HET KAPITALISME
Dreigend gebrom in
den Merapi-berg
Tegen samenwerking
met rood
MAANDAG 22 DECEMBER 1930
t ROODE LOGICA
PANIEKSTEMMING ONDER
DE BEVOLKING
UITZENDING VAN GESPREKKEN
MET INDIE
EEN CHRISTELIJKE OPLOSSING
G. J. DIEKEMA f
KATHOLIEKE RADIO IN ONZE
OOST?
de griep heerscht weer
In de vitrine van „Het Volk" prijkt als
een met bepaalde voorliefde geëtaleerd ar
tikel de voorstelling, dat de Katholieke
Staatspartij welbewust haar „trekkrachtig"
verkiezingsprogram verloochent.
Aan de stembus beloofden de katholieken
koeien met gouden horens; maar, nu het op
regeeren aankomt, dat wil o.m. zeggen die
beloften in te lossen, geeft de Staatspartij
niet thuis.
Noch het één, noch het ander is waar. Cp
het stuk van stembusleuzen strijken wij
gaarne de vlag voor de S D.A.P. en wat den
„onwil" der Kath. Staatspartij betreft, we
ten de penvoerders der S.D.A.P. evengoed
als wij, dat de omstandigheden, waaronder
de nieuwe kabinetsformatie geschiedde, een
vrije ontplooiing van regeerkracht in hooge
mate belemmerden. Wij hoorden nochtans
om maar dicht bij huis te blijven
niet, dat men aan socialistischen kant bij
zondere autipathie koestert voor het beleid
Van den katholieken minister van Arbeid.
Ook in „De Morgen" werd zoo pas gewe
zen op de „begrensde mogelijkheden" ten
dezen voor de Katholieke kamerfractie; en
zulks naar aanleiding van het gebeurde met
het ontwerp tot verhooging van den drank-
accijns. Waarbij de redactie aantoont; dat
de nieuwe vlaag van nationale onbetrouw
baarheid der eenzijdige ontwapenaars eigen
lijk de positie der katholieken in dit op
zicht nog meer precair heeft gemaakt.
De Kath. Staatspartij is dus zoo stelt
„Het Volk" vast volslagen machteloos!
Inderdaad zou hier veeleer van „onmacht
dan van „onwil" kunnen gesproken worden.
Het is dezelfde onmacht, die elke partij on
dervindt, ook de S.D.A.P., zoolang zij niet
over de helft plus één beschikt.
En triomfantelijk concludeert dan de roode
ledactie: „Haar heele trekkrachtige verkie
zingsprogram is dan echter boeienbedrog.
Daarvan hebben jvij hier de erkentenis
Wie dus niet heen of weer kan door een
samenloop van omstandigheden, is een be
drieger.
Wij moeten voor zulke roode logica pas
sen.
Uiteenzetting door Max van Poll
krater blijft rookmassa's
ait ztooten
In de feitelijke orde leidt het tot
achterstelling van den mensch
bij de stof
DESSA'S IN VLAMMEN OPGEGAAN.
MAGELANG, 20 December (ANETA).
Gisterenoehtend had 'n nieuwe eruptie van den
Merapi plaats, als gevolg waarvan de dooden-
lijst tot 89 is gestegen, waaronder 06 vermis
ten. Deze bevonden zich echter op een dusda
nige plaats, dat het Binnenlandsch Bestuur a>
soluut overtuigd is, dat deze menschen het.
slachtoffer van de natuurramp zijn geworden.
De eruptie was zwaarder dau de vorige.
Een merkwaardig verschijnsel was, dat in
het Blengkong-ravijn twee absoluut verkoolde
menschenlijlren werden aangetroffen, waar
naast twee levende karbouwen. De lijken, noch
de karbouwen konden echter worden geborgen
in verband met de zeer steile hellingen. De
grauwe, allesbedekkende wolken joegen met
razende snelheid voort, hetgeen gepaard ging
met gegrom en gebrom van den berg, welke
het tooneel zeer angstwekkend maakten. Het
station van den vulkanologischen dienst te
Maron moest wederom worden verlaten. De
Seismograaf was bovendien los geslagen.
In den loop van den nacht ontstond in het
Moentilansche en elders, als gevolg van de
DOOR DEN K. R C.
In de Vrijdagavond gehouden vergadering
van de R.K. Kiesvereeniging te Utrecht heeft
het Tweede Kamerlid de heer Max van Poll
over Het Kapitalisme" gesproken.
Kapitalisme, is er wel ,een tweede slag
woord, als wij democratie uitschakelen, dat
in zooveel beteekenissen wordt gebruikt?
Zoo ving de heer v. Poll zijn uiteenzetting
dein
Wat bedoelt hij er zelf mee? Het woord
kapitalisme" komt van het woord „kapitaal",
dat op zijn beurt weer van het latijnsche
„caput" afstamt, dat ,,kop of hoofd" betee- i F0NTBIN 0P HET STATIONSPLEIN TE EINDHOVEN, die door den eigen-
ïïtiSZ. I %p van St. Nicola*' verwierf, afgebroken
was het begrip kapitaal steeds aan dat van
eld verbonden. Later in de 18de eeuw, be
schouwde men het kapitaal als het tegenover
gestelde van geld. En Adam Smith maakte
streng onderscheid tusschen die goederen,
welke bewaard worden om direct verbruikt te
worden en die welke inkomsten hebben op te
brengen. In navolging hiervan verstaan wij
nu onder kapitalisme de dooA menschelijken
arbeid voortgebrachte goederen, die kunnen
worden aangewend als hulpmiddelen bij het
voortbrengen van weer nieuwe goederen. Het
is dus 'n stelsel van goederenopbrenging, waar
in een oppermachtige beteekenis wordt toege
kend aan die goederen-, die den mensch bij
voortduring der unheimische verschijnselen den productie-arbeid als hulpmiddelen dienen,
groote angst, min of meer overslaande in een De bezitter van de goederen oefent dus een
paniekstemming. De paniekstemming dreigde overmacht uit. tanitaUomo hehnort
zelfs over te slaan naar Moentilan, waar van- Tot het wezen van het kapittali^booU
daan berichten kwamen, dat fle bevolking zich behalve de overmacht oo]k dit, d:k met Uleen
gereed maakte de vlucht te nemen, waarop on- kapitaal-goederen, doch ook d
ruststeliing, terwijl het Binnenlandsch Bestuur kregen, b.v. ook de belangrijkste naiuurgo
UIT HET A. V. R. O.-KAMP
De beteekenis van het royement
van mr. van Doorne
DE ANTI-TOLLEN-ACTIE
Op den weg UtrechtVreeswijk
EEN GROOTE DEMONSTRATIE
Van Tijen aan de telefoon
Moeder, schoonmoeder en
de „jongen"
Hallo Bandoeng, klonk de s.tem van de
telefoonjuffrouw op het postkantoor, door de
radio.
Hallo Amsterdam, antwoordde de telefonist
in Bandoeng.
Kunt u den heer van Tijen even aan de
telefoon roepen, ging de stem uit Amsterdam
weer.
Een oogenblik, ik zal hem roepen.
Het bleef stil, een paar minuten wel.
Hallo Bandoeng, klonk telkens de stem
van de telefoniste. En dan:
Hallo, met van Tijen.
Wacht u even, zei de telefoonjuffrouw en
daarop klonk het:
Hallo, met van Houten. Hoe gaat net
met u, meneer van Tijen?
De heer van Houten die te Amsterdam in
de spreekcel stond, sprak hierna met van Tijen,
die zich in Batavia bevond.
De heer van Houten uitte bewonderende
woorden voor van Tijen's prestatie, die met
een Pandervliegtuigje in z'n eentje naar de
Oost vloog. Van Tijen in Weltevreden lachte
in zijn vuistje en we konden het in heel
Nederland hooren. En dan vertelde hij van
zijn reis en van de ontvangst in Indië.
Het gesprek duurde een kwartier en voort
durend was van Tijen's stem duidelijk ver
staanbaar. De gevreesde „fading"-verschijnse-
Het verzet tegen de beide tollen, welke dc len ,jleven hit. De K. R. O.-menschen, die dit
gemeente Utrecht op den weg naar Vreeswijk Holland—Indië-gesprek, voor de Nederlandsche
I 1. 11%-,1,-vF TY"1 1 n_
Buiten de deur gezet'
Amerikaansch gezant te Den Haag
Zaterdagmiddag omstreeks 6 uur, is na een
kortstondige ongesteldheid in het Roode Kruis
Ziekenhuis te 's-Gravenhage overleden de heer
Gerrit John
Diekema, Bui
tengewoon Ge
zant en gevol
machtigd mi
nister van de
Vereenigde Sta
ten van Noord-
Amerika bij ons
Hof.
De overleden
gezant heeft in
het Haagsche
corps diploma
tique een bij
zondere plaats
iftgenomen, wel
ke reeds een
eigenaardig karakter droeg, door het feit, dat
de heer Diekema als zoon van Hollandsche
ouders zijn land in Den Haag vertegenwoor
digde.
Den 20sten Augustus 1929 werd de heer Die
kema benoemd tot Amei ikaansch gezant in Ne
derland, welke functie hij in November van
dat jaar aanvaardde.
Hoewel hij nooit in ons land geweest was.
kende hij het uitstekend en sprak vloeiend
onze taal. Dit was ook geen wonder, want lnj
was opgevoed in een zuiver Hollandsch mi
lieu, in liet stadje Holland in den staat Mi
chigan, het merkwaardige centrum van Ne-
derlandsch leven en Nederlandsche cultuur in
de Vereenigde Staten.
Ook nam hij een werkzaam aandeel in de
politiek van zijn stad en land.
Gedurende het jaar, dat de thans ontsla
pene bij ons Hof geaccrediteerd was, had hij
zich zeer populair gemaakt, in de eerste plaats
wel door zijn beipinnelijke persoonlijkheid
maar ook door het gevoel van stamverwant
schap met ons volk, dat sterk bij liem sprak.
Hij had zich bereid verklaard op den Stam-
dag van het Algemeen Nederlandsch Ver
bond, welke juist Zaterdag gehouden is, een
toespraak te houden.
Zijn ziekte belette hem echter aan dit voor
nemen gevolg te geven.
Na de Donderdag plaats gehad hebbende
operatie, zagen de medici den toestand aanvan
kelijk gunstig in.
Een ingetreden complicatie deed echter
reeds Zaterdagochtend het ergste vreezen.
Zaterdagmiddag werd de patiënt benauwd en
enkele minuten na 6 uur is hij overleden.
deren. Zoo is kapitalisme geldheerschappij of
plutocratie geworden.
Het gnat dus niet over of tegen de rijke
menschen als zoodanig, misschien wel tegen
de wijze, waarop rijkdom kan worden of
wordt verworven. Ook niet tegen de arbeids-
verdeeling, die is er altijd geweest; misschien
wel tegen een te ver gaande verdeeling van
arbeid. Het gaat evenmin tegen de ondernemers,
want ook de Middeleeuwsche meester was een
zeker soort ondernemer; al moet een ieder zich
keeren tegen uitbuiterschap. Ook gaat het niet openbaar onderzoek eischt naar de juistheid
tegen productie in het groot, ook niet tegen van de tegen hem Ingebrachte beschuldigingen,
het privaatbezit. „Alle odium, dat door de openbaring van
- - - Dus louter alleen over de plutocratie, de te j^tgeen aan den dag zal treden de vereeniging
nicatie met dit gebied verbroken is. De ivan ote beteekenis die aan de doode productie- groüt.er schade zal lijden, wens-ch ik te leggen
Batang heeft hedennacht ontzettend gehand- ^^glen, het doode geld wordt gehecht ten op bet bestuur", zoo schrijft hij.
overstaan van de beteekenis, die aan den rede- Na dan dgn nadrl!k erop te hebben gelegd,
met man «en macht persoonlijk en telefonisch
alles deed om de menschen te kalmeeren,' het
geen meerendeels is gelukt.
Observatiepost in vlammen opgegaan':'
MAGELANG, 20 December (ANETA) (Nader).
Geruchten willen, dat de observatiepost te Ma
ron plus de nabijgelegen dessa Maron, als ge
volg van den heeten luchtstroom, in vlammen
zijn opgegaan. De geruchten zijn nog niet be
vestigd kunnen worden, aangezien een en an
der slechts uit de verte werd gadegeslagen, ter
wijl waarschijnlijk zal blijken dat de comrau-
„Vrij Nederland", het onafhankelijk strijd
blad voor den onpolitieken omroep, dat door
het A.V.R.O. bestuur is genualificeeri als een
gevaar voor de A.V.R.O., is, zooals men oegrijpt,
ditmaal vrijwel geheel gewijd aan het ge
ruchtmakend royement van Mr. van .Joorne
Het lust ons niet uit te weiden ove- de ver
schillende bijdragen van medewerketo en in
zenders, die hun overkropt gemoed luchten over
den aangedanen smaad. Wij volstaan met een
en ander te citeeren uit een artikel van het
slachtoffer der camarilla, die daarin nogmaals
jird, met groot gevaar voor de bruggen. De re
gent heeft een grooten invloed onder da be
volking, die meestal reeds gekalmeerd is, wan
ner hij zich onder de menschen bevindt.
Dc watervoorziening bedreigd
DJOKJAKARTA, 20 December (ANETA).
Do paniekstemming werd gisteravond nog ver
meerderd, doordat de laliarstroom de dessa's
Gedjoegang en Podjok in vlammen deed op
gaan, welk schouwspel vanaf den grooten weg
zichtbaar was. Hedenmorgen vroeg was een
lijken mensch wordt toegekend.
Bestaat er een stelsel van voortbrenging van
dezestrekking, ondanks de algemeen be
staande overtuiging, dat de mensch wel boven,
de stof staat?
Dit stelsel bestaat inderdaad, en de heer
v. Poll toonde dit met voorbeelden aan. zoo
als lange werktijden voor kinderen, Doch oo
zonder die stuitende vormen is het stelsel aan
wezig. Het is altijd daar, waar het hoofddoel
niet is het voorzien in de m-euschelijke be-
Wij moeten echter wel onderscheiden, of de
J _ii_ rl.-vnr
dat heel de opzet was hem uit den weg te rui
men wijl hij de lastigste tegenstander was voor
den lieer Vogt bij diens samenwerking met de
V.A.R.A. vervolgt de schrijver o.m.
„Principieel heb ik mij steeds gekant tegen
elke samenwerking met rood. Als er ooit van
samenwerking met ©enige omroepvereniging
sprake zou kunen zijn, dan zou het m.i. de
N.C.R.V. moeten zijn. Doch voor en aleer
eenige poging daartoe zou ondernomen worden
eischt het vereenigingsbelang, dat deze niet ge
schiedt voordat het algemeen bestuur daaraan
klein deel van den kegel van den Merapi zicht- ueltli
baar, de top evenwel niet, doch thans is de I ^^^^^"„.eas'chappen van alle stoffen door I tevoren zijn sanctie zou hebben geh°cht. Het
heele berg weder in een wolkenmassa gehuld, duct°e "oi distributie steeds de wen- karakter van onzen onpolitieken omroep
terwijl de krater rookmassa's blijft uitstooten. gckelyke behoeften dienen; vervolgens de brengt •mede dat iedere poging tot samenwer-
De inwoners van Djokjakarta boorden giste- 'vrpar, of da V0OTtbrengers bij dit voortbren- king met eenigen gekle.urden omroep het na-
enavond tot circa 10 uur duidelijk het dreigen- B'jn omstandigheden verkeeren, die hun drukkelijk fiat heeft van de luisteraars. Deze
de gegrom van den berg. De ascliregen strekte ^nensclrelijKe waardigheden in het gedrang la- zouden z^lfa kunnen eisbhen waar het karak-
zich in Westelijke richting uit tot voorbij Koe- teu komen en ten derde, of een dergelijk K. yan hun vereeniging dreigt te worden aar.ge-
toardjo. Djokjakarta is vrij gebleven, ook van o{fer bestaat in de intentioneele, de rechts- tagt> door een refaren(ium onder de leden te
-den modderregen. Gisterenmiddag verraste een of de feitelijke orde. doen beslissen, of daartoe zou worden overge-
koude laharstroom de Djokjasehe waterlei- Slechts dan, aldus spr., wordt de mensdh jn gaan_
dingswerken In het Kali Koening-ravijn, waar- het productiesysteem hoven de dit!S®n S0" wanneer mij dan ook wordt tegengeworpen
door de brug, welke de lmat daan voorleiding plaatst, als dit zoo geregeld wordt.^dat^ üe samenwerking met rood te hebben verhin
derd, gedwarsboomd, gesaboteerd misschien
de lioofdaanvoerleiding
naar de stad draagt, weggesla.. u is en de wa- leiders bij het behartigen van hun eigenbelang
terleiding verbroken werd. Alle nieuwe cap- ipso facto tevens het belang hunner mede-
teeringswerken, ter waarde van 40.000, zijn werkers behartigen. Hoe staat het hiermee in
luisteraars uitzonden, lachten zeker niet min-
der in liun vuistje, al was dat niet hoorbaar.
Wij, de luisteraars, aten rustig door aan onze
koffietafels en alleen uit de stilte, die er ge
vallen was bleek, dat we toch wel een tikje
onder den indruk waren.
Plotseling, juist toen de heer van Houten
nog iets wilde zeggen, brak het geluid af. Het
tientallen auto's zijn afkeer van de heide j Wee£ langen tyd stil. Eindelijk kwam de stem
obstakels, die men tollen noemt, willen toonen.
exploiteert groeit met den dag. In verschil
lende belanghebbende dorpen hebben zich co-
nrité's van actie gevormd en vergaderingen wor
den belegd om krachtdadige plannen te be
ramen.
Op den mlsügen Zaterdagmiddag heeft men
zelfs door een hinderlijke demonstratie met
Van Vlanen uit is de opzienbarende tocht be
gonnen, zoodat de opposanten het eerst met
den gaard-er van den tol bij Vreeswijk in aan
raking kwamen. Vele kijkers hadden zich aan
dozen afsluitboom geschaard, maar ook ver-
sohillene politiedienaren wa-ren aanwezig, om
voor .zoover dat mogelijk was, onder leiding
van den Ubr-eohtschen hoofdinspecteur J. P.
Weijburg regelend op te treden. He-t doe-1 vau
do betoogers is ten opzichte van dezen tol
Inderdaad bereikt, want menige onschuldige
autorijder of autobuspassagier zag een belang
rijk stuk van zijn Zaterdagmiddag met wachten
to loor gaan. Verschillende automobilisten
probeerden eon stagnatie te bevorderen door
briefjes van ohnderd te toonen, anderen kregen
hun vijftien centen hij elkaar door minuten
lang al hun zakken en zakjes na te zoeken,
terwijl men do wagens steeds zooveel mogelijk
van den omroeper van den KR.O. om ons te
vertellen, dat we niet moesten denken, dat we
verbroken waren, want dat we op de verbinding
zaten te wachten.
Dit bericht was niet bepaald verhelderend,
doch toen we na een paar minuten stilte voor
tijdverdrijf gramofoonmuziek hoorden, be
grepen we, dat we toch inderdaad op de ver
binding wachtten.
Intusschen was Bandoeng bezig verbinding
te zoeken met Cheribon. Hier zat een heer,
die door de microfoon slechts werd aangeduid
als „de zoon" en in Den Haag, op het hoofd
bureau van P. T. T. zaten een moeder en een
schoonmoeder.
Jaren lang was de zoon nu al met zijn vrou
In Indië geweest, hij was er vader geworden
en nu, plotseling: daar klonk zijn stem. En
een moeder in Den Plaag antwoordde:
Ben je daar, jongen!
Toen begon een kruisgesprek van vragen en
in een hinderlijke po-sitie vóór den tol plaatste. antwoorden. „Jongen" moest vertellen van zijn
De politie, groot-endeels Ütrectotsche inspec- vrouw ell hét kind, van z'n huis, of moeder
tours en agenten, trad echter niet geheel en ai het portrct er al van gekregen had, dat hij een
passief op. Op haar beurt reed zij den lastigen inlander had laten schilderen/'
chauffeurs we-1 eens in de wielen. Zoo werd er jai hoor, het heeft een eereplaats in mijn
zoo nu dan een wagen naar een gemeente-lijk kamer.
weegtoestel geleid, om daar zijn eigenlijk met „Jongen", sprak ook met schoonmoeder
het opgegeven gewicht te laten vergelijken, hij informeerde naar de vrienden en en
DoCh op slot van rekening ko-n de in Holland. Ging schoonpa nog a u ui
politie de demonstratie en de opstopping niet] ken? Hij zou best eens een m -
gelieel en al verhinderen.
Nada-t men, hoe dan ook, in Vianen was
aangekomen, om verder de-n tocht naar Utrecht
te vervol-gen, bleek al spoedig, dat de burge
meester van Jutphaas die liier regelend optrad,
de-n -betoogers te slim was afgeweest. Ingevolge
de Motor- en Rijwielwet, welke hem de bevoegd
heid verleend© oim ter wille van de vrijheid
absoluut verloren doch het oude broucomplex
is behouden gebleven. De watertoevoer van de
nieuwe wijk vail Djokjakarta wordt thans voor
zien uit de militaire bronleiding, terwijl voor
elders distributiemaatregelen door middel van
tankwagens werden getroffen. Van de Kali
Koening, welke irrigatiewater levert voor ver
schillende ondernemingen zijn alle inlandsche
en semi-permanent© dammen weggeslagen,
waardoor de watervoorziening van verschillen
de suikerriéttuinen wordt bedreigd.
Moentilan niet bedreigd
BATAVIA, 20 December (ANETA)
Wij vernemen, dat de berichten als zoude Moen
tilan bedreigd worden door de natuurramp on
juist zijn. Deze berichten moeten veroorzaakt
1>E ABDIJ VAN BERNE TE HEESWIJK
Jubileert op 2 Februari 1931
Ha la 1134 te Berne bij H-eusden gestichte
abdij der Norbertijnen viert het volgend jaar
een bijzp^^j.
Na een vestiging van verscheidene eeuwen
In do oude ahdj'j te Berne moesten de Withee-
xen door do verdrukking der Reformatie het
communiteitsleven prijs geven, zoodat hun
schoon© stichting in verval geraakte.
Berst in het jaar 1856 konden de reguliere
kannunikken der abdij van Berne he-t gemeen-
KChappelj'k leven opnieuw beginn&n en namen
zij op 2 Februari bezit der oude kloostergoede
ren te Heeswijk, waar de orde van Norbertus
derhalve op 2 Februari 1931 vijf en zeventig
jaar gevestigd zal zijn-
De groote rol, <üe do abdij van Berne in het
godsdienstig en maatschappelijk leven van Bra
bant heeft vervuld, za' v°°r velen een reden
zijn om het feest d-er 75-jarige vestiging te Hees-
wijk niet onopgemerkt te do-en voorbijgaan.
MGR. DR A. C. M. SCHAEPMAN
de practijk?
Het motief van de handelingen der m-eesten
is de winst, doch er is productieve en lucratieve
winst. De eerste is niets anders dan het
aequivalent van arbeid en Tisico, en daar is
niets op aan te merken, maar op de lucratieve
winst is veel asfn te merken. Ten volle bestaat
winst bij spel en ruil, en hieruit volgt altijd
het verlies bij een ander. Dit is de lucratieve
winst. Nu is het een feit, dat de moderne
productie en distributie naar de grootst moge
lijke winst streven. Wie niet mee doet, gaat
ten onder; het winstbeginsel vormt dus onze
maatschappelijke basis. Waar de winstver-
hooging door loondruk niet meer mogelijk was,
worden op monopolistische wijze de prijzen
zoo boog mogelijk gesteld.
pit stelsel is gericht op een opstapeling van
zijn door daar ter plaatse heerschende paniek- I geld in de handen van de leiders, ook door
stemming, welke zich van de bevolking heeft ujtstooting van millioenen en millioenen uit
meester gemaakt. Wij vernemen, dat geen ]let productie-proces,
lahar (gloeiende zahdstroom) te bespeuren De uitstooting van de millioenen menschen
valt. Alleen de spoorbruggen worden bedreigd dee(j het verbruik geen gelijken tred houden
door uitschuring. De bevolking is wel-is-waar met ,je productie en zoo moesten verschilten-
in een toestand van groote onrust, maar het be
stuur stelt alles in het werk om de menschen
te kalmeeren.
Fransche onderscheiding
Mgr. dr. A. C. M. Schaapman, president van
het seminarie „Rijsanbuvg" te Driebergen, is
door Mgr. Lcquien, bisschop van St. Pierre et
Fort-de-France (Martinique) benoemd tot
„Chanoine d'h-onneur" van zijn bisdom, een
onderscheiding, die bijna alleen aan bisschop
pen gegeven wordt.
W. A. VAN SLOTERDIJK. f
Vrijdagnacht is te Leeuwarden op 60-jarigen
leeftijd overleden de heer W. A. Sloterdijk,
ledert 1 Mei 1906 gemeente-ontvanger aldaar.
Het aantal slachtoffers vermeerderd
Naar een Reuter-telegram uit Batavia meldt,
zijn volgens de laatste berichten 105 personen
bij de uitbarsting van den Merapi om liet leven
gekomen.
Een der grootste catastrophen, welke
midden-Java heeft gekend
WELTEVREDEN, 21 Deo. (An-et-a). Het aan
tal dood-en is thans toegenomen tot 700, terwijl,
gevreesd wordt, dat nog velen, die worden ver
mist, eveneens zijn verbrand. Acht inlandsche
dorpen zijn totaal verwoest, terwijl een uitge
strekte streek vruchtbaar land bedekt is met
glc-eiend he-et zand, welke stroom nog steeds
naar benedein vlo-eit, waardoor andere dorpen
met verwoesting wo-rden bedreigd. Duizenden
vluchtelingen stro-omen de steden van Midden-
Java binnen, in vele gevallen van hun zinnen
beroofd.
De Merapi is nog steeds in werking en werpt
rookzuilen en verblind-ende vlammen uit, of
schoon het o-nderaardsch gerommel is opge
houden.
De eruptie is een van de grootst© catastro
phen, welke Midden-Java ooit getroffen hebben
Hulpverleening
BATAVIA, 20 December (ANETA).
Het Smer-oefonds remitteerde hedenmorgen
telegrafisch 25.000 aan den resident van Ma-
gelang, ten behoeve van de slachtoffers van den
Merapi.
Het bestuur van den Kon. Nat. Bond „Het
Oranje-ICruis" heeft telegrafisch aan het be
stuur van het Smeroe-fonds te Batavia ge
vraagd of geldelijke liulp uit Nederland noodig
is. Bij een bevestigend antwoord zal het z.n.
een -oproep tot het Nederlandsche volk richten.
de industrieën inkrimpen, wat nog meer uit
stooting ten gevolge had.
Wij staan hier niet voor een z.g. uitwas,
maar voor een normale uitwerking van het
kapitalistische stelsel.
Het kapitalisme in de feitelijke orde leidt
tot de achterstelling van den mensch1 bij
de stof.
Zeker, het overgrootste deel der menschen
arbeidt om in zijn onderhoud te voorzien. Doch
dit doet aan het bestaan van het kapitalisme,
het winstbejag, niet af. Want die massa beeft
op het algemeene stelsel geen invloed. Boer,
dan zou het bestuur wellicht het recht hebben
mij te verwijten hun gestie te hebben bemoei
lijkt doch de luisteraars zullen hun oordeel
over mijn houding in dezen dienen op te schor
ten, tot een onpartijdige commissie vsu onder
zoek al-les aan het licht heeft gebracht wat zij,
tot het vellen van een juist oordeel, qienen te
weten. Elke zaak kan van twee zijden belicht
worden. In het licht van de voorstelling van de
eene partij lijkt iets misschien ongeoorloofd, be
zien in het licht, dat de andere partij sr op doe-t
schijnen, luidt het oordeel mogelijk gansch
anders.
In dit verband wil ik hier even het juiste
licht doen schijnen op de wijze waarop men mij,
tot groote vreugde van rood „huiten de deur
heeft gezet". Hierin kan ik kort zijn. De agenda
vermeldde van eenige beschuldiging aan mijn
adres niets. Van de bladzijden vol verwij
ten waarin namen, plaatsen, datums, feiten in
een bont gewirwar achter elkaar werl afgera
teld, heb 11c tevoren geen letter geslen. Ook
al zou mij de ruimst mogelijke gelegenheid tot
verdediging ge-geven zijn geworden, dan nog had
een fatsoenlijke behandeling meegebracht, dat
mij tevoren gelegenheid gegeven ware kennis
te nemen van hetgeen tegen mij zou worden
ingebracht. Ik heb dan ook slechts geantwoord,
dat ik voor zoover het mij mogelijk geweest
was het relaas te volgen, bij voorbaat kon zeg
gen, dat 85 pet. op pure fantasie berustte, en
voor bet overige terstond een oommissie van
onderzoek eischte. Dit werd botweg door den
voorzitter geweigerd, de vergadering was „ge
laden", geen wonder als een metbbestuurs-
lid wordt beschuldigd van verraad van ver-
eenigingsgeheimen aan de Katholieke pers 1
en mij werd verzocht heen te gaan Bij mijn
royement was ik dus niet aanwezig, en bij
R.CU X41J "UU - «J-
willen hebben, al lustte hij ze vroeger in Hol
land heelemaal niet.
Dan babbelden moeder en zoon weer met
elkaar. Honderden moeders deden in gedachten
D In den beginne was de stem uit Cheribon
niet heel duidelijk, maar later ging het best
Eindelijk na een half uur, moest er toch eens
een eind aan komen. Het was geen afscheid
en veiligheid van het verkeer een bepaalden meJ. tranen Moeder zei blij goeden dag en van
weg voor te schrijven, liet hij de automobilisten. ginder ujt Cheribon antwoordde de stem
aan wier n-enae-n men kon zien, dat zi] bil den vroolijlc terug.
naburige tol obstructie zouden voeren, een paar Moeder had met liaar jongen in Indië ge.
straten omrijden, zoodat zij wel weer vlak 3proken en met de Kerstdagen heeft P.
voor den straatweg uitkwa-men maar dienzelf Grvoor gezorgd, dat iedere moeder, ïederee
geheel vrij moes-ten laten. Alleen die bestuur- wiens hart duizenden mijlen veg, in ca ven
dors, die hier hun tolgeld offerden mochten iand, zwerft, dat zal kunnen doen.
den weg op. Het gewone verkeer in Jutphaas Toen het gesprek uit was, ve^ TJ„il70rl
ondervond dus geen noemenswaardig-en hinder.
Later werd echter gelegenheid gegeven om
den weg weer in de richting Vreeswijk op te
rijden, zoodat daar nog aan he-t eind van den
middag een lange rij wagens te talmen of te
wachten stond. Sommige bestuurders schrok
ken er, ongeacht c'.e onhandige lengte van voer
tuigen niet voor terug, om op den s-mallen weg
ambtenaar en werknemer kunnen ook kapi a- voorbaat ig raij de gelegenheid benomen hier-
listisch zijn, maar de wet zorgt, dat zij me tegE.nover ook maar gén woord van verdediging
te ver gaan. Doch als Duitsc'ne of Oosten- kunnen doen boo;en 1 De scène was werke-
rijksche bankiers 500 pet. rente maken, clan listig in elkaar gazet; de heer Vogt,
remt er geen wet, dan worden zij met met den a&n mjj p03iUe -n de A y r 0 heeft te
vinger nagewezen, maar dan buigt men zie 1 danken> keeft all6 €cr van zjjn hartverheffende
K. R O. zijn gewone programma uit Huizen.
Een mededeeling, om misverstand
te voorkomen
Aan het hoofdbestuur der P. T. T. is door
uitlatingen van verschillende zijde ge-bleken,
dat de zoo geslaagde uitzending via, den Ne-
j uil L UO iw o
tot keeren over te gaa.11. In den loop van de derlan,dsohe,n omroepaender, van eenige tel
demonstratie moet zelfs een inspecteur nog kk met xed. Indië, sommigen in
o„w,,.rOv;:1lot ut°°n.0espieiLM
even met een jeugdigen automobilist handge
meen zijn geraakt. Tot ernstige conflicten is
men echter nergens gekomen.
PHILIPS GLOEILAMPENFABRIEKEN
Onjuiste geruchten
VAN REGE-ERINGS STEUN GEEN
SPRAKE
De scherpe koersdaling van aandeelen
de meening heeft gebracht, dat hier dagelijksch©
gesprekken van 't publieke telefoonverkeer zou-
den zijn uitgezonden.
Om elk verkeerd begrip op dit punt te voor
komen, wordt met nadruk medegedeeld, dat 4-.
natuurlijk niet het geval is geweest.
De uitzending droeg uitsluitend het ka
rakter van een demonstratie, om het publiek
zelf eens te laten hooren van hoe groote be
teekenis en waarde deze zoo bij uitstek natio
nale verbinding is. Voor dit doel waren de
beide uitgezonden gesprekken met volledige
voorkennis van de betrokkenen omtrent den
aard daarvan - speciaal georganiseerd. Ge
heel buiten het betaalde openbare verkeer om.
Mede met het oog op de a.s.
diep voor hen neer.
Na de pauze ging de heer v. Poll het ont
staan van liet kapitalisme na, het vergelijkend
met de economische en maatschappelijke orde
der Middeleeuwen. Hij schilderde ook den
huldigen chaos, welken hij aan liet kapita
lisme toeschrijft Vervolgens zei de heer van
Poll o.a.:
Er is een uitweg: een christelijke oplossing,
namelijk een behoefte-dekking in den geest
van de middeleeuwen, maar geheel aangepast
aan dezen tijd. Dit is niet alleen een kwestie
van persoonlijke hervorming van het geheele
economische stelsel. De hoofdzaak moet zijn
een samenwerken van alle katholieken tegen
de „Gewinnwirtschaft".
Het eenige echter wat kan en ook moet
worden gedaan is, dat de individueele viij-
h-ei-d, die het gewraakte stelsel in het leven
riep, in de wetgeving door een sociale
ordeningsgedachte worde vervangen, die dan
langzamerhand een betere feitelijkheid ten
gevolge zal hebben. Dit komt hier op neer,
dat lan:;wettelijken weg de natuurlijke bezits
verhoudingen weer hersteld moeten worden.
De heer v. Poll beëindigde zjjn rede met er
regie
In hetzelfde nummer wordt nog medegedeeld,
dat het algemeen bestuur van de A.V.R.O. op
heden in spoe.leischende vergadering is bij
eengeroepen. De agenda vermeldt als punt 1.:
„Royement van bet gewestelijk bestuur Noord
Holland". Voorzitter van dit bestuur is 'dr. Max
Juda, secretaris de heer F. Westerliug. heiden
bekend uit de petitionnementsactie en van
de Houtrustmeeting Dit royement ftoudt ver
band met een schrijven aan het alge.n-een be
stuur, waarin gevraagd wordt, dat de gedrags
lijn. van de directie der A.V.R.O. principieel en
afdoende zal worden besproken op de eerst
volgende algemeenen ledenvergadering.
Zooals men intusschen uit ons blad
heeft kunnen vernemen hebben beide genoemde
heeren met hun medebestuurslid den heer H ul-
stijn dit niet afgewacht, doch hebbel zij zelf
bedankt als lid van de A.V.R.O.
op te wijzen, dat op iederen katholiek do
plicht rust, zijn studie en steun te geven aan
deze chrieteiyke oplossing.
Kerst- en
Philips Gloeilampenfabrieken ter beurze is I Nieuwjaars-gesprekken wete men
o.m. het gevolg geweest van verschillende ge- dat van ^Ui^k ^iotGlefoom]lenst toever-
ruchten welke betreffende deze vennootschap van aan den Rijksradiotei.e 0 dacreijik-
de ronde doen. trouwde gesprekken van het W» aagelijK
Reeds werd door ons melding gemaakt van sehe verkeer nimmer sprake kan z j
het bericht, volgens welke de Philipsfabrieken
tot het invoeren van een kortere werkweek
zouden hebben besloten.
Inmiddels is dit door de directie tegenge
sproken en schijnt er alleen sprake te zijn
van een korteren werktijd in de machine
fabrieken, dus dat gedeelte van bet bedrijf,
waarin de te gebruiken machines worden ver
vaardigd en vernieuwd.
Bovendien doen geruchten de ronde, dat
besloten zou zijn de nieuwe fabrieksgebouwen
niet af te bouwen en dat bij de regeering aan
geklopt zou zijn voor een steunregeling in de«
een of anderen vorm, teneinde massa-ontslag
te voorkomen.
Hoewel ons deze geruchten niet zeer waar
schijnlijk toeschenen, hebben wij toch infor
maties bij de Philipsfabrieken ingewonnen.
Hier deelde men ons mede, dat de nieuwe fa
brieken reeds afgebouwd waren en dat alleen het
timmerwerk nog niet gelieel gereed was. Dat
zou ecliter in Januari a.s. voltooid zijn, ter
wijl de gebouwen reeds gedeeltelijk ook ih be
drijf zijn genomen.
Wat de onderhandelingen betreffende regee-
ringssteun aangaat, dit werd positief tegen
gesproken. Er was geen sprake van en het
gerucht was uit de lucht gegrepen.
Naar wij ecliter van andere zijde nog ver
nemen is er inderdaad geen sprake van regee-
ringsste'un, doch zijn er wel besprekingen ge
voerd om een wachtgeldregeling in het leven
te roepen, zooals ook reeds voor bet personeel
van andere fabrieken bestaat, waarbij dan do
werkgever 50 P-ot., bet Rijk 25 pet. en de ge
meente 25 pet, bijdraagt!
Rondschrijven van Mgr. van Velsen
BATAVIA, 19 December.
De Apostolisch Vicaris, Mgr. van Velsen
richtte zioh tot de geestelijkheid en ie geloovi-
<*en in een openbaar rondschrijven, waarin op
bet groote belang van een Katholieken radio-
omroep gewezen wordt.
Mgr. v. Velsen zegt hierin o.a. ,,De radio is
iliet alleen 'n uitzonderlijke drager van cultuur
en volksontwikkeling in het algemeen, maar
hij kan ook een vurige tong worden van den
Heiligen Geest om de blijde boodschap te bren
gen over een gebied, zoo groot als waa.van men
vroeger niet gedroomd heeft".
Aangedrongen wordt op de oprichting van
en toetreding tot een Ned Ind. Katholieke
Radio-omroep vereeniging.
Te Oud-Gastel heerscht in een lichten graad
de griep. In verschillende gezinnen zijn reeda
patiënten door deze ziekte aangetast, zoowel
volwassenen als kinderen. De ziekte toont ech
ter geen kwaadaardig karakter.
