DISTILLEERDERIJ WIJNK00PERIJ C. LIC.) MnMrtr.iTSdtti tar hulpine FOM E. J. «IDEE Kabouter! A. Schroder Co. EEN FLINKE LEERLING BON A. f 0.60 I 4 GeMk hij ons Ui ïnoiloortli ^LEIME-AMnCMCE BRUINKOLEN BRIKETTEN merk STEMMEN EEN IEDER TEVREE ADVERTEERT IN DIT BLAD. Luxueus ingericnten uiinKei DE ELFDE VOLKSTELLING i y.' Districts Consultatie bureau Rotterdam-West van de Pro*. Zuid-Holt. Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose. DAMES- EN HEERENKLEEDING DAMES- EN HEERENKLEEDING KOSTELOOS ANNO 1625 Telefoon 68408. Thee en Home 15 ei. per kop Hetzij in de kachel om le stoken of Om aan te maken of in het fornuis om op te koken om aan te houden Bij groote hoeveelheden - of - voor kleine gebruikers DÏN3DAG 30 DFCETOTUTi-T 1030 HET GEHEIM VAN BRUCKNER ONTHULD De zittingen te SCHIEDAM zullen met ingang van 1 Januari 1931 worden VERPLAATST van School straat 12 naar het R.K. ZIEKENHUIS (Dr. Nolet- stichting). De spreekuren worden gehouden des Woensdags van 8V211 uur v.m. De Districtsarts Dr. M. RUSSCHEN. Firma ^igrtlbensfe en Wan Hoek A. RITMAN A. VAN DER SLOOT A. L. RITMAN. A. RITMAN Jr. A. VAN DER SLOOT. NA ADVERTEEREN KOMT ZONNESCHIJN 6 GROOTE MARKT 6 zoolang de voorraad strekt mits F 1.50 besteed en onderstaande bon ingeleverd wordt. per liier JENEVER f 2 40 BRANDEWIJN f 2.50 'T KRAANTJE f 2.95 CITROENJENEVER t 2 45 KRUIDENBITTER f 2.40 PUNCH, RUM of CITROEN f 4 00 VOORBURG f 2.75 COPPENS SCHILLETJE f 2 50 COGNAC t 2.95 COGNAC f 3 20 COGNAC f 4.25 Geldig voor 1 FLESCHJE ADVOCAAT EN Eenigst Fabrikant T. VLASKAMP Jr. HUGO DE GROOTSTRAAT 106 - ROTTERDAM FRANCO TOEZENDING NA ONTVANGST VAN POSTWISSEL a 0.75 MOLENSTEEG 22-30 in onzen R. K. DIENSTBODE MEISJES EN JONGENS GEVRAAGD Kabouter-annonces: on overtroffen in kracht en uitwerking. KIPPENHOKKEN OLIEBOLLEN HUISMOEDERS VROEGER EN NU In het laatst verschenen nummer van „De Amsterdamsche Gids" wijdt de heer Kanne- gieter een uitvoerig artikel aan de elfde volks telling die dezer dagen in de hoofdstad zal worden gehouden. Wij ontleenen er het volgende aan: Het lijkt ons hier niet de plaats, het nut van volkstellingen of dat der statistiek in het algemeen uiteen te zetten. Wij willen slechts aanstippen, dat de uit komsten der volkstelling een nieuw licht kun nen doen opgaan over vraagstukken als gezins grootte in verband met godsdienst, maat schappelijke positie, streek des lands, enz.; r-er het werkloozen- en woningvraagstuk, e.d., al is de volkstelling niet met dat doel inge voerd. Het behoeft geen betoog, dat, met den groei der bevolking in een eeuw tijd, ook het tien- jaarlijksche werk in omvang is toegenomen. Als men bedenkt, dat hier te Amsterdam reeds sedert Juni van dit jaar een kleine 50 ambtenaren en beambten bezig zijn met de voorbereidende maatregelen, dat zij 18.000 kg. aan kaarten tot hun beschikking hebben ge kregen, dat bijna 800 tellers straks de straat op gaan, om de kaarten uit te reiken en weer in ontvangst te nemen, dat het Rijk aan Amsterdam ongeveer f 60 000 vergoedt voor de te maken onkosten, waarbij de gemeente nog een aardig sommetje zal moeten voegen, dan begrijpt men pas, wat er aan een volks telling vastzit. Al is de volkstelling bij ons te lande nu al meer dan een eeuw een tel Kens weerkomende gebeurtenis, dat zij in alle lagen der bevolking onverdeelde sympathie geniet, kan niet gezegd worden. Misschien is het, dat de papieren zoo sterk herinneren aan belastingformulieren; wellicht ook gunt men het de overheid niet, het naadje van de kous te weten, of is het onverschilligheid tegenover een zaak, die niet direct voordeel afwerpt en waarvan men ver der weinig meer hoort; hoe het zij, de alge meens medewerking van het publiek liet nog wel eens te wenschen over, waarvan merk waardige staaltjes zijn aan te halen. Al was de volkstelling vóór 1829 nog niet op een vasten voet geregeld, toch vond ook in vroegere tijden de regeering het wel eens noodig, zich rekenschap te geven van het aantal bewoners van land of stad. 1 an vóór het jaar 1494 zijn ons geen statistische gegevens bekend. In dat jaar vond de graaf van Holland het noodig, een onder zoek in dat gewest te doen instellen naar de draagkracht der verschillende steden, am bachten, dorpen enz., om het aandeel, dat elke eenheid in de belasting had bij te dragen, opnieuw vast te stellen. In dien tijd toch was tegenover het gouvernement niet de burger belastingplichtig, doch de stad, het dorp, het baljuwschap, enz. Zij alle betaalden hun quote aan den landsheer en sloegen in eigen kring het totale bedrag om over de bewoners. Na de moeilijke tijden nu, die volgden op den dood van Karei den Stouten, was er nogal wat wijziging gekomen in het vermogen der ver schillende steden, enz. Er werd daarom een commissie benoemd, die het geheels graaf schap moest afreizen en overal een onderzoek moest instellen: „Eerst, aengaende de baertsteden. Ten anderen, aengaende de neringhe. Ten derden, aengaende den staet van heure faculteyt uit generael". Men ziet, een eigenlijke volkstelling werd niet gehouden. Dit onderzoek was veel omvang rijker en geleek meer op een economische enquête. De commissarisdfen legden hun be vindingen neer in een lijvig rapport, dat dan ook den naam draagt van „Enqueste ende informatie". Zooals uit de summiere instructie der commissie blijkt, werd het inwonertal niet opgenomen, wel het aantal haardsteden. Toen de commissie te Amsterdam verscheen, en zich bij burgemeesteren aanmeldde, gaven dezen op de vraag, hoeveel haardsteden er in de stad waren, „eendrachtelijcken" ten ant woord, „hoochelijcken gestaeft" bij den eed aan den graaf gedaan, dat er 1919 waren, of onge veer 50 meer dan ten tijde van het overlijden van hertog Karei. In 1514 werd wederom een commissie uitgezonden met hetzelfde doel als in 1494. De oorlogen met Gelre, zware stormen en andere onheilen hadden teweeg gebracht, dat sommige steden uitstel van betaling had den gevraagd, andere vermindering, dat weer andere klaagtoon op klaagtoon lieten hooren. Een zeer gedetailleerd en uitgebreid onderzoek zou uitwijzen, wat het nieuwe financieele draagvermogen was van de steden en dorpen In Holland. Den 25en October 1514 arriveerden de com missarissen te Amsterdam. Zij werden ontvan gen door de vier burgemeesters. Opgegeven werd, dat er 2907 haardsteden in de stad en 25 buiten de poort waren. Een vierde deel dor huizen behoorde toe aan geestelijken en arme lieden, en de rest was volgens verklaring voor een groot deel bezwaard met pachten en ren ten, hetgeen vooral bij de aanzienlijkste hulzen het geval was. Eenigen tijd daarna zond het atadsbestuur de oommissie een corrigeeren-le nota toe. Het had de opgave blijkbaar wat hoog gewonden en had daarom een telling laten houden. Het gevolg was, dat het getal van 2907 teruggebracht moest worden tot 2507. Geen geringe vergissing dus. Echter blükt,' dat de stad sinds 1494 niet achteruit was "ge gaan. Het aantal communicanten, waarnaar ge* vraagd moest worden, boezemt ons meer be lang in. Daartoe vervoegden de heeren zich bij de pastoors der oude en nieuwe zijde. De pas toor der Oude Kerk verklaarde, dat hij gemid deld 4000 communicanten had, die der Nieuwe Kerk had er in zijn parochie omtrent 5000. Het verschil is verklaarbaar, als men slechtst be denkt, dat aan de oude zijde de meeste kloos ters gelegen waren. „Ende in de voors. com municanten zijn rijck ende arm gereekent, ende dat derde es wel arm", zegt het verslag met droeve duidelijkheid. Ter Gouw berekende uit deze gegevens het zielental der stad in 1514 op 16 h 17.000, hetgeen wel niet ver be lijd ende waarheid zal zijn. In hoeverre nu de opgaven te vertrouwen zijn, is niet uit te maken. Er zal wel een ten- denz hebben geheerscbt, om zich armer en be- r-ooider voor te doen, dan het geval was. Toen moest n.l. een |Jeuw hoofdgeld vast gesteld worden. De uitslag was, dat er binnen de wallen 99.557 zielen woonden, en onder dea rook der stad 5375, in totaal dus 104.932 zielen. De vooruitgang sinds 1578, toen de stad op 50.000 inwoners werd geschat, springt in hot oog. In minder dan een halve eeuw was het Jnwonertat met 100 pOt toegenomen. Wij weten, dat de stad in bevolking toenam, dat zij tenslotte te klein werd en omstreeks het jaar 1660 voor de vierde maal uitgelegd moest worden, waardoor zij haar halvemaan- Vorm. verkreeg. Maar in welke mate de bevol. kingsaanwas plaats had, met welke sprongen dit geschiedde, hieromtrent tasten we ia het Men heeft getracht uit de opbrengsten der accijnzen over verschillende jaren althans tot een verhouding te komen. Dat deze weg ver laten moest worden, daar men nooit met alles rekening kon houden en de conclusies in strijd kwamen met stellige feiten, leert het volgende. De bieraccijns vertoonde van 1636 tot 1643 een voortduren.de stijging. Dit klopt heel aar dig. Juist in die jaren oefende Amsterdam een geweldige zuigkracht uit. Maar van 1644 tot 1653 komt er een daling in de ontvangsten, zoo, dat de opbrengst in 1653 zelfs minder is dan in 1636. Welnu, niemand zal er aan den ken, te beweren, dat er in 1653 minder men- schen te Amsterdam woonden dan in 1636. Misschien nam het bierverbruik af en het wijn- verbruik toe. Wellicht kregen de bieren met lagen accijns de voorkeur. Het ontbrak in de achttiende eeuw niet aan schrijvers, meestal vreemdelingen, die op een studiereis ook ons land bezochten, en die zich te buitengingen aan allerlei schattingen. Zon der te blikken en te blozen vertelt ons de Engelscbman Robert Poole in zijn „A journey from Londen to France and Holland", dat er in 1741 te Amsterdam 31340 huizen waren. Dat zou dus neerkomen op een toeneming van 5000 huizen in één jaar tijd. Nog erger maakt het de Duitscher Grabner in zijn „Briefe tiber die Vereinigten Niederlande", die in 1747 aan Amsterdam 41.000 huizen toekende. Het getal der Protestanten schatte hij op 95.000, der Lu- therschen op 45.000, der Katholieken op 40.000, der andere Christelijke secten op 10.000 en der Joden op 20.000, „so dass das Europaische Karthago wenigstens 210.000 Einwohner be- sitzt", zoo besluit hij. Wij zijn thans genaderd tot het tijdperk der moderne volkstellingen, hetwelk een aanvang nam met het jaar 1795. Den 7en October in dat jaar werden de bur gers J. P. Farret, A. G. Verster en J. H. van Swinden te Amsterdam met de telling belast. Zij lieten zich bijstaan door wijkmeesters en reeds den 20en October d.a.v. bracht de Com missie rapport uit. Geen geringe prestatie! Er bleken te zijn: lji.85a Christenen in 23.617 huizen en 20.335 Joden in 1627 huizen. In de voorsteden woonden nog 4834 men- schen, alle Christenen, in 1156 huizen. In totaal waren er dus te Amsterdam 217.024 zielen, ongeacht de 1458 vreemdelingen. De telling van 1812, gehouden op last van den maire van Amsterdam ten behoeve der in kwartiering, bracht een daling aan het licht. De stad bleek toen 193.083 inwoners te heb ben. De laagtste stand werd bereikt in 1815 met een totaal van 180.179 inwoners.Conscrip- tie, achteruitgang van den handel en daarmee gepaard gaande ellende hadden sedert 1795 de stad aldus een verlies berokkend van 37.000 zielen. Wat de Napoleontische oorlogen op hun ge weten hadden, leert ons ook volgend statistiek- je. In 1812 waren er op elke 1000 bewoners te Amsterdam 93.2 weduwen. In 1909 bedroeg dit aantal 50.7! Echtscheidingen kwamen in die huiselijke tijden nog weinig voor. Te Amsterdam werden in 1812 slechts zeven huwelijken ontbonden; in de drie volgende jaren resp. 6, 11 en 14. MGR. DR. VAN CAUWENBERGH, De Heilige Vader heeft ter vervanging van mgr. De Wachter, wijbisschop van Mechelen en vicaris-generaal van Z.Em, kardinaal van Roey, die te kennen had gegeven, dat hij om gezondheidsredenen rust wilde nemen, benoemd mgr. Van Cauwenbergh, huisprelaat van Z. H den Paus en vicaris-generaal van het aarts bisdom Mechelen, met den titel van bisschop van Synaus. PROF. MACDONELL. f LONDEN, 29 December. (V. D.) Gisteren is overleden Professor Macdonell, de groote Sans- kriet-geleerde en oud-professor in het Sanskriet aan de universiteit van Oxford. Hij werd 76 jaren oud. DE UITVOER VAN LAND- EN TUINBOUW- PRODUCTEN Daling over de heele linie Uit het maandelijksch overzicht van den uit voer van landbouwproducten over Nov. en Jan. (Nov. 1930, dat de Nederl. Landbouw-Handels kamer met behulp van de gegevens van het Centraal Bureau voor de statistiek heeft samen gesteld, blijkt, dat de uitvoer hard achteruit loopt, zoowel wat de geëxporteerde hoeveelheid als wat de waarde betreft. Gedurende November was de uitvoer van paarden geringer dan de maand tevoren. Voor al Duitschland (152) toonde minder belangstel ling doch ook onze Zuidelijke buren (134) Slechts naar Frankrijk (180) en Zwitserland (43) werd meer uitgevoerd. De totale export bedroeg slechts 517 stuks ter waarde van 147.000 (Oct. 606). De veeuitvoer liet veel te wenschen over. Zoowel slachtvee als fokvee had een geringeren afzet. Voor slachtvee was België wederom onze eenigsta afnemer (Nov. 796, Oct. 958 stuks) Voor fokvee waren hoofdzakelijk België en Frankrijk onze beste klanten. Totaal verlieten 108 stieren en stierkalveren ons land, Ook van melk- en kalfkoeien was de export naar deze landen gering n.l. België 275 en Frankrijk 73 stuks (Oct. 1.221 en 31 stuks). Met jongvee was het al niet beter gesteld. Hiervan betrok ken Frankrijk en België resp. 306 en 660 stuks (Oct. resp. 1.190 en 354 stuks). België nam 2.150 varkens ter waarde van 114.000 (Oct. 1.679 stuks) en Frankrijk 129 stuks af. Slechts een gering aantal wolvee werd naar België uitgevoerd (82 stuks Oct. 393 stuks) Pluimvee werd bijna 362.000 stuks min der uitgevoerd dan in October n.l. 315.455 stuks ter waarde van 350.000 Van geslacht pluim vee verlieten 271 ton ter waarde van 244.000 ons land (Oct. 452 stuks). Hiervan betrok Duitschland 199 ton en Groot Britannië 65 ton Versch vleesch werd in ongeveer gelijke hoe veelheden als de maand tevoren geexporteerd. Groot Britannië nam 3.868 ton bacon van totaal 3900 ton, ter waarde van 3.268.000 af. (Oct. 2.964 ton). Ander gezouten varkensvleesch en spek werd minder uitgevoerd. Onze boteruitvoer was slechts 1 ton grooter dan in de overeenkomstige maand van het vorige jaar, doch de waarde van de uitgevoer de hoeveelheid bleef ten achter bij die van November 1929. Deze maand werden 3.075 ton ter waarde van 4.573.000 uitgevoerd. De uit voer in November was bijna 300 ton geringer dan de maand tevoren. Duitschland nam van den totalen uitvoer 2.470 ton, België 288 ton en Groot Britannië 223 ton af. De uitvoer van kaas was wat de verschillen de soorten betreft geringer dan in October. Dii had tengevolge dat ook de totale uitvoer af genomen was. In November verlieten 7.119 ton ter waarde van 4.929.000 ons land. De uitvoer van melkproducten bleef bij die van de vorige maand ten achter. Vooral de uit voer naar Groot Brittannië, was niet zoo groot als In October. Door een geringeren uitvoer naar Duitsch land (1.020) en Groot Britannië (501) liep ook het totale exportcijfer van eieren terug. De totale buitenlandsche afzet bedroeg deze maand 1.562 ton ter waarde van 1.699.000 (November 1929 1.935 ton, waarde 2.295.000). Groene erwten werden vooral naar België (1.255), Groot Britannië (1.848) en Frankrijk (1.532) uitgevoerd. Totaal verlieten hiervan 5.821 ton ter waarde van 8545.000 (Nov. 1929: 7 047 ton) ons land. Ook boonen werden iets meer geëxporteerd. Do uitvoer van fijne zaden was gering. Groot Britannië (10.025) betrok minder uien en sjalotten. De totale uitvoer hiervan bedroeg in November 12.172 ton ter waarde van 429.000 (Oct. 13.909 ton). Verlieten het vorig jaar November 47.085 ton kleiaardappelen ons land, deze maand was de uitvoer slechts 30.362 ton ter waarde van 1.173.000. Hiervan nam België 15.142 ton, Frankrijk 9.337 en Groot Britannië 3.379 ton af. Van veenaardappelen is de export beter. De deze maand uitgevoerde boeveelheid bedroeg 5.934 ton ter waarde van 191.000. Hiervan werd naar Groot Britannië 3.193 ton uitgevoerd Wel gingen flinke hoeveelheden zaadaard appelen naar België (6.998), Duitschland (1.509) en Groot Britannië (1.017), doch ook deze soort kon niet het uttvoertotaal van November 1929 bereiken. Pootaardappelen verbeugen zich daarentegen in een goede vraag. België (11.271), Frankrijk (5.825) en Italië (1.186) betroikken groote hoe veelheden. Deze maand verlieten 19321 ton ter waarde van 1.049.00 ons land. De uitvoer van hooi en stroo blijft gering n.l. resp. 846 en 675 ton. De uitvoer van aardappelmeel was minder groot dan in Oct.; <jeze bedroeg n.l. 6.096 ton. Hiervan nam België 075 en Italië 1.028 ton af. Groot Britannië (17.455) kocht minder stroo- karton in ons land. Ook suiker werd minder geexporteerd. Vooral de uitvoer naar Ierland (96) en Irak (1.5651 was geringer dan in October. In het Duitscbe Volkstheater te Weenen beeft bij de première van Bruckners „Elisabeth von England" een vraag duidelijk en beslist antwoord gekregen, die de kunstwereld gerui- men tijd beeft bezig gehouden. Op dien avond is gebleken, dat de auteur van genoemd stuk, die onder den naam Ferdinand Bruckner ver schillende stukken geschreven heeft, een en dezelfde persoon is als Theodoor Tagger, Weensch auteur, die vroeger directeur van een kleinen schouwburg te Weenen is geweest. Sommige ingewijden hadden al lang vermoed, dat Tagger zich onder den schuilnaam Bruck ner verborg, want hij Is altijd opgetreden uit naam van den gebeimzinnigen auteur en trad steeds als zijn vertegenwoordiger op. Een Weensch blad meent echter, dat naast Tagger de rechtsgeleerde dr. Konrad Maril en de psychoanalyticus dr. Neier leden der „firma Bruckner" zijn. De rechtsgeleerde zou de ge compliceerde rechtsproblemen oplossen, de psy choanalyticus raad geven, waarna Tagger de drama's bewerkt. Tagger houdt echter vol, dat hij zonder medewerkers de stukken heeft ge schreven en schrijft, en dus alleen verantwoor delijk is. („N. R. Crt.") r'\ v' 1 V 8455S 26 Verhuisd van St. Liduinastr. 1 naar ST. LIDUINASTR. 66 Aanbevelend L A. ZONDEREGGER 8457S 14 HOOGSTRAAT 23 - SCHtEDAdll Ruime keuze afgepaste bachelzeilen, Tochtdekens, Pluchette Gordijnen diverse Taielkleeden enz. enz. Goncnrreerenfie prijzen. 546S 10 542 DGVS 48 Onder dankbetuiging geeft onder- geteekende kennis aan clienten, dat h, zijn van ouds bekenden Lederhandel met ingang van 1 Jan. heeft overgedaan aan zijn zoon Vervolgens op den zelfden datum de Luxe en Orthopaedische Schoen makerij aan den Heer die reeds geruimen tijd het maat werk behandelde en 1ste klas repa rateur is. Refereerende aan bovenstaand be veel Ik mi) beleefd aan. Met verwijzing naar 1ste adver tentie beveel ik mij aan voor 1ste klas maatwerk en reparatie. De firmanaam is A. VAN DER SLOOT v.h. Ritman Het voorloopig adres is alsnog HOOGSTRAAT 88. 8458S 34 Bij vonnis der Rechtbank te Rot terdam van 24 December 1930 is in staat van faillissement ver klaard J. VAN DER BIJ, koffie huishouder, wonende te Schiedam, Beetsstraat 50, met benoeming tot Rechter-Commissaris van den heer Mr. TH. P. J. WIJERS, en tot curator van Mr. M. M. VAN VELZEN. Schiedam, Tuinlaan 118. 8S11S 18 vragen (Jongen) AANBIEDINGEN SCHRIFTELIJK 2974V 15 per flesch COGNAC RESERVÉ GRAND FINE CHAMPAGNE 12 jaar oud f 5.50 LUXE COGNAC PELL1SON PêRE&Co COGNAC f 2.50 ADVOCAAT f 1.75 SPRINGFONTEIN f 1.20 DUBBELE LIKEUREN f 2 65 BOERENJONGENS f 1.40 BOERENMEISJES f 1,70 enz. enz. op 31 Decamber 1930 mits F 1.50 besleed wordt Fa. iel. S. J. 83/ -.«Mmstfcd.v.-'wA•■•.f:-. LVirffk dtv 'O-'"' WETTIG GEDEPONEERD vernietigt SNEL en PIJNLOOS EKSTEROOGEN, EELT en WRATTEN Luxe Brood- en Banketbakkerij annex Lunchroom en Tearoom Steeds verkrijgbaar: Versche belegde Broodjes, Warme Croquetten, etc. ete. S reoels 10 50 10 reoels 1100 5 regels 2.— Gevraagd een koken geen vereischte. Aanbieden tusachen 6 en 7'A uur. Heemraads singel 297, Rotterdam. 12500 Cartonnagefabriek Nefauer, Boter- straat 40. 1015S bedekt met Eternit-golfplaten zjjn goedkoop, zindelijk, duurzaam en geen luis. Adres Makkerstraat 8. Telef. 68435. 1018S Bel 68986—68211 op voor Uw en Appelbeignets voor de Oude en Nieuwjaar s.v.p, doe Uw bestelling vroegtüd. Visser Heystek, Broers, vest 17, t.o. Politiepost. 1021S De Opruiming Is begonnen van alle restanten Dames- en Hinderhoeden en Alpino-mutsen. Het bek. adres Mag. „de Ster", Broersveld 119. Alles moet weg. 1022S

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1930 | | pagina 12