HET PLEIT GEWONNEN
t
SPIONNAGE
WOENSDAG 29 OCTOBER 1930
De heer Hols, de eenige firmant van de
Oude en eerbiedwaardige firma Hols
Hols, notarissen van een oude en eerbied
waardige stad, was er eerst van overtuigd,
dait hij het slachtoffer was van een zins
verbijstering en stond aam den ingaing van
«ijn kantoor, stomverbaasd starend naar
het ongelooflijke schouwspel.
Het kan niet waar zijn, dat voelde hij.
|9og nooit tevoren in de lange en eerbied
waardige historie van de firma had zich
*u Ik een schouwspel binnen de grijze mu
ien van zijn kantoor afgespeeld en het was
tiiet aan te nemen, dat zoo iets ooit zou
kannen plaats hebben.
Toch was die jongeman daar bij het raam
ponder twijfel Hans Steegers zijn eerste
bediende; zijn armen waren, daar kon geen
gjuaestie over besta am, rond een allerliefste
jongedame en, op het oogenblik, dat de
fceer Hols binnentrad, klonk ongetwijfeld
Jiet geluid van een het respectabele van de
firma Hols Hols voor goed ontheiligenden
kus.
De heer Hols aarzelde, nam zijn lorgnet
Van zijn neus, poetste hem op met zijn zak
doek en zette hem weer op zijn oude plaats
terug. Toen zag hij, dat de jongedame zich
Bit de armen van zijn eersten bediende had
losgemaakt en dat beiden zich hadiden om
gedraaid en hem verlegen aanstaarden.
Tweemaal opende hij tevergeefs zijn
(mond, de derde maal slaagde hij erin een
verstikt „Steegers" uit te brengen.
Ja, mijnheer Hols? zei Hans schaap
achtig.
De heer Hols kwam drie stappen naar vo
ren.
Welke verklaring, vroeg hij, kun je van
je buitengewoon en hoogst onbetamelijk ge
drag geven? Hier op mijn kantoor in
het volle gezicht van ieder, die op de Hoog
straat naar binnen kijkt, een jonge vrouw
in je armen te houden. Wie is ze?
Het meisjo glimlachte vriendelijk naar
hem.
Hoe maakt u het, mijnheer Hols? zei
re. Mijn naam is Beerdsen Marie Beerd-
pen. Maar ik geloof niet, dat u al van me
gehoord heeft, want ik ben pas hier ko
men wonen.
Neen. jongedame, ik heb nog nooit van
B gehoord.
Maar ik heb van u gehoord, mijnheer
Hols, zei Marie. Iedereen hier in de stad
heeft van mijnheer Hols gehoord. U zult bij
de volgende verkiezingen in den gemeente
raad gekozen worden, is het niet? En u
bent voorzitter van de kiesvereeniging en
Sinds ik u h/ab gezien brandde ik van ver-
teugen om kennis met u te kunnen maken.
Inderdaad! snauwde mijnheer Hols, en
iwat als ik vragen mag, doet u in mijn kan-
itoor?
Ik ben even komen binnenwippen om
mijnheer Steegers een bezoek te brengen*
sel Marie. Daar hebt u toch geen bezwaar
tegen, mijnheer Hols- is het wel?
Ik heb er ten zeerste bezwaar tegen,
Kei mijnheer Hols, dat u bij mijn raam gaat
Staan en heel de Hoogstraat het schouw
spel biedt van m ij n eersten bediende, die
een jongedame omhelst in m ij n kantoor.
Bovendien, tenzij u hier zaken hebt te doen.
Hm, zei Marie, die heb ik. Er is van-
lavend een danspartij bij een van onze ken
nissen en ik ben gekomen om mijnheer Stee
gers te vragen me mee te nemen.
Verdorie. Steegers! barstte mijnheer
Holis los. Ik heb je herhaalde malen gezegd,
dat dit kantoor er voor mijn cliënten is en
piet voor de persoonlijke genoegens van
mijn klerken. Als je idioot genoeg bent om
jezelf op te houden met jonge vrouwen,
dan moet je dat zelf weten, maar ontmoet
■e alsjeblieft ergens anders.
Het spijt me, mijnheer llols, zei Hans,
maar juffrouw Beerdsen ia hier maar een
paar minuten en ik zag geen kwaad in.
Kwaad! snauwde mijnheer Hols. Groo-
te hemel mijnheer, je hebt haar gekust!
Ik zag je in het volle gezicht van de heale
Hoogstraat. Wat bezielde je in 's hemels
naam om zoo iets te doen?
Ik geloof niet. dat Hans er iets aan
kon doen. mijnheer Hols, zei Marie stra
lend. Ik ben verschrikkelijk verleidelijk. Het
eijn mijn oogen. weet u. Hans zegt, dat hij
altijd als hij er in kijkt, het gevoel krijgt
alsof hij erin moet zwemmen. Als u eens
in mijn oogen wilt kijken- mijnheer Hols,
ben ik er zeker van, dat u zult inzien, dat
Hans eir niets aan doen kan.
Dank u. juffrouw Beerdsen, maar ik
heb geen behoefte of plan om in uw oogen
te kijken
Bovendien, ging ze voort, waarom zou
Hans me niet kussen? Hij zal me binnen
kort trouwen en ik ben er zeker van. mijn
heer Hols, dat, als u jong waart en op het
punt stond te trouwen.
Ik heb nooit op het punt gestaan om
te trouwen, krijschte de heer Hols en wendde
lich tot Hans. Begrijp ik t goed, dat je van
pllan bent te trouwen met juffrouw Beerd
sen» Steegers?
Hans knikte.
«B We zijn al een poosje verloofd.
Zoo zei mijnheer Hols, dan heb ik je
DE EERSTE OFFICIEELE FOTO VAN KONING BORIS EN PRINSES GIOVANNA genomen
op het kasteel van San Rosere te As3isië, toen zij nog verloofd waren
een paar woordjes te zeggen, Steegers. Zeg
asjeblieft juffrouw Beerdsen goeden dag
en kom even in mijn kamer.
Hans nam daarom afscheid van Marie,
sprak met haar af voor een kopje thee in
het café aan den overkant en ging het hei
lige der heilagen binnen.
Luister nu eens naar me, Steegers. be
gon mijnheer Hols. Ik heb je eenige maan
den geleden gezegd, dat ik van plan was
je als medefirmant in de firma op te ne
men.
Hans knikte.
Het is buitengewoon vriendelijk van u
mijnheer.
Niets van dat alles, zei mijnheer Hols,
daar heeft vriendelijkheid niets mee te ma
ken; ik houd alleen do belangen van de
firma in het oog. Werkelijk, ik geloof niet
dat ik een beter man hiervoor zou kunnen
vinden. Ik moet hier echter een voor vaar
de aan verbinden, welke ik in het contract
zal opnemen en, tenzij je er mee accoord
kunt gaan. behoeven we verder over de
zaak niet te praten. Ieder, die firmant bij
Hols en Hols wil worden, moet vrijgezel
zijn en van plan zijn vrijgezel te blijven.
Mijnheer Hols! riep Hans uit. U be-
doelt hiermee, dat ik nooit zal kunnen trou
wen? Dat lijkt me buitengewoon onredelijk,
mijnheer Hols.
Ileelemaal niet, antwoordde de heer
Hols, je moet je eens indenken, Steegers.
dat je als medefirmant op de hoogte kom:
met hoogst vertrouwelijke zaken betreffen
de onze cliënten, waarvan je op hat cogen-
blik nog onkundig blijft cn mijn eerste
cisch is er verzekerd van te kunnen zijn.
dat zulke informaties hun weg. langs welke
kanalen dan ook. niet, buiten dit kantoor
zullen vinden. Volgens mijn meening kan
een gehuwd man niets voor zijn vrouw
geheim houden.
Als u veronderstelt, mijnbeer Hols, dat
ik de vertrouwelijke zaken van het kantoor
met mijn vrouw
Natuurlijk zou je dat. zei mijnheer
Hols. Ze zou j i er toe noodzaken. Ze zou
alleen maar ben -even te gaan huilen en
'eggen, dat je haar niet vertrouwt en je zou
Upinnen met alles uit te kramen in
strikt vertrouwen natuurlijk wat je weet.
Bn den volgenden dag zou je vrouw het
verder vertelint nog altijd in strikt ver
trouwen aan een vriendin van haar en
haar vriendin zou hetzelfde toen cn zoo
zou het heel de stad doorgaan, zoodat je het
even goed in de krant had kunnen adver-
teeren.
Plans schudde zijn hoofd.
Juffrouw Beerdsen is niet van die
soort.
Alle vrouwen zijn hetzelfde zei mijn
beer Hols. Zij zijn niet te vertrouwen, Stee
gers en de eenige veilige weg is te doen als
ik en nooit iets met haar te maken willen
hebben. Hoe kwam je er in 'shom-lsnaam
toe jezelf met haar te verloven?
Hams zuchtte.
Kijk eens, mijnheer Hols, zei hij, ik ver-
loofde me met haar, omdat ik met. haar
wil trouwen en ik wil met haar trouwen,
omdat ik op haar verliefd ben...
Verliefd! riep mijnheeer Hols uit. Al
le enomdat ze een aardig gezichtje heeft!
Ik dacht, dat je beter bij je verstand was.
En als de eenige voorwaarde, waarop
ik medefirmant kan worden, is. dat ik nooit
zal trouwen...
En dat is zoo, snauwde mijnheer Hols.
Dan weiger ik absoluut
Doe in 's hemelsnaam niet zoo iets
idioots, viel de heer Hols hem in de rede.
Geen enkel meiscje is zooveel waard als een
partnerschap in de firma Hols Hols. Voor
je besluit om een doodgewonen klerk te blij
ven met een salaris van een paar gulden in
de maand, zou ik eerst maar eens goed na
denken. Je kan me je beslissing de volgende
week meededen.
Marie zat op Hans te wachten in het café
cn bleef kalm haar geroosterd brood eten,
terwijl Hans zijn gesprok met den heer Hols
vertelde.
liet is hopeloos. Marie, besloot hij, en
er zal niets anders opzitten dan ons enga
gement te verbroken.
Als je je partnerschap booger stelt dan mij.
Hans.
Laat dat partnerschap naar de maan
loopen! gilde Hans. Je weet best, dat het
dat niet is. Marie, maar 'zonder partner
schap hoeven we er niet aan te denken om
te trouwen. Daar hield ik rekening mee, toen
ik dat zei. Ik zal dan hoogstwaarschijnlijk
jarenlang op hetzelfde salaris blijven staan
en het is niet eerlijk om van je te verlan
gen om zoolang op me te wachten.
Idióót! riep Marie uit, drink nog maar
een beetje thee, dat zal Je verstand wel op
klaren. Misschien zal mijnheer Hols wel van
meendng veranderen.
Hans schudde zijn hoofd.
Je kent hem niet, Marie, zei hij. Ieder
een in de stad zal je vertellen, dat hij op
het onderwerp Vrouwen" niet goed wijs
is. Hij haat ze, wil zelfs geen dienstmeisje
in huis hebben of een typiste in zijn kantoor
en hij vertelt nooit iets anders dan kwaad
van haar. Men zegt,, dat hij altijd zoo ge
weest is, als jongen al en nu is hij geweldig
trotsch op zijn reputatie als vrouwenhater.
Ik kan niet inzien, dat hij van meening zal
veranderen.
'tls verschrikkelijk, zed Marie. Als je
het partnerschap aanneemt, kan je me niet
trouwen, veronderstel ik, en als je me
trouwt gaat het partnerschap je neus voor
bij. Er zal iets gedaan moeten worden. We
moeten zorgen, dat mijnheer Hols van mee
ning verandert.
Daar bestaat niet veel hoop op!
Marie haalde haar schouders op.
O, daar zal ik wel eens over denken.
Laten we elkaar hier morgen weer ontmoe
ten en dan zal ik je vertellen, wat ik beslo
ten heb.
Het spijt me. Marie, maar ik moet mor
gen naar Ledden om een cliënt van mijn
heer Hols op te zoeken en ik kan niet op
tijd terug zijn.
Overmorgen dan, zei Marie, en houd
er den moed maar in, Hans. Mijnheer Hols
is de heele wereld niet.
Den volgenden namiddag, toen Hans zijn
jas aantrok voor zijn reisje naar Leiden,
hing er een sfeer van zwaarmoedigheid
rond hem.
Wat dat bezoek aan Leiden betreft,
Steegers, zei mijnheer Ilals, terwijl hij zijn
hoofd om de deur stak, je hoeft er niet naar
toe t.c gaan. Mijn cliënt heeft me juist gete
lefoneerd. dait hij me persoonlijk wenscht
te sproken, daarom heb ik om mijn wagen
gebeld en zal er zelf even Ween rijden. Ilc zal
vermoedelijk om ongeveer vier uur terug
zijn.
Toen mijnheer Hols weg was, ging Hans
aan zijn lessenaar ziften om een uur lang
alle mogelijke niets beduidende teekenin-
gen te maken op zijn vloeiblad en lieflijke
naampjes te verzinnen voor zijn patroon,
welke, als de heer Holst ze gehoord had. al
zijn kansen op een partnerschap in rook
hadden doen opgaan.
En toen ging de deur open en kwam
een meisje binnen. Ze bekeek I-Ians eenige
«ogenblikken twijfelachtig en trad dan op
hem toe. Ze werd gevolgd door vijf andere
meisjes.
Hans staarde zijn bezoeksters in stomme
verbazing aan.
Ik zou graag mijnheer Hols even willen
spreken, alstublieft, kondigde de leidster
der jongedames aan. Mijn naam is Ilooge-
boom, Nelly Hoogeboom.
Het spijt me. zei Ilans, maar mijnheer
Hols is uit en zal niet terugkomen voor
vier uur.
Hm! zei Nelly, dan zullen we wel wach
ten.
Voor Hans gelegenheid hacl gehad om
iets hier tegen in te brengen, waren al
de zes meisjes reeds gaan zitten.
Tenzij u eein afspraak heeft, juffrouw
Hoogeboom, begon Hans.
Dat hebben we niet, verzekerde ze
hem.
Dan ben ik bang, dat mijnheer Hols
u niet zal willen ontvangen. Als u mij uw
moeilijkheden zoudt willen mededeelen.
Best, zei Nelly. Zij haalde een velletje
papier uit haar handtaschje en vouwde het
open.
Wij zijn een deputatie, begon ze van
het papier aflezend, van de vrouwen van
deze stad en we zijn gekomen om u onze
meening voor te leggen over uw onverant
woordelijke houding jegens de vrouwen in
het algemeen, om uiting te geven aan de
afschuw, die we koesteren over de gevoe
lens. welke u uit over het zwakke geslacht
en om onze verontwaardiging uit te spre
ken over het absurde vooroordeel, dat u te
gen ons heeft en de schandelijke aantijgin
gen, welke gij geregeld
Wat in 's hemelsnaam.begon
Hans, die dacht, dat hij plotseling gek ge
worden was.
de schandelijke aantijgingen,,
welke gij geregeld over ons rondstrooit, ver
volgde Nelly kalm. We eischen derhalve,
dat u voortaan zult ophouden met een der
gelijke houding aan te nemen en zult breken
met voornoemde houdingen, gevoelens, voor-
oordeelen en aantijgingen.
Groote hemel! stotterde Hans. U kunt
onmogelijk.ik kon niet droomeri.wer
kelijk, juffrouw Hoogeboom, ala u denkt,
dat mijnbeer Hols naar zulke
Dat doen we, zei Nelly, en we zul'en
op hem wachten.
Hans schudde zijn hoofd.
Het spijt mij. zei hij, maar u verspilt
uw tijd en ik kan nietkan niet toestaan,
dat u hier blijft. U zoudt beter doen met
naar mijnheer Hols te schrijven en
Plotseling ging de deur open en Marie
wandelde hot kantoor binnen, stond stil en
keek rond met een verbaasden blik en een
diepen rimpel in haar voorhoofd.
Ia er.is er iets verkeerd gegaan?
vroeg ze.
Hans stond van zijn stoel op.
Kijk eens hier, juffrouw Beerdsen, be
gon hij, als u lets van deze deputatie af
weet.
Marde, alsjeblieft, lachte Marie. Wo
zijn onder vrienden hier. Heb je jezelf nog
niet voorgesteld? Dit is Hans, kinderen, mijn
fiancé. Dit, Ilans, zijn Miep. Rosa, Jane.
Nora, Riet en en Nelly. We zijn allemaal
gekomen om mijnheer Hols te spreken. Waar
is hij en wat voer jij hier uit, Hans? Je zei
dat je naar Leiden zou gaa»
Dat zou ik ook, Marie, maar mijnheer
Hols besloot zelf te gaan.
Je bedoelt, dat hij.... dat hij uit is?
Hans knikte
Tot vier uur, vertelde hij haar. Als hij
terugkomt en hij vindt je hiertoe vertel
eens, wat is je plan?
Marie zuchtte.
Ik wilde, dat je er niets van zoudt
weten, Hans, maar ik veronderstel, dat het
nu wel niet anders zal kunnen. Ik was van
plan om je tc heipon.... om dat partner
schap to krijgen en mij te trouwen en voor
altijd samen gelukkig te leven. Begin nu
alsjeblieft niet te lamenteeren. Er moet iets
gedaan worden om mijnheer Hols tot zijn
positieven te brengen. We zijn een deputatie
Hans. en we waren van plan om mijnheer
IIols plotseling te overvallen en te profestee-
ren tegen zijn onverantwoordelijke.zus
of zooNelly heeft het allemaal voor
elkaar gebracht; en dan zou ik hem vragen
om ons te laten trouwen zonder dat je het
partnerschap zoudt verliezen of anders zou
ik de geschiedenis van zijn idiote houding
heel de stad door vertellen.
(Wordt vervolgd).
De inconsequente vrouwen
Moeders vooral eerst leeren zij haar kleine
klnders spreken, en dan dat ze altijd stil moe
ten zijn.
-4*-
Toch vegetariër
„Wat, jij wil een vegetariër zijn, en je zit hier
stiekum een malsohe biefstuk te eten
„Och. voor Jou mag dat 'n biefstuk zijn, voor
mij heet dat „verboden vrucht".
Een lief preonasme
Een onderwijzer wil zijn klasse het begrip
bijbrengen van toutologie als „witte schimmel"
en vraagt aan de leerlingen andere voorbeelden
op t» noemen. Het gaat niet grif, maar eindelijk
zegt een meisje.Lieve Moeder."
te
Onder de oorlogsliteratuur, die met alle
andere naweeën van dien tijd, nog maar steeds
in breede stroomen voortstuwt, neemt het on
derwerp Spionnen en Spionnage een bijzondere
plaats in; bijzonder, omdat daarmee de sen
satie, gelegen in het onthullen van het geheime
zoo uitmuntend mogelijk bereikt wordt, bijzon
der, omdat het levensbeschrijvingen betreft van
menschen, die uit eigen tijd zijn, en levensbe
schrijvingen worden bijna altijd met interesse
gelezen, bijzonder tenslotte, omdat de Spion
nage zoo'n eigenaardig bedrijf was en nog is.
Eigenlijk is spionnage onder alle omstandig
heden kwaad, en 't beste wat men er van zeg
gen kan, is, dllt 't in sommige tijden noodzake
lijk lijkt wat ook al niet erg best klinkt.
Ook het moreele karakter van een spion is en
blijft aanvechtbaar. Natuurlijk is do man of
de vrouw, die tegen eigen vaderland ageert,
een lage booswicht. Maar hij of zij is in elk
geval óók 'n verrader, wanneer hij handelt lil
het nadeel van het land, welks gastvrijheid hij
geniet.
De vijand zelf schijnt een spion, al zal hij
hem op heeter daad betrapt, zoo voorbeeldig
en gestreng mogelijk straffen, niet als een eer-
looze te beschouwen.
Tot deze conclusie komt onwillekeurig de
lezer van het werk van Sir George Aston „Se
cret Sbrvice", dat onlangs de spionnagelitera-
tuur met een is komen vermeerderen.
Sir George Aston had gedurende den oorlog
een leidende functie in de centrale van de En-
g else lie Secret Service en later was hij secre
taris van het oojiogsministerie, zoodat hij uit
ervaring put. In dit boek deelt hij mede, dat
tijdens den oorlog dertig Duitsche spionnen ge
grepen zijn, waarvan er twaalf zijn neergescho
ten, en een, gedoemd tot eerloosheid, is opge
hangen, terwijl er één zelfmoord heeft gepleegd.
Aston beweert, dat de onvoorzichtigheid van
een officier uit de lijfgarde van den Duitschen
Keizer de schuld er van was, dat de meeste
Duitsche spionnen in Engeland bekend waren.
Deze officier, die bij een keizerlijk bezoek
aan Engeland meegekomen was, had tijdens zijn
verblijf in Londen een Duitschen barbier opge
zocht, die in een tamelijke achterwijk van de
stad woonde. Dat bezoek was opgevallen. Dit
beteekent, dat de Duitsche officier door Engel-
sche spionnen natuurlijk bewaakt werd. Bij na
der onderzoek bleek, dat deze coiffeur fungee: de
als postbode tusschen den Duitschen Spionnage-
dienst en de Duitsche hpionnen, die in Enge
land vertoefden. Van toen af aan begon xnefede
brieven te onderscheppen, die van Dültschhmd
uit den barbier gestuurd werden.
Twee spionnen „van eersten rang" «Karen
blijkbaar Karl Lody en Karl Müllor, wier exe
cutie door sir Aston uitvoerig is beschreven.
De eerste was kort na het uitbreken van den
oorlog uit Amerika in Engeland gekomen hij
werd reeds in October 1914 in Ierland gevan
gen genomen, en in November in de Tower, te
Londen, doodgeschoten.
Toen de plaatsvervangende gouverneur van
de Tower Lody op den morgen van zijn terecht
stelling naar de plaats bracht, Waar het vonnis
zou worden voltrokken, strekte de veroordeelde
zijn hand uit en vroeg „Hebt ge er op tegen,
om een Duitschen spion de hand te reiken
Waarop de gouverneur antwoordde „Natuur
lijkmaar ten allen tijde ben ik be
reid een dapper man de hand te drukken."
Hieruit blijkt wel, dat Lody door den En-
gelschman geenszins als eon eeriooze werd aan
gezien.
Over de terechtstelling van Karl Müller ver
meldt Aston, dat het hem op zijn verzoek werd
toegestaan om langs de rij van het executie-
commando te gaan en ieder persoonlijk de hand
te schudden. Müller onderhield zich vriend
schappelijk met de soldaten en zei dat hij niet
de minste wrok koesterde jegens zijn beulen,
omdat hij wist, dat zij hun plicht hadden te
doen.
Müller was al lang dood, als er nog steeds
brieven, geldzendingen en instructies van uit
bet buitenland aan zijn laatste adres kwamen.
Het hoeft geen betoog, dat de Secret Service
gretig gebruik maakte, en Informaties bleef
verstrekken, die oogenschijnlijk van Müller af
komstig waren, en waarvan men in Engeland
hartelijk hoopte, dat zij voor honderd procent
geloofd zouden worden. Voor die valseho berich
ten liet men zich door den vijand nog 400 pond
betalen
EEN SNAPSHOT VAN KONING BORIS,
in levendig gesprek met een Bulgaamhe
boerenvrouw
