komen. Maar de typo
grafen hopen blijkbaar de patroons Ie dwingen
bet hun voorgelegde collectieve contract met.
da daarin vervatte ongerechtvaardigde loons
verhooging t.e slikken. Wij achten het van prin
cipieel belang, dat die toeleg zal mislukken.
Het onrecht més niet zegeviersn door brute
machtsontplooiing.
In elk geval is deze geschiedenis uiterst
leerzaam voor voorstanders van de verbin
dendverklaring van collectieve contracten. Men
stelt, 'hst maar steeds voor, alsof die verbin
dendverklaring moreel geboden is. aangezien
da arbeidsvoorwaarden, in een collectief con
tract neergelegd, steeds redelijk en behoorlijk
zijn en da arbeidsvoorwaarden in list ongeor
ganiseerde belrijf, indien deze daar beneden
blijven, als onredelijk en ou'nehoorlijk zouden
zijn aan te merken.
Voor die redeneering zou misschien iets te
zeggen zijn, indien de collectieve contracten
steeds de vrucht waren van redelijk en zonder
pressie gevoerd overleg. Maar Vanneer de
eene partij de andere het pistool op de borst
zet en haar op deze wijze hooge loonen en
sterk opgevoerde arbeidsvoorwaarden afdwingt,
dan zijn dergelijke arbeidsvoorwaarden ais on
redelijk en onbehoorlijk aan te merken en is
het verdubbeling van onrecht, wanneer nu
ook de ondernemingen, die niet voor dien
dwang w-enscken te zwichten en buiten het
collectief contract gebleven zijn, door de over
heid gedwongen worden dezelfde arbeidsvoor
waarden ta aanvaarden."
Adhaesiebetuigingen van werkgevers-
vakvereenigingen.
Het Haagsch Correspondentiebureau meldt:
De R. K. Vereeniging van Nederlandsche
Drukkerspatroons deelt ons mede, dat zij van
een an tal andere werkgeversvakvereenigingen
brieven heeft ontvangen met betuiging van
adhaesïe bij het dreigend conflict in de typo
grafie, o.a. van de Federatie van Ned. Schoen
fabrikanten, de Ned. K. K. Vereeniging van Si
garenfabrikanten, de Vereeniging van Tilburg-
sche fabrikanten van Wollen Stoffen, de R. K.
Vereeniging van Nederl. Ledei-f abri kanten, de
Ned. R. K. Vereeniging van Werkgevers in de
Textielnijverheid, den Nationalen Bond van
Wasch-Industrieelen en de R.'Iv. Werkgevers
vereniging in de Metaalnijverheid.
Enkelen dezer deelen mede. met verbazing
te hebben kennis genomen van de bereidver
klaring der drukkerspatroons om aan een
loonsverhooging van drie cent per uur mede
te werken, terwijl in vele bedrijven de be
staande loonstandaard nauwelijks te handha
ven is en andere reeds tot loonsverlaging moes
ten overgaan. Opgemerkt wordt daarbij, dat de
arbeidsvoorwaarden in het typografisch bedrijf
reeds aan den top staan.
Men wijst er op, dat een loonsverhooging in
het typografisch bedrijf ook voor andere be
drijven moeilijkheden zal medebrengen.
In dezen tijd van dalende indexcijfers en al-
gemeenen slechten economiscken toestand acht
men het onverantwoordelijk, loonsverlioogin-
gen toe te staan.
Niet slechts zijn de drukkerspatroons dank
baar voor dezen moreelen steun, doch zij zijn
er zich ten volle van bewust, dat zij, door aan
de overdreven arbeiderseiselien toe te geven, bij
een groot aantal hunner drukwerkafnemers
ontstemming zouden verwekken, hetgeen zeker
ook voor het drukwerkgebruik in de toekomst
schadelijk zou zijn.
N. V. TOT BESTRIJDING DER
WERKLOOSHEID
Werkverschaffing in Noord-Holland
In de vergadering van den gemeenteraad
van Haarlem werd de vorige week medege
deeld, dat er een bespreking zou plaats heb
ben tusschen de wethouders van Amsterdam
en Haarlem, onder wie de werkloosheidsdienst
ressorteert en de Directie van de Ned. Heide
maatschappij omtrent werkverschaffing aan
werkloozen. Dit overleg heeft, naar wij verne
men, plaats gehad en het resultaat der bespre
kingen is, dat een terrein in Noord-Holland
aangewezen is, waarop in den komenden win
ter werkloozen te werk zullen worden gesteld.
Het werk zal geschieden onder leiding van de
Heidemaatschappij.
DE MAASTRICHTSCHE INDUSTRIE
I)e nood houdt aan
WEDEROM ARBEIDERS ONTSLAGEN
Zaterdag werden op de aardewerkfabriek de
Géramique wederom een aantal arbeiders ont
slagen. Op de Muurtegelfabriek overweegt men
thans in plaats van twee vier dagen in de
week verzuim in te voeren. Op de Sphinx wor
den de ploegen gedund.
UIT DE KLOMPEN-INDUSTRIE
De fabrikanten van hun goed reeht
overtuigd
Omtrent de te St. Oedenrode in verband met
de bemiddelingspoging van den burgemeester
van Best gehouden vergadering wordt meege
deeld, dat de fabrikanten zoozeer van hun goed
recht overtuigd waren, dat zij meenden dat
hun voorstellen, voor eiken werknemer, aan
nemelijk moesten zijn.
Om echter hun goeden wil tot oplossing van
het geschil te toonen werd begoten hun voor
stellen aan een commissie te onderwerpen, wel
ke commissie uitspraak zal doen of en in hoe
verre de voorgestelde wijzigingen in strijd zün
met reelit en billijkheid.
Zooas bekend is wordt door deze voorstel
len geen loonsverlaging ingevoerd maar be
treffen zij enkel de bepaling dat de zeven fa
brikanten in Best, die in het vorige contract
hiervoor uitgeschakeld waren, liet recht zou
den krijgen zooals alle andere klompenfabri-
kauten in Nederland, om ook ongeorganiseer
de werklieden in dienst te mogen nemen en
verder, dat de doorbetaling van drie christe
lijke feestdagen door overuren zal worden in
gehaald.
De zaak vóór de A'damsche
rechtbank
HET WERK NEERGELEGD
Staking om een loonkwestie
Gisierenmprgen heeft een 30-tal werklieden
in overleg met het Hoofdbestuur van den Cen-
t.ralen Band van Transportarbeiders, werkzaam
bij de Scheepvaart- en Steenkolenmaatschappij
te IJarlingen, bet werk neergelegd. Het geschil
loopt over het feit, dat de arbeiders een taak-
loon eischen van 4.25 met behoud van extra
betaling voor overwerk.
Hevige brandwonden bekomen
Hot 2 yj-jarig meisje van den landbouwer J.
Meijer te Baflo trok een ketel met kokende thee
omver en kreeg den inhoud over het lichaampje.
Met hevige brandwonden werd het naar het
Kath. Ziekenhuis te Groningen vervoerd. I-laar
toestand is zorgelijk.
VERDUISTERING?
Sedert Zaterdag wordt te Ouden'ooscb vermist
.v. R., knecht van een stoomwasscherij, die on-
vangen gelden niet zou hebben afgedragen.
KINDERVERLAMMING.
Bij een kind van 3 maanden van den heer
B. v. d. L. te Ter Apel (Gron.) is kinderver
lamming geconstateerd.
KLIPPERSCHIP GEZONKEN.
Gisterenmorgen is op de Merwerde aan het
Middenveer te Siiedrecht gezonken het 149 ton
metende klipperschip „De Hoop", schipper A.
Pieterse uit Havdinxveld. Het schip was be
vracht met bieten van Woudrichem naar Fut
ter shoek. De opvarenden wisten zich in een
roeiboot te redden.
„Wij hadden niet de bedoeling
gewelddadig op te treden"
Gisteren werd de behandeling van de straf
zaak tegen de vier steenzetters van E.M.O.S.
in de Anisterdamsch-e rechtbank voortgezet.
Voortgezet werd het getuigenverhoor van den
getuige Paaij.
Mr. Mendels stelt den getuige eenige vragen
ten einde vast te stellen, dat ook van de zijde
der Katholieke steenzetters minder vriendelijke
en ruwe woorden zijn gebezigd.
De president (tot mr. Mendels) Hoe lang
denkt u daar nog mee voort te gaan
Mr. Mendels Ik wil slechts vaststellen, dat
er aan het gevecht een heftige woordenwisse
ling is voorafgegaan.
President Ja, dat weten we nu al lang. Ze
hebben elkaar uitgescholden voor al wat leelijk
is. Van den eenen kant is met steenen gegooid
en de andere partij beeft met revolvers ge
schoten. Dat staat nu wel vast en het is vol
maakt overbodig dit achteraf nog een3 te gaan
onderzoeken. Zoo komen we nooit met deze
zaak klaar.
Mr. Mendels Dan zal ik daarop verder niet
meer ingaan.
De verdachte Langerijs verklaart voorts, dat
hij bij de vechtpartij aan den Baarsjesweg niet
tegenwoordig is geweest. Hij was wel den dag
te voren gewaarschuwd, dat hij daar komen
moest, doch hij had zich den bewusten morgen
verslapen. Verschillende getuigen zouden dit
kunnen bevestigen. Toen hij op de plaats des
onheils kwam was het gevecht al afgeloopen.-
De getuige Paaij houdt vol, dat de verdachte
Langerijs met steenen heeft gegooid.
De verdachte Langerijs Je bent een aarts
leugenaar, ik zal een aanbevelingsbrief voor den
minister van Buiteniandsche Zaken voor je-
schrijven, dan kan je naar de ontwapenings
conferentie gaan.
De volgende getuige is P. F. Kershaver. Deze
vertelt, dat hij op den bewusten morgen reeds
vroeg op de loskraan aan 't werk was gegaan.
Hij onderzocht altijd de geheele kraan, om
dat hij vreesde, dat de E.M.O.S.-menschen, wan
neer zij daartoe kans zagen pogingen zouden
doen om de kraan onbruikbaar te maken. Dien
morgen bleek echter alles in orde te zijn.
Nauwelijks was echter alles gereed voor het
werk, toen een groote menigte E.M.O.S.-men
schen, naar schatting wel 300, om omstreeki
kwart voor zeven, langs den Baarsjesweg kwa
men opdagen, en na een korte woordenwisseling
de kraan met steenen begonnen te bekogelen.-
De kraan schudde er van. De steenen vielen
zelfs door den schoorsteen in het vuur. Om zich
zelf te beschermen tegen de opdringende vijan
denden, heeft getuige met een revolver gescho
ten. Hij hoeft daarbij niet de bedoeling gehad
iemand te raken. Uit de kraan heeft hij vijf
schoten gelost op het dek, waarbij de kogels
zijn afgestuit.
De officier Dat deed u dus alleen maar om
de meusohen schrik aan te jagen
Getuige Ja, wanneer ze nog meer opgedron
gen zouden zijn, zou ik waarschijnlijk op ze
gemikt hebben.
Mr. Benno Stokvis: Heeft J. Strube u herr
i'dreigd met een bootshaak, nadat er gesehoteir-
was
i De getuige Dat heb ik al eerder verklaarde
Ik had echter toen nog niet geschoten,
i Vervolgens werd gehoord de steenzetter van
Scheppingen, die eveneens bij de vechtpartij
j aan de Baarsjes aanwezig is geweest. Volgens'
dezen getuige was de volgorde der vijandelijk-
i heden als volgt Een tamelijk heftige woorden
wisseling is aan het eigenlijke gevecht vooraf-
j gegaan. Nog voor Ten Gate op de aanvallers
j heeft gevuurd met een alarm-pistool is er van.
1 den wal met steenen gesmeten. Getuige heeft
I zsif niet met steenen gegooid en heeft ook van
I den wal af hooren schieten. Wie dat echter ge-
I daan zal hebben kan de getuige niet zeggen.
De volgende getuige G. Hens is eerst op het'
I strijdtooneel verschenen, toen het relletje on-
geveer afgeloopen was. Hij heeft een steenenre
gen gezien en is door dé E.M.O.S.-menschen nog
gemolesteerd.
De verdachte, G. Strube heeft hem een stomp
in het gfezicht gegeven.
De verdachte G. Strube Onder de getuigen
is er een, die bereid is te verklaren, dat hij
Hens een stomp heeft gegeven. Daaruit blijkt
(lus, in hoeverre deze getuige betrouwbaar is.
De getiuge r. Hens, die daarna wordt ge
hoord, verklaart, dat de verdachte P. Strube
ten Gate heeft uitgeladen, omdat deze met een
alarmpistool schoot.
Mr. Mendels Voor den rechter van instruc
tie heeft deze getuige verklaard, dat hij de scho
ten niet heeft gehoord.
De getuige Dat sloeg op de schoten, die
Kershaver heeft gelost, niet op de schoten met,
het alarnipistool.
De president U wilde naar het bouwwerk in
de Krommerdstraat gaan, waarom koos u dan.
uw weg langs de Baarsjes-weg
De verdachte: Om de Katholieke steenzet
ters te toonen. dat wij pogingen zouden doen
om de werklieden in de Krommerdstraat te be
wegen den arbeid neer te leggen.
De president Maar dat u in zoo groote ge
tale optrok, was toch wel 'n bewijs, dat het
hier een soort machtsdemonstratie betrof.
De verdachte Ja, dat kon wel zijn, maar wij
hadden niet de bedoeling gewelddadig op te
treden.
De officier tot G. StrubeVroeger hebt u
dat wel gedaan. In 1924 werd u veroordeeld
wegens poging tot zware mishandeling.
De verdachte Ik heb altijd gevochten voor
mijn loon.
De officier Sinds 1924 zijn er 13 maal rel
letjes door u veroorzaakt, u bent dus niet zoo
vredelievend als u voorgeeft.
Do getuige Hemmega, student, verklaart, dat
het steenen regende en dat de mensclien op de
kraan bepaald gevaar liepen.
De politie R. Seilbergen verklaart, dat hij
in het heetst van den strijd op het gevechtster
rein is verschenen. Hij heeft de vechtersbazen
aan beide zijden gedreigd met een revolver.
Waar de strijd begonnen is, kan hij niet op
geven.
BESMETTELIJKE VEEZIEKTEN.
In Staatscrt. no. 203 is opgenomen een staat
van de gevallen van besmettelijke veeziekten,
geconstateerd gedurende de maand September
1930.
Hieruit blijkt, dat er 4973 gevallen van
anond- en klauwzeer voorkwamen, waarvan
1873 in Noord-Holland, 116S in Friesland.
600 in Gelderland, 504 in Utrecht en 370 in
Zuid-ITolland. Voorts weiden en 671 gevallen
van rotkreupel bij schapen aangegeven, vaar
van 212 te Ossendrecht.
ARBEIDER DOOR ELECTRISCHEN
STROOM GETROFFEN EN GEDOOD.
Een losse kabel tusschen de machine
Op het terrein van de Nederlandsche sclieep-
bouw-mij. te A'dam is Maandag een doodelijk
ongeluk gebeurd. Een arbeider die werkzaam
was bij een walsmacliine is plotseling dooi
den electrischen stroom getroffen. De oorzaak
van dit ongeval is te vinden in een lossen
kabel, die tusschen de machine is geraakt,
waardoor de isolatie werd vernield. De man
was 58 jaar en laat een weduwe met drie
kinderen na.
