WINTER BIJ DE NIAGARA-WATERVALL01
s-■
„Het Staatsleven in
Rusland"
m
bes
CVaa
c
"li"™
„ARBEIDSSTREKKING"
I
P" t*
DONDERDAG 5 MAART 1931
Een universeele hoogte van
cultuur
DE VICE PRESIDENT VAN DEN
RAAD VAN NED.-INDIE
INTERN. HYGIËNISCH JAARBOEK
VERSCHILLENDE SYSTEMEN
I I wÊ
ÜP
DE DEUK VAN 75 DUIZEND TON
a - £;i
S,
LEZING VAN MR. VAN SON
oor de Nijmeegsche Universiteits-
vereeniging
Voor de Nij-meegsohe Universiteits-Vereeni-
ging hleid Mr. ij. van Son gisterenavond een
iezing over liet „Staatsleven in Rusland".
Mr, van Son begon met een kort overzicht
te geven over de voorgeschiedenis d-er Russi
sche revolutie. Spr. is van meening, dat, als
de Russische staatsman Stalipin was blijven
leven en zijn agrarisoh programma had kunnen
worden doorgevoerd, de revolutie voorkomen
zou zijn. Nu brak zij aan het einde van den
oorlog uit. Begonnen onder Kerenski als een
hongeroproer, raakte zij weldra geheel onder
invloed der extremisten, wier leiders door
Duitschland heen toesnelden. De terreur nam
een aanvang.
Het bolsohewistiseh systeem heeft zich. on
danks buitenlandscihe oorlogen en binnenland-
sche moeilijkheden nu reeds dertien jaren
staande gehouden. Stalins positie is momen
teel nog heel sterk, ondanks alle berichten
ook de jongste van het tegendeel.
Wat. nu het staatkundig leven in Rusland
aangaat, citeert spr. de verklaring, die aan de
Grondwet voorafgaat, de Russische „Déciara
tion des droits" volgens welke het communis
me de hechte samenwerking van alle volken
zal brengen. Maar in het le artikel der grond
wet wordt de dictatuur van het proletariaat
geproclameerd en de vernietiging der bour
geoisie.
De Sovjet-jurist verklaart deze tegenspraak
nit den huldigen overgangstoestand, waarin
het land verkeert.
Spr. geeft hierna een aantal bi zonderheden
nit de Russische grondwet en memoreert o.a.
hoe alle niet-arbeiders van het kiesrecht zijn
verstoken.
De communistische partij Is slechts betrekke
lijk klein, ze telt enkele millioenen leden. Maar
doordat ze de verkiezingen beheersch-t, die
sinds 1918 niet meer geheim zijn, zijn het al
leen partijleden, die in het Centrale executie
ve comité, het feitelijke regee-ringscolle-ge, ge-
kozen worden.
Officieel bestaat er tusschen partlj en regee
ring geen band, in werkelijkheid zijn alle leden
der regeering partij-voormannen.
Het bureaucratische systeem woedt nog in
volle kracht; regeering en partij ijveren hier
tegen dikwijls vruchteloos.
Een vraagstuk, dat door de s-ovjet-regeering
werkelijk goed is opgelost is het minde-rheden-
-
KT NEDERLAXüSCUE PAVILJOEN op de Koloniale Tentoonstelling te Parijs, dat thans
zijn voltooiing nadert.
abstracte watenschap, maar zij zijn weinig be
zocht.
Zóó is het opvoedingsprogram: in de wer
kelijkheid valt het dikwijls wel anders uit.
Over hygiëne te spreken bij de ellendige woning
toestanden en het gebrek aan het allernood
zakelijkste, is iets belachelijks.
Op de fröbelscholen is voor tallooze kinderen
geen plaats, de lagere scholen ontbreken op
het platteland zeer dikwijls. De kranten criti-
seeren de slechte uitvoering van het program
geducht, niet het systeem zelf. De regeering
strijdt wel tegen de brute onzedelijkheid op de
lagere scholen, maar tevergeefs, omdat zij zelf
•de zedelijkheid ondermijnt.
Alle leesboeken op 5e scholen zijn uitgespro
ken anti-religieus.
Het vraagstuk der verwaarloosde kinderen is
voor een goed deel opgelost, omdat deze kinde
ren uit de twintiger-jaren óf gestorven zijn óf
in leger, vloot of industrie opgenomen. Dat
or nieuwe verwaarloosde kinderen bijkomen,
gelooft spr. niet. Want het huisgezin bestaat,
de vrouw is niet geheel gesocialiseerd. Wel is
de band natuurlijk los, omdat het huwelijk
zoo onstandvastig is.
Ook in de propaganda buiten de scholen wordt
de godsdienst scherp aangevallen, de zedelijk
heid tot m den grond tenietgedaan.
Het 5-jarenplan met zijn propaganda gaat
nu ook het platteland veroveren, ook daar den
Koningen in ballingschap
materiaiistischen geest doorvoeren. Spr. teekent
vraagstuk. Elke nationale minderheid vormt in j de positie der geestelijken, die van alles ver-
Rusland een autonome republiek. De sovjet
unie bestaat op deze wijze uit 7 groote Repu
blieken, die ieder weer tal van autonome ge
bieden bevatten. Alle verordeningen van het
Centrale Comité worden in 6 talen uitgevaar
digd. In tegenstelling met W.-Europa heeft
Rusland dit vraagstuk tot een goede oplossing
gebracht.
Schijnbaar opgelost is slechts de kwestie van
het deelnemen der volwassenen aan de regee-
rfag. Door allerlei maatregelen als getrapte
verkiezing e.d. heeft 't volk absoluut geen in
vloed op do regeering, maar het denkt het land
te -beheersc-hen.
De geweld-ig-georganiseerde Gepeoe, de ge
heime dienst, die overal zijn spionnen heeft,
schept een sfeer van wantrouwen in liet land.
De hooggeroemde vrijheid bestaat dan ook al
leen op papier.
Rusland heeft momenteel in tal van landen
ambassades en gezantschappen, die met hun
grooten staf van beambten, dikwijls versprei
ding van het communisme als voornaamste
doel hebben. De Russische weermacht be
schouwt spr. als een der beste van de we-
reld. Rusland kan in een minimum van tijd
een leger van 3 millioen man op het West-front
bijeenbrengen, ongerekend zijn andere fronten.
Do dienstplicht is er algemeen en heeft een
2-Iedig doel: weerbaarheid en het vormen van
goede communisten.
Spr. beschouwt daarna de rol van Polen te-
genover Europa, Polen houdt een doordringen
van den Bol-sehe wistisoben geest in Europa
sterk tegen.
Spr. komt vervolgens tot het vijf-jaren-plan,
gigantisch van opzet en uitvoering. Men moet
er bewondering voor hebben. In Rusland ziet
en hoort men bijna niets anders. Spr. ban Par-
mentier's meening, onlangs in da „Matin" geuit
niet deeien, als zou n.l. het plan reeds voor
70 a 80 pet. klaar zijn. Hij meent, dat momen
teel 40 50 pet. bereikt is, al is alles dikwijls
lang niet volkomen. Toch acht hij dit reeds
voldoende om ernstig hel gevaar van een Rus
sische damping onder oogen te zien. Binnen
korten tijd zal Rusland de ■wereld met goed-
koope producten overstrcomen.
Do grootste moeilijkheden bij het vijf-jaren
plan zijn de financiering, het landbouwvraag
stuk en de gedwongen arbeid.
De financiering is veel te optimistisch ge-
iaamd, wat oorzaak is geweest van een sterke
waardedaling van den roebel. Om inflatie tegen
te gaan moet de regeering reeds nu zeer veel
exporteeren, wat een gespannenheid in de inner
lijke verhoudingen teweegbrengt op economisch
gebied. Het voornaamste probleem is wel het
agrarische. De boeren zijn innerlijk niet com
munistisch. De kolchos, d. i. de eollsetiveering
van het boerenbedrijf heeft geweldige agitatie
onder de boeren veroorzaakt, zoodat de regee
ring haar sterke collectiveeringssysteem niet
kon doorzetten. Daarop is deze met een andere
tactiek begonnen, n.l. om de boeren, die zich
bij de kolchos aansluiten, sterk te bevoordeelen.
Deze nieuwe tactiek schijnt veel meer succes
te hebben, althans veel meer boeren sluiten zich
nu aan. Spr. noemt dit jaar, als het voorlaatste
van het heele plan, beslissend voor het al- of
ni et-slagen.
De gedwongen arbeid wordt door de Sovjets
ontkend. Tóch is hst een feit, dat men aan
werkloozen ondersteuningsgelden weigert, maar
hen naar alle streken stuurt, waar .arbsideTs
noodig zijn. Practised bomt dit neer op ge
dwongen arbeid in de mijnen of in Siberië.
Na een korte pauze gaat spr. ever tot bespre
king van het opvoedingssysteem en den strijd
tegen den godsdienst.
Het opvoedingsstelsel is geheel in handen van
den Sovjet-Staat en komt neer op de volslagen
verovering van ziel en verstand der kinderen.
Spr. schetst hierna het opvoedingsprogram. Tot
hun derde jaar staan de kinderen onder con-
tróle van het Volkscommissariaat van Hygiëne,
daarna tot hun zeventiende jaar onder dat van
onderwijs. Van het 3e tot het 8e jaar is het
kind op de fröbel-school, daarna op de algem.
arbeids-éénheidsschool. Beider voornaamste doel
Is aankweeking der communistische beginselen;
andere scholen bestaan niet. Ook de middelbare
scholen en techniekcursus zijn van dezen geest
doordrenkt.
De hoogescholeiv zijn, behalve dat zij rb
Marxistische beginselen doceeren, voornamelijk
technisch. Er zün glaciale Instituten voor meer
stoken zijn en beschrijft, hoe men de kerken
„wegens j-ouwvulligheid" e. d. tracht te sluiten.
De protesten van Rome, van de Protestanten
en de Joden hebben wel tot gevolg gehad, dat
er iets minder veroordeolingen van geestelijken
plaats hadden, maar de regeering gaat nu geraf
fineerder te werk. Het vijf-jarenplan bevat ook
cultureels punten; van onderop, bij de jeugd,
wordt nu de godsdienst uitgeroeid.
Spr. ziet het wezen van het Sovjet-regiem
op politiek, sociaal en cultureel gebied als diabo
lisch. Maar het wordt tijd, dat wij iets anders
doen dan alles van Rusland afkeuren. Het wordt
tijd, dat men er van onze zijde iets positiefs
tegenover gaat stellen, opdat de groote massa
wete, dat het aan deze zijde boter is dan aan
gene.
HET VILLAPARK VOL EX-SOUVEREINEN
Op weg naar het vaderland
ZIJN VERDIENSTEN
BATAVIA, 3 Maart. (ANETA)
Morgen repatrieert de vice-president van den
Raad van Ned.-IndiëA de heer Ch. J. I. M.
Weiter.
Het Nieuws van den Dag constateert, dat de
heer Wolter in vele 'jaren van harden arbeid
een keunis vergaard heeft en een ervaring
heeft opgedaan, welke hem gemaakt hebben tot
een der meest gezaghebbende figuren van het
laatste decennium van onze bestuursvoering.
Het blad looft des heeren Welters vlotheid
vaardigheid, snelle onfeilbare accuratesse, bui
tengewone routine en diens helderen scherpzin.
nigen geest met eigen prachtig omlijnde staat
kundige denkbeelden. Het blad wijst verder op
den gedegen arbeid van den heer Weiter als lid
van de herzieningscommissie 1918, waarbij hij
een minderheidsnota samenstelde met even
scherpe als kundige critiek op „met zooveel
overhaasting voorgestelde staatkundige hervor
mingen."
Het Bafaviaascii Nieuwsblad wijst op de
buitengewone verdiensten van den heer Weiter.
Het blad interviewde hem in den vooravond
van zijn vertrek. De heer Weiter deelde mede,
dat hij dankbaar gestemd was om zoovele pret.
tige herinneringen uit Indië, waar hij geduren.
de een menschenleeftijd werkte, te kunnen
medenemen.
Het afscheid, zoo deelde de heer Weiter mede
valt hem zwaar maar al is er weemoed in zijn
hart, hij heeft vol vertrouwen in de toekomst
van dit land.
Onze Geneefsche correspondent schrijft ons
Het Volkenbondssecretariaat heeft, thans
reeds voor den vijfden keer, zijn internationaal
hygiënisch jaarboek doen verschijnen, dat ge
gevens bevat over de volgende landen Austra
lië, België, Canada, Denemarken, Dominikaan-
sche Republiek, Duitschland, Egypte, Engeland,
Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hon
garije, Ierland, Italië, Japan, Letland, Litauen,
Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Por
tugal, Roemenië, Siam, sovjet-Rusland, Spanje,
Tsjeeho-Slowaklë, Turkije, Uruguay, de Ver-
eenlgde Staten van Amerika, Zweden en Zwit
serland. De gegevens in dit jaarboek loopen
voornamelijk over de jaren 19261928.
De door de nationale openbare gezondheids
diensten verstrekte gegevens zijn met betrek
king tot ieder land uniform ingericht, overeen
komstig de aanwijzingen van de hygiënische
volkenbondsorganisatie. Daardoor wordt een
vergelijking tusschen de verschillende landen
mogelijk.
De gegevens zijn verdeeld over 27 standaard-
tabellen, die de volgen'de zeven rubrieken be
vatten 1. algemeene demografie, 2. geboorten,
5. sterfgevallen, 4. doodsoorzaken, 5. kindersterf
te, 6.inrichtingen voor de bescherming van
moeder en kind en voor den strijd tegen sociale
ziekten, 7. ziekenhuizen en andere verplegings-
inrichtingen.
Het jaarboek bevat ook nog een overzicht
over j.indnstrieele hygiëne" in België, Duitoch-
landj Engeland, Italië en Nederland.
Wie, evenals Daudet, over bovenstaanden titel:
„Koningen, in ballingschap" een tweeden roman
wenscht te schrijven, kan ongetwijfeld niet
beter doen dan 'n spoorkaartje voor Koburg te
nemen, en zijn tenten eenigen tijd op te slaan
in de schaduw van de op Beiersche staatskosten
schitterend gerestaureerde vesting Koburg, en
daar maar 'n poosje oogen en ooren ruim den
kost te geven.
In het stad en land koninklijk overheerschen.
de slot zelf woont immers Karei Eduard, de
laatste hertog van Saksen-Koburg-Gotha.
En beneden het slot wonen, een paar honderd
meter rondom het oude residentieslot Ehren.
burg, dat thans museum is, drie andere ex-
souvereinen.
Daar is, juist tegenover het zooeven genoemde
museum, het paleis Edinburg van vorst Ernst
zu Hohenlohe-Langenburg, die als voogd en
aangehuwd com van den toeh minderjarigen
hertog Karei Eduard van 1900 tot 1905 ove Ko.
burg en Gotha den scepter zwaaide'.
De naaste buurman van vorst Ernst heet
grootvorst Kyrill, die zich in 1922 tot tsaar
aller.Russen en chef van het huis Ronianow
beeft uitgeroepen. Evenals zijn buur en zwager
'hij en vorst Hohenlolie hebben zusters ge
huwd, dochters van den hertog van Edinburg,
die Saksen-Koburg-Gotha van 1S93 tot 1900 be
stuurde, woont hij slechts gedurende den
winter in zijn paleis te Koburg, terwijl hij de
rest van liet jaar doorbrengt te middea van de
hem getrouwe emigranten te Parijs.
En dan ligt niet ver van dit paleis de ruime
villa van den ex-koning van Bulgarije, Ferdi
nand van Saksen-Koburg, die zooals men weet.
gisteren zijn zeventigsten verjaardag heeft ge
vierd.
Waar men dit hooge viertal van vorsten vaak
tezamen kan zien, dat is in het aardige theater,
dat naast het palei3 van vorst Hohenlolie staat,
een intiem gebouw, ongeveer een eeuw oud, dat
drie rangen kent en niot meer dan negen
honderd toeschouwers kan ontvangen.
Een proceniumloge is ter beschikking gesteld
van hertog Karei Eduard, terwijl de andere be
stemd is voor den grootvorst Kyrill en vorst
Hohenlolie met hun families.
Tegenover de intendantenioge ligt de kleine
orkest-loge, waarin dan koning Ferdinand bij
na avond aan avond verschijnt.
De ex-koning van Bulgarije vertoeft tegen
woordig heel het jaar in Koburg, sinds zijn
jicht hem niet meer veroorlooft des zomers de
zeereis te maken naar Egypte. Als geestdriftig
V/agneriaan, reist deze geleerde en hoogst be
schaafde staatsman bijna uitsluitend nog maar
naar de feestspelen van Bayreuth.
Zijn Koburgsche villa is heel ruim en huis
vest dan ook heel het gevolg van den vorst, een
bijna uitsluitend Bulgaarschen staf, een particu
liere secretaresse, de dochter van zijn trouwen
gouverneur, lateren kabinetschef Fleischman,
en tenslotte een Duitsehen ornitholoog, wiens
taak het is, de befaamde vogel-, kever, en vlin-
derverzamelingen van den vorst te verzorgen.
Want het is bekend genoeg d-a-t koning Ferdi
nand een van de weinigen is, bij wie zich histo
rische en politieke begaafdheden paren aan
natuurwetenschappelijke talenten, zóó, dat hij
gerekend mag worden, tot de weinigen, die een
universeele hoogte van cultuur bereiken kun
nen.
Men neemt aan, dat Ferdinand zijn groote
talenten dankt aan zijn begaafde moeder Cle
mentine van Orleans, de dochter van den in
1848 verdreven Fransehen koning Louis Phi-
Iipp. Zij is In 1907 op negentigjarigen leeftijd
te Sofia gestorven en heeft alle gelegenheid
gelhad, maar ook te baat genomen, om haar
zoon, toen hij in 1889 zonder toestemming der
greote mogendheden den Bulgaarschen troon be
stegen had, met raad en daad bij te staan. Tot
zijn huwelijk met prinses Louise van Parma
verbleef zij dan ook voortdurend in Sofia, en in
's komings onmiddellijke nabijheid. Deze zijn
eerste gemalin stierf in 1S99 bij de geboorte
van haar vierde kind. Maria Louise van Parma
was een oudere zuster van keizerin Zita. Negen
jaar later is Ferdinand hertrouwd met de toen
48-jarige prinses Eleonore Reusz van de jon
gere linie, die In 1907 stierf.
Grand-seigneur, geleerde en staatsman, die ko
ning Ferdinand is, beroemt hij zich er op, dat
hij zijn land bemint boven alles. „Zoolang ik
leef", moet hij onlangs gezegd hebben, „zal
door mijn toedoen geen schaduw over Bulgarije
en zijn Regeerders vallen." Zelfs in letterlijken
zin gaat dit woord op, omdat hij na zijn troons
afstand in September 1918 nooit meer het land
bezocht heeft, zoodat hij slechts uit de verte
zijn oudsten zoon koning Boris raad verschaft
Dat zijn patriotisme-boven-alles ook waarlijk
beteekent vóór alles, is genoegzaam bekend bij
allen, die zich de gevolgen van 's konings be
zoek bij Paus Leo XIII herinneren, toen hij eon.
voudig en incognito maar omringd door vijf
staatsdienaren, in statiegewaad, ter audiëntie
kwam, toen hij alléén echter werd toegelaten,
en binnen een wat te korten tijd naar 's konings
zin buiten 't Vaticaan stond, omdat hij zijn
zoon Boris orthodox liet opvoeden, wat een
breuk met de Kerk beteekendeen hem
echter de gratie verschafte van aller Russen
tsaar
Thans is ex-koning Feardinand weer met de
Kerk verzoend.
Amerifeaansche offertes, om voor 'n millio-e-
nenschat aan dollars, zijn memoires in Ame-ri-
kaansche kranten te publiceeoren, heeft hij meer
malen hooghartig en edelaardig afgewezen, of.
choon deze aanbiedin.vn voor een vorst, die
in den oorlog een groot deal van zjjn vermogen
verloren heeft, .verlokkelijk genoeg waren.
Enkele practische voorbeelden
(Van onzen correspondent
B e r 1 ij n, Februari 1931.
Is het woord, „arbeidsstrekking" in zijn
moderne beteekenis een germanisme en moet
het derhalve met het oog op verwoede taal
zuiveraars vermeden worden Wij weten het
niet, maar het is in alle gevallen een handige
uitdrukking voor een zeer actueeie aangelegen
heid, die in den loop der naaste toekomst nog
wel heel wat pennen in beweging zal brengen.
Ouder arbeidsstrekking, een zeer speeifïeken
vorm van werkverruiming, verstaat men tegen
woordig hier te lande een plan, volgens hetwelk
de arbeidstijd van de bemanning eeuer fabriek
tegelijk met derzelver loon ingekrompen wordt,
en zulks met het doel de daardoor open vallende
plaatsen met werkloozen te bezetten.
Dit plan heeft de geesten een tijd lang bezig
gehouden en daarbij tot veel discussie aanlei
ding gegeven.. Vervolgens pakte de minister
president van Pruisen het bij de haren om het
in zooverre te substantiearen, dat hij er een
brief over schreef aan den rijkskanselier en
in welken brief hij de rijksregeering aanspoorde
de werkloosheid door arbeidsstrekking te gaan
bekampen. Daarna daalde de nacht en hoorde
men meerdere maanden lang niets meer van
het geval, t-o-t ineens de Harburgsohe Olie
molens tot daadwerkelijkheden overgingen en
in gemeenschappelijk overleg met liun werk
nemers de arbeidsstrekking invoerden.
Wanneer de rijksregeering nog altijd nagela
ten heeft den Pruisisehen minister-president
op zijn gewichtig schrijven van antwoord te
dienen, dan is dat hoofdzakelijk wei aan den
ernst te danken, waarmede zij het vraagstuk
der arbeidsstrekking onder het oog ziet. Inder
daad is men bezig deze aangelegenheid aan de
verschillende ministeries, maar in het bijzonder
aan dat van arbeid, van alle kanten te bekijken.
Hierbij heeft men allereerst ontdekt, dat men
niet voldoende vasten grond onder de voeten
heeft om tot eenige grootscheepsche actie over
te kunnen gaan. Er is immers het vraagstuk
der prijsverlaging van de levenskosten on dan
dat van de loonsverlaging, dat eerst opgelost
moet worden. Zoolang dat nog niet het geval
Is, zweeft men nog min of meer tusschen hemel
en aarde en ontbeert men in alle gevallen die
vaste steunpunten vanwaar een groote actie
tot arbeidsstrekking uit kan gaan.
Wijders is men ook bereids tot het inzicht
gekomen, dat van een algemeene arbeidsstrek
king geen sprake kan zijn. Elk geval, elke tak
van nijverheid, ja zelfs elke fabriek moet als
een afzonderlijk geval onderzocht worden, waar
bij het dan vas-t te stellen is, of de arbeids
strekking er nuttig dan wel schadelijk werken
zal. Op grond hiervan is liet uitermate moeilijk
de aangelegenheid in een wet te verwerken.
Meer heil is daarvan te verwachten, dat de
regeering, waar dat noodig mocht zijn, als
bemiddelares optreedt, de baan voor de arbeids
strekking vrij maakt, eventueel ook wat zacliten
drang uitoefent. Veel verder zal zij niet kunnen
gaan, want de aangelegenheid is te ingewikkeld
en te veelzijdig om op schematische wijze bena
derd te worden.
Maar terwijl de kwestie, gelijk gezegd, in de
ministeries te Berlijn in stilte uitgebroeid
wordt, is men elders hier en daar al van leer
getrokken en dat met zooveel geraas, dat de
aandacht op het geval geooncentreerd blijft.
Baanbrekend in deze richting zijn de Harburg-
sche oliemolens geweest, waarover wij destijds
trouwens reeds rapporteerden. Deze onderne
ming he-aft haar arbeidsstrekking van veel
communiquó's vergezeld doen gaan, welke be
oogden de openbare meening over deze proef
voor te lichten. Hieruit kon men opmaken, dat
gezegde oliemolens rond 1000 man 48 uur in
de week lieten werken. In gemeen overleg werd
de arbeidstijd tot 30 uur ingekrompen, hetgeen
de in dienst stelling van niet minder dan 350
werkloozen mogelijk maakte.
Dan is de Berüjnsche metaalindustrie met
haar lager kantoorpersoneel over vrijwillige
arbeidsstrekking in overleg getreden en deze
besprekingen werden met succes bekroond. En
nu is dan dezer dagen weer de Howaidswerf
in Kiel tot arbeidsstrekking overgegaan.
De directie van deze scheepstimmerlj heeft
zich ook tot liet publiek gewend met een soort
proclamatie, waarin o. a. het volgende te lezen
staat.
„Aangespoord door het voorbeeld van de Har
burger Oelwerke beschouwde de directie van de
Howaldswerf hot als haar plicht een poging te
doen den arbeid, welken zij te ve-rrlohten heeft
over zooveel handen als mogelijk te verdeden
teneinde op die manier het bare tot leniging
van de werkloosheid bij te dragen.
Gaat men van een personeel van duizend
koppen uit dan leveren deze, 48 uur in de week
werkend, 48.000 arbeidsuren. Om een zelfde
prestatie mot 40 uur in de week te bereiken
moeten er 20 pot arbeiders meer aangesteld
worden, daar 1200 arbeiders k 40 uur in de
week eveneens 43.000 arbeidsuren levaren. Legt
men hieraan een d-oorsnee uur-loon van 1 mark
ten gronde dan verdienen 1000 arbeiders (ge
huwd en met één kind) na aftrok van belasting
en sociale bijdragen in 4S uur 1000 x 42.05
mark 42.050 mark. 1200 arbeiders verdienen
in 40 uur echter 1200 x 35.23 42.276 mark.
Op deze wijze zouden de werknemers, die tot
nu ten volle gebruikt werden, door de nieuwe
regeling 6.92 mark per week of 1.13 mark per
dag inboeten.
Om dit offe-r naar mogelijkheid te verlichten,
verklaarde de stad Kiel zich bereid de premie
voor de werkloozenverzekering voor zooverre
deze door de arbeiders te betalen is, op zich
te nemen. Hierdoor wordt de verdienetenver-
mindering van de voormalige volarbeiders tot
0.91 mark per dag teruggebracht.
Van haar kant verplicht de weorf zich min
stens 8 pet van haar nieuw aangestel-d perso
neel uit die werkloozen to nemen, die aan de
gemeentelijke armenzorg ten prooi zijn gevallen,
wolk instituut op die wijze weer van een deel
zijner la-sten ontheven wordt. Hierdoor komt
de stad eigenlijk voor geen penning extra onkos
ten te staan.
Zeer ten rechte merkt de directie van de
werf tenslotte op, dat haar geval niet gegenera
liseerd moet worden omdat het in de hoogste
mate de vraag is, of de arbeidsstrekking overal
zoo makkelijk toegepast kan worden. Maar wel
behoort elke onderneming haar eigen situatie
te onderzoeken en zich de vraag te stellen of
ook bij haar niet tot eenige arbeidsstrekking
over te gaan is.
In bovengaan verband moet ook het nogal
radicaal aandoende Kriimpe-rsysteem even aan
gehaald worden. Volgens dit systeem moeten de
fabrieken, enz. verplicht worden hun vroegere
arbeiders allemaal weer in dienst te nemen.
Daarna wordt bij toerbeurt een vierde deel dezer
bemanning telkens vcor drie maanden cn zonder
behoud van soldij op vacantia gestuurd, mot
.^Edaj
T°oruit
örie
tet *eek
bezorg
.^emen
"oruitbe
Hf
gHg
HM
Van onzen H.•correspondent)
Niagara Falls, City, Februari 1931.
Een typisch Ameri-lcaamsoh stadje, dat Nia
gara Falls City. Lage, barakacthtige huizen tus
schen. bakstieenen van ponden. Sathedle licht
reclames en een treiin, die dwars over de straat
rijdt. En dan auto's, auto's, auto's.
Het is in -twee helften verdeeld, in een Ame-
rikaansdbe' en een Canadeesch-o. Bedde hejftte®
hebben den naam en de électriciteit gemeen.
Niagara Falls Oity we zijn in. Amerika
is het grootste krachtstation ter wereld en
v -
DE NIAGARA.RIVIER
langs de watervallen staan eenige electirisclie
centrales, die tezamen een 550.000 paarden
kracht ontwikkelen en daarbij ovér een reser
ve van nog een flinke ho-nd-erd duizend paar
denkracht beschikken. Er zouden vijfltlg mil
lioen ton kolen noodig zijn, cm de electrieiteit
te ontwikkelen, die thans honderden kilometers
ver het land in wordt gedistribueerd.
Het zijn grijze, vlakke gebouwen, die nauwe
lijks opvallen naast het geweld van de water
vallen, die van onder af gezien, als liat ware
u:it d-e grauwe luchten naar omlaag storten en
ruie-t doen vermoeden, dat menscherihandon ze
gebonden hebben en met nog sterker banden
zouden kunnen binden, indien de aestlietici
zioh daartegen niet verzetten. De Miaigara-
watervallen zijn in dienst van het menschdom
gesteld, dat naarstig aan hun voeten wriemelt
en van alle kanten komt aangeloopen, om het
■desondanks nog zoo machtige geweld hunner
wateren te aanschouwen.
Hot is er een bruisen en een gorgelen, een
gesteun en gedreun, een warreling van elkan
der over dén kop springende golven, een ein
deloos gevecht om ruimte en doorgang, e-en
strijd van een kokende brandling met de schijn
baar ongenaakbare, glimmende hardheid van
groenzwarte rotsen.
Een schijnbare ongenaakbaarheid. Want
schuimend en ziedend steigeren de watermas
sa s over de rotsen heen, tot die zich begeven,
plotseling tientallen me-teTS zakken en steeds
dieper zakken onder den last van millioenen
-kuhf-ek© meters. Een schijnbare ongenaakbaar
heid. Sinds onheuglijke tijden schuurt en vreet
hot water aan het machtige gesteente, dat, ge
scheurd en gebarsten in tijden van vorst en
dooi, telkens met tonnenmaat wordt meege
sleurd, naar den heksenmolen van de natuur,
waar graniet wordt vermalen tot uiterst fijn
zand.
Ik heb de Niagara-waterva-llen aanschouwd
op den koud sten dag van het jaar, toen de aan
koude gewende Canadee-zcn stonden te stamp
voeten en handenwrijvend door d-e straten gin
gen, gekleed op een manier, zooals men die
slechts bij poolreizigers verwacht.
De lucht was grijs, van een treurige som-
bert© en drukte als lood op het verblindende
wit van de vallen, waarboven een blanke mist
van didhte waterdampen zweefde. Aarde en he
mel waren één. Er was geen horizon. Alleen die
kammen v-an de watervallen vormde®
lijnen. Tastbare en grillige lijnen leV. f
lijnenspel, door de matuurkrachten
schap gekerfd ©n nog kort gelede® 6®*%!
door het uiteensplijten van vijf en
zend ton gesteente, dat met een
donder naar beneden kwam en in - J!l
kaansche gedeelte van de watervallen
achterliet, zooals tot dusver slechte
deesohe Hoef ijzer vallen vertoonden.
Vijf en zeventig ton rotsblokken
den spoedig d-oor sneeuw en ijs bede®'1
een lijkwade en pas dn den zomer z®1
eenigsi^itne een denkbee-Id kunnen v°rbft
de wonde, die Moeder Aarde zichzelf
gebracht.
Deze ineenstorting is d© eerste
men zicfh van de Amerikaansehe
nert. Van de Canadeesoh© heeft men «"i
ij;66111
.alt- Tot
aan instortingen sinds 1764, ongeveer
jaar, nadat die Francfeeaner pater
de wereld de eerste beschrijving van
garawatervallen bracht, die tot dan
hun omgeving wonende Indianen als
den Grooten Donderaar der Wateren
eerd. Men weet, dat de watervallen
""J ®r^n al
K „>tbes
b'Tt
eigen ondergang werken, zioh zelf °V ,.y
schavend en schurend en elke eeuw te
ken en in hoogte verminderen, elke
elk jaar. Menschen, die rond de "W
wonen, zien ze veranderen en zich f®
van een mensehen-leeftijd belangrijk
De Irokeezen-Indianen, die hondefl*"5^;-'
getuigen waren van dezen bijna 'e vi'
„Niagara", den Grooten Donderaar
ren, zagen hem als een almachtig
ze moesten vereeren en door offer3 J
stemmen. Elk jaar brachten ze hef
meisje van hun stam ten offer In
witte kanos werd een maagd aan de
prijsgegeven, aan de golven, die 9 f
sleurden naar de vallen, waarin 20
sen dood moest vinden. Dit offer was e1*
recht en het meisje, dat er voor w©l< (-ff
kozen, voelde er zich ten hoogste door
Het beantwoordde juichend de vreUw1 J
van de omstanders op de oevers, tot d®
«Danni;
*Wwii
«Ou het
is
bloten i
feS he
'Nen
O'ksbonc
h m-' k
'en
Q0ttien
,®6n coi
l(*t op
Mdee
'ht-ing
o ^ntspai
,teld is v
öiiddaj
°ehde h
- °ntwik
K. O:
rj(hi van
''°k boet
in de schuimende golven verdween.
Ja, de Indianen brachten offers
„Niagara". De blanken daarentegen "V
schatting van hem, een schatting in d®®t
van licht en kracht. Er bestaat een ST f
schil tusschen de wilde romantiek d®r
broeders en de zakelijke nuchterheid v i
witten man, die gan-sch niet gelmpoae
den Grooten Donderaar der Wateren.-
zijn schouders clowneske grappen ver^Lf
De Indianen begroeven hun opperb®0 ji
het Geiteneiland, dat de vallen in
en bestelden er de lichamen van de
^'derwer
v ,4 at de le
««Severn
dien. xeretaude, dat da warkLooaeavorzekering
gedurende dien vrijen tijd voor hen op moet
diraaien. Door dit systeem vervalt de z.g. Krisen-
fürsorge en de armenzorg, waarin, volgens de
Duitsohe wet, de werkloozen komen, wanneer
zij eenige maanden lang van do werkloozen-
onderste-uning geprofiteerd hebben. Maar
daarentegen wordt deze laatst© ondersteuning
zelf duurder en wel zóó, dat het budget er nog
eens ontwricht door dreigt te raken.
Daarom stelt de heer dr. Webe-r, voorzitter
van de staatspartij in den rijksdag, voor, de
overbodige arbeiders niet voor drie maanden
tegelijk, nv r bij toerbeurt en op geregelde
tijden slechts een week naar huis te zenden,
maar dan zonder loon en zonder werkl-oozen-
on-dersteuning. Hierdoor zou de werknemer 12
d 14 pet loonderving te verduren hebben, maar
dezen zouden door kleine uitsparingen als b.v.
door het niet betalen van sociale premies, gedu
rende een week en dergelijken, eenigszins
gecompenseerd worden.
Dit Kriimpersysteem, en de commentaren
erop, zijn slechts volledigheidshalve vermeld.
De uitvinders ervan houden te weinig rekening
met de werkelijkheid en zitten te veel met heit
potlood in de hand op wat papier en cijfers te
staren. De werkelijkheid maakt generaliseering
op het stuk van arbeidsstrekking echter niet
mogelijk. Alleen goede wil en gemeenschappe
lijk overleg, eventueel met welwillende mede
werking van de staatsorganen, kunnen hier
voor patroons en arbeiders een uitweg uit den
lie erschen-den nood banen.
ef
maagden ter aarde, wanneer ze die
ergens in een stillen hoek van de rW f
witte man spant koorddansertouwen
val
In 1859 en 1860 was de Niagara eeö
hal voor den koorddanser Blondin, die
lei kunsten boven maakte en zelfs Dl8t
man op zijn rug equilibreerde, tot
maak van de op sensatie beluste toesc&^-i
onder wie zich de toenmalige prins vs® .(j
bevond. Andere kunstenmakers lieten z':
een vat of in een bal over de watervsf
door de stroomversnellingen voeren.
gen overleefden het waagstuk, anderen p
gestikt gevonden of geradbraakt. D0
Boddy Leach brak zijn kaak en zijn
Dat w&3 er me eentje, die Boddy Le®
had den Grooten Donderaar der Wa-ter^t>
der den duim. Vreesde cataracten noch .j
Hij triomfeerde over den Niagara in ''j(
stierf in 1926, in Nieuw Zeeland,
zestig jaar oud, aan de gevolgen van
breken been, toen hij was u
De toerist kan rond den Niagara
vaten en ballen bewonderen. Vaten, pl
zelfs dames het één of ander dolzin®1
hebben uitgehaald. Hij kan er trouv'®ol
veel meer bewonderen en doet het in »jj(
getale. Na het neerstorten van <i«
zeventig duizend ton gesteente snelden d
dag vier en dertig duizend nieuws»
naar Niagara Falls City.
De Niagara-Watervallen liggen in e^11
tig© omgeving, vol bosch en geboom1®^^
achter de leelijke schoorsteenen van
Falls City's talrijke fabrieken in de® -
hopelijk geheel schuil zullen gaan.
karakteristieke van de vallen is, da1 P'
het uitgestrekte landschap beheersch® c-
a\9
touren. Ze vullen de wereld, zooals
aan des zwervers oogen vertoont, ee® w-- v
an water en steil omhoogrijzende
In deze wereld gaat men over hef i
eiland binnen. De Indianen hadden
poëtischen naam van Iris-eiland f'1
maar een farmer, die er in een streng ^0e>
ter al zijn vee verloor, behalve een Se' k'*
de het naar het dier, dat het gr°° r>:
standsvermogen tegen de koude had
En Iris-eiland is Geiteneiland gewh'^jt
gebleven. Het ligt nu onder een sneeUw
omringd door een woelig watervlak.
ih 'J
paden en in de holten van de rotsen-
rollende Niagararivier, hier en daar
vaart door vooruitstekende landtonge®^,
merd, schijnt er zich op te willen at0\tCn 11
moet hier zijn geweest, dat de Irokc<-^.jt«-
offer aan den Grooten Donderaar der
brachten.
OTTO REUTER O VERLEP®^' pi®
De bekende humorjst Otto Reuter. k5.
dagavond tegen 11 uur in een klin'e^ff fL
hij verpleegd werd, aan de gevolge®
hartkwaal op 61-jarigen leeftijd °70 f-t»
Op 1 Maart j.l. trad h(j voor de Iaa i°j
op in het Apollo-theater te Düssel'h"" j ju
reeds den volgenden avond was hij h
in staat zijn werk te verrichten.
b©|
126 in
gekend
°»rbeelè
vo«k. wï
0 de za;
12'
^orklooz
^©nd
oenf p
Verzot
He af<
*chen Bo
Slijte
'ebt, w.
-dat 1
'^rgelijk
foeger
J1'8 het
®r°eid;
-dat z
yaU d-ezf
,s avonc
^offiehu
^otterde
-dat b
het s-1
te
hkgeu 0.
-dat e
®®zwaar
ksdanii
^ortoeve
H en
!s- dat z
'lis be:
v^r var
v°rwijde
-dat
MUen
Pers<
^at alg
s°haad.'
Het
kokend
Over
de
'•^ken 1
Inval
c°htrac
'"tobt 2
ten 13;
34,
Ia ie
f'hreau
u,ir. in
De b
In g
het op
Door
°vsrge
®ommi
"©1-itie
°DÜcht
hadeel-
v©rbaa
®©latea
