Overwinning met een meerderheid van
twee stemmen
VRIJDAG 20 MAART 1931
DE SECTESCHOLEN
De stem over de wereld
De tactiek van dwmgJandij
O.K. enW. z.h.st. goedgekeurd
De Krishnamurti-tragedie
We
VAN DE R. K. UNIVERSITEIT
tweede kamer
EEN LICHTVAARDIGE BESCHUL
DIGING WEERLEGD
voorzdchte mooie huid
STEUN AAN DE SUIKERBIETEN-
CULTUUR
op 1 April. f anrt:aiiöötó.---
39
meenen, dat de sociaaldemocratische
«idang in ons Vaderland nog kort geleden
®hkele stellingen aan de wereld heeft vei-
*°Ddigr], waarin ze zegt, hoe ze staat tegen-
°Ver het bijzonder onderwijs.
Men dient ook te ontlicmdon, dat een
*fr°ep der sooi aaide moe raten lang niet lief
Gerikt over de bijzondere school: die meent,
er in ons Vaderland een eehheidsschooi
^Qet komen voor alle kinderen zonder on-
'krschaid van godsdienst. Een Staatsschool
tn®t den dwang, dat iedereen zijn kinderen
'taarheen moet zenden.
''1 er nu een haele massa ouders be-
%an, die zich in geweten onverantwoord
ac'hten hun kinderen naar zoo'n school te
en in geweten katholiek, gods-
^•Qhstig onderwijs verlangen voor hun kin
ken, dat doet volgens die groep niets ter
ta&e.
Zij dwingen, het moet! Daar zit een wat
^hssisch modlel aan! Dile hoeren zeggen
doodgewoon: een kind moet alleen op schooi
^"'jfeen wat „des kinds" is, en wijl zij
Ontmaken, dat godsdienst niets is voor het
moet de godsdienst uit het onderwijs.
Tot zoover de groep.
De leiding echter gaat hierop niet in. Zij
öoeirit aoo'n houding on-socialistisch; zij
doudt vast aan hert recht van de bijzondere
School en laat dat over aan het geweten
vSö de ouders.
Best!
Hoe is hert nu in dien geest mogelijk, dat
een sociaaldemocratisch dagblad zijn tellers
ftoS eens lekker komt maken tegen die „secte-
Scholen"? Waarom is in den geest dier
keeren een bijzondere school een secte-
'citool en niet een openbare?
Als het volgens de leiders der S. D. A. P.
een gewetenskwestie is voor de katholieke
°Uders, wat inderdaad de waarheid in
houdt en als voor anderen hun geweten
de openbare als de eenige aanwijst, waarom
dan secte voor het. bijzonder onderwijs?
«Secte-sc'hiolen" is bedoeld als iets minder-
^aardig®, komt voort uit den hooghartigen
^aan, dat godsdienst eigenlijk een secte-
teakje is en geen godsdienst „je
En daaronder staan de -dappere woorden:
nhoog die nationale eenheid!
Moge we die woorden nog eens in het
Terhand zetten van de radiogebeurtenissen
sinds het laatste jaar? Toen werd die
'.nationale" leus over onze eenheid ook
onder veel tranen aangeheven tegen de
V. a. R. A., waait behalve sect.e-sch.olen
heeft men dan ook nog secte-radio, vergelijk
V. A. R. A., men heeft sectie-dagbladen, men
heeft zelfs secte-leeningen, gelijik men al
'ang seete-vereenagingen onder de arbeiders
Aaoj sooals de sociaal-democratische bonden
die een sociaaldemocratisch doel nastreven
niet sociaaldemocratische middelen.
Als dat geen secte heet waarom is dan
een katholieke inrichting, die een katholiek
doel nastreeft met katholieke middelen, wel
secte?
We begrijpen het niert.
De eerste promotie in de
Theologische Faculteit
Gisteren haxl de eerste promotie tot doctor
In de H. Godgeleerdheid plaats in de Theolo
gische Faculteit der R. K. Universiteit te Nij
megen, n.l. van den zeer eerw. heer C. van
Oosfcerhout, professor aan het Groot-Seminarie
te Hoeven.
Er bestond voor deze promotie groote belang
stelling vooral in geestelijke kringen.
Zooals bij een promotie tot doctor In de God
geleerdheid in de Katholieke Kerk gebruikelijk
fe, moest de promovendus alvorens hem de
doctorsgraad werd verleend, den eed op de ge
loofsbelijdenis afleggen, wrelke hem door den
deken der Theologische Faculteit werd afge
komen.
LITURGISCHE BIJEENKOMST VAN
MEISJES-STUDENTEN
In. de Goede Week wordt evenals vorige
Jaren een liturgische bijeenkomst voor meis
jesstudenten te Zwolle gehouden, welke aan
vangt Woensdag 1 April. Vóór 26 Maart moet
kien zich opgeven bij inej. Jo Vonk, Witte
Singel 51, Leiden.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN
Vertrek van de P. H.A. G. R.
De P.H.-A.G.R. van d,e K.L.M. is gistermor
gen te 6.13 uur gestart voor de veertiendaag-
Sohe postvlucht naar Nederlandseih-Indië. Het
toestel, dat 173.7 K.G. post en 30 K.G. lading
aan boord heeft is bemand met de vliegers
Smirnof en Hulsebos en den werktuigkundige
Westraete. Om 9.45 uur is het Neurenberg ge
casseerd.
Het retourvliegtuig
Het retourvliegtuig de P.H.-A.F.K. is gister-
Ochtend van Athene vertrokken en passeerde
Volgens een draadloos bericht te half acht
(Amsterd. tijd) Saloniki.
Een vlucht AtheneNeurenberg
Het 11e retourvliegtuig is gisteren 6.27 uur
hit Athena vertrokken en na een tusschenlan-
Ö-ing van 12.33 tot 13.20 uur te Boedapest te
17.00 uur te Neurenberg geland.
De P. H. A. G. U.
Het veertiende postvliegtuig is gistermid
dag te 15.23 uur in Boedapest geland. Met dit
Vliegtuig werden 24 zakken luchtpost verzon
den met een totaal gewicht van 173 K.G. en
700 gram bruto en 15S K.G. en 660 gram netto.
De zending bevatte 12.428 brieven beneden
gram 133 briefkaarten en postwissels 5929
htuks zwaarder dan 5 gram en 962 stuks be
stemd voor tusscbenliggende lauden. Totaal
lS.452 stuks.
Wetenschap en Godsdienst hebben
samengewerkt
EEN MACHTIG PROPAGANDAMIDDEL IN
DIENST VAN ONZE HEILIGSTE IDEALEN
(Ingezonden.)
De Paus heeft gesproken. Zijn stem weer
klonk over geheel de wereld en Zijn kinde
ren hebben met eerbied geluisterd naar die
klanken, zoo ver weg en toch zoo dicht bij.
Wij hebben gehoord met eerbied en ontzag
en ontroering: de Stem over de wereld.
De wetenschap, hier in de personen van
den Franschman Branly cn den Italiaan Mar
coni, beiden Katholiek, heeft zich ill dienst
gesteld van het Katholicisme.
Daadwerkelijk is weer eens aangetoond, dat
wetenschap en Godsdienst niet zulke onverzoen
lijke vijanden zijn als onze dwalende broeders
nog altijd meenen te moeten beweren.
Wetenschap en Godsdienst hebben hiei sa
mengewerkt aan de geweldige mogelijkheid,
dat kon klinken, en ieder oogenblik weer kan
klinken: de Stem van Christus' plaatsbekle
der, over geheel het aardrijk.
Door onzichtbare krachten gedragen klonk
die Stem door tot in onze huiskamers en wie
zal beschrijven de indruk, die de Stem teweeg
bracht in de harten van millioenen wereld
burgers.
Echterde Stem over de Wereld is ge
hoord, maar is de Stem ook verstaan
We kunnen het betreuren, maar het feit
is:
Van de millioenen, die de Stem gehoord heb
ben zijn er misschien enkele duizenden die de
Stem hebben verstaan.
Als bekende Latinisten, als Prof. Gunning,
als vele (zoo niet allle) priesters moeten beken
nen, dat ze niet hebbben kunnen verstaan, dan
is daarmee weer eens bewezen dat het Latijn
nooit de Wereldtaal kan worden. (Dart gaat
alleen op, als de reden van het niet-verstaan
in de taal is gelegen. Red.)
Welken indruk zou de Stem gemaakt hebben,
niet alleen op de harten, maar ook op de hoof
den, op het verstand van de wereldraassa, als
die Stem ook was verstaan
En. tochzon diit niet mogelijk zijn?
Het is mogelijk! En wel binnen afzieivbaren
tijd. Immers, er bestaat een taal, die de eigen
schap bezit internationaal verstaanbaar te zijn
en tevens de eigenschap, door iedereen in kor
te tijd aangeleerd te kunnen worden.
Die taal bestaat niet alleen in theorie, maar
in praktijk. Reeds tienduizenden, neen hon
derdduizenden spreken en lezen en schrijven
naast hun moedertaal als tweede taal: Esperan.
to.
En nog nooit is liet gebeurd, dat Esperan
tisten van welk werelddeel dan ook, elkander
ontmoetten en elkaar niet konden verstaan.
Wie deze feiten niet wil zien, is als de man
die niet gelooft aan het bestaan van de Noord
pool omdat hij die nooit heeft gezien.
De Stem over de Wereld zou verstaan worden
met behulp van Esperanto. En dat ideaal
kan verwezenlijkt worden, als we werken aan
de verbreiding van Esperanto onder de Katho
lieken. Wij moeten dit idee propageeren en
we moeten meer. Wij moeten beginnen bij
ons zelf. Wij moeten Esperanto gaan leeren.
Niet om Esperanto zelf, hoe mooi de taal, als
taalvak is; maar om met Esperanto te kunnen
werken aan de Katholieke Internationale be
langen, om de onoverwinnelijke innerlijke
eenheid van onze Katholiciteit ook te maken
tot een machtige uiterlijke eenheid.
De Stem over de Wereld heeft niet voor het
laatst geklonken. Wij kunnen, van den Paus
niet verlangen, dat Hij Esperanto zal gaan ge
bruiken, als niet eerst zijn kinderen getoond
hebben Hem te willen verstaan.
Want dit is zeker. Als eenmaal de Katholieke
Wereld Esperanto gebruikt en daadwerkelijk
toepast, dan zal onze H. Vader niet na willen
laten de Wereldtaal te gebruiken en dan zal
zeer zeker de Stem over de Wereld niet alleen
gehoord, maar ook verstaan worden.
Katholieken:
Esperanto is meer dan een amusement, Es
peranto is meer dan een taal, Esperanto is
een machtig propagandamiddel in dienst van
onze heiligste idealen.
Katholieken:
Denkt aan de mogelijkheid: De Stem, die
verstaan wordt, over geheel de Wereld.
P. M. BROUWER.
S1GARETTENBELAST1NG
Hoc Mgr. Nolens de heeren weet
in te lichten
Het was een zeer politieke middag, politiek
dan genomen in den slechten zin des woords.
Hij bewees opnieuw, dat Ministers eerder over
banalenschillen struikelen dan over groote
kwesties. Had echter op een gegeven moment
dr. Nolens niet ingegrepen, dan ware een ne
derlaag voor Jhr. de Geer niet onwaarschijn
lijk geweest. Dat diens ypositie in den loop
der jaren verzwakt is, bewijst het feit, dat
slechts een meerderheid van twee stemmen den
Minister steunde, die zijn redding meer aan
geluk dan wijsheid (bij sommige Kamerleden
wel te verstaan) had te danken.
De Minister had voorgesteld zijn crisisfonds
te versterken met een tijdelijke heffing van 30
opcenten op den tabaksacijns op sigaretten. De
heffing zou duren van 1931 tot en met 1933 en
de opbrengst werd geraamd op 5 millioen.
Erg geestdriftig had de Kamer zich voor dlit
wetsontwerp niet betoond. De geestdrift was
vooral getemperd door 's heeren van Vuuren's
argument, dat de heffing eigenlijk voorbarig
was en dat men eerst eens zou kunnen afwach
ten, wat 't crisisfonds zou blijken nood'ig te
hebben.
Inmiddels werd het Regeeringsvoorstel door
kruist door een amendement der vrijz. dein.
fractie, die de crisisopcenten op de grondbe.
lasting voor de ongebouwde eigendommen met
ingang van 1 Januari 1932 wilde laten ver
vallen.
Begrijpend, dat de Minister zeker niet zonder
meer deze bate zou willen missen, maar ook
voelend, dat de agrarische Kamerleden door
het voarstel-Oud konden worden aangelokt,
probeerde de c.h. heer Snoeek Henkemans de
kool en de geit te sparen- Zijn fractie diende
n.l. een amendement ïin, dat eigenlijk een sub
amendement-Oud was in zoover 't tegelijkertijd
de crisisopcenten op de grondbelasting wilde
afschaffen en dan tevens 40 i.p.v. 30 opcenten
op den tabaksaccijns op sigaretten wilde hef
fen.
Zakelijk was er voor 't laatste amendement
wat te zeggen, maar principieel verschild© 't
niet van dat der vrijz. dem.-fracrtie daar het
ook per amendement een belaiSttimgverlaging
wilde doorvoeren. Het slimme was, zooals de
heer IJzerman het uitdrukte, dat d© c.h. afge
vaardigde den Minister en mr. Oud onder één
hoedje wilde vangen.
Geen wonder, dat mr. Oud het concurreerend
amendement fel bestreed en, o.i. terecht, er
den c.h. afgevaardigde een verwijt vain maakte,
dat deze, toch zeker in strijd met de c.h. staats
rechtelijke principes, den Minister nog meer
geld gaf dan deze vroeg.
De Minister liet zich echter niet vangen. Hij
had er bezwaar tegen, dat men nu de Regee
ring na langen tijd weer met een heffing kwam,
het ongeloofelijke zag gebeuren, dat d© Kamer
nog wel bij amendement, metoen een belasting,
althans een deel ervan, wilde afschaffen. En
dan nog wel een belasting, wélke zij lang gele
den afgeschaft had kunnen krijgen, indien zij
dit ernstig had gewild. Het bleek alras, dat do
Minister, die rekent met de mogelijkheid, zoo
wel d© grond- als de sigarettenbelaisting noodig
te hebben, niet zou berusten in de door mr.
Oud gevraagde afschaffing der opcenten op
ongebouwd. Wel wilde hij „wind en weder die
nende" overwegen den weg vrij te maken om
zelf met afschaffing van deze belasting te ko
men tegen 1 Januari 1932, den door mr. Oud
voorgestelde® diaitum. Zou de Kamer de af
schaffing nu per motie eischgn, hetzij door de
motie-Oud, hetzij door de motie-Snoeck Henke
mans, dan trok de Minister zijn wetsvoorstel in
en zou, zoo zei hij later, zich daarna met zijn
collega's beraden.
De Senaat
De Maastrichtsche relletjes nog eens
in het debat
Mgr. Nolens.
H- NIJHOF t
Te Enschede is, na een ernstige operatie te
^«bben ondergaan, overleden de heer H. Nij'hof,
Vd van den gwnnwate.taad, aldaar.
Hoe noodzakelijk het is voldane
kwitanties te bewaren
In de Woensdag gehouden vergadering van den
gemeenteraad van Doetinc'hem was ingekomen
een schrijven van G. J. Sch., waarin deze een
vroegere beschuldiging van de z.g. corruptie
commissie aan het adres van den gemeente
secretaris herhaalt en opnieuw een onderzoek
vraagt naar een bedrag van 876 dat aan zijn
firma heet uitbetaald te zijn, maar nooit is
ontvangen en in werkelijkheid verduisterd is.
Na de behandeling van dit schrijven in ge
heime zitting deelde de secretaris mede hij het
snuffelen in oude papieren de bewusrte en door
adressant voor voldaan geteekende quitantie
teruggevonden te hebben, terwijl hij deze aan
den raad overlegde.
Alle raadsleden in de eerste plaats de leden
der voormalige corruptie-commissie, wenschten
den 'secretaris geluk met deze volledige reha
bilitatie.
REGEERING EN SCHEEPVAART
Geen financieele steun aan de groote
reederijen
Het Ned. Corr. Bureau te den Haag meldt:
In de dagbladen heeft een bericht gestaan,
als zou lusschen de Regeering en eenige groote
reederijen van gedachten gewisseld zijn over
de vraag, of door financieelen steun aan de
reederijen het mogelijk zou zijn, het aantal op
gelegde schepen te doen verminderen.
Van meest bevoegde zijde wordt medege
deeld, dat dit bericht geheel uit de lucht ge
grepen is.
In Dooien en Tuben 30-45 en 75 ct. Potten 1 gla
Verkrijgbaar bij Uw DrogiJt
Reel. 8369 DGVS U
Toen rook de heer Albarda menschenvleesch
en wilde blijkbaar Ministerbloed zien. De kans
scheen schoon, nu de agrarische heeren Weit-
kamp en v. d. Heuvel door hun verklaringen
niet meer terug konden en de Vrijheidsbond
blijkbaar tegen den Minister stelling nam. De
leider der S. D. A. P. begon op dramatische
wijze te protesteeren tegen „de tactiek van
dwinglandij" der regeering. die de arme Ka
merleden telkens bet mes op de keel zette.
Dit werd Monseigneur Nolens blijkbaar te
machtig. Onmiddellijk na ir. Albarda besteeg
de katholieke leider het spreekgestoelte om,
zooals hij zei, den
heer Albarda even
in te lichten. Dr.
Nolens verklaarde,
dat hij en zijn frac.
t.ie niet voor dwang
weken, nu niet en
nooit. Bij de ae-
cijnsverhooging, al
dus Mgr., stond on
ze stem al vast,
vóór dat de Minis
ter de portefeuiiie-
kwestie stelde.
„Maar Colijn zei
vl coactus", inter
rumpeerde mr. Oud
herinnerend aan de
maal- en mengwet.
„Ik spreek voor
mij en mijn fractie", repliceerde Mgr. en toen
mr. Joekes herinnerde aan den heer Lockefeer,
die toch was omgedraaid, zei dr. Nolens onder
groote hilariteit: „Bij zoo'n groot getal telt
geen uitzondering."
Bij de accijnsverhooging had trouwens de
heer van Vuuren tegen gestemd en terecht
mocht deze afgevaardigde de vrijz-dem- fractie
toevoegen, dat men hém zeker niet kwalijk kon
nemen rekening te houden met het oordeel der
regeer Ing.
Het oordeel der regeering over het amende
mentOud (dat van den heer Snoeck Henke
mans werd ingetrokken), was duidelijk genoeg.
Het amendement werd verworpen met 38 tegen
36 stemmen. Behalve de heer van Poll stemden
alle aanwezige Katholieken tegen; naast hen
stonden de c.h. behalve de heer Weitkamp en
de a.r. fractie behalve de heer v. d. Heuvel.
Vóór stemde de heele linkerzijde met ds. Zandt,
ir. v. Dis en de genoemde rechtsche afgevaar
digden. Zij hebben blijkbaar het politieke spel
letje niet doorzien.
Het lijkt ons althans onverantwoordelijk in
dezen tijd een Minister van Financiën te laten
vallen omdat hij niet bewilligt in de afschaffing
van een belasting, waarvan dat moet toch
iedereen erkennen het effect voor de boeren
meer van psychologischen dan van reëelen aard
is. Dat men anderzijds (al. verschilt men dan
over de vraag of de invoering der sigaretten-
belasting een maand vroeger of later zal moeten
plaats vinden) deze heffing noodig acht, bewijst
het feit, dat de v.d- fractie dood bedaard voor
de wet stemde, die alleen met de stemmen der
aanwezige socialisten tegen, werd aangenomen
(55 tegen 17).
Een socialistisch amendement, dat de crisis-
uitgaven wilde dekken met een deel der oude
overschotten, werd verworpen met 5S tegen 22
stemmen.
Het wetsontwerp omtrent het onderzoek naar
scheepsrampen op de binnenwateren, zag Minis
ter Reymer aanvaard met 72 tegen 7 stem
men. De 7 tegenstemmers behoorden tot de a.r.
fractie, die dit onderzoek altijd wilde zien ge
leid door een commissie onder leiding van een
jurist. Over het desbetreffend amendement
Beumer staakten Woensdag de stemmen en
onder groote vroolijkheid van de Kamer, bleek
deze gistermiddag weer 2 even wijze helften
te bezitten. Opnieuw staakten de stemmen met
40 tegen 40 en krachtens art. 107 van de Grond
wet was daarmee het voorstel van de haan en
zullen bedoelde commissies dus ook gepresi
deerd kunnen worden door een niet-jurist.
De goed voorbereide wijziging der notariswet
ondervond zoo goed als louter instemming bij
mevrouw Bakker en de heeren Knottenbelt en
Oud.
MINDERWAARDIG TENDENTIEUS
GESTOOK
Oordeel van een theosoof
Grepen uit, de Memorie van Antwoord
DE GROOTTE DER BIJDRAGE
Verschenen is de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
nopens het Wetsontwerp tot wijziging van
hoofdstuk V der Rijksbegrooting voor het
dienstjaar 1931 (uitkeeringen ten behoeve van
verbouwers van suikerbieten). Hieraan wordt
het volgende ontleend:
De begrenzing van de Rijksbijdrage tot 4
berust, meer dan de andere in deze materie
gebezigde gegeven, op een waardeering van
abstracte elementen en geeft mitsdien meer
dan die andere cijfers, aanleiding tot verschil
van inzicht.
Vooropgesteld, dart de Rijksbijdrage op prac-
t'ische gronden moest worden begrensd, Ss in
hert bedrag van 4 neergelegd een taxatie van
het-algemeen belang, verbonden aan het be
houd van een zekere mate van bietencultuur
in ons land. Het spreekt dus wel vanzelf, dat
men, uitgaande van een taxatie, uitsluitend
gegrond op overwegingen, ontleend aan het be
lang van het landbouwbedrijf tot hoogere
cijfers geraakt. Nu de feiten zóó lliggen, was
eerder aanleiding, ernstig te overwegen, of
©en vertoïïgting van het maximumbedrag tot
f 4.50 lean worden aanvaard, dan, indien liet
om sluitend© bewijsvoeringen ging. In aanmer
king genomen den sterken aandrang in die
richting in het V. V. uitgeoefend, en de daar
mede overeenstemmende gevoelens in. den
landbouw, meende de minister zonder aan het
beginsel der regeling afbreuk te doen, te kun
nen overgaan tot een verhooging van. het
maximum tot 4.50; zulks echter geenszins
in de overtuiging dat 4 in de practijk wel vol
doende zou kunnen blijken, doch uit de over
weging, dat, waar het hier veel zins om impon
derabilia gaat, het de voorkeur verdient om eeij
cijfer te aanvaarden, dat meer algemeen er
kenning vindt, dan een, waaraan wat de uit
werking betreft, zooveel meer wordt getwijfeld
dan met f 4 het geval Is.
Bij tot uiten van de vrees, dat bij beperking
van de Rijksbijdrage tot 80 pet. dit percentage
tot uitgangspunt van internationale regelingen
zal worden genomen, wordt uit het oog verlo
ren dart garantie-beperking nltet gelijk staat
m mf 11 f f InftPVlf IT1 lï"
De suikerprijs.
Het door de Regeerinig gekozen stelsel eener
garantie brengt met rich mede, dat de in rede
lijkheid na de thans heerschende crisis te ver
wachten suikerprijs de absolute begrenzing
van de Staatshulp moet vormeD.
De Staart kan nimmer een suikerprijs garan
deeren, die deze grens overschrijdt, zonder een
precedent te scheppen voor blijvenden steun
aan de bietencultuur, welke precedent op zijn
beurt weder consequenties met zich zoude voe
ren, waarop hierboven reeds is gewezen.
Bij de tegenwoordige verhoudingen van de
wereldmarkt kan ten hoogste het gemiddeld
nliveau, waarop de suikerprijs zich vóór de
crisis in 1929 bewoog, moet worden beschouwd
als de overzijde van de kloof, die moet worden
overbrugd. Dientengevolge vindt de prijsscliaal
voor suiker in het bedoelde niveau, dait over
eenkomt met 12.41 Hamburgsche pariteit,
haar absolute bovengrens.
MUSEUMDIRECTEUREN
C. G. 't Hooft en mr. F. Cocnen
vragen ontslag
Naar het Hdbl. verneemt heeft, de lieer C. G.
't Hooft, conservator van het Museum Fodor,
wegens gevorderden leeftijd eervol ontslag ge
vraagd uit die funtie tegen 1 Juni a.s.
Tevens vernemen wij, dat mr. Frans Coenen
om dezelfde redenen, eervol ontslag heeft ge
vraagd als conservator van het Museum Willet
Holtliuysen tegen 1 September a.s.
(Ad int.) Groote lijnen werden hij het debat
over de begro ting van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen niet getrokken. De gedachten,
wisseling bepaalde zich hoofdzakelijk tot wen
schen en verlangens op ondergeschikte pun
ten.
Omtrent een drietal zaken kon minister
Terpstra de vragers verwijzen naar de toe
komstige herziening van de Lager-Onderwijs-
wet, waarbij deze onderwerpen aan de orde
kunnen worden gesteld.
Dat waren de regeling van bet buitengewoon
lager onderwijs, de invoering van het onderwijs
in de Friesohe of andere streek-talen op scho
len in gewesten, waar die talen of dialecten
worden gesproken, en ten slotte het onderwijs
in Esperanto op de lagere scholen.
Wat betreft het facultatief stellen van onder
wijs in Esperanto op de lagere scholen, hetgeen
behalve de heer de Jong ook de beer Polak bad
gevraagd, meende de minister intusschen met
den heer Ossendorp, dat dit gevaar zou op
leveren voor overlading van het toch reeds zoo
zwaar belaste lager-onderwijsprogram.
Ook bij het middelbaar onderwijs bestaat
volgens den minister vrees voor overlading,
wanneer daar het onderwijs in Esperanto zou
worden toegelaten.
Misschien zou voor liet handelsonderwijs een
ander stand-punt zijn in te nemen, maar blij
kens een onderzoek, dat de Onderwijsraad bij
de Kamers van Koophandel heeft ingesteld, be
staat er op het oogenblik in handelskringen
aan kennis van Esperan: o weinig behoefte. In
handelscorrespondentie wordt deze hulptaal
weinig of niet toegepast. Sommige Kamers van
Koophandel zouden intusscton het Esperanto
als facultatief vak op handelsscholen willen
zien ingevoerd.
Een- beslissing hierover is echter nog niet
genomen.
Een wettelijke regeling van het voorberei
dend lager onderwijs achtte de bewindsman
■met den heer Ossendorp zeer gewensebt.. Van
hem zijn dam ook wel stappen in die richting
te verwachten maar niet voordat de financiën
het toelaten, wamt hij is verplicht de onderwijs-
belangen te bezien in het licht der financieele
mogelijkheden.
Voor de oprichting door de regeertng van een
Centraal Paediagogiseh Instituut, een andere
bartewenseh van den heer Ossendorp, voelde
minister Terpstra niet veel. Wanneer de Regee
ring voorlichting noodiig heeft, dan staat reeds
de veelzijdig samengestelde Onderwijsraad tot
haar beschikking.
De heer de Gijsélaar had geklaagd over de
weinige uniformiteit, welke er thans heerscht
in de schrijfwijze van de Nederlandsche taal
en aangedrongen op een meer stringent op
treden van den minister tegen het maar-raak-
schrijven van tegenwoordig.
Minister Terpstra meende, dart hij behoudens
de kwestie van de n-etjes in zijn circulaire
over tot spellliingvraagstuk reeds vrij „strin
gent" was geweest. Want in die circulaire staat
ook, dat het niet langer toegelaten is bij exa
mens de Kollewijnspelling te gebruiken. De
minister zou voorts overwegen, of hij nog meer
kon doen om de eenheid va® spelling te bevor
deren.
Een toonzaal in het museum va® natuurlijke
historie te Leiden, welke door den heer de
Gijsélaar was gevraagd, zou volgens den mi
nister 7 ton moeten kosten en daarom valt er
voorloopig nog niet aan te denken.
Verder vernamen we nog van den miinister,
dat een wetsontwerp voor natuurbescherming
om advies is gezonden aan voorstanders van
die bescherming en dat ook een omtwerp-monu-
mentenwet spoedig bij de Staten-Generaal zal
worden ingediend.
Nadat de begrooting van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen zonder hoofdelijke
stemming was goedgekeurd, begonnen we met
die van Binnenlandsche Zaken en Landbouw.
De heer Mendels vond liet noodig om nog
eens anderhalf uur zoek te brengen aan een
bespreking van de relletjes te Maastricht in
October 1929, tijdens de staking aan de Zink-
wiitfabriek.
Bij al zijn juridische scherpzinnigheid maak-'
te de heer Mendels een leelijke blunder. Zijn
heele beloog was er op gebaseerd om minister
Ruijs te verwijten, dat deze niet gezorgd had
voor een bestraffing van de politiemannen, die
geschoten hadden. Hij was met dit verwijt, in
dien het al op zich zelf gegrond was, aan liet
verkeerde adres_ Want de politie staat, niet
onder Binnenlandsche Zaken, doch onder Jus
titie.
Ofschoon minister Ruijs- hem bij interruptie
op deze vergissing wees, ging de heer Mendels
toch maar lustig door met zijn critiek. Hij had
zich nu eenmaal voorgenomen om uit deze
kwestie politieke munt te slaan tegen de ka
tholieke geestelijkheid en vóór de moderne
vakbeweging en hij ontzag zich daarbij niet
om verklaringen van geestelijken in het rap-
port-Couvée uit hun verband te rukken en een-
zijdjg toe te lichten.
Met hoeveel pathetische verontwaardiging de
heer Mendels zijn rede ook beëindigde, voor
den objectieven toehoorder bleef toch geen
andere indruk er van over, dia® diat het was
een minderwaardig tendentieus gestook.
Hierna kwamen verschillende senatoren nog
wenschen op de regeeringstafel deponeeren.
De heer Koster vroeg maatregelen om de
schade, die voor de binnenschipperij verwacht
wordt van de uitvoering der Tarwewet, zooveel
mogelijk te beperken; de heer Haffmans be
pleitte verbooging van den steun aan de Vrij
willige Burgerwachten, verlaging van de ta
rieven voor bet vervoer van landbouwproduc
ten en het beschikbaarstellen van premies voor
de hengsten-fokkerij voor trekpaarden; de heer
de Veer wilde de risico's, die voortvloeien uit
de landarbeiderswet op liet Rijk en niet op de
gemeentebesturen laten drukken, die ze over
bet algemeen moeilijk kunnen dragen.
Dinsdagmiddag wordt de behandeling van
deze begroeting voortgezet.
EEN ONTBINDINGSPROCES IN DE
THEOSOFIE
De secretaris der Theosofische Veree naging,
dr. J. J. v. d. Leeuw, heeft in September in een
kamp bij Drafna de tragedie van de wereld»
leeraar-verwaohtinig 'besproken en ook de ver
schijning van de® heer Krishnamurtt een groo
te teleurstelling genoemd. In liet Maart num
mer van „De Theosofische Beweging", ver
klaart hij:
„De komst van een leeraar is inderdaad
steeds een tragedie voor diegenen, die hem
verwachtten en zich een beeld hadden gemaakt
van wat hij zijn zou en leeren zou, en die nu
ervaren, dat hij al wat hun dierbaar was en
waardevol opzij zet en als onbelangrijk, ver
werpt. Dit is dan ook. de tragedie, die in onze®,
tijd zich heeft afgespeeld, diegene® die reeds
15 jaar lang den leeraar hadden verwacht en
zijn komst hadden gepredikt en voorbereid,
waren er niet aan ontkomen zicih een beeld te
maken van wat hij zijn zou en leeren zou. Zelfs
diegenen, die met de meeste kracht ertegen,
waarschuwden om rich van te voren reeds
vaste voorstellingen te maken omtrent de
wijze van werken en den inhoud va® zijn
leering, ontkwamen er toch niet aan als van
zelfsprekend aa® te nemen, dart de komende
leeraar althans d'ie dingen zou erkeknen en steu"
nen, die reeds jarenlang als rijn wenschen door
de enkele occultisten waren geopenbaard. Zoo
twijfelde bijv. niemand eraan of hij zou de Ce
remonieel© Beweging (de zoogen. Vrije Kath.
Kerk, red. „Mslb.") steunen en het pad van
leerlingschap en inwijding niet allee® erkennen,
maar velen tot die stadia van ontwikkeling
brengen. De werkelijkheid was zooals wij thans
weten, geheel anders. Krishnamurti verwierp
zelfs de theosofisch gangbare gedaohte van ee®
wereldleeraar, die ee® uitverkoren leerling ge
bruikt om zijn leering te brengenhij verwierp
ook de theosofische wereldbeschouwing, waarbij
werkelijkheid gezocht wordt in hoogere werel
den en deze wereld slechts als een tijdelijke
oefenschool beschouwd werd.
Nu willen wij op 't oogenblik geheel buiten
[beschouwing laten of Krishnamurti dn zijn lee
ring gelijk heeft of niet. Het gaat er op het
oogenblik om de uitwerking na te gaan van
zijn leering op tot geloof van den theosoof. Dat
.geloof werd door zijn leering oudermijn'd, hert
kon dit worden daar het te onafscheidelijk ver
vlochten was met een aantal opvattingen, die
Krishnamurti onherroepelijk verwierp. Door
dat wat hij verwierp voor velen ïnmig ver
vlochten was met de (bron van hun bezieling,
werd in den val van tot eene ook het andere
meegesleept en kwamen velen, logisch redenee-
rend, tot de oonqlusie, dat als dit gebleken was
onjuist te zijn ook dat onjuist wasAls
het zoo had kunnen gebeuren, dat ICrishna-
muxfi in de theosofen eerst een geloof had kun
nen opwekken, dat niet met uiterlijkheden ver
vlochten was en pas daarna die uiterlijkheden
zelf had verworpen, dan had wellicht een gelei
delijke ontwikkeling kunnen plaats vinden. Hij
viel echter het bestaande geloof aan, trof dit in
den wortel zonder dat ailsmog bij de xneesten
een wijder inzicht zich had doen gelden. Zoo be
vonden velen rich ontbloot van hu® oude geloof,
en zonder de bezieling van een nieuw
Schr. ziet deze ontnuchtering als oorzaak van
een on tb ind'i ngs-proces dn de theosofie.
KERKCONSECRATIE IN DEN SCHERMER
Onder groote belangstelling van geestelijk
heid en parochianen werd de eerste kerk in den
Schermer, toegewijd aan den H. Michaël, van
ouds de patroon van den Schermer, geconsa
creerd door Z. H. Exc. Mgr. J. D- J. Aengenent.
Des avonds tevoren was Haarlem's Bisschop
feestelijk ingehaald.
Na de Consecratie-plechtigheden droeg Mgr.
Aengenent in de nieuwe kerk een Pontificale
H. Mis op.
Na de H. Mis hield Mgr. Aengenent een toe
spraak.
Het kerkgebouw biedt plaats aan ruim 400
personen.
NAAR DE MISSIE.
Per s.s „v. Rensselaer" vertrekt Dinsdag 24
Maart a.s. de zeereerw. Pater Moussink
C.S.S.R. weer naar Suriname, na tijdens een
ziekteverlof van acht maanden in het vader
land weer op verhaal te zijn gekomen. Met
Z.Eerw. vertrekt nog de Eerw. Broeder Nico-
iaas Lucassen, C.s.s.R. en twee Eerw. Zusters
van Roosendaal, n.l. Sr. M. Engelberta en Sr.
M. Eulogia
Op 1 Mei a.s. vertrekt de Weleerw. Pater
J. Sillekens van de Orde van het Heilig Kruis
te Neeritter, wederom naar de missie in Congo.
KLOPPENBURG CONTRA TELEGRAAF
Veertien dagen gevangenisstraf geëischt
OPZET EN VERANTWOORDELIJKHEID
TER SPRAKE GEBRACHT
Voor de Vierde Kamer der Amsterdamsche
Rechtbank had zich Woensdag een. Telegraaf-
redacteur te verantwoorden, verdacht van.
smaadschrift. subs, eenvoudige beleediging.
Volgens de dagvaarding zou de redacteur op
zettelijk de eer en den goeden naam van P. F.
Klopppenburg hebben aangerand, door opzet
telijk met het kennelijk doel daaraan rucht
baarheid te geven in het Ochtenblad van de
Telegraaf van 5 Maart 1930 een artikel op
te nemen of te doen opnemen onder de hoofden
„Drie of vier ton verduisterd?", „practijken
van 'n bankier" en „de opzienbarende arresta
tie van den heer Kloppenburg te Haarlem"
In deze zaak heeft de heer Kloppenburg ook
een civiele vordering aanhangig gemaakt te
gen de N. V. „Dagblad de Telegraaf". Ia dat
geding wordt geëischt, dat de Rechtbank het
opnemen van bedoeld artikel zal verklaren tot
onrechtmatige daad en dart zij „De Telegraaf
zal veroordeelen, tot een nader vaat te stellen
schadevergoeding.
Ter terechtzitting verklaarde verdacne, dat
het bericht telefonisch uit dem Haag was ge
komen.
Nadat het was binnengekomen had verd. met
den betreffenden Haagschen correspondent ge
telefoneerd, deze zeide, dat hij de gegevens
van de politie had gekregen. Verd. had met
het doel gehad met het bericht de eer en den
goeden naam van den heer Kloppenburg
aan te tasten. Verdachte was over
tuigd dat het bericht juist was, en dat publi
catie in verband met het openbaar belang nood
zakelijk was.
De heer Boetzelaar, die uit den Haag het
Wicbt bad opgegeven, zeide, dat hij het van 'n
kennis van den heer K. had gehoord, bij
informatie bij de Haagsche politie kreeg hij den
indruk, dat het bericht volkomen juist was.
De heer en mevrouw K. verklaarden beiden
pertinent, dat het bericht onwaar was.
De Offioier vian Justitie mr. Massink aeide
in zijn requisitoir, dat het element: opzette
lijk handelen hier aanwezig is. Ook is de be
doeling ruchtbaarheid te geven duidelijk. Wat
het beroep op het algemeen belang betreft, zeide
spr., dat hiervan z.i. niets is gebleken,get. IC
heeft onder eede verklaard, dat de feiten on
juist waren. Het algemeen belang dienit men
«p andere wijze. Het ware beter geweest al
dus spr. indien vooraf een uitvoerig onder
zoek was ingesteld. Mr. Massink wilde hier
een voorbeeld gesteld zien. Spr. eischte ten
slotte tegen verdachte een gevangenisstaf van
veertien dagen wegens smaadschrift.
De verdedigeT Mr. J. de Vrieze ging in zij®
pleidooi uitvoerig na, wie aansprakelijk was
in dit geval is niet alleen aansprakelijk verd,
doch de directie of de hoofdredactie, die zich
verantwoordelijk heeft gesteld. De hoofdredac
teur heeft zich verantwoordelijk gesteld e®.-
een redacteur wordt vervolgd, de correspondent
was zeer positief bij het geven van rijn bericht^
in ieder geval zit de verkeerde in het beklaag
denbankje. PI. ontkende den opzet van verd,
en beriep zich op* het algemeen belang. PL
vroeg tenslotte ontslag van Techtsyervolginj
subs, vrijspraak.
Na re* en depliek werd de uitspraak hepaaJ#
